ORCHIDACEARUM GENERA ETSPECIES EXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. Vol. 1. BERLIN. MAYER & MULLER. 1901. ORCHIDACEARDM v. I GENERA ET SPECIES EXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. Vol. I. Apostaeieae. Cypripedieae. Ophrydeae. BERLIN. MAYER 8t MULLER. 1901 . Me >t jarden, 1902 . Vorbemerknug znm zweiten Baade. Der zweite Band des Werkes wird, wie im Prospectus gesagt wurde, die Dendrobieen enthalten; vor diesen jedocli wird — und zwar mit besonderer Seitenzahl und Inhalts- verzeiclmiss — die in sich geschlossene Gruppe der Chlorae- aceen (Chloraea, Asarca, Bipinnula und Ulantha) erscheinen. — Der Grund flir diese Abweichung ist folgender: Der Ver- fasser erbielt von Seiten des Museo National in S. Jago de Chile den Auftrag, diese Abtheilung monographisck zu bearbeiten und hierzu aussergewohnlich reichliches und gates Material. Von den vereinbarten Bedingungen ist die eine, hier besonders wichtige die, dass die Publication s e h r bald erfolgen solle. — Es sind fur diesen Theil auch Abbildungen in Aussicht genommen und zwar zu alien Species, bei denen das Material zu bescliaffen ist, Analysen der wichtigsten Bliithen- theile, besonders des Labellums. Die Fertigstellung der hierzu nothigen Zeicimungen fur die annahernd 100 Arten wird immerhin einige Zeit in Anspruch nelimen, und somit ist das Erscheinen der ersten Lieferung des 2. Bandes mit Siekerheit erst im Herbst dieses Jahres zu erwarten. Von der Aufnabme, welche diese Einschaltung von Abbildungen finden wird, hangt es ab, ob sie auch fur andre Gruppen in Aussicht genommen werden kann. Durch die oben angefuhrten Griinde. ist das Erscheinen dieser Abtheilung an dieser Stelie wohl vollig zufriedenstellend motiviert. Dem sechsten Bande, welcher die Neottieen ent¬ halten soil, geschieht insofern kein Abbruch, als die Chlorae- aceen in dieser aus sehr discrepanten Elementen zusammen- gesetzten Gruppe sowieso eine systematiscli wie pflanzeu- geographisch vollig isolierte Stellung einnehiuen. F. Kranzlin. Notiz. Das Manuscript des ersten Bandes ist seit langerer Zeit vor dem Erscheinen der 1. Lieferung abgeschlossen gewesen. Fur die Corycieen und Satyrieen war ur- spriinglich ein anderer Bearbeiter in Aussicht genommen. AIs alle Yorbereitungen iiir den Druck getroften waren und ein weiteres Hinausschieben unthunlich war, trat an mich die Aufgabe heran, auch die beiden genannten Abteilungen zu bearbeiten. Dies der Grand, weshalb eine Revision des Manuscriptes der ersten Lieferungen unmoglich war und gewisse neuere und neueste Publi- cationen erst in den Addenda zu Band I die ihnen ge- biihrende Beriicksiektigung finden werden. — In Zukunft wird bei jeder - Gattung das Datum des Abschlusses des Manuscriptes vermerkt werden. October 1897. Kranzlin. Vorrede. Der Verfasser legt biennit den ersten Band einer Neu- bearbeitung der Ophrydeen und Cypripedieen vor. Die Fertig- stellung hat langer gedauert, als ursprunglich geplant war, tells, weil wahrend des Erscheinens dieses Bandes mehrere wichtige neue Arbeiten fiber grossere Gebiete erscliienen, welche berucksichtigt werden mussten, was die Umarbeitung mehrerer schon vorher abgesclilossener Partieen nothig machte, teils aus anderen Gninden. Ieh nenne von den massgeblichen neueren Werken besonders die Arbeit Herrn Allen Bolfe’s, in dem 7. Bande der Flora of Tropical Africa und die um- fangreichen Publicationen von King und Pantling in den An¬ nals of the Royal Botanical Garden of Calcutta. Nach dem Erscheinen dieser beiden grossen Arbeiten ist auf den Ge- bieten, mit denen sich dieser I. Band beschaftigt, eine Art Abschluss und verhaltnissmassige Rube eingetreten, sodass eine zusammenfassende Darstellung der Ophrydeen mdglich ist. Hinsichtlich der wenigen Apostasiaceen, einer Familie, welche frfiker bereits von Herrn Rolfe bearbeitet worden war, hat sich der Verfasser darauf beschrankt, die Befunde dieses Herrn, soweit als es das Material erlaubte, nachzu- untersuchen und im wesentlichen zu bestatigen; hinsichtlich der Cypripedieen, dieser Modepflanzen par excellence, hat die Bearbeitung, soweit es sich um die Aufzahlung der Arten bandelt, natnrgemass den Charakter einer Compilation; soweit die Gruppierung in Frage kommt, hat der Verfasser versucht, seine eigenen Wege zn gehen. Bei den Ophrydeen ist die in der Hauptsache europaische Abtheilung der Serapieen ein zu bekanntes Gebiet, als dass ein Werk wie dieses, welches 11 auf die Schilderung von Localforraen von vornherein ver- zichten muss, etwas Neues bringen konnte. Nur in den Ab- teilungen der Platanthereen und der Habenarieen sind der neuen Arten viele. Es 1st hier die Frage nabegeriickt, ob es jetzt an der Zeit sei, eine zusammenfassende Darstellung der Orcliidaceen zu versuchen, Oder ob diese Arbeit nicht besser einer Gene¬ ration nach uns aufgespart werden miisse. Der Yerfasser glaubt, die erste Frage bejahen zu konnen. Wir kennen heutzu- tage nicht oder ungeniigend nur die allercentralsten Teile von Siidamerika, von China, von Borneo und Neu-Guinea, alle andren Gebiete sind bereits und z. T. ziemlich griindlich ab- gesuclit. Die Kiistengegenden so griindlich, dass aus diesen neues nicht mehr zu erwarten steht, und aus den centralen Teilen wird nie viel zu liolen sein. Es lasst sich namlich jetzt bereits iiber die Verbreitung der Orchidaceen das Eine mit apodiktischer Sicherheit sagen, dass sie in ihrer iiber- wiegenden Mehrzahl sich nicht weit vom Ocean entfernen, dass sie alle ein starkes Feuchtigkeitsbedurfniss wenigstens fur einen Zeitraum von mekreren Monaten des Jahres haben. Direct xerophile Arten giebt es bekanntlich iiberhaupt nicht unter ihnen. Ich kann hier diese Frage nur ganz im All- gemeinen streifen und beruhre sie nur, um zu zeigen, dass eine Zusammenstellung der jetzt bekannten Arten ein nahezu vollstandiges Bild der Gesammtheit der Familie geben wird. Hinzufugen darf ich noch, dass auch in Gartenbaukreisen seit langer Zeit iiber den Mangel an „grossen“ Entdeckungen geklagt wird. Pflanzen, wie Eulophiella Elisabethae Bolfe und Eul. Peetersiana Krzl. gehorten zu den „Ereignissen,“ und um der sofort sehr lebhaften Nachfrage zu geniigen, sind beide fast unmittelbar nach der Entdeckung ausgerottet worden. — Dies Alles zusammengefasst lasst den Schluss zu, dass es wohl angeht, wenn wir schon jetzt an die Arbeit gehen, das zur Zeit Bekannte zu sichten und zu ordnen. Der vorliegende Band beweist schon durch seinen TJmfang, dass es auch sonst nachgerade an der Zeit war, und der Yerfasser kann ver- sicbern, dass er ira Zusammenzieken von mehr oder minder m dubiosen Arten zu gut umschriebenen bis an die Grenze des Zulassigen gegangen ist und eher zu wenig als zu viel Arten bier aufgenommen hat. Als Lindley (1840) die Ophrydeen be- endet hatte, betrug die Anzahl der in seine Genera und Species aufgenommenen Arten 439. Die Ziffer ist auf =fc 400 lierab- zusetzen, denn eine ganze Anzahl seiner Arten sind inzwischen cassiert und zu Synonymen herabgedriickt. Die Zusammen- stellung, wie sie jetzt (1901) vorliegt, betragt trotz weit- gehender Zusammenzieliungen circa 1060 Arten, eine Anzahl, welche bei der starken Zunahme, welche vor alien die Gattung Habenaria zeigt, in garnicht langer Zeit auf 1200 anwacksen wird. Yon dieser letzteren Gattung allein sind, wenn man sie nach der eingeschrankten, vom Verfasser zu- erst consequent durchgefiihrten Gattungsdiagnose auffasst, heutzutage melir Arten bekannt, als Lindley uberhaupt an Ophrydeen kannte, namlich circa 460. Wie schon angedeutet, verteilt sich die Yermehrung des Bestandes recht ungleich auf die einzelnen Gattungen. Die specifisch europaischen Gattungen Orchis, Ophrys und Serapias haben ihren Bestand natiirlich nicht yergrossert, die in dieser Zusammenstellung aufgenommenen Arten haben, rein ziffernmassig angesehen, sogar eine Verminderung erfahren, welche durch Einziehung einer Anzahl Arten als Yarietaten resp. Synonyma verursacht ist. Wenig vergrossert hat sich der Bestand der specifisch capensisclien Orchidaceen und — wenn man die etwas ver- schwenderisch aufgestellten nordamerikanischen Platanthera- Arten auf ihre richtigen, langst bekannten Synonyma zui iick- fuhrt — auch der der Orchidaceen jenes Gebietes. Dagegen hat sich die Anzahl der im subtropischen und tropischen Afrika, im tropischen Amerika gefundenen Arten gewisser Gattungen in einem atissergewohnlichen Betrage yermehrt. Hier, mit Beiseitsetung der minder frappanten Falle, einige der aufialligsten Beispiele: Habenaria (inch Bonatea und Ate) zahlte 1830 ± 100 Arten, jetzt 460, Cynosorchis 7 jetzt 43, Brachycorythis 1 jetzt 19, Holothrix 2 jetzt 39, Disa damals 39 jetzt 90—100, Satyrium (incl. Satyridium) 39, jetzt circa 90. Pie Schwierigkeiten, welche die innere Gruppierung IV solcher stark angewachsenen Gattungen macht, sind durch die blosse Statistik nattirlich nicht annahernd auszudrticken. Die Notkwendigkeit, dass endlich einmai zusammengestellt und gesichtet werde, wird Niemand bestreiten. Ob es prak- tisch gewesen sei, grade jetzt oder 5—6 Jahre spater damit einzusetzen, das ist angesichts des etwas lang gerathenen Nachtrages eine Frage fiir sicb, aber „eheu fugaces . . . labuntur anni“ und einem Posthumus die Arbeit zu fiberlassen, welche bisker des Lebens Inlialt war, das ist fiir keinen Menschen ein sehr sympatliisches Ding. Scliliesslich hat sick in dem grossten und schwierigsten Genus, Habenaria, die yom Yerfasser be- reits frfiher vorgeschlagene Einteilung inzwischen gut be- wahrt. AVozu also warten? Ueber die Abgrenzung der Gattungen habe ich mich an den betreffenden Stelien ausgesprochen, fiber die der Arten kann ich hier nur sagen, dass ich den Artbegriff elier zu weit als zu eng gefasst habe. — L’esp^ce linn^enne, wie es kurz und treffend in der Yorrede zu H. Coste’s Flore de France aus- gedrfickt ist. — Wohl hat sich inzwischen, sowohl auf dem Gebiete der enropaischen Orchidaceen, wie ganz besonders auf dem der Gartenliteratur eine Verschiebung des Artbegriffes vollzogen, welche mit dem hier aufrecht erhaltenen und mass- geblichen nicht in Einklang steht. Die Ueberschatzung localer Eigenthfimlichkeiten und wohl in manclien Fallen sogar nur individueller Abweichungen, haben zur Aufstellung von Arten geftihrt, die z. T. wohl eine nur ephemere Existenz in den Gewfichslifiusern und eine mehr oder minder schattenhafte in der Literatur haben werden, zunachst jedoch die Arbeit des Sichtens in unglaublicher Weise erschweren. — Es ist dem Yerfasser nicht gut verstandlick, wie im botanischen Denken geschulte Manner, angesichts der in manchen Arten nahezu von Blfithe zu Blnthe wechselnden Yariabilitat die Idee, diese unendliche Yielgestaltigkeit in die enge Formel von Diagnosen zu zwangen, auch nur fassen konnen. Wer in einem einzigen Gewachsliause tansende von Blfithen ge- wisser Handelssorten gleichzeitig nebeneinander gesehen hat, V dem sollte der Muth hierzu vergehen. Und hhnlich steht es mit den wildwachsenden Orchis-Arten Europa’s; aucli hier die- selbe Yariabilitat und dieselbe Unmfiglichkeit, dies in Worten ausdriicken zu wollen. — Yon den Bastarden der europaischen Arten babe ich aufgenommen, was von sicheren Autoren be- schrieben und mir zuganglich war. Yon den Bastarden der Cypripedien habe ich selbstverstandlich nnr den einen C. Cur- tisii Rchb. f. aufnehmen konnen, da dieser zuerst wild ge- fbnden und dann kfinstlich nachconstruiert und als nat. hybr. nachgewiesen wurde. So werthvoll die Untersuchungen fiber die Hefkunft manclier als muthmassliehe Bastarde angesehe- nen Pflanzen sein mfigen, in ein Werk wie dieses, gehoren nur die anerkannten Arten. Dieses Ausscheiden aller Local- formen hat natfirlich auch eine Besehrfinknng in den bei- gebrachten Citaten bedingt. Citiert sind alle grosseren bo- tanischen Werke und die grosseren Landesfloren ; betreffs Europa’s habe ich Reichenbach’s Beispiel folgend, alle Local- floren consequent ausgeschieden, eberiso die s Conspectus“. Es kam mir einzig darauf an, dem Leser diejenigen Werke zu nennen, in denen fiber die betreffende Pflanze etwas von Werth beigebracht ist. Demzufolge ist Nyman’s Conspectus niemals citiert, da dies Werk sieh auf Reichenbach’s Arbeiten sttitzt, und sein wesentlicher Inhalt in Reichenbach’s Flora Germanica steht, desgleichen der 5. Band von Durand und Schinz Conspectus Florae Afrieae nur da, wo es aus nomen- clatorischen Grunden nothig war. Aehnlich wie bei den europ&ischen Orchidaceen liegen die Dinge bei denen der Yereinigten Staaten. Auch hier giebt es eine uberaus grosse Anzahl von interessanten 'Publicationen, welche aber ebenao einen wesentlich localen Character haben und deswegen hier aus¬ scheiden mussten. Hatte der Verfasser sich diese Beschran- kung nicht auferlegt, so waren die Citate in das Endlose angeschwollen ohne Gewahr ftir absolute Yollstandigkeit und — was zumeist in’s Gewicht fUllt — ohne der Frage, was unter einem bestimmten Namen zu verstehen ist, ein einziges absolut unentbehrliches Moment hinzuzuffigen. — Wenn man- cher Leser des Baches einen Autor Oder eine Zeitschrift nicht VI citiert findet, welche [ihm der Erwahnung wertli erscheinen, so bitte ich ihn, zu bedenken, wo der Verfasser die Grenze katte zieben sollen. — Was fiir die botanische Literatur gilt, trifft in nocli hoherem Masse fiir die Gartenliteratur zu, welche bei Cypripedium tkatsacklich zum Urafange einer Literatur angewaehsen ist, bei welcher der Umfang l&ngst angefangen liat, im uragekehrten Verhaltniss zum wissen- scliaftlicben Wertli zu stehen. Jeder, welcber eine Abnung yon dem Umfang der beutigen Gartenliteratur bat, wird ohne w r eiteres zugestehen mussen, dass hier ein Citieren ein ebenso aussicbtsloses wie nutzloses Unternekmen ist. — Es sei diese Ueberfiille an Literatur gebucbt als eine im Grunde ge- nommen erfreuliche Ersclieinung. Gewiss ist es gut, wenn es viele Vereine giebt, denen es die Mittel erlauben, illus- trierte Verbandlungen lierauszugeben, aber es ist ausgesclilossen, dies alles zu citieren. Von den Werken, welche gewisser- massen auf der Grenze zwiscben Botanik und Gartenbau stehen, babe ich Veitch’s Manual of Orchidaceous Plants, Williams Orchid Grower’s Manual und das Dictionnaire Ico- nograph. des Orcbid6es von A. Cogniaux und Goossens stets citiert. Angesicbts des gewaltigen Umfanges der Orchidaceen erscheint es fast wie eine Vermessenheit, wenn ein Einzelner an die Bearbeitung gebt. — Memand empfindet dies scbwerer und bedauert es aufricktiger, als der Verfasser selbst. — Der Versuck, fiir die specifisch siidafrikaniscken Gattungen einen als erfolgreicben Sammler bekannten Herrn als Mitarbeiter zu gewinnen, scheiterte nach langwierigen Verhandlungen be- sonders an einer — ganz abgesehen von den juristischen Consequenzen — exorbitanten Bedingung. Der Verzicht auf das Material dieses Herrn hat sicb nur betreffs der Stand- orte fublbar gemacht, liinsichtlich der Arten und der Giite des Materials war er ziemlicb bald repariert. Schwerer in’s Gewicht fallt, dass die Fertigstellung des ersten Bandes hier- durcli urn voile 2 Jabre verzogert ist, am schwersten, dass der Verfasser lange Zeit genothigt war, auf 2 Fronten zu schlagen und sich — er war gerade dabei die Serapieen zuin Tit Abschlnss zti bringen — auf ein and res Gebiet einarbeiten musste. Der Wunscli, das Eischeinen der Lieferungen nicht fiber Gebfilir zu verzogern, hat es anch' veranlasst, dass die Habenarieen, welche annahernd fertig waren, vor den Plat- anthereen publiciert sind. Der Schaden, welclier dem Ver- fasser aus der blossen Vermehrung der Arbeit erwuchs, 1st fur ihn mehr als gutgemacht durcli das Interessante dieser Albeit selbst; die Schadigung, welche der redaktionellen Durch- feilung erwuchs, ist leider nicht tiberall auszugleiclien gewesen. Dagegen kann der Verfasser versichern, dass die Diagnosen unter alien Umstanden bis an die Grenzen des Moglichen so exact gearbeitet sind, wie das Material es irgend gestattete. Ein Werk wie dieses ist fur einen Mann, welcher nicht den Yorzug hat, einem der grossen botanischen Institute an- zugehoren, sondern nur seine Mussestunden in den Dienst der Botanik stellen kann und darf, ein nach mehr als einer Richtung hin sehr schwieriges. "VVenn es nun doch soweit gediehen ist, dass wenigstens Band 1 hiermit fertig vorliegt, dass von Band 2 die schwierigeren Theile fertig sind, dass endlich im Robbau schon vieles aus alien fibrigen Biinden steht, so verdankt der Yerfasser dies und die Moglichkeit, seine Studien fortsetzen zu konnen, vielem Wohlwollen, welches ihm von einflussreicher Seite entgegengebracht worden ist Zuerst war es Herr Geh. Rath Prof. Engler, welcher, ab- gesehen von jeder innerhalb der gesetzlichen Grenzen denk- baren Erleicliterung in der Benutzung des Botan. Museums, dem Verfasser vor mehreren Jahren eine namhafte Unter- sttitzung seitens des Kgl. Akademie der Wissenschaften aus- wirkte. Diese erste und darum in gewisser Hinsieht wichtigste Beihulfe ermoglichte dem Yerfasser, nicht nur die Fort- setzung seiner Studien fiber die Habenarieen, sondern die ersten Vorarbeiten, welche fiber dies Ziel bedeutend hinaus- gingen. Die Durchfuhrung dieser weitergehenden Plane, welche durch die fortgesetzte Benutzung besonders der eng- lischen Sammlungen, grosse materielle Opfer nothig machten, wuide dem Yerfasser moglich gemacht durch die Hiilfe, Vtll welche ihm in liebenswiirdigster Weise von Leuten ztt Tbeil wurde, die ihren Reichthum gern in den Dienst der Wissen- scbaft stellen. Ich zahle sie bier in der Reibenfolge auf, in der sie mir ilire Hiilfe anboten und gewabrten: Herr Geli. Commerzienratb Spindler — Cdepenick. Sir Harry Schroder, Bart. — the Dell, Surrey. Sir Trevor Lawrence, Bart. — Burford Lodge Dorking. Herr Zollinger-Jenny — Zurich. Frau Ida Brandt — Zurich. Ihnen bat der Verfasser zu danken, dass er der mate- riellen Scbwierigkeiten Herr wurde. Des weiteren dankt der Verfasser hier den Vorstanden aller der grossen Herbarien besonders, aufrichtigst und ergebenst fur alle so bereitwillig geleistete Hiilfe, an die er in Zukunft nocb oft wird apellieren miissen. Hiclit die Hiilfe, zu welcher die Ausubung ibres Amtes sie sowieso verpflicbtete, sondern die ausseramtlich bewiesene Sympathie fiir das Gelingen, niclit zu vergessen der Geduld hinsiehtlich des Herbarmaterials, welche stark auf die Probe zu stellen, den Verfasser die oben skizzierten Hindernisse und Scbwierigkeiten leider genotbigt baben. Sollten sie Alle genannt werden, welche durck grosse und kleine Hiilfe das Werk haben fordern und zu Stande bringen helfen, ' das Verzeichniss wiirde selir lang werden. Der Verfasser dankt, indem er dies scbreibt, noch einmal Allen. — Und dann auch zuletzt ein Dank der Verlagsbucbhandlung dafur, dass das Werk in so wflrdiger Ausstattung in die Welt getreten ist. Gr.-Lichterfelde, im Mai 1001. F. Kr&nzlin. ORCHIDACEARUM <; EiN E H A ET S l> EC I KS EXCOSUIT FRITZ KRAENZLIN. BERLIN. MAYER & MULLER. Die naehfolgenden | Bogen bilden die erste! Lieferungdes l.Bandes | von Orchid ace arum Ge- j nera Et Species ex-! posuit Fr. KraenzlinJ welcher die Cypripe- 1 dieen mid die Ophry- deenenthalt. Derzweite Band umfasst die Den- drobleen undBolbophyl- lineen, der dritte Band die gesammten M 0110 - podialen. Die Reihen- folge der G ruppen inj den Biinden 4—6 lasst | sich noch nicht hi it | Siciierheit feststellen. Das AV erk erscheint in Lieferungen zum Prefee von 60 Pf. furl den Bogen beim Abon- \ nement auf das gauze AVerk, von 70 Pf. beim; Abonnement auf ein- j zelneBande. Each Ab- schluss jedes Bandes tritt einePrefeerhohung I desselben ein. Einzel- 1 ne Lieferungen werden | nicht abgegeben. The following sheets j are the 1 st part of! Vol.I. of Orchidacearum | Genera Et Species ex- j posuit Fr. Kraenzlin, containing the Cypri- pedieae and the Opliry- j deae. A r ol. II contains I the Dendrobieae and | the Bolbophyllineae, I Yol. Ill the Monopo-| dials. The distribution | I of the remaining grou-1 pes among the vols. | IV to AI cannot be; fixed with absolute eer- j tainty. The work will be j published in parts at! the price of 60 Pf. per I sheet of 16 pages for j subscribers to the whole j work,* and at 70 Pf. per sheet for subcribers I to single volumes. After the completion of each volume its price will be raised. Single parts I are not sold. I lies feui lies suivantes Hnnent lal re livraisoiG du l er volume de l’ou- vrage „ Orchidacearum| Genera Et Species ex- posuit Fr. Kraenzlin,“ qui contient les Oypri- pedi4es et les Ophry- diees. Le 2 d volume contiendra les Dendro- biees et les Bolbophyl* linees, le 3® les Mono* podaliees. L'ordre des groupes restants pour les volumes 4 a 6 ne fixe avec une certitude absolue. L’ouvrage parait par livraisons a raison de 60 Pfennings la teuille de 16 pages pour les souscripteurs de l ou- vrage complet et de 70 Pf. pour ceux q«i souscriront pour des vo* Inmes separes. Chaque volume, une ibis acheve, subira une augmenta¬ tion de prix. On ne vend pas des livraisons D i a n d r a e. Tribns I. Apostasieae. Apostasieae B. Br. 1830 Wall. PI. Asiat. rar. I. 74; Bindley 1833 ; Endlicher Genera (1837) 220; Meissner (1842) Genera 387. Aposta- siaceae A. Bic/i. Orb. Die. II. 34. Diandrae Apostasiinae Pfitz. Engler Natiirl. Pfl. Familien II Abth. 6. 76 u. SO. Apostasieae Bolfe. Journ. Linn. Soc. Vol. 25 (1888) 211 u. ff. Cypripedieae (e. p.) Bentham et Hooker Genera lll t 635. Perigonii phylla libera, 3 exteriora (sepala) et 3 interiora (petala) inter se subsimilia, petalum medianum a lateralibus vix v. non diversum. Stamina 3, bina epipetala lateralia et l episepalnm medianum v. illud in staminodium reductum, lilamenta breyia basi styli affixa, antherae biloculares in- trorsae, pollen pulvereum non in tetradas cohaerens, stylus semper couspicuus plerumgue curvatus, stigmata 3 aequalia,' capsula trilocularis; semina pulverea minutissima, seminum testa liyalina reticulata. — Plantae foliosae, folia non articulata, flores saepius numerosi in paniculas v. racemos terminales v. pseudoterminales dispositi. — Indicae, Malayences, Papuanae. Stamina 3 fertilia. Neuwiedia BL Stamina 2 fertilia (lateralia) 1 in stamindium reductum. (medianum). Apostasia Bl. Die Apostasieen sind bekanntlich von Herm Allen Rolfe sehr eiugeheud und grttndlich bearbeitet worden, und da — einige Ab- bildungen abgerechnet — seit dem Abschluss seiner Studien nichta besonderes Neues oder Wicbtiges bekannt geworden ist, so hatte ein einfacher Hinweis auf seine Arbeit genOgt. Ich babe in der hier folgenden AufzahJung Herrn Rolfe’s Ansichten zur Geltung ge- braeht, wo es irgend mogJich war, aber in einigen Punkten auch ineine Ansicht geAussert und ich glaube, es wird denjenigen, welche dies Buch praktisch anwenden, damit gedient sein. Jdo.Bot. Garden. — 2 — Neuwiedia Bl. Neuwiedia Bl. Nov. Fam. exp. 12 (1833) Ann. Sc. nat. 2 Ser. 11 , 93; Endlicher Genera (1837) 221; Meissner Genera (1812) 56; Bentham et Hooker Genera III 635; Bolfe, Joum. Lin-Soc. Bd. 25, 231\ Pfitzer in Engler Naturl. Pfl. Fam. II, Abth. 6, 80. Sepala petalaque subsirailia conniventia, petalum medianum (labellum) quam lateralia paulo latius, flores inde obscure zy- gomorphi; stamina fertilia 3, 2 lateralia petalis opposita, 1 medianum sepalo mediano oppositum paulo altius insertum, filamenta brevi stylo affixa, antherae magnae stylum saepius superantes; stylus incurvus, stigma paulo incrassatum obscure trilobum, ovarium triloculare. — Herbae terrestres, foliosae, inflorescentiae racemosae terminales. Clavis specierum. I. Scapus folia excendens elongatus. Bracteae flores plus duplo superantes ovarium fnsiforme gracile. ]. N. calanthoides Ridley . Bracteae flores aequantes v. paulo superantes, ovarium subglobosum. 2. N. veratrifolia Bl. II. Scapus inter folia abseonditus, racemus breviusculus v. imo capitatus. A. Racemus satis productus, sed folia non excedens. 3. N. Griffithii Rchb. f. B. Racemus capitatus. Fructus camosuli. Sepala lineari-lanceolata, bracteae flores excedentes. 4. N. Curtisii Rolfe. Sepala oblongo-lanceolata, bracteae flores aequantes. 5. N. Zollingeri Rchb. F. 1. Neuwiedia calanthoides Ridley. Caule liumistrato, apice brevi ascendente, fibrillis foliorum tecto, radicoso folioso, foliis anguste lineari-lanceolatis acuminatissimis racemum attin- gentibus ad 60 cm longis ad 4 cm latis subplicatis 7—9 ner- viis, scapo stricto basi foliis minoribus decrescentibus tecto, racemo multifloro, bracteis flores plus duplo” superantibus line- aribus acuminatis, ovariis ellipsoideis, rhachi bracteis ovariis — 3 — parcissime v. vix pnberulis. Sepalis extus pilosulis petalisqiie paulo latioribus lanceolatis acutis, extus carina tantum dor- sali pilosulis, labello angustiore petalis subsimili medio linea incrassata instructo, extus medio pilosulo; staminibus 3, an- tlieris basifixis, stylo vix breviore quam antherae. — Flores ochracei-flavi, sepala 1,3 cm longa, petala et labellum subbreviora. Neuwiedia calanthoides Ridley. Journal of Botany 1886, 356 t. 271; A. Rolfe Joum. Linn Soc. XXV. (1888) 133. Neu-Guinea. Berg Meroka 660 m. „Flowers yellow - (H. 0. Forbes N. 777.) Durch schmalere Blatter und kleinere BKlten von N. vera- trifolia zu unterscheiden. Die YerjOngung scheint durch Seiten- zweige zu erfolgen, welche aus dem Winkel eines der alteren Laub- blatter hervorbrechen. 2. Neuwiedia veratrifoli Bl. Caule elato basi 2 cm diam. dense foliato, basi prorepente sub anthesi ad 100 cm alto, foliis e basi lata vaginante angustatis deinde in laminam lanceolatam acuminatam dilatatis 30—40 cm longis 4—5 cm latis subplicatis 7-nerviis, scapo stricto basi foliis quibusdam minoribus in bracteas decresentibus vestito, racemo multifloro basi sparsifloro, bracteis linearibus acuminatis flores aequan- tibus v. superantibus, ovariis pedicellatis brevi-rostratis ipsis rhachi et floribus extus puberulis. Sepalis late oblongis api- culatis apiculo subulato in nervo mediano ante apicem ipsum, petalis subbrevioribus carinatis in carina pilosulis apiculatis nt sepala, labello subconformi cuneato obtuso apiculato ob- tuso, linea crassa elevatula per totam longitudinem apicem usque decurrente, staminibus paula infra medium stylo insertis antheris aequilongis paulo supra basin affixis, stylo vix bre¬ viore, stigmatibus 3 aequalibus. — Flores flavi, sepala peta- laque satis arete conniventia 2 cm longa 4—5 mm lata, brac- teae apice rubellae. Neuwiedia veratrifolia Bl. Annal. Sc. Nat. 2 Ser. II (1834) 94; Boev, et de Vrteze Tijdschr. I (1834) 142; Rchb. F. Bonplandia V. 58; Miq. FI. Ind. Bat. Ill , 748. Rolfe Joum. Linn. Soc. XXV, 231 et 241; Hue Neuic. Lindleyi Rolfe l. c. 232 t. 48 f. 10-12; Hooker FI. Brit. India VI, 175 et Botan. Mag. t. 7368. Ridley Joum. Linn. Soc. XXXI416. Java (Blume), Borneo (Low), Insei Penang (Curtis N. 469) Ma¬ lacca, Ayer Panaa, Chaban, Sungei Udang, Bukit Sintang. Singapore, not very rare! (ex Ridley) Herr Rolfe erhielt die Originalexemplare aus Leyden erst, als seine Arbeit im Druck war, und seine Beraerkung liber N. Lindleyi Rolfe auf Seite 242, welcke spater geschrieben vvurde, hebt das auf Seite 232 Gesagte nicht grade direct auf, aber man hat den Ein- druck, als ob er selber an seiner Art zweifelhaft geworden sei und das mit Recht, denn die Hauptunterschiede, etwas breitere Blatter und kleine Abweichungon in der Behaarung sind doch keine spe- cifischen Unterschiede. .ledenfalls hat Herr Rolfe in seiner Diagnose von Neuw. Lindleyi die erste gute Beschreibung von Neuw. vera- trifolia geliefert, zu welcher das Exemplar, welches in Kew bltlhte, noch eine willkommene Erganzung hot. 3. Neuwiedia Griffitlii Rchb. F. Caule basi pro- repente erecto ad 40 cm alto valido, folioso, foliis e basi am- plexicaule angustatis deinde in laminam lanceolatam dilatatis acuminatis plicatis 7- v. 9- nerviis, racemum superantibus, supremis petiolatis petiolo vaginante ad 22 cm longis ad 3 cm latis, racemo plurifloro, bracteis e basi latiore linearibus acu¬ minatis flores aequantibus superantibusve, rhachi liispidula. Sepalis oblongis obtusis apieulatis extus ut lhachis ovarium et pedicellus pilosis apiculo apici sepali anteposito, obtuso subulato, petalis oblongis dorso manifeste carinatis carina tantum pilosula; staminibus 3 eadem altitudine supra basin stylo insertis, filamentis breyibus, antheris oblongis obtusis. stylo duplo longiore. — Flores albi, sepala 1 cm longa, pe- tala subbreviora. Capsulae triquetro - ovoideae rostratae liis- pidae. (R.) Neumedia Griffithii Rchb. f. Xenia Orch. II (1874) 16; Rolfe, Journ. Linn. Soc. XXV (1890) 235; Hook. f. FI. Bvit. Iud. VI. 176; Bot. Mag. t. 7435. Malacca. (Griffith, Maingay N. 1682), Perak (King’s Collector) Singapore, Bukit Timah, Bukit Mandai, Sungei Morai Chua Chu Kang. 4. Neuwiedia Curtisii Rolfe. Caule brevi, foliis 20—45 cm longis 4—6 cm latis e basi amplexicaule in petiolum angustatis lanceolatis acuminatis. scapo inter folia occulto, brevi 10—12 cm alto, rbacbi pubescente, bracteis anguste-lan- ceolatis, 2—2.5 cm longis flores superantibus pnberulis, ovario ovoideo obscure triquetro pubescente. Sepalis linearblanceo- latis petalis (et labello) paulo latioribus apiculo ante ipsum apicem in carinula v. linea mediana, linea crassiuseula per — 5 totam longitudinem labelli, staminibus satis alte stylo insertis basi coalitis, filamentis 2—3 mm longis, anthera miilto lon- giore. — Sepala petala labellum 1,2 cm longa flava? Fructns sec. Ridley v. cl. bacca coccinea Dracaenarum instar. Neuwiedia Curtisii Rolfe Journ. Linn. Soc. XXV, 234; Hooker FI. Brit. India VI, 175; Ridley Journ. Linn. Soc. XXXII. 416. — Tupistra singapureana Wall. Cat. N. 5195, Baker Journ. Linn. Soc. XIV (1875) 581; Hook. FI. Brit. Iud VI. 325. ex Ridley l. c. Singapore (Curtis N. 55). Insel Penang, West-Hill 660 m Govern¬ ment hill. (Curtis N. 1185); Johore Gunong Panti. Die Art ist trotz mancher AnklUnge an Neuw. Zollingeri ausserst charakteristisch. Sehr sonderbar ist die Entdeckung Herrn Ridley’s, dass sie Bcerenfrflchte hat und mit Tupistra singapureana identisch sei. Ich setze die betreffende Stelle wbrtlich hierher: „In flower this resembles the .’last (Neuw. Lindleyi Rolfe) but the fruit instead of being a trigonous green capsule is a succulent scarlet berry looking at first sight like the fruit of a Draceana. Wallich’s type of Tupistra singapureana is a specimen of this plant in fruit from Singapore." Der Vergleich mit Neuw. Lindleyi Oder veratrifolia ist nicht sonder- lich gut, denn, wie Herr Rolfe nachgewiesen hat, ist dies eine ganz und gar andere Pflanze. Nach den Gesetzen der Nomenclatur ware der Name in N. singapureana zu Undern. Ich nehme diese An derung nicht vor, bis der Vergleich der Exemplare beider Autoren gemacht ist. Auf Abbildungen hin ist es gewagt, eine derartige Identificie- rung vorzuehmen. 5. Neuwiedia Zollingeri Rchb. f. Caule ascendente brevi 10 cm alto deuse folioso, foliis basi angustatis lanceo- latis acutis 15—45 cm longis 4—6 cm Iatis, racemo inter folia duplo longiora abscondito cylindraceo - capitato congesto, basi foliolis vaginantibus vestito parce puberulo, bracteis lan- ceolatis flores aequantibus. Sepalis oblongo-lanceolatis apicu- latis, petalis subsimilibus apiculo in dorso ante apicem ipsum, labello cuneato oblongo utiinque leviter repando lineis 2 pa- rallelis per medium apicem usque deeurrentibus apiculo juxta- posito; filamentis basi in eucullum connatis basi antherae infra affixis, antberis longioribus supra obtusis, stylo breviore, stig- matibus 3, binis minoribus, uno longiore stamini episepalo opposito, ovario triloculari turbirato. subcarnosculo?! (ex Rei- chenbach). — Flores aurei, sepala 1,5 cm longa 8 mm lata. Nemciedia Zollingeri Rchb. f. Bonplandia V (1857) 58. Xenia Orchidac. II. 13 t. IO&j Rolfe Journ. Linn. Soe. 25 (1888) 231. Java. Berg Idjeng 600—1300 m. in Bambusdickichten (Zollinger N. 2808). Ein Strauch en miniature mit ziemlich dielitgestollten lineal- lanzettlichen Blattern und llberhangenden BlUtentrauben. Die „drei- fachrige, fleiBchig dicklich beerenartige Frucht“ (wie Rchb. f. sagt), ist wohl als eine Kapsel anzusehen, deren Klappen ausserhalb schwammig aufgetrieben sind und aaftig werden und vielleicht auch beim Reifen eine eigenthttmliche Farbe annehmen. Reichenbach’a Ausdruck umgeht die Bezeichnung ^Beere" und wohl mit Recht. Ich bin geneigt anzunehmen, dass auch bei der vorigen Art etwas ahnliches d. h. eine Kapsel mit etwas fleischigen Aussenwanden vorliegt. Apostasia Bl. Apostasia Bl. Bijdr. 423 (1825); R. Br. in Wall. PI. Asiaticae ra- rior. 1 p. 74 (Vermischte Schriften V, 194); Bauer Illustr. Orch. t. 15; Endl. Genera (1837) N. 1619 p. 221; Meissner Genera (1842) 387; A. Rich. 1842 in Orb. Diet. II, 34; Bentham et Hook. Genera III, 635; Rolfe Journ. Linn. Soc. 48, 231 u. 336. — Niemeyera F. v. Mull. Frag- menta Phyt. Austr. VI (1867 - 68) 96. Sepala petalaque subconformia (labellum a petalis late- ralibus non diversum) apice in apiculum eontracta, ringentia v. imo patentia, stamina fertilia 2 (epipetala), staminodium (episepalum) dorso styli adfixum, v. obsoletum, antlierae in- trorsae -symmetricae basifixae acutae, stylus antheras ex- cedens leviter curvatus apice leviter incrassatus, stigmata 3 aequalia. — Herbae sympodia efficentes foliosae, flores in paniculis dispositi minores. I. Mesodatylus Wall. {Sect. Mesodactylus Wall, ex Endlicher Genera I, 221 u. Rolfe. I c. 236). Staminodium manifestum antice liberum s. dorso styli ad- natum interdum in angulum vix prominulum reduction. A. Staminodium antice liberum. a. Filamenta antherae dorso affixae eisque aequilonga. 1. A. odorata Bl. Filamenta basi antherae (v. paulo supra basin) affixa breviora quam antherae. 2. A. Wallichi R. Br. B. Staminodium per lotam longitudinem dorso styli affixum. Planta parva ramosa, staminodium valde prominens. 3. A. stylidioides Rclib. f. Planta elata, staminodium vix prominulum, angulum solum efficiens. 4. A. Lobbii Rchb. f. II. Adactylus. Endl. Gen. I, 221. Bolfe l. c. 238. Staminodium omnino obsoletum. 5. A. nuda R. Br. 1. Apostasia odorata Bl. Caule simplice erecto terete, foliis lineari-lanceolatis nervosis membranaceis non articulatis acuminatis subplicatis, racemo multifloro terminali. Sepalis petalisque (incluso „labello“) lineari-lanceolatis acutis dorso carinatis erecto-patentibus, filamentis basi styli affixis a basi ipsa liberis teuuibus, antberis aequilongis medio filamentis af¬ fixis (non basifixis) eisque aequilongis, staminodio duplo lon- giore crassiore et altius cum stylo connato, apicem versus (Va fere totius longitudinis) libero subalato, paulo breviore quam stylus, stylo apice triapiculato (?) tristigmatoso. — Flores sulphurei odoratissimi. Apostasia odorata Bl. Bijdr. I 423, Tabellen en platen tab 1 fig 5 (anal, opt!) Bl. Ann. Sc. Nat. Ser II, 2 p. 93; Id. in Hoeve et de Vriesc Tijdschr. L 139; Miq. FI. Ind. Bot. Ill, 748; Bolfe Joum. Linn. Soc. Vol. 25, 236. Das Originalexemplar Blume's habe ich nicht gesehen. Die hier mitgeteilte Diagnose ist nach den Analysen in den Tabellen en platen entworfen, ein Werk, dessei* Genauigkeit bekannt ist. Ich glaube, dass, wenn mehr Arten bekannt sein wcrden, die Langen- verhaltnisse der Filamente und die Art wie auch der Grad der Ver- wachsung des Staminodiums gute Anhaltspunkte zur Unterscheidung von Arten bieten werden. Da die Tabellen en platen (wenigstens ganz vollstaudige Exemplare) augenblicklich nicht mehr sehr hftufig sind, und da die Blume’sche Originaldiagnose sehr kurz ist, so glaube ich, dass diese von mir entworfene Diagnose immerhin erwtlnscht 2. Apostasia Wallicliii B-. Br. Caule 30—50 cm alto folioso, foliis numerosis e basi latiore amplexicaule angustatis deinde in laminam lineari-lanceolatam acuminatissimam pro¬ duces membranaceis 15 — 25 cm longis medio 1,5 —1,8 cm 8 — latis nervis 5 crassioribus, interjectis minoribus, racemis pani- culatis quam folia brevioribus axillaribus ( pseudoterminalibus) nutantibus, bracteis lanceolatis obscure-carinatis, quam ovaria multoties brevioribus. Sepalis petalisque lineari - lanceolatis acutis subflexis apice in apiciilum con tract is ibique paulum reflexo-patentibus, filamentis staminum brevissimis satis alte stylo affixis, antheris basifixis acutis, staminodio quam fila- menta fertilia multo longiore per tot am fere longitudinem a stylo libero planiusculo apice ipso obtuso — quam stylus paulo breviore, stigmatibus 3 confluentibus, capsula 2,5 cm longa, tri- loculari. — Flores flavi odori, sepala petalaque 3—4 mm longa. Apostasia Wallichii B. Br. in Wall. PI A*iat. rar. I (1830) 75 t. 84 (A odorata) Bl Ann. Sc. Nat. Ser II, Vol II, 93; Miq. FI. Ind. Bat. Ill, 748; Wallich Cat. N. 4448; Thwaites Enumer. PI. Ceyl. 315; Hook. FI. Brit. Ind. VI, 175; Bolfe Journ. Linn. Soc. XXV, 237 t. 48 fig . 22—24. Pfitser. Nat. Pfl. Fam. I c. 81 c. xylogr. — Mecodactylus deflexa Wall. PI. Asiat. rar. p. 74. Indien; Nepal bei Noakote (Wallich), Assam (Griffith N. 6603), Khasia Berge (Hooker et Thompson N. 2398), Penang 850 m, (Curtis N. 925.) Ceylon; Im Saffragan District (Thwactes N. 2744). N. Guinea englischer Antheil (Chalmers). 3. Apostasia stylidioides Rehb. f. „Humilis, an- gustifolia foliis linearHaneeis acuminatis, inflorescentia ter¬ minal? laterali? racemosa? panieulata? laxiflora, secundiflora, bracteis triangulis acutis, ovaria pedicellata longe non aequan- tibus, sepalis linearibus apice abruptis apiculo deorsum verso snpposito, antherae loculis basi inaequalibus, connectivi ter- mino brevissimo, rudimento nullo.“ „Planta paucos pollices (15—20 cm) alto, rhizomate bene radiculoso. Caulis tenuis dense foliatus. Folia lineari-lancea acuminata ad 5 pollices (13 cm) longa tertiam pollicis (6—7 mm) vix lata. Inflorescentia? Rudimentum nullum.“ Apostasia stylidioides Bchb. f. Flora V (1872) in nota, Idem Xenia Orch. II, 215 tab. 196 I, 1—3 ; Bentham FI. Austr. VI, 396; Bolfe Journ. Linn. Soc. Bd. 35, 237. — A. gracilis Bolfe 1 c. 242. — Niemeyera sty¬ lidioides F. v. Miill. Fragm. VI, 96. — Nord-Australien, Kockingham Bay (F. v. Muller.) Ich habe oben die Originaldiaghose Reichenbach’s, zu welcher auch seine Tafel 1. c- gezeichnet ist, wiedergegeben, weil sie die aus* ftlhrlichste ist und ich koine wesentlich bessere an ihre Stelle setzen kann. Ich ftlge aber hier noch eine Notiz aus Herrn Rolfe’s Be- schreibung bei, welche von Susserster Wichtigkeit ist. Er sagt 1. c. Seite 237 unten: „8taminodium fero omnino adnatum“ und wieder- holt im cnglischen Text ausdrtteklich: „In all (four) flowers the sta- minode was undoubtedly present, but almost entirely adnate to the style and hence perhaps previously overlooked.* Da Reichenbach's Material, wie er selber sagt, schlecht war, so ist es ganz gut mbg- Befund der richtige ist; ebenso ist es correct, die Pflanze aua der Section Adactylus in die Section Mesodactylus zu stellen. Das in Kew befindliche Material ist nicht gerade reichlich; um so eher empfahl es sich, Herrn Rolfe’s Untersuchungen als massgeblich an- zusehen. Dagegen unterscheidet sich Ap. gracilis Rolfs durch kein Merkmal von einiger Wichtigkeit von A. s»ylidioides; es ist sin aussergewohnlich kriftiges Exemplar dieser Art. 4. Apostasia Lobbii Rchb. f. Cattle erecto 45 cm alto dense foliato, foliis lineari-lanceolatis acuminatis 12—15 cm longis, trinerviis, racemis lateralibus in superiore parte nutan- tibus basi foliolis bracteaefoi mibus vestitis. Sepalis petalis- que (incluso labello) linearibus v. lineari-lanceolatis aentis api- culative reflexis, filamentis brevibtts, antheris sagittal is vulgo cohaerentibus; stylo in medio dorso fere angulato“ (Rchb.). Mores 3 mm longi. Apostasia Lobbii Rchb. f. Flora Bd. 55 (1872) 278; Rolfe Joum. Linn. Soc. Bd. 25 t 238. Borneo. (Lobb). Bangermassing (Motley N. 840), Wilder von Ich bedauere, dass das sehr spftrliche Material in Kew es mir unrobglich machte, die Blilten nachzuuntersuchen. Der Ausdruck afltylo ... dorso angulato* deutet darauf hin, dass wir hier einen ganz ahnlichen Fall haben, wie Herr Rolfe ihn fUr A. stylidioides nachgewiesen hat, nftmlich ein seiner ganzen Lfti'ge nach ange- wachsenes Staminodium, dessen Spitze den .angulus" bildet. Die Pflanze ist ftbrigens der Ap. stylidioides habituell ausserst ahnlich. Eine Zusammenziehung beider Arteu wage ich niebt vorzunehmen, 5. Apostasia nuda R. Br. Planta elata, caule 60—90 cm alto, radicibus crebris obsito, folioso; foliis confertis anguste- linearibus acuminatissimis basi amplexicaulibus, 12 —15 cm 10 longis qninquenerviis, racemis simplicibus pseudoterminalibus? quam folia suprema subaequilongis, bracteis imbricantibus ovaria aequantibus lineari - lanceolatis acuminatis trinerviis. Sepalis petalisque angustioribus minutis lanceolatis revolutis apice in apiculum brevissimum contractis, filamentis brevissi- mis basi styli genieulatae affixis, antlieris ovato-subcordatis acutis basifixis, staminodio omnino nnllo. — Flores minuti flavi; odori? Apostasia nuda B. Br. Wail. Ft. Asiat. rar. I (1836) 76 t. 85. Bl. Ann. Sc. Nat. 2 Ser. II, 93; Miquel FI. Ind. Bat. Ill , 748; Wall. Cat. N. 4449; Rolfe l. c. 239; Hooker FI. Brit. Ind. VI, 175; A. Bru - nonis Griff. Posthum. pap. Ill, 243, tab. 282. Indien; Penang (Wallich); Khasia-Bergo (Hooker et Thompson) Chittagong, 300 m ;(Hook. u. Thomps. N. 444), Mergi (Griffith N. 5604) Malacca (Maingay N. 1680); Singapore (Lobb Java? Fal¬ coner, Perak (Wray N. 1114 „ Flowers white* und N. 866), Malacca top of Mt. Ophir (Hullett N. 866); Sumatra (Korthals, Praetorius). — Die Standorte nach Rolfe 1. c. 6. Apostasia latifolia Rolfe. „Planta ( 172—3 pedes) 50—90 cm alta. Folia lanceolata acuta petiolata (3 — 6 poll.) 8—16 cm longa (1 poll.) fere 3 cm lata. Racemi ramosi nutantes 8 — 12 cm longi. Bracteae subulato-lanceolatae sub- earinatae (2 lin) 3—4 mm longae. Ovarium sersile angustum 4 mm longum. Periantbii segmenta lineari-oblonga, cuspidata 2 mm longa. Antherae lineari -cordatae obtusae basi aequa- libus (sic!). Staminodium nullum. Stylus gracilis antherae aequalis. Fructus 1,5 cm longus.“ Apostasia latifolia Bolfe l. c. 242 u. Hook. FI. Brit. Ind. VI, 175. Malacca. Perak bei Ulu Batang Padang (Wray N. 1605, Scorte- chini N. 868. Tribus II. Cypripedieae. Cypripedieae Lindl. Orchid. Sceletos 1826 u. Nixus 1833; Koch Synops. ed. 2 (1837) 804; Endlicher Genera (1837) 220; llchb. f. Poll- Orch. genes. (1852) p. 16. — Cypripedeae Lindl. Genera u. Spec. (1340) 525. Bentham et Hooker Genera plant. Ill, 487. Genus adhuc 1, vide infra diagnosin generis. 11 — Cypripedium L. Cypripedium L. Syst. ed. I (1735); Lindl. Orch. (1340) 525. End- licher, Genera N. 1618 p. 221; Meissner Genera 1842, 387; Reichenbach f. Flora germ. 1851 . 166; Benth. u. Hook. Genera III, 634 (incl. Seleni- pedio Itchb. f.) et auctor. complurium. Arietinum Beck. Bot. N. u. M. U. St. (1338) 352. Selenipedium Rchb.f. Xenia Orch. I. 3; Cypripedilum Aschers. Flora Prov. Brandenburg 1864 u. Pfitzer l. c. Selenipedilum Pfitzer in Engler Nat. Pflanzen- Familien II. 82; Paphiopedilum Pfitz. 1. c. Sepalum dorsale liberum, sepala lateralia plerumqne in foliolum apiee integrum v. bicuspidatum interdum bicarinatum coalita, petala libera v. longiora interdum longissima; labelli sessilis saccati v. ventricosi lobi lateralea reducti inflexi et involuti, stamen intermedium circuli externi in stamiuodium scutellatum, liippocrepicum v. oblongum v. obovatum v. rliom- beum transmutatum, stamina 2 lateralia circuli iuterni fertilia, filamenta brevia crassa interdum denticulis instructa, antliera bilocularis, pollen pulticeo-granulosum, stylus paulum productus crassus, stigma peltatum trisulcatum deflexum papillosum. Caules primarii subterranei, radices sapius longissimi nun- quam incrassati, caules secundarii breves simplices rarius fru- tescentes, folia aut approximata conduplicativa coriacea sae- pius marmorata; inflorescentiae typicae pluriflorae, bracteae saepius magnae foliaceae. Flores resupinati magni v. maximi, extus (ut totus scapus) pilosuli. Capsulae specierum plerarum- que adhuc ignotae uniloculares v. partim triloculares v. rarius omnino triloculares, seminum testa aut hyalina aut (rarissime) more Vanillae Crustacea. Meine Auffassung der Gattung Cypripedium deekt sich mit der von Linn6 aufgestellten und nicht nur von J. Lindley aondern bia auf die neueate Zeit von fast alien Autoren angenommenen. Angesichts der absoluten Ubereinstimmung im Bau der BlUtenhtille aowohl wie der Saule bei Arten, welche so weit auaeinandersteben wie etwa unser Cyprip. Calceolus und Cyprip. Chica, einer Ubereinstimmung, welche sicli trotz der bunten Farben der Bltlten und ihrer ver- schiedenen Grosaen bis zur Monotonie gesteigert findet, iat es ab- solut unerfindlich, wie man Gattungen abtrennen will. Es ist eben- sowenig angUngig, dieselben durch die geographische Yerbreitung sttttzen zu wollen, nicht einmal bei der Section Selenipedium iat — 12 — 13 sowenig bis jetzt wenigstens — auf Celebes. Die Gruppe der „Can- data“ findet aich sowohl in dein letztgenannten Gebiet wie in Sttd- amerifca. Es iat zweifellos hochst auffallend, dass 2 so fthnliche Arten wie C. caudatum und C. Sanderianum um den lialben Unifang liens sowie Afrika saint Madagascar und den dazu gehbrigen Insel- gruppen beherbergen keine einzige Art. Clavis sectionuin. I. Folia herbacea convolutiva, caules annui. 1. Calceolaria. II. Folia et caules persistentia. A. Caulis suffruticosus. 2. Selenipedium. B. Caulis abbreviates. Folia conduplicativa coriacea. a. Folia angusta lorata, scapi elati racemosi, petala vix v. non elongata. 3. Lorifolia. b. Folia angusta linearia scapi elati racemosi, petala longissima. 4. Caudata . c. Folia latiuscula plerumque marmorata. a. Sepalum dorsale magnum v. maximum, petala margine verrucosa et eiliata. 5. Barbata. p. Sepala petalaque conformia labellum parvum. 6. Concoloria. d. Folia non marmorata (exc. C. venusto), petala margine non verrucosa, flores saepius villosi. 7. Insignia. I. Calceolaria. (Foliosa Lindl. e. p. Arietinium Lindl. Bifolia Undl. Acaulia Lindl. e. p. Gen. u. Sp. p. 525 ff.) Es gebOren zu dieser Gruppe C. Calceolus macranthos und gut- tatuin, die einzigen Cypripedien Europas. Alle sind Gewachse mit weichem hinMligen Laube, deren kurze Vegetationsdauer bereits im Sommer abgescblossen ist. Die meisten sind einblfltig, manche in der Regel zweiblotig, die wenigsten haben eiuen eigentlichen Blttten- stand. Die sehr hinf&lligen, meist grossen Blttten vertrocknen auf dem Fruchtknoten. Einen verholzenden Stengel hat nur Cyprip. Ira- peanum aus Mexico. Mit Ausnahme dieser Art gehbren alle den Waldgebieten der nordlicken Halbkugel an, einige Arten — wie z. B. unser C. Calceolus — bewohnen eiu sehr grosses Gebiet (von den britischen Iuseln bis zum Amur). Ob gewisse Arteu, welche in ge- — 14 — troeknetem Zustand von C. Calceolus und macranthos schwer zu untor- scheiden sind, selbstandige Arten oder Formen sind, mttssen Cultur- versuche entscheiden. 1. Calceolus. A. Scapus uuiflorus v. biflorus. Labellum basi intus quadrilobum, brevius quam sepala et petala. Labelli lobi laterales et dentes basales parpm producti, j sep. petalaque castanea, petala torta, flores 9 cm diam. I. C. Calceolus L. Petala non torta, flores albi purpureo-signati minores quam illi C. Calceoli. 2. C. yunnaneuse Franch, 4 Flores viridi-lutei majores quam illi C. Calceoli. 3. Henryi Franchet. Labelli lobi et dentes producti, petala sepalaque viridia, labellum album. 4. C. cordigerum Don. Labelli dentes basilares abbreviati. 5. Thuribergii Bl. Sepala petalaque deflexa, flores plerumque 2, majores quam illi C. Calceoli. 6. C. montanum Dougl. Petalorum torsiones 4—6, flores minores quam Calceoli, staminodium triangulum. 7. C. parvijlorum Salisb. Petalorum torsiones 2—4, flores bene majores. 8. C. pitbescens Willd. Petala vix torta staminod. lanceolatum, flores candidi. 9. C. candidum Michleiib. Petala apice tantum torta, labell. brevissimum. 10. C. fasciolatum Franch. B. Scapus pluriflorus. a. Flores magni lutei, labellum magnum inflatum. II. C. Irapednum la Llave. p. Flores parvi. Flores spicati secundi. 12 . C. californium A. Gray- Flores minuti subcorymbosi. 13 . C. fasciculatim Kellogg — 15 2. Macrantha. Labellum sub anthesi corrugatum. 14. C. corrugation Franck. Labellum sub antliesi profunde lobatum. 15. C. humile Salisb. Labellum sub antliesi laeve sepalis petalisque aequilongum. 16. C. macrantlios Siv. 3. Bifolia. A. Ebracteata. Flores minuti lutescentes, folia immaculata. 17. C. micranthum Franck. Flores majuseuli purpurei, labellum saceatum. 17 a. C. ebracteatum Rolfe. Labellum triquetrum atropurpureum, folia purpureo-ma- culata. 18. C. margaritaceum Franck. B. Braeteosa. Tota planta minuta (—8 cm), flores minutissime purpura- centes? 19. C. debile Bchb. f. Flores majores (sed semper parvi) yiridi-lutei. 20. C. elegans Rchb. f. .-Flores albi purpureo-maculati, folia subpandurata. 21. 0 . guttatum Sw. Flores magni purpurei, folia magna flabellata. 22. C. japonicum Tkunb. 4. Obtusiflora. Sepala petala labellum oblonga v. abbreviata obtuso- rotundata. Flores lutei purpureo - adspersi. 23. C. luteam Franch. Flores albi v. rosei satis magni. 24. C. spectabile Salisb. Flores albi v. rosei minuti. 25. C. passerinum Richards. 5. Arietinia. Sepala omnia libera. 26. C. arietinnm R. Br. u l. Calceolus. 1. Cypripedium Calceolus L. Caule ad 40 cm alto folioso, foliis e cataphyllis grandescentibus oblongis v. ob- longo-lauceolatis acutis plicatis, floribus 1 vel 2 rarius 3 secun- dis, bracteis foliaceis ovaria superantibus, his omnibus puberulk Sepalo dorsali oblongo v. ovato-lanceolato acuto, sepalo in¬ ferior plerumque bicuspidato angustiore ceterum aequali; petalis longioribus lineari-lanceolatis bis tortis basi intus pu- berulis, calceolo obovali satis angusto basi intus puberulo mar- gine inflexo, orificio pandurato, staminodio oblongo basi cov- dato plus niinusve acutato, stigmate semilunato, antherae cor- nubus filamentorum juxtapositis. Sepala petalaque pnrpureo-brunnea labelluni pallide aureum basi intus levissime purpureo-adspersum, totus flos sub anthesi 8—9,5 cm diam. Cypripedium Calceolus L. Sp. PI. 951 excl. % 7. 0. ex Richter Codex Linn. u875; Huds. Angl. 392; Lindley Orch. 527; Rchb. f. FI. Ge XIJI. XIV 187. t. 144; Boissier FI. Orient. V. 94; Barla Iconogr. Orch. 77 t. 63; Bertoloni Fl. Ital. 9 , 639; Franchet. les Cypriped. I'Asia centrale et orient, p. 5; Fl. d. Serr. XV t. 1563. Cypripedilum Calceolus Aschers. Fl. Prov. Brandenb. (1864) 700. Cypripedilon Marianus Rouy. Morot Journ. d. Bot. (1894) p. 58; Cal -f colus Marianus Grants. Austr. 454; Calceolus alternifolius Saint-Leger Reforme de l. Nomenclat. (1880) 62. Cypriped. Calceolus Schkuhr Handb. 275. Roemer Fl. Fur. IV t.5;‘ Sturm Flora 2 t. 8; Dietrich Fl. Bor. I t. 24; 1Wees Genera III t. 4; Flora Dan. VI t. 999; Loddiges Bot. Cab. t. 363; Paxton Mag. Bot M t. 247; Flores d. Sevres XV t. 1563. Regel. Garten flora V t. 141. Durch ganz Europa von Sicilien an bis zum Polarkreis und vott ; West Europa bis Saechalin. 2. Cypripedium yunnanense Franch. Caule ad 30 cm alto glabro apice parce puberulo folioso, foliis 3—4 oblongis y. oblongo-lanceolatis acutis aeuminatisve adj 12 cm longis ad 4 cm latis supra in nervis tantum pilosis sub- tus puberulis, scapo unifloro (in specimiuibus omnibus ad hue notis), bractea maxima laneeolata acuminata florem sempe 1 ' superante, ad 6 cm longo ad 1,5—2 cm lata interdum oblong* v. ovata breviore, latiore. Sepalo dorsali late oblongo bre- 5-IP 17 — Viter aciitato, inferiore ovato petalis acuminatis paulum I611- gioribus; labello quam petala breviore obovato, lobis laterali- bus incurvis haud contiguis, staminodio cordato-acuminato. — Flores albidi, sepala petalaque purpureo-striata, labellura intus purpureo-roseum intensius striatum. Sep. dors, fere 3 cm longum 1,8 cm latum, petala 3,2 cm louga basi 5 mm lata, labell. fere 2,5 cm long 2 cm latum. Cypripedium yvnnaneme Franck. Les Cypripedes Asie centrale etc. 169 p. 74. China, Yun-nan (leg. Delavaye N. 3480). Im Habitus und Aufbau C. Calceolus sehr ahulich, aber die Bltlten weisslich rait purpurroten Adern und im Inneren mit pur- purnen Flockchen, aussen gestreift. 3. Cypripedium Henry i. Rolfe. Caule ad 40 cm alto gradli, catapliyllis 2-3 distantibus ab ipsa basi medium fere usque, tbliis 5 v. 4 in medio caulis oblongis ad 15 cm lougis 7 — 8 cm latis acuminatis, fiores attingentibus s. (in- feiioi esj superantibus; racemo trifloro, bracteis lanceolatis v. oblongis llores superantibus iutiiuo omniuo foliaceo; ovano dense piloso. Sepalo dorsali oblongo longe acuminato, inferiore lanceolato apice profunde sulcato biapiculato; petalis linearibus longioribus margine obscure uudulatis, labello bis vel 2 l jt bre¬ viore quam petala, orificio globoso satis amplo ovato, stami¬ nodio ovato retuso luteo. — Flores ampli lutei, sepalum dors. 5 cm long, basi 1,5 cm lat., inferius 4,5 cm long, aequilatum, petala 5 cm longa 3 mm lata, labell. 1,7 —1,8 cm long. 1,2 cm lat. Cypripedium Henryi Bolfe, Kew Bulletin 159a, 211. C. chinense Franchet. Cypriped. Asie centr. et orient . (1894) 6 u. 24. China. Prov. Hupeh nnd Szechuen (Henry N. 5391 C.) bei Icbang (Henry 5391 L>). Bei Tschen-kAwy 1200 m. (Farges N. 1036). Dem Cyprip. Calceolus nahestehend. Die Blilten sind gelb- gi-Un, aucb das Labellum, welches von bratinen Adern durchzogen ist. Blatter langer scbmaler und weicber als bei Cyprip. Calceolus 4. Cypripedium cordigerum Don. Caule ad 25—60 cm alto puberulo, foliis 3—6 grandescentibus 5—12 cm longis late oblongis v. fere orbicularibus oblongis v. lanceolatis 18 — acutis acuminatisve, flore plerumque 1, bractea magna foliacea ad 10 cm lorga. Sepalis ovatis acuminatis, inferiore apice integro v. bieuspidato , petalis lineari-lanceolatis acuminatis non tortis, labello quam sepala breviore oblongo obtuso, orificio angusto, staminodio cordato oblongo. — Sepala et petala ad 5 cm longa viridia, labellum album, staminodium luteum. Cypripedium cordigenim Don Trodr. FI. Nep. 37 {1825); Lindl. Orch. 527; Decaisne, Jacquemont Voyage 165 t. 166; Hooker FI. Brit Ind. VJ, 170; Franchet Journal de Dot. de France 1894, 16. Juill. Nepal. Himalaya 2700-8000 m (Hooker and Thompson) Kumaon. Pindaw-Thal 2500 m (Strachey und Winterbottom Orch. N. 55}; Simla 2400 m (Jacquemont N. 1015 und N. 957). Kachmir (Clarke N. 28667, 28899 und 81098. Munroe N. 2123). In getrocknetem Zustande kaum von C. Calceolus zu untcr- scheiden, aber nach den Berichten der Sammler, welche sie lebend Bahen, durch ihre Grbsse, die andre Farbung der BlUten (grUne Sepalen und Petalen und weisses Labellum) und das grosse herz- fdrmige gelbe Staminodium sehr leicht unterscheidbar. C. Calceolus erstreckt sich nicht soweit stldlich und kommt auch nicht in Japan vor. Lindley liesa sich zu der Annahme, dass C. cordigerum mit Calceolus identisch sein mbge, daduroh verleiten, dass man zu seiner Zeit glaubte, das japanische C. Thunbergii sei ebenfalls mit Cal- ceolus identisch, was bekanntlich nicht der Fall ist. 5. Cypripedium Thunbergii Bl. Caule foliis habitu et magnitudine C. Calceoli L.; foliis ovato-oblongis acutis 10—15 cm longis acuminatis septemnerviis 3—4,5 cm latis amplexicaulibus, bractea magna foliacea. Sepalo dorsali lanceolato aequilongo, labelli ungue basd utrinque dentato lobis lateralibus inflexis acutis triangulis falcatis, sacco ovato ob¬ tuso a latere viso antice inflato ventricoso, staminodio hastato acuto, filamentis staminum fertilium subulatis elongatis (Ex Blume). — Sepala 3,5 cm longa, petala 4 cm, labellum 4 cm longum fere 2 cm latum. Cypripedium Thunbergii Bl. Flora Javae etc. {1858) 142 t. 60 fig. & — Cypr. Calcolus Thunb. FI. Japon. 30. Japan. Die Pflanze ist im Index Kewensis nicht gerade glOcklich mit C. maeranthos 8w. zusammengeworfen worden. Ganz abgesehen von dera abweichenden Habitus und den schmaleren Sepalen und Petal® 8 ist auch das Staminodium anders als das von C. maeranthos; sebt eigenttlmlich sind die beiden kleinen Zflhne am Grunde des Label- luma sowie die beiden spitz ausgehenden sichelfbrmigen Soiten- lappen. Bei C. macranthos sind diese ersteren kaum angedeutet, die Seitenlappen jedoch stumpf und viel kttrzer. Blume’s Analysen Pflanze spftter nicht wieder nachuntersucht zu sein scheint, bcsser, sio auf seine Angaben bin als Art weiter zu fUhren. 6. Cypripedium montanum Douglas. Caule ad 40 cm alto foliis 4—5 ovatis acutis ad 15 cm longis ad 7 cm latis, floribus 2—3, bracteis (praesertim infimis) magnis flores superantibus. Sepalis fere aequalibus dorsali vix majore ovato- lanceolatis acuminatis, inferiore biscuspidato, quam labellum longiore; petalis linearibus etiam longioribus ter vel quater tort is. Labello brevi saccato valde inflato; staminodio ovato acuto. — Sepala ad 5 cm longa, petala 7 cm, labellum 3 cm longum 2,5—3 cm latum. Sepala petalaque pallide purpurea, labellum album, gynostemium aureum purpureo-adspersum. Cypripedium montanum Douglas MssLindley Orch. p.528. Bot. Mag. t. 7319. (petala nimis deflexa!) — Cypr. oceidentale S. Watson Proceed. Am. Acad. XI. 147. Gard. Chron. 1877. I, 727 c. xylogr. Nord-America. Westl. Staaten. — Britisch Columbia, Oregon- Gebiet. Die Pflanze ahnelt im Habitus unserem europaisclien C. Calce- olus mehr als den anderen amerikanischen Arten. Dio Sepalen und Petalen sind purpurbraun, das Labellum weiss. Die Abbildung im Botan. Magaz tab 7319 ist nach einem bereits imWelken begriffenen Exemplar angefertigt, meine Herbarexempiare zeigen alle die Se¬ palen wie die Petalen in fester abspreizender Haltung. Die Laub- biatter sind 7-9-nervig; sehr gross sind die Deckblatter, besonders das der untersten BlUte. Cypr. oceidentale Watson ist zu wenig verschieden, als dass man es als selbstandige Art aufrecht halten 7. Cypripedium parviflorum Salisb. Caule ad 50 cm alto tenui, foliis plerumque 4 oblongo-lanceolatis ad 15 cm longis ad 6 cm latis acutis; floribus 1—2 inter minores generis, bractea lanceolata acuminata florem paulum superante. Sepalis ovato-lanceolatis acuminatis, inferiore longe bicuspidato, petalis linearibus aequilongis margine undulatis quater ad sexies tortis, his omnibus quam labellum vix duplo longioribus; labello obovato satis piano; staminodio triangulo — 20 — acuto. — • Sepala petalaque 3,5 cm longa, purpureo-brunnea, labellum laete - aureum, punetulis purpureis circa orificium, 2 cm longum. Mores odori. Cypripedium parviflorum Saitoh. Transact. Lin. Soc. I. 77. tab 2 fig. 2. — Lindl Orch. p. 525. Bot. Mag. t. 3024. A. Gray Manual 7 ed. p. 511. Nord-Amerika. Von Neu-Fundland bis Georgien und west- ■w&rts bi3 Minnesota verbreitet. Gleicht ebenfalls unserem europ&ischen C. Calceolus sehr, doch sind die BlUten stets merklich kleiner und die Petalen starker ge- dreht und im Vergleich zur Lippe langer. 8. C.ypripedium pubescens Willd. Caule 50 cm alto satis firmo, foliis 4—5 oblongis inferioribus obtusis, ceteris acutis 15—18 cm lotigis 8 cm latis; bracteis quam flores (plerumque 2) vix longioribus. Sepalis longe-lanceolatis acu- minatis, interiore aequilongo, petalis anguste linearibus de- flexis longioribus aeuminatissimis labellum duplo superantibus ter-quater tortis; labello subcompresso antice valde venlricoso, orificio satis parvo; staminodio triangulo acuto. — Sepala petalaque brunneo-purpurea, sepala ad 8 cm longa 1,8 cm lata, pet ala ad 9 cm longa 4 mm lata, labellum pallide au¬ reum 4 cm longum 2,5 cm latum. — Tota planta densius pubescens quam C. parviflorum cui praesertim sicca simillima. Cyprip. pubescens Willd. hort. Berol. 1.13 tab. 13. Hook. Bot. Mag. t- 3024 A, Lindl. Orch. 525. A. Gray Manual 7 ed. 511. Barton Mat. med. Ill t. 74; Kerner Hort. scmpervir. t. 143; Lodd. Bot. Cab. t. 895; Sweet FI. Gard. t. 71; Belg. hortic. I. t. 21. Nord-Amerika, ostliche Staaten, Neu-Fundland bis Georgien Abgesehen von den grbsseren BlUten im trockenen Zustande sehr schwer von C. parviflorum zu unterscheiden, jedoeh erscheinen die pchlankeren Sepalen, die langen und weniger stark gedrehten Petalen und die seitlich zusammengedrttckte vorn sehr stark bauchigo Lippe constante Merkmale zu sein. Dazu kommt, dass C. pubescens im Allgemeinen sehr viel robusler ist. Ich sah beide Arten iui botan. Garten zu Berlin blUhcnd; lebend sind sie sehr leicht zu unterselieiden. 9. Cypripedium c a n d i d u m Miiblenb. Caule ad 40 cm alto foliis 3—4 cauli adpressis eumque amplectentibus, oblongis breviter acutis ad 15 cm longis ad 5 cm latis; 21 — bractea floris (plerumque unici) omnino foliacea maxima florem bis v. ter superante lanceolato acuto ad 10 cm longo ad 2,5 cm lato. Sepalis lanceolatis acutis, petalis anguste line- a ribas vix v. non tortis; labello subcompresso supra rotun- dato quam sepala baud multum breviore; staminodio lanceo¬ lato. — Sepala petalaque' viridia obscure purpureo-striata, la- bellum candidum intus violaceo- v. purpureo-punctatum 2,5 cm longum. Cypripedium candidum Miikl. in Willd. Sp. pi. IV. 142. Pursh n. N. Am. II. 5.94. Lindley Orch. 525. A. Gray Manual 7 ed. 510. Dot. Mag. t. 5855; Flore d. Ser. IX. t. 962. Nord-Amerika. Von Canada bis Pennsylvanien und westlicb bis Minnesota und Kansas. — Scheint seltner zu sein ais die andren oestlichen Cypripedien. Diese Art ist habituell leicbt kenntlich durch die anliegenden den Stengel einhUUenden Laubblfttter, sowie durch das sehr grosse Deckblatt der einzigen Blttte. Die Blaten haben annahernd die- selbe GrOsse wie bei C. parviflorum, die Petalen sind aber so gut wie gar nicht gedrebt, sondern nur am Rande gewellt; das weisse Labellum ist seitlich etwas zusammengedrilckt; das Staminodium ist auShllend lang und spitz. 10. Cypripedium fasciola turn Franch. Caule debili ad 35—40 cm alto, cataphyllo 1 maximo ringente pluribusque brevibus in basi, foliis 3 oblongis in scapo, mino- ribns 5 cm lat. 13 cm longis, maximis 10,5 cm lat, 20 cm longis, bractea maxima ovato-oblonga acuminata v. acuta 3,5 cm lato 11 cm longa, foliorum margine mmutissime fimbriato tota plants ceterum omnino glabra. Sepalo dorsali ovato acumi- nato, inferiore ovafco-lanceolato apice manifesto biapiculato; petalis longioribus linearibus apicem vei*sus tortis acuminatis; labello breviore ventricoso globoso, orificio angusto contracto, staminodio foliaceo oblongo brevi - apiculato. — Flores (ut tota plant a) magnitudine quam maxime varii, minores 5,5 cm maximi 14 cm diam. Sepala petala labellum purpurea, vit- tis v. fasciis intense violaceis, trabeculis interpositis decora. Sep. dors. 4—6 cm long. 2—3,5 cm lat. pet. 5—7 cm longa. Staminodium 1 cm longum. Cypripedium fasciolatum Franch. Les Cypripedium de VAs. centr. et orientate 8. 22 West-China. In ’^ehblzen bei H6ou-pin bei Tschen k6ou 2000 m (Juni 1892 Farges N. 922) Findet sich in einer grijsseren Form, deren BlUten 14 cm querfiber messen, das 5 cm im Durchmesser haltende Labcllum ist nahezu kugelformig und zur Blutezeit so stark nach untcn gebogen, dass die Mundung fast einen rechten Winkel mit der Insertionsebene bildet. Die Grundfarbe der Lippe ist rosarot, durchzogen mit pur- purnen Streifen und verziert mit purpurnen Flecken. 11. Cypripedium Irapeanum la Llave. Caule 75 cm — 1 m alto fare lignoso polyphyllo (ad 20) dense pi- loso; foliis oblongo v. ovato-lanceolatis, supremis laneeolatis longe acuminatis ad 12 cm longis ad 3 cm latis; racemo paucifloro; bracteis magnis omnino foliaceis ovaria deuse pilosa superantibus. Sepalis oblongis obtuse acutatis aequalibus in¬ ferior e apice ipso biapiculato, petalis oblongis obtusis minori- bus, his omnibus basi longius pilosis; labello maximo obovato ventricoso, orificio contracto oblongo; staminodio cordato acu- minato basi fimbriato. — Flores pulchenimi, inter maximos generis; sepala 6 cm longa 3 cm lata, petala 5 cm longa vix 3 cm lata, labellum 7 cm longum 5 cm latum; totus flos aureus, labelli orificium purpureo-punctulatum. Nomen verna- culum incolarum Mexici „Flor del pelecano“. Cyprijpedium Irapeanum la Llave u. Lcxar. Nov. Veg. Mex. Fasc. II. 10. — Lindl. Orch. 528. — Lot. Eeg. vol. 32 t. 58. — Flore des serres vol. 3 t. 186; Lemaire Illustrat. 185i X. — Cyprip. molle Lindl. Tl. Hartweg. 72. Mexico; Irapeo. Rancho del Aguacate (Hartweg); bei Vera Cruz (Galeotti 6162), bei Arumbaro (la Llave); Am Orizaba (August 1866 Bourgeau N. 2808), Bei Chiapas (Ghiesbrecht N. 768); Guadalajara (Pringle N. 4440). Zwischen Chila und Huanapan (Andrieux). Von alien Freiland-Cypripedien die grosste und stattlichste Art. Der Stengel ist hoch hinauf beblattert, der Stiel fest und nach unten hin verholzt; die sehr zahlreichen Blatter sind eilanzettlich, sehr spitz und, wie die ganze Pflanze weichhaarig. Die BlUten siud schOn goldgelb und gehoren zu den grOssesten der ganzen Gattung. Durch die stumpfen Sepalen und Petalen, welche kUrzer sind als das Labellum, erinnern sie an Cypr. spectabile, durch das gewaltige Labellum an Cypr. macranthos und humile. 12. Cypripedium californicumA. Gray. Caule ad 50 cm alto, folioso paree piloso; foliis inferioribus late 23 ellipticis obtusis, ceteris oblongis v. ovato-oblongis acutis ad 12 cm longis ad 4,5 cm latis margine et in nervis glanduloso- pilosis, bracteis foliaceis flores plus duplo superantibus; flori- bus 3—6 secundis inter minores generis, oyariis deflexis sicut rhacliis glanduloso-pilosis. Sepalis oblongis, dorsali angustiore, inferiore biapiculato; petalis late linearibus acutis, apice ipso obtusato; labello obovato antice valde inflato quam sepala vix breviore petalis aequilongo basi ipsa piloso; staminodio ovato fornicato. — Flores sub antliesi 3,5 cm diam. sepala petala- que lutea, labellum albidum. Juli—August. Cypripedium californicum A. Gray. Proceed. Am. Acad. VII, 389 {1868); Watson Bot. Calif. II, 138. Californien. Mt. Shasta 2300 m. Im Juli bltthend. Lemmon Herbar ohno Nr.;' Kellogg und Harford N. 960 ohne genauercn Standort; Mendocino County, Bolander (ex Gray). Die PHanze ist habitueli ausgezeiclmet charakterisiert durch den reiehbeblatterten Stengel und die ziemlich zahlreichen in ZwischenrJlumen gestellten kleinen Bitten, welche alle nach einer Seite gewendet sind. Die Blttten selbst sind nachst denen von Cyp. fasciculatum Kellogg die kleinsten und immor noch kleiner als die von Cyp. passerinum. 13. Cypripedium fasciculatum Kellogg. Caule basi cataphyllo majore ringente vestito, diphyllo 10—30 cm alto omnino deuse glanduloso-piloso; foliis 2 suboppositis ellip¬ ticis oblongisve plus minusve acutis v. obtusis glabris 8 —10 cm longis ad 6 cm latis; scapo folia plus minusve supeaante floribus fasciculatis 3—4, bracteis lanceolatis ovarium supe- i antibus glabris 2,5 cm longis acutis. Sepalis petalisqne ovato- lanceolatis, lateralibus apicem usque connatis; labello brevi- pandurato antice globoso quam sepela petalaque dimidio bre¬ viore, lobis lateralibus intus conniventibus sese tegentibus, orificio antico orbiculari, orificio basilari transverse oblongo; staminodio subtrilobo margine ciliato. — Flores minimi ge¬ neris adhuc notati, sepala petalaque 1,8 cm longa viridia pur- pureo-striata, labellum pallide luteum. Var. pusillum Hook, differt statura tantum minore. Cypripedium fasciculatum Kellogg. S. Watson. Proceed. Am. Acad. XVU (1883) 380; Gard. and Florist VI, 90 fig. 16. 24 Cypriped. pusiUum Bolfe. Kew Bullet. 1892, 211; Id. Gard. Chron, 1892 II, 294. Cyprip. fasciculatum var. pusillum Hook. Botan. Mag. t. 7275. Westliches Nord-Amerika, Washington Territoriuin (leg. Sucks- dorf N. 900.) Californien Oregon (leg. Th. Howell). Die Pflanze ist die kleinste bishor bekannte Art der ganzon Gattung und in jeder Hinsicht auffallend. Die beiden grossen Grund- blatter erinnern an die unsrer europaischen Listera ovata. Der meist kurze bisweilen 25 cm hobe BlUtenschaft tragt einen BQschel kleiner Blilten, welche hinter den grossen Deckblattern stecken. Die beiden Sepalen und Petalen sind mehr Oder weniger lebhaft gelbgrtin mit rothen oder braunlicben Langsstreifen. Das sebr kleine vorn fast kugelige Labellum ist gelb. Da die Bltttenblatter etwas zusammen- neigen, so betrftgt der Durchmesser der gedffneten Bit. nicht mebr als 2,5 cm. 2. Macrantha. 14. Cy pripedium corr ugatum Franch. Caule liumili ad 20 cm alto v. vix altiore, cataphyllis roagnis ringen- tibus mox in folia congesta transeuntibus, foliis late oblongis ad 12 cm longis ad 6 cm latis acutis margine ciliatis ceterum fere omnino calvis, bractea saepius omnino folia minora aequante interdum maxima lanceolato acuta. Sepalo dorsali cocbleato oblongo v. ovato-oblongo acuto, sepalo infero ovato apice ipso bicuspidato; petalis ovato-lanceolatis acutis quain sepala et ovarium brevioribus, labello latissime obovato rotundato piano, sub anthesi aucto et corrugato, oriflcio parvo obtriangulo; staminodio ovato-cordato acuto magno, processu longo. — Flores magni. Sepala petalaque viridia brunneo-suffusa atro- purpureo venosa, labell. maximum purpureum post antliesin fere nigrescens, dorsale 4 cm longum 3 cm latum, labellum , 4—5 cm longum et latum. Yar. obesa Francliet. Foliis basilaribus, floribus majori- bus, labello valde inflato. Cypripedium corrugatum Franchet. Cypriped. Asie centrale et orient, p. 11; corrugatum var. Franchet. 1. c. 12. Ost-China. Yunnan an den Quellen dcs Pee-cba-ha 3500 m. (Delavay N. 3478) und Ma-eul-chan (Delavay ohne Nr.) Lippe schwarz purpurn, eutwickelt sich erst nach dem Aufblflhen zur vollen GrOsse, und erbalt dann die sonderbar chagrinierte Oberflache. Sepalen und Petalen bleichgelbgrtkn mit schwarz-purpurnep Netzadern, bisweilen 25 — sind die Sepalen und Petalen grtln in braun tlbergehend, bei wieder anderen Exemplarcn ist die ganze Bltite schwarz purpurn mit grttn- lichen Fleckcn. Das Staminodium ist stets purpurbraun. 15. Cypripedium h n m i 1 e Salisb. Caule basi cata- phyllis 2 foliaceis, foliisque 2 snboppositis oblongis breviter acu- tatis v. obtusis ad 15 cm longis ad 8 cm latls yestito; scapo tenui ad 20 cm alto, bractea parva lanceolata florem sub anthesi longe non aequante. Sepalis lanceolatis aciiminatis petalis pau- lum longiorilus rectis neque undulatis nec tortis acutis; labello longiore maximo ventrieoso; staminodio rhombeo acnto; orificio labelli pro magnitudine labelli minuto. — Sepala 3,5 cm longa 1 cm lata, petala 4 cm longa 2 mm lata, viridi-brunnea; labellum 6 cm longum 3 cm antice diametro, purpureum in- tensius striatum. Cyprip. humile Salisb. Transact. Unn. Soc. I p. 79 t. 3 fig. 4. Swartz Act. Holm. 1800. Willd. Sp. pi. IV. 144; Bot. Mag. t. 192. Lindl. arch. 530; Paxton FI. Gard 111 t. 83; Lodd. Bot Cab. t. 130. Sweet FI. Gard. II t 161; Annales de Gand 1846 t. 80. Flor. d. Serr. X t. 1054. — Cyp. acaule Aiton hort. Keio ed. I vol III 303; Asa Gray Manual ed. 7\ 511. Nord-Amerika. Von Neu-Fundland bis Nord-Carolina, westlich bis Indiana, Michigan und Minnesota. Die Blttten kommen denen von C. macranthos Sw. an GrOsse inindestens gleich. Das Labellum ist nach vorn sehr stark bauchig aufgetrieben, und da die Substanz weich und nachgiebig ist, so bilden sich ofter tiefe Falten, welche es in eigentOmlicher Weise gelappt erscheinen lassen. Die Sepalen und Petalen zeigen ein dflsteres Braungrtin. Das Labellum ist schOn purpurrot mit dunkleren Streifen. 16. Cypripedium macranthos Sw. Caule *20—30 cm alto, foliis 2 (rai ius 3) interdum suboppositis basilaribus late- oblongis acutis v. breviter acuminatis plicatis; ipsis, caule, brac- teis pilosis ad 20 cm longis ad 10 cm latis, floribus plerumque 1, rarius 2; bractea magna quam ovarium longiore foliacea. Sepalo dorsali oblongo-lanceolato v. ovato-oblongo acuto acu- minatove, sepalo inferiore subaequali minore, petalis anguste- ovatis s. e basi latiore linearibus, labello amplo inflato ven- tricoso piano quam petala breviore, orificio amplo margine in- fiexo, his omnibus basi pilosulis; staminodio basi cordato oblongo — 26 acuto. — Flores inter majores sectionis 5—6 cm diam. petals typi pallide purpurea, labellnm infra et antice atropurpureum margine paliidius. Planta polymorpha. «. vulgare. Sw. in Act. Holm 1800, 251. Lindl. Orch. 528; Bot- Beg. t. 1531; Bot. Mag. t. 2938; Bchbch. f. Flor. Germ. XIII, XIV t. 198; Id. FI. Fxot. II t. 16; FI. d. Serr. 1.1118 ; Illustr. hortic. Vlh 353 t. 61; Garten flora 1863 t. 109; Tram. Ituss. hort. Soc. 1863 1.135; Orchidophile 1887 t. 75 1; Ledebour FI. Bossica IV, 87; Hook. FI- Brit. Ind. VI, 170. £S. ventricosum. Petala longiora, angustiora, scp. dorsale latitis labellum latius applanatum, var. ventricosa Carriere Bev. hortic. 1877, 310; lichb. f. FI. Germ. XIII. XIV. 169 1.197; Hook. f. 1. c. 170. — Cypripedium ventricosum als Art, Lindl. Orch. 528. T- himalaicum. Sepala petalaquc pallide lutea brunneo-venosa, labellum castancum. Cypripedium himalaicum Bolfe. Jour. Linn. Soc. XXIX (1893) 319; Franchct les Cypriped. Asie centr. et orient. 9. o. thibeticum. Staminodium late cor datum. Sepala petataque alba apicem versus omnia pallide lutea nervis castaneis decora, labellum et sta¬ minodium castanea, orificium intensius coloratum. Cypripedium thibeticum King, Hemsley in Journ. Lin. Soc. XXJX 320; Franchet les Cypriped. Asie centrale et orient, p. 10 (1891). Standorte der Formen a und fl. Europa: Central-Russlaud, Gouv. Kasan, Sttdl. Russlaud, Ukrane; vom oatlichen Russland durch ganz Sibirien bis zum Ochotskischen Moere, sttdlich vom 58<» N. Br. bis Nord-China. Bergo bei Ipehoachan (David) und in der Bergkette der Sy-ling-chan ostlich von Peking (Bodinier und Prevot); Szetschuan im District von Tschen-keon-tin, in 2000 m (Farges N. 509}; Sachalin (Glehn); Japan, Insel Nippon Prov. Nambu (Tsckokoski) und Prov. Arra (Savatier). Himalaya. Sikkim in 3800— 4000 m (Hooker). Iliala, Tihri-Garrk- wal (3-4000 m), in Nepal in 4000 m. Tibet. Chumbi und Pliari (Dungboo sec. King); West Sze- tchuen zwischen Batang und Litang (Prinz Henri v. Orleans); Ta- tsien-lu (P. Soulie N. 812, Pratt N. 14 und 301). Daas Cypripedium macranthos var. a und p kaum von einander verschieden sind, kann ich nach Beobachtung an lebendem Material versichern. Sir Jos. Hooker hat var. i lebend untersucht; er ver- einigt trotz der abweichenden Farben auch diese Varietat mit dem Typus und soweit sich aus Herbarmaterial schliessen lasst, mit Recht 27 AufGrund derselben ErwHgung ist es geboten, aucb var. o ala eine reine Farbenvariet&t anzusehen. Der gedrangte Wucha und die tutenfttrmigen nur halb aufgerollten Bl., welche ich an fast alien Herbarexemplaren der Var. 7 und 0 in Paris, Berlin und Kew fand, kommen auch bei etwas kttmmerlichen Exemplaren von macranthos und der Varietat ventricosum vor. 3. Bifolia. A. Ebracteata. 17. Cypripedium mic rant hum Franch. Caule brevissimo 1—2 cm alto cataphyllis 2 obtusis in ipsa basi, foliis 2 suboppositis basilaribus oblongis brevi-acutatis ad 9 cm longis ad 6 cm latis omnino glabris, scapo et ovario dense villoso ad 8 cm alto, bractea nulla (!) Sepalo dorsali ovato- oblongo acuminato v. late-oblongo acuto, iuferiore multo minore subsimili apice bidentato, utrinque extus piloso glabro, petalis glabris ovatis acuminatis labello parvo duplo breviore quam petala obovato-rotundafco, orificio amplo; angulo utrinque parvo insiliente; staminodio lato transverso cordato. — Flores inter minimos generis, sepal, dors, ad 1,5 cm long. 8 mm latum pe¬ tala aequilonga vix 3 mm lata, labelium 4 mm lougum et latum. Flores lutescentes dicantiir. Cypripedium micranthum. Franchet les Cypripcdcs de YAsie cen- trale etc. 17. West-China, Ost-Sze-tschuan bei Heon-pin 2000 m (Farges N. 1286). Eine winzige Art von kaum 8 cm Ilohe mit 2 gegenstandigen kablen Bl&ttern. Der Bltttenschaft ist dicht behaart, die Blttten haben kein Deckblatt, An der Blttte ist das obere Sepalum be- sondera gross ausgefallen, d. h. filr die winzige Blttte; es ist 1,6 cm lang und 8 mm breit, wahrend die Petalen bei gleicher Lange kaum 3 mm breit sind; das Labelium ist 4 mm lang und breit. Es siud dies im Ganzen die Grossenverhttltniase von Cypr. debile, von welcher sich die Pfl. jedoch hinreichend uuterscheidet, 1. durch noch etwas geringere Grosse; 2. durch das Fehlen der Deckblatter; 8. durch die Farbe der Blttten (bei C. debile blass-purpurn, hier gelblich grttn) 4. durch das Labelium, welches noch kttrzer als die Sepalen und Petalen ist. 17a. Cypripedium ebracteatum A. Rolfe. „Herba dipbylla, caule nano, foliis latissime ovato-orbicularibus subacutis, scapis minutissime puberulis unifloris, flore ebracte- 28 ato, sepalo postico elliptico-ovato subacuminato, lateralibus 1 omnino connatis ovato-lanceolatis acuminatis, petalis laticeo- a latis acuminatis, labello elliptico-oblongo obtuso saccato, sta- J minodio ovato-oblongo, capsula oblonga glabra. “ ..Folia 4 — 4 1 /* poll, longa S 1 /* poll. lata. Scapus 6—8 poll, m lougus. Sepala 1 poll, longa, posticum 8 /* poll, latum, late- 1 ralia 5 lin. lata. Petala 1 poll, longa, 3. lin lata. Labellum 1 8 /4 poll, longum. Staminodium 2 lin. longum. Capsula l 1 /* poll. 1 longa 5 lin. lat.a.‘* Cypripedium ehradeatum A. Ttolfe. Kew Bulletin 1896, 301. Hupeh, A. Henry N. 1404 a. Ich habe die Art nieht gesehen. Da Herr Rolfe nur ein eirt- ziges Exemplar mit nur l Bltite gesehen bat, dlirfte statt n capsula tf | wohl besser ovarium zu setzen sein. 18. Cypripedium margaritaeeum Franch. Caule brevissimo, tota planta 10 cm non vel rarissime excedente, | cataphyllis maximis deinde foliis 2 snboppositis late-oblongis fere orbicularibus breviter acutatis ad 12 cm longis ad 10 cm latis, supra (et obseurius infra) pnrpureo-maculatis, colore illi Orchidum nostrarum simili, scapo glabro, bractea nulla. Se¬ palo dorsali late oblongo, infero aequiloifgo paullnm angustiore, petalis oblongo-lanceolatis acutis acuminatisve, labello oblongo angusto fere triquetro, orificio longe producto angulo utrin- que obtuso insiliente: staminodio ovato oblongo retnso satis magno. — Sepala petalaque margine fimbriata purpurea, lineis intensioribus v. pnnctis in lineas dispositis. decora, 3 cm longa fere 2.5 cm lata, inferins 3,5 cm long. 3,5 cm latum, petala fere aequalia, labellum atropurpureum intus purpureum 2,5 cm long, supra 1,5 latum; staminodium aureum cordiforme auriculatum. Cypripedium, margaritaeeum Branch. Les Cypripedium de VAsie centr. 18. hue. Cyprip. Bargesii Branch. 1. c. 19. Orchidophile 1888, 368 c. tabula. West China. Yiinnan auf d. Berge Tsang-tochan (Delavay N. 282, auf dem Mo-so-yn und den Hee-chan-men liber all selten. Die beiden grossen nahezu kreisfOrmigen Blatter (12 cm lang, 10 cm breit), sind ahnlich gefleckt wie die unserer Wiesen-Orchideen, nur dass die Flecke mehr purpurfarbig sind. Die Bltite hat kein Deckblatt. Die Sepalen und Petalen sind purpurrot und mit dunk- leren in Reihen gestellten Flecken verziert. Das Labellum ist aussen sehwarz-purpurn, im Querschnitt dreikantig uud kahnformig (wio eine Gondel mit Kiel) itmnen hellpurpurroth, dagegen hebt sich das gold* gelbe Staminodium ab. Die Bltlte ist nicht sehr gross. Das obere Sepalum ist 3 cm lang und 1,5 cm breit. Die Petalen sind zierolich gleich gross, die Lippe ist klein und 2, 5 cm lang, aber wundervoll contrastierend durch Farbe sowohl wie Form. Das von mir in Paris uutersuchte Material von dieser Art sowohl wie von der Varietht Far- gesii stimmtc gut mit einem Aquarellbilde, welches nach der lebenden Pflanze gemalt war. Die Pflanze ist zweifellos eines der schOnsten Cypripcdien, welche es ttberhaupt giebt. Wie mir privatim mit- geteit wurde, ist sie ungeftlhr ebenso capricios in ihrem jhhrlichen BlUhen, wie etwa Epipogon Gmelini bei uns und eignet sich vermut- lich eben so schlecht zur Gartencultur wie diese Art. Sie ist an alien don Platzen, wo sie bis jetzt gefunden wurde, selten. Der Beiname „margaritaceum“ ist nicht tlbel gew&hlt. B. Bracteosa. 19. Cypripedium debile Bclib. f. Caule brevi omnino glabro ut tota planta, basi cataphyllo 1 vel 2 vestito, diphyllo, toliis late-ovatis acutis interdum basi cordatis inter- dum latioribus quam longis ad 5,2 eiii longis ad 6 cm latis, Scapo ad 15 cm alto l-lioro, biactea lineari florem excedente. Sepalo dorsali ovato-aeuminato, sepalo inferiors oblongo apice obtuso, petalis lanceolatis apice ipso obtusis, labello subaeqni- lougo oblongo orilicio oblongo angusto. Flores purpurei sepa¬ lum dorsale et petala 1,5 cm longa, sepalum inferius et labellum 1,3 cm longa. Cypripedium debile Bclib. f. Xenia Voi. 11 , 333. Gypriped. cardi - ophyllum Franchet et Savat. II, 251’, So «wku dusets XVIII*) letzte Tafel. Japan. Fusi-Yama (leg. Savatier.) Prov, Mippo. (Shimosonke.) Cen¬ tral Japan (leg. Maries) 7000. 20. Cypripedium elegans. Rclib. f. Caule bre- vissimo ima basi cataphyllo 1 magno ringente vestito deinde *) Ich citiere nach Catalog Friedlhnder N. 392 a Somdku-Dusets“. In der Kgl. Bibliothek zu Berlin befindet sich das Werk unter dem Namen Jinuma, Somokuzuchtsu. Ich babe den von Friedlander ein- gefhhrten ISamen desshalb beibehalten, weil die Cataloge dieser Buch- handlung ebenso wie die ^Naturae Novitates* derselben den Rang und Wert einer Thesaurus literaturae besitzen. nudo dipliyllo, foliis suboppositis ovatis v. oblongis acutis apice ipso obtusis, scapo 15 cm alto supra folia et infra villoso, fo¬ liis ipsis supra parce pilosis margine ciliatis ad 4,5 cm longis 3 cm latis. Bractea baud magno foliacca, floribus singulis (an semper?) parvis. Sepalo dorsali oblongo-lanceolato acuminato, inferiore oblongo breviore, petalis ovatis acuminatis, labello fere duplo breviore saccato, orificio obtriangulo. — Flores inter minimos generis vix 2,5 cm diam. viridi- lutei rubro-striati v. imo rubri. Cypripedium elegana Rchb. f. Horn (1866) 561; Ilook. II Brit. Ind . VI. 169. Franchet. Cijpriped. Asie occid. et orient. 15. Oat-Himalaya Kang me, (Dr. King’s Coll.) Herb. Hort Hot. Calcutt Ober Sikkim (Clarke N. 46582). 21. Cypripedium guttatum Sw. Gaule bre- viusculo, eataphyllis in ipsa basi, foliis 2 suboppositis oblongis acutis ad 15 cm longis ad 5 cm latis; scapo ad 20 cm alto, bractea foliacea parva cucullata acuta, sepalo dorsali oblongo acuto margine undulato, sepalo inferiore simili minore acuto, his omnibus parce glanduloso - pilosis; petalis a basi latiore angustatis ligulatis obtusis; labello a basi angustiore subito dilatato deinde ventricoso orificio lato, margine vix vel non involuto; gynostemio stipitato, staminodio oblongo antice leviter emarginato basi cordato margine supra revoluto. — Fiores inter minores generis 4—5 cm diam. labellnm 2 cm longum 1,5 cm latum; sepala alba purpureo-adspersa, petala alba, labellum album plus minus purpureo-maculatum v. adspersum. Color ceterum quam maxime varians, odor gra- tissimus illi Pyrolae uniflorae similis. — Cypripedium guttatum Sw. Stockholm Acad. 1800 p. 251. Cyprip- Calceolus L o. Lin. Sp. plant. 951. Richter Codex 6875 o. — Cyprip orientate Spreng. Syst. Veget. Ill , 746. II. d. Serres VI t. 573. Cyprip- guttatum Sw. Rchb. f. FI. germ. XIII , XIV p. 166 tab. 143. Lindley Orch. 529. — Hue C. variegatum Georg i, Iter 7, 232. Franchet Cyprid- Asie etc. 13. SOtl- und Mittel-Russland, ganz Sibirien, Nord-China, Mukden (James). Im N. W. Himalaya (Dr. King’s Collect. N. 452). Chinchi- Inseln boi Alaska, Unalaschka (Bunge), Brit. Columbien (v. Chamisso)- Eine der kleinsten Arten mit fast gegenstftndigen Blattem- Die Niederblfttter Bind vOllig schuppenahnlich, auch das Deckblatt ia* — 31 — kleiner als sonst. Die Blttte ist auffallend klein. Die Petalen ver- schmillern sich von der etwas breiteren eiformigen Basis und sind an der Spitze etwas verbreitert, so dass sie fast pandurat heissen konntcn. Die Farbungist sehr variabel. Am haufigstcn sind die Blftten weiss mit mehr oder minder zahlreicheu und intensiven purpurnen Flecken. Das Labellum hat oft eine kurze etwas verschmHlerto Basis; die MUndung ist doppelt so breit als lang und der Rand kaum nach innen eingebogen. 22. Cypripedium japonicnm Tlmnberg. Caule basi catapliyllis 2—3 arete vaginantibus vestito, foliis transi- toriis nullis; foliis caulinis 2 suboppositis flabellatis transverse oblongis vel rliombeis ad 15 cm longis 18 cm latis obtusis v. acutis, nervis crebris radiantibus:, scapo supra folia nudo baud ita longo, bractea lineari lanceolata angusta. Ovarium puberulum superante. Sepalo dorsali ovato acuminato, in- feriore persimili apice bidentato, petalis subaequalibas omnibus quam labellum brevioribus, intus villosis; labello obovato ven- tricoso extus reticulato-nervoso intus sparse puberulo, orifieio longo angusto; staminodio cordato supra leviter bicarinato, „staminibus fertilibus bilocularibus lima transversa debiscentibus M (ex Blume). — Tota planta puberula ad 30 cm alta. Sepala petalaque ad 5 cm longa, labellum 5,5—6 cm longum. Cypripedium japonicum Thunb. Flor. Jap. 30. Fjusd. pi. japon. Dec 1 tab. 1. — Swartz. Act. Holm. (1880) 251; Lam. Encyclop. bot. VI 383 f 5. WiUd. Sp. FI. IV. U6. Sprengel Syst. Veg. III. 746. 12. Blume Flora Jav. Orch. 142 t. 59 fig. 3. Lindl. 0 rch. 529. Japan. Jedo. Tokio. (leg. DOnitz). Yokohama. (Maxim, iter II). China (Maingay N. 786); Petung Distr. Ichang (Henry N. 8777 und 1404). Die Pflanze ist durch ihre beiden grossen gegenstftndigen facherahnlich gestalteten Laubblatter vor alien andern kenntlich. Von den mir vorliegenden Exemplaren stimmen die von Maximo- wicz gesammelten ausgezeichnet mit der Abhildung in Blumes Flora Javae tab. 69 Uberein, dagegen hat das von Diinitz gesaramelte grossere BlQten. 4. Obtusiflora. 23. Cypripedium luteum Francliet. Caule ad 30 cm alto (curvulo?) folioso, omnino (sc. vaginis foliorum) puberulo, cataphyllis 1 v. 2 in ima basi ringentibus, foliis 4 ad 5 late oblongis breviter aeutatis ad 18 cm longis ad | 9 cm latis multinervosis praesertim infra pubescentibus, scapo 1 villoso 1-floro, bractea magna oblonga acuta florem non su- | perante. Sepalo dorsali late ovato-oblongo breviter acutato, § inferiore minore ceterum aequali apice ipse bilobulo; petalis | brevioribus oblongis obtusis, labello maximo longiore globoso 1 orificio parvo transverse-oblongo, staminodio orbiculari inter- dum latiore ac longo parvo. — Flores lutei purpurei-punctati | striati, sepalum inferius viridi-luteum, labellum luteum pur- pureo-punctulatum; sepalum dors. 3,3 cm long. 2,5 cm lat.| inferius 2,5 cm long, fere 2 cm lat. labellum 3,3 cm long- 3 cm latum, capsula 4 cm longa 1 cm diam. Cypripedium luteum Franchet. Act. Museum ser 2 X, 88. Bulletin Soc. philomat Paris ser. 7 XU\ 139 ; Plantae Davidiane ex Sinarum imp. etc. II , 126; Les Cypriped. Asie centrale et orientate (1894) 4. 'M West-China. Prov. Monpin (David), Yttnnan 3000 m (Delavny J N\ 3479), bei Lankong (Delavay N. 2i 82), Kong-chan (Delavay N. 378'; West-Szetchuen (Prince H. d'Orleans und SouliC N. 576), Ost-Szechuen (Farges N. 134) bis West-Scechuan und Grenze v. Tibet (Pratt N. 263. Dr. Henry N. 6391 u„d 6740. BlQtcn gelb mit kleiuen purpurroten Fleckon besetzt. >>ach Delavay sind das obere Sepalum und die Petalen abwechselnd rot und braun gestreift, das untere Sepalum ist gelbgrlln, die MUndung des Labellum ist quer oval. Das Staminodium ist nahezu krcis- formig. Die Pflanze ahnelt am roeisten dem C. spectabile von Nord- Amerika und nicht, wie man den Farben nach scliliessen mochte, dem C. Calceolus. 24. Cypripedium spectabile Salisb. Caule 50 60 cm alto, basi catapliyllis arnplis vestito, dense ioliato, foliis magnis oblongis ad 20 cm longis ad 10 cm latis; brac- teis magnis florem excedentibus. Sepalis oblongis v. ovatis obtusis, inferiore vix biapiculato, petalis brevioribus oblongis obtusis; labello longiore fere bullato interdum sulcato, orificio minuto; staminodio eordato acuto. — Sepala 3-4 cm longa iere 2,5 cm lata, pet ala paulum breviora et angustiora alba vel roseo-sulfusa, labellum plus minusve intense roseum 3,5 cm longum, 2—5 cm latum. Gyprip. spectabile Sio. Act. Holm. 1800 , 251. Salisb. Transact. Lin Soc. 78 r. 3 fig. 4. Willd. Sp. pi. IF, 144. Bot. Reg. t. 1666. Lindl. 33 Orch. 536. A. Gray Manual ed. 7, 511; Barton FI. II, 65; Lodd. Boi. Cab. t. 895; Hook. Bor. Am. t. 306; Sweet FI. Gard. t. 71; Belg. hortic. 1 , Fees Samml. t. 65. Nord-America. Von Canada bis zu den Bergen von Nord-Caro- lina, westlich bis Minnesota und Missouri. Eine der grbssten Arten der terrestrischen Cypripedien, aus- gezeichnet durch die runden Formen der Sepalen, die kurzen stumpfen Petalen und das dick aufgeblasene vorn oft gerippte La- bellum. Die Farbe variiert von rein weiss an Sepalen und Petalen bis zu lebhaft rosa und am Labellum von hellrosa bis zu dunkel- purpur. 25. Cypripedium passerinum Richardson. Caule ad 40 cm alto folioso, foliis grandescentibus ad 6 ob¬ longis acutis ad 15 cm longis 5 cm latis margine et infra pnberulis; bractea foliacea ovato-oblonga florem bene superante acuminata. Sepalo dorsali late oblongo apiculato, inferiore alte bipartito; petalis oblongis obtusis; labello obovato-orbi- culari, ore rotundato inflexo; staminodio basi subcordato ob¬ longo obtuso, stigmate oblongo. — Flores inter minores ge¬ neris 4 cm diam. albi roseo-suffusi. Cypripedium passerinum Richardson Frankl. Voy. Append, p. 763. Hook. FI. Bor. Am. IT, 605 t. 306; Lindl. Orch. 538. Arktisches Nord-Amerika. Vom Saskatshewan-Flusse bis zum 58° K. Br. Richardson; Felsengebirge (Drummond). Am Lake Su¬ perior (Macoun N. 103). Gleicht am meisten einem kleinen Exemplar von Cypr. specta- bile, unterscheidet sich aber ausser durch die 8 mat kleineren Blttten durch das tiof gespaltene untere Sepalum durch die runde Offnung der Lippe s^wie durch das oblonge Staminodium. 26. Cypripedium arietinum R. Br. Caule ad 25 cm alto brevi-piloso, foliis 3—4 oblongis v. oblongo-lance- olatis acutis basi plicatis ad 10 cm longis 2,5 cm latis; brac¬ tea flore duplo longiore foliacea. Sepalo dorsali ovato-oblongo aento petalis sepalisque lateralibus omnino liberis linearibus inter se aequalibus; labello paulo breviore obovato antice in saccum conicum obtusum evoluto, extus et praesertim intus dense piloso; stamiuodio rotundo obtuso. — Flores inter minores generis, sepalum dorsale 2'em, sepala lateralia peta- 34 laque 1,8 cm longa viridi-brunnea, labellum 1,5 cm album purpureo pictum v. reticulatum. Cypripedium arietinum B. Br. hort. Kew. ed. 2 V, 222; Pursh. FI. Am. sept. II, 295. Bot. May. 1.1569; Lodd. Bot. Cab. 1.1240; Lindl. Orch. 529. A. Gray Manual 6. ed. 510. Sweet Brit. Flow. Gard. t. 213; Orchidophile 1887, 175. Williams Orch. Gron. Man. 7. ed. 315; Franchet Bull. Sue. Bot. France 33 p. 206; Hue C. plectrochilon Franch. ibid. 32 p. 27. — Arietinum americanum Beck. Bot. 352. Nord-Amerika. In feuchten und sumpfigen WaJdern von Canada bis New-York, westwarts bis Michigan und Minnesota. — Ost-China. Yunnan Hupeh (Henry N. 1474) Szetschuan bis Tschen-keon 1200 m (Farges N. 1035, Pratt N. 87). Eine der kleinsten Species von hftchstens 25 cm Htihe; die Stengel sind kurz borstig behaart. Die eliiptischeu oder lanzett- lichen Blatter glatt. Das Deckblatt ist gross und ttberragt die BlOte um das Doppelte. Die Blttte hat die bei Cypripedium sonst nicht wieder vorkommende Eigentttmlichkeit, dass die beiden seitlichen Sepalen bis zum Grunde geteilt und den Petalen vOllig glcich sind. Die Sepalen und Petalen sind grUn, das Labellum weiss mit pur- purrother Zeichnung in verschiedener Verteilung. 27. Cypripedium Calceolus X macranthus Barbey. Caule folioso, foliis ovato-acutis amplexicaulibus, bractea magna oblongo-lanceolata acuta florem superante 10—11 cm longa 4 cm lata (in C. macrantho Sw. 5,5 cm lato). Sepaiis rubescentibus aequalibus oblongis acuminatis, inferiore profunde biapiculato, dorsali erecto (non prono ut in C. macrantho), 5 cm longis 2,5 cm latis, petalis linearibus acuminatis subtortuosis antice praesertim margine undulatis basi lutescentibus ceterum vineo-rubescentibus subdeflexis 5—6 cm longis basi l cm latis, labello ventricoso magnitudine et circuitu inter ilia parentum optime intermedio ore constricto sordide vinoso 3,5 cm longo 3 cm lato; staminodio cordato, utrinque subcornuto (si mavis-exacte triangulo) luteo purpureo-suffuso. Cypripedium Calceolus x macranthos Barbey Lausanne Juni 1891 mit Taf'el; A. Bolfe Gard. Chron. 1892 J, 394. Die Pflanze entsprang aus einem grossen Klumpen von Rhizomen der beiden Stammformen, welche Mr. Edm. Boissier aus Ostsibirien erhalten hatte und bltlhte im Garten des Herrn W. Barbey zu Valleyres. Es ist wohl anzunehmen, dass die Bastardform bereits in der Heimat durch Kreuzbefruchtung entstanden ist. II. Selenipedia. Rchb. f. Xen. Orch. I , 3. Pfitzer Naturl Pft. Fam. II 82 u. 83) Benth. u. Booker Gen . Ill 488 u. 635 und auctor. complurium. Frutices bambusaeformes, folia eonvolutiva acuminata, flores inter minimos generis flaveoli, ovarium profunde trisul- catum triloculare, testa seminum erustacea, capsulae vanillo- dori. — Guianae et Brasiliae provinces septentrionulibus in- colae. Hohe bambusartige Gebftsche mit reichlichen Verzweigungen und blutentragenden Zweigen. Die Blatter sind in der Knospen- lage eingerollt Die Fruchtknoten sind tief gefurcbt und dreifUcherig, die Samen gleichen denen der Vanille, deren Geruch und Geschmack auch die Kapseln haben. — Hiervon abgesehen sind nun aber die Blilten in alien ihren Einzelheiten saint Saule und Staminodium ganz und gar Cypripediumbltlten, ohne die mindeste Abweichung vom Typus. Die 3 einander sehr tthnlichen Arten, von welche eine nur wenig bekannt ist, gehttren alle 3 dem nordlichen Brasilien sowie Guiana an. Wenn irgend wo, so liegt hier der Versuch nahe, eine Gattung von Cypripodium abzutrennen, aber die absolute tjber- stimmung der BlUtentheile verbietet es. I. Staminodium qnam stigma minus semispatliulatum, flores minutissimi sectionis. 27. C. Isabelianum Barb.Rodr. II. Staminodium quam stigma majus. A. Staminodium duplo longius lanceolatum. 28. C. Chica Bchb. f. B. Staminodium obtusangulum rliombeum. 29. C. palmifolium Lindl. 27. Cypripedium Isabelianum (Barb. Rodr.) Pucci. — Ramis interne glabris superne brevissime sparseque pubescentibus, foliis acuminatis subtus vix pubescentibus, brac- teis late lanceolatis acuminatis subtus brevissime et densius- cule pubescentibus quam ovarium quadruplo minoribus: sepalis subaequalibus, dorsali oblongo acuto semi-concavo extus in¬ terne pubescente, inferiore paulo latiore apice breviter biden- tato extus aequaliter pubescente, petalis linearibus longe acu¬ minatis, labello obovoideo, apice semi-retuso, ostio rotundato, — 36 — staminodio semi-spatliulato quam stigma miuore“. — Rliizoma J breve lignosum, caules annui v. biennes ad 2 m alti ad 1 cm crassi, folia oblongo-lanceolata ad 22 cm longa ad 6 cm lata, ; racemus elangatus pubescens bracteae 7—12 mm longae. Sep. pallide flaya 1,2 cm longa 3 v. 4 mm lata, petala sublongiora j ima basi puberula, labellum 1,5 cm long, pallide flavum intas l pilosum. Eructus aromaticus 4—5 cm longus. (Ex Cognianx). j (Species mihi non visa). Cypripedium Isabelianum Pucci, les Cypriped. 123. Selenipedium Isabelianum Barb. Bodr. Gen. u. Sp. Orch. nov. I (1877) 201 ; Bolfe,' Gard. Chron 1889 1, 552; Cogn. FI. Brasil, fuse. CX1V, 16 t. 2 fig. * 1 (analysis). Brasilien. Prov. Para bei Braganza (Barb. Rodr) in Waldero bei Para (Band). 28. CypripediumChica (Rchb. f.) Krzl. Frati 4 ceto 4—5 m alto bambusoideo multiramoso, foliis longissime acuminatis, lanceolatis ad 27 cm longis 2,5 cm latis infers praeseitim in neivis pubesceutibus (ut tota planta) racemo i multifloro, floribus lieterochronicis, bracteis lanceolatis acutis acuminatisve quam ovaria sub anthesi 6--8 X brevioribus. Se- palo dorsali lanceolato, acuto, inferiore subaequali paulo latiore apice calloso retuso, petalis linearibus acutis, labello oblougo s. obovato basi ima intus pubescente, ostio oblongo s. pandurato autice semper rectilineo retuso; staminodio lanceolato apiculato quam stigma plus duplo lougiore. — Mores flaveoli v. lutei purpureo-limbati 2 cm diam. v. interdnm duplo majores, fine* tus yanillodori. Selenipedium Chica Bchb. f. Xenia Orch. 1 (1851) 3 t. 2 fig. J, Panama (Dechaasaing). Nach den Massangaben zu urtheilen iat diese Pflanze die groaate bekannte Orchidee und ahnelt im aligemeinen Aut’bau bei weite© mehr einem Bambusdickicht als eiuer Orchidee. Wenn ReicheB- bach’s Abbildung richtig sein solhe, was ich zunftchst entsehieden bezweifle, hatte diese Art gleichzeitig FrUchte voa nahezu normaler GrOase, BlUteu und Knospen. Die Blttten aind die einea typischeu Cypripedium8, die Grundfarbe ist geib, die Bander (aueh der inner® der Lippe) aind lebhaft roth gestreitt. 29. Cypripedium palmifolium Lindl. Frutice magno ad 2 m alto multiramoso, ramis interne pilosulis sU' — 37 — perne dense et longe villosis, pilis glandulosis, foliis lanceolatis acuminatis infra snbpilosis ad 25 cm longis ad 6 cm latis, supra decrescentibus racemum attingentibus 9-nerviis, racemo multifloro, floribus beterocbronicis, bracteis oblongis acutis sub anthesi dimidium ovarii aequantibus. Sepalis oblongis, dor- sali acuto, inferiore biapiculato, petalis linearibus acutis sub- longioribus, labello obovato, lobis lateralibus subnullis margine inflexo, orificio obovato formam labelli imitante, staminodio ob- tusangulo rhombeo. — Flores inter minores generis extus omnino pilosi, sepala pallide flava, dorsale ad 2 cm long. 9 mm lat.., petala luteola 2 cm longa 1,5 cm lata, labellum flavo- citrinum purpureo- adspersum 2 cm long. 1,2 cm latum. Cypripedium palmifolium Lindl. Oreh. (1840) 527 u. in Hook. Jour. Bot. II, 674 ; Dubois Monogr. Cypriped. 33. — Selenipedium palmi folium Bchb. f. Xenia Orch. I. 5 t. 2 -fig. 6—9 et in Bonplandia II, 116 ; Pucci, les Cypriped. 164 ; Cogn. Flora Brasil, fasc. CXIV, 14 t. 2 fig. 1. Braeilien (Martins); FranzOsisch Guiana (Poiteau); bei Cayenne (T.eblond 1790, Perrotet N. 113, Rothery N. 44 und 60); Surinam (Hostmann); Britisch Guiana (Appun N. 832) auf den Savannenwiesen (Schomburgk N. 778, 1841 und 1341 B), bei Kula broon und bei De- merara (Jenman N. 2519 und 4009) — Auf Trinidad? (Criiger N. 1819). III. Lorifolia. Folia angusta laete viridia lorata. scapi elati racemosi, bracteae magnae, sepala petalaque v. petala paulum elongata subaequalia labellum excedentia staminodium sub rohmbeum pilosum. — Omnes Americae australis incolae. I. Flores albi v. rosei subglobosi parvi. 30. C. Schlimii Batem. II. Flores virides v. lutescentes. A. Petala non elongata. Flores lutei v. flavi rubro-venosi. 31. C. Sargentianum (Bolfe) Krzl. Flores virides obscure rubro-signati. 32. C. Lindleyanum Schomburgk. 38 B. Petala elongata. Folia luteo-marginata, 30 cm longa flores virides. 33. C. vittatum Vellozo. Folia non marginata ad 60 cm longa, flores viridi- lutei rubro-yenosi. 34. C. Xongifolium Rchb. f. u. Wscciv. 30. Cypripedinm Scblimii. Bateman. Foliisline* aribus acutis 25 cm longis acutis laete viridibus; racemo folia excedente ad 30 cm alto distichantho basi plerumqne ramoso; bracteis vaginantibus ovato-oblongis acutis dimidium ovariorum aequantibus. Sepalis oblongis, inferiore minore; petalis aequa- libus acutis labello breviore deflexo orificio constricto; stami- nodio latissimo pandurato antice apiculato deflexo, stigmatislobio inferioribus rotundatis, superiore acuto. — Flores inter minores generis, sepala petalaque 2,5 cm longa 1,5 cm lata alba plus minusve purpureo-punctata, labellum 2 cm longum 1,5 cm latum album, purpureum seu albo-purpureo-maculatum. gynostemium luteum. Cypripedinm Sehlimii Batem. Bot. Mag. t. 5614. — Selmipedium Schlimii Rchb, f. Bonplandia II. 277. — Pescatorea t. 34. — Xenia Orch. t. 44. Flores des Serres t. 1917. de Puydt. Orchideet t. 12. Sttd-Amerika. Columbia, Ocana leg. Sclilim 1846—52 N. 407. 4000' fiber dem Meere. Die Pflanze ist ea eine der Arten ohne jede nahere Verwandtachaft, aie gehiirt zu den kleineren Cypripedium-Arten. Die Blatter aind lineal, apitz auslaufend und hellgrQn: der BItttenschaft erreieht 30 cm an Hohe und trUgt in den Winkeln ziemlicb grosser krautiger Deckblattef an langen Fruchtknoten die zierlichen weissen purpurrot gefleckten Blumen. Die Sepalen und Petalen aind einander ziemlicb gleich, das Labellum iat ein wenig lunger, fiach eifBrmig mit ziemlich kleiner der Basis nahe gerUckter Offnung. Die Farbung variiert von Exem¬ plar zu Exemplar und hat zur Aufstellung von nur einer Variet&t geftihrt, welche gartnerischen hohen Werth hat, nUmlich: C. albiflorum Linden Illustr. Hortic. 1. 183 (1874). Dieaelbe iat rein weias oder mit roten Flecken an der Basis der Petalen und rotem Saum an der Mtlndung der Lippe. Das Staminodium ist leuchtend gelb auch bei der Varietat. 31. Cypripedium Sargentianum (Rolfe) Krd* Foliis et babitu C. Lindleyani, foliis oblongo-lanceolatis acutis 39 — coriaceis luteo-marginatis ad 30 longis ad 4 cm latis laete viridibus, scapo paniculato multifloro parce puberulo bracteis quam illae C. Lindleyani minoribus ovatis acutis pilosis ova¬ rium fere aequantibus (nec taman superantibus ut in C. Lind- leyano). Sepalis fere aequalibus v. inferiore paulum majore bicarinato; oblongis obtusis dorso pilosis ut totusflos; petalis linearibus obtusis margine leviter nudulatis, labello oblongo- obovato, lobis lateralibus inflex is contiguis caruncula (v. tuber- culo) minuta in utroque lobo, primum cohaerentibus sub anthesi dimidiatis, orificio labelli alte (infra medium) descendente, staminodio rhombeo apiculato, umbone piano. — Sepalum dors. 3,5 cm long. 1,5 cm lat. inferius 3 cm long. 2 cm lat. utrum- que pallide flavum rubro-venosum praecipue in nervis ibique pilosum, petala 5—6 cm longa 1 cm lata eodem colore rubro- marginata, labellum fere 4 cm long. 2 cm lat. pallide flavum, lobi inflexi aurei, extus rubro venosum v. reticulatum, intus purpureo-adspersum, caruncula alba, staminodium viridi-rubrum. Selenipedium Sargentianum Rolfe Orch. Rev. 1, 239 u. Gard. Chron. 1894 , I, 781 fig. 100 ; Rot. Mag. t. 7446 (1895). Die Pflanze wurde von Rolfe passend mit C. Lindleyanum ver- glichen, unterscheidet sich aber noch viel mehr, als er angegeben hat 1. Die BlUtenstande von Sargentianum werden viel holier und verzweigen sich reichlich. 2. Die Deckblatter sind regelmassig bei C. Lindleyanum grosser — heliconioid wie Reichenbach zu sagen pflegte. 3. Das untere Sepalum ist bei Sargentianum nicht annahernd so entwickelt wie bei Lindleyanum. 4. Die Bltitenfarbe ist bei Lind¬ leyanum grttn mit einem ganz schwachen Stich ins Gelbliche, bei Sargentianum blass gelb (hochstens beim Labellum mit einer An- deutung von Grfln) mit einem schwachen Anhauch von Fleischfarbe. 6. Finden sich bei Sargentianum die beiden Tuberceln anf den Seiten- lappen der Lippe, welche anfanglich eine Art Verschluss herstellen d. h. mit einander verklebt sind und sich erst spater trennen. 32. Cypripedium Lindleyanum Schomburgk. Foliis linearibus acuminatis 60 cm longis 5—7 cm latis laete viridibus luteo-marginatis, scapo 100 cm alto supra rufo-villoso, racemo distichantho plurifloro vaginis perpaucis vestito, brac- teis magnis cymbiformibus acutis quam ovaria paulum brevi- oribus 5—8 cm longis. Sepalo dorsali ovato obtuso, inferiore latiore oblongo concavo obtuso, petalis lineari-oblongis-obtusis — 40 marginibus praesertim superiove uudulatis paulo longioribus quam sepala, his omnibus villosis, labello calvo toto circuitu obovato obtuso, margine inflexo basin versus lobis lateralibus contiguo, staminodio tridentato hirsutissimo. — Flores virides rubro-maculati, labellum pallidius rubro-reticulatnm. Sep. del’s. 3—3,5 cm long. 10 — 12 mm lat., inferius ad 3 cm long. — 1,5 cm latum, labell. 3,5 cm long. 1,5 cm latum. Cppripedium Lindleyanum Schomb. Veruch, I lor. Brit. Guiana III. 1069 ; Lindl. Orch. {1840) 531 und in Hook. Lond. Joum. Bot. II, 674\ Bchb. f. Gard. Chron. XXV (1886) 680 ; Veitch Manual IV, 64; Wil¬ liams Orch. Grow. Man. 7 ed. 277. — Selenipedium Lindleyanum Bchb. f. Xenia Orch. 1 , 3 {Name ge- andert ); Bonplandia II, 116 ; Bidley Transact. Linn. Soc. ser. 3 II, 384. Pucci, les Cyprip. 13s- Cogn. FI. 'Bras. Fasc. CX1V, 14 t. 1. Xenia Orch. IU, 137 t. 278. Britisch Guiana am Berge Roraima 1800—2000 m (Schomburgk N. 727 und 1097, F. im Thurm N. 63). var. p. Kaieteurum Cogn . Forma brevior floribus majoribus. Selenipedium Kaieteurum N. E. Brown Gard. Chron. XXIV ( 1885 ) 262 \ Orchidophile 1885, 340. Dubois Cypridcd. 138. Cogniaux l. c. Britisch Guiana, am Wasserfall Kaietcur (Jenman N. 8791.) Diese Art ist mebr durch ihren stattlichen Wuchs von 1 m Hohe und ihro leichte Cultur als durch die grflnen, rot bezeiclineten, dicht behaarten Bliiten empfehlenswerth. Die BlUten messeu c. 6.-7 cm im Durchmesser, sind also auch nicht besonders gross. 33. Cypripedium vittatum Yellozo. Foliis line- ari - lanceolatis acuminatis basilaribus laete - viridibus luteo- marginatis ad 30 cm longis ad 3 cm latis, scapo ad 40 cm alto rigido foliolis bracteaeformibus obtecto, racemo pauci-pluri- floro, bracteis lanceolatis acuminatis flores bene superantibus toto scapo inclusis ovaiiis et bracteis puberulo. Sepalis ob- longis obtusis dorsali angustiore basi paulum latiore apice in¬ flexo, sepalo inferiore majore excavato, petalis e basi paulum latiore lineari-acuminatis quam sepalum inferius duplo fere longioribus deflexis, labello oblongo deflexo ad medium totius longitudinis aperto, lobis lateralibus basi contiguis, orificio supra rotundato, staminodio rhombeo postice piloso. — Flores pulcherrimi, virides sepala purpureo-punctalata petala margine - 41 — purpureo-marginata antiee oninino viridi-purpurea, labellum viridi-brunneum infra purpureo-maculatum. — Sepala 5—6 cm longa inferius 2,5 cm lata, labell. paulo angustius et brevius, petala 8 cm longa angusta. Cypripedium vittatum Vellozo Flora Flumin. IX t. 62 ( 1827) Iext in Netto Arch. Mus. Nac. Bio d. Jan. V, 373; Veitch Manual IV, 69, Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 313. — Hue Cypriped. Paulistanum Barb. Bodr. Geu et Spec. Orch. novar. I, 203 (1877)-, Cyp. Binoti hort. Illustr. hort T 34, 19 (nomen) et Orchidophile 1890 p. Ill c. ic. color. Selenipedium vittatum Bchb. f. Illustr. hort. T. 23 (1876) 57 t. 238) Cogniaux FI. Bras. fas. CX1V 11 tab. I, 1 (anal.) BraBilien Prov. Rio de Janeiro. (Biaher sind nur Gartenexemplare, welche von dort stammen sollen, bekannt). Prov. S. Paulo. Regnell sect. IH N. 1206 Serra Cujara b. Retiro de Lagem. var. breve Bchb. f. Gard. Chron N. S. XV (1881\ 656. C. vittatum hat ala wesentlichste Merkmale die gelb gerandeten Laubblatter, das Vorlierrschen der grilnen Farbe in der Blttte und gewisse Anklange an C. caricinum. Es bildet gewissermassen eine Zwischenform zwischen dieser Art und Arten wie C. Roezlii Oder lon- gifolium. 34. Cypripedium longifolium Rchb. f. et Warscew. Foliis loratis acuminatis acutisve ad 60 cm longis 5 cm latis, scapo aequilongo stricto purpureo-brunneo pubescente, racemo distichantho pauci- ad plurifloro, bracteis magnis spa- thaceis lanceolatis acuminatis ovarium superantibus. Sepalo dorsali ovato-lanceolato acute, inferiore ovato-oblongo obtuso labello aequilongo, petalis e basi latiore linearibus duplo longi- oribus, labello oblongo medium usque aperto deflexo utrinque acutangulo lobis lateralibus contiguis, staminodio triangulari- cordato margine postico purpureo-villoso ibique sinuato. — Sep. dors. 5 cm long, basi 2 cm lat. viridi luteum rubro-veno- sum, sep. inferius aequilong. paulo latius viride rubro-suffusum, petala ad 10 cm longa basi vix 1 cm lata viridi-lutea plus minus intense purpureo-marginata, labell. 5 cm long. 2,5 cm lat. viridi luteum antiee rubro-suffusum postice pallidius, orifi- cium intense luteum rubro-adspersum. Cypripedium longifolium Bchb. f. et Warscew. Bot. Ztg. 1852, 690; Bot. Mag. (1869) t. 5970; Belg. hortic. 1872. Veitch, Manual IV, 65) Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 277 ; Gard. Chron. 1890 II, 728 42 — fig. 143; Cypripedium Reichenbachianum hart. Hue. Cyprip. Hartwegii Rchb. f. Bot. Ztg. 1852, 7U et 765] Cyprip. Roezlii Bcgel Gartenflom .1 1871, 164 u. 1873 , 416 c. ic. xylogr. Illustrat. hortic. 1873 t. 138] Bot. Mag. t. 621. Selenipedium longifolium Rchb. f. Xen. Orch. I, 3 (nomen mutat.) Gard. Chron. 1869, 1206 ; Selenip. Roezlii Rchb. f. Regel Gartenfl. 1871 1 164 et Bel. longifolium eoloratum Rchb. f. Gard. Chron. 1873, 289. 1 var. Hincksianum Rchb. f. labello antice conico, ceterum typus. Seleniped. Hincksianum Rchb. f. Gard. Chron. 1878 I. 202. Veitch Man. IV, 66. Peru, Chiriqui (v. Warscewicz), Ecuador (Hartweg. Lehmann) Darien (Seemann). Am Rio Dagua (Roezl). Die Pflanze hat ausserordentlich iippige Blatter und einen im Vergleich damit nicht sehr hohen braunfilzigen Bltttenschaft, beide in der Regel 50 cm lang reap, hoch, aelten grosser. Der Blilten* stand bringt in langeren Zwischenraumen 6—10 grosse Blttten. Da s obere Sepalum ist eifOrmig zugespitzt, dass untere elliptisch, die Petalen sind doppelt so lang und schmal linealich, die Lippe in Urn- riss oblong und bei der Varietat Hincksianum kegelformig zugespitzt Die Hauptfarbe ist gelbgriin, bald herrscht melir das Griln, bald mehr das Gelb vor und auf dieser mehr oder weniger reinen Grundfarbe steht eine meist aus Langsstreifen bestehende rothe oder purpurne Zeichnung. Im Allgemeinen sind die minder klaren Formen al 3 B longifolium“ die lebhafter und bestimmter gezeichnoten als „Hart¬ wegii", die mit etwa grOsseren Blumen als „Roezlii“ bezeichnet werden. Das Labellum zeigt abgesehen von dem mehr oder wenige f lebhaften Colorit Abweichungen nur in den Punkten oder Flccken an der Miindung, zahlreiche winzige Punktchen bei ^longifolium*) weniger grbsscre bei Hartwegii oder Roezlii. IV. Caudata. Petala longa v. longissima sepala bis v. planes superantia torta, labellum a latere visum antice triangulum, staminodiuB pilosum, transverse oblongum v. rhombeum, interdum produc* turn v. proboscideum. — Americanae, Malayenses. Petala linearia (12—15 cm). Sepala alba, petala late* purpureo-brunneo-punctata. 35. C. Stonei Low . Petala linearia 6—7 cm longa angustissima, flores lute°- virides inter minores sep. dors, albidum. 36. C. caridnum LcU. — 43 — Petala longa (12 cm et ultra) margine nigro-verrucosa. Sep. dors, luteo-viride, petala apice purpurascentia. labell. viridi-luteum, staminod. obovatum, antice latius. 37. C. Parishii Bek. f. Labellum luteum, staminodium ovatum marmoratum, nigro-setosum. 38. C. pliilippinensc Rclib. f. Ut praecedens sed minus, staminod. verrucosum. 39. C. Roebclini Rclib. f. Sepala longa petala etsi longissima baud multo longiora (except, caudato et Sanderiano) margine undulata. Labellum paulo brevius quam sep. inferius. 40. C. Boissierianum Rclib. f. Labellum duplo brevius quam sepal, inferius cui cete> rum simillimum. 41. C. Czeriviakoivianum Rclib. f. Sepal, dors. 15 —18 cm longa, petala ad 60 cm, longa flores luteoli roseo-suffusi, staminodium Iate-triangul. v. sub- rhombeum. 42. C. caudatmn Lindl. Ut praecedens fortasse paulo minus, petala antice fusco- purpurea, staminodium deflexum proboscideum antice dilatatum. rhombeum. 43. C. Sanderianum Rclib. f. Petala ad 10 cm longa cum sepalis cruciata longissime triangula fiaveola basi violaceo-purpurea, staminodium probos¬ cideum antice non dilatatum. 4 4. C. Rothschildianum Rclib. f. Dio Gri ppe ontbftlt die auffallendstcn aller Cypripedien, alle habnn stark vcrlttngortc Fetalen, weleho, nachdem die Blttte sich geoffnet ha', noch mehrero Tage fortwachseu, bis sie ihre vollo Lange erroichen. Mam he Arten haben starke Xeigung, auch die Sepalen zu verlangorn. Das Labellum hat bei don amcrikanHchen Arten die gowChnliehe Form oines aufgeblascncn Packes, bei den indo- malayischon dagegen moist dio Form eines richtigen Fantoffels mit ftwas bochanstoiKondem Spann. I)as Staminodium ist gieist quer rhonibiseh odor umteutiieh mnfeekig, bol zwei Arten indessen — Sanderianum und Rotbsehildiai-um — zoigt es eine ganz und gar abweicbonde Bildung. Es ist da zu oinem Schnabel Oder Russel verlangert mit koulenfOrmigom oiler abgeplattetem Ende, welches stark atwaits gobogon ist. Ohne dieses Staminodium warden das malayisclie C Sanderianum und das sUdamerikauiache C. caudatum einander ncch ahnlicher sein, als sie es ohnehin sind, denn beide Arten sind einaiidcr ausserordentlich fthnlich. — 44 — 35. Cypripedium Stonei Low. Foliis eoriaceis lato-ligrulatis obtusis bilobulis 40 — 50 cm longis 5 cm latis, unicoloribus scapo ad 60 cm alto puberulo, bracteis triangulis spatliaceis ovaria calva aeqnantibus. Scpalo dorsali transverse i oblongo acuminato, sep. inferiore subaequali minore, petalis ■ linearibus longissimis tortis (torsionibus longis) basi longe cili- : atis, labello calceiformi lobis lateralibns inflexis longis non contiguis calceo v. sacco a latere viso triangulo, orificio amplo margine antice retnso fere rectilineo, staminodio ovato-oblongo margine dense villoso. — Sepal, dorsale 6 cm longum 4—5 cm latum album roseo - suffusum extus roseo-striatum, sep. infer, eodem colore, petala 12—15 cm longa 4—5 mm lata lutea apicem versus viridia purpureo - brunneo - punctata; labellum 5 cm longum protensum, lobi laterales albi v. albidi roseo- suffusi, calceus roseus purpureo-venosus. staminodium album. var. platytaenium Rclib. f. Floribus majoribus, sepalis in- tensius striatis, petalis paulum brevioribus sed multo latioribus (2,5 cm) dense maculatis! maculis apicem versus confluentibus. Cypripedium Stonei Lom. Hook. Bot. Mag. 5349 ( 1862 ); Hlustr. hortic. X (1863) t. 155 ; FI. d. Serr. XVII t. 1792— 3; Jennings Orch. t. 13 ; Williams Orch. Alb. 11. 8; Veitch Man. IV, #8; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 303; Lindenia VI t. 281. — Var. platytaenium Bchb. f. Gard. Chron. 1867, 118 mit Holzschn .; Xen. Orch. II, 153 1.161, Warner Sel. Orch. Ill t. 14; Flor. Mag. N-S. t. 414; Williams et Veitch ll c.c. Borneo, Sarawak 300— 500 m. Blatter dick, lederartig, lebhaft grttn, tiber 40 cm lang, 6 e® breit. BlUtenschaft fein behaart, mehrbltltig. Deckbl. ziemlich gross, grttn. den kahlen Fruchtknoten umhttllend, Sepalen ziemlich kreisrund mit scharf abgesetzter Spitze, weiss mit rosa Anhauch und braunrothen Streifen auf der Rttckseite, Petalen der typischen Form schmal, lang, etwas gedreht bei der Variet. platytaenium etwas kttrzer aber 5—6 mal breiter, gelblich grttn mit chokoladebraunen Flecken, welche nach vorn hin zusammenfliessen, Lippe gross, 5 cm lang, mit langen eingeschlagenen Seitenlappen, deren Rttnder sich nicht bertthren, am Grundo weiss, der eigentliche Schuh rosaroth mit dunkleren Adern, das Staminodium gross, weisslich mit dichter Behaarung am hinteren Rande, vorn stark nach unten verlttngert. 36. Cypripedium caricinum Lindl. Foliis basi- laribus 5 — 7 linearibus acuminatis laete viridibus ad 40 cm — 45 longis 1 cm latis, racemum attingentibus, scapo grracili ad 30—35 cm alto, squamis perpaucis brevibus vestito, racemo paucifioro, bracteis oblongis acutis ovarium longe non aequan- tibus, scapo tomentpso, bracteis et ovariis glabris. Sepalo dor- sali ovato acuto marginc subundulato, inferiore fere duplo latiore oblongo acuto, petalis longissimis linearibus 2 1 /* X lougioribus pluries tortis, labello oblongo subpandurato, lobis lateralibus satis longis basi contiguis orificio labelli triangulo ultra medium descendente, sacco labelli pro labelli longitudine brevi, staminodio transverse rhombeo postice piloso. — Sepa- lum dorsale 3,5 cm longum fere 1,8 cm latum, inferius fere 2,5 cm latum 3 cm longum, viridia albo - marginata, petala 6—7 cm longa 5 — 7 mm (basi) lata attenuata viridi-lutea albo marginata apice rubella, labellum 3 cm long. 2 cm latum viridi-luteum margine inflexo purpures-punctulatura. Cypripedium caricinum Lindl. Paxt. FI. Gard I sub. t. 9, = WaU- pers Annul. Ill, 602', Bot. May. t. 54ie Pilanze ist (lurch ihie schmalen Carex - ahnlichen Bl. von alien audreu Arten, ausser C. Klotzschiauum Rchb. f. vOllig ver- schieden. L>er BlUtensiaml ist ganz fein behaart, im Ubrigen ist die Pflanze zum Unterschied von alien andren Arten vbllig kahl. Die Bltiteu erscheinen in langeren Zwischenraumen wie bei alien vielblUtigen Cypripedien. Bemerkenswerth ist, dass diese Art sehr wenig variabel ist. 37. Cypripedium Parishii Rchb. f. Foliis ob¬ longo - ligulatis obtusis biapiculatis laete viridibus loratis 20—35 cm longis ad 6 cm latis, scapo elato ad 40 cm alto leviter pubescente, bracteis vaginantibus apice obtusis ovariorum l /s aequantibus, floribus 5—7 distantibus. 8 cm diamet. a sepalo dors, ad labellum. Sepalo dorsali oblongo-elliptico (si ma¬ vis subrhcmbes utrinque obtusangulo lato supra paulum in¬ flexo, sep. inferiore simili latiore breviore bicarinato, petalis e basi latiore linearibus caudatis longissimis tortis margine undulatis distanter verrucosis apice subincrassatis obtusis pen- dulis, labello pro flore parvo, lobis inflexis non contiguis mar- — 46 — gine antico sinuato. auriculis utrinque minutis acutis, stami- nodio obovato-oblongo postice dentato antice sinuato dorso puberulo. — Sep. dors. 5 cm longum 3,5cm latum pallide luteo-viride veuis viridibus, inferius pallidius, petala 11 cm longa basi l cm lata basi eodem colore margine nigro-verru- cosa et ciliata, antice purpurascentia margine pallidiora, la* bellum viridi-luteum interdum purpureo-punctulatum. Cypripedium Parishii Bchb. f. Flora 1869, 322 \ Gard. Chron. 1869, 814 mit Abbild. u. p. 1158 \ Bot. Mag. t. 5791 ; Orch. Alb. II t. 86; Illust. hortic. XXII t. 214; Veitch Manual IV, 41; Williams Orch. Grow. Man. 7 cd. 289. — Selenipedium Parishii Jolibois Bev. hortic. 1885,132. Malacca, Moulin ein (det. Parish.) Die Blatter sind ungemein fest und ledcrartig, bis 25 cm lang, bis 6 cm breit, die Bltttcnsehafte ■warden ebenso hoch, die Deckblatter sind gelbgrlin, scheidenartig und umhUllen den unteren Tbeil des Fruchtknotens. Die Hauptfarbe der BlUten ist gelbgrQn. Diese larbe liaben die beiden einander ziemlich gleichen Sepalen, die stark gedrehten sehr langen Petalen an ihrem unteren Drittel, das Labellum und das Staminodium, hiergegen heben sich scharf ab die grtinen Adern des oberen Sepalums, der hello Rand des Stand* nodiums und besondera die vorderen 2 Drittel und die Rttnder der Petalen, letztere sind purpurn - violett mit hellerem Mittelstreif; a® Grunde sind die Petalen gewellt und mit einigen grossen runden gewimperten Warzen besetzt. 38. Cypripedium philipp in ense Rcbb. f. Fo* liis linearibus v. lineari-ligulatis obtusis coriaceis viridibus ad 25 cm longis ad 4 cm latis, scapo ad 40 cm alto violaceo puberulo, bracteis pubeiulis oblongis acutis V*-*- 1 /* ovarii pur* purei pubescentis aequantibus, raceme 5—7 floro. S-*palo dor* sali ovato-triangulo acuto extus pi’oso, statis linearibus cstt* datis toitis basi margine uudulatis ibiqui .verrucosis cilialtt-iS quam stpala et labellum ter longioribus, labello olongato an - gusto, lobis infbxis antice ccntiguis oriticio transverso oblong®* staminodio postice iordato antice emarginato. — Stpala 3,5—4 cm longa 3 cm lata, tlbida v. alba purpureo* striata (dorsale) v. viridi-striatum (inftriu.-) petala 12—15 cm longa 8 mm lata basi viridia margine tupeiiore et partim inferior* purpureo-verrucosa ciliata iaciassata antice purpurascentia 47 viridibns, labelium 4 io-striatum, staminodiu] IV, 4a? m. Figure 39. Cypripedium Roebeleni Rchb. f. Foliis an gust is linearibus ad 30 cm iongis apice inaequaliter bilobis, seapo folia non multum excedente ad 50 cm alto a basi folia usque densissime villosis racemo paucifloro subfractiflexo, brac- teis ovatis acutis pedicellos nec ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto apice ipso obtusato, inferiore late ovato apice subbilobo labelium duplo fere exeedente, petalis e basi — 48 — paulo latiore angustatis linearibus quater v. quinquies tort's omnibus dorso et margine pilosis, sepalis basin versus margine barbatis, labello circuitn oblongo antice rotundato orificio au- gusto, staminodio bicornuto apiculo interposito, stigmate dente erecto instructo. — Sep. dors. 5 cm long. 3,5 cm latum, in- ferius paulo longius, pallide luteum lineis purpureis 5 majori- bus interpositisque minoribus decorum basi punctulatum, petala 12—15 cm longa angustissima flavida purpureo-suffusa, label- lum pallide-luteum, staminodium purpureo verrucosnm non mar- moratum. Cypripedium Boebeleni Bchb. f. Gard. Chron. 1883 II , 684. Veitch Manual IV, 42 sub C. philippinensi ; Bchb. f. Xenia Orchid. Ill, M *. 265. Philippinen. Diese Art steh dem C. philippinense Rchb. f. sehr nabe und is* oft mit ihr verwechselt, unterscheidet aich jedoch durch schmalers Blatter, einen viel starker behaarten BlUtenschaft mit etwas kieineren aber lebhafter gezeichneten BlUten. Die Sepalen sind ebeuso laug als bei jener Art aber schmaler, starker gedreht und langer gewimpe rt i das untere Sepalum ist viel grosser im Vergleich zum Labellum, schliesslich ist das Staminodium und die Narbe keineswegs ttbereio- fitimmend, bei C. Roebeleni findet sich ein Zahn am Fuss der Narbe, welchen Reichenbach etwas gesucht mit einem erliobenen Blephanten- rbssel vergleicht. - HinzuzufOgen ware, dass C. Roebeleni von einem andren Theil der Philippinen stammt, als C. philippinense. Der ge- nauere Standort ist von F. Sander und Co. nicht bekannt gegeben worden. 40. Cypripedium Boissierianum Rchb. i Habitu et foliis C. longifolii Rchb. f. Wscw. scapo 40—50 cm alto foliolis l v. 2 vaginantibus 8—io cm longis in scapo, racemo plurifloro bracteis longe lanceolatis vaginantibus heli* coniaceis quam ovaria puberula apice curvata plus duplo Ion* gionbus 9 cm longis obtuse-acutatis. Sepalo dorsali oblongo* ligulato (si mavis e basi paulo latiore sensim angustato ob* tusato) margine energice undulato, sepalo inferiore oblongo duplo latiore usque ad apicem minute undulato, petalis longis* simis linearibus sensim angustioribus rectangulariter diverged i us toitis margine medium fere usque undulatis quam sepal® /3 fere longioribus, labello circuitu obovato obtuso quam sepa* 43 lum inferius subbreviore, orificio brevi cornu utrinque conico cavo in illud inflexo margine inflexo contiguo, staminodio rhombeo obscure pentagono utrinque leviter sinuate postice rotund at o. — Sepalum dors. 8 cm long, basi 1,5 cm lat. pe- tala 12 cm longa basi 6 mm lata omnia albida viridi-luteo- venosa v. reticulata, petala margine et apice fusca, labellum 5 cm long. 3 cm lat. viridi-brunneum. Cypripedium Boissierianum Rchb. f. Bonplandia II (1854) 116 ; Or- chidophile 1888, 48; Gard. Citron. 1888 I 143 fig. 33 xyl. opt!', Joum. of Hort. 1887 91 fig. 14 ; Williams Orch. Groio. Manual 7 ed. 235. — Selenipedium Boissierianum Bchb. f. Xen. Orch. I, 3 (women) et 176 t. 62. Peru (Ruiz et Pavon sub nomine Cyp. grandiflorum Pillao 1787). Die Pflanze ist auffallend durch die rechtwinklig abstehenden gewaltig langen Petalen, welche stark gedrebt und am Rande (wenigstens bis etwas Uber die Mitte hinaus) buchtig gewellt sind, das obere Sepalum ist gleichfalls sehr gross und hangt stark nach vom liber, das Labellum hat ausser den einwarts geschlagenen Seitenlappen jederseits eine starke, fast hornahnlieh anzuschauende Einfaltung des Randes. Das Staminodium ist annahernd 5-eckig. Die Grundfarbe der Blttte ist ein mattes Gelb, von ihr heben sich zahlreiche gelblich-griine Netzadern sehr angenehm ab, die Petalen sind dunkel gerandert, nach vorn hin treffen diese beiden dunklen Linien zueammen, das Labellum ist grftnlich braun. 41. Cypripedium Czerwiakowiamim(Rchb.f.) Krzl. Aff. G. Boissieriano Rchb. f. „Labello tepalo inferiore prope dnplo breviore, corniculis rotundato-retusis depressis, stamine sterili transverso triangulo, marginibus anticis integris, margine postice velutino, stigmate trilabiato, labiis liberis!!! Inflorescentia et bractea eaedem quae in G. Hartwegii Rchb. f. Sepalum summum oblongo-ligulatum undulatum intus punctu- lato - velutinum retinerve, inferius latius eeterum aequale. -Cepala a basi latiore demum linearia a basi per tres quartas valde undulata. Labellum calceolare sepalo inferiori duplo revins, ostio antice retuso corniculis rotundatis depressis re- us * s * Bliiten grungelb. Peru." (ex Rchb. f. 1. infra citato, species mild non visa.) Selenipedium Czerwiakowianum Bchb. f. Bonplandia II (1854) 116. 42. Cypripedium caudatum Lindl. Folds ligu- atis acutis ad 33 cm longis, scapo pubescente ad 50 cm alto — 50 — paucifloro, bracteis oblongis obtusis quam ovaria 12—15 cm longa bene brevioribus. Sepalo dorsali a basi ovata longe sensim angustato 15—18 cm longo, sepalo inferiore oblongo obtuso 5 cm longo 3 cm lato, petalis in caudas lineares lon- gissimas auctis ad 60 cm longis, bis omnibus pilosis, labello toto circuitu oblongo antice subacuto lobis lateralibus inflexis longe contiguis 5 — 6 cm longis 2,5 cm latis, staminodio late triangulo utrinque dilatato dense piloso, — Sepala luteola viridi-luteo-venosa et reticulata, inferius pallidius; petala brun- nea basi lutea, labellum viiidi-brunneum, lobi laterales albi purpureo-punctati, ciliae staminodii atro-purpureae. Cypripedium caudatum Lindl. Orch. (1840) 531; Hook. Ic. plant, t. 658. 659 \ Paxton Flower Garden, i, 37 t. 9; Flore des Serres HI t. 566 ; Hegel Gartenflora 1870 , 257 t. 661] Warner Set. Orch. II t. 1; Veitch. Manual IV, 60] Will. Orch. Grow. Man. 7 ed. 240; Cypr. Lin- denii Flore des Serres XVIII {1870) 155. Selenipedium caudatum Rchb. f. Xenia Orch. I. 3 (nomen) Bon- plandia II, 116 ; Pescatorea t. 24 ; Selen. caudatum Lindeni. Bcnth. Journ. Lin. Soc. XVIII, 360; Uropedium Lindenii Lindl. Orch. Linden. 28 ; Id. Bot. Reg. 1846 sub t. 58; Brogn. Annal. Sc. Nat. ser. 3 XIII, 113‘, Rchb. f. Xenia Orch. I, 32 t. 15] Belg. hortic. 1854, 113] Regel Garten¬ flora X t. 315; Pescatorea t. 2. Hue Cypriped. Wallisii hort. — Seleni¬ pedium Wallisii Rchb. f. Xen. Orch. II, 139 t. 191; Lindenia III t. 13L Veitch. Man. IV, 51. Hue. C. caudatum Warcewiczii. Orchidophile p. 337; Rchb. f. Bot. Ztg. 1852, 692; C. caudatum roseum Illustr. hortic. XXX11I t. 596 — Selenip. Warscewiczianum Rchb. f. Bonplandia II 116 et XeWa Orch I p. 3 {nomen). Veich. Man. IV, 61. Quito (Hartweg); Peru. Huanaco (Lobb, Davis); Ecuador 1800- 2000 m (Pearce). var. Uropedium. Cordillera von Merida in 1700 m (Linden). var. Wallisn Ecuador bei Chinchao (Wallis) und Peru bei Hua- noco (Davis). var. Warscewiczii = caudatum roseum. Central-Amerika bei Chiriqui. Die Pflanze unterscheidet sieh von anderen, welche ahnliche lange Petalen haben, durch ihre gelbliche oft ins Rotliche spielende Farbe. Die 3 Formen, die typische, Wallisii uud Warscewiczii sind nur Farbenvarietaten. Wallisii hat weisse Blaten mit grttnen Adem, das Labellum ist vorn etwas gelblich, der eingefaltene Saum jedoch rein weiss mit rOtlichen PUnktchen. Warscewiczii ist die grbsste und intensivst gefarbte Yarietat, die Sepalea spielen stark m Gelb und baben orangerote Adern. Die Sepalen sind dunkel- — 5l — rosa. die Lippe ist tief dunkelbraun. Die typische Form endlich hat schwach gelbliche BlUten mit indifferent grtlnen Adern, die Petalen sind nach der Spitze hin braunlich oder braun und die Lippe hat schwach gelbbraune Farbung mit weisslichem Innensaum und wenigen purpumen Punkten. 43. Cypripedium San der ianum Rchb. f. Ka- dicibus longissimis, foliis late linearibus ad 30 cm longis ad 6 cm latis laete viridibus carinatis, scapo 40 cm alto purpureo piloso disticliantho, bracteis ovato-triangulis acutiusculis bi- v. triapiculatis ovaria pnrpureo-pilo«a sub anthesi aequantibus v. paulum superantibus. Sepalo dorsali late lanceolato obtuso subcucullato inflexo, sep. inferiore minore ceterum simili labello aequilongo, petalis e basi paulo latiore attenuatis longissimis fililormibus apice ipso obtusis basin versus undulatis et lon- gius fimbriatis tortis, torsionibus elongatis, labelli lobis latera- libus inflex is angustis dimidium aequantibus non contiguis, calceo labelli satis bievi limbo antice alte emarginato, apice rotun- dato, staminodio magno deflexo basi dense piloso cucullato antice in laminam subquadratam retusam ciliatam producto. — Bracteae 5 cm longae 3 cm latae purpurascentes ut scapus. Sep. dors. 6—7 cm long. 3 cm lat. viridi-luteum lineis latis brunneo-purpureis decorum, sep. inferius paulo minus et paulo pallidius; petala ad 50 cm longa v. imo longiora pallide utea basi purpureo-brunneo-marginata ceterum fuseo-purpurea >asi longius ciliata ceterum puberula, labellum 5 cm long. 3 cm a . brunneo-purpureum postice viridescens, staminodium pallide- luteum. Lypripediu 1896 1 329 fig. ■im Sanderianum Bchb. f. 45 und in Beichenbachia Grow. Man. 7 ed . 297. 1 t. 3\ Veitch. Man. IV, 46 ; Indischer Archipel, genauerer Standort z. Z. nicht publicierbar. breitfr ttGr breit . lineali ch, glanzend grtin, bis 80 cm lang und 6 cm sich j 6 ? ° n ^ eichenbac h beobachtenden hellgelben Rander finden Plaeh 8eir ° ft ’ da . alle Blattrau( ler bekanntlich dttnner sind als die Purn f’• U k ^ da9 Licht audersfarbig durchlassen) Bltttenschaft pur¬ ser Fro"] .f haart ‘ Deckb latt ziemlich gross, gekielt, behaart, wie auch tbrmie Cl * tknoten - Oberes Sepalum eilanzettlich, unteres kleiner ei- Vamla rUndtarbo hellgelb mit braunvioletten Streifen. Petalen St am Grunde etwas breiter, dort gewellt und lang gewimpert> 5*2 sonst schweiffthnlich verlftngert gelbbraun mit braunvioletten Flecken. Lippe 5 cm lang, vorn purpurbraun, hinten grilnlich bis zur Mitte hin offen. Seitenlappen lang, schmal nicht zusammenstossend. Stamino- dium breit schildfOrmig stark nach unten gebogen am Grunde stark behaart, oben gewOlbt. Dio Pflanze ist ein typisches Cypripedium mit einfacherigen Fruchtknoten, aber durch alle tibrigen Einzelheiten dem sUdamerika- Es ist ganz und gar aussichtslos, angesichts dieser Befunde, die Gattung Selenipedium anders halten zu wollen als durch das von Relchenbach mit herangezogeue Merkmal der Samenschale, also die „semina Vanillae K . Da unter keinen Umstftnden die Uberein- stimmung der BlUtenteile einer Gattung, von welcher nicht sammt- liche Arten auf ihre Samen hin untersucht sind, bei Seite geschoben dUrfen zu Gunsten eines so selten zur VerfUgung stehenden Merk- males, wie reife Samen bekanntlich sind, dessen Wichtigkeit ausser- dem far die Systematik keineswegs alleinbestimmend ist, so ist schwer zu ahnen, wie sich die willkttrliche Zerspaltung einer der natUrlich- sten Gattungen rechtfertigen lasst. Es verdient bemerkt zu werden, dass Reichenbach in dem noch von ihm vcrfassten Text der „Reichen- bachia zu dieser Art“ (1. c.) diesen Widerspruch nicht einmal berttbrt, nicht etwa, weil dies den Rahmen des — allerdings prachtvoll aus- gestatteten — Werkes aberschritt, sondern weil diese Discussion ihn in die harte Nothwendigkeit versetzt hatte, eine Selbstkritik nnen er damals wohl noch hoffen der Arten hauften sich die Wider- eifeln, dass Reichenbach lediglich >n ihm im Jahre 1854 versuchte •halten hatte, gelegentlich einer hr bekannten Arten. ldianum Rchb. f. durfte, denn mit dem Anwachs sprOche. Es ist sehr wohl zu b< der Consequenz zu Liebe, die Teilung der Gattung aufrechl Sichtung der sftmmtlichen nur 44. Cy pripedium Roth scunaiani Foliis linearibus loratis 60 cm excedentibus 8 cm latis coriaceis laete viridibus, scapo rufluulo pilosulo paucifloro, bracteis viri- dibus spathaceis oblongis ligulatisve dimidium ovariorum non aequantibus, ovariis glabris. Sepalo dorsali cuneato-oblongo acuto sep. inferiore vix minore subaequali, petalis divergenti* bus e basi latiore rotundata sensum angustatis basi undulatis (si mavis longissime margine undulatis triangulis) apice ipso subincrassatis obtusis labeilum duplo superantibus, labelli sacco v. calceo retuso, lobis lateralibus inflexis non contiguis, sta- mmodio rostrato decurvo angustato basi piloso. — Flores maximi, sep. dors. 4,5 cm long. 3 cm latum, sep. inferius paulo 53 — minus flaveola violaceo-purpureo striata, petala 10 cm longa basi 1 cm lata eodem colore basi violaceo purpureo maculata, labellum more C. Stonei brunneum postice pallide flavum et luteo-marginatum, 5 cm longum, staminodium flovo-viride. Cypripedium Botschildianum Rchb. f. Gard. Chron 1888 I, 457 Rexchenbachia 1127 t. 61 ; Veitch Manual IV, 45\ Williams Orch. Grow Man. 7 ed. 296 (mit Abbild.); Joum. of horticult. 1889 p. 239 fig. 36 Bot. Mag. t. 7102 ; Gard. Chron. 1891. II15 fig. 3. — Hue. C. neogui- Neu*Guinea. Blatter tiber (2 Fuss) 60 cm lang und 8 cm breit, Bltttenschaft annahernd ebenso hoch, wenig behaart, braun, Deckbl. grttn etwas scheidenartig, Fruchtknoten kahl. Sepalen oblong ziemlich stumpf gelb mit violett braunen Langsstreifen, Petalen 9 cm lang, gerade abstehend aus dreieckigem Grunde, nach und nach verschmalert, an der Basis gewellt und lang gewimpert, an der Spitze etwas verdickt, im Ganzen gelb gefarbt wie die Sepalen mit violett braunen Flecken am Grunde und einigen schwachen Langsstreifen, Lippe 5 cm lang dunkelbraun mit gelbemRande, Staminodium wie der Schnabel eines Ibis gekriimmt und herabgebogen, am Grunde behaart. Sect. 5. Barbata. I- Sepalum dorsale majus quam inferius, petala vix v. non elongata plerumque margine verrucosa, staminodium ple- rumque hippocrepicum. Sepalum dorsale album viridi-striatum, petala alba v. albida oculata maculis nigris intus albis oraata mar¬ gine utroque ciliata. 45. C. Argus Rchb. f. Sep. dorsale ut praecdens petala eodem colore omnino ca ^ va - 46. C. tonsum Rchb. f. Sep. dorsale album viridi-striatum petala utrinque verrucosa angusta. 47. C. superbiens Rchb. f. Sep. dors, ut in praecedente *sed minus, petala bre- viora et latiora viridi-venosa. 48. C. Dayanum Rchb. f. Sep. dorsale album basi viride, petala spathulata eo¬ dem colore antice purpurea. 49. C. Hookerae Rchb. f. — 54 Sepal, dorsale album medio et basi viride, petala line- aria in dimidio superiore verrucosa. 50. C. Curtisii Bchb. f. Sep. dorsale viride albo-marginatum basi nigro-punc- tat. petala supra purpurea, infra viridia, lineaatrata mediana. 51. C. dttectum Bchb. f. Sep. dorsale 'parvum viride late albo-marginatum, pe¬ tala cuprea nigro-punetulata. 52. C. Mastersianum Bchb. f. ; Sep. dors, album striis viridibus et purpureis alter nantibus notatum. Petala superiora glandulosa barbata, flores ceterum. purpurei folia intense-marmorata. 53. C. barbatum Lindl. Ut praecedens sed flores atro- purpurei et folia pal- lida. 54. C. nigritum Bchb. f. Ut praecedens sed petala basi viriuia nigro-punctata antice purpurea. 55. C. purpuratum Lindl. Sepal, dors, roseum roseo-striat. pet. basi viridia cet. rosea, ceterum ut praecedens. 56. C. ciliolare Bchb. f. Sep. dors. alb. lineis centralibus albis exterioribus v. supra roseo-purpureis, petala cruciata utrinque verru¬ cosa ciliata viridia apice tantum rosea. 57. C. Laivrenceanum Bchb. f- Ut praecedens sed multo majus, petala dimidium us¬ que viridia deinde viridi-rosea, fllamenta bidentata. 58. C. callosum Bchb. f. Ut praecedens sed sep. dorsale cucullatum acutum flores mediocres. 59. C. Wolterianum Krzl. Ut praecedens sed multo minus petala angustiora supra vix verrucosa, flores omnino virides. 60. C. javanicum Beimu. Ut praecedens sed flores etiam minores, folia pal - lida, staminodium pilosum. 61. (7. virens Bchb. f. 55 II. Sepalum dorsale angustius quam inferius, petala paulum elongata. Sep. petalaque albida rubro-venosa, petala subflexuosa supra glandulosa barbata. 62. C. glanduliferum Bl. III. Sepal, dorsale inferiori aequimagnum illud plerumque bicarinatum, petala elongata linearia spathulata vix v. non glandulosa. Sepala viridi-lutea, petala lutea nigro-purpureo-macu- lata apicem versus violacea. 63. C. Lowii Linde. Sepal, dorsale albidum, purpureo-suffussum, petala vi- ridi-lutea medium usque maculis magnis fuscis notata. 64. C. Haynaldianum Bchb. f. IV. Sepal, dorsale ut in I, petala angustata producta, la- bellum a latere visum antice acutum triangulum, stami- nodium antice protraetum declive. Sepala petalaque eburnea purpureo striata maculata v. (labellum) reticulata. 65. C. Elliottianum O'Brien. Die Arten dieser Gruppe sind zum Teil einander so ahnlich, daas . es umnoglich ist, sie mit einer kurzen Bemerkung und auf ein emziges Merkraal hin genttgend zu charakterisieren. Ich habe der eichteren Unterseheidung lialber das obere Sepalum als Haupt- charakter bevorzugt, nicht gern, wie ich offen gestehe; aber von alien Teilen der Blttte ist nicht bloss bei der lebenden Pflanze, sondern auch bei leidlich getro sichtlich seiner Aderung, seines leichtesten zu atudierP.ndA T>; 0 Warzen Herbarmaterial dieser hin- , « a ; na r Faltung noch der Petalen werden am leichtesten zu studierende. Die Warzen an den Petalen werden msichtlich ihres systematischen Werthes leicht Uberschatzt. Das otammodium ist ein vortreffliches Merkmal an den lebenden PflanzeD; bra *ll T SchIechtes bei Herbarmaterial. Das Labellum ist fast un- rauchbar zur Unterseheidung. - C. glanduliferum Bl. bildet den c v °n den eigentlichen „Barbata“ zur vorigen Gruppe, den tian ata> 316 3 iHr folgenden Arten Lowii Haynaldianum und Elliot- ich hatten sich zu einer besonderen Gruppe vereinigen lassen; . ab6 i e8 VOrgezoge ^ sie ^erher zu stellen, weil sie imrner noch 1886 er hmale mit den Barbata gemeinsam haben. 56 45. Cypripedium Argus Rcbb. f. Foliis oblongo- lanceolatis supra tesselatis infra pallidioribus ad 30 cm lougis ad 5 cm latis scapo ad 30 cm alto sordide-purpureo piloso, braetea 5 cm alta dimidium ovarii longissimi aequante. Sepalo dorsali magno ovato-triangulo, inferiore aequilongo cymbitormi angustiore 5—6 cm longo, dorsali 4,5 cm lato, petalis oblongo- ligulatis subdeflexis margine subundulatis glanduloso ciliatis, labello J /3 breviore ostio utrinque angulato, 5 cm longo 2,5 cm lato, staminodio hippocrepico apice utroque incurvo, umbone lato. — Sepalum dorsale album viridi-striatum, petala albida maculis numerosis purpnreis saepius intus oeellatis decora, la- bellum viridi-purpureum. Variat petalis plus minusve latioribus (var. Moensii hort.) maculis oculatis v. non oculatis, parte tertia anteriore plus minusve purpurea. Cypripedium Argus Bchb. f. Gard. Chron. 1873 , 608 et 1874 I, 690; Hook. Bot. Mag. t. 6175. Floral Mag. N. Ser. t. 320; Belgique hortic. 33 (1883) 241; Beichenbachia II t. 83; Yeitch Manual IV, 11; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 330. - Var. Moensii hort. Lindenia III t. 129. Hue Cyp. Pitcherianum Mauda Amer. Florist III (1887) 178 Lu aber selten haufen sich diese Flecke >m vorderen Dnttel der Petalen an, daee eie einander berflhren. ... 8 ‘ WP r »pedium tonsum Rchb. f. Foliis ova- s v. oblongis aeutis minute biapiculatis ad 18 cm lougis tesselatis, scapo brevi-puberulo sordide-purpureo ad 30 cm alto, braetea cannata vix dimidium oyarii pilosi aequaute. Sepalo dorsal, bas, cordate lanceolate acute, sep. inferiore multo mi- SjfaT . eU,ptico - P*** Paulis divergentibus lineari- hpilato obtus,s vix T . non ciliatis, labelli lobis lateralibus con,i ? uis > ®cco labelli utrinque longe amculato, stammodio pallide viridi reniformi postice protunde > ce emargmato dente utroque acuto, dente mediano — 57 — parvo obtuso. — Sepal, dors, album lineis 21 laete viridibus decoratum, sep. inferius multo minus pallidius, petala pallide Tiridia lineis et maculis incrassat.is 3 — 5 in linea, mediana, non ciliata v. perpaucis ciliis apicem versus, labeUum viride brunneo-suffusum. Totus flos 10 cm ab apice sep. dorsalis ad labellum, 12 cm inter sepalorum apices. Cypripedium tonsum Ttchh. f. Gard. Chron. 1883 II, 262; Veitch. Manual IV, 52 ; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 308. Die Pflanze steht dem C. javanicum Bl. sehr nahe, unter- scheidet eich aber 1. durch die dunklen Plecke auf den Petalen; 2. durch das fast vollstandige Fehlen der sonst bei alien diesen Arten auftretenden Wimperbehaarung. 47. Cypripedium s u p e r b i e n s Echb. f. Foliis oblongis v. ellipticis 12—18 cm longis 4—6 cm latis pallide viridibus obscure tesselatis, scapo 20—30 cm alto plerumque unifloro, bractea parva 1 /s ovarii tegente carinata. Sepalo dorsali oblongo acuto utrinque supra basin acutangulo, inferiore minore oblongo triangulo biapiculato, petalis oblongo-ligulatis v. obtusis. labello oblongo auriculis brevibus obtusis, sacco longo obtuso amplo, lobis lateralibus inflexis brevibus medio conti- guis verrucosis, staminodio triangulo obtusato postice profunde inciso profunde sinuato utrinque dentato, denticulo obtuso in sinu. — Flores magni, sep. dors. 5.5 cm longum basi 5 cm latum album viridi-striatum, sep. inferius pallidius, petala 9 cm longa 1,2 cm lata albo-viridia viridi-striata brunneo-maculata, maculae marginales in verrucas incrassatae utrinque longe ci- latae, labellum 6,5 cm longum supra 3,5 cm latum antice pur- pnreo-brunneum postice viridescens, staminodium viridi-album viridi-marmoratum, 1 cm longum 1,2 cm latum. Cypripedium superbiens Bchb. f. Bonplandia III (1865) 227; All ™'t art ' Zt9 ' 1856 ' 323 ’ Xenia 0rch - U , 9 C103; Hegel, Gartenfl.XII \, 3) 49 ’ Warner Sel. Orch. II t. 12; FI. d. Serr. XIX 1.1996. Veitch, Ah^ 1V ' 50 mit AhhiU i Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 304 mit ilA; Garden III , 239 mit Abb.; Lindenia VI t. 261; Joum. of hor- t. 4Rr m) XVUI ’ 40 7; Gard. Chron. 1890 II 689; Orch. Alb. XI p, * Suc sec. Veitch Man. 1. c. C. barbatum Veitchii Lemaire. ■ «• ^rr. 1861, 1611.1453; Cyp. Veitchianum Illustr. hort. 1865 t. 429; 58 de Puyd. les Orch. 267 et Frontisp ; Feme hortic. 1870 — 71 , 595 mit Holzschn. et C. barbatum superbum Belg. hortic. 1883 , 97. Assam? Sunda-Inseln? Bl. bleich grdn mit dunkler Zeichnung, oblong, ziemlich kurz, BlUtenschaft 20- 30 cm hoch, Deekblatt klein’, gekielt. Oberes Sepalum breit herzfbnpig, weiss mit zahlreichen griinen Streifen bis nahezu zum Rande, unteres Sepalum viel kleiner, bleich grtln, mit grtinen Streifeq und Adern, Petalen sehr lang, 9 cm und tlber 1 cm breit, herabhangend, stumpf weiss mit grtinen Streifen, dunklen Flecken und am Rande schwarzbraunen Warzen nebst langen Wimper- baaren. Lippe sehr gross, der Basalteil und die Seitenlappen kurz, der eigflntliche Schuh weit und glockig; vorn purpurbraun, hinten grtinlich, das Staminodium breit-oblong, hinten tief gespalten, vorn weit gebuchtet mit stumpfem Zahn in der Mitte, weisslich grtin mit grftner Marmorierung. Alle vorhandenen Exemplare stammen teils von einem Exem¬ plar ab, welches sich einst in der Sammlung des Consul Schiller in Hamburg befand, teils von einem Exemplare, welches Herr Linden wahrscheinlich aus Assam erhielt. 48. Cypripedium Day anum Rchb, f. Foliis ob- longis acutis 15—20 cm longis 5 cm latis plus minusve in¬ tense coloratis et marmoratis, scapo ad 30 cm alto rubro-fuseo piloso, bractea circiter dimidium ovarii aequante, floribus maximis 12 cm altis, 14 cm latis. Sepalo dorsali pro fiore parvo ovato-triangulo, acuto, inferiore minore acuminato, petalis sub- deflexis lineari-ligulatis acutis longius ciliatis, labello magno uenexo, lobis lateralibus inflexis vix contiguis, sacco infra cu- neato supra duplo latiore utrinque in lobulum acutum producto, stammodio transverse oblongo v. reniformi medio in sinu api- CU * °* Sep - dorsale 5,5 cm longum basi 3,5 cm latum viridi-album ciliaturn, striae numerosae virides apicem fere v. maiginem usque decurrentes in disco, inferius pallidius, petala cm ^ on gins fimbriata dimidio inferiore brunneo- Im!r J ! a J { ! ndl 'r n0Sa? SUperiore roseo ’ Vellum 6-7 cm long. P ,5 cm lat. brunneo-purpureum viridi-venosum, lobi late¬ rals vecrucis purpureis ornati. 1U f“ yanum Rchb - f- Bot - Ztg. 1862, 214; Xenia Orch. Bayanum Lindt Gard XV 1527; C ' ^ ectabile ) Bchb f. - vLk m Chr r^ d6 °- 693; Ct 1887 577 ^ 110 > G - Petn ch Manual IV., 21; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 251. — 59 Borneo. Die Blatter sind ziemlich blass und mehr Oder weniger dunkel gefleckt, das Deckbl. erreicht ziemlich die Halfte des Fruchtknotens. Das obere Sepalum ist eiformig, dreieckig, spitz, weisslich, mitzahl- reichen grdnen Nerven, ahnlich das kleinere spitzere untere Sepa- Inm. Die Petalen sind linealisch spitz, an der Spitze etwas abwarts gebogen, weiss, oben mit grtinlichen, unten mit purpurnen Adern, die Lippe an der Basis mit gelbrothen Warzchen, der eigentliche Schuh kegelformig, mit spitzen Seitenlappen, das Ganze tief purpur* braun. Das Staminodium dicht sammetig, quer oblong Oder quer rautenformig, weisslich grtin, mit dunkelgrUner Zeichnung. 49. Cypripedium Hookerae Rchb f. Foliis-late- oblongis breviusculis supra laete viridibus tesselatis infra pal- lidis obscure purpurascentibus; scapo purpureo piloso gracili plermnque unifloro, bractea ovata cucullata acuta ovarii dense pilosi 1 j^~ 1 k amplectente. Sepalo dorsali ovato subcordato acuto sep. inferiore ovato-oblongo minore, petalis cuneato-obo- vatis v. spathulatis brevi - acutatis his omnibus extus pilosis margine ciliatis praesertim petalis basin versus, labello circuitu oblongo antice cylindraceo margine antico integro fere recti- lineo utrinque minute angulato, lobis lateralibus inflexis con- tiguis, staminodio magno peltato antice et postice leviter emarginato, umbone elongato. — Sep. dors 3,3 cm long. 2,5 cm lat. album, area magna viridi in disco, sep. inferius simile minus, petala 5 cm longa antice 2 cm lata basi medium usque viridia nigro-purpureo-pnnetata antice et marginibus purpurea, labellum viride-purpureum, lobi lutei purpureo-punctati, sta- minodium viridi purpureum, umbo viridi-luteus. Cypripedium Hookerae llchb. f. Bot. Mag. t. 5362; FI. d. Serr. t 1565 (gleich Bot. Mag. 1. c ); Bchb. f. Xen. Oreh. II, 125 t. Ml; Garten- flora (barbalum var. Hookerae) 215 {1876); Veitch Manual IF, 31; Wil¬ liams Orch. Grow. Man. 7 ed. 265; ibid. Hookerae Bullenianum florib. minoribus folii pallidioribus et Hookerae volonteanum Bolfe mit grosseren mten und kurzeren Bldttern. - Xaturk Tijdsch. Ned. Ind. Bd. 54 (1895) 450 t tenzorg {1896) XIV 18 u. ff. Nach der Besehreibung von C. Hookerae wenig verschieden lltl mi \ ziemlich starken Anklangen an C. javanicum BI. Ala be- srkenswert dUrfte zu registrieren sein, dass die in die Sarten von Tjibodas gebrachten Exemplare dort Blttten botanischen < — 60 — hervorbrachten, welche von den in der Preiheit hervorgebrachten ziemlich erheblich — beeonders in der Farbung — abwichen. Nord-Borneo 300— 500m. Die Blatter sind auffallend lebhaft gezeiehnet und sehr kraftig, die BKltenschafte schlank und steif. Das obere Sepalum ist weiss mit grttnem Mittelfelde, das untere ist ahnlich gefarbt, aber kleiner. Die Petalen sind am Grunde sehr schmal und spatelfOrmig ver- breitert und am oberen Rande besonders nach der Basis hin sehr lang gewimpert, sio sind von der Basis bis zur Mitte im Innern grtln mit schwarz-purpurnen Punkten, im Obrigen purpurrosa. Das Labellum ist grlinlich-purpurn. Das Staminodium ist auffallend gross, schildfiJrmig, grQnlich, purpurn mit gelblichem Nabel. 50. Cypripedium Curtisii Rclib. f. Foliis late oblongis acutis intense viridibus obscurius marmoratis ad 20 cm long-is ad 6 cm latis, scapis purpureo-pilosis rigidis, braetea basin ovarii tantum tegente albido-maeulata. Sepalo dorsali late eordato-ovato acuto inferiore oblongo aeuto, petalis deflexis ligulatis apiee recurvis acutis ciliatis, labelli lobis lateralibus inflexis non eontiguis sacco maximo rotundato utrmque angulato angulis parvis, staminodio transverso utrin- que antice dentato apiculo interposito. — Sep. dors, album medio wide, striis viridi-pnrpureis arcuatis apicem versus, 4,5 cm altum et (basi) latum, petala 8-9 cm longa 1,5 cm lata dimidio snperiore viride, verrucis nigro-purpureis, inferins albidum Imeis ejusdem coloris notatom ciliatum (ut omnes floris partes excepto labello), labellum 6 cm longum supra 4,5 cm latum piirpureo-bruuneum intensius venosum, lobi laterales ver¬ rucis pallide purpureis eximii, staminodium albidum purpureo- p si? JP wm dXUm ^l r l iSii J ichb ' f ' Gard - ChTon - 1883 U ' 8 et 1894 11 mZ JvlTwm n m , U r J ^ ***** 111 *■ ** Veitch m 1 y > 20 ' Orch. Grow. Man. 7 ed. — ’ - UO; Veitch xylogr.; Jardin RchbT.nTn. iSt ei " MiUeldi "S der von C. ciliolare t Petal, noTr T* w DM #ta " Se » alu “’ * erateren dio Z . ” ke w ™Perbebaarung stamtnen von der oberen und nnCJon Ham Vera e hi edenbeU zwiaehen einer Notiz in Gard Ph Halfte entfallen auf die letztere. Nach einer m Gard. Chron. 1894 HI, 212 entnommen aus Jardin 1894 p. 171 soil Mr. Bleu aus C. ciliolare befruchtet mit dem Pollen von C. Dayanum eine ganz ahnliche Pflanze gezogen baben, und es ware somit ihro Natur als nat. hybr. klar erwieson. Ich babe die Pflanze gleiehwohl hier aufgefQhrt, da sie in Menge ala wildwachsende Art aus Sumatra eingefiihrt worden ist. Bemerkenswert iat ausaer dem von C. Dayanum etwas beeinflusaten oberen Sepalum das gewaltige Labellum. 51. Cypripedium dilectum Itchb. f. „Ouasi in¬ termedium inter Cyp. Boxalli et C. hit sutissimum. Pedunculo piloso bractea ovarium dense hispidum aequante, sepalo inipari angusle oblongo obtuso, sepal, lateralibus connatis angusti- oribus; tepalis cuneato-oblongo obovatis obtusis; labello gracili, saceo superne bene utrinque cornuto medio retuso, staminodio angusto, antice trilobo, lobis lateralibus dentiformibus, lobo mediano late obtuso retusiusculo.“ Das obere Sepalum ist schmal oblong, stumpf, abgesehen von deni weissen Rande ist es grtin und mit Reihen eigenthOmlicher echwarzpurpurner Flecken gezeichnet; das untore Sepalum ist lang- lich yerkehrt-eirund, kleinei als das obere und an der Basis fthnlich gezeichnet; die Petalen sind aus keilfOrmigem Grunde verkehrt- eitOrmig und stumpf, die obere Halfte ist purpurn, die Mittellinie sclnvarz, die zunkchst gelegene Zone oberhalb grUn, ebenso die Basis, welche ausserdem schwarz gefleckt ist, die untere Halfte der Petalen ist grUn mit Andeutungen purpurner Netzlinien. Die gelblich grUne Lippe ist ziemlich schlank, jederseits mit einem Horn ahnlichen ^iptel, iunen schwarz getupft; das Staminodium schmaler als bei ^ 0Xalli mit einem scharfen Zabn jederseits und einem stumpfen 111 der Mitt e der Vorderseite. Das Deckblatt ist so lang als das stark bekaarte Ovarium." (Ubersetzt nach dem englischen Text Rei- chenbach’s.) Cypripedium dilectum Bchb. f. Gard. Chron. 1888 J, 330 und iden- tlSch damit Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 253. Ich habe die Pflanze nicht gesehen, bin aber, nach dem, was ich von Cypripedium-Hybriden sicherer Herkunft gesehen habe, eher geneigt, »i e fur eine Varietat oder individuelle Form von C. Hoxalli zu halten als fur einen Bastard, an welchem sich C. hirsu- tisBimum betheiligt haben soli. Hier kann allein das Experiment entscheiden. 52. Cypripedium Mastersianum Rchb. f. Fo¬ bs oblongo-lanceolatis, acutis obscure marmoratis ad 25 cm ougis 4 5 cm latis, scapo purpureo-piloso valido ad 30 cm 62 — alto, bractea 1 fi ovarii pedicellati pilosi aequante. Sepalo dor- sali late ovato obtuso. sep. inferiore oblongo angusto biapicu- lato quam labellum multo breviore, petalis obovato-oblongis obtusis subdeflexis, labello aequilongo v. sublongiore anguste obioogo, lobis lateralibus inflexis cootiguis papulosis orificio transverso antice emarginato, staminodio oblongo postice an¬ guste antice ample sinuato, denticulo minnto in sinu dentibus lateralibus forcipatis. — Sep. dors. 3—4 cm longum 3 cm (basi) latum, viride, margine lato et apice album, sepalum inferius viride, petala 4,5 cm longa 1,5 cm lata cuprea nigro-punctata margine ochracea, labell. ampium 4,5 cm long, eodem colore, staminodium et margo labelli ocbracea. Cypripedium Maslersianum Rchb. f. Gard. Chron. 1879 II, 102 ; Lindenia IV t. 159; Oreh. Rev. II, 17 fig 4; Veitch Manual IV, 39 ; Williams Orch, Grow. Man. 7 ed. 280. Sunda-Inseln, genauerer Standort unbekannt; nicht von J. Veitch importiert, wie Reichenbach in seiner Originaldiagnose angab. Die Pflanze ist von Reichenbach nicht sehr glUcklich mit C. Bullenianum, der Abart von C. Hookerae, verglichen. Die Blatter erinnern stark an die von C. venuatum, die BlUte in der Form an mehrere Arten, die Petalen z. B. an C. villosum, aber keiner der das obere Sepalum ist griin mit breitem weissen Rande, das gekehrt eifdrmig, am Rande etwas gewellt, vorn stumpf und zeigen erne htichst aparte Kupferfarbe, ahnlich gefarbt, aber oft mit einem ubergang in lederbraun, ist das grosse weite Labellum. Das Sta¬ minodium ist lederbraun mit dunklerem Centrum. Die Abbiidung m Lmdenia L c. giebt die Farben gut wieder. ist aber in den Griissenverhaitnissen tibertrieben. 53. Cy pripedium barb at um Lindley. Foliis an¬ guste oblongis s. oblongo-laneeolatis acutis 10—15 cm longis intense viridibus obscurius tesselatis, scapo ad 35 cm alto 1 3-floro, bractea minuta lanceolata ovarium longe non aequante. Sepalo dorsali late ovato obtuso v. interdum sub- orbiculari plicato dorso subcarinato, lateralibus in folium ovatum multo minus connatis, petalis cruciatis lineari-oblongis obtusis vix deflexis margine ciliatis, margine superiore verru- coso-ciliatis ceterum ciliatis, labello protenso oblongo obtuso orificio transverso angusto, lobis lateralibus inflexis sese attiu- — 63 — gentibus, staminodio late semilunari v. bippocrepico, umbone in denticulo mediano. — Totus flos 6—7 cm diam. Sepal, dors, basi viride supra album purpureo lineatum, lineis me- dianis basi viridibus, sep. inferius pallide-viride, petala basi viridi-brunnea, antice viridi-purpurea, verrucis atratis in mar¬ gin superiore, labellum brunneum nitidiim. Cypripedium barbatum Lindl. Bot. Beg. 1841 (misc) 110 et 1842 t. 17. Hot. Mag. t. 4234; Flore des Serves III t. 190 et XIV t. 1453 et XVIII t. 1879; Belg. hortic. 33 p. 96 t. 7; Warn. Sel. Orch. Ser. 3 t. 11 (Warneri). Veitch Manual IV, 12 (c. xylogr.); Gard Chron. 1886 17, 308 fig. 63 ; Hook. FI. Brit Ind. VI, 174. Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 233. — Hue. C. purpuratum Wight non Lindl. Icon, t 1760. - C. Warner ianum Bchb. f. Gart. Ztg. 1883 fasc. IX; C. orbum Rchb. f. Gard. Chron. 1887, II, 778; C. Crossii Belg. hort. XV, 227. Malacca. Mt. Ophir. Die eogenannten Gartenvarietaten sind nur Forrnen, welche von sehr in ten si v gefarbten (barbatum nigrum) zu sehr blassum (C. or- turn Rchb. f.) alle moglichen tFbergange zeigen. 54. Cypripedium nig r it urn Rchb. f. Foliis illis C. mentis v. javanici oblongo lanceolatis paliide tesselatis infra pallidioribus, scapo et flore illis C. barbati nigri persi- milibus. Sepalo dorsali oblongo acuto illi C. purpurati omnino sinrili valde nervoso, petalis angustioribus, labello C. barbati, staminodio ejusdem speciei. Cypripedium nigritum Bchb. f. Gard. Chron. 1882 77. 102; Desbois Monogr. Cyprip. (1888) Jl; Pucci. Cyprip. (1892) 99. Ubers. aus Desbois. tJber die Pflanze ist wenig mehr bekannt, als was Reichenbach pa iciert hat. Sie fehlt in Veitch’s und Williams’ Manual und ist «oim wohl augenblicklich nirgends in Cultur und nicht mehr lebend V uro ^ a ' Die Combination von Merkmalen von C. barbatum einer- er 1 8 dem °5eren Sepalum von C. purpuratum lasst es mbglich rsc leinen, daas es sich um eine natttrliche Hybride zwischen beiden sind ^ ? iG beiden Citate auS den Werken von Desbois und Pucci Ubertragungen de9 Reicheobach’sehen Textes und enthalten mchts Neues. obl 5 Cypripedium purpuratum Lindl. Foliis ongo-ianceolatis ellipticisve acutis tesselatis apice in apiculos gc B “ w * res ) exeuntibus ad 14 cm longis ad 3,5 cm latis, capo plerumque unifloro purpureo pubesceote, bractea minuta basin tantum ovarii pubescentis vestiente. Sepalo dorsali ciliato suborbiculari v. late-oblongo utrinque margine reflexo acuto plicato, sep. inferiore bene minore ovato acuminato, petalis oblongo-ligulatis aeutis longe ciliatis nec tamen margine ver¬ rucosis sepala excedentibus, labello amplo saccato lobis late- ralibus inflexis contiguis verruculosis, sacci auriculis utrinque aeutis, orificio antice emarginato, staminodio semiorbiculari postice leviter sinuato antice ample sinuato dente valde pro- minente in sinu. — Sep. dors. 4—5 cm diam. album striis pur¬ puras et viridibus alternantibus per discum, sep. inf. viridi- album; petala 5,5—6 cm longa, 2 cm lata basi ipsa viridia ceterum purpurea lineis intensioribns decora basi nigro-pa- pillacea, labellum 5 cm long. 3,5 cm lat. brunneo-purptireum venis intensioribus reticulatum, staminodium viride puipureo- maculatum. Cypripedium purpuratum Lindl. Bot. Beg. Bd. 33 1.1991 (1837)} Orch. 530 (7840); Bot. Mag. 4901-, FI. d. Serr. t. 1158 (1856) Miguel. FI. III. 787; Bentham Fl. Hongkong. 364 ; Hook. f. FI. Brit. Ind VI 174 (sub C. barbato Lindl)-, Veitch Manual IV, 44 ; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 294 ; Bevue Hortic. Beige I860, 193. Malacca. Mt. Ophir. Malayischer Archipel? China. Hongkong. Blatter frisch grQn mit ziemlich regelmassiger Schachbrett- Zeichnung, Bltttenschaft violett - purpurn behaart, das Deckblatt kurz, nur die Basis des behaarten Fruchtknotens deckend. Oberes Sepalum ausgebreitet fast kreisformig spitz aber durch die stark zurtickgenommenen Bander schmaler erscheinend, weiss mit ab- wechselnden grttnen und purpuruen bogig verlauf'enden Linien; unteres Sepalum klein, grfinlich weiss; Petalen oblong, spitz, purpurn nut hellerem Rand und Spitze und gelb-gruniichem Grunde, am ganzen Rande lang gewimpert, am Grunde mit kleinen schwiirzlichen W&rzchen. l.ippe weit, helinformig, purpurbraun, innon heller, am Grunde mit zahlreichen Warzchen, Staminodium fast halbkreisformig, vorn tief ausgebuebtet und mit starkem Mittelzahn. 56. Cypripedium ciliolare Rchb. f. Foliis el>- longo-lanceolatis aeutis tesselatis 15—20 cm longis ad 4 cm latis, scapo purpureo-piloso, bractea brevi, ipsa et ovario multo ongiore pilosis. Sepalo dorsali late ovato acuto ciliolato, in- fenore multo minore ceterum simili, petalis obovato-oblongis deflexis apice reflexis margine dense ciliatis, labello magno, lobis lateralibus inflexis non contiguis verrucosis, galea ampla ORCHIDACEARUM GENERA ETSPECIE BXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. Vol. I. Fasc. 2. BERLIN. MAYER & MULLER. 1897. — 65 — tttrinque acutangula, staminodio latissimo reniformi, dente titro- que inflexo acuto, margine antico obscure crenulato umbone vix prominulo. — Sep. dors. 4—5 cm long, et (basi) lat. roseo- purpureiim lineis saturatioribus ornatum margine pallidius, petala basi viridia ceterum eodem colore yerrucis atropur- pureis praesertim marginem superiorem versus signata, ver- rucis minoribus in series dispositis per discum, cilii margina- les atropurpurei, labellum purpureo-brunneum 5,5 cm long. 3 cm lat., lobi laterales virides verrncis pnrpureis notati, stamino- dium viridi-roseum. Cypripedium ciliolare EM. f. Gard. Cliron. 1883 (ZZ) 488; Elustr. hortic. 1884 t. 530] Godefroy les Cypriped. part. 1; Veitch. Manual TV 16; Lindenia IV (var. Miteanaum Lind, et Eodig.) t. 146; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 344. Philippinen und Malayischer Arcliipel. Das obere Sepalum breit herzeifbrmig, dunkelrot mit hellerem weisslichen oberen Rand und Spitze und zahlreichen dunkleren Adern vom Grunde zur Spitze bin. Die Petalen aus schmalerem Grunde verbreitert an der Spitze zurtickgekrttmmt mit zahlreichen schwarzpurpurnen Flecken und selir starker dunkelrotbrauner Wim- perung; die Flecken sind am Rande grbsser, in der Mitte kleiner und stohen in Laugsreihen. Die Lippe purpurbraun mit hell gelb- grQnlichen eingeschlagenen Seitenlappen, welche einander nicht bertthren und mit purpumen Wftrzchen besetzt sind. Das Stamino- dium breit, kurz, nierenformig mit einwarts gekrtlmmten Seiten- zahnen und vorn gezfthneltem Rande. 57. Cypripedium Lawrenceanum Rcbb. f. Foliis oblongis acutis biapiculatis supra pulcbre tesselatis infra pallidioribus ad 25 cm longis ad 4,5 cm latis, scapo 30 cm alto v. altiore minute puberulo, bractea parva pedicellum aequante. Sepalo dorsali magno suborbiculari subacuto carinato sep. inferiore multo minore ovato-oblongo acuto, petalis line- aribus divergentibus (non deflexis) acutis margine superiore papillis v. verrucis valde prominentibus ciliatis dense obsitis, minus crebris in margine inferiore, labello codem quo C. bar- bat um panlo majore, staminodio magno rotundato postice fisso antice forcipato, dentibus externis porrectis, dente inter- medio magno denticulo utrinque munito, filamentis fertilibus aequaliter bidentatis. — Flores magni, sep. dors. 5,5 cm diam. — 66 — petala 6 cm longa 1—1,5 cm lata, label!. 5 cm long. 2,5 cm lat. sep. dorsale alb. striis alternantibus longioribus et brevi- oribus basi yiridibus supra purpureis per discum, petala viridia purpureo-striata, verrucae nigro-purpureae, labellum purpureo* brunneum viridi-suffusum et postice viride. Cypripedium Laivrenceanum Echb. f. Gard. Chron. 1878, II, 7i8; Bot. Mag. t. 6432; Orchid. Alb. t. 22. Flore des Serr. (23) t. 2372; Illustr. hortic. 1883 t. 478 . — C. Lawrenceanum Ilyeanum Echb. f. Gard. Chron. 1886 I, 680. Veitch. Man. IV, 36; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 274 mit Holzschnitt. Nord-Borneo (Burbidge). Die Blatter haben die Form und die kraftige Zeichnung derer von Cyp. Dayanum, die Blilte gleicbt in der Hauptsache der ernes grossen echbngeiarbten C. barbatum, das Staminodium dem von C. ja. vanicum ganz besondera durch die eigenthttmliehe Zahnelung, es fin- den sich namlich 2 Zahnchen an jedem Staubfaden und Seitenzahnchen am mittleren zahnartigen Fortaatze des Staminodiuma. Die beste wei^r'niojitaalfei e & F HyeanUm ^ Chb ’ U 8ie ist . stren S S enommen 58. Cypripedium call osum Echb. f. Foliis ob- longo-lanceolatis intense yiridibus tesselato-marmoratis apice acutis 15 cm longis 3—4 cm latis; scapo ad 30 cm alto pur- puieo-piloso 1 v. 2- floro, bracteis oblongis acutis 1 /a ovarii aequantibus pilosis. Sepalo dorsali maximo suborbiculari ob- tuse acutato, mferiore oblongo-triangulo multo minore, petalis deflexis lineari-oblongis obtuse acutatis callis quibusdam in mar- gine superiore omnino cilioso, labello circuitu oblongo, lobis lateralibus mflexis contiguis galea labelli utrinque acutangula, staminodio antice profunde excavato forcipato v. hippocrepico utnnque acutangulo, umbone in lineam elevatulam et antice in entem producto. — Flores maximi, sep. dors. 6-7,5 cm diam. lemo plicat. album lineis radiantibus purpureis longis et bre- \ iori us a ternantibus ornatum, sep. infer, albidum viridi-stria- ^um, pet. viridia apicibus rosea 6 cm longa 1,5 cm lata, calli m»es atropurpurei, labell. 6 cm long. 2,8 cm lat. basi j- Pnrpureo-punctatum antice purpureo-brunneum, stamino- dium purpureum viridi-marginatum. I SuTnifr ef°r Um Rchbf - ° ard - ^ *MWf II, 326 et 1887 fig. 64; Lindema II t. 73; Journ. of Hortic. XIV (1887) — 67 — 7 fig. 1. Revue llortic. 1888, 252 c. tab; Orchidophile VIII, 145; Veitch Manual IV 15; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 237. Cochin-China, Siam. Bemerkenewert durch das grosse obere Sepalum. Dies ist rein weiss mit zahlreichen abwecbselnd langeren und ktirzeren pur- purnen bogig verlaufenden Langsstreifen. Die Petalen sind breit linealisch ziemlich stumpf, grtin, vorn rot und tragen am oberen Rande ausser der herkflmmlichen Wimperung 5—7 dicke schwarz- purpurne Warzen oder Calii von aussergewbhnlicher GrOsse. Die Lippe ist an der Basis grtin mit purpurnen Ptinktchen, der ziemlich Zipfel entwickelt, die Farbe ist purpurbraun und geht nach hinten in grttnlich tiber. Die Blatter und die in der Regel einblQtigen Schafte 2 eigen nichts besonders Charakteristisches. 59. Cypripedium Wolterianum Krzl. Foliis v lanceolatis acutis obscure-marmoratis acutis, scapo ad 30 cm alto, l v. 2-floro (fortasse plurifloro) bracteis quam ovaria pur- puieo-brunnea bene brevioribus. Sepalo dorsali ovato-acuto cocullato carinato margine basin versus reflexo, apice inflexo laete viridi, margine albo, linea mediana in ipsa basi brunnea; sepalo inferiore ovato acuto quam labellum fere duplo breviore, •ill jo- viridi; petalis obovato-acutis leviter deflexis margine om- 77 ueque undulatis nec ciliatis, basin versus dimidio superiore Yiridi, papulis brunneis nigro-purpureis punctulisque purpureis trebris, dimidio inferiore laete-viridi a medio apicem usque pa lide purpureo; labello pro floris magnitudine magno, mar¬ ine inflexo orificii contiguo, galea producta, toto labello pal- 1 e purpureo-brunneo, infra et postice pallidiore densissime purpureo-punctulato; staminodio supra bipartito antice late juuaiginato umbone in denticulum interpositum producto, toto ynostemio viridi albo-marginato non marmorato. — Flores cn ; lati, 8—9 cm alti. — fypriped. Wolterianum Krzl. Gard. Chron. 1895 I, 166. ^ rneo, vermutlich aus dem Norden der Insel stammend. (?) *• T. an erinnert im ganzen Aufbau, wie auch in der Farbung Uuss jig ,, P ' L ° Vvii Li, idl. aber die genauere Untersuchung zeigt, obere S “ terscll j e de grosser Bind als die ttbereinstimmung. Das ZUr «ickgIuom iSt kapuzeilf0rrai £ m ' il Uberhangender Spitze und 68 — vie! kleinere, untere Sepalum ist bleichgrUn. Die Petalen spreizcn seitlich ab, aie sind linealisch naeh der Spitze hin etwas ver- | breitert, ganz wie bei Cyp. Lowii, aber sie sind an der Basis grtinlich, sie baberi nicht die dunklcn Flecke dieser Art, wohl aber am oberen Rande einige grosse schwarzbraune Warzeu, jedoch ohne Haare, wie denn ttberhaupt die Blttte absolut glatt ist. Die untere Halfte der Petalen ist einfach hellgrUn. Die Lippe ist schmutzig purpnr-braun, mit zahlreichen minutiosen Flecken im Innern. Das Staminodium ist voliig verschieden von dcm von C. Lowii. Es ist vorn tiet ausgerandet, mit oincin Zahnchen iu der Mitte grtin, mit weissem Rande (nicht marmoriert!) und ohnc die eigeuthttmlichen Horner, welehe C. Lowii hat. Der ganz abweicheude Bau dieses Theiles wtirde auch fttr sieh schon die Pflanze von C. Lowii trennen. 60. Cypripedium javanicum Reinward. Foliis lineari-oblongis y. linearibus ad 25 m long, ad 3 cm lat. acu- tis, supra marmoratis infra pallidioribus, scapo puberulo ad 30 cm alto, paucifloro; bracteis ter brevioribus quam ovari® bepalo dorsali late ovato, lateralibus in unum indivisum ova- turn acuminatum connatis; petalis late linearibus cruciatis vix deflexis obtusis bene longioribus, ciliatis, labello quam petala subbreviore, lobis lateralibus medium usque decurrentibus, sacco labelli igitur satis brevi, marginibus loborum contiguis: staminodio basi reniformi antice profunde sinuato, carinula ele- vata in denticulum excurrente in disco staminodii. — Floras omnino yirides, apices petalorum pallide purpurei maculis pustulisve atro-yiolaceis pone marginem superiorem, sepal* lineis intensioribus viridibus, labellum intensius viride; sepal® dorsale 5 cm long, inferius 4 cm utrumque ad 3 cm latum, petala ad 7 cm longa 1,5—2 cm lat. labellum 5—6 cm long®. Cypripedium javanicum Beinw. Hort. Buitens. 98 nomen: Li*& in Paxton Flower Garden I. 59. Blume Flora Javae Ml tab. 53] w* tiontte F'lore des Serres YII t. 703. Yeitch Manual Cypr. p. 35. — Q/F' virena. Bchb. f. Bot. Ztg. 1863 , 128 et Xen. Orch. II. 15k t. 162. Die Bluten zeigen auffaliend steif abgespreizte Petalen n nd ausser eiuiger Audeutung von Rot an der Spitze der Petalen, 80 ' wie eiuigen schwarzroteu Pusteln, am obereu Rande derselben keiue andere Farben, ais Dunkelgrun aut' HellgrUn. Dunkelg® ist auch das bis zur Mitte hin offeue Labellum, dessen vordere ( uu * tere) Halfte schuhfbrmig gebildet ist. — 69 — 61. Cypripedium virens Rchb. f. Foliis oblongo- ligulatis acutis marmoratis infra pallidis ad 20 cm longis 4 cm latis, scapo 25—28 cm alto, bractea carinata triangula basin ovarii pilosi tantiim vestiente. Sepalo dorsali oblongo acuto marginibus reflexis extus parcissime villoso, sep. infe- riore multo minore acuto, petalis cruciatis patentissimis pau- lum ascendentibus lineari-oblongis obovatisque subacutis mar- gine minute ciliatis, labelli lobis lateralibus inflexis contiguis, sacci 2 /s labelli occupante utrinque obtuse auriculato, stamino- dio transverse late-oblongo fere orbiculari postice et antice exciso. — Sepal, dors. 4 cm long. 3 cm latum, inferius vix 4 cm longmn, viridia; petala 5 cm longa antice 1,5 cm lata basi-viridia maculis brunneis notata apice v. tertia parte an- tica pallide et obscure purpurea, labellum viridi-brunneum petalis aequilongum, lobi laterales dense, verrucosi; staminodium pilosum viride limbo rufinulo medio viridi-venosum; totus flos ab apice sep. dorsalis ad labellum 7—8 cm, inter apices peta- lorum ad 12 cm. Cypripedium virens 1Rchb. f. Bot. Ztg. 1863, 128 et Xenia Orchi- dac. U, 154 t. 162. - Cyp. javanicum Bl. et autorum. Sunda-Inseln? Die Pflanze steht dem Cyp. javanicum Bl. sehr nahe, unter- scheidct sicli aber durch folgende Merkmale: Erstens, die Petalen streben direct nach der Seite und sogar etwas aufwhrts, bei C. javani- CUIn bie Sen sie nach unten, ferner ist die rote Farbe bei javani- cum kaum angedeutet, hier aber krftftig entwickelt. Ferner, das 8nilno diuin ist bei C. vireus vorn und hinten eingeschuitten Oder ? C mal gebuchtet mit ganzen Randern, bei C. javanicum ist es n en wenig, vorn sehr stark gebuchtet und am Rande der Buchten feezahnelt. Reiehenbach vergleicht dies sehr treffend mit den Beiss- ^ngen eines Kafers. Schliesslich haben bei C. javanicum die Staub* 6n 8ei ^bche Zahnelungen, welche hier nicht vorhanden sind. 62 - Cypripedim glanduliferum Bl. Foliis ne ar i-ijg U i at j s obtusis valde coriaceis ad 60 cm longis 4 cm is unicoloribus laete viridibus, scapo ad 50 cm alto pur- 4 c e ° ^^-Piloso, viridi-maculato, racemo paucifloro, bracteis sain t ° Dg * s car ^ nat is brunneis colorato-venosis. Sepalo dor- long* ° Ya ^° aCUt ° ca ™ ato ’ se P* inferiore sublatiore, petalis l0n 118 lipearibus deflexis tortis margine superiore ver- 70 rucis quibusdam instructs omnibus ciliatis, labello sep. inferins vl\ superante margine antieo sacci acutato, auriculis utrin- que subnullis, lobis lateralibus inflexis antice utrinque in pro¬ cessus protractis, staminodio quadrato antice rostrato. Se- pala petalaque albida lineis luteis v. rubro-lutescentibus signata, sep. 5—6 cm longa basi 2,5 cm lata, petala 12 cm longa basi (1 mm lata, vemicae atropurpureae, labellum pallide liiteum rubro r&ticulato-venosum. Chjpripedium glanduliferum Bl. Rumphia IV 56 t. 195 fig. 2 et t. 198; Rchb. f. Walp. Annal. Ill , 602; C. praestans Rchb. f. Gard. Chron. 1866 II , 776 et 1887 U 813 c. fig. 155; Lindenia III t. 102 ; Journ. of Hortic. 1887 XV , 179 fig. 21. Veitch. Man. IV, 25; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 261 et 293. Neu Guinea leg. Zippel. Die ausdrtickliche Erklarung Veitch’s, dass nach eingehender Untersuchung lebender Exemplare und Vergleichung derselben mit dem Text und Tafel in Blume’s Rumphia sich keine specifischen Unterscbiede zwischen C. praestans und glanduligerum haben fest- stellen lassen, muss zur Zeit genttgen. Auf den ersten Blick sind die Unterschiede zwischen der Tafel Blume’s und der in der Lin* denia 1. c. enorm, die Kluft wird jedoch geringer beim Vergleichen der Beschreibungen. Die Abbildungen bei Blume, Habitus sowohl wie Analysen machen einen ktlmmerlchen Eindruck, die in der Lin- “ g6gen deU 6ineS ^^derbogens. Ein Staminodiuum, wie diese Abbildung eszeigt, giebt es nirgend, andrer kleiner Sonderbarkeiten 2U geschweigen. Die Analyse bei Blume t. 198 zeigt fadenfOrmige bortsatze in den Schuh der Lippe hinein, wie sie bei schrumpfenden ** ’ " Pflanze zeigt Anklange an C. philippineuse 63. Cypripedium Lowii Lindl. Foliis lineari- ligulatis v. oblongis obscure bilobis ad 35 cm longis viridibus non tesselatis, scapo gracili ad 1 m alto apice nutante, flori* bus 3-5, bracteis vix tertiam ovarii aequantibus. Sepalo I dorsah late oblongo obtuso, sepalo inferiore ovato obtuse-acuto, 1 petalis linearibus apice obovato-spathulatis acutatis semitortis I deflexis a basi medium usque maculatis, labello galeato defied I lobm lateralibus infra contiguis dente utrinque obtuso inter | lobos laterales et cornua lateralia, staminodio obcordato antice I profunde sinuato apice rotundato interposito, umbone basin versus in carinain exeunte postice hirsuto. — Totus flos 12 cm ? 71 latus (a petalo ad petalum), 9 — 10 cm altus, omnino ciliolatus. Sepalum dorsali viridi-luteum brunneo-lineatum, praesertim basin versus, sepal, inferius viridi-luteum, petala 6—7 cm longa apice 1,8 cm lata a basi medium usque lutea nigro-purpureo ma- culata, a medio apicem versus violacea labellum antice brun- neum postice pallidius. t Cypripedium Lowii Lindl. Gard. Chron. 1847, 765; Flore dcs Serves IV t. 375; Florist et Pomolog. 1870, 108 c. xyl.; Veitch Manual IV. 38 ; Gard. Chron. 1890 II, 729 ; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 277 c. xylogr. Orch. Alb. IX t. 428. — Hue. Cypr. cruciforme Zolling. et Morr .; de Vriese Illustrat. (VOrch. 1854. Nord-Borneo. Die Blatter sind hellgrtin utid ohne die bekannte Wolken- oder Wtirfelzeichnung. Der Bliitenschaft ist auffallend schlank und triigt 2—10 Bliiten, letztere Anzahl ist bei cultivirten Exemplaren allerdings noch nicht beobachtet, sondern nur bei Herbarexemplaren Das obere Sepalum ist eiformig, das untere schmal oblong, beide grtin und das obere mit dunklen Streifen. Die Petalen sind lang, linealisch und nur an der Spitze verbreitert, von der Basis bis zur Mitte gelb mit grossen purpurbraunen Flecken, von der Mitte bis zur Spitze violett. Die Lippe ist braun und dadurch bemerkens- wert, dass der Rand zwischen den eingebogenen Seitenlappen und dem eigentliclien Schub beiderseits einen stumpfen Zahn bildet. Das Staminodium ist hinteu behaart, tragt nach hinten zu einen stumpfen Hiicker und ist vorn tief ausgerandet mit vorspringendem rundlichen Zahn; die beiden Ecken der Auszahnung ragen zangen- tBrmig Dac h j nnen 64. Cypripedium Haynaldianum Rchb. f. Fo- liis lineari- oblongig 25 — 30 cm longis 3 — 5 cm latis con- coloribus; scapo 30—40 cm alto plerumque plurifloro, brunneo- setoso, bracteis ovatis compressis carinatis acutis dimidium ovarii aeqantibus, ovario dense villoso. Sepalo dorsali cuneato- 0 °ngo acuto carinato, iqferiore oblongo acuto bicarinato, petalis^ duplo longioribus longe linearibus antice spatkulatim e a a ^ s acut is subdeflexis margine ciliolatis, labello elongato asi angusta margine repando producto margine inflexo aon contiguo, sacco utrinque acutangulo antice rotundato sinu basi nf U *°’ *! as * * ntus setos °5 staminodio oblongo, umbone in S1 an ^ ce bilobo infra carinato, carina in denticulum U1151 stigmate oblongo, obscure 3-partito. — Flores 1 2 — inter majores generis. Sepalum dors. 4 cm long. 3 cm lat. albido purpnreo suffusum margine utrinque rosenm, lineis utrinque 4 longitudinalibus maculisque partim in series dis- positis v. sparsis pone basin brnimeo-purpureis, sepalum infe- rius viridi-album; petala viridi-lutea tertia parte anteriore obscure purpurea, medium usque maeulis magnis purpureo- brunneis decora, 6 cm longa antice 1,5 cm lata; labellum viride antice pallide brunneo-suffusum,' setis intus purpnreis, 4,5 cm longum 2 cm latum. Cypripedium Eaijnaldianum Behb. f. Xen. II 222 {1871) et III , 23 t. 212 ; Idem Gard . Ckron. N. S. VH (1877) 272. Bot. Mag. t. 6296 ; Veitch Manual IV, 28 ; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 261. Philippines Manilla. (Gust. Wallis.) Blatter einfach grtin bis 30 cm lang, Bltitenschaft braun, be- haart, bis 40 cm hoch, selten hbher; Deckblatt scharf gekielt bis zur Mitte des dicht filzigen Fruchtknotens reickend; oberes Sepalum breit oblong oder eifdrmig, weisslich mit 9 L&ngsstreifen, welche T. besouders am Grunde von grossen chokoladebraunen Flecken gebildet worden; Petaleu schmal, linealisch, nach vorn hin verbrcitert, spitz zu c. 2 / 3 der Lange gelblich grftn mit braunen Flecken, an der Spitze schmutzig rosa. Die Lippe lang, scbmal, grtiulich, vorn braunlich an der Basis ihnen mit purpurnen Borsten. Staminodium hellgrttn mit einem kleinen H5cker an der Basis, vorn 2 teilig, unten mit einem Mittelkiel und einem Zahn. 65. Cypripedium Elliottianum O’Brien. Foliis intense viridibus late linearibus 30—35 cm longis obtusis bilo- bulis 3,5 cm latis scapo 30 cm alto v. altiore purpureo-piloso, racemo paucifloro bracteis spathaceis lanceolatis albidispurpureo- striatis acutis 2 / 3 ovarii vestientibus, dvario intense purpureo- piloso, Sepalis oblongis acutis striatis dorsali majore, petalis e basi ovata sensim angustatis acuminatis 1 / i longioribus quam sep. dors., labello e basi angustiore oblongo antice conico, lobis lateralibus supra vix contiguis divergentibus, sacco a latere viso triangulo (more C. Stonei), staminodio angusto antice pro- ducto acutato. — Flores speciosi, sep. dorsale 6 cm long, et 4,8 cm lat. eburneum, lineis 15 atro-violaceis decorum, inferius eodem colore 7# fere minus, petala eburnea (v. pallide luteo- albida) lineis 3 v. 4 maculisque atroviolaceis praesertim basi instructa, labellum eodem colore et venis reticulatis more — 73 — C. Stonei, staminodium more C. Rothschildiani elongatum pro- tractuni antice declive et rostratum. Cypripedium Elliottianum O'Brien. 'Gard. Ckron. 1888 H, 501; Ltvdcma IV t. 186; Orch. Alb. t. 397. Journ of Hortic. 1890 , t. 199 fig 28; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 355; Veitch Man TV 33 Philippines Die Pflanze erinnert im Aufbau an Arten wie C. Stonei und Roth- scniidmnum, mit welchem sie auch Ahnlichkeit im Labellum hat, sio weicnt aber durch die viel kllrzeren Petalen, welchen die schweif- ar ige Verlangerung gftnzlich fehlt und durch die ziemlich Qberoin- Zeichnu,1S der Peri &onteile ab. Die Bliiten haben eine n ar e wie die von etwas angealtertem Elfenbein und auf dieser P rpurbraune Lhngsstreifen Oder (auf dem Labellum) Netzlinien. en ree8sen von den Petalen querUber genommen ungefahr era, von ob^n nach unten (Spitzen der Sepalen) ungefahr 10—11 cm. untere Sepalum zeigt wenig Unterschied vom oberen, ausser. da8s ca etwas kleiner ist. Sectio 6. Coiicoloria. Sepalo dorsali petalisque conformibus latissime oblongis Darv ° rbi Q llaribuS ’ label, ° P ro flore parvo urceolato, orifieio °- - bcapo brevi interdum subnullo, floribus albis luteolisve U S r rpUre ° brunneis signatis, foliis marmoratis. — Species omnes Chersonese aureo indigenae. Pekenn^ich 011 ^ Arte ? dieser Gru PPe sind ausserordentlich gut PlOtenschaftri " iedriffGn Wuchs > marmorierto Blatter, kurze Sepalum !?■ i| em,lch £ r033e ™nd gebaute Bluraen; das obere d die Stolen sind an Form und Farbe stets gleich, krugformig mit gradem Rande ?anz von dem ziemlich grossen 3l geschlossen ist und dieses Unterscheidung von vier ein- C stGts ^emlich kleir s 'T' Mhedung, weiche fast bi etei n °etne m be Wie V ° n ***** Dec andor heqeeme Handhabe zi onst sehr ahnlichen Arten. ' 2™ s . el . on £ atns > floras n: punctuiati. D * Scapus brevis. basi phyllorum purpureo- i. C. niveum Rchb. f. LabelluDi longius quam petala, staminodium oblongum 1 l orbiculatum. 67. C. Godefroyae Godefroy. datml o ? revius quam I )etala > staminodium eubcor- t , cutum. 68. C. concolor Bateman. aniee br . e 7 ius m ^ nutum > staminodium oblongum PlCe tneuspidatum. 69. C7. belJatvlum Rchb. f. — 74 66. Cypripedium nivenm Kchb. f. Foliis oblongo- lanceolatis 10—15 cm long, intense viridibus griseo- v. albido- I tesselatis infra obscure-purpureis, scapo 12 — 20 cm alto 1-2- J floro, bracteis parvis pilosis pedicellum tantum aequantibus. Sepalo dorsali et petalis subaequalibus latissime oblongis v. j snborbicularibus, extus et margine pilosis, sep. inferiore minuto | oblongo, labello ovoideo pro flore parvo, oriiicio angusto, lobis lateralibus inflexis vix conspicuis, staminodio oblongo postice sinuato antice tridentato. — Flores 6 cm diam. Sep. dors. 4 cm diam. petala vix minora alba v. nivea punctulis purpureis praesertim basin versus plus minusve dense ornata, labellum 2 cm latum 2,5 cm longum eodem colore. Cypripedium niveum Bchb. f. Gard. Chron. 1869, 1038 et 1883 I,16 fig. 3; Xen. Orch. (1870) IT, 155 ; Bot. Mag. t. 5922 (1871); Illustr. hortie. XVIII t. 83; Flor. Mag. t. 513; Jennings Orch. t. 28; Garden IX, 524 t. 23; Beichenbachia I t. 34; Veitch Manual IV 39; Williams Orch. Grow. Man. 7 td. 286. Malacca. Moulmein und kleinere Inseln an der Ktiste von Hinter-Indicn. Diese Pflanze war die zweite dieser Gruppe und sie repr&sen- tiert den Typus in vollendeter Form. Die Blatter unterseheiden sich wenig von denen eines C. venustum, die Bltitenschafte sind kurz, die Rlttten aelbst haben das obere Sepalum und die Petalen fast gleich in Form und Farbe und ein verhaltnissmUssig kleines ; oben enges und durch das Staminodium fast gescblossenes Labellum I von gleicher Farbe. Bei der typischen Form ist die Farbe ein reines Weiss, jedoch sind solche Exemplare nur selten, in der Regel finden sich rotgesprenkelte BlUten. 67. Cypripedium Godefroyae Godefroy Leboeuf* Foliis lineari-ligulatis 8—12 cm longis laete viridibus pal* lide-tesselatis, infra purpnreo-maculatis, scapo altiusculo vi* ridi purpureo adsperso piloso v. tomentoso 1—2- floro, bractea brevi Vs ovarii aequante. Floribus mediocri magnitudine. I Sepalo dorsali transverse oblongo v. suborbicnlari acutato, se¬ palo inferiore elliptico minore, petalis late oblongis rotundatis obtusis deflexis, labello obovato subeylindraceo, lobis lateralibus inflexis non contiguis, sacco labelli dimidium totius aequante, staminodio oblongo umbonato. — Flores 5 — 6 cm diam. Se- pala petalaque albida v. luteola purpureo-maculata et leviter 75 — pubescentia, labellnm et staminodium eodem colore punctulata, umbo luteus. Cypripedium Godefroyae Godefroy Leboeuf. Orchidophile 1883, 830 c. fig.; Flor. et Pomolog. 1881, 37\ Garden 1885 t. 493 ; Orch. Alb. IV, t. 177 ; Card. Chron. 1385 I, 49 c. fig. Hot. Mag. t. 0876; Veitch Ma¬ nual IV, 36 ; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 361 ; Revue Horbic. Beige Cochin China, Tonkin j? *' MaUa ^' ^ ^ Pflaiize unterscheidet sich von Cyp. niveum, abgesohen vom das Staminodium. Das Labellum ist das grosste der Abtheilung und vorn Uber die Petalen liinaus verlangert, das Staminodium ist bei- nahe kreisnind mit golbem Nabeltteclc in der Mitte. Die Garten- varietaten, welche bis jetzt aufgestellt sind, unterscheiden sich durch die Intensitat der Grundfarbe, und die GrOsse und Anzahl der c okoladebraunen Flecken bertihren iedoch die specifischen Merk- male gar nicht. 68. Cypripedium concolor Bateman. Planta humilis subacaulis, foliis oblongis obtusis eoriaceis supra tesse- atis infra intense purpureis 15 cm longis 4,5 cm lat.is, Bca P0 breviore purpureo-piloso paueifloro (1- 8), bracteis foli- acem satis magnis acutis ovarium snbaequantibus ipsis et otario pilosis. Sepalo dorsali late oblongo apice subbilobo, in eriore minore apiculato, petalis late oblongis longioribns et pauum angustioribus quam sep. dorsale obtusis, labello brevi unguiculato lobis lateralibus inflexis brevibus contiguis, orificio eie rectilineo, saeco labelli subcylindrico obtuso, staminodio cuspidato postice piloso. — Sepala petala labellum Pa i e aurea punctulis purpureis antice et rarius postice plus muinsve dense ornata, sep. dors, et petala 4 cm longa et 3 4*c ' I 6 ” 1 lata ’ S6p ’ * n ^ er * lls Paulo angustius et brevius, labell. ong. supra 2 cm latum, staminodium aureum purpureo- punctulatum. t concol or Batem. Bot. Mag. t. 5513; Illustr. Hortic. Serves t Ch ^ 186 ^ 636 c. fig. et 1883 I. 19 c.xylogr.; Flore des 1896 3 ij ‘ i * l ° nst et Fom °lo d- 1670, 149 c. fig.; Rev. Hortic. Beige OrrK nJ °™ h - Alb ' VlI > 3 °2\ Veitch Man. IV, 17 c. fig.; Williams • Man. 7 ed. 346 ; Gard. Chron. 1891 I 501 fig. 101 ; Lin- (tonkinense hort.) Orchidophile 1886 336 (. Regnieri) et Orch,’ denia U t 338 itonk' \ l0nlCtn ^nse hort.) Orchidophile 1886 336 {Regnieri) et mense) c . t. col. - Hue C. Regnierii Rchb. f. Gard. Chron. 76 1886 I 362, C. torikinense Godefroy Orchidoph. 1. c. et C. concolor chlo - rophyllum Rchb. f. Gard. Chron. 1886 11, 291 ; C. concolor striatum O'Brien ; C. concol. sulphurinum Bchb. f. Gard. Chron. 1888 IV, 261. Malacca. Moulmein. Cambodja. Tonking. Diese Art iat sehr weit verbreitet und dera entsprechend variabel. 5ie hat wolkig und wilrfelig gezeichnete Blatter, welclie unten zaftig rot gef&rbt sind, kurze 1 bis 3bltttige Bldtenschafte, sehr ?rosse gefleckte Deckblatter und Blumen von mehr odor weniger (leichmauig intensiv gelber Farbe mit mehr oder minder zahlreichen nswerth ist, dass das untere Sepalum sonst bei Cypripedium, ferner das breit ^iiuruiig vorn in erne Spitze ausgehende Staminodium. Linden bildet in Lindenia 1. c. 77 Var. tonkinense mit nahezu weissem La- bellum ab, das dUrfte in der Natur dividuelle Abweichung vorkommen. phurim^^nd^u^h ^chh)^ 0 ^ ,|j ifSGr Aft Re S niori > tonkinense, twickelt 69. Cypripedium bellatulum Rchb. f. Eoliis ellipticis v. oblongis ad 28 cm longis 6—7 cm latis obtusis s. subbilobulis intense viridibus obscure marmoratis infra purpu- rascentibus, scapo brevi purpureo-piloso plerumque unifloro, bractea dimidmm ovarii superante, flore ad 8 cm diam. Sepalo orsali lato oblongo fere orbiculari apice subacuto margine cJHolato dorso carinato, inferiore panlo minore oblongo, peta¬ ls e ipticis antice rotundatis omnibus fere aequimagnis 4,5 cm longis, 3 cm latis, margine ciliatulis, labello satis parvo oblongo obtuso onficio minulo cornubus utrinque nullis, staminodio ob- iougo fere omnino apice tridentato dentibus approximate glabro. — Sepala petala labellum staminodium pallide lutea s. albo-luteseentia maculis (v. punctulis in labello et stami- nodio) castaneis ornata. Cypripedium bcllatw fig. 99] Lindenia IV t. Grow. Man. 234 ; Joum. 201 fig. 53 . car. luteo pi et Williams l. c. 235. ilum Rchb. f. Gard. Chron. 1888, I, 648 et 747 149-, Veitch Manual IV, 14] Williams Orch. Hortic. 1888, 443 fig. 60] Revue Hortic. 1889, urpureum O'Brien. Gard. Chron. 1893, II, 179 Malacca? Nord-Sumatra? Das charakteristische Merkmal, auf diese Art von C. Godefroyae ttennte is minodium. Dies ist merkwtlrdig lang u relches hin Reichenbach das eigentttmliche Sta- d vorn dreispitzig. Die BlUten sind sehr gross und variiercn sehr in der Intensitat der Grundfarbe und der Anzahl der Flecken. Gut gefarbte BlUten der Var. luteo-purpureum erinnern in liohem Grade an ein Pantherfeli Sectio 7. Insignia. Foliis loratis viridibus (excepto C. venusto) scapis plernm- que 1 v. 2- floris (excepto C. Cliamberlainiano), petalis saepius minoribus quam sepalum dorsale non elongatis, sepalo dorsali (ab hortulanis „vexillum“ dicto) plerumque conspicuo. Eloribus viridibus luteis brunneis semper pilosis saepius villosis, yerrucis niarginalibus nullis. — Indieae, plerumque peniusalae Malaccae et insulis indiginae. Die hier aufgefUhrten Arten konnten alle als Typen ebensovieler Abteiluugen geltcn, und es ist sehr schwer, hier gemeinsame Merk- male herauszufinden.. Dip Blatter sind einfach grttn, ausser bei G- venustum, welches den Ubergang zu den „Barbata“ bildet, die lUtenstAnde sind meist eiublUtig, ausser bei C. Chamberlainianum, emer Art, welche ganz und gar fUr sich steht, und welche ich hier an die andrc Urenze den „Caudata a benachbart gestellt habe. Ab- gesehen von C. hirsutissiinum baben die moisten Arten verhaltniss- massig kleine Petalen, bei keiner Art sind sie verlangert, nur bei , osum“ etwas vcrbreitert, und sie Ubertreffen nie das obere Se- pa um, Die vorherrschenden Farben sind grUn und gelb sowie ^vmchenfarben und - wiederum bei villosum - braun, dagegen n t purpurrot, ausser bei dem grossen oberen Sepalum von C. larlesworthii nie auf. Diese Art gehort aber auf Grund der Po- a eu ebenso gut hierher, als C. Spicerianum mit seinem fast ganz haar 8611 ° beren Se P alum Oder C. birsutissimum, bei welchem Be arung am B tarksten entwickelt ist und die Petalen am starksten nindB h 8 ^ d Da8 Stami »odium ist bei diesen Arten wenig variiert, 1C ’ a^gestumpfteiij Ecken, oblong, vorn und hinten eiu auagebucbtet » immer mit einem „Umbo“ etwas nach vorn, e e en (wiederum mit Ausnabme von C. venustum) fast nie quor t weitem vorderen Sinus. — Alle diese Ubereinstimmungen 4ude h “ v °raeren Sinus. — Alle diese Ubereinstimmungen terieie 0 daran 1,icht3 > daas die Arten dieser Gruppe besser charak- dureh t Sind ’ durc * 1 die einer jeden eigenthttmlichen Merkmale als fl ie ein 61ne wohlumscbrie bene, alien passende Diagnose. Dass sich sei ° der ai ' dere Art scbliesslich anderswo einregistriereu liesse, theiluagg^h 611 ’ aber ^ e ^ ue w ird verfehlen, das Geftige dieser Ab' I. Racemus elongatus pluriflorus, rhacMs fractiflexa, brac- teae arete eomplicatae emarginatae. Petala torta. 70. C. Chamberlainianum O'Brien. II. Seapus uni-rarissime biflorus. A. Petala subspatliulata majora quam sep. dorsale valde undulata. 71. C. hirsutissimum Lindl. B. Petala angnsta sep. dorsale maximum. Sep. dorsale roseo-purpureum. 72. C. Charlesworthii Rolfe. Sep. dorsale album basi-viride. 73. C. Spicerianum Rchb. f. C. Petala sep. dorsali siibaequalia connivcntia. Oblonga medio una linea signata. ' 74. C. Druryi Beddome . Oblonga petala angustiora linearia. 75. C. insigne WalUch. Pet. spatbulata. Flores brunnei vernixii. 76. C. villosum Lindl. D. Petala quam sep. dorsale minora, flores reticulati lutei v. luteoli. Folia non marmorata, sep. dors, petala labellum reticulato-venosa. 77. C. Fairieanum Lindl. Folia marmorata, labellum tantum reticulato- venosum. 78. C. venustum Wallich. 70. Cypripedium Chamberlainianum O’Brien. Foliis loratis obtusis vix emarginatis 40 cm longis ad 4 cm latis, pedunculo longe exserto ad 60 cm alto, racemo distichantho multifloro supra fractiflexo, bracteis oblongis compressis apice emarginatis quam ovaria brevioribus ad 4 cm longis (vi ex¬ panse) 2,2 cm latis, ipsis scapo rhaehi ovariis pilosulis. Sepalo dorsali fere orbicnlari obtuso, inferiore late oblongo biapiculato, ntroque extus piloso, petalis reetangulariter divergentibus line- aribus acutis bis tortis, labello maximo campanulato, lobis la- teralibus inflexis contiguis, staminodio late ovato post ice emargi- nato, umbone in lineam excurrente. — Sep. dors. 4 cm long. 3 cm lat. luteo-album lineis 6 e punctulis roseis compositis decorum, sepalum inferius pallidius ceterum simile, petala luteo- alba maculis purpureo-brunneis notata 5 cm longa 1 cm lata, labellum 5 — 6 cm long. 4 cm lat. albidum infra sordide roseum. Cypripedium Chamberlainianum O'Brien. Gard. Chron. 1892 I, 234 et 341 fig. 34; Journ. of Uorticult. 1892 , 294 fig. 49; Bevue Hortic. 1892, 104 et 5 fig. 27 el 28; 1893 p. 141 (mit Tafel); The Garden 1893 (43) 304. Bevue Hortic. Beige 1893, 142; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 242. Eine sehr kraftige Pflanze, mit sehr breiten lederartigen Blat- tern, die Bittteust&nde werden bis 60 cm hoch und tragen scharf zusammengedrttckte Deckblatter von ganz eigentttmlicher Form, welcbe zweizeilig die zickzackfGrmig gebogene Spindel bekleiden; die Bluten Offneu sich nach einander, so dass ein BlUtenstand von 20-30 Blumen annahernd ein voiles Jahr blaht. Die Grundfarbe der Sepalen und Petalen ist ein mehr oder weniger klares Gelblich- weisa mit 6 Linien rosaroter FJecken und einer diehten Gruppe i>ur minder iutensiv. Die Petalen sind linealiscb, stark gedreht und rechtwinklig abstehend; die Parbung ist ahnlich wie die der Sepaleu, das Labellum ist sehr gross, helmformig, mit eingeschlagenenRanderu. l>ie Farbe ist ahnlich wie die der^&ndren Bliltenteile, nur geht die Farbe nach unten hin in trUbes Rosarot ttber. Das Stamino- dium ist breit, schildformig, mit deutlichem Nabel, welcher sich vorn ln e * Ue herablaul'ende Leiste erniedrigt. Die Pflanze ist schnell- wachsig Neu-Guinea (Micholitz). il. Cypripedium hirsutissimum Lindl. Foliis Jinearibus loiatis biapiculatis ad 30 cm longis ad 4 cm latis aete viridibus non signatis, scapo hirsutissimo ad 30 cm alto, ractea parva ovarium hirsutissimum longe non aequante viridi, palo dorsali brevi obovato basi subcordato obtuso, inferiore °vato acuto, petalis bene longioribus vix deflexis obovato-oblongis spathnlatis obtusis marginibus basin versus undulatis omnibus ciliatis; labello bene breviore brevi unguiculato, lobis a eia ^ us intlexis vix v. non contiguis auriculis v. cornubus CC * sacco ^ so am Pl° antice rotundato, staminodio fere viLd^ ant ^ ce v * x em arginato. — Sepala petala labellum SepalUm dors * 4 ? 5 cm lou &- et iat - centro obscure pur- kta 11111 ’ Sep * interius viride, petala 6,5 cm longa antice 2,5 cm a obscure violacea ceterum viridia nigro-punctuiata, labellum 4,5 cm long. 3 cm lat. viride obscure-purpureo suffu- sum, staminodium viride albo macalatum. Cypripedium hirsutissimum Lindl. Mss. ex Hoolc. Hot. Mag. tA990; Warner Sel. Orch. I t. 15; JBelg. hortic. VII, 353; Illustrat. hortic. IV wise. 67; Xenia Orchid. 11, 107 1.132 ; FI. d. Serr. XIV t. 1430; Veitck Man. IV, 29; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 265: Hook. f. FI. Brit . Ind. VI, 171. Grenze von Assam, Khasia Hligel. Dio Blatter sind gross und kr&ftig grUn, der BliKenschaft wie auch der ganze obere Theil dcr Pffanze sind rauhhaarig, das Deckblatt sehr kurz. Dio BlUten sind in der Hauptsache grfln, das obere Sepalum und der obere Rand der Petalen gewellt, alls mit mehr oder minder grossen Zonen von dttster violetter Farbung. Das obere Sepalum hat diese Farbung in der Regel in der Mitte, die Petalen meist von der Mitte nach der Spitze bin, die Weilen- linien am oberen Rand der Petalen sind stellenweis etwas warzig verdickt. Die Lippe hat jederseits einen runden stumpfen Zipfel. Bcmerkenswerth ist das beinahe quadratischc Staminodium mit seinen 2 weissen Flecken auf grttnem Grunde. 72. Cypripedium C h ar 1 e s w o r t li i i Kolfe. Fo* liis lineari-ligulatis acutis laete viridibns infra basi purpureo- maculatis ceterum unicoloribus ad 20 cm longis, 2,5 cm latis scapo adhuc semper unifloro subbirsuto, bractea ovarii brevi birsuti dimidium fere aequante. Sepalo dorsali maximo latis- sime oblongo v. suborbicuiari apiculato utrinque leviter reflexo ceterum piano, sepalo inferiore late ovato obtuso labellum subaequante, petalis vix deflexis patentibus lineari-ligulatis obtusis basi hirsutis, labelli ungue angusto, lobis lateralibus inflexis non contiguis, sacco amplo auriculis rotundatis, stand- nodio transverso-oblongo, umbone valde producto. — Sepalum dors. 5 6 cm diam. roseum v. purpureum venis saturatioribus decorum, sep. inferius 3,5 cm long, viride lineis purpurascen- tibus notatum, petala 4—4.5 cm longa 1,2 cm lata flavo-viri- dia nervis longitudinalibus 5—c minoribusqne trabeculatis ru- tescentibus v. sordide purpureis, labellum 4 cm longum inter auriculos, 2,5 cm lat. codem colore. Cypr ipedium Charlesworthii Rolfe. Orchid Revie tispice (1:93); Gard . Chron. 1893 II, 406, 437 fig. ; 1893 U, 207 fig. 43 ; Gartenflora Bd. 44, 1 t. 14 JO; I, 303, 355 i; Joum. of Hortic- Revue Hortic. B^9 e — 8i — {1894) 253 m it Alb.] Lindenia X , 25 t. 443; Bot. Mag. t. 7416; Wil¬ liams Orch. Grow. Man. 7 ed. 244. Ost-Indien. Genauerer Standort z. Z unbekannt. Die Blatter eind nicht sehr gross und erinnern an die eines massig grossen C. insigne. Sie sind nur an der Basis unterseits etwas gefleckt. Die Bltttenschafte erreichen c. 26 cm Hiihe, sie sind wenig gefleckt und kurz und sparlich behaart, das Deckblatt umschliesst den Fruchtknoten bis ungef&hr zur Mitte. Das obere Sepalum ist nahezu kreisrund, 5—6 cm in Durchmesser, rosenrot mit oder ohne hellere Spitze und mehr oder wenigcr intensiv geadert, Oder dunkel- rosarot, oder purpurn meist mit etwas hellerer oder dunklerer Zeichnung, selten ganz einfarbig. Die scharf abstehenden Petalen und das Labellum sind griingelb mit brauuer Zeichnung, das La- bellum ist oben verh<nissmassig weit. Petalen und Labellum sind 4-5 cm lang, die Petalen 1,2 cm das Labellum 2,05 cm breit. Das Staminodium ist elfenbeinweiss mit starkem erhdhtem Nabel. 73. C y p r i p e d i u m S p i e e r i a n u m Rchb. f. Foliis lineaii-oblongis acutis basi complicatis 15 — 25 cm longis supra lmide virescentibus infra pallidioribus basin versus maculis imimtis purpureis notatis, scapo sordide purpureo-piloso uni- floro rarissime bifloro 25 — 30 cm alto, bractea ovarium pur- piueo-pubescens dimidium usque amplectante. Sepalo dorsali lere orbiculari sub antbesi energice revoluto inflexo medio ca- rinato, - inferiors late ovato obtuso, petalis lineari-oblongis ob- tusis v. apice 2—3 apicnlatis margine utroque undulato-sinu- atis sepalo dorsali aequilongis rectanguliter divergentibus vix deflexis, labelli lobis lateralibus vix contiguis, sacco amplo rotundato, staminodio orbiculari supra et postice piloso. — lores 7—3 cm diam. vi expansi 10 cm sep. dors. 5—6 cm ongum et latum basi viride eeterum niveum linea mediana rosea v. purpurea decoratum, sep. inferius albo-viride, petala 'uidi-lutea linea purpurea mediana ornata, labellum fusco- ronneum, staminodium purpureum albo-marginatum. Oypripedium Spicerianum Bchb. f. in litt. ad Veitch 1879 ; Gard. xxl 1880 J ’ 40 C ' Xyl ' et p - 363; BoL Ma( J- L 0490 ’ Illustr - hortic - t A t. 473; The Garden XXIII {1883) t. 378] Williams Orch. Alb. IU OrtmVT tic ' XXXI1 ^ Veitch Manual 1V ' 46 c - xyl -' Xen - a d r ° Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 301 c. xyl cx flr< * Chrmt ; Hooker, flora Brit. Ind. VI, 172. t)as beste Merkmal der Pflanze ist das grosse schneeweisss dorsale Sepalum, mit grttner Basis und purpurroten Mittelstreifen. Die Petalen erinnern an die von Cypriped. hirsutissimum, das La- bellum ist purpurbraun ohne besondren Charakter, das purpurrote Staminodium ist nahezu kreisrund mit etwas aufwartsgebogenen weissem Rande. Gut entwickelte Blflten messen 10 cm querttber, das obere Sepalum ist 5-6 cm breit und auch ebenso hoch, es er- scheint schmaler, da es tutenf'ormig zurtlckgerollt ist. Das Labellum ist ziemlich gross und mehr glockenformig als schuhfbrmig, und weicht durch seine sehr breite Mttndung von dem andrer Cypri- pedien ab. 74. Cypripedium Druryi Beddome. Rbizoraate repente foliis late linearibus obscurissime v. vix marmoratis 20—25 cm longis ad 3 cm latis apice obtusis; scapo satis firmo sericeo-pubescente purpureo-brunneo folia vix excedente adhuc semper unifloro observato; braetea brevi pedicellum aequante. Sepalo dorsali late ovato-oblongo obtuso, inferiore minore ovato oblongo utroque extus sericeo, dorsali intus luteo extus viridi-lnteo, inferiore viridi-luteo utroque linea mediana nigro-brunnea decoro j petalis late oblongis obtusis subundulatis paulum deflexis aureis liuea nigra longitudinali decoris punctulis- (pie quibusdam et setis nigris pone basin; labelli sacco obtuso ga- leato petalis aequilongo aureo intus purpureo-punetalato orificio utrinque fere rectangulo marginibus involutis non contiguis; staminodio transverso antice apiculato basi cordato, pallide luteo umbone aureo in medio. — Flores 7—8 cm diam. sepa- lum dorsale 3—4 cm long. 5 cm basi latum, petala 3—4 cm longa. Cypripedium Drunji Beddome Icon. pi. Ind. or. 23 t. 112 {1871) Bchb. f. Xen. Orch. U 223 , Id. Gard. Chron. VI {1876) 68. lllustrat. Hortic. XXIV (1877) t. 265 ; FI. Mag. N. Ser. t. 425] Hook. FI. Frit . India VI, 172 ; Lindenia It. 6; Veitch Manual V 22 c. xylogr. liams Orch. Grow. Man. 7 ed. 254. Ost-Indien. Travancore HUgel. 5-6C00' ttber d. Meere, von Co¬ lonel Drury entdeckt. Blatter grttn gelegentlich mit ganz verschwommener Zeichnung, meist ohne diese, bis ‘25 cm lang und 3 cm breit. Schaft seiden- haarig dunkelbraun, ebensolang als die Blatter, bisher stets nur ein- blfltig beobachtet. Oberes Sepalum breit eifbrmig oder oblong, unteres kieiner, oblong, Petalen breit oblong oder elliptisch. Lippe — 83 jederseits rechtwinklig, vorn gleichmassig abgerundet. Sepaien und Pctalen innen leuchtend goldgelb mit einera breiten schwarzen Langsstreifen in der Mitte. Die Lippe innen purpurn punktirt, die Petalen mit schwarzen Borsten an der Basis. 75. Cypripedium insigne Wallich. Foliis line- aribns loratis obtusis ad 30 cm longis 2,5 cm latis laete viridibus unicoloribus, scapo ad 30 cm alto puberulo rarissime bifloro, bractea compress a acuta ovarium aequante. Sepalo dorsali late ovali obtuso subiuflexo, sep. inferiore ovato acuto bene minore, petalis lineari-oblongo-obovatis obtusis inflexis deflexisque om¬ nibus extus et margine minute pilosis margine snbundulatis, labello amplo galeato lobis lateralibus inflexis non contiguis cornubus utrinque obtusis, staminodio satis magno clypeato antice et postice sinuato umbone conspicuo in medio. — Flores magnitudine satis et colore qnam maxime variabiles. Sep. °rs. 5 cm long. 3,5 cm lat. album area viridis in medio maculis brunneis plus minusve nmnerosis et magnis signata, petala 5—6 cm longa 2,2 cm lata pallide luteo-viridia maculis v. punctis interdum nmnerosis nigro-purpureis, labellum 4 cm 2,5 cm lat luteo-viride margine iutus punctulatum, sta- nunodmm eodem colore, umbo luteus v. aurantiacus. En va- netates maxime eximiae. lat Var a itafarin. Sepala petalaque minus undu- m . a ’ dorsale album majus centro tantum luteum maculis a gnis, sep. inferius majus, petala minora, labellum castaneum. — var. albo-violaceum. Petal^d ^ ^ 00re * praecedenti persimilis sed major, k^ii a 1 e ^ exa se P* dors, medium usque album, petala et la- l )a ^idiora, maculae intensiores. paucae 1 ® anc * erae * hort-Sander. Flores primulini maculae var a ^ CeS s f^ ment °nim albi, ceterum pallidior qnam typus. intensicT max * mum ' Eesbois. Sep. dors, magnum virlde lineis Ln bas/ 1 DS S ^ natum ma culis magnis violaeeis in apice brunneis airmiin ’ peta * a °livaceo-suffusa brunneo-reticulata, labellum Wm in typo. latiora r „ £ i ^ oensii - Desbois. Sep. dors, ocbraceum, petala 0ra andulata lutea brunneo-reticulata. •*- 84 fextant formae numerosissimae ab hortulanis denommatae quas enumerare longius. Cypripedium insigne Wall. Lindl. Collect. Bot. t. 32 ; Orch. 530\ Bot. Mag. t. 3412; Williams Orch. Alb. TV 1.155; Veitch. Man. TV, 32; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 266; Hook. • f. Flora Brit. Ind. VI. 172 ; Griff. Notulae 311 Icon. pi. Asiat. t. 322 ; Loddiyes Bot. Cab. t. 1321; Hook Exotic Flora t. 31. — Var. Chantini Rafarin Revue Aor¬ tic. 1S66, 219, 1878, 130 c. fig.; Garden XXI 444, t. 312. Gard. Chron. 1882 U, 717 fig. 135 ; Orch. Alb. VI i. 278. — Var. Maulei Moore R Mag. 1861 t. 57; FI. d. Serr. XV t. 1561 ; Gard. Chron. 1882 II 71b. — Var. Sanderae Gard. Chron. 1891 II, 669 fig. 96; Journ. of Bortio 1891, 117 fig. 81. Es ist kaum mbglich, die Anzahl derFormen und individuellen Abweichungen, welche bei dieaer altbekannten Art im Laufe der Zeit bcobachtet sind, genau zu registrieren, um so weniger als in diesem Falle wie in alien ahnlichen, Gartner solche Formen mit einem neuen Namen belegten, welche bereits frtther benannt waren. Die oben angeftthrte Litteratur giebt eine Ubersicht der wichtigeren einiger massen verschiedenen Formen. Es versteht sich, dass sich zwiseben ihnen unter einander und der typischen Form alle moglichcn t)ber- gange finden. 76. Cypripedium v ill os urn Lindl. Foliis line* aribus loratis aciFis subbilobulis viridibus infra basin versa 5 purpureo-adspersis 30—40 cm longis 3—4 cm latis, scapo ad 40 cm alto, dense villoso, bracteis ovaria aequantibus. Sepal 0 dorsali oblongo obtuso ciliolato margine infra revoluto (rt spathulatum appareat), inferiore oblongo obtuso paulum minore, petalis spathulato-obovatis inaequilateris obtusis, labello magn°? calceo oblongo obtuso aurieulis magnis acutis, lobis lateralibus inflexis non contiguis, staminodio obovato antice apiculato postice sinuato piloso, umbone satis prominulo. — Sepal, dors* et petala ciliata subaequalia 6—7,5 cm longa apice 3—5 c ® lata basi brunnea deinde brunneo-viridia albo-marginata, P eta ' lorum dimidium inferius pallidius ceterum eodem colore line;* purpureo-brunnea per discum, labellum luteo-brunneum luteo- marginatum, staminodium medio luteum. Totus flos intus ver- nixius ad 15 cm diam. Cypripedium villosum Lindl. Gard. Chron. 1851 , 125; Illustr. hor- tic. IV 1.126 (1867); Pescatorea t. 48; FI. d. Serr. XIV t. 1175; Veitek Manual IV, 54; Williams Orch. Grow. [Man. 7 ed. 311; Hook. FI. — 85 — Ini. VI, 171. - var. Boxalli Rchb. f. Gard. Chron. 1877 I t 367. Illustr. Hortic. XXVI, 345. var. Boxalli. Eximia floribus intensius eoloratis et basi sepali dorsalis et petalorum nigro-maculatis. Tenasserim. Monlmein 1800—1700 m. Die Pflanze hat gleich C. Druryi und den Arten, welche sich um C. concolor scharen, Petalen, welche dem oberen Sep alum ganz und gar ahnlich sind, mit Druryi hat sie auch eine gewisse Ahnlich- keit in den stark behaarten Schaft, der Mittellinie, den schwarzlichen Fleckenam Grundeund dem Farbenton, so dass es wohl angeht,beide Arten trotz ihrer sonstigen Verschiedenheiten neben einanderzu stellen. Foliis cm longis ad 2,5 cm 77. Cypripedium Fairie oblongis v. oblongo-lanceolatis acutis ad___ latis laete viridibus non signatis, scapo viridi setoso, bractea oblonga acuta 1 / 3 ovarii purpurei pilosi aequante. Sepalo ’orsali latissime oblongo fere orbiculari obtuso undulato, sep. in eriore nmit 0 minore oblongo obtuso, petalis fere sigmoideo- e exis oblongo-ligulatis acutis, his omnibus glanduloso-pilosis fflavgme fimbriatis, labello petalis aequilongo minute puberulo 381 ut ™ ( l ue cornuto lobis lateralibus inflexis non contiguis erruculosis, limbo antico retuso, labello intus basi piloso; * nmiodio subrotundo puberulo antice tridentato dentibus late- ™ US M ?. CUtiS . forci P is insta r inflexis dente mediano obtuso. — j les wis C. insignis minoris fere aequimagni. Sep. dors, 4,5 cm . et at * a ^idum venis latis purpureis reticulatis praesertim „ ^ e ! petala eodem colore striata additis verrueis quibusdam ieticul DallbnS atr ° purpureis ’ lab ellum viridi-luteum purpureo- 'cr ini ’, Stamin0diUm an tice purpureo-marginatum. t. 50Xi - jTj a Fairieanum Lindl. Gard. Chron. 1857, 740 ; Bot. Mag. t. 70■ Ve t a M S *' Xm ‘ ° rcMd - H > 108 *' 133 1 Alh - 11 173- Willin ~: anml 1V 1 24 c. xylogr.- Hook f. Flora Brit. Ind. VI, 69 (figj xxiv°7 h ' Gr0W ' Man - 7 ed - 259 ’ Garden 111 ’ 431 (fi 3) VI 1 IbOl f ’ 442 Revue Hortic. Beige 1886, 37 ; Orchidophile Zl£ urn ' of xrnip. 40 t. e. dori * ganze Aufbau gran < dieBlnten koom nnem an C. insigne ziemlich kleinen Im aber ganz abgeschen von den breiten >igenirt; Za ® rn das oberen Sepalums und der Petalen durch ***** Dreh ™S der ietzteren weit unterschieden; der von — 86 — Veitch gemachte Vergleich mit den Horn era der Bttffel ist sehr zu- treffend. Eigenartig ist ferner die Form des Labellums mit den breit ausladenden Seitenhomern. Die Hauptfarbe ist ein mehr oder minder ins Gelbliche ziehendes Weiss, an der Lippe ein mehr oder weniger krhftiges Gelb, von welchem sich schmalere oder breitere purpurne Adern abheben. 78. Cypripedium venustum Wallicli. Foliis ellipticis v. oblongis intense viridibus argenteo-marmoratis ma* culis infra purpureis basin versus 10—15 cm longis ad 4 cm latis, scapo 20—22 cm alto pubescente uni-bifloro, bractea dimidium ovarii aequante v. breviore. Sepalo dorsali late ovato cordato, inferiore ovato-lanceolato acuto multo minore, petalis patentibus divaricatis e basi lineari antice subspathn- latis margine et basi verrucosis margine ciliatis, labelli lobis inflexis contiguis, sacco subcylindrico utrinque acute-auriculato, s taminodio semilunato postice inciso antice late emarginato, denticulo in sinu. — Sep. dors, album venis v. lineis intense viridibns, inferius multo minus pallidius, petala basi viiidia apicem versus brunn eo-purpur ea, verrucae atratae ciliatae w margine et (non ciliatae) in linea mediana, labellum luteum viridi-reticnlatum, lobi iuflexi intense lutei, staminodium semi* lunatum luteum viridi-reticulatum. var. pardinum. Floribus majoribus eoloribus intensioribus et purioribus, veiTucis petalorum majoribus et magis appro* ximatis, labello densius reticulato. Cypripedium venustum Wallich. Bot. Mag. t. 3139, Catal. N. 7023] Lindl Orch. 530] Hook. Exot. FI. t. 35] Bot. Beg. t. 788 ; Bchb. Fhr- Exot. 1.100 ; Lodd. Bot. Calend. 585; Warner Sel. Orch. H t. 34] V^ tch Man. IV, 53; Williams Orch. Grow. Man. 7 ed. 309 ; Hook. f. H- && Udia VI, 173. - Var. pardinum Bchb. f. Gard. Chron. 1869, 55i 1887 I, 383 fig. 76] Floral Mag. N. S. t. 51. (Wallkh Griffith) 1 ' Sikkim 100 °- 1300 m 5 (Clarke) Tibet und Assam i, D if S n alt j Ste all er Cypripedien in Cultur. Blatter langlich ©Uil?' he H, oder dunkel gewUrfelt, BlUtenschaft ein-, seltener zwei- blfltrg, BIttten C—7 cm im Durchmesser, oberes Sepalum vreiss Ad t rn ’ Peta * en am Grunde grtinlich vorn rot dunkeibraunen Warechen am Rande und Wimpern, Lippe gelb grtinen Adern und tief gelben Seitenlappen. Dm Varietat „pardinum ist nur eine Form mit intensiveren Farben und in starken ExemplareJ rnTH^S? 98eren BlUten - In europaischen Gewhchshausern seit l 819 Monandrae. Orchidaceae. Orchidaceae Lindley . Nat. syst. ed. II, 336; Genera et Species 1840 v , T \ 381 ' Rchb ‘ f ‘ Wal P ers Anna! Ill, 516 ; Pfitzer in Engler Prantl. ., tr \fflanzenfamilien II Aht.6,53. - Orchideae Haller 1742. Enum. f rp : Helvet Proof- 33, Linnaei et omnium fere auctormn. - Orchides 'lussien hort. Trian. 1759. Mores hermaphroditi rarius dioeci v. polygami. Peri- gomum foliolis 6 in oircnlos 2 altemantes dispositis compo- si am, ilia circuli exterioris „sepala“ dicta; lateralia circuli a erni „petala“ medianum circuli interioris saepe ampliatum smtura quam maxime varians „labellum“ dictum. Stamina aJ+ anSSlnie 3 CUm st ^° ™ cor P us „columna v. gynostemium" COa ^f a st amen unicum si adest sepalo dorsali Mositum, S i 3 petalis illi et lateralibus opposita). Stigma piendu° aS it rarissime 3 divisa quarum 2 (laterales) ad reci- i.rostell « • aptae> tertia P^umque in organum peculiare Rlutine Um + transformata; stigmata plerumque foveae aut p i SCa ent * ™ mersae ) rarius producta v. stipitata. Pollen 2 (interd erUm ^ P anu * osuin aut cereum > plerumque massulas di SS ectiie Uln 4 > V * m .° ^ ormans * sa epius in „tetradas“ dietas et ffiina ’i maSSll l ae * n P rocessus „eaudieulae“ dictae productae Pei'ennes U T UD ^ Cae v ’ ^inis affixae. — Herbae v. frutices restre s v ^ erae q ue radicibus proprie dicendis mstructae, ter- e ffieientes ^ticae, caules sympodia v. rarius monopodia (annua) ant aep ! US * n »t)ulbos“ incrassati, folia aut herbacea tiv a v coriacea v. imo cartilaginea (perennia) duplica- voiutiva. Inflorescentiae racemosae (rarissime mo- nanthae) laterales seu terminales. Fructus capsulae, valvis 6 (3 latioribus 3 angustioribus alternantibns) compositae. Se¬ mina nnmerosissima pulverea. Embryo minutus testa hyalina reticulata rarius Crustacea. L Ophrydeae. A. Bursiculatae. Sect. I. Ophrydinae. Ophrydeae Lindley Orch. SceJetos (1826) 12 ; Endlicher Genera 1837 p. 208 ; Orch. gen. p. 7; Lindl. Genera et Species 1835 — 39 ; Bentham et Hooker Genera 111 , 485', Monandrae Basitonae Ophrydinae ; Pfitzer in Engler Natiiri. Pfl. Earn. II Abt. 6, 74. Sepala petalaque inter se aut subsimilia aut petala plus minus diversa, simplicia aut profunde partita, cum sepalo dor- sali galeata; labellum subsimplex v. tripartitum aut trilobum saepissime calcaratum; antherae semper persistentis loculi aut basi producti aut non, pollinis massulae granulosae filis tena- cissimis unitae antice in processus (caudiculas dictos) produc- tae, glandula glutinosa 1 v. 2 munitae, stigmatis areolae (la¬ terales) 2, tertia (mediana) in corpusculum triangulum, plica* turn v. lineare (rostellum dictum) mutata, areolae 2 aut exca- vationi plus minus profundae immersae aut in stylos polymorplios evolutae. — Plantae terrestres bulbosae, bulbae simplices v. divisae, rarius ebulbosae axi primaria subterranea instructae, caulis aut omnino aut basi tantum foliosus inflorescentia ter- minalis racemosa, flores torsione ovarii resupinati rarius non resupinati. Claris sectionum Ophrydearum. 1. Bursiculatae. 1. Ophrydinae. 2. Ebursiculatae. A. Anthera recta angulum cum gynostemio non efficiens. a. Stigmata 2 plus minus longe producta. 2. Uahenarieae. b. Stigmata producta nulla, sed fovea stigmatica. 3. Gymnadeniae, 89 B. Anthera plus minus reclinata angulum cum gynoste- mio efficiens. a. Stigma foveam efficiens, labellum basi gynostemii affixum. 4. Satyrieae. b. Labellum gynostemio ipsi antice altius affixum, appendiculatum. 5. Corycieae. Clavis genernm Opbry din arum. Bursiculae 2, labellum ecalcaratum convexum, petala minuta. 1. Ophrys L. Bursicula 1. Glandulae 2 sejunctae, petala sepalis subsimilia (rarius diversa). 2. Orchis L. Glandula l. Anthera supra in processum gladiifonnem producta, labellum ecalcaratum, lobus medius integer. Anthera supra obtusa, labellum brevi-saccatum v. ecal¬ caratum, lobus medius alte divisus. 4. Aceras B. Br. Labellum longe calcaratum, labelli lobi fere aequales. 5. Anacamptis L. C. Rich. 1* Ophrys L. Ophrys L. Genera N. 4011 e. pSw. Act. Holm 1800 p. 22 2; B. P- *8 -u KeW ' €(l 7/ ’ 195 p - 5 ’ L C Bichard Mem. Mus. 10, Xijj " ‘ 3/3 ’ Endlicher Genera 212\ Beichenbach f. FI. Germ. krNuti I pa W Bentham et liooker Genera 111 62F, Ffitzer in Eng- Arachnil ^ nzen f am - 11 !>*■ 8, 86 u. 87 ; Orchidis sp. L. Gen. pi 462 ; Hort * b T chmidt FI. Bohn I, 74 (e. p.) ; Myodium Salisb. Transact. M. Schulze Orch. Beuthl. etc. 2i-33. lum ma ^ ora et P e tala plerumque minuta libera, label- semper C * aratUIU . trilobum ’ lobi &terales quam intermedius b %ibbosn 1IIl0r ^ S mterdum ol >soleti, discus labelli basi saepius parvo . ra P us gibberibus destitutus antice saepius appendice sertim ^ m 1 ridentat0 instructus, convexus supra semper prae- asm versus dense yillosus excepto signo v, macula polymorpha in medio disci, gynostemium breve in apicem in* terdum omithorhynchum productum, anthera verticalis locoli antherae paralleli non conligui, caudiculae semper tenues saepe sub anthesi proclives elongatae, glandulae sejunctae bursicu- lis sejunctiis inclusae. — Herbae habitu Orchidis tuberidiis semper indivisis saepius „stipitatis“, flores in spicam pauciflo- ram dispositi, quam maxime polymorphi et colore varii saepe in una eademque spica adeo diversi, ut tot varietates descin- bere possis qnot adsunt flores. — Regionibus temperatis me¬ diae Europae et praesertim meridionalis necnon plagis totins maris Mediterranei peculiares. Die Gattung Ophrya bietet, wie bekannt, koine Schwierigkeiten, hmsichtlich ihrer Abgrenzung naeh aussen bin. dagegen sintl die Schwierigkeiten, welche die Abgrenzung der Arten bietet, ganz aussergewShnlich grosse, und jeder Bearbeiter ist mindestens hin- sichtlich einer oder einiger Arten zu andrer Ansiclit gekomraen, als seme Vorganger. Eine ganz befriedigende Losung der vielen Contro- versen ware nur dann mbglicb, wenn einige Botaniker sich fttr einc Reihe von Jahren in jedem Frtihling nur dem Beobachten, Unter suchen und Zeichnen der OphrysblUten im ganzen Mittelmeergebiet nach einander an verscbiedenen Stationen widmen wollten, wie Herr Trah. Moggridge dies in derUmgegend von Mentone begonnen hatte Auf diesem Wege wiirde es moglich scin, Klarheit ttbor die vielen Subspecies von ziemlich lokaler Yerbreitung zu gewinnen, denn um solche handelt es sich zumeist. Meine Aufzahlung hat sich wesent- lich auf Herbarmaterial sttttzen mttssen, wie dies bisher das Schick- sal der meisten Botaniker gewesen ist, und hierau 3 werden sich, wie ich ftirchte, mancherlei Misstande ergeben. Ich erwahne diesen Umstand fUr diejenigen, welche das Buch bei der Untersuchung frischen Materials anwenden. Im AUgemeinen habe ich mich an die bisher tkbliche Auffassung von Autoren gehalten, welche als zuverlassige Beobachter gelten, Reichenbach und in erster Linie Parlatore. Ich bin jedoch auch von ihm mehrfach abgewichen und habe zumal manche der weniger bekannten und nicht klar be- schriebenen sflditalischen Arten zu denjenigen gestellt, zu welchen sie die meiste Verwandtschaft haben, indessen sind der Abweichungen nur wenige. Wenn einerseits die Variabilitat der Farben ins Un- endliche geht und wir sogar an einer Ahre ganz verschieden ge* zeichnete BlUten finden, welche neben einander gelegt, auch von einen Unkundigen verschiedenen Pflanzen zugesprocben werden wttrden, so ist andrerseits die Anzahl der sicher nachgewiesenen Bastarde Susserst gering. — 91 — Clavis specierum. I. Musciferac. (Bchb. II. Germ. XIII. XIV.) Labellum trilobum fere omnino explaDatum margine vix replicatum, apiculo nullo, petala plerumque glabra. A. Caulis elongatus foliosus, folia dissita, labellum basin versus trilobimi, flores minuti. 1. Oph. musciferd Huds. B. Caulis abbreviatus basi tantum foliatus. a. Labelli lobi laterales basilares. Labellum margine tantum villosum signo magno. 2. Oph. Specidum Lk. b. Labelli lobi laterales antici (i. e. labell. cuneatum maxima pro parte indivisum antice tantum partitum). a. Sepal a petalaque incurva labellum reflexum. 3. Oph. Pectus Mutel. p. Sepala petalaque explanata (sc. sep. lat. explanata). Labellum elongatum quam sepala V* longius. fLobus intermedins emarginatus, a lateralibus vix sejunctus. Flores magni 2 — 2,5 cm diam. Signum luteum. 4. Oph. fusca. Ik. ffLobus intermedius crenulatus a lateralibus sejunctus. Signum coeruleum. 5. Oph. lutea Cav. H. Fuciflorae s. Araclmitiformes. (Fuciflorae Bchb. f. 1. c.) Labellum basi utrinque bigibbosum subsimplex vix con- exum ’ P e tala velutina. Labellum cuneatum. Flores maximi, labellum profunde marginatum. 6 . Oph. tenthredinifera WiUd. rid L T a ^ ellum su ^quadratum apiculus apicalis longus, sep. vi- a ’ kbeUum brunneum. 7. Oph. oxyrhynchos Tod. Labellum trapezoideum lineis cal vis basi et per discum. 8. Oph. arachnites Lam. HI. Araniferae. (Hchb. f. 1. c.) Labelli margines replicati, lobi laterales (si adsunt) post intermedium reflexi. A. Aqnculatae. Labellum elongatum obovatum, signum magnum, petala satis longa. 9. Oph. Bertolonii MorettL B. Non apiculatae. Labellum oblongum, signum ante medium liippocrepiciun s. lunulatum. 10. Oph, ferrirn equinum Desf. Labellum suborbiculare, signum per totum discum. 11. Oph. aranifera Hnds. IY. Bombyliflorae. f. l. c.) Labellum abbreviatum trilobum basi bigibbosum, lobi late¬ rales post intermedium reflexi gibbere in apice, cornicula 2 pone basin; species parviflora. 12. Ophr. bomhyliflora Lk. V. Apiferae. (Bchb.f. 1. c.) Labellum abbreviatum margine reflexum, petala pleruni" que abbreviata. Labellum trilobum;, sat brevius quam sepala, lobuli late¬ rales valde reflexi. 13. Oph. apifera Hnds. Labell. longius quam sepala, cornua 2 in basi brevia, apiculus 2-3- dentatus in apice labelli. 14. Oph. Scolopax Cav. Labelli cornua basilaria elongata, dens apicalis valde pro- minens. Flores majusculi. 15. Oph. oestrifera M. Bieb. 1. Ophrysmuscifera Huds. Tuberidiis globosis 1—2 cm diam. foliis 2—3 basilaribus lanceolatis v. oblongo- lanceolatis acutis caule ad 45 cm alto, uno folio caulino vagi- nante, spica laxa elongata distantiflora subtorta, bracteis lanceolatis subcymbiformibus, inferioribus flores snperantibus, superioribus ne ovaria quidem aequantibus. Sepalo dorsali cuneato-oblongo obtuso, sepaBs lateralibus ovato-oblongis ob- tusis, petalis linearibus omnino i. e. facie et margine minu- tissime pilosis, labello e basi cuneata dilatato lobis lateralibus unearibus divergentibus v. incurvis, lobo intermedio late ob- longo antice profunde sinuato utrinque 1-3- dentato v. margine exteriore repando, macula una glabra reniformi, transverse- oblonga, plus minus rectangula v. semilunulata, in disco labelli, fovea stigmatica satis magna subquadrat a, antherae loculis infra vix convergentibus. var. lombifem (Brebisson). Labello ampliore, lobo intermedio latiore late oblongo utrinque rotundato, profunde sinuato utrinque acutato. — Flores 1,5 cm diam. sepala petalaque 6—7 mm longa, labellum 1 — 1,2 cm long. 5 mm latum. Sepala viridia, petala brunneo-viridia, la- liellnm brunneo-purpureum v. brunneo-violaceum, macula pallide coerulea glabra nitida, margo labelli plerumque pallidior. — Mai—Juni. Ophrys muscifera Huds. II. Angl. ed. I, 346 et omnium autorum recenttorum. — Ophr. insectifera L. 948 et myodes; Oph. insectifera Myodes L. Hall. Helv. ed. 26; Oph. Myodes Jay. Misc. JL 373 et Sw. Act. Holm. 1800, 223 ; Lindl. Qrch. 373 ; Ophr. aranifera Labram Schweiz. Pfl. leones: Ophrys muscifera. Curt. FI. Lond. IV t. 30; Engl. Bot. I t-64; Sturm Flora 10 t. 40\ Bchb. f. FI. Germ. XIII, XIV t. 447 ; Beget Gartenfl. V, t. 147. - Ophr. myodes Jaeq. Jc. t. 184 ; FI. Ban. VIH *■ 1398 ’ Svensk Bot. t. 293 ; Andrew Beposit. 7 t. 471, Bietr. FI. Bo- T ^ h It 69 ' Rchb - Icon crit - 9 t. 854; FI. d. serr. 9 t. 982. M. Sch. Von Scliweden und Mittel-England an durch ganz bis Nord-Spanien und Nord-Italien, aber weder in et noch dom der Flora Orientalis. Ophrydes hybridae 0. musciferae affines. Rn . bier fol S enden wenigen Hybriden babe ich nicht zu unter- f 0 egenheit gehabt. Ich copiere den Text nach Reichenbach. r - FI. Germ. XIII. XIV 879. phrys hybrida Pokomy. „Perigonii phyllis late- j o 1 lls anguste ligulatis parce velutinis, labello-ob- l a t?°. trilobo a basi angusta subito dilatato, margine issnno brevissime velutino, disco magno glaberrimo. lath er ^ 0n ” P b ? lla 5 omnino Ophrydis musciferae, labellum p .y. s P ecub) hiagno antice et postice bilobo insigne texturae 1 ,s ^ue labelli Ophr. musciferae, admodum obscurura. An — U — cohvexum fuerit nescio; margines paullulum replicati fuisse videntur. Apiculus parvus adest" (Reichenbach. f. FI. Genu. XIII. XIY 79 t. 465 (113) fig. I. M. Schulze Oreli. t. 28.1. c. ,,Tubera et folia inferiore_Folia suprema vaginantia spica pauciflora. Perigonii laciniae externae virides, suprema oblongo-linearis nervis 3 ornata, laterales 1- nerviae oblongae apicem versus attenuatae retusae. Perigonii laciniae internae laterales anguste ligulatae parce velutinae brunneae nervo medio viridi. Labellum oblongum obtusatum trilobum a basi angusta subito dilatatum, brunneum in disco speculo magno et in lobulis maculis irregularibus pallidis substramineis or- natum, margine brevissime velutinum, in disco magno glaber- rimum. Habitus et perigonii laciniae omnino Opbr. musciferae labellum Opbr. araniferae.ex Kerncr Wien. Verb. Zool bot. Gesellscb. XV (1865) 235. Ophrys hyhrida Pokorny Ocst. bot. W. Blatt. 1851 , 167. Op. gib bora Beck. Von A. Pokorny am Bisamberg in Nieder-Oesterreich in 2 Exem- plaren aufgefunden. Ophrys a p i c u 1 a J. 0. Schmidt. „Perigonii phyllis internis lateralibus angusto-ligulatis eiliatis, labello oblongo convexo latiusculo, basin versus plus minus trilobo a basi lata cuneata sensim dilatato, lobo medio bilobo nunc apiculo inter- jecta, marginem usque velutiuo praeter signa linearia trans- versa. w Ophrys apicula J. C. Schmidt. Verzeich. Aarg. Pfl. Mss. Beichenb. f. Blor. Germ. XIII. XIV. 79 t. 451 (102) sub nomine. Ophrys „apicu- lo*o“ J. C. Schmidt, fig. 1-9. Ophrys devenensis Bchb. f. 1. c. 87. „Plantam tantum cognovi ex floribus a cl. Dr. J. C. Schmidt pictis. Phyllis 5 viridia prope Opbr. musciferae, labellum lu- ridnm obscurum, in fig 5 color potius Ophrydis musciferae nigrobrunneus, apicibus loborum fuscis, signo coeruleo; in labello 6 et 7 color brunneus signa brunnea (in 7 prope eva- nida).“ [Ex Rclib. f. 1. c.] cf. M. Schulze Orch. sub t. 27,4. „ Schweiz. Holderbank in Aargau mit Ophr. aranifera et Myodes Anfang Juni 1832. Dr. J. K Schmidt." Von den 6 auf der Abbildung in Reichenbach Tab. 454 dar- geatellten BiUten gleichen sich nur die beiden, welche am oberen 95 — Teil der Ahre dargestellt sind, beide haben braune Sepalen und Pe- talen, die 3 anderen daneben gezeichneten (Fig. 5, 6 und 7) gleichen sieh in den Sepalen und Petalen, welche grfln coloriert sind, die 8 Labelleu sind aber von denen an der Ahre sowohl wie unter sich sowohl in der Form und den Umrissen wie in der F&rbung ganz und gar verschieden und gleichen sich kaum in irgend einem Punkte. Von den beiden uncolorierten Figuren 1 und 2 — gleichfalls 2 La- bellen — nhnelt 1 im Umriss den an der Ahre dargestellten Blttten, w ah rend Fig. 2 wieder total verschieden ist. Da das Habitusbild eine vollatandige Pflanze darstellt, begreift man nicht recht, wo diese andren sonderbaren Bltiten herstammen, zumal da im Text nicht geaagt ist, ob 1 oder mehrere Exeroplare des Bastardes gefunden sind. Reichenbach hat auf Seite 79 die von J. C. Schmidt erhaltenen Notizen abgedruckt und auf Seite 87 dieselbe Pflanze noch einmal unter dem Namen Op hr. devenensis Rchb. f. beschrieben, er citiert aber hierzu zum zweiten Male dieselbe Tafel 454 (102) Oph. apicula C. Schmidt. In diesem Falle entscheidet die friihere Seitenzahl und der Reichenbach’sche Name failt unter die Synonyma. Es ge- ort dies zu den nicht seltenen redactionellen Unregelmassigkeiten aiesea sonst hdchst wertvollen Buchcs. 2. 0 p h r y s Speculum Link. Tuberidiis oblongis 11011 sj-ipitatis, foliis 2 — 3 basilaribus v. paulura dissitis, o ongis v. oblongo- lanceolatis acutis, foliis caulinis 1 v. 2 axe vagiuantibus floribus 2—6, bracteis lanceolatis, in- ^loribus flores, superioribus ovaria paulum superantibus. pao ^ orsa li cuneato-obovato cucullato obtuso, lateralibus ovati8 subobliquis majoribus apice obtusis, petalis multo mino- loh^ i° VatliS . v * ova l°-tnangu]is acutis antice barbatis, labelli tatis i at f lal - bUS parvis tiguJatis linearibus obtusis rarius acu- antic °^° in ! ermedio °bovato-oblongo rotundato v. obcordato dei^ Ce e r a !’ ginat0 mar oi ne interdum inflexo, toto margine 1 o—/o Utin °’ dlsco calvo * ~ Flores inter minores generis ^ Qnn e ? em d * am - sepala petalaque viridi-lutea v. viridia dken« ° S nata ’ Vellum luteum purpureo-brunneo-marginatum, azmeus luteo-cinctus nitidus. — Marz, April. Ore*. 3 73 rys . bpeculum Link. Schrad. Journ. 1799 II, 324 et Lindl d. j* 0 - r aut °rum- 0. insectiflora var. o L. Spec.pl. 9490. Myodes V IVeQ-^ 1 ' U \ 57 ' ; 0 Scol °I ax Brotero Phyt. 6 et WiUd. Kvnth ; o’ ’ , • wrnixia Brot. Fl. Lnsit. 24 ; 0. hirsuta Dufour herb. kata Bii 0n a ^ niteS Uri€a hort - Banorm. fide Tod. Orch. Sic. 93) 0. ci- a Lent. I } 60; Arachnites ciliata Tod. Orch. Sic. 93. — 96 leones] Bell), f. FI. Germ. XIII. XIV\ SQ t. 448 (96); Bchb. PI. Crit. t. 859 ; Brotero, Phytogr. t. 3 fig. 2\ Bot. Beg. t. 370 ; Barla, Ico- nogr. 73 t. 61 fig. 1-6. Im ganzen Mittelmeorgebiet von Portugal an, auch in Nord- Afrika, nordwarts die Alpen nicht ttberschreitend. An der Riviera in Italien von der Klitte an nach Silden haufiger werdend, auf alien grdsseren Inaeln dee Mittelmeerea, ausser Cypern, in Griechenland und Klein-Asien von Brussa an der Kiiste entlang, auch auf Rhodus und an der Syrischen Ktlste. Scheint noch ausschliesslicher als andere Ophrys-Arten der Ktlsten-Region eigen su sein. 3. Ophrys pectus Mntel. Tubeiidiis globosis sti- pitatis 1 cmdiam. foliis 3—5 basilaribus oblongis obtusis v. acu¬ tis 3—5 cm longis 1,5 cm latis, uno caulino yaginante, scapo ad 15 cm alto, ceterum nudo, floribus 2 — 4 sat parvis, bracteis subcucullatis acutis flores inferiores superantibus. Sepalo dor- sali inflexo, cucullato obovato obtuso, lateralibus oblongis pa* tentibus obtusis, petalis linearibus obtusis paulum brevioribus, labello a basi paulum producto deinde energice gemiflexo re* flexoque a fronte viso pandurato, lobis lateralibus obsolete disco basin versus utrinque turgido y. protruso mammas aemulante apice retuso subemarginato. — Sepala petalaque albida flavescentia (v. petala tantum flavescentia, labellum fusco-purpureum basi utrinque (i. e. in utraque mamma) albi* dum. Flores inter minores generis 1,2 cm alti, 1,5 cm lati- Februar-Marz. Ophrys pectus Mutel. Mem. Soc. hist. nat. Strassbourg (1835) Extr.i t. 1 fig. 7 a. b. c. Annal. Scot. nat. 2 ser. II, 11 t. 1: Bchb. f. FI. Ger^ XIII, XIV t. 443. Lindl. Orch. 373. Algier. Bona, Philippeville, la Calle. 4. Ophrys f us ca Link. Tuberidiis obovatis obtusis, 1 cm diam. 2—3 cm longis, eaule ad 20 cm alto, foliis 3 basilaribus oblongo-lanceolatis acutis, caulino 1 multo minore vaginante, floribus 2 — 6, bracteis oblongo-lanceolatis longis* dine variis, inferioribus semper ovaria superantibus. Sepal 0 dorsali obovato oblongo obtuso cucullato, lateralibus sublongio* ribus ovato-oblongis obtuse acutatis, his omnibus glabris, P eta ' lis ligulatis obtusis multo minoribus, labello convexo cuueato, lobis lateralibus parum evolutis lobulos 2 efficientibus, lob° intermedio latissimo autiee plus minusye emarginato v. bilo* — §t bulo, toto disco velutino, signo glabro antice bicruri, gynoste- mio °btnso. — Flores expansi (maximi) 2—2,5 cm alti 2 cm lati, sepala petalaque flaveola y. yiridi-flava, labellum brun- nemn antice v. omnino pallidius marginatum signo pallidiore nitido omatum fusco (genuina) v. iridescenti pallide-coeruleo (iricolor). Febrnar—April. Ophrys fusca Link. Schrad. Journ. 1799 I. 321 ; IAndl. Orch. 373 * f eroruv ’V<« autorum. — 0. insectifcra L. Sp. pi. 919 Codex 6855 T et k. O. lutea Bio. Cent. Sic. dec. II; 0. funerea Viv. FI. Cors. sp. nov. 5 ; ' ndl 0rch - 372 1 Arachnites fusca Tod. Orch. Sic. 98; 0. iricolor Desf. *' {SpiCl1 Mumel 365 )- Choix d. pi Coroll. Teurncf. 6 ; 0. pallida xmtsque Caratteri Sicil. 207; Arachnitis pallida Tod. Orch. sicul. 100 leones: 0. fusca Bot. Beg. 1071; Desf. Coroll. t. 3. Bory St. Vine. Ex- ped. t. 32 fig. i- St. Amans Flor. Agcns t. 8 ; Bchb. Icon. crit. t. 855 ; ' et 12; Bchb. f. FI. Germ. XIII. XIV, 73 <• 443 (91) v. • Ill (92) fusca et iricolor < ^bonogr. 75 t. 62 fig. 1-13 et (var. fmm 15 (93) iricolor ; - 27. M. Schulze leterX'u, wuhm fl*' \ 1 *' 7i eS ‘ f ° rma Wem ° randi/ ’ (,ra V„n L ! , " m qUam ** iyil0:) e _ n . if - tuga und SUdapanien an durch Sttd-Frankreich and I'ahen bis SIciHon, such auf Corsica und Sardinia., in Dal- Kleina '^ ^ Stiden der Ba lkanhalbinsel. Ferner auf Creta, in nehr^T U - ,ld C yP ern - In Algier (var. iricolor) aber nicht r>- ama > nor dwarts die Alpen nicht ttberschreitend. is t , . Var - lncoIor ist heller gefhrbt, der Fleck auf der Lippe isierender Kraft und Grosse sehr variabel. v. ohnv +• P 11 y s ^ 11 1 e a Cav. Tuberidiis 2 minutis globosis f 0 jii 8 ? * S ’ caule ad 15 cm alto rarius altiore, basi foliato, nante • breyibus oblongo-lanceolatis aentis, caulino 1 vagi- fo mibQS mfima P arte scapi, floribus 2—6, bracteis cymbi- cnlo obo °^ arillm omnino aequantibus. Sepalo dorsali brevius- kteralibuT °" 0 ^ on ^ 0 °bi«so supra gynostemium inflexo, sepalis obovatis a. .° V f °; oblon £ is a cutis ringentibus, petalis minutis l°bis later^ at * S ’ ^ abe ^° bene longiore basi obscure-cuneato, brtennedio* h U§ - bene evolutis subrhombeis antice obtusis, lobo labelli s ae * levi " cuneato antice subbilobulp v. toto circuitu (inter iLfT SUbquadrato antice tantum trilobo, sinu utroque bitermedio • mterine ^! um et bater£des ) non prof undo et lobo Vlx eniar ginato, disco basi utrinque leviter eleyato — §8 — Vix sfemigioboso. - - Flores 2 cm alii, 1,8 cm lati, sepala viridi-lutea, petala lutea v. aurantiaea, labellum luteum, signo coerulesceute brunneo-marginato decorum margine velutmum, discus ceterum glaber. — April. Mai. . Ophrys lutea Cav. Icon. 16 1.160; Lindl. Orch. 372 et plerorumque autorum. — O. insectifera L. Spec. 919 et Codex 6855 ? et s. 0. vespi- lira Gw. Pers. Syn. II 510; Lindl. 1. c, 372; Ophr , My odes, 7 lutea Gouan FI. Monsp. 299; Ophr. fusca Ten. FI. Neap. II, 31L; Arachnites lutea Todaro Orch. Sicul. 95. An hue. sec. Bchb. /'. 1. c. 77. Ophr. res- pifera Willd. v Labello glaberrimo trilobo, lobis rotundatis medio emar- yinato. Labellum glabrum flavescens apice trilobum" etc. Desf. Atl.JI 321. — Nord-Afrika; — Hue Oph. pseudospcculum DC. FI. Ir. VI, 332, BcM. Ic. crit. t. 860. — leones: Brotero Phytogr. t. 3; Hook. Ex. H t. 10; Bchb. f. Icon. crit. 9 t. 857; Bchb. f. Nl. Germ. XIII. XIV 75 t. 116 (91) et (subfusca) 517 (165); Sweet Flow. Gard. t.206. Bisso H d. Nice t. 15; Barla Iconogr. 71 t. 61 fig. 7 — 23. Verbreitung wie bei 0. fusca, ostlich aber bis Sud-Persien. 6. Ophrys tenthredinif*era Willd. Tuberidiis magnis oblongis obtusis brevi-stipitatis, caule satis valido ad 25 cm alto (rarius altiore) foliis 4—5 oblongis acutis ad 10 cm longis ad 4 cm latis, caulino 1 vaginante infra medium caulis spica pauciflora, bracteis inferioribus maximis subeymbiformibus acutis llores superantibus, supremis aequantibus. Sepalis obo- vato-oblongis obtusis apice cucullatis, petalis minutis ovatis obtusis ciliatis, labeilo cuneato-obcordato antice plus minusve prolunde emarginato dense velutino et fasciculo pilorum iu sinu plus minusve evoluto interdum omnino obsoleto basi utrinque subconvexo (nec tamen semigloboso), signo calvo pi 115 minusve quadrato, lateribus repandis (angulis itaque interdum acutis) toto labeilo ceterum piloso; gynostemio apice obtuso. Flores inter maximos generis 3 cm diam. Sepala petalaqu® albida roseo-suflusa linea viridi in dorso, labeilo viridi, sigm> calvo sordide puipnreo. — April. Mai. ^ Ophrys tenthredinifera Willd. Sp. pi. IV, 67, Lindl. Orch. 376J* 1799. II, 325; 0. insectifera et rosea Desf. FI. Atl. U, 320; 0. villosa llesf. Choix d. pi. etc. 8; 0. episcopalis Poir. Lam. Encycl. suppl • W 170; 0. grandiflora Tenore Cat. Neap. App. II, 83; 0. Tenoreana Lindl Bot. Beg. t. 1093; 0. limbata Link. Handbuch 217; 0. fusca ex Sibtk- 99 — H Gtaeca t. 930 ; ? Of hr. favicons Vis. Balm J, 178 eic ttchb. f. Hue Oph. ncfjlccta Tail. Flora Ital. Ill 54S et botan. rec. — leones: Bi- vona PI. Sieul. II t. 4] Ten ore FI. neap. t. 93; Sibth. FI. Graeca t. 939; Bot. Mag. 44 t. 1930; Bot. Beg. t. Ill , 305 et XIII t. 1093; Mutel Mm. Strassb. t.3 et (anal.)] Bchb. f. Exot. FI. t. 93] Id. Icon orit.IX t. 974. Bchb. {. FI. Germ. XIII. XIV 81 t. 463 (111) et 517 [(165)] Barla Iconogr. 72 t. 60 fig. 12 et 13. Mediterran-Gebiet, besouders haufig im Sttdwesten. Portugal. Spanien. Algier. Italien, von Rom an slid warts, nbrdlich vereinzelt bei Ventimiglia, Bordighera und A'izza. Auf alien grOsseren Inseln des Mittelmeeres auch auf Cypern und Rhodus. In Sttdgriechenland im^ Peloponnes und Attika (Kleinasien?) ostwarts bis Syrien und Ich kann Oph. neglecta Pari, nur als eine grosse Fonn der typischen Oph. tcuthredinifera ansehen. 7. Ophrysoxyrhynchos Tcdaro. Tuberidiis glo- bosls parvis, planta Immilis ad 12 cm alia, foliis 5 basilaribus oblongo-lanceolatis acutis ad 4 cm longis 1 cm latis, folio 1 caulino vaginante acuminato, floribns paucis (4—5), bracteis !at5S Acres multo superantibus. Sepalis ovato- ® , 0D ®* S acutis, petalis brevissimis triangulis antice barbatulis, a ello vix convexo integio subquadrato antice leviter emargi- aato processu v. dente subulato satis longo in sinn, disco levi-velutino basin versus paulum densius villoso, signis qui- tbolb P ° lyrn0rphis in gynostemio acuto fere orni- ^ 01 yncho. Flores media magnitudine. Sepala viridia • yirulrglauca, petala ejusdem coloris, labellum brunneum 1 pui purascenti-brunnenm, signa obscuriora. lSi0^Z\t Xyrh ' JnChOS Todaro Inpvrziale Giornale di scienze etc „ (es ’ L hh ' b - f ' FL Germ - XIII. XIV, 82 t. 462 (110); Oph. arach- Sicir ” 0n Sc ° P mc Iteiehard "> Icon - cent 35 f - 1168 ^ falleud l9 ; emt> <3asa die Da bezw quadratische Lippe mit dem auf- Die Abbildunff P p U 1US ehl gUtGS ^uteracheidungsmerkmal abgiebt. von boh mam] 0 C . icJl . eubacl1 A c ‘ 8timirit absolut genau mit meinen Habitus und" r Slci,ien g° s ammelten Exemplarcn. Dor niedrige ""'wgeordnetem " I "'’™ 1 ' 0 ,''' 10 B'^nfarbe Bind Merkonde von Bohr Hie Petal en * m We,tG » aber sie belfen das Gesamtbild beeinflussen im Frofil an 8lUd un S einei « winzig, die Saule ist spitz und erinnert n e »nen Vogelkopf. — 166 — 8. Ophrysarachnites Lamarck. Tuberidiis glo- hosis, altero brevi-stipitato canle basi ipsa foliato, foliis ad 6 ob- longis acutis ad 5 cm longis 2 cm latis, scapo ad 25 cm alto, spica pauciflora, floribus remotis, bracteis lanceolatis ovarium bene superantibus subcucullatis. Sepalis late-oblongis obtusis v. ovato-oblongis acutioribus, petalis minutis ovato-triangulis apice pilosulis, labello convexo obovato lato antice retuso subqua- drato basi utrinque gibboso, gibberibus concavis acutis v. ob¬ tusis, appendice parvo plerumque tridentato incurvo in ipso apice labelli, toto disco parce piloso excepto signo, lineis plus minusve reticulatis modo quam maxime vario dispositis instructo, gynostemio brevi acuto. — Flores inter maximos generis, sepala 1,5 cm longa v. imo longiora lateralia ad 8 cm lata, intermedium 5 mm, labellum 1,8 cm longum antice 1,2—1,5 era latum; sepala pallide - rosea linea viridi mediana instruct a. petala intense rosea labellum brunneo-villosum, signnm viride v. viridi-luteum, gynostemium viridi-lutenm. -- MaiundJuni. Ophrys arachnites Lamarck FI. Franc. {1778), ed. Ill 515; Host Synopsis 492-, Willd. Sp. pi. IV 67; Bot. Mag. t. 2516; Lindl. Orch. 376; Parlatore FI. Ital. Ill, 545; Koch Synops. 11 , 797; Barla Iconogr. 71 t. 60 fig. 1-U. _? Ophrys arachnites Beichard FI. Moenofrancof. ? U, 89 (sec Koch) excl. synon. Linn. ij et Visiani. Oph. fucifiora Sic. Act. Holm. 1800 '(nomen nudum!); Ophr. insectifera r t , adrachmtes l- Sp. pi 949 Codex N. 6855 r t; Ophr. insectifera arachnites Haller B- pi 26. Orchis fucifiora N. 1266 Hall. Icon. t. 24. Floribus Ophrydis fuciflorae adjectis floribus Ophr. apiferae? Inde Halleriano nomine ne quts utetar {sic!) cum duos species diversissimas designet." ex Bchb. f. FI. Germ. Xlli. XIV, 85; Oph. fucifiora Hall. Lindl. Orch. 376; Oph- arachnites Tersoon Syn. H, 510; Ophr. crabronifera Seb. et Manri cent XIII, 42 t. 2; Oph. exaltata Tenore cat. pi. h. reg. neap. 83 et fl. nap- II, 306 t. 96; Bertoloni Fl. It. IX, 588; Parlatore Fl. Ital. Ill , 534: Arachnites Bianeae Tod. Orch. Sic. 83; Ophr. discors Bianca Todaro Orch. Stc. 84; Ophr. brachyotus Bchb. Fl. exc. 128; Lindl Orch. 375; O. oestrifera M. Bieb. Bchb. Fl. exc. 128 (e.p.) Orchis arachnites Scop. Cam. ed 2 194; Ophrys (Orchis) arachnites Bchb. Ic. crit. IX, 25 et andrachnites Stop. Bchb. I c. t. 872. Oph. arachnitiformis Gren. et Phil Jour Emul. Doubs 1860, 391. -r- leones : Engl. Bot. t. 2596; Lam. #»' ' ^ ’ xneir. x i. Dor. 1 t. 71; Jicno. r* XUI. XIV 85 t. 461 {109) et 462 {110) O. brachyotus Bchb. Fernet nach Bchb. f. 1. c. p. 86 die Tafeln aus den Icon. crit. 868, 869, 871 «• 8i2 (haec ad specimina ferro candenti destructa!); Bot . Beg. 1847 — 101 — Haller’s exd. fig. i. Nees ab Esenb. V t. 5; Cosson et Germain Atl. Ft. Par. t. 328 ; Trah. Moggridge, Tiber Ophr. insectifera L. 12 fig. 19—27. Von Stld-England an durch Frankreich nach dem sttdwestlichen Deutschland, von da nach Wien und sttdostlich bis. Pest. SUdlich von dieser Linie durch ganz Stid-Europa, aber im Westen haufiger als im Osten. Im Gebiet der Flora Orientals haufiger in Klein- Asien als auf der Balkanhalbinsel (die variet. attica Boiss. et Orphan, ist eine kleinblUtige Form), und ostwarts bis Syrien. Yon den grossen Inseln des Mittelmeeres nur auf Sicilien vorkommend und dort ziemlich selten. Der Autor dieser Art ist unzweifelhaft Lamarck, und es ist auff&llig, dass diese Thatsache so lange tibersehen worden ist. Er ist der erste, welcher den Namen Oph. arachnites unzweideutig fUr diose Pflanze angewendet hat. (Flore Frangaise III 515 (778). Ophrys insectifera L. var. r, adrachnites (Codex 6855) Systems veget. 813 ist bekanntlich der ersto Name. Haller (17G8) ware als Autor an zu- «ehen, wenn er sich zu Liune s Nomenelatur hatte verstehen wollen. Sein Text beweist es ganz klar, seine Citate bestatigen es, dass er Lni'ies var. r t meinte, aber seine Abbildung N. 1266 tr9gt den hamen Ophrys fuciflora. Wenn H. G. Reichenbach f. an der Abbildung srschiedenes auszusetzen findet, so ist das Hyperkritik, m a bgesehen davon, dass auch seine Abbildungen sehr ungleich d, lasst sich Ophr. arachnites ganz gut aus Haller’s Abbildung auserkennen, und dass die Tafel „duas species diversissimas“ dar- e ’ lst stark hbertrieben, denn die andere in Betracht kommende , Oph. apifera namlich, ist doch wahrlich recht ahnlich und keinen- Bald^nach Haller erschien Reichard’s FI. Moeno- in ihr findet sich zum ersten Maie Ophr. arach- q . a irrefUhrenden Citat aus Liune, denn er bezieht seine Oph. arachnites auf 0. insectifera Lin. var. 0 Spec. pi. 1343. !® r ein einfacher Druckfehler vorliegt, ist jetzt nicht mehr fest' den 6 aUf a * ,e FalIe ist Reichard nicht als Autor zu nennen, igt “ dlc StelIe wird dadurch unsicher. Dies Citat aus Reichard det Spater in die franzbsischen Floren tibergegangen; es fin- AuffaT a Z • ^ ^ renier und Godron Flore de France III, 302. ®ardv 011,1 • Und eibt, dass keiner der spateren Autoren La- d l ^ lUert ». dessen Flore Fran<;aise 1778 erschien, also vor Host, aus S ei n yno P aia 1797 erschien. Lamarck's Ophrys arachnites ist, wie var r A ° r „ taten hervorgeht, ganz zweifellos Ophr. insectifera L. kites'H * H ° St ^denow, welcher Host citiert und Ophr. arach* G en> und 9 St dann in zahlreichen Hloren zu linden, auch in Lindley’s feltWn r. ?' Und auch in dem in seinen Citaten so Oberaus sorg- Fl - itai - ih ) m den Jahren 1830- 32 seim Francfurt (1772) un nitos, aber mit eine 102 Und hier findet sich, um die Confusion noch zu vergrbssern, als Autor Hoffmann, also nun Ophr. arachnites „Hoffm“ statt „Host“, welcher Fehler in Steudel’s Nomenclator fiberging. Sehr eigentfimlich hat sich Reiehenbach f. die Sache zurccht gelegt. Er nennt die Pflanze Ophr. fuciflora Rchb. und zwar aof die in den leones criticae erschWnen Abbildungen seines Vaters hin, bildet sie aber unter dem Namen Ophr. arachnites Reichard ab. Von Lamarck’s Prioritat ist auch bei ihm nicht die Rede. (cf. Rchb. f. FI. Gem. XIII. XIV. 85 und t. 461.) Er erwahnt bei dieser Ge- legenheit, dass schon Swartz den Namen 0. fuciflora neben Ophr. arachnites hatte, aber beide als nomina nuda. Wenn der Name Ophr. fuciflora beibehalten werden sollte. so hatte als Autor Haller ge- nannt werden mtissen, wie dies Reiehenbach (Vater) in seiner FI. excursoria auch gethan hatte, wo er 0. fuciflora Haller als Synonym zu 0. arachnites M Hoffm“ oder richtiger „Host“ anftthrt In dieser Weise jedoch Haller’s Autoritat zu beseitigen. war eine Art Gewaltstreich. Die wenig lObliche Gepflogenheit, im Text einen andren Namen zu bringen, als die Unterschrift der zu eben diesem Text citierten Tafel zeigt, findet sich fibrigens bei Reiehenbach in seiner FI. Germanica mehrfach. — Schwer zu erklaren dUrfte sein, dass auch Grenier und Godron die Autoritat Lamarck’s absolut mit Stillschweigen fibergelien (cf. FI. de France IH, 302 (1855-56), was bei einer Flora desselben Landes, gegentiber einem Gelehrten von dem Ansehen Lamarck’s hbchst auffallend erscheint. In Boissier's FL Orient. V. 77 findet sich ein weiteree nomendatoriscl.es Vrr- ” amllch: °P hr - arachnites'(Scop. Fl. cam.) Das ist auf alls * aUe falsch, denn bei Scopoli findet sich wolil „Orchis arachnites var 1, 2 3, aber keine Ophrys arachnites erwahnt. Hiermit sind die AKten liber Ophr. arachnites und ihre verschiedenen Synonymanoch lange nicht geschlossen, aber ich kann die Fragc hier nicht weiter behandeln, sondem will nur die Grfinde darlegen, welche roich ver- anlasst haben, diese Pflanze unter der Autorschaft Lamarck’s zu eschreiben. Weiteres fiber diese Frage siehe: M. Schulze Orchid** ceen Deutschlands etc. sub Ophr. muscifera. Er citiert Murray, der die 14. Ausgabe der Sp. plantarum besorgte, als Autor. 9. OphrysBertolonii Moretti. Tuberidiis globosis, juniore longe stipitato, caule 6—30 cm alto basi tantum folioso. oliis oblongis v. oblongo-lanceolatis acutis 1 caulino longo va- gmante, flonbus 1 v. pluribus longe distantibus lanceolatis subcucullatis acuminatis ovaria superantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus ovatis omnibus roseis plus minus uteo- y, vindi-striatis, petalis ovato-triangulis ciliatis v. pilosulis, — 103 — labello convexo obovato-oblongo yilloso obscure trilobulo antice profunde emarginato dente acuto curvulo glabro reflexo in sinu, gibberibus 2 mimitis basin versus, lobulis lateralibus subnullis v. margine anteriore plus minusve lobulato; signo calvo nitido in medio disci dense pilosi plerumque subquadrato postice bicornuto interdum oculato, interdum formas irregulares poly- gonas forraante, gynostemio supra acuto nec tamen rostrato. Flores majusculi 2—2,2 cm diametro, labellum 1,5 cm longum antice 1 cm latum, sepala rosea viridi-striata, petala laetius rosea, labellum purpureo-bruuneum signum violaceum, lineae pallidiores, gynostemium viride. — Marz, April. Ophrys Bertolonii Moretti Bee. VI, 9 (1823). Mchb. FI. Crit. 1865 1 Lindl. Orch. recentiorum; Ophr. Speculum 9*n. non Lk. 121; Arachnites Bertolonii Tod. Orch. Sic. 79; Oph. Scolo- m Akhingcr FI. Jadr. 213. leones: Mchb. f. FI. Germ. XIII. XIV t it Bivona Sic - P l - cent. I, 61 t. 3 ; Todaro Orch. Sic. 79 r,. Ct 6; Barla Icono 9 r - 69 t. 58, fig. 1-23; Hue Oph. Inzengae CmU Compendio 193 et Arcangeli Comp. 661. in A \ SQd ' Frankreic h bei TouIod, Nizza, Littoral; in ganz Italien auf si A- e ^ 0n dGr OHvenwalder und Eichen; auf Sicilien, aber nicht land W I,n f n - In Lalmatien, aber nicht im eigentlichen Griechen- d mcht im Gebiet der Flora Orientals. Ophrys I'i'.T, i Linien ngae Cesati i i Farbenspielart i das Mai auf dem Labellum. Bis » , iviai a te Catalfano bei Palermo oboi 0, K 0phrys ferrum equinumDesf. foliis rev i-stipitatis, caule ad 20 cm alto ima basi folioso, 2 cm l~f 4 6t 1 ? aulino oblo »go-lanceolatis ad 6 cm longis ad attin^P * 18 aCU ^ S ’ caubno vaginante flores infimos interdum l^randbu 6 ’ o° ribUS 1 ~ 6 ’ bracteis magnis foliaceis ovaria su- obtnsis S ^ epa ^ S ova ^ s °btusis ringentibus, petalis ligulatis °vato Da^d ^ ener ^ S ln( *°* e sa bis conspicuis interdum e basi Sibboso n Ulat . iS v * omn ino puberulis; labello non r °tundato C011VeX ^ USCI1 ^ 0 obovato " ob J° D & 0 antice retuso v. leviter 1,5—18 ap l Culato ' mosternio obtuso apiculato. — Mores siora linj 111 ! diam ' Se P aIa rosea viridi-striata, petala inten- den$ e yiii os r ° Sea ^ on toitudinali, labello brunneo-purpureo S0 P raese rtim basin versus, signo hippocrepico coe- — 104 ruleo aute medium apicem versus v. signis 2 lunulatis pins minus approximates. — Marz, April. Ophrys ferrum equinum Desf. Choix d. pi Coroll. Tournef. p. 9 pi 5; Lindl. Orch. 377; Bot. Beg. (1847) 33 t. 46; Annul. Mus. hist, nat. X t. 15; Bchb. f. FI. Germ. XIII. XIV, 92 t. 451 (99). Der Oph. Bertolonii Mor. habituell ahnlich, aber unterschieden durch das ganzliehe Fehlen der basalen Auftreibungen des Labellum. Dieses hat ausserdem einen breiteren Unariss und nur ein kleinM entweder hufeisenfOrmiges oder aus 2 Halbmonden bestehendes Mai entweder auf der Mitte — oder und zwar haufiger — vor der Mitte der Lippe. Die Seitenlappen sind ganzlich unterdrUckt. Die Pflanze scheint auf Grieclienland und die Inseln beschilnkt zu sein. 11. Ophrys aranifera Huds. Tuberidiis oblongis sessilibus 2 cm longis 1,5 cm diam. caule 10—25 cm alto basi tantum foliato, foliis (4—5) lanceolatis acutis basi angustatis, 1 caulino infra medium scapi (additis interdum 1 v. 2 bracteae* formibus), spica pauciflora (2—8) bracteis lanceolatis sub* cucullatis interdum flores semper ovaria superantibus ovariis liexapteris. Sepalis oblongis obtusis ringentibus (dorsali nun- quam cucullato) petalis lineari-oblongis v. ligulatis obtusis minoribus (nec tamen adeo diversis ut in aliis Ophrydis speciebus) omnibus glabris, labello basi utrinque umbonatu obovato-oblongo obtuso v. obcordato, trilobulo v. integro, lobfe lateralibus minutis a lobo intermedio multo majore sejunctfe v. cum eo plus minusve unitis antice apiculato v. non api* culato, margine lobulato v. integro laevi v. velutino, macula disci glabra in medio, signo litteram Hv.xv. lineas subparalleja® v. formas quaslibet quadrangulares referente, gynostemio ®* curvo acuminato nec tamen rostrato. — Flores magnitude diversissimi 1,2—2,5 cm diam. sepala petalaque pallide viridi* lineis intensioribus decora, labellum brunnneum velutinu® luteo-marginatum, macula et signo coeruleis, margine glabr° v. minus dense velutino. — April. Mai. A. Araniferae. Labello basi egibboso. a. genuina labello obovato integro. p. lunulata labello subtrilobo margine lobulato. T- quadriloba? „labello medium versus trilobo, lobo medio profunde bjlobo, lobulis porrectis dentieulo interjecto b reV1 105 — ex. Rchb. f. El. Germ. 1. c. 89. — Labellum mmis pressum in lobos 4 divisum? aureola labello suborbieulari apice aeiito (flores minimi speciei). B. Fuciferae. Labello basi bigibboso. s. mammosa labello microscopiee velutino basi gibberibus 2 magnis instructo. fudfera s. psevclospeculum. Labellum dense velutino margine calvo gibberibus basilaribus subnullis. r ( . atrata labello magno nigroviolacea dense villoso gib¬ beribus magnis. m. aranifera Ends. FI. Angl. 392; Lindl. Orch. 374 et autorum omnium recentiorum; Oph. araneifera p. limbata Lindl. Bot. Beg. t. 1197; Arachnites fuciflora Todaro Orch. Sic. 72; Orchis arachnites Scop. Cam. U, W4- — Ophrys araneola Bchb. Ic. crit. IX, 23 et PI. ait. 861; Ltndl. Orch. 374 ; Oph. mammosa Eesf. Choix pi. Coroll. p. 5. t. 2; Lindl. Orch^ 377; Bory Moree t. 32, fig. 4; Oph. psendospecidum DC. Bchb. PI. Crit. 9 1.1152; Oph. fudfera Sm. Engl FI. IV, 32 et Engl. Bot. 2649; Arachn. fuciflora panormitana Tod. pi. Sic. 72 et Araclm. fuciflora am- %wa Tod. 1. c . 72; Ophrys incubacea Bianca l. c. 72; Bchb. Ic. crit. 863 et S64. Todaro Orch. Sic. 11. 2; Ophr. atrata Lindl. Bot. Beg. 1087 et Orch. 376; Bchb. PI. crit. 858 ; Bchb. f. FI. Germ. 449-454 fig. E 96-102, 11). Hue porro Oph. lunulata Pari. Giom. Sc. e lett. Sic. Vol. f’ 4 et Fl - Ltal. Ill, 536; Bchb. f. 1. c. t. 450 (98) 1.1; hue. Oph. hiulca bpruner Bchb. f. l. c . t. 453 fig. 11= Oph. Spruneri Nyman Sylloge d °\. HUC ' Trah ’ M°99 ri dge Ophr. insect. Acad. Leop. (1869) Sep.-Ab- ™ ck 3 u. 9. Subspecies aranifera var. viresens, elongata sub. var. ped- *cens sub. var. rubescens, sub var.ciliata; var. flssa var. proxima Tab. 1 Barl <* Iconogr. 64 t. 51—55. M. Schulze Orchidac. t. 28. ^ u ^ on Slid-England in eUdoatlicher Richtung durch Mittel-Europa forma .atrata“ hauler ala e mich nicht entschliessen kbnnen, Parlatores Ansicht and Oph. atrata von Oph. aranifera zu trennen. Seine von Ophr. grtindet sich weit mehr als die Reichenbach’s ium von frischem Material, aber seine eigenen Diagnosen weichen in nur unbedeutenden Dingen von einander — 106 — ab. Die von Reichenbach eingefdhrte Benennung der Subspecies als ..araniferae* und n fuciflorae“ ist freilich nicht schdn, da bei diesen Namen ein jeder an die Species und niclit an die Subspecies denkt, aber jede andre Art Bezeichnung wtirde dieselben Incoveni- enzen haben. 12. Ophrys bombyli flora Link. Tuberidio 1 in specimine florido globoso ad 2 cm diam, radicibus apice saepius in tuberidia incrassatis, foliis in ima basi caulis oblongis acutis obtusisve ad 3 cm longis ad 1,5 cm latis, scapo ceterum nudo v. rarius folio 1 minore paulum supra basilaria, floribus 1—5, bracteis inferioribus foliaceis cucullatis ovaria non aequantibus oblongis obtuse acutatis. Sepalo dorsali cuneato-obovato rotun- dato cucullato, lateralibus majoribus obovato-oblongis apice obtusis v. rotundatis, petalis nmlto niinoribus oblongis velu- tinis, labello basi bigibboso trilobo, lobis lateralibus ligulatis v. linearibus apice acutis longioribus s. brevioribus sub antliesi lobo intermedio appositis s. parum ab eo divergentibus, s. post labellum reflexis, lobo intermedio sub antliesi valde cou- vexo (vix explanari potest) rotundo v. antice trilobulo, lobulis obtusis apice incrassato excavato forcipato, callo minuto in forcipe, toto disco velutino excepta linea longitudinali supra bifurcata a basi apicem fere usque labelli. Sepala petalaque viridia s. viridi-brunnea, labellum brunneum dense velutinum praesertim in gibberibus baseos. Totus flos 1,5 cm diam. — Mfirz. April. Ophrys bombyliflora Link in Schrad. Diar. 1799 H, 325 et autorum. O. tnscctifera b. biflora Desf All. 320- 0. tabanifera Willd. Sp. pi lV ’ 6S; Lindl. Orch. 375; 0. umbilicata Desf. Coroll. Toumcf. 10; Lindl Orch. 371; 0. labrofossa Brot. Phyt. t. 88; 0. canaliculata Viv. App. tors, prodr. 71; Lindl. Orch. p. 373; 0. distoma Biv. PI. Sicul. Cent. I, 59; 0. pulla Cirillo in Ten. Neap. If 311; 0. hiulca Seb. et Maur. Bom. J nt - 13 ’ 45 > °- Myodcs Alching. FI. Jadr. 213. - leones: {0. bombyh * flora Li.) Mutel, Mem. Strasb. If 1. Bchb. Ic. crit. 9 t. 867; Bchb. f. PI Germ. XUI, XIV 95 t. 456 (101); (O. tabanifera WiUd.) Bchb. Icon. f ' °J' 873 > Bot Be 9 33 t. 46; Bory St. Vine. Moree t. 31; (0. labro- fossa Brot) Brot Phytogr. t. 88; (0. hiutca Mauri) Mauri Bom. pi XM „ ,, ( 0. umbilicata Desf.) Annal. Musee X 1.15; Desf. Choi* 5. (0- Pujta Unllo) Tenore FI. Neap, t 97. - Barla Iconogr. sub. falso no¬ mine bombylifera. 68 t. 57 (1-17). — 107 Im ganzen Mediterrnngebiet; im sfldwestlichen und westlichen Theile desaelben weiter verbreitet; auch auf Teneriffa. Auf alien grossen Inseln des Mittelmeeres mit Ausnahme von Cypern; dagegen in Klein-Asien, Griechenland und Dalmatien nur stellenweise. 13. Ophrysapifera Hudson. Tuberidiis 2 globosis sessilibus ad 1,5 cm diam. caule elato ad 40 cm alto a basi foliato, foliis inferioribus oblongis acutis ad 10 cm longis ad 3 cm latis supra decrescentibus supremis lanceolatis acutis in bracteas foliaceas transeuntibus, spica elongata pauci-ad pluri- flora, floribus inferioribus valde remotis, braeteis lanceolatis robcncnllatis 'flores superantibus v. aequantibus, petalis multo minoribus ovato - triangnlis velutinis, labello valde convexo antice reflexo subtrilobo, lobis lateralibus plus minus evolutis v. obsoletis obtusis reflexis, lobo intennedio subtrilobo obo- vato apice appendiculo cornuto instructo; gynostemio rostrato, processu rostellari acuto brevi. — Totus flos 2 cm diam. sepala roseo-alba nervis viridibus, petala eodem colore v. viridia velutina, labellum obscure s. pallide brunneum luteo- sumatnro, signo glabro macula majore et lineis directione quam maxime variis composite. — Mai, Juni. Ophn,s apifera Huds. FI. Anyl. ed. I, 340 , Lindl. Orch. 375 et autorum ■ Ophnjs inseciifera L. Sp. pi. 949, Codex 6855; Orchis fuci/lora all. lc. lltlv. XXIV e. p. ; Ophrys arachnites Trait. Oest. FI. t. 117 ; >P. cfdorantha Hegetsch. Heer FI. d. Schweiz 876; Op. purpurata Tausch Zr 9 hot - Ztg. 1831, 221; Op. arachnites Seop. var. 1. Oph. rostrata **' S em - hort. Neap. 1830, 15 (— 0. prostrata in Stendel u. No- m encl. II) o. Trollii Heg. Heer FI. d. Schweiz 874 et Sacc. Hue Ophr. yifcjra Sacc. Nuov. Giom. hot. Ital. Ill 165 c. xyl. — leones'. Curt. FI. 1 * 101 \ Engl Bot. VI t. 383 ; Bauer Orch. t. 11 (anal.); Dietr. * >r 11 1 734 ' Shrank FI. Monac. I t. 4 ; Rchb. Icon crit. 9 t. 866 ; ***** Atlas t. 32 (anal.) Rchb. f. FI. Germ. XUI XIV 96 t. 457, 464 , *£(m, 112, 113)- FI. d. serr. IX t. 882. Regel, Gartenfl. V t. 148; irongr. 67 f. 56 fi t _ 15 Q {f Mutdiae Mute i A n. Sc. '« 1835 111, 243 t. SB. fig. 2. v: oL 0 " 1SQden eland ana durcb Belgien, Mittel- und Saddeutachland - d-Ungarn. Von dieser Linio sftdlich reap, sttdwestlich all- la^ 1 * 11 7 erbreitet und stellenweis haufig. Auch in Nord-Afrika. dea , enland nur im Sttden. Auf den 3 grossen westlichen Inseln nid,* * J meeres » ft ber den Peloponnes hinaus nach Oaten hin bisber mcfat gefunden. — 108 — Ophrys integra Saccardo als Art anzuerkennen geht nicht an. Der Autor hat mit sehr richtigem kritischen Blick selbst die Gegen- grilnde erlautert und so tiberzeugend vorgeftthrt, dass man ihm nur beipflichten kann. Yon Ophr. purpurata Tausch mit dreieckigem und schwach dreitheiligem Labellum bis zu Ophr. apifera Trollii mit lang zugespitztem Labellum ist kein weiter Weg und inmittcn steht Ophr. integra Sacc. Das vbllige Schwinden der Seitenlappen ist bei einer Art, wo das Labellum so wie so stets schwach drei- lappig ist, kein specifisches Merkmal. 14. Ophrys Scolopax Cav. Tuberidiis obovato* oblongis obtusis ad 4 dm longis ad 2 cm erassis, foliis ad 5 basi- laribus oblongo-lanceolatis acutis (superiore vaginante), saepius in bracteas decrescentibus, scapo ad 20 cm alto, spica pluriflora v. pauciflora, bracteis omnino foliaceis lanceolatis, iiiferioribus flores interdum duplo superantibus, superioribus illos sub- aequantibus. Sepalis oblongis obtuse-acutatis dorsali paulum minore omnibus ringentibus, petalis multo minoribus linearibus vel lineari-triangulis obtusis pilosis, marginibus reflexis. labello quam maxime polymorpho semper trilobo lobis lateralibus nii- uoribus ovatis triangulisve acutis v. obtusis divergentibus v. reflexis appendicibus concavis plus minusve productis interdum in cornua ascendentia v. declivia protractis, lobo intermedia oblongo s. obovato margine reflexo (interdum adeo, ut lobus intermedins subcylindracens appareat) toto labello velutino exceptis processubns v. eornubus appendice apiculari lanceo- lato et signo polymorpho et a flore in florem variante; gf nostemio supra acuto. — Sepala petalaque pallide roseo-viridi- striata, labelli partitiones velutinae brunneae, signum ( noD velutinum) album, cornu apicilare viridi; flores 2,5 cm diafl- labellum sepala excedens. Marz—April. Ophrys Scolopax Cav. {non WilU.) nec Brotero Icon U, 46 *• l6l \ Wi OrcA 374 ; llchh. f. FI. Germ. XIII. XIV 98 (e. p) ^ Xchb. f l c. t. 458 (106). Grert et Godr. FI. d. France HI, 301; ,***• 174 > Mutel Annul. Sc. nat. Ill {1835) 344. et aliorurft aujo , fl^icorunj; Willk. et Lange Prodr. fl. Hisp. 1,173. - Oph. picta ScftraDmr. JJ, 335 {1799 )■ Op. insectifera apiformisBesf.il Atl& . *Phegi/era Willd. Sp. pi. IV, 65; Lindl. Oreh. 374; Op. mcttfate Brot. Phytogr. 93 (?) fide Boissier Voy. en Esp. 596; Iconogr. 70 t. 59 fig. ^ i9 {inA forma natropmt ^ Trah. MoggrW ■ IV fig. 38 et 39: Bchb. Icon, crit t. & • — 109 Hue Op. rettila Eisso, Flore de Nice 404 ex Barla l. c. — Op. Scol. var. atropos Faria. SQd-West-Europa und Nord-Weet-Afrika. Die Nordgrenze geht durch Slld-Frankreich bis zur Riviera. 15. Ophrys oestrifera M. Bieberst. Tuberidiis oblongis magnis, caule basi folioso ad 25 cm alto, foliis basilaribus ad 5 obloDgis v. oblongo-lanceolatis, cauliiio 1 in basi scapi lanceolato vaginante, bracteis lanceolatis ovaria superantibus. Sepalis oblongis obtusis, petalis e basi ovata liuearibus obtusis pilosis v. ciliatis, labello basi utrinque gibbosis appendicibus in cornua elongatis concavis acutis, lobo intermedio late obo- vato-oblongo margine revolnto semicylindraceo appendice api- culari plerumque tridentato, gynostemio acuto non rostrato. — Flores plerumque majores quam illi Opli. Scolopacis Cav. 2,5—3 cm diam. sepala 1,2—1,5 cm longa 5 mm lata, albida rosea-snffusa viridi-striata, petala eodem colore, labellnm 1,5 cm longum omnino praesertim basin versus brunneo-piloso excepto signo interdum majorem superficiei partem occupante albo in- sulis pilosis saepius in signo, appendice apicali et gynostemio viridibus. — Marz—April. a. „genuina“ gibberibus basilaribus mediocribus. b. „bremifera“ gibberibus basilaribus minutis. c. „cornuta“ gibberibus basilaribus elongatis. Ophrys oestrifera M. Bieb. Taur. Cauc. 27, 369 (Orchis oestrifera M. Fieb. Taur. Cauc. Ill, 605)', Op. bremifera Stev. in Mem. Mosq. 27, 274; Undl. Orch. 375‘ Oph. cornuta Stev. 1. c. II, 275; Lindl. Orch. 375; Op. Scolopax Cav. Host, Austr. 11, 541. — leones: Echb. f. FI. Germ. X277 XJV 99 t.459 et 460 {106-108); Boissier FI. Or. V, 79; Bory, Moree *■ 34 fig, 8 hue O. picta Bory l. c. t. 33. Oph. Scolopax var. oestrifera Fehb. f. I c. 09; sub var. picta l. e. 99 = Ophr. picta Lk. Schrad. Journ. V, °9 27, 325. WiUd. Sp. pi. IV, 69. SftdOstliches Mittelmeergebiet. Von SQd-Dalmatien an durch ganz Griechenland; auf Corfu und Zacynthos; in Kleinasien, Syrien m Peraien bis Asterabad und in Transkaukasien. Auch auf Greta und Cypern. Reichenbach hatte diese Art mit Op. Scolopax Cavan, vereinigt, trot2 einiger Ahnlichkeit nicht zu empfehlen ist. Das Labellum »ietet der Unterschiede genug, um eine Trennung zu rcchtfertigen. emerkenswertist ferner, dasa beide Arten r¨ich streng geschieden WQ d, und daae aie beide in Italien samt Inaeln fehlen. lio 2. Orchis L. Orchis L. Gen . N. 1009 e. p.; Lindley, Orch. 258 (1835) ; End- licher Genera p. 208 ; Meissner Genera 381; Rchb. f. FI. Germ. XIII. XIV p. 24; Bentham et Hooker Genera III, 620 exclusis subgeneribus quibmdarn. — Abrorchis, Necker Elem. Ill , 230; Dactylorhiza Necker ibid. 129 ; Orc/ttfes Sc7iwr pfcmf. Transsylvan. 912; Stratcuma Salisb. Transact. Hortic. Soc. I, 290; Zoophora Bernh. Syst. Verzeiehn. Erf. 308. Sepala libera, lateralia plerumque paulo majora erects vel reflexa, dorsale cum petalis semper minoribus in galeam connivens aut omnia galeam efformantia, labellum cum basi gynostemii connatnm integrum ant trilobum, calearatum; an- thera cum connectivo arete connata, loculi paralleli, caudiculae elongatae, glandulae 2 distinctae in bursicula biloculari abs- conditae, rostellum inter loculos angustum rimaeforme, stami- nodia minora v. interdum satis conspicua, fovea stimatica plus minus quadrata vel transversa, vel (rarius) reniformis, ovarium contortum. — Tuberidia semper 2 integra vel palmata alterum annotinum alterum sequentis anni, caulis erectus annuus folio* sus, flores in spicam aggregati, plerumque purpurei v. rubn rarius lutei vel albi. Es ist unabweisbar, alle Arten auszuschalten, bei welchem die Pollenmassen auf einer Klebscheibe sitzen, ferner alle diejenigen, bei welchen die Klebscheiben in 2 Bursiculis stecken, oder bei welchen die Bursicula ttberhaupt fehlt Schon Lindley hat den grossen Vor- zug scharf hervorgehoben, welchen die Betonung dieser Merkroale und die damit sich ergebende Abgrenzung bietet Wir erhalten auf diese Art eine in sich geschlossene, wunderbar gut begrenzte Gattung* wahrend jede andere Fas3ung sofort eine Anzahl von Formen hin- einbringt, welche theils im Habitus (dies ware noch das geringer® tlbel) wie auch sonst in der Construction des Gynoslemiuros hOchat markante Unterschiede zeigen. Es ist der Versuch, die Gattung weiter zu fassen, nur in 2 hervorragenden Lokalfloren gemacht worden, i® der Flore de France von Godron und Grenier und im Prodromus Florae Hispaniae von Willkomm und Lange. Sodann hat Bentham in den Genera III, 620 wiederum den Versuch gemacht, die Gattuugen mit einer Klebscheibe, welche sich um Aceras gruppieren, mit em- zufUgen, aber auch diese Weiterung des Begriffes Orchis muss a limine abgelehnt werden.Die Veriasser der Flora eines europhischen Gebietea mochten es immerhin probieren, mit einer vereinfachtea Ill diagnose zu arbeiten, denn, wenn auch daraufbin Ilatanthera und Gynmadenia mit unter Orchis geriethen, so machten diese paar Arten in ihrcn, UnterabteiJ ungen die Gattujig darum nicht viel com- plicierter. Sowie man aber conscquenterweise die aussereurop&i- schen Arten dieser w Tribus“ mitberUcksichtigen muss, so beginnen die Schwierigkeitexi, und wenn dann gar die Unterschiede der andreu lei 1 e des Gyuostemiums ebenso leichten Herzens bei Seite gelassen ^erdeu, wie die Anzahl der Klebseheiben und die Anwesenheit der ursicula, so ist die unausbleibliche Folge eine Gattung von so ver- scnwomnienen Umrissen wie Orchis zur Zeit Linnes. Das ist bereits versucht worden, die Confusion auf der ganzen Linie der Habenarien l i° AufsteiUmg einer Gattung von fiber 600-700 Arten-Habenaria u n» ic i mit ihrcn allied genera) ist aber unausbleiblich, sobald man uei lei Merkmale der Narbcnpartie ebenso consequent unbeachtet sat, wie bei der Oreius-Gruppe die Anzahl der Klebsclieiben und ie Bursicula. Gynmadenia und Platanthera sind einerseits zu Orchis auofw k audrerseita zu Habenaria, daraus folgt, dass man fUglich probiert enaria , ZU 0rchis sullen kann, wie ja dies gelegentlich frtther zuOrrh- 1St ' * Ur die P aar kleinen Gattungen, welche dann nicht h** 8ehb,en > wUre wobl auch noch Ratb zu schaffen und dann bar ° rCi * is S ebra cbt. Dies ist um so eher unabweis- Dp 9 R * 6 Bltttenbiillen sehr selten scharfe Unterschiede zeigen. Abweichu lm ' and ’ daSS man dann andrerseits j® de noch 80 minimale erhebeu ^ ^ aU deS ^y nostemiums zu einem Gattungsmerkmal gerinefri£rV U3S0 \ kam ! rubi » acceptiert werden. Bs giebt solclie ganz iihf ^ en Abweich ongen nirgends. Alle Orchis-Arten haben einen Gattungel 61 ! 1811 ^ 111 , 61111611 Bau und ein gleiches gilt von den andren red ea sein Uph 7 deeu > wortiber bei den einzelnen Gattungen zu bei welche^H 1 Mit Ausnahine der P aar Arten der Tribus Comperia, Bau der Bltit t 8tarksten bisher beobachteten Abweichungen im ^erdina-s d - 60 Uile V ° U 0rcbia vorkommen und mit Ausnahme der 60 geschlos 1SCrepanten spectabilis hat die gauze Gattung ein toe geo-rInh- eS h Uepra{5e . ,Wie ~ leider ~ nicht allzu viele * Auch Wir wiederu rf 6 ^ erbre ^ tun g ist sebr gut abgerundet Nebmen dtirch das m ®P® c ? a Wii* aus, so ist bekanntlich die ganze Gattung gemein bstlicbe Waldgebiet und das Mediterrangebiet all- Gebi,“ 6rbreitet > 2 war nur hi«r V o- nur bier vertreten; ausserhalb dieser *elben und ° au / Localitaten » welche klimatisch in das eine j}j e ZWar meist zu den Waldgebieten zu rechnen sind. e in » Wes f °!? ende Einteilun S schliesst sich an die bisher 11 b- nicht in few 11611 an - P>ie ziemlich zahlreichen Hybriden habe ae zu ttbe ^ ^ avis aut ’» e »ommen f um denselben nicht unniltzer- r asten. Ich habe von Orchis-Hybriden nicht alle unter- — ii2 — suchen k&nnen und die mir bekannteif nur in wenigen Exemplaren, was ich jedoeh an Hybriden andrer Orchideen erfahren habe, seheint sich auch hier zu bestatigen, namlich eine Neigung zu variieren, welche die bei den Species beobachten noch bei weitem ftberateigt, und welche es nicht gerathen erscheinen lasst, auch nur irgend eines der Merkmale als permanent hinzustellen. Claris speciermn. L Herorchis. — Sepala et petala conniventia. A. Bracteae membranaceae subpetaloideae. a. Sepala petalaque plus minus conglutinata, la* belli lobi filiformes torti (Comperia). Petala iissa, grandiflora. 1. 0. Comperiana Stev. Petala integra, parviflora. 2. 0. Karduch labelli pars basilaris pur- lon^ ° eite pallidi01 ' a ’ labelli P ars basilaris 1,5 cm ^processus filiformes 6-7 cm longi, calcar 2 cm longum. Bckb f ™ Compenana Stev. Nouv. Mem. Soc. Imp. Moscou 1 , 359; - Corner m XI1L XIV ’ 20 ** Or\ 61. iThT ca a Koch Linnaea XXI1 ' 287 ‘ und f and a ? 6 Gelegenheit, 2 gut erhaltene Bliiten zu untersuchen von Orchi s e' 8 16 • er ® instimmun S dee Gynostemiuma mit dem Sebene Verw^L V011l ^ e ist * Die von C - Koch ais Merkmal ange- fehler, die . Ung der Se P alen beruht auf einem Beobachtungs- la ssen sich Sepalen 8ind fest mit einander verklebt, ^bellam tihriir F r f n ® en > ea bleiben eomit nur die Petalen und das Ge9 taltung zeiKen 6 ! 6 bei . 0rchis sonst nie vorkommende lll fatellen. ’ 6r auf sie allein hin kann man keine Gattung 'iissimaad 7o 1S ^ arducborum Bornm. et Krzl. Planta vali- tis, squamis 2-^q k as * Pobosa » fobus (5) oblongis obtuse acu- tiflora (aq 20 a &CUtis in medio caulis > spica longa laxiflora mul- ores in spec, nostro) bracteis lauceolatis acuminatis — 116 — longitudine quam maxime variis. Sepalis ovatis acutis (latera- libus latioribus) galeam formantibus, petalis linearibus cum galea conglutinatis simplicibus (nec partitis v. fissis); labello e basi triangula congesto deinde cuneatim dilatato in files 4 laminae et ipsis aequilongos dissoluto, medianis approximate toto disco labelli scaberulo, calcari incurvo fusiformi acuto ovario aequilongo; gynostemio Orcliidis. — Flores jam plus miimsve deflorati illis Orcliidis fuscae aequales v. paulum ma- jores, purpurascentes ? Comperia Karduchorum Bornmuller et Krsl. Bulled Herb. Boissi# III, 141. Kurdistania. Riwandoua (ad fines Persiae) in monte Handarin in quercetis n. 1828. Unicum! leg. J. Bornmtlller, 28 VI 1898, el 12—1300 m tt. d. M. Die Petalen sind einfach und nicht zersclilitzt, der Basalt* der Lippe ist aus breitcrem Grunde verschmftlert, dann wiederver* breitert und dann erst in Faden aufgeloat, die Blttton sind k eine und zahlreicher als bei O. Comperiana. 3. Orchis papilionacea L. Tuberidiis globes* 1—2 cm diam. caule basi foliato 20 ad 40 cm alto, fens oblongo lanceolatis v. lineari-lanceolatis acutis supremis mino* ribus apice more Serapiadum coloratis in bracteas decresceu* tibus, spica laxa pauci-pluriflora, bracteis magnis oblonge- an ceolatis obtusis acutis more Serapiadum coloratis et venosis o\ar» aequantibus. Sepalis oblongo-ligulatis lateralibus basi pau u® dilatatis, petalis oblongo-ligulatis paulum angustioribus, labe ^ plerumque orbieulari rarius oblongo y. obeuneato maig 10 erenulato v. denticulato, basi cum gynostemii lateribus me® branaceis eohaerente, calcari amplo ovario subaequilougo api obtuso v. subbilobo ovario parallelo v. rarius ascendente. ^ Flores pulcherrimi, sepala petalaque subbreviora 1,5—1j 8 c longa intense purpurea, labellum subbrevius 1,2—1»» cm di pallide purpureum. Orchis papilionacea L. Codex 6817 \ Rchb. f. FI. Germ. XIH 15 t. 362 (10) Barla Iconogr. 43 t. 28 fig. 1-18, Sibth. FI. Graeca t.»~ ’ Bot. Beg. XIV t. 1155 et plerorumque autorum', Orchis rubra Icon. pi. rar. t. 183 et Roemer FI. Furop. VIII t. 8; Orchis — 117 — Tenon Syllab. £55 (ex Rchb.) \ Orchis decipiens Bianca Nov. plant, spec. 1 fide Todaro Orch. sic. 16 (ex Rchb. f.) M. Sch. Orch. t. 2*) Durch ganz Stld-Europa bis Klein-Asien auf alien grossen und den kleineren an der Ktiste liegenden Inseln des Mittelmeeres, aber nicht auf Cypem und in Syrien und nicht in Nord-Afrika; nordwftrts bis zur rum&nischen Donau (Orsowa). Die sogenannte Var. rubra ist nur eine Form mit schmalerem Labellum, wie sie z. B. Barla 1. c. abbildet. Die Abbildung in Rchb. f. FI. Germ. 1. c. zeigt auf der Basis der Lippc (Fig 2 d. Analyse) etwas wie einen rudimentaren Callus, wie dieser (ausgebildet) be- kanntlich bei Serapias vorkommt, die Ubergangsformen der Laub- blatter in Deckblatter und diese selbst sind ganz und gar die von ^erapias. Es ware der Mflhe wert, herauszubekommen, ob sich durch reuzungen eine der Orchis papilionacea fthuliche Pflanze erzielen or ell i S M 0 r i0 X P a p i 1 i o n a ce a Timb.-Lagrave. lanta ad 25 cm alta more O. papilionaceae, spica pauciflora onbus magnitudine inter utramque, sepalis lateralibus sub- 0 '^ u * s ova tis acutis intermedio ovato-oblongo acuto, petalis m m ' noi ‘ibus ovato-oblongis acutis, his 3 eonniventibus a e ° bas * unguiculato subito in laminam suborbicularem v. D Werk des Herrn Prof - M * Schulze: „Die Orchidaceen S J, , 3 “ etC ’ habe ich in allan Fhhcn citiert, wo die betreffende St r SlS B6leS deS V ° n mir 8esa ^ ten not ™ndig erwies. Nicht tatP^ ,.^V Ch die zahlrei chen dort erwahnten Subspecies, Varie- nehr Oder minder siclierer Bestimmung. Hier Wahl, entweder eine erdriickende Menge von mudendes Register der „nomina nuda“ abzu- ani0 1 Werk bis auf einen fur einen selbstHndigen tion Grad ausschreiben zu miisseu. — Wer Informa- Un bedin a ^ ecle3 im Allgemeinen sucht, findet in meinem Werke b f chidee 1 ZUr ^ acbe & eh 6rige. Wer Specialstudien fiber die Di agnosen ltteI ' Eur ° PaS treiben und alle For men durch Namen und in d »e La - Uaterscbeiden wil l, muss unzweifelhaft sehr bald selbst Btandic f 6 komrnen > a «ch das Werk des Herrn M. Sch. als unvoll- v antaten a v ZUSehen ‘ ~~ Giejenigen Herren, welche ihre Arten und jenige, wenr 18860 ’ icb zu bedenken, dass eine Arbeit, wie die- sich in Diec 6lCh miF Vor 6 esetzt habe, unter keiner Bedingung Ve rliere n darf 8 *° nen Uber Formen von oft sehr localer Verbreitung das« .. ’ Sollte mir trotzdem der Vorwurf gemacht werden, neueren Arbeiten nicht genflgend benutzt hatte, so 1 hrteil eben fiber mich ergehen lassen. »tand ich ^’otizen un d nicken, o ich die — 118 — transverse-oblongam vix emarginatam dilatato margine crenu* lato, calcari more 0. Morionis recto v. subascendente cylin- draceo obtuso ovarii dimidium subaequante v. subbreviore. — Flores omnes coaetanei bis v. ter majores quam illi 0. Mori- onis, etsi minores quam illi Orcliidis papilionaeeae, roseo* purpurei intensiores quam illius speciei. Bracteae coloratae inter illas utriusque intermediae. Orchis Morio x papilionacea Timb.-Lagrave. Mem. hybr. Orch . I85i, 14 t. 3 A et B; Grenier et Godron FI. d. France III , 285. Prankreich. Toulouse bei Portet. — An hue 0. Bornemanniae Ascliers? Barbey Comp. Flor-Sardoae 183 c. tab. 7, Fig. 2. O. papilionacea ist als Pollenpflanze anzusehen, 0. Morio als Samenpflanze. Ich mbchte nach Prtlfung der vorhandenen Litteratur annehmen, dass auch 0. Bornemanniae hierher gehbrt. Ihre Ver* wandschaft mit 0. papilionacea ist gross und yon 0. longicornu der anderen muthmasslichen Stammform, ist sehr wenig zu bemerken. Das wenige, was den Totaleindruck von O. papilionacea stort, ist ebensogut durch die Merkmale von 0/Morio zu erkl&ren als den von 0. longicornu. Orchis Gennarii Kchb. f. (Orchis papilionacea5 X Morio &.) „ Galea obtusa abbreviata, labello immaculato transverso basi cuneato, apice trilobo, lobis lateralibus rotun- datis, medio acuto subobsoleto, calcari cylindraceo apice sub- aequali ovario breviore. Color contextus habitus O. papilio¬ naceae, spica densior, characteres plurimi 0. Morionis. Bracteae pulchre purpureae, trinerviae, ovaria inferiora adaequantes, color laete purpureus uti in Orch. papilionacea. Orch. Genarii Bchb. f. FI. Germ. XU1. XIV. 172 t. 520 (188)', Parlatore Ft. Hal. Ill, 459 mb O. papilionacea. Die Abbildung in Reichenbach I. c. zeigt eine Pflanze, welcbe sich viel weiter von O. papilionacea entfernt als die vorhergehende und viel starker von O. Morio beeinflusst ist. 4. Orchis Morio L. Tuberidiis globosis 1— l, 5 ^ diam. caule ad 20 cm alto, basi folioso, foliis 4—5 linean lanceolatis acutis superioribus vaginantibus decrescentibus non in bracteas coloratas transeuntibus, spica laxiflora P anc j* pluriflora (5—15). Sepalis petalisqne angustioribus oblong obtuse acutis, labello latissimo expanso forma quam maxi® e variabili transverse oblongo et subintegro v. trilobo, lobis to' — 119 teralibus semper majoribus rotundatis, lobo intermedio saepius bilobnlo antice emarginato, margine crenulato v. denticulate), calcari subclavato obtuso quam ovarium */»— 1 /i breviore pen- ‘bilo v. ascendente; processu rostellari excavato, gynostemio obtuso, ceterum generis. — Flores purpura s. albi, sepala pe- talaque plernmque viridi-striata, labelli discus albidus s. albus porpureo-punctatus, sepala ad 8 mm longa, pet al a 6 mm, labellum ad 6 mm longum 10 mm latum v. imo latius. Orchis Morio L. Codex 6813 et omnium autorum. leones: Rchb. f. H Germ. XIII. U, 17 t. 363 (11) 365 {13) et 502 (150); Barla, Ico. "W. 44 t. 30 et 31; II. Ban. II t. 253 ; Sv. Bot. t.233 ; Curtis Bond. 1 . ’ Bot. 29 t. 2059; Sturm Ilora XX t. 91; Nees PI. medi- «'»• t. 72 ; Bayne Arzneipfl. XIV t. 21. M. Schulze. Orck. t. 3. ttorch ganz Europa, den aller&ussersten Norden ausgenommen, 8 ic bis zum Caucasus, auf alien Inseln des Mittelmeeres mit IT Creta UDd Cypern - Fehlt in Klein-Asien, Syrien und Cvd ord ‘ Afnlia - Die Angabe Sibthorp’s, dass die Pflanze auch auf jpern wachse, beruht nach Unger und Kotscliy auf einem Trrtum verwechslung mit 0. anatolica Boiss. Hue referendum videtur: ovalh fC a hiS ^ * c 0 ^ e m i Tenore. „Labio trilobo, lobis punctT dlIatatis subae aualibus crenulatis, medio emarginato suIisa! °’ f etalis extei 'ioribus patentibus acutis, cornu germine quante ascendente, bracteis germine longioribus.“ II, » C> “m T ‘ nm - FI. Napolit. Vrodr. 53; Syn. ed J, 73, ei. n Sem x7iVri S ? 0 ’ *' S0 J Cy™- l“- »• /«*■ 3 *. 3. Rchb. f. 185; Cesati n j *8 I 365 {13) fig. 1; Barbey Compend. FI. Sard, hlor, Compendia della FI. Hal. I, ISO; Far - and hriJoJ 0 hiU ‘ p asserini und Gibelli c °Pie der von r” n °\ WGlt die A bbildung in Rchb. f. 1. c. (es ist eine ' ennuthune aTI °j* correct ist » kbnnte dies stimmen. Reichenbach’s *** tt indesten« T* lon gicornu mit dabei beteiligt sein konnte, Kherson’s dl6Se Abbildun S bin nicht zu halten. Wenn letzt genannten Sein ? r Bornemanni, als Bastard dieser beiden der Nieodemi / 6n ricbti S ist, so wilrde ein solcher Bastard W€i ^W a h r l U [ ChaU8 nicht ab neln und es ware somit ein Baa letzte W 0 rt h v« hChkeitSgrund fUr Barbe y’s Ansicht gewonnen. k5nnen nat brlich nur mit grosser Umsicht und — 120 Geduld vorgenommene Kreuzungsversuche sprechen, und da derwi Resultat im beaten Falle erst in 8 — 7 Jahren nach erfolgter Kreuzung zu erwarten steht, so ist auf einen Abachluss dieser Frage nicht aobald zu rechnen. Tenore tind nach ihm Parlatore halten dio Pfl. ftlr eine abnorme Spielart von 0. Morio, was ebenso unbewieaen und unbeweisbar ist; sie ware so abnorm, dass von der normaler Art kaum mehr als der allgemeine Habitus tibrig ware. Orchis Bornemanniae Ascherson (0. papilioni* cea X longicornu). Tuberidiis globosis, caule ad 25 cm alio, folioso, foliis basilaribus oblongo-lanceolatis acntis ad 6 cm longis vix 1,3 cm latis, superioribns decrescentibus vaginantibus acutis; spica pauciflora (9), bracteis lanceolatis acuminatis ovaria aequantibus coloratis teneris. Sepalis ovato-oblon^is obtusis, dorsali minore cum petalis etiam minoribus galeam formantibus, lateralibus majoribus labello e basi brevi lineari transverse oblongo, calcari recto cylindraceo ovarium non aequante. — Flores rosei v. albidi roseo-striati, labellnm album roseo-striatum, striis saepius in punctos seriatim dispositos dissolutis; magnitude inter O. papilionaceam (patrem) et longi- cornu (matrem) intermedia. Orchis Bornemanniae Ascherson. Barley. Florae Sardoae Compend. (1885) 183 ; tab. 7 fig. 2. Martelli, Monocotyl. Sardoae (1896) 42. Sardinien. Im Sttd-Westen der Insel bei Casargiu in der Nftbe von Ingurtosu leg. Dr. Bornemann. Ist nach meiner Ansicht keine Hybride, sondern nur eine etwas abweichende Form von 0. papilionacea. Orchis Bornemanni Ascherson. (0. longicornu X papilionacea.) Habitu et statura omnino speciminis maximi Orchidis longicornu, spica pluriflora quam in ilia specie noribus fere duplo majoribus, calcari pro floris magnitudine minore, labello antice emarginato, lobuio triangulo intermedio nullo, cetera omnia Orchidis longicornu). Sepala petalaque roseo-purpurea, color viridis omnino obsoletus, discus labelli obscure purpureus punctis intensioribus notatus. Flores a labelli ad calcaris apicem 3 cm longi, illi Orch. longicoimn 2—2,2 cm. Orchis Bornemanni Ascherson. Oesterr. Bot. Zeitschr. XV (1865) Atti Societ. Jtal sc. not. VUl. IM ; Ces. Gib. Pas. Compendia H 186Barley Compendio FI. Sard. 184, t. 7. fig. 3 (ic telli Monocat. Sard. 42. Sardinien. Zwischen Fluraini und Gennemai pessima); Mar- femer bei Ca- 5. Orchis longicornu Poiret. Tuberidiis oblongis brevi-pedicellatis foliis basilaribus 3—4 cm longis oblongis brevi- acutatis caulinis vaginantibus, spica pauciflora, bracteis 1 /s v. */* ovarii aequantibus, ovariis magis curvatis quam in praecedente. Sepalis oblongis obtusis, petalis aequilongis linearibus omnibus galeatis, labello obcordato y. transverse-oblongo snbtrilobo, lobo intermedio lato brevi retuso, margine denticulato vel non, calcari ovarium aequante clavato interdum apice subbilobo. — Sepala petalaque purpurea viridi-striata, calcar purpureum, labellum album purpureo-punctulatum. Flores paulo minores quam illi O. Morionis calcaria longiora. Orchis longicornu Poiret. Voyage en Bari. II, 217 et Desfontaines Atlas II, 317. Bchb. f. FI. Germ. XIII. XIV. If), t. 364 (16) 365 (13 et 507 (155). — Orchis longicornis Poiret Lamarck Encycl. IV, 591. — Orchis Morio Willk et Lange Prod. FI. Hisp. 1 , 165. Sttdwestl. Europa und Nord - West-Afrika, ostwSrts nicht tlber Sicilian hinaus. Ersetzt unsere Orch. Morio, welche im Sttden sel- tener ist. Die Merkmale dieser Art sind alle ohne Ausnahme solche, welche den Habitus beeinflussen und welche nur gradweise von denen von 0. Morio verschieden sind. Die BlQten sind stets kleiner und der Sporn stets langer, als es je bei Morio vorkommt. Da diese Merkmale permanent sind, und da das Gebiet von 0. longicornu da beginnt, wo das von 0. Morio aufhort, so liabe ich die Pflanze als Art beibehalten. Ich gestehe gern, dass ich dies mehr darum thue, um anderer Zusammenziehungen tiberhoben zu sein, welche sich nicht wohl warden ablehnen lassen und welche einen gewaltsameren Cha- rakter tragen wUrden als gerade diese. — Der ursprUngliehe Species- aame lautet ..longicornu*; ob er auf einein Schreibfehler beruht, hat uns nicht zu beschaftigen. Ein solche* scheint Rchb. f. 1. c. passiert zu sein. Er druckt im Text longicornu und Poiret mit dem Zusatz B Desf. Atl. H317*,“ seine Tafel 364 (12) trSgt aber die Unter- schrift B Orchis longicornis Desf.“ °rchis Morio-laxiflora Reut. „Foliis lineari- anceolatis abbreviatis, spica densiuscula, labello subaequaliter 122 trilobo, calcari ovario dimidio prope breviore horizontaliter compresso. — Praecedentis (sc. 0. laxiflorae Lam) varietati brevifoliae simillima, sed spica densiore perigonii phyllis 5 brevioribus et calcari breviore horizontaliter compresso, apice obtuse saccato forsan distinguenda. Labellum baud ita mul- tum excellit, basi est late cuneatum, lobi laterales obtuse rhombei, intermedius latus retusus nunc emarginatus. Flores quam in O. laxiflora minores.“ Orchis Morio-laxiflora Reuter. Rchh. f. FI. Germ. XIII. XIV. 50. t. 393 {41); Gren. et Godron Ft. d. France HI. 391; 0. alata Fleury Orch. d. envir. de Rennes {1819) p. 17 et Lloyd. FI. centr. 2\ ed. p. 439 ; le Gall , Flore de Morhihan p. 585. In der Weat-Schweiz, Marais de Sionnet (Reuter),, ferner bei Macon, le Morbihan, Rennes und wahrscheinlich weiter verbreitet und gelegentlich tiberall zwischen den Eltern auftretend. Die Pflanae erinnert entschieden stark an 0. mkscula und ist vielleicht bi9weilea mit ihr verwechselt worden. 6. Orchis coriophora L. Tuberidiis oblongis ob* tusis, caule praesertim basi folioso, ad 30 cm alto, foliis li- nearibus-lanceolatis compluribus dissitis supra decrescentibus. spica densa cylindracea pluri-multiflora, bracteis lanceolatis ovaria paulum superantibus. Sepalis ovatis acutis lateralibus antice paulum dilatatis, petalis cum sepalis in galeam conni- ventibus lanceolatis acutis subbrevioribus, labelli deflexi lobis lateralibus rhombeis margine exteriore crenulatis, infcermedio triangulo v. lato-lineari obtusato v. ligulato, calcari brevi subulato v. conico quam labellum breviore acuto, gynostemio acuto, anthera basi antrorsum flexo foveam stigmatieam fere dimidiante, staminodiis minutis. — Sepalis petalisque fu^ 0 ' purpureis basin versus plus minus olivaceis, labelli margine fusco-purpureo, fauce viridi, disco albo -purpureo - punctato, omnes perigonii partes 5—6 mm longae, calcar 3 mm. Odor teterrimus. Orchis coriophora L. Codex 6811. Lindley Orch. 367, Rchb. f- &■ Germ. XIII. XIV, 30 t. 366 et 367 {14 et 15); Jacq. FI. Austr. & t. 122; Rchb. Icon. crit. VI t. 567; Sweet FI. Gard. t. 219 ; Barla 1^ nogr. 46 t.32 fig. l-2 8 et omnium autorum. - Orchis sancta L. Coda 6805 0. cimicina Crantz Stirp. Austr\ 498. Roissier FI. Or. t , 62 ' M. Schulze Orchid, t. 5. — 123 — var. a. Polliniana. Galea elongata acuminata, calcari labello aequilongo. Sepalis petalisque acuminatis, labelli lobis angustioribus, inter- medio productiore calcari tenuiore. 0. Polliniana Spgl. PI. min. eogn. pugill. II, 78; Lindl. Orch. 267. 0. coriophora I. var. odorata Tenore; O. coriophora far. fragrant Boiss. Voyage. 0. cassidea M. Bieberst. PI. Taur. Caucas. III. 600. 0. corio¬ phora L. far. Polliniana Pollin. Flor. Veron. Ill\ 3 {ex Bchb. f. 1. c.) Pehlt in Nord-Europa, weit verbreitet in Mittel-Europa bis Ober- Italien, ostwarts bis zum Caucasus. Die Var. Polliniana in SQd- Europa bis Kleinasien, Cypern, auch in Nord-Afrika. Es scheint, dass auch in anderen Florengebieten die var. Polliniana stellenweis die herrschende ist. (Vergl. Ascherson FI. d. Mark Brandenburg 681). — Die von Boissior 1. c. ala Art aufrecht gehaltene 0. sancta L. ist augenscheinlich nur eine besondera kraftige Form der Var. Pol¬ liniana. Orchis eoriophoro 9 -palustris & Timb.-Lagrave. Planta habitu et magnitudine Orcbidis palustris spica elongata laxiuscula pluriflora, bracteis ovaria subaequantibus. Floribus illis 0. palustris omnino aequimagnis, sepalis lateralibus ener- gice erectis acuminatis basi inter se conglutinatis, intermedio subbreviore et minus acuminato, petalis ovatis acutis plus duplo minoribus, labello e basi brevi lineari flabellatim dilatato antice trilobulo vel non, margine crenulato, lobo intermedio plus minus evoluto lineari obtuso apiculato, calcari cylindraceo J* ovarii aequante. Sepala petalaque extus purpureo-violacea, mtus pallidiora, labellum intense violaceo-purpureum basin versus saepius luteo-suffusum disco velutinum interdum lineis radiantibus intensioribus notatum. Orch. eoriophoro-palustris Timb.-Lagrave. Note sur un Orchis hy- T' ■ Extrait du Bullet - Societe bot. de France IX {1862) 587 et Barla Iconogr. 56 t. 42. Orchis palustri $-coriophora$Barla. Habitu q inter utramque speciem, foliis magis congestis more • coriophorae, angustioribus acuminatis magis elongatis more * palustris, spica elongata sublaxiflora more O. palustris; brac- eis ^ 1Iain ovaria curvula brevioribus. Floribus inter utram- qUe ffia ^tadine intermediis, sepalis lateralibus subobliquis pe- — 124 talisque duplo minoribus ovatis acutis, sepalo dorsali oblongo obtuso acutato, labello basi lineari deinde cuneato subrhombeo, lobo intermedio brevi triangulo parum a lateralibus majoribus sejuncto margine, praesertim loborum lateralium, crenulato, cal- cari recto vel subascendente cylindraceo yel subclavato quam ovarium bene breviore. Orch. palustri'coriophora Barla. Iconogr. 56 t. 41 fig. 11-15. Seealpengebiet. GehSlze am Var (ou elle n’est pas rare), Canut et Fossat, Wiesen von Caras (Sarato). BezOglich dor Eltern dUrften die Annahmen der Herron Timbal- Lagrave und Barla unbedingt richtig sein, boi der ersteren herrscht der Einfluas von 0. palustris, bei der zweiten der von 0. corto- phora vor. Orchis tridentato-militaris Barla et Canut. Habitu et magnitudine Orchidis militaris mediae magnitndinis, foliis paulum angustioribus, folio caulino vaginante acuminato, spica primo satis densa subcorymbosa, deinde cylindracea sub* laxiflora, bracteis ovaria subaequantibus. Galea acuta, sepalis ovatis petalis linearibus fere duplo brevioribus omnibus acu* minatis, labelli lobis lateralibus subrhombeis intermedio cune* ato omnibus antice retusis margine denticulatis, intermedio interdum subbilobo. — Flores illis Orchidis militaris sub* aequimagni roseo-violacei, labellum purpureo-punctatum. Orchis tridentato-militaris Barla et Canut in Barla Ioonographie 50 *• 34 fig. 19—26. Seealpen. Im Thale von Loude bei den Scheunen von Bon* villars (Canut 1866). Unter den dort niassenhaft vorkommenden Stammformen. Die Pflanze aieht eiper schmalblattrigen 0- militaris ahnlich und an sie eriunert auch der obere Teil der Blttte, dagegea ist daa Labellum genau das von O. tridentata, sowohl in Form wie in Zeichnung. Orchis Dietrichiana Kerner. (0. ustulata X riegata.) Tuberidiis oblongis obtusis caule ad 25 cm foliis oblongis acutis decrescentibus laxe et ample vaginanti- bus, spica congesta oblonga. multiflora, bracteis e basi ovata longe acuminatis ovaria subaequantibus superantibusve. Sc* palis lanceolatis acutis pallide roseis apices versus intensiori- bus, petalis oblongo-lanceolatis Ulacinis, labelli alte trilobi — 125 lobis lateralibus oblique cuneatis antice retusis, interniedio umlto-majore ceterum aequali medio sinuato margine antice crennlato albido, disco purpureo-punctulato, calcari subulato- cjlindraceo curvulo ovarii dimidium subaequante. — Flores omnino internedii, sep. 6 v. 9 mm longa petala 4—6 ipm, labell. 6—9 mm longum, lobi later. 3—5 mm calcar 4 mm longum. orchis Dietrichiana Kerner (0. ustulato X variegata). Wiener zool. hot. Gesellsch. XV (1865) 206 t. IV, fig. I—III-, Orch. ustulato-tridenta liarla et Cantrt in liarla Iconogr. 48 t. 33 fig. 16—23. — Orch. austriaca Kerner. Oett. hot. Zeitschrift 1864, 139. Bogenhard, Taschenb. FI. Jena IS50, 351. Deutschland bei Jena. Oesterreich bei Wachau. Schweiz; wahr- scheinlich after mit 0. variegata verwechselt; Jtalien, Riviera, Val de Vesubie uud Val de Clans. Uberall in nftchster Nahe der Stamm- 7. Orchis u s t u 1 a t a L. Tuberidiis magnis oblongis 3—4 cm longis 2 cm diam. caule ad 30 cm alto v. altiore basi praesertim foliato, foliis oblongis obtusis acutisve supremis vaginantibus, spica cylindracea densiflora, bracteis lineari- lanceolatis acutis purpureis ovaria aequantibus. Sepalo dor- sali oblongo obtuso, lateralibus semiovatis subfalcatis acutis, petalis linearibus aequilongis omnibus conniventibus, labelli basi linearis lobis lateralibus linearibus antice retusis, lobo interniedio cuneato-triangulo retuso antice bilobulo, calcari minutissimo vix conspicuo, gynostemio generis, „staminodiis obulatis“ (ex Rclib. f.). — Flores inter minores generis, sepala petalaque albida plus minusve fusco-purpureo-suffusa v. omnino fusco-purpurea, labellum albidnm purpureo-punctu- XIII x , Ustulata L - Codex 6815. Bindley Orch. 274; Rchb. FI. Germ rtium * t ‘ 468 O 6 ); Ttarirt Iconogr. 48 t. 33 fig. 1—23; et om leones: Engl. Bot. t. 18. Svensk Bot. t. 351; Stun 12; Mayne Arzneipfl. XIV t. 16; Bchb. Ic. crit. VI t. 501 a Grants. Stirp Austr. 490; O. Columnae Schmidt in Meyt Flor. Boh. n. 58 (ex Bchb. f.) 0. parvi pi. IV 27; O. imbricata Vest. Syll. Batubon. I, 8 j • ex - 124; Ophrys anthropophora FI. Dan. t. 103 ma »togl 08 si, m parviflorum Spr. Syst. veget. IU, 694. M. Schulze l. c. 1.1 IX III t - 0. an _ Jfl Physiol. Aufs. 1791 flora Willi. Sp. ’ Uchb. FI. 126 Mittel-Europa, seltener in den nordlichen Districten; soli bis zum 60° N. Br. vorkommen. In Spanien nur in Cantabrien (Will- komm Prodr. 165) im Gebiet der Flora Orient. nur im Caucasus, in Italien nur in den Alpengegenden und im nordlichen Apennin. Bis liber 1500 m ansteigend. 8. Orchis tridentata Scop. Tuberidiis oblongis obtusis, caule ad 30 cm alto, foliis oblongis aeutis vaginanti- bus praesertim supremo, non in bracteas decrescentibus nec- que spica'm attingentibus, spica satis congesta pluri-multiflora, bracteis linearibus ovarium superantibus. Sepalis ovatis acu- minatis apicibus plus minusve tortis lateralibus interdum sub* longioribus, petalis linearibus angustioiibus brevioribusque, labello e basi cuneata dilatato, lobis lateralibus linearibus re* tusis antice plus minusve dentatis v. interdum laceris, lobo intermedio cuneato antice denticulato subbilobulo denticulo in- terposito interdum latissimo eV adeo bipartito, ut labellum quadrilobum apparent, calcari ovarium aequante v. subbre- viore; gynostemio lato obtuso, fovea stigmatica aut transverse oblonga aut obreniformis aut obcordata. — Flores albi s. pal- lide purpurei, plus minusve dense purpureo-adspersi. Sepala ad 8 mm longa, petala ad 6 mm, labellum 8—10 mm, calcar fere aequilongum. var. a. variegata. Caule elato, labello fere quadrilobo, denticulo in sinu lobi intermedii. var. p. commutata . Ut praecendens sed floribus bene majoribus. var. 7. Imtea. t Caule brevi, statura eompacta, lobo intermedio labelli cuneato indiviso, floribus minoribus quam in a et p. v „ r ° Tchis tridentata Scop. FI. Cam. 190. Echb. f. FI. Germ. XM Al l. 23 t. 371 (19) fig. 3. Barla Iconogr. t. 34 fig. 1—18. O. variegata Allioni FI. Pedum. 147; Orch. Simia Vill. FI. Dauph. 11, 33; O. cerco- pitheca Poir. Lamark Encycl. IV 5.93; O. commutata Tod. Orch. Sic. 24] O. brevilabris Fisch. et Meg. Ann. Sc. Nat. 4 ser. 1 , 30 (ex Boiss. X F > 6 ‘*>- Echb. f. 1. c. 2F. O. aetnensis b. laxiflora Tinto m Gussone FI. Sic. Sgn. U 876 ; O. ennensis Guss. Tin. pi. minus cog* •ic, pug. J } j0. o. militaris var. Poiret Voy. Barb. II, 247] 0. lactea 127 Poir. Urn. Encycl. l. supra c. O. acuminata JDesf. FI. Atl II, 318 ; °; conica Willd. Sp. pi. IV, 14 ; 0. globosa Brot. FI. Lusit. 19 ; 0. Cor¬ sica Vie. Ft. Cors. 16; 0. parviflora Ten. Nap. syn. p. 52; 0. Tenoreana duss. Ft. Sic. Syn. II, 533. 0. Parlatoris Tin. pi. min. cogn. sic. U, 91. 0. Hatirii’Jord. Observ. pi. crit. I, 27; 0. Hanrii Henon. Annul, soc. agric. IX 722. (ex Godron et Grenier. FI. d. France III, 288 ; M. Sch. 1. c. t. 7. Der grosaere Teil der hier aufgezahlten Synonyme bezieht sich uuf 0. lactea Poir., welche Boissier als Art aufrecht halt. Es trifft aber hier noch mehr wie bei 0. longicornu zu, dass die Unterschiede rein habituelle sind und dass die wichtigen Artencharaktere aus- nahmslos zur Vereinigung mit 0. tridentata nbtigen. kaukasien 116 ^^’ Mittel Euro P a bis Taurien und Trans- gebiet von Portugal bis Creta, auch in Klein-Asien bei Brussa; ferner in Nord-Afrika, Algier. 9. Orchis punctulata Stev. Tuberidiis oblongis v. obovatis ad 3 cm longis ad 2 cm diam. caule elato satis vai o ad 30 cm alto, foliis 3—4 oblongis aeutis ad 15 cm ongis 3—3,5 cm latis laete viridibus, supremo vaginante spi- non attingente, spica elongata cylindracea multiflora, rac eis ovatis quam ovarium sexies brevioribus. Sepalis ob- ougis °bt US e acutatis, petalis linearibus aequilongis, labelli - , 1S Jf^bus lineari-oblongis antice sublatioribus obtusis, reto™ 10 C . imeato an ^ ce dilatato profunde bilobo utrinque ... mar ^ ne antei 'iore crenulato, calcari brevi cylindraceo , ovai ^ aequante obtuso, gynostemio generis. — Se- cal afiUe 6 ~ 7 nim iabellum sublongius ad 9 mm, labdr mm ’ omn * a a ^ ba s - albida roseo-lineata, discus lateral roseo ‘P n nctatus, punctulis convexis, margines *»^raies labelli crenulatae. V!^ CtUlata Stev - Undl 0rch - 273 ; Bchb - f- F*. Germ. XUI. > ' *69 (17) a 502 ( 150 ). Boissier FI. Orient. V, 64. L»h ^ ndchralis ; boissier Diagn. orient, fasc. 13. crennia*- 6 se ^ ment * s lateralibus latioribus 3—4- nerviis apice orenulatis caleari apice inflato. (Vird -). K t I K S KWOMTT FRITZ KKAKNZUN — 129 10. Orchis Si mi a Lam. Tuberidiis oblongis v. sub- globosis 2—2,5 cm longis 2 cm diam. caule ad 30 cm alto, basi tantum foliato, foliis oblongis y. oblongo-lanceolatis acutis ad 12 cm longis 3—4 cm latis, caule supra nudo, spica sub- rorymbosa pluri-multjflora, bracteis ovatis quam ovaria ter brevioribus. Sepalis galeatis lanceolato - ovatis acutis y. acu- minatis lateralibus subfalcatis, petalis linearibus apice minu- tissime denticulatis obtusis, labello basi cuneato, lobis latera- libus linearibus divergentibus, lobo intermedio cuneato antice bifido v. trifido v. bifido cum denticulo interjecto, laciniis sub anthesi recurvatis, calcari brevissimo sacculato v. brevi-cylin- dmceo quam ovarium ter v. quater breviore, disco labelli pa- pillis multiformibus scabro, gynostemio generis. — Flores pallide rosei v. albi roseo-striati, sepala 1,3 —1,5 cm longa, labellum 1,8 cm longum. ()rch Simia Lam. FI. franc, ed I p. 507 (fide Koch ex Rchb.) Vm ^ H Germ ' XI1L X1V ' 28 tm 373 et 505 ( 21 ) tephrosanthos *«) ; Ltndley Orch. 273-, Boissier FI. Orient. V, 63 ; Barla Iconogr. 50 * , > et Pkrorumque autorum. O. tephrosanthos Vill. Dauphin II , 32., varla Iconogr. p. 50 t. 35 fig. 1-13. 0. militaris Engl. Bot. t. 1873 ; Ln n ans L CodeX 6816 e • P ’ °- itali< > a Poiret Lam - Lncyclop. IV, ’ O. zoophora Thuill. FI. Baris. 459. — leones: sub' 0. tephrosan- . . t> Curt London 1V > 82 i Lot. Mag. 62 t. 3426; Bot. Reg. V yy!’, ter - Brit - Bot - U1 *■ 2 13; Cosson et Germain Atl. FI. Paris. XXXII. M. Schulze Orch. t. 8. var. a. Beyrichii. Spica pauciflora, lobulis lobi Jintermedii labelli abbreviate. \ar. p. laxiflqra. Spica laxiflora more var. 7. sed labelli partitions ut in typo. var. 7. Steveni. Spica laxiflora elongata. Sepala petala- que magis acuminata, labelli lobus medius elongatus antice in aulo^srab^™^ 118 ae 892 \ 11 G Lchb. f. FI. Germ. cauLf * 29 3 ‘~ Boissier FI. Or. V t 63 ; 0. tephrosanthos Stev. m litt.; o. tephrosanthes macrophylla Lindl. Orch. 273. Uiiter °T 8Qd bchen England durch Mittel-Europa hindurch bis zur trumanischen) Donau, von da big zur Krim und zum Cau- — 136 — casus (var. p ntir dort), sttdwarts dieser Linie bis in die mittleren Teile der 3 Halbinseln, haufiger im Westen und in Spanien bis zu den Gebirgen von Granada, aber nur in 1000 m Meereshohe, sftdost- warts bis Persien. Wie Boissier richtig bemerkte, bildet die var. laxiflora den iibergang zu der nur durch Merkmale zweiten Ranges verschiedenen 0. Bteveni Rchb. f. Orchis Simia X militaris Gren. et Godr. Ha- bita et foliis a parentibus inter se subsimilibus vix diverse foliis oblongis acutis. scapo supra nudo, spica laxiuscula Galea acuta, sepalis oblongo- v. ovato-lanceoletis acutis, petalis ob- longo-linearibus v. ligulatis acutis brevioribus, labelli lobis lateralibus Knearibus divergentibus, intermedio lineari antice bifurcato dentieulo interposito, calcari subulato dimidium aequante. — Flores lilacini, labellum lilacino-purpureum nl is Orcb. militaris minoris aequimagni. Orch. Simio-militaris Gren. et Godron. FI de France Uh ~ 9l; O. Simiae-Rivini Timb. Lagr. Mem. hybr. 18 fig. 9 et 0. Jtivino-$'*** fimb.-Lagr. 1. c. 18 fig . 10; Orch. Beyrichii Kerner. Wien, tool Gesellsch. 208 t. 2 fig. IV. Oesterreich bei Botzen und Trient; Frankreich, Toulouse. 11. Orchis Rivini Gouan. Tuberidiis globosis w- terdum acutis, caule basi folioso ad 40 cm alto, foliis oblong^ acutis ad 18 cm longis ad 5 cm latis, foliolo 1 vagina e medio in scapo, racemo pauci-multifloro plus niinusve denso. bracteis quam ovaria multo brevioribus. Sepalis oblongis tis in galeam conniventibus, petalis linearibus acutis a* 1 ® longis, labelli e basi cuneata dilatati lobis lateralibus 1^' aribus, lobo intermedio, obcuneato, v. obcordato semper w ^ dilatato utrinque rotundato interdum fere reniformi ob ^ antice leviter emarginato v. retuso dentieulo in medio ve D °^ disco a basi medium usque v. ultra pilis abbreviatis rucis minimis scabro, calcari brevi quam labellum plus duF breviore cyhndraceo obtuso. Gynostemio obtuso generis. ^ Flores magnitudine satis diversi, sepala 6 —10 Him 0 4—7 mm basi lata, labellum ad 12 mm longum, calcar 3—. longum, omnia alba s. albida purpureo-suffusa s. striata^ belli lobi antice purpurei, discus albus purpureo-punctatus. Orchis Rivini Gouan. Illustrat. ct observat. etc. p. 74. tab. 74. (Das Werk hat nur 36 Tafeln nach Pritzel Thes. 1 ed., also ist das Citat Jab. 74“ in Reichenbach. FI. Germ, und in Boissier falsch) Rchb. f FI. Germ. XIII, XIV 30 t. 376 (34); im Texte 0. Bivini Gouan im Atlas 0. militaris L.\ 0. militaris L. Codex 6816 e. p. et Jacq. Icon, rar. Ill, 1G et plerorumque autnrum', 0. galeata Poir. Lam. Diet. En- ryd. IV, 593 (ex Rchb. f); 0. cinerea Schrauk Bayr. FI. 341; Suter FI. lleltet 3 ed.365 ; 0. mimusops ThuiU. FI. Env. Par. 458; 0. Raddeana togel Ind. Sem. Petrap. 1869, 33. - leones : sub nomine 0. militaris L. K Dan VIII t. 1377, Svensk Bot. t. 340; Engl. Bot. 37 t. 1873 et I 2675; Sweet, Flower Gard. t. 163; Jacq. Icon. t. 598; Roemer FI. "°P- V, t. 7; Dietr. Flor. Boruss. 1 t. 63; Nees Gen. 3 X {anal.) llaj/ne Arztitipfl. 14 t. 17; Rchb. Icon, crit , VIII t. 701. M. Schulze Mittel-Europa von SUd-Schweden und der Umgegend von Peters¬ burg an sUdwarts auf kalkigen HUgeln wie auch auf Sumpfwiesen. n .pamen nur im Norden und N.-Osten, in Italien im Norden ynd 9 zu den Abruzzen. Im Gebiet der Flora Orient, bis zum Caucasus ranscaucasien. Fehlt im eigentlichen Mittelmeergebiet. Der aHe Name Limits O. militaris muss fallen, da unter ihm 016 verschiedensten Arten publiciert sind. . °^ Chis spuria Rchb - f - (°- Rivini X Aeeras an- nopophora r Br.) Tuberidiis globosis habitu et magnitndine bus k, Rivini Gouan, sepalis petalisque graciliori- t S la .. el,i lobis 4 linearibus, denticulo inter lobulos lobi in- sirtuTiM 2 ^ obosbs iP sa basi! calcari minutissimo pho U abell ° semper dependente more Aceratis antropro- Flores albidi purpurei-striati apices omnium partium » Ul ej sepala petalaque 8 mm longa, labellum 1,5 cm lon- calcar 1-2 mm. Xlv°*o7S Uria ^ Bot Zt 9 184 S91 et Flora Germ. XIII. * 9 *‘ 3 ‘ 4 <**)\ M. Schulze Orchid, t. 376. G enfer e So^ Uhlhelm gefunden ' In der Schweiz in der Nahe des pophora und beobachtet > 8t . ets zwischen Aeeras anthro- 0. Rivini it ‘ Klvini - — Nach deni tiberwiegen derMerkmale von 1 dle9fe ala die Pollenpflanze anzusehen. Timb ** e . nnai ** Rchb. f. (O. Morio-papilionacea alto i Orchidis papilionaceae caule 10—12 cm Bi-acteis 04 Jon ^ ore tamen quam in Orchide Morione. s porpttreis ut in O. papilionacea. Sepalis oblongis ob- — 132 — tusis in gal earn obtusam subglobosam conniventibns, petalis angustioribus, labello longiore dilatato antice trilobulo emar* ginato, margine crenulato, calcari eylindraceo quam ovarium subbreviore. Flores pulcherrime purpurei omnes partes fere 1 cm longae, labellum antice 1,5 cm latum. Orchis Gennarii Echb. f. FI. Germ. XUI. XIV (\ 851) 172 t. 520 (168); Timbal- Lagrave Mem. Orch. p. 14 t. 1 fig. 3 (1854); Grenier et Godron FI. de Fr. Ill, 285; Karla Iconogr. 44 t. 29, fig. 1-10. Frankreich. Bei Toulouse, Wiesen bei Portet In den Th&lern von Contes und Bendejeun. 12. Orchis purpurea Hudson. Tuberidiis globoas, caule ad 60 cm alto basi praesertim folioso, foliis oblongis maguis ad 25 cm longis ad 8 cm latis acutis, scapo supra nudo, ra* cemo ad 15 cm longo densifloro multifloro eylindraceo, brac- teis ovatis acutis brevissimis. Sepalis oblongis obtuse acutatis in galeam conniventibus, petalis linearibus obtusis, labello basi brevi-lineari, lobis lateralibus linearibus antice retusis denticu latisque lobo intermedio longiore lineari antice bilobo, l° bulS lateralibus aequilongis v. brevioribus ceterum aequalibus, disco sparsim papilloso, calcari brevi eylindraceo obtuso; gynosteniio supra obtuso. — Differt praecipue galeae longitudine et lo ls labelli, qui interdum omnes brevissimi inveniuntur, i» tel UD1 intermedii tantum abbreviati nec tamen unquam reniforw® 8. Color etiam est in hac specie varius, lobus intermedius P e rumque pallidus plus minusve rubro- v. castaneo- v. purpureo* striatus v. interdum flores omnino albi apparent. var. a. stenoloba Cosson et Germain (als Art), lobi l* 4 ®* rales angusti quam illi lobi intermedii angustiores. var. p. moramca Jacq. (als Art), lobi laterales atjbreV ^| lobus intermedius multo iatior lobuli rotundati non re u> denticulati. Orchis purpurea Hudson. FI. Angl. ed. II 384; Echb. f. XUI. XIV 31 t. 8 (6) t. 378 (26), typus t. 377 (25), var. steno — (0. hybrida Bonningh.) t. 502 (150 0. maxima G. Koch) et 313 ( fig. 12 et 13, O. Jacquini Godron. — 0. militaris L. Godex 6816 «■ £ O. fusca Jacq. Austr. IV 307 \ Boiss. FI. Orient V, 65; Strateuma 9^ dis Salisb. Transact, hortic. soc. I 290; Orchis militaris FI. D an ‘ ^ Sm. Engl. Bot . 16; Lindl. Orch. 271 p hybrida] O. moravia — 133 rar. t. 182 ; Orchis sub-purpureo-militaris Timb. in Grcn. et Godr. FI. d. trance 290. — leones (sub nomine 0. fusca): Jacq. FI. Austr. IV t. 307; Curt. FI. Londin t. 23; Engl. Bot. It. 16; Sturm Flora 11 t. 41; Bietr. II. Bor. 11. 64; Cosson Atlas t. 32; M. Schulze Orchid, t. 10. 13. Orchislongicruris Link. Tuberidiis globosis 1,5 cm diam. caule ad 25 cm alto, foliis 5—7 basilaribus congestis lanceolatis v. oblongo-lanceolatis ad 8 cm longis 2- 2,5 cm latis margine undulatis supremis vaginantibus acutis, scapo supra nudo, racemo denso subcorymboso, fere capitato, bracteis minutis quam ovarium semper multo brevioribus. Sepalis oblongis acutis in galeam acutam conniventibus petalis linearibus supra gynostemium conniventibus, labello longiore lobis linearibus v. lineari-lanceolatis, lobo intermedio e basi lineari mox in lobos 2 basilaribus omnino aequales diviso, den- ticulo triangulo interjecto, calcari dimidium ovarii aequante, lamellis 2 in disci basi cum lateribus gynostemii cohaerentibus, pnostemio brevi-apiculato. — Flores albi dilute roseo-striati labellum eodem colore, punctulatum vel non; sepala 8—9 mm tonga o mm lata, labellum 1,5 cm longurn, lobuli singuli 1 ~~ 1 * 2 cm tongi, calcar 3—4 mm longum. Orchis longicruris Linck. Schrader Diar. 1799 II, 323; IAndl. Orch. F ® ‘ f ' 11 ° erin ’ XUl XIV - 33 *• 375 Boiss - Fi 0rient - ,/ Tarlatorc FI. Ital. Ill, 479; O. undulalifolia Biv. Cent. U, 44; t ‘ undulalifolia Bot. Beg. 375; Brotero Phytograph. u ( ' r °‘ h s ic *f' 3 ^ dib - °* £ivonae Tod. Gion. Scienz. ed Lett. 1840. 34 von ,? ltte,n,cer & ebie t. Sttdliches Spanien und Portugal, Sttd-Italien auf S'°t an ^ Mo «te Mario) sildwarts, auf Sicilien haufig (aber nicht in M 1C11611 Und Cor8ica )- la Nord-Atrika in Algier, wahrscheinlich schipH r0CC ° o Im 6atlic hen Mediterrangebiet in Griechenland an ver- Creta en< T ® telIen gefunden, in Bithynien, in der Troas, auch auf nie w > nd Cypern 80wie in Syrien bei Alexaudrette. Scheint eich 1 von der Ktlste zu entfernen. bracto- rclli f Biv °nae Todaro. Foliis minus undulatis, ealca^ ° Varia su ^ ae( l ua btibus, labelli laciniis fere filiformibus, santh 1 1,5 Uneas longo quoad labelli lacinias 0. tephro- ca l car ° S ^ Slmia ) proxima sed in hac bracteae brevissimae et 134 — Parlatore ftthrt diese Art als Species auf, lttsst aber die Frag 0 »sulla bonta di questa specie" offen. Reichenbach muthmasat und wohl mit Recht, dass es eine abweichende Form von 0. longicrurii sein konne („lusus Orchidis longicruris"). 14. Orchis angustifolia M. Bieberst. „Tuberi- diis cylindraceis apice attenuatis acutiusculis 44 (ex Rclib.) „bj* tripartite “, (ex Lindley) caule gracili ad 50 cm alto, foliis plerumque basilaribas linearibus v. lineari-lanceolatis acnmi- natis ad 25 cm longis 1,5 cm latis perpaucis caulinis minori- bus, spica longa satis densa cylindracea multiflora 10—12 cm longa, bracteis herbaceis laneeolatis ovaria aequantibus ala- bastra superantibus. Sepalis ovato-oblongis obtuse acutatis, petalis lineari-lanceolatis obtusis aequilongis, labello e basi cuneata dilatato obcordato antice retuso emarginato denticulo vel lamina minuta rectangula in medio, vel non, margine ere- nulato-dentato y. integro, calcari V* ~ V* ovarii aequante tenui cylindraceo, gynostemio typico. Flores pallide rosei, labelli discus albus purpureo-pnnetatus, sepala 6—7 mm longa, la* helium 10 mm, calcar 4 mm. RcAfr. /• M. Bieberst. Taur. Caucas. II, - Orchis t II. Germ. 34 t. 408 (56). 0. iberica var. Fraasii. t. 506 (154) et tj (155) fig. 8 (anal.); Boissier FI. Or. V, 65. — O. iberica M. Bieb. ' Sp. pi. IV 25; Lindl. Orch. 260; Gymnadenia angustifolia Spr. 1 Handbuch I, 342; Orch. leptophylla C. Koch Linnaea XXU, 28. Sttdlichstes Russland, KaukasuslSnder. Balkanhalbinsel in ihre “ mittleren Teilen, Kleinasien, Armenien bis Ost-Persien, ferner a Cypem. Die Pflanze wetteifert an Variabilitat mit jeder noch so va* ablen Orchidee; die S von Reichenbach aufgestellten Varlflta ,longifolia, Fraasii und Steveni" konnte man zunachst mehrere reihen, dann aber, die ganze Reihe durch Hinzufttgung der Zwisc 0 formen verbinden. Ich verdanke Herrn BornmtUler in Weun - welcher grosse Mengen der Pflanze aus Klein-Asien heimbrac ^ sehr reichliches Material und nehme nunmehr davon Abstand, Van taten zu unterscheiden. 15. Orchis globosa L. Tuberidiis oblongis s. g 1 ^ bosis 1,2—2 cm diam. caule 30—45 cm alto, foliis to®® vaginantibus oblongo-lanceolatis v. laneeolatis acutis dis® in bracteas decrescentibus, spica densa capitata globosa P — 135 — brevi-cylindracea, bracteis lanceolatis acuminatis ovariorum V2— 2 /a aequantibus. Sepalis petalisque e basi ovato-lanceo- lata angustatis longe cuspidatis fere caudatis, cuspidibus an- tice paulum dilatatis omnibus sub anthesi patentibus, labello e basi cnneata antice trilobo, lobis lateralibus subrhombeis antice acutis margine exteriore crenulatis, lobo intermedio lato-lineari medio acuto, aut in processum filiformem aucto, calcari dimidium ovarii non torti aequante conico acuto, gy- nostemio typico. — Fiores rosei rarius albi magnitudine varii, labelhun purpureo-punctulatum, sepala 1—1,2 cm longa pe- tala subbreviora, labell. 1 cm long, et inter lobos laterales latum, calcar 4—5 mm longum. Orchis glohosa L. Codex 6809; Bchb. f. II. Germ. XIV, 35 t. 381 (20) et t. 507 (155)', Lindley Orch. 269 et plerorum autoruin ; Orch. sphaerica M. Bieberst. FI. Taur. Caucus. Ill, 599 ; Bchb. f. 1. c. 36 t. 380 (28) et t. 507 (155)] Boissier FI. V, 66 et 67. — Traunsteinera globosa Bchb. FI. Saxon. 87 et Barla, Iconograph. 29 t. 16] — Xigri- iella globosa Bchb. Fl. exc. 121, Orchis Halleri Crantz Stirp. Austr. 488 ; Jug. Austr. HI t. 266; Dietr. Fl. Bor. 11 t. 723] Bchb. Icon crit. VI t. 562. M. Schulze Orchid, t. 11. Von den deutschen Mittelgebirgen an durch alle Gebirgs- gegenden Mittel-Europas zerstreut. In Spanien in Arragonien, in italien nur in den nordlichen Teilen haufiger; im Gebiet der Flora nent. nur (aur C. Koch’s Angaben hin) im Caucasus, die Form sphaerica hingegen hauptsachlich und fast ausschliessUch im Cau- ^usgebiet. 16. Orchis saccata Ten. Tuberidiis obovato-oblon- ^ brevi-stipitatis, eaule ad 15 cm alto satis firmo folioso, obis oblongis acutis vaginantibus ad 8 cm longis 3—4 cm atis inferioribus fusco-maculatis, superioribus decrescentibus racemum attingentibus sed non in bracteas coloratas trans- euntibus, spica brevi pauci-pluriflora, bracteis lanceolatis ova- n& superantibus coloratis acutis. Sepalo dorsali oblongo ob- cum petalis in galeam connivente, petalis ovatis obtusis g . lateralibus paulo majoribus antice basi rotundatis re- exis .’ ^bello indiviso obovato-oblongo antice emarginato dunf 11 }? crenulato, calcari amplo saccato quam ovarium plus Po reviore obtuso, gynostemio acuto, rostello elongate. — «■ Flores pulcherrimi purpurei, sepala petalaque 1 cm longa la- bellum 1,2— 1,5 cm longum 8 mm latum calcar 5 mm longum. Orchis saccata Ten. Flor. Neap. Prodr . 53; Rchb. { f. FI. Germ. XIII. XIV, 37 t. 372 (30) et 509 (157); Boissier FI. Orient. V, 67 et Voyage en Fspagne 592 ; Parlatore FI. Ital. 111,489 ; Lindl. Orch. 262] Bertol. FI. Ital IV, 530; Arcangeli , Compendio 657; Grenier et Godron FI. d. France III, 295. Icon. Tenore FI. nap. t. 248 fig. 2. (ex Boissier l e “ l basin producto“ (ex Rchb. f. non vidi). — Flores pallide lutei, labellum intensius coloratum, odor sambucinus, aliorum judi el ° teterrimus, aliorum (Rchb. f.) flores fere inodori. Orchis paUens L. Codex 6819; Bchb. f. FI. Germ. XUI. XIV, * 3 ’ t. 386 (34) omniumque autorum. — leones: Jacq. FI. Austr. I *■ Dietrich FI. Bor. 11 t. 722; Bchb. Icon. crit. 9 t. 8 08; Barla Iconogr- 57 t. 43. M. Schulze Orchid, t. 14. — Hue. Orchis sulphurea Linn. Bot- — 139 — var. pseudopallens. Labello subintegro, bracteis flores subaeqnantibus. C. Koch Linnaea XXII, 13. Von Mittel-Deutschland an zerstreut durch ganz Mittel-Europa und zum Teil Sttd-Europa, im Oaten haufiger ala im Weston. Im Gebiet der Flora Orientalia in der TOrkei und Griechenland, im Cilicischen Taurus bis Transkausasien sich eratreckend (Karabagh, Hohenacker.) 20. Orchis provincialis Balb. Tuberidiis ob- iongis brevi-stipitatis ad 2 cm longis 1 cm diam. caule 25 — 30 cm alto basi foliato, foliis e basi angusta dilatatis lineari- lanceolatis acutiusculis ad 9 cm longis, 1—1,5 cm latis, nigro- maculatis, vaginis 2 acutis in scapo, spica laxiuscula pauci- pluriflora, bracteis lanceolatis ovaria'aequantibus, superantibusve. Sepalis oblongis obtusis lateralibus reflexis, petalis ovatis obtusis minoribus cum sepalo dorsali conniventibus, labello 6 basi cuneata valde dilatato, lobis lateralibus rhombeis v. triangularibus apice anteriore plerumque rotundatis, lobo in- teimedio cuneato-obtriangulo antice retuso, disco minutissime papillose, toto margine crenulato, calcari ovario subaequilongo v. breviore eylindraceo apice clavato ascendente, gynostemio obtuso. — Flores aurei, labellum purpureo-punctatum, sepala 8—10 mm longa, labellum 1 cm long, et inter lobos laterales latum, calcar 10—20 mm longum. Ochis provincialis Balbis. Misc. Bot. Alt. 20 t. 2; Bchb. f. FI. Germ. XUI. XIV. 44 %. 387 et 388 (35 et 36) et t. 509 (157) et omnium autorun. Grenier et Godr. FI. d. France III\ 293; Parlatore FI. Ital. 1U ' 491 > Willkomm et Lange Prodr. FI. Eisp. i 168; Boissier FI. <>r. F, 69. - leones: Balb. I. c. t. 2; Tenore FI. nap. t. 87 Ann. Sc. "at. IX t. 7 fig. 17—20', Barla Iconogr. 53 t. 38. — Hue Orch. Morio ^r. Poll reran III, 9\ Viv. Annal. bot. I fide Todaro Orch. Sic. 42 Bchb. f )- Orch. pollens Savi Pis. 298 ; Orch. Cyrilli Ten. Neap. FI. 287; O. mascula Alsch. FI. Jadrens. 210 ; O. leucostachys Griseb. Picileg. Bumel. etc. 359; O. pauciflora Tenore FI. Neap. Prodr. 52; l*n. Syllab. 456; O. laeta Steinheil An. sc. not. IX 209 ; O. pseudo- PaUens Tod. Sic. 58? M. Schulze Orchid, t. 15. Von Nord-Spanien durch Sfid-Frankreich, Italien und den Osten er Balkanhalbinsel bis in den Siiden derselben, durch das ostliche Kiem-Asien bis Creta verbreitet. Ferner auf Sicilien und Sardinien . ln "W* Afrika. Nicht gefunden im mittleren und stldlichen pamen. Am haufigsten in Italien nachgewiesen und von da in — 140 — die KUstenl&nder des adriatischen und tyrrhonischeri Meeres ver- breitet, darttber hinaus seltener. Fehlt im Osten des Mittelmeer- gebietes und ttberschreitent nirgend die sttdeuropaischen Gebirge nach Norden. ?1. Orchis quadripunctata Bivona. Tuberidiis obovato-oblongis subglobosis 1,5 cm. diam et paulum longioribus, caule ad 20 cm alto jv. raro altiore,, foliis 2—3 basilaribus e basi angustiore lanceolatis acutis ad 8 cm longis ad 1,5 cm latis, foliis 1 v. 2 arete vaginantibus acutis infra medium scapi supra colorati, spiea pauci-pluri- (rarius) multifiora laxiuscula, bracteis, coloratis lanceolatis acutis quam ovaria curvula sub anthesi non torta semilongis v. vix longioribus. Sepalo dor- sali elliptico obtuso, petalis minoribus aequalibus, sepalis late- ralibus oblongo-ellipticis longioribus qmnibus obtusis, labelli lobis lateralibus rhombeis antice acutangulis, lobo intermedio cuneato-obtriangulo v. obcordato antice emarginato medio api- culato, disco minute velutino, calcari filiformi ovarium superante apice subincrassato obtusiusculo; fovea stigmatica reniformi v. processu inferiore rostellaii interdum fere superficialiter di- midiato. — Flores pulchre purpurei interdum rosei; discus labelli albus parce velutinus maculis purpureis 4 (additis minoribus quibusdam) notatus. Inter minores generis, sepala 4 5 mm longa, labellum 7—8 mm, calcar 10—12 mm longum- Orchis quadripunctata Cyrill ex Tenore Prodr. Neap. 53; (1.11 811 Syn. Ed. I. 73 ex FI. Neap. 291 (sec. Bchb. f.) llchb. f. FI. Germ. Xlh- XI y , 45 t. 508. Arcangeli Prodr. 658 ; Boissier FI. Or. V, 69 (»'««■ ommb. synonym.); Orchis Branciforti Bin. Bernard. Stirp. rarior. Bee. Manisc. N. 3 (1813) F. (1—2 d.) ex Arcqngeli l. c. Todaro Orch. Sic- p. 33 (exet. synonym. 0. quodripunctatae Ten. Gussone syn. fl. sic. B- 532 et Bertoloni FI. Ital. IV , 530. Bindley Orth. 276. Orchis Host* 1 ’ Tratt. Observ. 107 et Archiv d. Geio. fasc. II, 107 (1811)', Anacamptis quadripunctata Lindt. Orch. 275 ; Gymnadenia humilis Lindl. 276; Orch. bipunctata Bafin. in Joum. Bot. IV, 272 sec. Bafin. ipsum ; Bivona *'«• herb. Smith; Orch. trichocera Brogn. Bory Exp. Morea p. 260. — Orch- Boryi Bchb. f. FI. Germ. 1. c. p. 19 t. 503. Im ostlichen Mediterrangebiet verbreitet. Auf der Balkanhalb- insel in den Ktlstengebieten fast aberall gefunden von Istrien durch Dalmatien bis Corfu und bis zum Suden der Poloponnes. Attica Bdotien. EubiJa. (Klein Asien?) Kreta und Cypern. Westlich vo» diesem Gebiet nur auf Sicilien und Sardinieu 141 Parlatore hat 0. quadripunctata Cyr. und 0. Brancifortii Riv. gotronnt und lotztere sogar znm Typus seiner Tribus „Pusillae“ er- hoben. Die von ihm selbst verfassten Diagnosen lauten aber so wenig verschieden, dass weder von einer besondren Tribus noch von einer Gattung noch von einer distincten Art die Rede sein kann, iondern nur von einer Varietftt und selbst diese steht auf recht schwaohen Fflssen. Sie mtlsste alsdann O. quadripunctata var. Bran¬ cifortii heissen und ware so zu charakterisieren: Plant a pusilla, petalis duplo minoribus quam sepala, la- belli lobis lateralibus angustioribus. Diese Art soli nach Parlatore nur auf Sicilien und Sardinien vorkoimnon und die Merkmale einerseits wie das Vorkommen andrer- Vergleic getha i aber die Analysen der Lippe in Rchb. FI. Germ 1. c. l ' & 8l ih en l at ’ de,m Morio ’ tongicornu e tutti quanti haben alle se e testa hyalina wie quadripunctata und ein Samen mit Spiral- ^ ern, wie Tafel 603 Fig 10 ihn darstellt, kommt weder bei den nones noch bei den *Masculae“ vor. Die Angabe verdient nach- untersucht zu werden. obt ^ r cbis anatolica Boiss. Tuberidiis oblongis ls 2,5 cm longis 1—1,5 cm diam. caule gracili tenui ac 1 } purpureo-suffuso, basi foliato, foliis lineari-lanceolatis aeutis ad 8 cm longis ad 2 cm latis, uno alterove vaginante _ . ,. mira medium scapi, spica laxa pauciflora, bracteis lan- e a is aristatis ovarium tortum aequantibus. Sepalis petalisque onbus oblongis obtuse acutatis sepalis lateralibus ringeu- 142 — tibus ceteris conniventibus, labello fere duplo longiore e basi euneata dilatato, lobis lateralibus aut omnino obsoletis labello igitur inteero late cuneato obcordato emarginatoque aut obs¬ cure rhombeis sinu minuto utrinque a lobo intermedio latissimo retuso emarginato sejunctis, margine crenulato, calcari longi- tudine yariabili, stricto filiformi acuto ascendente y. horizon- tali quam labellum bis ad ter quam ovarium vix longiore; gynostemio apieulato. — Flores pulchri purpurei, margins et partim calcaria pallidiora. Sepala 8—9 mm longa, labellum 1,2 cm longum calcar 2,5—4 cm longum. Orchis anatolica Boissier Diagnos. PI. Orient, novar. Ser. I 5 p. 56 et Flora Orient. V, 70; Rchb. f. FI. germ. XIII. XIV. 47 t. 389 (37). 0. rariflora C. Koch Linnaea XIX, 75. var. Kochii mera est forma floribus paulo minoribus et calcari breviore. (= O. rariflora C. Koch 1. c.) Klein-Asien, Carien, Lycien, Cilicien. Syrien (Libanon) bia Jerusalem, auf Chios und auf Cypern. Laudeinwarts in Mesopotanien (Hausskrt!) 23. Orchis laxiflora Lamark. Tuberidiis globosis 1,5 cm diam. caule stricto gracili ad 40 cm alto vel h n0 altiore, foliis linearibus acuminatissimis ad 20 cm longis 1 0111 latis dissitis in bracteas magnas coloratas decresceutibus spica laxa pauci-pluriflora, biacteis inferioribus subfoliaceis flores, superioribus ovaria tantum superantibus lauceolatis acuminatis. Sepalo dorsali ovato-oblongo cum petalis minoribus ceterum aequalibus connivente, petalis lateralibus ovatis subobliquis omnibus obtusis, labello utrinque rotundato antice trilobo, lobis lateralibus semiobovatis, intermedio rectangulo v. brevi-obtri* angulo emarginato v. retuso v. toto labello cuneato-obovato lobis lateralibus subrhombeis, inteimedio plus minusve reducto, calcari recto v. subascendente cylindraceo apicem versus cla- vato ovarium fere aequante, gynostemio basi contracto graei- liore, tovea stigmatica rostelli processn fere dimidiato, stami- nodiis minutis. — Flores pulcherrime purpurei, discus labelli albus purpureo - punctulatus, sepala 1,2 cm longa, pc tala 9 10 mm, labellum 1,2 — 1,5 cm longum et antice aequilatum* Floret Maio. 143 var. palnstris Jacq. (als Art.) floribus paulo majoribus, laliello distincte trilobo lobo intermedio rectangulo-prosiliente emarginafco, calcari quam ovarium breviore. Floret exeunte Maio et Junio. Orchis laxi/lora Lam. FI. Franc. Ill, 504 fide Koch (ex Rchb. f ) et omnium autorum. 0. ensi/olia Vill Dauph. II, 29. Orch. 0. Taber- naemontani Gwel. FI. Badens. Alsat. Ill, 535; 0. platychila C. Koch Linnaea XIX (1846) 13. — Orchis palustris Jacq. Collect. I, 75; 0. laxi- flora C. A. Meyer (non Lam) Verz Caucus. P/l. et plerorunique autorum; 0. mediterranea Guss. pi. rarior. quas etc. p. 365. — leones: Bchb. f. II. Germ. XIII. XIV. 0 palustris 47 t. 392 (40) Jacq. Icon. rar. t. 181; Bietr. FI. Bor. I t. 2; Rchb. Icon. crit. 9 t. 831 ; Barla Iconograph 55 t. 40. 41 1-10; 0. laxiflora. Rchb. f. l.c. 49, t. 393 (41) et t. oil (159); 0. platychila C. Koch, Hayne Arzneipfl. XIV t. IS; Engl. Bot. t. 2828; Durch ganz Sumpfwieaen ver Westen, die Vari Von den Un der Variet. palua der BlUte, alle ai dinge und Teile, werden pflegt. z Europa und auch in Nordafrika und Syrien auf rbreitet und zwar die Stammart mebr in Stlden und ietat mehr in den ttbrigen Gegenden. iterschieden zwischen O. laxiflora der Stammart und atria ist der wiebtigste die etwas verschiedene Zeit ndren Cbarakter betrelien verhaltnissm&saige Neben- , deren Variabilitat bei alien Orchia-Arten sehr be- bei andren Arten atillsehweigend ttbergangen zu Orchis parvifolia Chaub. Tuberidiis oblongo- °J atls ad 2 cm long-is 1,5 cm diam, caule 60—80 cm alto \ 2 a 3 pieds), foliis plerisque basilaribus lineari-laneeolatis v. mearibus canaliculatis acuminatis ad 10 cm longis ad 1 cm miuoribus 2—3 decreseentibus in scapo; spica elongata su blaxiflora pluri-multiflora, 10—12 cm longa, bracteis lance* olatis ovaria subaequantibus. Sepalis oblongis obtusis latera- 1 us ringentibus obtusis, intermedio cum sepalis miuoribus eoimiventibus, omnibus pulchre intense purpureis, labello fere . culari lobis lateralibus utrinque rotundatis, intermedio vix sejuncto latissimo rotundato vix ultra lobos laterales producto, jsco labelli albo purpureo-punctulato, calcari recto cylindraceo ^unidium ovarii vix aequante. - Junio. GerJ^v 8 parvifolia Chauhard. FI. d’Agen, 369 t. 7. Rchb. f. FI. m 292 1 XIV '’ 50 *• 512 ( 160 )i Gren. et Godron FI. de France 144 Frankreieh. Environs d’Agen, dans les pres humides des Landes, a Durance, a Bouss6, vallon du pont du Cass6, de Naux sur les rives du Touch (Chaubard). St. Martin pres de Toulouse (Neulet). Die Diagnose ist zum Theil der Beschreibung in Grenier und Godron entlehnt, zum Teil nach Herrn Chaubard Zeichnung in Reichenbach. f. FI. Germ, entworfen, welche er an R. geschickt hatte. Ob der Text Reichenbacli’s anders lautende briefliche Angaben Herrn Chaubard’s enthalt oder auf solche hin gemacht ist, weiss ich nicht, vermuthe es aber, denn einige der in Reichenbachs Diagnose enthaltencn Merkmale stimmen mit der Abbildung absolut nicht ttber- ein, so die Schilderung des BlUtenstandes, von welchem er sagt. „spica contracta cylindracea“ und welcher auf der Abbildung weder zusammengezogen noch cylindrisch, sondern dttnn und locker aus- sieht. Oh nun die Pflanze ein Bastard von 0. mascula X laxiflora ist, wie Grenier und Godron annehmen oder von coriophora X P»* lustris, wie Reichenbach will, ist kaum zu unterscheiden. Wenig glaublich ist die Teilnahme von coriophora insofern, als die BlUten- blatter ausnahmenslos ganz stumpf sind, andrerseits sind sie fM einen Bastard der beiden andren Arten sehr klein. 24. Orchis in earn a ta L. Tuberidiis palmatis 2—3- dactylis fibris longissimis, caule elato sub anthesi fist®' loso foliato, foliis e basi paulo latiore lanceolatis acuminatis supremis spicam aequantibus v. superantibus apice cucullatis plus minusve intense maculatis cauli subparallelis; spica densa pluri-multiflora, bracteis inferioribus subfoliaceis acuminatis flores superantibus, superioribus eos aequantibus. Sepalo dorsa i ovato-oblongo obtuso, cum sepalis ovatis obtusis aequilongis galeam formantibus, sepalis lateralibus longioribus ovato* oblongis reflexis. labello suborbiculari antice obscure trilobulo, lobo intermedio vix prominulo triangulo v. omnino obsole o, margine plus minusve crenulato, ealcari cylindraceo obtuso ovario subaequilongo. — Planta habitu et statura q® a ® maxime variabilis; inveninutur specimina ad 60 cm alta, fo^ ad 30 cm longis ad 4 cm latis vestita, flores a latere su * compressi, sepala lateralia 5—6 mm longa, labellum 7—8 longum 6 mm latum. var. a. augustifolia Wimmer et Grobow. Caule tenui foliis anguste-linearibus plerumque immaculatis, spica puncifloi a - var. % ochrolenca Wuestnd. Caulo valido satis crasso floribus ochroleucis, disco labelli luteo immaculato. — i4& Orchis incarmta L. FI. Suec. ed U p. 312 n. 802; 0. mixta v. tt incarnata FI. Suec. 802; Betz prodr. 167 ; 0. latifolia L. Rckb. Icon, crit. VI p. 7 et 0. latif. angustifolia Babingt. Man. Brit. Bot. 291 et 0. latif. longibracteata Neilr. FI. v. Wien 129. 0. angustifolia Wim. et Giab. FI. Siles.H, 252 ; 0. divaricata Bich. in Merat FI. Paris. II, 94. 0. haematodes Bchb. FI. exc. 126; 0. lanceata Dietr. FI. Bor. t. 5. 0. incarnata L Bchb. f. FI. Germ. XUI. XIV 51 t. 397-99 (45-47) 514, 3; 515, 1 et 516, 2-3. Barla, Iconogr. 62 t. 50. — FI. Dan. XIV t. 2476, Bchb. crit. IX t. 810. var. Y- sesquipedalis Will. Caule exaltato, foliis brevins- culis, spica laxiflora, labello e basi cuneata flabellato, antice subtrilobo. 0. sesquipedalis Willd. Sp. pi. IV, 30; Bchb. 1. FI. Germ. 1. c. 53 *• 400 i 48 ) 396 (44) et t. 405 (53) an hue 0. salina Tursc. Lindl. Orch. 259. var. 5. Traunsteineri. Reichenback untersclieidet zwei Formenreihen: 1. Imarnatae verae. a. lanceata , b. foliosa , c. angustifolia. Zu var. a. gehOren die oben aufgezahlten Synonyma, sie ist die 0. incarnata L. der meisten Auto re u. var. b. foliosa. validissima ingens polypkylla spica congesta primum py- ramidali maxima bracteis foliorum ratione longissimis, labello transverso latiore quam longo. 0. foliosa Soland. in Lowe Madeira 13 fide Lindl. Bot. Beg. 1.1701 (nee Lindl. t. 44 ■= O. lati.olia var. nec tab. 59 II. Germ.) Algier und Madeira. var. c. angustifolia. ngracilis tennis tnberidiis macrodactylis saepe monodacty- fo * iis anguste lineari-lanceolatis, spica pauciflora, perigonii ioliis 5 vnlgo acutissimis.“ 0. angustifolia (Lois.) Bchb. Ic. crit. IX, 171 t. 848; 0. Traun - £nen Sauier Allg. Bot. Ztg. XX, 1; 0. sambucina v. subalpina Bchb. ■ e xc. sub 853; O. latifolia v. angustifolia Lindl. Orch. 260. Dieae Variet&t ist von D. J. Klinger in seiner Dissertation, Re- ^ 8 *on d. 0. cordigera und angustifolia, Dorpat 1893, in zahlreiche * marten und Varietaten zorspaiten, wek-hc, sowvit nacli den Be- •eibungen eiu Urteil mOglich ist, teils rein individuelle Ab- 146 weichungen darstellen, teila Forrncn, welch* Permanenz ihre Charaktere zeigen, welche bo wenig verschieden aind, da.»9 sie unbedei v. anguatifolia gestellt werden kSnnen. 2. Sublatifoliae. a. bremcalcaratac. Orch. salina ? Turcz (Lindl. Orch. 359 ? < t. 876. Orch. latifolia v. crucnta Lindl. Orch. j Man. n majalis BcM-H b. sesquipedales. aa. genuina (= O. sesquipedalis Sp. pi* IV 30). bb. algerica. cc. altaica. Orch. salina? lursc. Lindl. Orch. 359. , ica Wttatnei) wurden a i Oaten eratreckt aich * nach Peraien. Specie •rote Biilten sma la B8 rotgelbe(0.«^ Bo miner n ge9awiu elt - aculati”) dem ao wenig charakteriatiach iat, daaa aie den Orchis ambigua Kerner (O. incarnata X maC * ^ Tuberidiis palmatis 2 v. 3-dactylis, caule solido c. alto, foliis dissitis oblongis obtusis v., acutiusculis 8 cm ® 2,5 cm latis superioribus decrescentibus acutis, spica dens multiflora, bracteis lanceolatis acutis acuminatisve floics ^ aequantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus ribus extus dilatatis (semirliombeis si mavis) labello e c basi latissimo antice trideutato semirhombeo-dentibus a, magnis acutis, calcari cylindraeeo obtuso. — Flores P eK illis Orch. maculatae magnae aequales. Orchis ambigua Kerner. Wiener Verb. tool. hot. QU&* (1865) 305 t. II fig. 1-3. sa J- Oeaterreich. In der Nahe von Oberndorf am Jauerling 3 rande dea b0hnu8ch-mahrischeu Piateau’a in iOUO Hbhe. . 26. Orchis latifoliaL. Tuberidiis palmatis, ^ stricto basi semper crassiusculo leviter angulato fistuloso 147 50 cm alto, foliis 4—G ovatis v. ovato-lanceolatis acuminatis apice non cucullatis non caule adpressis sed plus minusve divergentibus semper nigro-pnrpureo-maeulatis non in bracteas dt-iTt'sa'iitiiiiis, supremo spicam forsan attingente nullomodo aequante neque superante, spica congesta multiflora satis densi- nora, bracteis lanceolatis plus minusve (praesertim basilaribus) coloiatis, acuminatis apice spicae nunquam comosis. Sepalis ovato-oblongis lateralibus basi extus paulo Jatioribus reflexis intei dum auriculorum instar erectis, intermedio cum petalis aequa lbus minoribus in galeam connivente; Jabello e basi late- cuueata dilatato antice subtrilobulo, lobis vix evolutis obscure i lombeis extus rotundatis, medio breviore latiore, emarginato v. non subtiiangulo, calcari ex orificio conico cylindraceo ob- uso recto ovarium subaequante. — Elores plus minus intense purpmei labellum intensius punctatum, magis ringentes quam lncarn atae l, 5 cm sub anthesi (non explanati) diam. l r tif ° lia L ' Sp ' pl 941 {1334) - Rchb f - FL Gern - XUL , et ft. et pier or unique autorum. O. majalis Bchb. Icon crit. VI V , U,ch comosa Scop. II. cam. 198. r” 1 * 1101 Fisch - LindL 0rch 262 ’■> 0rch - totifoha 0, conica C k o1 7 * a ^ nis C - Koch. Linnaca XXII, J281 et 0. triphylla A0C * C * Brit. Ind. VI, 127. O. Hatagirea Bon. Frodr. ' Z* tt Wall. \ arietates a Reichenbacliii lae jadicandae videntur, e 1. c. publici juris facta merae enim species a specimine in L ondln U t ' C ’ L 401 Dan - U f 266 > CurL FL lor, 2 t4 FnijL BuL 33 *■ 23 <>8; Sturm FI. II t. 7, Bietr. FI. t. 13. var ’ Ul/ ° l - lK 1na Jolis Gu Impel et Kl. Abbild. of tit. Gewdchse Barla Fouogr'Tit^S ^7 ** * ** Ic ‘ 565 ‘ Nord-Asien bis zum westlichon Tibet) Afghanistan. ReicUeubach unterscheidet 4 Formenreihen: 1- i»atiroliae verae. ^ierher cpharo i- ‘ ri ^tiger in^ H° U au S eftihrten <*ate, mit 3 Unterformon ifnii.. i.. . %ltiue ben Abweiehutiiren. wie sio oft vorkommen, 148 2. Latifoliae incarnatae. Mcist nordische Formen. Die Citate Reichenbaeh’s beziehen Bich auf Herbarzettel und finden Bich nicht in der botan. Litteratur. Er unterscheidet als Unterformen: a. lagponica. b. subincarnata. c. elata. d. foliosa. Zu dieser letzteren — einer riosigen Pflanzo — gehort die Abbildung in Lindley-Sert. Orch, t. 44. 3. Subsainbucina. a. Beeringiana = (0. latifolia L. var. Beeringiana Cham.?) 0. acuminata v. Fisch. = 0. aristata Fisch Lindl. Orch. 262 et 0. Chorisiana in sched. b. conica. „Calcari conico ovario breviore, galeae pliyllis acutis, labello leviter trilobo nuc subcord ato. M Welche wieder geteilt wird in aa. genuina. foliis Orch. sambucinae elongatis et bb. Blyttii. folio unico abbreviato. Hierher stellt Rchb. f. ala Synonyma. O. cruenta Boch. Bannat. 34. O. latifolia o. conica Lindl. Orch. 260\ O. cordigera Fries Novit. Suec. 130 et 0. rivularis in schedule. Ferner gehbren hierher: 0. bosniaca v. Beck Annal. Hofb. Mus. Ill, 53 1.1 et V, 574. O. Grisebachii Pantoscek. Beitrag Flora d. HerzeSowina etc. Verhandl Ver. Pressburg 1874 p. 27. 4. Latifoliae submacnlatae. 0. affinis C. Koch Linnaea XXII, 284 et 0. triphylla C. Koch l. c. 283. Von den hier aufgeftthrten Formen iat 0. cordigera Fries v°n Dr. J. Klinger in seiner ..Revisionider O. cordigera und angustifoh* in 2 weitere Reihen Cord, genuinae und Cord, latifoliae zerspaU® n > za denen er u. A. 0. bosniaca Beck rechnet. Die Aufz&hlung er meist nur mit kurzen Notizen ohne Diagnose versehenen VarieWten ttbergeho ich. 0. bosniaca Beck ist durch ein sehr breites Labellu 111 ’ auffallend, breite gefleckte Blatter, einen stets kopfig verkU« te " Bltttenstand und auffallend brillant gefarbte Blumen ausge*eichn«*i verleugnet aber sonst den Latifolia-Typus nicht. Die Rpp llk /' Beck's (Annal. Naturh. Hofburg Mus. (L8yO) V 674 richtet sic — zwar mit Recht — gegen die Zusammenziehung mit O. cordig e Fries hndert aber nichts au der Thatsache der Zusauuneiigehorig* 61 mit 0. latifolia L. — 149 — 27. Orchis psendosambucina Tenore. Tuberidiis subcylindraceis v. oblongis compressiuscuiis infra tantum bi- v. tridacfcylis, caule laxiusculo ad 25 cm alto basi foliato, foliis congestis 7—9 linearibus v. longe lineari-lanceolatis apice obtusis dimidium scapi aequantibus, foliis minoribus 2 v. 1 in scapo, foliis spicam omnino non attingentibus ad 12 cm longis vix 1 cm latis plerumque angustioribus. Spica pauci- multiflora cylindracea bracteis oblongis y. lauceolatis obtusis v. acutis flores aequantibus v. (inferioribus sc.) superantibus. — Sepalo dorsali oblongo, petalis sublongioribus ceterum aequali- bns, sepalis lateralibus oblique ovato-oblongis omnibus obtusis sub anthesi i eflexis; labello e basi cuneata obtriangulo, utrinque (so. lobulis lateralibus) rotundato, antice trilobulo, lobo intermedio parvo retuso rectangulo, calcari cylindraceo ascendente quam ovarium longiore, fovea stigmatica altiore quam lata — Flores satis conspicui. Sep. dors, petalaque 6—7 mm longa, sep. lat. ad 9 mm, labellum ad 10 cm, calcar 1,5 cm longum. — Flores littei centro purpurascente, vel purpurei disco luteo. Orchis psendosambucina Tenore. Synops. ed. Ip. 72 ; ed. Up. 64 ex O us FI- Neapolit. II, 284 ; Bchb. f. II. Germ. XUL XIV 62, t. 413 et 4u i 61 et 62 ); Boiss. II. Orient V, 72 ; Parlatore Ft. Ital. Ill, 514. Lmdl. Orch. 263. — Orch. sambucina Brotero, FI. Lusitan. I, 21. — Orch. bracteata Ten. FI. Neap, prodr. {non L.) 411 (1811). — Orch. Bo- r ” nn(l Se l>ast. PI. rom. fasc. I, 12 (1813 ); et Sebast. e Mauri FI. Bom. Protfr. 308. - Orch. sulphurea Spr. Syst. Ill, 688. Orch. lucana Spr. Pvgtllus II, 79. — Orch. Markusii Tineo pi. Sic. rar. etc. fas. I, 9. — Orch. sicula Tineo l. c. 8. _ Orch. flavescens C. Koch Linnaea XXII, 281 €t 0rch - tennifolia C. Koch l. c. 281 var. purpurea. — 0. imularis Sommier Bull. Soc. Bot. Ital. 1895, 247 et Martelli Monocot. Sard. 58 t. 2 fig. j_ 4 . 0rch f asiculata Guss Syn fl Sic jj 875 In Portugal, Stld-Spanien (nur im Gebiet von Granada), in Italien * 0n Rom an sttdwarts. Sicilien, Sardiuien, Ischia; hauptsachlich och m Sad-Ost-Europa (Attica, Laconien, MesseDien) femer bei ^ stantinopel; wie es 8cheint in ganz Klein-Asien. Taurien, Kau' Kasuslauder und Trankaukasien, Nord-Pereien und Syrien (Libanon und Ant ilibanon). 28. Orchis sambucina L. Tuberidiis subcylindra¬ ceis apice tri- v. didaetylis, caule plus minusve valido ad 30 cm a t0 ®^lnloso, foliis 4—5 dissitis lanceolatis acutis spicam a lingentibus basi attenuate fere petiolata dicendis, ad 12 cm 150 longis ad 3 cm latis, spica densiuseula pauci- v. pluriflora, bracteis oblongis acutis flores superantibus subfoliaceis. Sepalo dorsali petalisque minoribus ovatis obtusis in galeam conni- ventibus, sepalis lateralibus bene majoribus aequalibus basi antice magis rotundatis, labello suborbieulari margine crennlato antice tri-ad quinquelobo lobis interdum irregulariter lobuk' tis obtusatis calcari cylindraceo-conico ovarium subaequante obtuso, fovea stigmatica subquadrata. — Sepala lateralia 7— 8 mm longa, petala et sepal, dorsale 5 v. 6 mm longa, labellnm 8— 9 mm longum et latum, calcar 1,3 cm longum. Flores varii; albi, ochroleuci, lutei, rosei, dilute purpureo-rosei, labello purpureo fauce luteo purpnreo-punctato etc. Odor subsambu* cinus. Orchis sambucina L. FI. Suecia 312; Codex 6822. Bchb. FI. Gem. exc. I, 126\ Fctib. f. FI. Germ. XIII. XIV, 64 t. 412 {60) omnium autorum. - Orch. latifolia Scop. {non L.) FI. Cam. II, 196. - Orch. Schleicheri Sweet. Brit. Gard. FI. II, t. 199. — Orch. pollens Moritii FI. Graubund. 508. — leones: Jacq. FI. Austr. II t. 108; FI. Pan. VII t. 1232 ; Svensk Bot. t. 362; Bocmer FI. Europ. IV t. 8 ; Bietr. K Bor. IV, 227 ; Sweet Flow. Gard. t. 299; Bchb. Icon. crit. IX t. 809. 810; Barla Iconogr. 59 t. 46. In Sttd-Schweden bis Stockholm, auf Seeland und Bornholm, aber nirgends haufig. Hauptsachlich in Mittel-Europa (mit Ausnahme vo Q England) verbreitet, seltener im SUden und dort auf den Bergen. Selten in Spanien (nur im Norden), in Portugal nicht gefunden. In Italien vereinzelt bis Sicilien. Auf der Balkanhalbinsel in Mace¬ donian, Thracien und im Peloponnes. Blttht sehr frtth im Frtthiing ala erate aller Orchideen. 29. Orchis maculata L.*) Tuberidiis plerumq ne divaricato-palmatis, caule stricto gracili solido ad 50 cm alto, foliis satis longe vaginantibus dissitis oblongo-lanceolatis acutis v. acuminatis intense maculatis (maculis saepius compluribus confluentibus) supra in bracteas non decsescentibus spicam non attingentibus, spica primum ovata deinde cylindracea pauci- ad multiflora, bracteis ovato-lanceolatis acuminatis ovaria a e ' quantibus. Sepalis petalisque minoribus ovato-oblongis obtusis? *) Ein Yerzeichniss der bisher beobachteten Hybriden von Orchis wird dem Schlusse dieser Abtheilung hinzugefttgt werden- — 151 sep. lateralibus majoribus basi antice dilatatis rotundatis, la¬ bel !o e basi cuneata subito dilatato antice trilobulo, lobis lateralibus plus minus divergentibus, ovatis, subrhombeis, obs- nire triangulis imo lobulatis, margine plus minus crenulato, lobo interm edio interdum in dentem triangulum parvum reducto, prosiliente v. non, imo in sinu loborum lateralium abscondito. calcari cylindraceo ovarium aequante v. paulum breviore obtuso, processu rostellari sulcato. — Flores sub antbesi 1,5—2 cm diam. pallide purpurei v. rosei plus minus dense purpureo- punctati. — Orchis maculata L. Spec. 942; Codex N. 6823 et omnium autor. Vrch mxxta Sw. Act. Holm. 1800, 207 ex Svensk Bot. VI t. 413-, Orch. longtbractcata Schmidt, in Meyer, phys. Aufs. 1791 t. 2. - Orch. Bon ■ naniana Todaro Orch. Sic. 58. — Orch. Gervasiana Tod. 1. c. 58. — / , r Or tin. Bot. Ztj. VIII (1858) 738. - 0. comosa Schmidt '91) 233 c. iconc. — Orch. curvifolia Nyland. Spicileg. saccigera Brogn. Bory Exp. Moree p. 60. vrcn. macedonica Griseb. Spicileg. 361. — Orch. macrostachys Tin. Jf Tar . , J ’ 27 \ °rch. longibractea C. Koch. Linnaea XXII, 282, — cal!! d ° deS GriSCb - Tor f moore P- M >» Indice Kemnsi ad O. in- t HZ referta - ~ Icon ™‘- FI. Han. VI t. 933; Curtis FI. Bond. IV, Bot 1X ’ 632; Svensk Bot - Bietr - Fl. Bor. 11. 6 ; 12 \ Bchb. Icon. crit. VI t. 566; Bchb. f. FI. 98 et 516 ; Barla Iconogr. 60 t. 47 ; Hegel FI. Fenn. JJ, 12 N. 9 *t- Scandin. 1 ; 61. f Kl. A :... Gtrm ' XIII. XIV t. G(,rt - FI. v t. 148 enbach unterscheidet . saccigera. Hier auf dQrftige i genu 2. sudetic ediglich *wunen 2. Meyeri und 3. elodes Kezogen werden. Es eind beides Foj ^B ewbhner der Torfmoore; beide e H UDd »*>er sonst ir saccigera ia v erhaitnia 8 e, ist ; Sodann We,ChB — —- --hi„ gemacht i der nordlichen Gegenden ;racile Formen mit kleinen }r sonst keineswegs verkflmmert. N. 6 , Form, charaterisiert durch sehr stattliche BU , itztes Labellum und weiten Sporn, sie ist c en Teilen des Gebietes eigentiimiich. Hoc inseratur: interns C Datalis Tineo. „Tuberibus cylindraceis sub- an &uste r 1 . cau * e 4 ~ 6 ' folio, folia fasciculata erecta, eari-lanceolata acutiuscula subaequante, spica brevi — 152 — laxiuscula subglobosa pauciflora, bracteis lineari-lanceolatis acu* minatis, inferioribus ovario duplo brevioribus, petalis diiobns exterioribus patentibus, labello trilobo, lobis integris, laterali- bns duplo latioribus intermedio longiore lanceolato, calcari descendente cylindraceo conico acuto, ovarium non excedente;“ — caules 3—4 pollieares graciles folia anguste lineari-lanceolata subaequantes, spica 4—6-flora subpollicaris, calcar eylindraceo- conicum (non crassum) acutum. — Species quoad folia et liabitum ab omnibus affinibus distinctissima. Crescit in elati- oribus montosis apricis (Etna altore, nella strada per andare al cratere)“. Orchis natalis Tineo PI. rar. Sic. min. cogn. fas. I, 8. Wortlick wiederholt in Behb. f. FI. Germ. XIII. XIV, 69 und in Parlatore ft- Ital. Ill ; 625. Sollte es nicht eine etwas abweichende Form von Orch. pseudo- sambucina sein kbnnen?) — K. 30. Orchis spectabilis L. Tuberidiis ad ipsa® fere basin partitis, catapliyllis 2 satis amplis in basi, foliis 2 maximis basilaribus obovatis basi cuneatis v. brevi-pedicellatis scapum semper aequantibus ad 16 cm longis ad 8 cm lab 8 brevi-apiculatis, scapo nudo 10—15 cm alto, spica pauciflora, bracteis magnis foliaceis lanceolatis inferioribus flores multo excedentibns superioribns vix aequalibus. Sepalis ovato-ob* longis acutis petalis oblongo-lanceolatis acutis omnibus aequi longis und in galeam arete conglutinatis, labello subaequilong® cuneato-obovato leviter emarginato margine (crenulato?) calcan labellum et ovarium aequante cylindraceo apice leviter in crassato-obtuso, gynostemio satis alto 3 A sepali dorsalis a®* quante, antherae loculis parallelis massulis pollinis ma? nb grosse-granulosis, caudiculis longis tenacissimis, glandulis mag® 15 in bursicula bene prosiliente absconditis, fovea stigmata* ampla, marginibus gynostemii in basin labelli decurrentibus. " Flores speciosi bilabiati, labium superius (scil. sepala petalaq 116 / 1,3 cm longum purpureo-violaceum, labium inferius s. labell 1 ® 1 album labio superiori fere aequilongum. Orchis spectabilis L. Sp. pi. 943 (1337) Codex N. 6832 ; pl. IV ; 36; Parch FI. Am. Sept. II, 587; Beck Bot. North, et M** 153 States 547; Lindl. Orch. 267; A. Gray, Manual 6 ed. 506. — leones: Hooker Exot. II. t. 69\ Lodd. Hot. Cab. t. 78; Sweet Flow. Gard. t. 65. Nord-Amerika. Canada bis Georgien, westwSrts bis Minnesota und Missouri in Waldem mit.fruchtbarem Bodon. An frisch aufgeblQhten Blttten ist von ciner KrUuselung der Lippe meist nichts zu sehen; ich babe an dem immerhin leidlich nur an selir reifen Blttten gefunden. Das Jabellum margine crenu- latum* scheint also eine Phase des BlOhens viellcicht uur der Bo- ginn des Abbltihens zu sein. 31. Orchis Cliasua Don. Tuberidiis oblongis, caule 9—30 cm alto, foliis paucis 1 v. 2 (rarissime 3) basilaribus linearibus v. lineari-lanceolatis 7—15 cm longis 1—3 cm latis, spica brevi pauciflora, bracteis lanceolatis acuminatis quam flores paulo brevioribus. Sepala dorsali minuto latissime ovato snborbiculari obtuso, lateralibus reflexis oblongo-lanceolatis acuminatis, petalis oblongis obtusis, labello obovato v. obovato- oblongo v. transverse elliptico antice trilobulo, lobis triangulis brevibus ohtuse-acutatis plus minus repandis, calcari cylindraceo ovarium aequante leviter curvato obtuso, gynostemio generis, antherae loculis parallels. — Flores purpurei rarius albi 9 mm ~ 1,5 cm diam. Orchis Chusua Don. Prodr. FI. Nepal. 23; Hook. f. FI Brit. Ind. V l 127; Gymnadenia Chusua Lindl. Wall. Cat. 7058 ; Id. Orch. 280 ; Gymnad. puberula Lindl Wall. Cat. 7059. Himalaya 3300-4300 m. Nepal (Wallich). Sikkim (Hook und Thomps) Kumaon (Duthie). — Japan sec. Maxim. Diagn. pi n. As. 547. Die sehr schmalen Blatter haben nicht Belten dieselhe HOhe wie der sehr armbltttige BlUtenstand, die Pflanze hat je nach der Hohe einen sehr versebiedenen Wuchs, am dttrftigsten sind natttrlich die aus den httchsten Lagen. Die BlUte hat mit denen einer Orchis ~ auch ganz abgesehen vom Gynostemium — bei weitem mehr ge- aieinsam als.mit denen einer Gymnadenia; noch weit wehr eriunert die Pflanze an O. spectabilis aus Nord-Amerika. Ich mdchte hier daran erinnern, dass auch far eine ganze Gruppe von ceutral-asia- tischen Cypripedien die nttebsten Verwandten in der Flora Nord- Amerika s zu suchen sind. 32. Orchis spat liulata Rchb. f. Mss. Caule pri- fflario repente, secundario basi catapbyllis 2—3 vestito mono- Pbyllo, folio longe petiolato oblongo obtuso scapum subaequaute, petiolo laminae aequilongo v. breviore ad 12 cm longo lamina 154 — ad 4 cm lata; spica pauciflora, bracteis lanceolatis flores aequantibus 2 cm longis 3—4 mm latis. Sepalis petalisque oblongis acutis, labello lhombeo subtrilobo margine plus minus repando, calcari crassiusculo fusiformi obtuse acutato quam ovarium breviore, gynostemio satis alto, staminodiis manifests, fovea stigmatica transversa reniformi. — Flores 1—1,2 cm diam. ringentes. Orchis spathulata Bchb. f. Mss. in herb. Keto. Hook. f. FI. Brit. Ind. VI, 127 u. in Icon, plant. XXII t. 2197 A. — Gymnadenia spa¬ thulata Lindt. Orch. 280. Hue 0. Boborovskii Maxim. Diayn. (1886) 547. Hochalpengegenden dea Himalaya 38(0— 4800 m. Garwhal (Royle, Hooker) Sikkim (Hooker). Tangut (Przewalski). Die Abbildung in Hooker’s leones Plantar, zeigt Staminodien von einer Entwicklung, vrie ich sie an Herbarexemplaren nio beobachtet habe. Trotz des Rhizoms und trotz des ganz und gar abweicbendea Habitus ist die Pflanze der BlUte nach eine echte Orchis. 33. OrchisStracheyi Hook. f. Praecedenti affinis sed minor, folio breviore et brevius petiolato oblongo cum petiolo 5—6 cm longo, lamina 2—3 cm lata, quam scapus sub- duplo breviore, scapo ad 15 cm alto, spica pauciflora, bracteis satis magnis ovato-oblongis acutis flores excedentibus. Sepalo dorsali oblongo petalisque subaequalibus, sepalis ovato-oblongis omnibus obtusis, labello e basi late cuneata (v. subrhombea) dilatata antice triloba lobulis obtusis, calcari curvulo cylindraceo ovarium aequante, gynostemio perbrevi, loculis parallels infra paulum conniventibus. — Flores fere 2 cm diam, labellum 1 cm longnm et latum. Orchis Stracheyi Hook. f. Ft. Brit. Ind. VI 128\ Icon, plant. XXH t. 2197 B. West-Hiraalaya, alpine Region bei Rogile in 3300 m Hohe (Strachey und Winterbottom N. 35.) Die von Hooker f. ausgesprochene Vermutung, die Art konne moglicherweise cine Hybride zwischen 0. Chusua und spathulata sein, eutbehrt zunSchst zu sehr einer BegrUndung. Aus der geringen Anzahl der gefundenen Exemplars allein auf die Bastardnatur zu schlieasen, geht nicht an. Wir sind auch bei O. spathulata uoch lange nicht in der Lage, den ganzen Pormenkreis und den Betrag der Variabilitat flbersehen zu kOnnen. Auf der Abbildung in Hooker’s leones 1. c. laast die Frontansicht der Saule an Deutlichkeit aehr zu wttnachen Ubrig. — 155 — 3. Serapias L. (e. p.) Serapias L. Genera 1102, Codex p\ 895 e. p. Swartz Act. Holm 1800, 223 t. 3 fig. If. R. Br. Ait. Hort. Kee ed. 2, V, 194 ; L C Rich. Ann. Mm. IV, 47. Willd. Sp. pi. IV. 70; Lindl. Orch. 377; Endlichcr Genera 211 n. 1538, Meissner Genera (1842) 38V, Bchb. f. FI. Germ mil. XIV, S; Bentham ct Hook. Gen. Ill , 6 20; Ffitz. Engl. u. Prantl Til. Earn. 11,6 p. 87 u. 89. Sepalis in galeam conniventibus basi magna ex parte coalilis, petalis e basi dilatata subito angustatis minoribus, labelli semper longioris lobis lateralibus (hypochilio) in galeae fauce absconditis erectis ungue calloso v. lamellifero, lobo in- termedio (epichilio) magno acuminato deflexo, calcari nullo, gynostemio lineari oblongo, connective supra in processum longum gladiiformem aucto, glandula una, bursicula una, fovea stigmatica oblonga satis alta, ovario non torto. — Herbae foliaceae, tuberidia globosa v. oblonga indivisa, folia plenimque aognsta, racemus pauciflorus flores magni speciosi purpurei Claris specierum. I. Labellum basi unicallosum. 1. 8. Lingna L. II. Labellum basi bicallosum. A. Sepala apicem usque unita. Labelli lobus intermedius late-cordatus quam late¬ rals aequilatus apice simplex. 2. 8. cordigera L. Lt praecedens apice triapiculata. 3. 8. neglecta de Notar. Labelli lobus intermedius quam laterales angustior. 4. 8. pseudo-cordigera Moric. B. Sepala apice libera. 5. S. occultata Gay. L Serapias Lingua L. Tuberidiis parvis oblongis v * sub globosis, caule 10—25 cm alto, foliis 4—6 vaginantibus mearibus v. lineari-lanceolatis aenminatis supra decrescentibus a< i 10 cm longis ad 2 cm latis, bracteis magnis laneeolatis acuminatis ovaria excedentibus coloratis (pallide viridi-violaceis). sepalis oblongis acutis, petalis e basi ter latiore subito an- — 156 gustatis triangulis quarta fere brevioribus, labello fere duplo longiore, ima basi call*) oblongo leviter sulcato instructo, lobis lateralibus conniventibus rotundatis, intermedio late oblongo acuto energice deflexo; disco glabro v. minutissime piloso, processu connectivi antberae aequilongo, antherae loculis pa- rallelis infra leviter convergentibus. — Flores magnitudine plus minus diversi. Bracteae infimae 2—8 cm longae, ex- pansae 1 cm latae, sepala 1,5—1,8 cm longa viridi-violacea, petala 1 cm longa basi 8 mm lata, labelli liypochilium 1,2—1,5 cm longum, epicbilium 2 cm longum, pulcherrime par- pureum, callus basilaris atropurpureus nitidus. Serapias Lingua L. Codex 6866; WiUd. Sp. pi. IV, 70; Lindley Orch. 377 ; llchb. f. FI. Germ. XIII. XIV. 9 t. 439 {87); Parlatore H Ital. IU r 422; Boissier FI. Orient. V, 52; Martelli Monocot. Sard. 26. Arcangeli Compendio 653; Barley Comp. FI. Sard. 57, 183, 238 ; Bari* Iconogr. 30 t. 17. Sibthorp et Smith FI. Graec. t. 331; Lood. Bot. Cab. t. 655; Koch Syn. 2 ed. 799. Willk. et Lange Prodr. FI. Hisp. I 613 ' Gren. et Godr. FI. Franc. Ill, 280. - Bot. Mag. t. 5868 fig. B. Hook. Kxot. FI. t. 11. var. parviflora, Floribus plus duplo minoribus ceterum a typo haud discern endis. Serapias laxiflora Chaub. in Bory et Chaub. FI. Nouv. du Belop- u des Cycl. 62; Rchb. f. FI. Germ. XIII XIV, 13 t. 442 {90) et 499 {147) {S. Columnae Aunier); Boissier FI. Orient. V, 53; Scrap, parviflor* Pari Giorn. di Sc. et lett. fasc. 175 p. 66; Barla Iconogr. 34, t. 2 fig. 1-3; Parlatore FI. Ital. Ill, 420; Todaro PI. rar. Sic. 1 , 8; Serap- occrdtata Gay Durien pi. Astur. 18 s 6 et An. Sc. nat. 1836, 119; et Godr. Ft. Franc. Ill', 260] Willk. et Lange Prodr. Plor. Hisp . 1, l63 ' Im ganzen westlichen Mittelmeergebiet bis Griechenland unb° s * v. oblongis obtusis, caule 15—30 cm alto basi paucifoha 0 L?3 — foliis 1—2 in petiolum brevem angustatis lanceolatis acutis brunneo-maculatis, foliolis minoribus 1 v. 2 in scapo, spica brevi densiflora subsecundiflora, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria jam snb anthesi crassiuscula aequantibus. Sepalis oyatis acu- minatis lateralibus subobliquis, petalis linearibus acutis aequi- longis omnibus conniventibus labelli lobis lateralibus angustis linearibus, intermedio plus duplo latiore lineari antice apiculato a. bifido s. bipartito dente in medio sinuato prominulo vel non, calcari brevi saccnlato; gynostemio brevissimo generis. — Flores minuti pallide purpurei sepala petalaque 2,5 mm longa labellnm 3 mm longum. Neottnea intacta Bchb. f. in Pollin. gen. et struct. 29; et in Seemann Journ. Bot. 1865 II, 1 t. 25; Pfitzer in naturl. Pfl. Fam. II, Abt - 6, 94, 95] Bchb. in Walters Annal. Ill, 580; Orchis intacta Link. Schrader Dior. 1799,11; U. Martelli. Monocotyl. Sard. (1896) 46] Orchis atlantica Willd. Sp. pi. IV, 42 et Arcangeli Compendio 657; Orchis secundiflora Bertol. Amoen. Ital. 82 ; Orchis sagittata Munby Her 505. — Satyrium maculatum Desf. FI. Atl. U, 319; Satyrium florum Brot. FI. Lus. I, 22. — Ophrys densiflora Desf. Coroll. 11] Gym nadenia Linkii Presl. Fl. Sic. 41] Himantoglossum secundiflorum Rchb. f. Ll.cxc. 120] Aceras secundiflora Lindl. in Bot. Beg. 1.1525] Aceras densi flora Boise. Voy. 595] Peristylus densiflorus Lindl. Orch. 298 et P. macv lotus Lindl. G. et Sp. 300; Tinea cylindrica Bivona Bern. 1. supra c. et Todaro Orch. Sicul. 1] ( Tinaea ) Parlatore Fl. Ital. Ill, 453; Barla Icongr. ** L ^eras intacta Bchb. f. Fl. Germ. XIII, 2 t. (1851) (148) 500. Tmaea intacta Boissier Fl. Or. V, 58 (1884). Canarische Inseln, Madera, N.-W.-Afrika, Spanien, Portugal, Stid- Frankreich, SQd-Italien, Sicilien, Dalmatien, Cypern, Griechenland (Attica. BOotien. Peloponnes) Bithynien. Irland. Es ist nicht sehr schwer, auch an Herbarexemplaren die direr- gierenden Narbenfortsatze zu sehen und durch dieses Slerkmal allein steht die Pfianze unter den Orchideen Europas ganz isoliert da. Es ist ferner unschwer zu erkenneu, dass trotz dieses Merkmales die tflanze nicht mit Habcnaria Willd. zu vereinigen ist. Pfitzer war der erste, welcher sie zu den Habenarieen stellte, was un- ^weifelhaft das richtigste ist. Eine Vereinigung mit Aceras ware nur auf das Labellum fcin denkbar und diesen Wert hat dem Gy- nostemium gegenilber das Labellum bei diesen Pflanzen keinen alls. Der Name Tinea Biv., welchen Parlatore und nach ihm Barla U . Eoissier ganz willkUrlich in Tinaea abanderten, weil es bereita Tiliaceengattung desselben Namens gab, kann nicht beibehalteu erden. Tinea Sprg. ist freilich inzwischen caasiert, es ist aber m bekanntlich unstatthaft, einen cassierten Gattungsnamen in dieser Weiae wieder aufleben zu lassen. Die Aufstellung von Neotinea • Rchb. f. (1852) acheint Herrn Parlatore entgangen zu sein, sonst hatte er in seiner Flora Italiana III, 453 (1858) doeh wohl davon Notiz genommen. Er bekampft dort nur die von Keiehenbach selbst mit grosser Reserve aufgestellte und inzwischen lbngst aufgegobeno Vereinigung dieeer Art mit Aceras. Seine Gattungsdiagnoso von' Tinaea Biv. enthalt nichts tlber die mit ganz schwacher Mikroskop- vergrdsBerung aebr deutlich zu sehenden Narbenfortsatze, dagogen schreibt er die Pflanze eine „bursicula bilocularis* zu, Irrtiimer, welche sieh spater auch bei Boissier, Barla, Arcangeli uni neuerdings bei Martelli wiederfinden. Die Arbeit Reichenbach’s in Seeman’s Journ. of Bot. 1865. 1 t. 25, in welcher die ganze Frage vollig erscbOpfend behandelt ist und eine genaue Analyse allem Zweifel ein Ende macht, iat von spateren Autoren (Pfitzer ausgenommen) nicht gehorig ge- wiirdigt oder einfach mit Stillschweigen Ubergangen. Bentham ver* einigt die Pflanze auf die Narbenfortsatze hin mit Habenaria Willd., dagegen spricht jedoch die ganz abweichende Structur des Rostellums und die Art, wie die Antheren und Caudiculae sich hinter and zwischen den Narbenfortsatzen verbergen. Die Annahmo Reicbenbachs, dasB die Pflanze sich selber befruchte, mochte ich zunachst nicht tmterschreiben; ich babe Blfiten untersucht, aus welchen beide Pollenmasaen entfernt waren und bei welchen die Antherenf&cher weit klafften. Das dtirfte sich echwer mit Selbstbefruchtung ver* einigen lassen. Habenaria Willd. Habenaria WiUd. Sp. PI. IV, (1805) 44. - Orchis L. Sp.pl ( e -^ B. Brown Prodr. I. (1810) 312 (e. p.); Blume Bijdr. (1825) 402, Lindl. G.» Sp. Orch. (1S35) 306; Endlicher Genera (1837) 210; Meissner Genera (1&4 380 (284)’, Bentham et Hooker Genera HI (1883) 624 (exd. synony»-h Pfitzer in Fngler Pfl. Fam. II. Alt. 6, 95: Krzl. Beitrdge Monof. Habenaria Teil I u. II (1891 ); Cogniaux in FI. Bras. CX1V, 17 e.p- ~ Huc Ate Lindl. G. et Sp. Orch. 326; Bonatea Willd. Sp. pi. IV i 180 ®* et Lindl. 1. c . 327; Centrochilm Schemer in Nov. Act. Nat. Curios. Suppl. I (1843) 435 t. 13; Chaeradoplectron Schauer ibidem 436 t- 13 ■ Hissorrhynchium Schauer ibidem 434 t. 13; Macrocentrum Philipp* ^ Mendoc. II (1871) 42 ; Montolivaea Rchb. }. Otia Hanib. (1881) 107. Sepalum dorsale obiongum y. ovatnm plus minusve foi 111 catum lateralia aut aequalia aut multo majora deflexa refit** que; petala aut simplicia sepalisque plus minusve aequalia au bipartita (rarissime tripai'tita) partitiones aequales aut diver* sissimae saepius filiformes. Labellum simplex trilobum * 175 (saepius) tripartitum, partitions laterales saepe illis petalorum simillimae, calcar lcmgum interdum longissimum varius abbre- viatum v. saccatum. Gynostemium cum ovario continuum non reclinatum, antherae loculi cum bracliiis rostelli canales cau- dicularum polliniorum efficientes, lobus medius rostelli triangulus plerumque inter antherae locnlis abscondittis rarius ampliatus maximus cucullatns; processus stigmatici aut porrecti flliformes, clavati, apice capitati (interdum cochleati cylindracei, hippo- crepici, truncati rarius abbreviati globosi, nunquam in fovea sligmatica proprie dicenda inclusi; staminodia plerumque minuta globosa rarius elongata. — Herbae babitu Orchidis interdum maximi, apbyllae, dipliyllae s. foliosae, flores virides, lutei, aut sepala viridia petala alba, rarius purpurei v. crocei aut aurantiaci. Dieee Aufzahlung enthalt die inzwischen bekannt gewor- denen neuen Arten, soweit ich entweder durch eigene Unter- suchung oder aus den Diagnosen die Uberzeugung gewann, dass es aich um Habenaria-Arten handelte und nicht um Platanthera- Arten. Zwei neue Sectionen eine montypische und eine von wenigen Arten habe ich hinzugefUgt, beide nach den Studien dea reichlichen Materials aus Ost-Indien, welches mir inzwischen zuganglich wurde, zwei kleine Sectionen der frtiheren Bearbeitung mit den n&chst- verwandten vereinigt. Doch sind die Verschiebungen und Anderungen unerheblich im Vergleich mit der grossen Menge derjenigen Arten, fUr welche ich die frUher angenommene Gruppierung habe beibehalten kbnnen. Claris Sectionum. I. Labellum tripartitum. A. Petala bipartita. a. Processus stigmatici longi. a. Flores nudi. §Rostellum maximum cullatum, processus c. basi labelli longe connatis. 1. Bonatea. §§Rostellttm mediocre complicatum, elonga- tum, lanceolatum, triangulare. OSepala reflexa. •{•Sepalum dorsale lateralibus sub- aequale. JSeotropicae. 2. Macroceroiitae* — 1?6 " — Palaeotropicae. 3. Ceratopetalae. ffSepalum dorsale minus quam late- ralia. 4. Replicatae. OOSepala patentia non reflexa. 5. Salaccenses. p. Flores pilosi. 6. Cultratae. b. Processus stigmatici media longitudine v. breviores. a. Caulis vaginatus v. squamatus. § Caulis vaginis amplis maximis sese tegen* tibus omnino vestitus. 7. Macrurae. §§Caulis squamis magnis herbaceis sese non tegentibus vestitus. 8. Spathaceae. §§§Caulis squamis brevissimis (saepius car- tilagineis) vestitus. 9. Microdactyhe. (1. Caulis foliosus praesertim basi nempe folia basilaria multo majora. §Labelli partitiones v. lobi plus minusve ciliatae v. fissae. 10. Medusaeformes. §§Labelli partitiones integrae. Flores mediocres, plantae robustiores elatae (palaeotropicae). 11. Dolichostachyae- Flores minimi, plantae graciles (neotro- picae). 12. Micranthae. §§§Labelli et petalorum partitiones anticae inter se simillimae. 13. Pentadactylw- §§§§Labelli partitiones et omnia perigonn foliola inter se plerumque similia. 14. Pratenses. if. Caulis omnino foliosus. §Foliorum vaginae maculatae, plantae elatae. 15. Maculosae. §§Foliorum vaginae non maculatae plantae humiles, sep. dorsale plerumque explanatuni. 16. Clypeatae. i7? fe. Petala simplicia. a. Processus stigmatici longi. a. Canlis omnino foliosus. §Sepalum dorsale minus, lateralia cuneata, labellum triparti turn s. (basi integra) tri- lobum. 17. Commelynifoliae. §§Sepala plerumque subaequalia lateralia falcata, labell. tridactylum. 18. Tridactylae. p. Gaulis basi diphyllus (rarius monopliyllus). 19. Diphyllae. b. Processus stigmatici breves. a. Calcar ovaiio subaequilongum rarissime sub- longius. 20. Chlorinae. p. Calcar brevius interdum scrotiforme. 21. Peristyloideae. T- Calcar labello aequilongum. §Petala aequilonga ac lata. 22. Qimdratae . §§Petala angustiora. 28. Microstylinae. II. Labellum medium usque integrum deinde lobatum. A. Petala basi integra deinde biloba. 24. Ate. B. Petala simplicia. a. Flores magni globosi labellum antice trilobum in alabastro longitudinaliter plicatum. 25. Plectoglossa. b. Flores magni, labelli lobi laterales pectinati. 26. Midtipartitae. c. Flores mediocres, labelli lobi plus minusve ciliati 27. Plantagineae. d. Flores minuti, labelli lobi cum intermedio cru- ciati. 28. Cruciatae. HI. Labellum simplex v. basi utrinque dentatum. A. Petala bipartita, sepalum dorsale tripartitum. 29. Anomalae. |j. Petala antice manifeste angulata, processus stigma- tici hippocrepici. 30. Odontopetalae. C. Petala antice vix v. non producta. Processus stigmat. pier unique brevissirai. a. Plantae foliosae. Sepal, dorsale parvum v. certe non majus quam lateralia. 31. Seticaudae. b. Plantae aphyllae. Sepalum dorsale maximum cucullatum. 32. Platycoryne. 1. Bonatea. Bonatea Willd. Sp. PI. IF, 43; Lindt. Genera illustr. t. 12 et 13; Id. G. et Sp. Orch. 327. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 55 et 56. Labello tripartito v. antice trilobo, petalis bipartitis, sepalis labello processubus plus minusve counatis, processubus longis, rostello maximo cucullato. — Plantae speciosae foliosae grandi florae. A. Petalorum partitio antica brevior quam postica. 1. H. Steudneri Bchb . h B. Petalorum partitio antica paulo longior. 2. H. Bonatea Bchb . /• C. Petalorum part, antica bene longior. a. Calcar ovario aequilongum. 3. H. Volkensiana Krz • b. Calcar quam ovar. duplo longius. a. Labellum fere basin usque tripartitum. Processus labello adnati. 4. H. Saundersiae Harvey- Processus a labello liberi. 5. H. Saundersioides Krzl. etScM . p. Labellum per 4 partes integrum antice trilobum. 6. H. Emini Krzl c. Calcar longissimum. a. Partition, labelli aequilongae. 7. H. Kayseri Krzl. p. Partitio intermedia brevior. 8. H. Phillipsii Bolfe. q. Partitio intermedia longior. 9. H. ardbica Krzl ■*- lfo — 1. fiabenaria Steudneri Rclib. f. Cauie ad 1,50 cm alto folioso, foliis oblongis acutis in braeteas decres- centibus; racemo pauci- ad plurifloro (20), bracteis oblongis acuminatis cucullatis pedicellos tantum aequantibus. Sepalo dorsali libero oblongo cucullato apiculato, lateralibus oblongis deflexis cum basi labelli et processubus stigmaticis connatis; petalorum partitione postica lineari acuminata margine ciliolata, antica simili breviore; labelli partitionibus linearibus acutis, calcari cylindraceo ovario pedicellato aequilongo; processubus stigmaticis teretiusculis apice latissime spathulatis porrectis, antherae canalibus elongatis rectis, rostello cucullato fornicato apiculato limbo brevissime setuloso. — Flores maximi albi. Sep. dors. 2,2 cm long, lateralia 3 cm long. 1 cm lat.' xvi H ^ enaria Steudneri Rchb - 0tia : 101 - — Krzl in En 9 l - Jahrb - Tropiachea Afrika. Keren Bogo. (Beccari N. 700, Octob. 1862) Kitui in Ukamba (J. M. Hildebr. N. 2662!) 2. Habenaria Bonatea Rchb. f. Caute ad 100cm alto, loliis oblongis obtusis basi vaginantibus ad 12 cm longis 3—4 cm latis supra decrescentibus; racemo densifloro plurifloro, bracteis cucullatis acuminatis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali galeato acuto lateralibus deflexis semiovalibus oblongis acutis; cum basi processuum stigmaticorum et labelli connatis, petalorum partitione postica sepalo dorsali agglutinata lanceo- ata acuta, antica bene longiore lineari falcata acuta; labelli obis lateralibus lineari-lanceolatis apice recurvatis falcatis quam se P ala longioribus, calcari cylindraceo labello fere ae- quilongo quam ovarium breviore; processubus stigmaticis spa- | blatis canaliculatis obtusis, antherae canalibus caudiculis longissimis brevioribus, rostello maximo cucullato, staminodiis buuutis emarginatis. — Flores albi speciosi 3 cm diam. sepala ijbcm longa, petalorum part, antica et labelli 4 cm longae, calcar 4 cm long. XVi Uat ^ naria Bonatea f- Olia 101. - Krzl. in Engl. Jahrb. , 57. — Bonatea speciosa Willd. Sp. pi IV, 43. Lindl. G. et /> Urch. 337. hot. Mag. t. 3936. — Loddiges in Bot . Cab. t. 284\ WtT IUujtlr - Orch. t. 13 et 13 (analys.) — Habenaria robust a N. E. Br. 12* — 1§<) in Gard. Chron. 2. ser. XXIV ( 1885) 307. — Hob. Bolton i Uarv. Thus, cap. I y 55 tab. 88 ( erronea ). Krzl. in Engl. Jahrb. X VI, M2. SUd-Afrika. Capland. In alien von dort nach Europa gesand- ten Sammlungen vertreten. Der Stengel ist dicht beblattert, Bl. 12 cm lang und 3—4 cm breit. BlUtenstand reichbllltig. Deckblatt ziemlich so lang als der Fruchtknoten; oberes Sepalum mit den liinteren Petalouabschnitten zu einem Helm zuaammengeklebt, vordere Abschnitto welt vor- gestreckt, die 3 Abschnitte der Lippe schmal linealisch, der Sporn kftrzer ala der Fruchtknoten. Bltttenfarbe weias, nach den Spitzen hin in grllnlich Ubcrgehend. 3. Habenaria Volkensiana Krzl. Caule 70cm alto, foliis sat parvis oblongis 8 cm longis 4,5 cm latis caub adpressis in bracteas transeuntibus; racemo longo multifloro. Sepala dorsali circuitu ovali galeato acuto, lateralibus deflexis oblongis obtuse acutatis cum iabello et processnbus stigmaticis connatis; petalorum partitione postica lineari-lanceolata acu¬ minata galeae adpressa margine pellucida, antica lineari acu- minatissima fere duplo longiore; labelli partitionibus lateralibus illis petalorum similibus paulum longioribus, intermedia lineari acuta paulum breviore, dente parvo erecto acuto in disco ante calcaris ostium, calcari cylindraceo obtuso Iabello et 6vario c. pedicello aequilongo v. vix longiore; proeessubus stigmaticis antice leviter incrassatis et longitudinaliter excavatis basi ad 1 jb ipsarum longitudinis cum Iabello coalitis protensis, canalibus antherae 2 /« longitudinis processuum aequantibus parallelis, rostello bumili globoso cucullato margine fimbriato, anthera multo majore apiculata. — Flores albi illis Hab. Bonateae Rehb. f. dimidio minores. Habenaria Volkensiana Krzl. in Engl. Jahrb. XIX ( I89i ) 244*) Kilimandjaro-Gebiet von Merangu bis Rombo; Kenia bei Ileto 1000 — 1600 m (Volkens. N. 342!) Stattliche Erdorchidee von 60—70 cm Hohe, Stengel beblattert, Bl. ziemlich klein 8 cm lang 4,5 cm breit in Deckbl. ttbergebend, Riape reichblUtig, Sepalen 1,5 cm lang, an der Basis 1 cm breit Petalen 2,6 cm lang, hinterer Abschnitt unter dem oberen Sepal ulB *) Ich citiere ausser der Nummer des Baades die Jahreszahl nur dann, wenn es sich um eine der neueren Arten handeit, wolcne noch keinen Platz in eiuer zuaammenhangendeu Bearbeitung S Q ' t'uuden haben. — 181 — verborgen und diesem gleich lang, seitliche Abschnitte der Lippe 4 cm lang der mittlere etwas ktirzer, Sporn 4 cm lang ziemlich dick. Die BlQtenfarbe ist reinweiss. 4. Habenaria Saundersiae Harvey. Caule ad 50 cm alto folioso, foliis lineari-lanceolatis ad 16 cm longis ad 1.5 cm latis non in bracteas decrescentibus’, scapo squa- mis vestito, raeemo laxifloro, bracteis membranaceis aristatis ovarinm fere aequantibus. Sepalo dorsali ovato cucullato acuto, lateralibus deflexis oblongis acuminatis aequilongis cum basi processnnm stigmaticorum et. labelli connatis; petalorum par- titione postica lanceolata sub sepalo dorsali abscondita, antica multo majore lanceolata falcata acuta; labelli partitionibus lateralibus anticis petalorum aequalibus, intermedia multo mi- nore ligulata obtusa, calcari cylindraceo quam ovarium (ex- cepto pedicello) longiore obtuso; processubus stigmaticis basi labelli adnatis longissimis antice clavatis apice obtusis, cana- libus antberae subaequilongis ascendentibus. staminodiis globosis> rostello latissimo cucullato. — Flores albi 2,5—3 cm diam* labellum 3,5—4 cm longum 3 cm latum, calcar 3 cm longum ovarium c. pedicello 4 cm. Habenaria Saundersiae Harvey. Thes. Cap. H, 29 t. U7-, Krzl. in Engl. Jalirb. XVI 57. Sud-Afrika, Capland. Kagaberg pr. Bedford 4000*; (M’Owan N. 1629!); Port Natal (Mrs. Saunders.!) Die Pflanze aknelt in alien Punkten der Hab. Bonatea Rchb. f. aie hat aber kleinere Bit, das Rostellum ist viel kloiner, die vor- deren Abschnitte der Petalen und die seitlichen des Labellum sind viel breiter und die Narbenfortsatze viel schlanker. 5. Habenaria Saundersioides Krzl. et Schlechter n. sp. Tuberidiis maximis oblongis 5 cm longis 2—3 cm crassis, caule 3d 40 cm alto folioso, foliis 6—8 lineari-lanceolatis 15 cm longis 1,5 cm latis acuminatis non in bracteas decrescentibus, foliolis bracteiformibus quibusdam in scapo, raeemo pauci- plurifloro laxifloro, bracteis pallidis ovatis acuminatis dimidium fere ovarii pedieellati aequantibus. Sepalo dorsali cucullato acuminato, lateralibus deflexis oblique ovatis acutis, petalorum partitione postica lineari sub sepalo dorsali abscondita, antica plus duplo longiore lineari-lanceolata falcata acuminatissima, la- — 182 — belli partitionibus linearibus lateralibus quam intermedia V»—Vi longioribus, calcari cylindraceo satis crasso quam labellum et ovarium dimidio breviore, antliera apiculata, rostello magno proclivi cuciillato, processubus stigmaticis longis a labelli li* beris apicibus ipsis declivibus, antherae canalibus vix semi- longis. — Sepala viridia, petala et labellum alba, flores inter majusculos, sep. dors. 1 cm, lateralia et petalor. part, postiea sublongiora, petal, part, antica 2,5 cm longa, labelli partition, laterales 3 cm v. longiores, calcar 2 cm v. vix longius. Tropisches Sild Afrika. Barberton, Umwoti Creek lOOO m (Culver N. 80!) Die Pflanze gleicht bis auf eine Reihe kleiner aber charaktensti- scher Merkmale der Hab. Saundersiae Harvey, nicht der Abbildung i® Thesaur. Capensis t. 147 sondern den Herbarexemplaren. Die Biaten- teile sind alle schlanker und die VerhUltnisse der Saule ganz anders. die Narbenfortsatze sind lang vorgestreckt. Die Knollen sind se r gross und fleischig. 6. HabenariaEmini Krzl. Caulibus elatls, fol* ? racemo laxifloro, braeteis pedicellos tantum aequantibus, ovarns longis cylindraeeis. Sepalo dorsali oblongo acuto cuciillato, lateralibus triangulis plus duplo longioribus antice retusis re- pandis cum labello, processubus, petalorum partitione antica connatis, petalorum partitione postiea lineari acuta, antica longissima ter v. quater longiore labello fere aequilonga, parte libera filiformi; labello per quatuor partes integro, quinta an tica trilobo, lobis linearibus acutis divergentibus intermedio paulum longiore, calcari longo quam ovarium c. pedicello dup longiore ascendente, rostello cucullato apiculato margine dentato, anthera longissima acuta, canalibus caudiculisque longis P r0 tensis, processubus longioribus linearibus leviter excavatis. •" Flores 3—4 cm diam. calcar 14 cm longum. Habenaria Emini Krzl. in Engl. Jahrb. XIX (1894), P 245. Centrales Ost-Afrika, Seeengebiet. Punguri bei Gunda m' (Stuhlmann N. 420!) e8 Die Bl. des einzigen bisher bekannt gewordenen Exempt* waren nicht mebr vorhanden. Dio Bit. gehbren zu den £ r89 * bisher beobachteten. Das hintere Sepalum ist 1,8 cm lang, lichen 2,5 cm, die LippenabschDitte und die vorderen der P® sind 4 cm lang, der Sporn 14 cm. Die Art steht von den sionen abgesehen H. Steudneri Krzl. zunachst. 183 7. Habenaria Kayseri Krzl. Caule valido, foliis ovatis acutis ad 15 cm long. 5 cm lat. racemo plurifloro basi squamis bracteiformibns lanceolatis scariosis vestito, bracteis similibus angustioribus 2 /s ovarii aequantibus. Sepalo dorsali oblongo apiculato, lateralibus obovati-oblongis apiculo juxta- posito, basi cum processubus, petalis, labello coalitis; petalorum partitione postica angusta acuta, antica ter v. quater longiore acuminatissima; labello basi cuneato in lobos 3 angustissimos lineares et inter se et partit. diviso anticae petalorum aequales ealcari lougissimo pendulo quam ovarium fere duplo longiore apice vix dilatato, anthera alta fere V2 sepali postici aequante, canalibus duplo longioribus arrectis strictis, rostello mediocri cucnjlato denticulato, processubus paulum longioribus clava- tis. — Flores angusti 5—6 cm alti, ovarium 8 cm long, calcar 12—15 cm, labellum 8 cm, canales antherae 2 cm. longi. — Habenaria Kayseri Krzl. in Engl. Jahrb. XIX {1894), 246. Oat-Afrika Usambara, Mlklo (Holst N. 636!) in Schamben auf Steinen haufig (Holst N.2443!) Kilimandjaro, Marangu (Volkens N.630!) Juni—August blubend. Blatter 10—12 cm lang, 6 cm breit, Deckbl. 6 cm lang, Frucht- knoten 8 cm long, Bit. 4—5 cm hoch, schmal zusammcngedrUckt, Sporn 12—15 cm lang, Labellum 8 cm, Narbcnforts&tze 2,6 cm, An- therencanale 2 cm lang. Dio ganze Bllite weiss. 8. Habenaria Phillipsii Rolfe. „Herba elata, foliis caulinis sessilibus oblongis v. elliptico-oblongis acutis v. abrupte et brevissime acuminatis, racemis circ. 7- floris, brac¬ ts 8 ovato lanceolatis acuminatis, sepalo postico late lanceolato acuto, lateralibus lobis petalorum anticis labello et processubus stigmaticis adnatis, sepalis lateralibus sursum explanatis tri- angulari-falcatis apiculatis deflexis, petalis profunde bipartitis, obo postico libero falcato lineari, lobo antico elongato-lineari, abello trifido, lobis linearibus, intermedio breviore, calcari e ongato pedicello longiore supra medium paululum dilatato, eolumna brevi, rostello galeato apiculato basi incurvo antherae 481 adna to et in lobos 2 laterales longissimos rectos ascenden- ^ producto. anthera erecta, loculis parallelis, polliniis lineari- 0 * on gi s j caudiculis longissimis filiformibus, processubus stig- niaticis spathulatis. „Flowers white and green. “ — 184 — Habenaria Phillipsii A. Rolfe in Kew Bulletin (1895), 227. Somaliland: Golis range at Dara-as (Mr. E. Lord Phillips). ,.Herba 60 cm (2 feet), folia 5—12 cm long. 2—4 cm lata, bracteae 3—4 cm long, pedicelii 6,5 cm long. sep. 2 cm long, posticum 8 mm lata, petalor. lob. post. 1,8 cm long, anticus 4,5 cm calcar fere 9 cm long, rostellum (3 poll! 7,5 cm longum!? splialma fortasse pro 3 lin = 8 mm?) lobi laterales 2 cm longi, stigmatis processus 2,2 cm longi.“ b A fine species belonging to the section Bonatea and allied to Hab. Kayseri Krzl. fom the Usambara district/ 9. Habenaria arabica Krzl. Glabra glauca caule erecto folioso ad 45 cm alto, foliis basi vaginan- tibus late ovato-lanceolatis acuminatis 10—12 cm longis 3 cm latis, racemo paucifloro, bracteis magnis foliaceis, ovana non aequantibus. Sepalo dorsali late lanceolato cum petalorum par* titionibus posticis subaequalibus conniventibus galeam formante, sepalis lateralibus deflexis cum processubus stigmaticis et basi labelli coalitis parte libera triangulis acutis marginibus repandis subfalcatis; labello tertia parte basilari cum sepalis et petalorum partitione antica filiformi coalito lineari in partitiones 3 lineari- filiformes diviso quarum intermedia paulo longior, calcari Ion* gissimo cylindraceo quam ovarium duplo longiore apice obtnso, anthera apiculata magna processubus stigmaticis elongate clavatis parallel^ crassiusculis ungui labelli adnatis antice liberis, canalibus antherae ascendentibus subbrevioribus, rostelli lobo medio quam anthera ter breviore lato membranaceo glaa* duloso-punctato minute ciliato complicato apice galeato antice incurvo acuminato. — Flores maximi speciosi albidi, sep. dors. 3 cm long. 1,2 cm lat. labelli lobus intermedius ungue ineluso 6—7 cm, calcar 12—14 cm longum!, anthera 1,5—1,8 cm alt*. Bicornella arabica Defiers Voyageau Yemen (1889) 208 tab.6 (analys)- Yemen. In Tbalem um Ibb 1600—1900 m (Defiers N. 669 und665). Die Original - Diagnose des Herrn Defiers ist so genau u» d seine Zeichnung so charakteristisch, dass es keine Schwierigkeiten bietet, die Pflanze richtig zu deuten. Sie ist durch das Labelia® isgezeichnet, wa von seitlichen Petalen, Labellum und Narbenforl Bonatea-Gruppe Ubliche Gestaltung zeigt. — 185 — 2. Macroceratitae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI (1892), 55 u. 58; Cogn. in Fi Bras. Vol III 4 p. SO et 26. Labello tripartito, petalis bipartite, partitionibus longis, calcaribus longis v. longissimis, processubus stigmaticis longis, canalibus antlierae longis. Plantae plerumque speciosae poly- phyllae. — Americanae. § I. Labellum basi ipsa integrum. N A. Labelli lobi laterales et petalorum partitiones inter se aeqnales. a. Caule diphyllo. 10. H. MelviUei Bclib. f. b. Caule folioso. 11. H. araneiflora Barb. Bodr. B. Petalorum partitio postica longior quam antica. 12. H. cryptophila Barb. Bodr. C. Petalorum partit. postica brevior quam antica. a. Labelli lobi later, intermedio aequales. 13. H. bicomis Lindl. b. Labelli lobi laterales longiores. a. Folia inferiora in laminam evolnta. Calcar bis v. ter longius quam ovarium. 14. H. longicauda Hook. Calcar ovarium longe pedicellatum paulo ex- cedens. 15. H. Pringlei Robinson P. Folia omnia bracteiformia. fCalcar quam ovarium ter longius. 16. H. Sartor. Lindl. tfCalcar l 1 /* — 2 X longius quam ovarium. Partit. antica petalorum paulo longior. 17. H. Vaupelli Bclib. /. Part, antica petalor. multo longior. 18 . H. Gourlieana Gillies t+fCalcar vix longius quam ovarium. 19. H. helodes Bclib. f. §§ XI. Labellum basin usque tripartitum. A. Labelli partitio intermedia brevior quam laterales. 20. H. macroceratitis WiUd. — 186 — B. Labelli partitiones inter se aequales. a. Calcar ovario aequilongum petalor. partitio postica lanceolata, antica filiformis. 21. H. conopsea Bchb. f. b. Calcar quam ovarium longius, partition, petalorum aequales filifonnes. 22. H. bractescens Idndl. C. Labelli partitio intermedia longior quam laterales. a. Petalor. partit. antica in denticulum reducta. 23. H. hydrophila Barb. Bodr. b. Petalor. partit. antica lateralibus labelli aequalis. 24. H. distans Orisebach. 10. Habenaria Melvillei Kidley. Caule lmmili, foliis paucis (?) petiolatis oblongis acutis 5—6 cm longis 4—5 cm lalis ut videtur marmoratis; spica? —; sepalo doi- sali ovato obtuso, lateralibus oblongis obtusis, petalorum par* titione postica lanceolata falcata erecta, antica multo longiore lineari acuminata; labelli e basi latiore angustati lobis et inter se et partitionibus anticis petalorum aequalibus v. intermedio paulum breviore, calcari quam ovarium pedicellatum X longiore apice incrassato; processubus antice spathulatis, cana- libus antherae uncinatis aequilongis, anthera magna obtusa. Flores speciosi albi v. violacei, expansi 3 cm diam. petalorum et labelli partit. antica 2,5 cm longa. Habenaria Melvillei Ridley in Journ. Rot. XXUI (1885) P- ^ — Krdnzlin in Englers Jahrb. XVI p. 63. — Cogn. in II. Brasil. Ub Brasilia. Minas Gerags, Cidade de Entre Rios (H. C. Deus & 40 in herb. Correo Melville). 11. Habenaria araneiflora Barb. Kodr. Caule ad 50 cm alto, foliis 6—7 oblongo-lanceolatis acutis; raceme elongato densi- et multifloro; sepalo dorsali late ovato acutius* culo, obscure carinato, lateralibus ovato-oblongis acutis sub* obliquis; petalorum partitionibus subaequalibus, lineari-lanteo* latis acutis sepalum dorsale aequantibus; labelli basi integri lobm lateralibus illis petalorum aequalibus, intermedio paulo breviore lineari obtuso, calcari saepius horizontali filiformi apice clavato obtuso; processubus stigmaticis crassis rectis, canalibus anther*® 187 vix brevioribus. — Flores carnosi virides 1—1,2 cm diam. labellum cum ungue 8 mm longum, partitiones 1 mm latae. Habenaria araneiflora Barb. Rodr. Gen. et Sp. Orch. nov. I, 152 {1877)\ Cogn. in Flor. Brasil. Ill , 4 p 2.9 tab. Ill, 1 Brasilia. Minas Gerafia. Serra de Caldas (Barb. Rodr., Rcgnell »e r. 8 N. 2016!) 12. Habenaria cryptophila Barb. Rodr. Caule ad 70 cm alto basi vaginato supra dense foliato, foliis oblongis acutis acuminatisve ad 20 cm longis ad 6 cm latis subito de- crescentibus, racemo elongato multifloro laxifloro, bracteis ovatis acuminatis ovarium apice curvatum non aequantibus. Sepalo dorsali late oblongo apiculato, lateralibus longioribus reflexis deflexisque oblongis acutis obliquis, petalorum parti- tione utraque lineari falcata acuta, postica longiore sub sepalo dorsali abscondita antica breviore erecta; labelli basi integri lobis lateralibus linearibus acuminatis divergentibus, intermedio breviore lineari medio paulo dilatato obtuse acuto, ealcari fili- formi a medio apicem usque incrassato recto ascendente ovario aequilongo; processubus stigmaticis rectis elongatis obtusis (basi integra labelli paulum longioribus), antlierae canalibus ascendentibus fere aequilongis v. subbrevioribus. — Fiores 1,6 cm l° n gi» sep. 8 mm longa 4 mm lata, labelli lob. lat. 1 cm longi, intermedius 6 mm, ovarium, calcar 6 mm longa. Perigonium viride, labellum et partit. anticae petalorum fla- vescentia. Habenaria cryptophila Barb. Rodr. Gen. et sp. Orch. nov. I (1877), J* S? 009niaux - ~ Sab. anaplectron Rchb. f. et Warm. Otia II (1881), 1; Warning Symbolae FI. Bras. Cent. XXX, 854 t VIII, fig. 8. Krzl. «» Engler's Jahrb. XVI, 59. Cogn. in FI. Bras. Ill, 4, p. 28. BnwiUa. Minas Gerafis bei Caldas, (Barb. Rodr., Rengell III Ser. • 1158 part und 2015 part.) Lagoa Santa. (Warming!); S. Paulo an er berra du Caraol. (Mosen N. 1709.) 13. Habenaria bicornis Lindl. Caule ad 50cm a to a basi foliato, foliis linearibus v. lineari-lanceolatis acumi- natis ad 15 cm longis ad 1,5 cm latis, racemo congesto fere corymboso, bracteis lanceolatis acutis Va—V* ovarii aequanti- Sepalo dorsali fere orbiculari obtuso apiculato piano, teralibus longioribus oblongis acutis deflexis; petalorum par- titione postica falcata lanceolata a sepalo dorsali libera, antica longiore lineari, labelli partitionibus inter se aequalibus spa- thulatis quam sepala paulnm longioribus, calcari apiceclavato acuto longissimo quam ovarium multo longiore; processubus stigmaticis parallelis rectis cra&sis obtuse acutis, canalibns antherae paulum longioribus, staminodiis parvis globosis. — Flores inter mediocres generis, sepala 5 mm longa, calcar ad 4 cm, ovarium 2,5 cm longum cylindraceum. Habenaria bicornis Lindl. G. et Sp. Orcli. 309. — Hab. bidentnta (VoeppigY Steudel Nomend. ed. 2. I, 716; Griseb. Cntal pi Cubent. 270; Saw. FI. Cub. N. 3345; Krel in Engler’s Jahrb. XVI, 61. Cuba, SavaSa del Sumidcro. (Poppig Octob. 1823). 14. Habenaria Ion gi cauda Hook. Canle ad 90 cm alto basi foliato foliis lineari-lanceolatis acuminatis 20—25 cm longis 1—2,5 cm latis; racemo brevi pancifloro, bracteis majnsculis lanceolatis acuminatis foliaceis. Sepalis ovalibus acutis lateralibus angustioribus deflexis paulo long** oribns subobliquis; petalorum partitione postica lineari-lanceolata acuta falcata sepalo dorsali aequilonga v. sublongiore antica lineari-filiformi ascendente; labelli basi integri v. ung-niculati lobis lateralibus linearibus, intermedio breviore latiore linean acuto, calcari longissimo apicem versus vix' incrassato acu* tiusculo; processubus stigmaticis crassis clavatis acutis rectis, canalibns antherae longioribus arrectis. — Flores magni 4 cm diam. Sep. dors. 2 cm long, ad 1 cm latum, lateralia ad 2,5 cm longa. petalor. part. post, ad 2 cm long., antica 2,5 cm long. 4—5 mm lata, labelli lobi later, aequilongi, intermedins 2 cm longus, calcar 15—25 cm longum. Habenaria longicauda Hook, in Bot. Mag. t. 2957 {1830); G. et Sp. Orch. 308 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 61; Co9 n ■ in t ' Bras. HI, p. 4, 33. Guiana. Demerara bei Pirara (Parker; Scbomburgk N. 632!) J 6 "’ man N. 3802 und N. 1977!) im franzosisch. Guiana (Poiteau.) 15. Habenaria Pringlei B. L. Robinson. ® adi ' cibus crebris filiformibus, tuberidio 1 filipendulo oblongo 2—3 cm longo 1 cm crasso, caule ad 60 cm alto a basi racemum folioso, foliis adpressis linearibus acuminatis longe vaginantib* 13 —■ 18§ ad 18 cm longis, 1,5—2 cm latis sensim decrescentibus et in bracteas foliaceas lanceolatas acuminatas quam flores longe pedicellatos sublongiores transientibus, racemo paucifloro. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato, lateralibus sublongioribus oblongis acutis, petalorum partitione postica lineari a sepalo dorsali libera, antica filiformi tertia v. dimidio longiore; labelli basi ipsa integri partitionibus linearibus subaequilongis, inter¬ media crassiore carnea paulo breviore, calcari filifoimi apice ' inter bracteas abscondito 12—13 cm longo; processubus stig- maticis porrectis crassis carnosis, antlierae canalibus leviter ascendentibus aequilongis. — Flores inter maximos generis, sep. dors. circ. 2 cm long, lateralia fere 2,5 cm, petalor. part, autica et labelli lateral. 3 cm longae. Habenaria Pringlei B. L. Bobinson. Proceed. Arneric. Acad. (1893) XLVII, 181. Mexico Guadalajara bei laa Canoas (Pringle N. 8823!) 16. Habenaria Sartor Lindl. Caule ad 1,20 m alto basi squamis nonnullis vestito foliato, foliis oblongis acutis adpressis ad 20 cm long, ad 2,5 cm latis carinatis in bracteas magnas foliaceas decrescentibus, racemo elongato mullifloro, densidoro, bracteis quam ovaria paulum brevioribus. Sepalo dorsali toto circuitu anguste oblongo acuto, cucullato, latera- libus ovato-oblongis dellexis, petalorum partitione postica fal- cata tilitormi protensa v. deflexa, labelli basi integri lobis lateralibus filifoi mibus acutis divergentibus et petalorum part, anticae aequalibus, intermedio lineari acuto paulum breviore, calcari longissimo torto compresso quam ovarium bis v. ter longiore; processubus stigmaticis longissimis rectis, apice ca¬ pitals emarginatis, canalibus antlierae sublongioribus hamatis. — Flores magni 3,5 cm diam.; sep. 1,8 cm longa. petalor. part. ant. et laterales labelli 2,5 cm ovarium 4—6 cm long, calcar 7—12 cm long. part, interm. lab. 1,5—2 cm. Habenaria Sartor Lindl. in Hook. Land. Joum. Bot. U (1843), 662; VT 6 - f- Xederl. Kruidk Arch. (Orch. Splitgerb.) IV, 320; Bchb. f. et S V mb - XXX, 863 t. VIII, fig. 4- Krzl. in Englers Jahrb. XVI, Cogn. in FI. Brasil. HI, p. 4, 32 tab. 5, 1. — Habenaria dolicho- wo. Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov. I. (1877) 163 ? Orchis macro- tClar Veil Ff. Flum. IX (1827) t. 45 et Text . Netto 368. — 190 Brasilien. Von Surinam bis S. Catarina vorbreitet S. Catarina in der Serra Gcral (Ule N. 1907); S. Paulo bei Campos de Jordao (de Moura N. 1057); Prov. Rio. Qrgelgebirge (Gardner N. 676, Miers und Glaziou N. 6916!) bei Theresopolis (de Moura N. 68 und 104.) Prov. Minas Geraes bei Lagoa Santa (im Sumpfe oft sogar im Wasser) (Warming!); bei Caldar und Pedra Blanca (Regnell ser. HI N. 1196!); bei Capivari und am Ribeirao dos Bugres (Mosen N. 1041 und 4558); bei Caldas und an der Serra de Mantiqueira (Barb. Rodriguez); bei Pernambuco (Gardner) und in Surinam am Para bei Onoribo (Splitgerber). 17. Habenaria Yaupellii Rchb. f. et Warm. Caule 1 cm alto valido folioso, foliis lanceolatis v. oblongo- lanceolatis dorso carinatis ad 20 cm longis ad 2 cm latis in braeteas maximas decrescentibus; racemo multifloro, bracteis foliaceis oblongis acutis 6 cm longis 2 cm latis. Sepalo dor* sali oblongo acuto cucullato, lateralibus oblongis acuminatis subf'alcatis; petalorum partitione postica oblonga acuta sub sepalo dorsali semiabscondita cui aequilonga, antica lineari quam galea longiore; labelli basi integri lobis lateralibus divergentibus filiformibus, intermedio lineari obtuse acuto longioribus, calcan longissimo pendulo filiformi apicem versus leviter inflato acutato ovarium duplo superante; processubus stigmaticis longissimis spatkulatis retusis, antherae canalibus x !% brevioribus leviter ascendentibus, staminodiis optime evolutis antice bilobis, r°* stello cucullato libero quam anthera acuta altiore. — Flores speciosi, sepala 2,5 cm longa 8—10 mm lata, dorsale latius, petalor. part, antica 2,5 cm longa, labelli partit. later. 4 CDlj intermedia 3 cm longa, calcar 12 cm longum, omnia extus viridia intus et labellum albida. Habenaria Vaupellii Echb. f. etWarm. Otiall, 79, Warming Sy*' bolae (853) 90 tab. VUI fig. 5; Knl. in Engler's Jahrb. XVI, 62; C°9*- in FI. Bras. Ill , 4, p. 3L Habenaria Johannensis Barb. Eodr. in 1&- de Eugen. Ill (1881), 74 ex Barb. Eodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. II 251 et Struct, des Orch. t. II fig. 5. Brasilien, Minas Geraes bei Lagoa Santa (Warming); bei S. «J°®° d’El Rey; Serra d'Estrella Barb.; Riedel N. 67. 18. Habenaria Gourlieana Gillies. Caule va- lidissimo 80 cm alto v. altiore raeemum usque dense folioso. foliis lineari-lanceolatis acuminatis ad 30 cm longis ad ^ l§i latis in bracteas maximas foliaceas transeuntibus; raeemo mul- tifloro supra comoso, bracteis ovatis acutis ovaria supra cur- vata superantibns. Sepalo dorsali ovato acuto, l^teralibus se- miovatis acutis; petalorum partitione postica sepalis aequilonga, antica bis v. ter longiore quam sepala longiore utraque lineari falcata reflexa; labelli lobis lateralibus longissimis cornuum instar reeurvatis linearibus in filamenta tenuissima productis, intermedio breviore lineari acuto, calcari recto pendulo filiformi apicem versus clavato obtuso quam ovarium duplo longiore; processubus stigmaticis longis cnneato-spatliulatis, canalibus antherae aequilongis, staminodiis maximis ovatis acutis, anthera alta, rostello acuto. — Flores inter maximos generis, sepala 2 cm long, l cm lata, petalorum part, antica 3 cm illae la¬ belli laterales 5 cm longae, calcar 12 cm long, ovarium 6 cm. Habenaria Gourlieana Gillies. Lindl. G. et Sp. Orch. 309 ; Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI, 63. Cogn. in l K (IKS Kxposirr FRITZ KRAENZUN. mmm i» MAVER $e MILLER. 193 — (Pavon, Pringle N. 3823!); Jamaica (Swartz, Baucroft, Marsh N. 1266, Wullschlagel N. 1050); Cuba im Westen (Wright N. 3308). 21. Habenaria conopsea Rchb. f. Caulead50cm alto, dense folioso, foliis lanceolatis ad 12 cm longis vix 2 cm latis in vaginas bracteiformes transientibus; racemo denso multifloro 15 cm longo, bracteis subfoliaceis ovatis acuminatis flores aequantibus. Sepalis ovatis infra apicem extus seta minuta instructis; petalorum partitione postica lanceolata acuta, antica aequilonga lineari-setacea; labelli fere basin usque tri- partiti partitionibus lineari-subulatis part, anticae petalor. ae- qualibus, intermedia aequali, calcari cylindraceo acuto ovarium subaequante, processubus stigmaticis clavatis antice rotundatis obtusis canalibus antherae brevibus, rostello minuto triangulo. — Flores 8 mm diam. calcar incurvum 2 cm longum. Habenaria conopsea Bchb. f. in Bonplandia U, 10. Krzl. in Englert Jahrb. XVI, 60. Columbien (Wagner ohne No!) Reicl gesteht al schieden* Gruppe de ibach vergleicht 1. c. die Art mit Hab. parviflora Lindl. r selbst zu, das sie B durch Petalen, Lippe u. s. w. ver- Ji - Ich stelle sie auf eben diese Merkmale hin zu der „Macroceratitae“, deren kleinste Form sie darstellt. 22. Habenaria bracteseens Lindl. Caule ad 1 m alto, foliis lanceolatis ad 15 cm longis 1,5 cm latis, ra- cemo paucifloro; bracteis foliaceis cucullatis; sepalo dorsali cu- eu to acuto, lateralibus subaequalibus, petalorum partitioni- US Sll b a equalibus linearibus obtusis subfalcatis, antica carnosa postica membranacea; labelli partitionibus filiformibus aequalibus arnosis, calcari pendulo filiformi apice compresso; processubus ongis spathulatis capitatis rectis, canalibus multo brevioribus rrectis, staminodiis linearibus. — Flores magni, sepala ad , , C . m i 0nga ’ petala M cm longa, partitio antica longior, labelli 1 a 2 cm ^ 011 «i 1,5 mm lati, calcar 5—6 cm longum. • ,, habenaria bracteseens Lindl. G. et Sp. Orch. p. 308. — Krdnzlin *9l. Mrb. XVI, 60. - Cogniaux in Flora Brasil. HI, 4, p. 29. (Tweed?* 1 ** australis * R »o Pardo (Riedel N. 446.) Banda Oriental Plata, (Fiat 631 ) Kuenos A y res J au ^ d© 1 ' Insel Martin Garcia im la 194 Die Pflanze ahnelt auf den eraten Blick sehr der Hab. Gour* lieana Gillis, unterscheidet sich aber, abgesehen von andren Merk- malen, durch die Petalen. 23. Habenariahydrophila Barb. Rodr. Canle gracili 27 cm alto medium usque folioso, foliis oblongis acutis cauli adpressis 4—7 cm longis 1—1,5 cm latis carinatis, scapo squamis vaginantibus acuminatis spicam usque yestito; spica densiflora pluriflora basi laxiflora, bracteis ovatis acuminatis flores superantibus. Sepalo dorsali late oyato acuto apice re* flexo, lateralibus paulum longioribus oblongo-lanceolatis semi* tortis deflexis acutis; petalorum partitione postica ovata falcata quam sepal, dorsale 7* breviore et ab eo libera, antica m denticulum reducta; labelli partitionibus lateralibus angus® triangulis, intermedia latiore et 1 js longiore obtusa, cacan iiliformi apice tantum inflato labelli partitionem interme am vix aequante; proeessubus stigmaticis oblongis liippocrepiem convergentibns supra excavatis, canalibus antherae brevion uncinatis. — Planta vultu Gymnadeniae cujusdam. Totus l cm diam. sep. pet. que 5 mm loiiga, calcar 4 mm. ^ Habenaria hydrophila Barb. Bodr. Gen. et Spec. Orch. (1877) 158. Krzl. in Engl. Jahrb. XVI {1893) 60 ; Cogniaux » Brae. Ill, 4, p. 27. ell Brasilia, Minas Gera8s bei Caldas und Rio daa Antes (Bep 16 Ser. Ill N. 1180); SUd Brasilien (Glaziou!). 24. Habenaria distans Grisebach. globosis v. oyoideis 2 cm longis 1,5 cm diam. caule ad alto, loliis basilaribus tantum, scapo supra squamato,^ ^ 4—6 obovatis, oblongis, supremis lanceolatis acutis 8~~ longis, 3—4 cm latis, racemo pauci- et laxifloro ( 6 . Q bracteis e basi ovata acuminatis ovaria superantibus. dorsali late oblongo obtuso, lateralibus deflexis longiori ^ longis acutis; petalorum partitionibus linearibus faleatis a sepalo dorsali liberis sese invicem tegentibus cruciate, ^ angustioribus sublongioribus deflexis; labelli lobis iate ^ illis petalorum anticis aequalibus horizontalibus reflet* ^ medio longiore; calcari filiformi deinde sensim ^ craSS * t j L ii formi acuto incuryo ovario aequilongo; proeessubus sti e 19& porrectis incrassatis a labello omnino liberis, canalibus antherae paulum brevioribus ascendentibus. — Flores inter mediocres generis, sep. 7 mm longa (dorsale paulnm brevius) petalorum et labelli laciniae fere aequilonerae, calcar aut. ovario aequi- longum aut interdum paulum brevius 1,3—1,5 cm longum. Habenaria distans Gristbach. Cat. pi. Cub. 270\ Sauvalle FI. Cu¬ be™. K 3347 ; Rchb. f. in Bericht d. deutsch. Bot. Ges. Ill (1885), 274. Krzl. in Enghr's Engl. Jahrb. XVI. 61. Antillen; Oat-Cuba beiMonteverde (Wright N. 1481); Puerto Rico bei Mayaguez in den Bergwaldern der Mesa (Sintenis N.60l! Octb.1884!) 3. Ceratopetalae (African. Madagascar.) Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 55 u. 64. Latellum tripartitum, petala lateralia bipartita, processus longi capitati. Wie der Name besagt, sind unter dieser Abteilung Arten be- griffen, welche die Petalen in ganz auffaltender Weise entwickelt *eigen. Es sind entweder beide Abschnitte Oder mindestens einer derselben hornartig nach hinten gebogen; in einigen Fallen ttber- wiegt die Ausbildung die Petalen die der anderen Bltttenteile, und so gehoren denn H. cirrhata Rchb.. Welwilschii Rchb. ceratopetala Rich, zu den seltsamsten Gebildeu in der Familie der Orchideen. Die Abteilung iat hauptsUchlich afrikanisch und erstreckt sich ttber alle Habenaria-Gebiete des Erdteils bis nach Madagascar. Die meisten Arten scheinen die lichten Steppenwaldungen zu bevorzugen. - E,ne Art bewohnt Sttd-Australien. A. Partitio petalorum postica longior. - a. Petala brevia. a. Utraque partitio petalorum brevis dentiformis, la- bellum basi unguiculatum denticulatum. 25. H. Ridleyana Krzl. P- Lobus labelli intermed. paulo longior. 26. H. Vogelii H. Ridley. T- Lobus interm ed. brevior et latior. 27. H. alta H. Ridley. b * Petalorum partitio antica tantum falcata. 28. H. malacophylla Rchb. f. c * Petalorum partit. utraque falcata (processus stigmat. antice emarginati.) 29. Barbertoni Krzl. et Schl. 13* i9d B. Partitiones petalorum aequilongae. a. Processus stigmatici triplo longiores quam canalesan- therae. 30. H. arachnoidea du Pet. Th. b. Proc. stigm. duplo longiores spathulati. 31. R. densiflora Rchb. f. c. Proc. stigm. aequilongi incrassati. 32. H. Welwitschii Rchb. f. d. Proc. stigm. aequilongi plani deflexi infra excavati. 33. H. Buettneriana Krzl. C. Petalorum partitio antica longissima multo longior quam partitio postica. a. Flores galeati maximi. 34. H. cirrhata Rchb. f. b. Flores mediocres, sepala petalaque aequalia. 35. H. Elliotii Rchb. f. D. Petalorum partitio antica duplo longior quam postica. a. Partitio antica bene longior, calcar Va longius quam ova¬ rium, lobus intermed. labelli subbrevior quam laterales. Eostellum parvum triangulum. Flores virides. 36. H. polypodantha Rchb. f* Eostellum magnum (more Bonateae.) Flores albi. 37. H. insignis Schlechter. Eostellum c. anthera omnino connatum. 38. H. mesophylla Krzl Eostellum minutum angustum. 39. H. stenorhynchos Schlecn . Lobus labelli intermedius duplo brevior. 40. H. tentaculigera R^- r b. Partitio antica petalor. plus duplo longior. Labellum re vera tripartitum. 41. H. cvrnutum Lindt Labellum basi ipsa integrum. 42. H. porrecta Bolus. Calcar crassum cylindricum protensum, planta P 41 " vula ( — 25 cm) grandiflora. 43. H. rabacensis Rendle. Labelli partitiones laterales lanceolatae apice formes. 44. H. transvaalensis Schlec • — 197 — Labelli partitiones omnes angustissimae, intermedia longior. 45. H. clavata Rchb. f. c. Partitio antica 3 X longior quam postica utraque lanceolata. 46. H. nyihana Rchb. f. d. Partitio antica multoties longior. Calcar brevius quam ovarium. Folia in bracteas transeuntia parva. 47. H. ceratopetala A. Rich. Folia non in bracteas transeuntia duplo longiora. 48. H. Hochstetteriana Krzl. 25. Habenaria Eidleyana Krzl. Planta valida, tuberidiis oblongis, caule ad 80 cm alto v. altiore basi cata- P yllis vestito' deinde folioso supra sparsim squamato; foliis oblongis obtusis, superioribus acutis 20—25 cm longis 5—6 cm atis, racemo multifloro. Sepalo dorsali parvo oblongo acuto °rso cadnato, lateralibus multo majoribus cuneato-obovatis apiculo juxtaposito fornicatis; petalorum partitione utraque entiformi acuta, antica parva, postica majore; labello ungui- oo ato simplice lineari crasso incurvo marginato (margine basi in enticulos vix prominentes dilatato), calcari aequilongo re- curyo filiformi apice inflate; processubus stigmaticis rectis de- e * ls ^Pilotis antice emarginatis, antherae canalibus attenuatis so ongioribus, rostello basi triangulari supra angustato fili- ormi antheram excedente, staminodiis falcatis oblongis obtusis. o o flore (excepto labello et calcari) necnon rhachi bracte- lsqoe pilosulis. Habenaria Eidleyana Krzl in Englers Jahrb. XVI , 65. Ost-Afrifca Abyssinia (Schimper sine schedule), aber v '. pantothnx Ousserst ahnlich, besonders in der Behaarung, ganz 0I i 1Rr untersch ieden durch die betrachtlichere Grbsse, die dan 0 f 1 *! f. ren Blatter und die Einzelheiten der BlUte, von denen erh ebhch langere Labellum erwahnt sein mag. 2 ! 6 * H abenaria Yogeiii H. Ridley. Tuberidiis globosis pedicellatis radicibusque elongatis; caule ad 60 cm alto v. imo altiore, foliis anguste lanceolatis laxifl 1S aCUI11 ^ natis 15 —18 cm longis 1,3 cm latis remotis; racemo or °j bracteis lanceolatis acutis ovarii pedicellati dimidium 198 — fere ^equantibus bracteis 1,2 cm, pedicellis 2,2 cm longis. Sepalo dorsali erecto breviter lanceolato cucullato, lateralibus reflexis ovario aequalibus obcuneatis obliquis obtusis apice uncinatis; petalis bipartitis partitionibus brevibus lineari-lanceolatis acu- minatis. postica paulo longiore; labello tripartito brevi gyno- stemio vix aequali, partitionibus lateralibus angustissimp, quam intermedia paulo breyioribus angustioribusque, calcari pendulo ovario vix longioTe cylindraceo filiformi truncato obtiiso vix clavato; processubus stigmaticis longissimis porrectis apice cla- vato-incrassatis truneatis, antberae canalibus brevioribus e basi latiore angustatis. — Flores minuti processus stigmat. 9—10 mm longi, calcar 1,3 cm longum. Habenaria Vogelii U. Ridley in Journ. of Bot. XXIV {1886), 895. Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 65. . Central-Afrika: „Auf einer sumpfigen Bergwiese bei (Ed. Vogel.) 27. Habenaria alta H. Ridley. Caule 80 cm alto basi squamato, foliis 12 cm longis 4 cm latis ovatis acads, racemo 25 cm longo laxifloro, bracteis lanceolatis, ova^ aequantibus. — Sepalo dorsali ovato lanceolato, lateiab longioribus aequalibus; petalis lateralibus bipartitis, P J tionibus anguste lanceolatis, postica longiore quam antica, labello tripartito sepalis lateralibus aequilongo, lobis linean bus, intermedio longiore et latiore; calcari cylindraceo »P lce ^ versus incrassato incurvo ovario aequilongo; anthera ia apiculata, apicibus brevibus crassiusculis rectis (?); processu^ stigmaticis cochleatis; canalibus antberae aequilongis; ° va ^ curvato pedicellato rostrato (sec. Ridley). — P ores 3 ® diam, calcar 1,3 cm longum. Habenaria alta H. Ridley in Journ. Linn. soc. XXI, 509. Madagascar, Ankafina (Deans Cowan!). 28. Habenaria malacopliylla Rcbb. f- gracilis sicca nigrescens, caule ad 60 cm alto infra catap ^ deinde foliis 5-6 lanceolatis acuminatis ad 12 cm 3 cm latis vestito; racemo sparsifloro ad 30 cm longo ( dium fere totius plantae) bracteis — 2 /s ovarii aequ^**’ Sepalis ovatis obtusis, petalis lateralibus bipartitis, P ar 1 postica lineari obtusa, antica falcata subbreviore, labello trilobo, lobis linearibus acuminatis, intermedio subbreviore. lateralibus fere rectaDgulariter divergentibus; calcari pendulo cylindraceo ovario aequali; processubus stigmaticis labello non adpressis rectis paulum deflexis; canalibus antherae subbrevioribus rectis non ascendentibus. Flores 6—8 mm diam. Babenaria malocophylla Bchb. f. Otia U, 97. Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI\ 66. Tropisches Weat-Afrika: in humidis silvae Malowe pr. Clydes- (Baur); a^i coloniae fines Orientates (Harvey!); Katberg (Hutton); Tsomo river (Mrs. Barber!). (Ex. specim in Mus. Kew. conserr.!) 29. Habenaria Barbertoni Krzl. et Scblechter. Tuberidiis crassis fere globosis 2,5—3 cm diam. minore longe stipitato prorepente, caule ad 30 cm alto, cataphyllis obovato- oblongis obtusis apiculatis in folia 5—6 ligulata v. late-line- aria acuta apiculataque transientibus ad 6 cm longis 1 cm la- tis per folia lanceolata acuminata in bracteas decrescentibus, racemo pancifloro (7—10), bracteis lanceolatis acuminatis dimi- dinm ovarii pedicellati aequantibus 2 cm longis 4—5 mm latis. Sepalo dorsali ovato-lanceolato acnto, lateralibus dimidiatis oblique ovato-triangulis acuminatis, petalorum partitione pos¬ tica triangula ovata sepalo dorsali fere aequilonga, antica semi- longa lineari ter angustiore sinu amplo a postica sejuncta, labelli brevissime unguiculati partitionibus linearibus similibus inter se, intermedia paullulum longiore et latiore, calcari filiformi quam ovarium cum pedicello V*—V* longiore apicem versus leviter incrassato apice ipso obtuso, processubus stigmaticis compressis antice latioribus emarginatis, canalibus antherae brevioribus antice uncinatis fere rectangulariter curvatis, rostello brevi triangulo, lamellula s. carina vix prominula per medium, staminodiis brevibus conspicuis. — Sepala 8 mm tonga, labelli partitio interm. 1,5 cm, laterales 1,3 cm, calcar 3—4 cm longum. Sepala viridia, petala et labellum alba. Tropisches SUd-Ost-Afrika. Barberton 1000 m. (W. Culver 1894 Den gcsammten Merkmalen nach ist die Pflanze in mancher Hinsicht eine, wenn man will — abgeschwachte Form von Hab. malacophylla Rchb. f. Es bleiben aber aoviel Abweichungen ttbrig, um die Aufstellung einer Art notwendig zu machen. Die Pflanze fand sich im Herbar. Schlechter ohne Namen, aber mit ciner voll- standig analysierten Blttte, ich publiciere die Art daher unter beider- aeitiger Autorschaft. 30. Habenaria araehnoidea Thouars. Caule ad 70 cm alto, foliis lineari-lanceolatis acuminatis ad 10 cm longis ad 1 cm latis; racemo laxifloro multifloro elongate ad 18 cm longo, bracteis parvis acutis ovarium non aequantibus, ovano cum pedicello 1 cm longo. — Sepalo dorsali ovato rotundato acuto parvo, lateralibus deflexis ovatis obtusis; petalis bipar¬ tite, partitionibus lineari-setaceis aequalibus, postica sub sepalo dorsaii abscondita, anrica antennae instar erecta; labelli tripar- titi partitionibus lineari-setaceis, lateralibus brevioribus reflexi?, intermedia longiore, calcari reflexo ovario subaequilongo fill* formi apice ipso incrassato; processubus stigmaticfe roctis deflexis a labello liberis, canalibus antherae dimidio brevioribus. Flores 8 mm diam. calcar, paulum longius. Tota planta sicca nigrescit. f Habenaria araehnoidea Du Petit Th. Orch. Mad. tab. 18 tcon. opt■■ Lindl. G. et Sp. Orch. p. 308. — Ridley in Journ. Linn . Soc. XXl, — Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 68. ,, Madagascar: Sttd Betsileo, in silva pr, Ankafinam (Hildebran^ n. 3982!). — Tanala (Langley Kitching). — Ankafana (Deans Cowan). Bourbon (Boivin!). 31. Habenaria densiflora Rebf. f. Cauledet* folioso ad 50 em alto, toliis oblongo-lanceolatis basi vagj- nantibus acuminatis, racemo elongate ad 30 cm long° 111 ' tifloro, bracteis membranaceis acuminatissimis quam longioribus. Sepalo dorsali galeato incurvo acuminato,. ralibus reflexis oblongo-lanceolatis acuminatis; petalis bip^ titis, partitione postica lineari sepalo dorsali aequilonga; la tripartite, partitionibus elongatis anguste linearibus, &X pendulo basi subfalcato infundibuliformi; processubus stig®*®^ spathulatis quam anthera triplo longioribus, rostello ciliolato antheram aequante, — Sepala 1,6 cm longa, c& * c 3,5 cm, 201 — Babenaria densiflora Rchb. f. in Walpers, Annal. I. 797. — Bo - natea densiflora Sonder in Linnaea XIX, 80. — Krzl. in Engler's Jahrb. XVI {1892), 68. Stld-Afrika. Capland, am Katrivier bei der Mission sstalion (Balfour). (Species mihi non visa.) | 32. Habenaria Welwitschii Kchb. f. Caule ad 80 cm alto foliis linearibus aeuminatis amplexicaulibus fo- liolisque in bracteas decrescentibus numerosis, racemo elongato multifloro, bracteis parvis vix dimidium pedicelli cum ovario 1,8 cm longi aequantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto, la- teralibus majoribus cuneato-oblongis obliquis reflexis, apiculo juxtaposito; petalis lateralibus bipartitis, partitione postica lineari acuta, antica oblonga apiculata; labelli tripartiti par- titionibus oblongo-triangulis porrectis, intermedia filiformi ob¬ tuse acuta longiore, calcari filiformi apice valde incrassato obtuso ovario sublongiore incurvo; processubus stigmaticis porrectis incrassa-tis, antherae canalibus aequilongis, fostello triangulo. — Flores 1 cm diam. calcar 1,5 cm longum. Babenaria Welwitschii Rchb. f. in Flora XXIII,, 179. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 68. Tropisches West-Arika, Angola, Huilla (Welwitsch N. 721!). 33. Habenaria Buettneriana Krzl. Planta gracilis; caulis parte, quae adest ad 50 cm alta, medio tantum foliata; foliis' laneeolatis 12—15 cm longis ad 4 cm latis tenerrimis supra decrescentibus racemum fere attingentibus, racemo plurifloro (20), laxifloro bracteis ovato-lanceolatis acu- ndnatis, ovariis pedicellatis 1,5 cm longis. Sepalo dorsali ob¬ longo obtuso cucullato reflexo, lateralibus deflexis aequalibus l )au l° angustioribus subobliquis, petalis e basi simplice (Ates fere instar) bipartitis, partitione postica lineari acuta subfalcata, antica duplo angustiore fere aequilonga omnino simili; labello basi ipsa integro tripartito, partitionibus et inter se et anticis petalorum subsimilibus, intermedia vix latiore, calcari filiformi deinde paulum ampliato acuminato; anthera bipartita, partiti¬ onibus basin usque sejunetis, canalibus arrectis, caudieulis aequilongis, processubus stigmaticis aequilongis planis deflexis —i 202 — subtus excavatis labello adpressis nec tamen ei aceretis, ros- tello minutissimo triangulo in fundo antlierae abscondito. — Flores virides inter minores generis, sep. et pet. 4—5 mm longa, calcar 1,3 cm lougum. Habenaria Bueltneriana. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 69. Tropischea Weat-Afrika. Togo; Bismarkaburg (BUttner N. 218! und 288!) 34. Habenaria cirrliata Rchb. f. Tuberidiis oblongis 5 cm longis 2,5—3 cm crassis, caule ad 1 m alto basi catapbyllis magnis vestito, supra folioso; foliis 4 5 in- ferioribus rotandis fere orbicularibus, ceteris oblongis omnibus obtusissimis ad 8 cm longis ad 6 cm latis, racemo pancifloro grandifloro, bracteis oblongis acutis convolutis vaginantibus, pedicello longissimo vix aequilongis (4—5 cm). Sepalo dor- sali oblongo acuto apice ipso obtnsato, lateralibus deflex is ob* longis obtusisconvolutis; petalis bipartitis, partitionibus lineati- bus, postica sepalis paulo majore, antica latiore et multoties Ion* giore filiformi arcnata; labelli tripartiti partitionibus filifonjM* bus, intermedia longiore, lateralibus iilis petalorum siibsimm* bus, calcari longissimo labellum multoties ovarium cum pedice o ter vel quater longiore apicem usque filiformi; anthera recta crassa dimidium sepali dorsalis vix aequante, canalibus antheiae processubusque stigmaticis arrectis latissime capitatis inter se aequilongis quam anthera duplo longioribus. — Flores maxmn albi vanillosmi. Sep. dorsale 1,5 cm long, later. 2 cm. pe tal< ** part. post. 2,5 cm antica 8—10 cm longa. Labelli P ar ’ intern. 3 cm, lateral. 2,5 cm longae, calcar ad 20 cm long 11 ®’ processus canalesque 1,5 cm longi. Habenaria cirrhata Behb. f. in Flora 1865,180 (nomen tantum). Otia botan. 58. H.Bidley in Journ Linn. Soc. XXI, 511 . Krzl in Jahrb. XVI, 69. Bonatea cirrhata Lindl. G. et Sp. Orch. 327. H. Schweinfurthii Behb. f. Otia hot. 58. t60 » Tropischea Westafrika; Togo, Bismarkaburg (BUttner »•»* und 317!). — Dschurland; Seriba Ghattas (Schweinfurth N. ^ — Madagascar. Imerina (Deans Cowan und Lyall ex Ridley. Elliott 1867). 35. Habenaria Elliotii A. Eolfe. P lanta e } S f* gracili foliosa, caule ad 75 cm alto v. altiore, foliis lanceo 8 203 acutis 15—18 cm longis 3 cm latis supra sensim decrescent ibus, racemo ad 25 cm longo multifloro plus minusve congesto, bract eis infinite pedicellos et ovaria aequantibus apicem racemi versus decrescentibus, omnibus lanceolatis acutis. — Sepalo dorsali ovato cucullato acuto anguste marginato, lateralibus subobliquis deflexis ceterum aequalibus; petalorum lateralium pai titione postica lineari sepalo dorsali arete agglutinata eique subaequilonga, antica multo longiore anguste lineari deflexa, partitionibus labelli aeqnilongis omnino aequalibus, calcari longissimo ovario cum pedicello plus duplo longiore compresso meurvo apicem versus vix vel non ampliato, antbera parva, canalibus elongatis arrectis, processubus stigmatieis aeqnilongis planis excavatis labello adpressis neqne ei accretis, rostello minutissimo. — Flores inter minores; sep. et pet. 6 mm longa 3 mm lata, petalorum et labelli partitiones 1 cm longae, cal¬ car 5 cm longum, ovarium c. pedicello 2 cm longum. Habenaria Elliotii A.Eolfe in Journ. Linn. Soc. XXIX , 57 t. 12\ Krzl tn Lnglers Jahrb. XVI y 70. v 0v M f daga3car - A’Mpanjaka, Manandona 1m Inneren (Scott Elliot ;; f? 4 *» Fa marantsoa N. 2087. Betsiraha a. cl. Ostkilste N.2219 ! - Hum- lot N. 669 ohne genauere Standortsangabe.) 36. Habenaria polypodantha Rcbb. f. Cattle j 1 0 cm alto, foliis basilaribus ,3-5 lanceolatis acutis 6—8 cm ongis i 2,5 cm latis, racemo pauci-plurifloro, bracteis lanceo- a ls /s ovarii aequantibus. — Sepalo dorsali ovato acuto • acuminato cucullato, lateralibus deflexis semiorbicularibus ^miinme oblonga dicenda!) [acutis, multo majoribus; petalis jPartitis, partitione postica breviore lanceolata acuta, antica ormi bene longiore; labello trilobo, lobis filiformibus, inter- dim’d' SUb ^ reV ^ 01e? ca ^ car i filifonni pendulo ovario pedicellato capit t* lon ^ ore; Processubus stigmatieis longis rectis rostp 18 cana libus antherae bamatis ascendentibus, din!! ° acuto maxim <> apice leviter reeurvato. — Flores 1 cm ' ^f icar cm longum. XV^ naria Volypodantha Echb. f. Otiap.97. Krzl. in Englers Jahrb. bei S °d-Afrika. Natal (Gerrard ohne gen. Angabe!) aQs Ko P (M’Kean). 37. Habenaria in sign is Schlechter. Caule ad 30 cm alto tenui, foliis 3—4 basilaribus oblongis v. oblongo- lanceolatis acutis acuminatisve ad 15 cm longis ad 3 cm latis supra non decreseentibus, foliolis quibusdam bracteiformibus in scapo, racemo pauci-plurifloro laxifloro, bracteis lanceolatis acu- minatis pedicellos tantum aequantibus ovariis, pedicellatis brevi- rostratis 3 cm longis. Sepalo dorsali late ovato acuto, lateralibus obliquis late ovatis v. semiorbicularibus oblique acuminatis (si mavis apicem versus falcatis) petalorum partitione postica se¬ palo dorsali agglutinata eique aequilonga falcata lanceolata, partitione antica flexuosa lineari-filiformi duplo longiore, labelli partitionibus lateralibus illis petalorum anticis omnino aequa- libus, intermedia latiore breviore lineari margine revoluto, cal- cari pendulo quam ovarium 1 f» longiore vix inflato obtuso; processubus stigmaticis linearibus porrectis quam antherae canales paulo brevioribus, rostello more Bonateae magno cucul- lato. Flores albi teneri speciosi, sepala 1,2 cm longa, part, petalor. anticae et labelli laterales 2,2—2,4 cm longae part, intern. 1,5 cm, calcar 2,5 cm. Februar-Marz. Habenaria insignis Schlechter in Engl. Jahrb. XX (1895) Beibhtt N. 50 p. 32. Subtropiachea SUd-Afrika. In Gebttachen bei Mailas Kop 800 m (Schlechter N. 45X7!). 38. Habenaria mesophylla Krzl. Tuberidiis ob- longis, caule gracili 40 cm alto, medium usque distanter vagi* nato, foliis 6 in medio caulis petiolatis oblongis acutis ad 10 cm longis. (c. petiolo) ad 3 cm latis, additis foliolis 2 minoribus bracteiformibus, racemo elongato, laxifloro, paucifloro, brac¬ teis lanceolatis acuminatis ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali oblongo lanceolate cucullato obtuso, lateralibus deflexis subsimilibus brevioribus; petalorum partitione postica filiformi sepalum dorsale vix excedente, antica e basi anguste triangula filiformi multo longiore falcata; labello trifido. lacinia intermedia filiformi, lateralibus illis anticis petalorum simillimis et cum eis conglutinatis calcari quam lobus intermedius breviore dimidmm ovarii aequante; anthera humili, canalibus longis arcuatis, P r0 * cessubus stigmaticis paullum brevioribus porrectis linearibus, 205 polliniis glandulisque parvis, rostello cum antliera postice con- nato omnino non conspicuo. — Sepala 1 cm, petalorum par¬ tition antica et laterales labelli 2 cm longa, calcar 5 cm longum. Australia. Victoria. Aug. 73. Herb. Melbourne. (Ohne Namen des Sammlers.) Eine Species, welche durch den unten kahlen und nur in der Mitte beblatterten Stengel stark an die andren Habenaria-Arten ihrer Heimath erinnert, 'wahrend sie durch die Merkmale der Saule, der Petalen und der Lippe zu den „Ceratopetalae“ zu rechnen ist; einer der im Allgemeinen nicht haufigen Widersprttche zwischen geographischer Vorbreitung und systeraatischen Merkmalen. Die seitlichen Abschnitte der Lippe und die vorderen der Petalen sind niclit nur vbllig gleich, aondern scheinen auch im frischen Zustande susammenzukleben; die Untersuchung der getrockneten BlQten wenig- stens zeigte ein scheinbar einfaches Labellum. — Ea ist zu bedauern, dass die Angaben ttber das Vorkommen dieser Art ao sehr unbestimmt lauten; ich verdanke sie Herm Baron F. v. Mttller. 39. Habenaria stenorhynclios*) Schlechter. Caule humili 18—23 m alto stricto foliato, foliis erectis lineari- lanceolatis acutis in bracteas decrescentibus, racemo laxo paucifloro, bracteis erectis ovatis acutis ovaria gracilia pedi- cellata amplectentibus. Sepalo dorsali oblongo concavo acu- tiusculo l,i cm longo, lateralibus deflexis semiobovatis sub- falcatis obtusis longioribus, petalorum partitione postica bre- viore (8 mm), antica longiore (l cm) utraque lineari falcata acuta, labelli partitionibus linearibus acutis, intermedia quam aterales duplo longiore deflexa, calcari pendulo inflato obtuso {* 0Varii aequante; processubus stigmaticis linearibus trunca- tis, antherae canalibus duplo longioribus ascendentibus, rostello ^ato angusto. Habenaria stenorhynclios Schlechter in Engler's Jahrb. XX (1895) £ «blatt X 50, p. 33 . Subtrop. Sttd-Afrika Transvaal. Houtboschberg 2100 m. (Schlech- *® p N. 4416!). 40, Habenaria tentaculigera Rclib. f. Caule * 40 cm a lto basi foliato, foliis 3—4 ovato-oblongis obtusis halh ki ^ 6r Speciesname ist als Adjectivum aufzufassen und ist des- o. klein geschrieben; irgend welche Ahnlichkeit mit einer der •oienorhynchus“-Arten Sud-Amerikas findet sich nicht. 2d6 t-* acutis „camosulis berbaceis viridibus albo-carinatis“; racemo paucifloro (7—8) laxifloro, bracteis ovatis acumiuatis quam ovaiia subbrevioribus. — Sepalo dorsali maximo ovato cncullato lateralibus multo angustioribus oblongis (triangulis?) conniven- tibus; petalis bipartite, partitione postica lanceolata falcata arrecta sub sepalo dorsali abscondita, antica lineari multo lougiore protenso; labelli tripartiti lobis lineari-filiformibus, intermedio plus duplo breviore, calcari ovario sublongiore pn- mum antice curvato deinde deflexo; processubiis stigmaticis parallelis late linearibus labello plus minusve appressis, cana- libus antberae aequilongis. — Flores majusculi, sep. 1,3 cm longa, petalor. pars ant. 2 cm longa v. longior. Habenaria tentaculigera Rchb. f. in Flora XXV. (50) 101. Krzl in Engler's Jahrb. XVI , 71. Tropisches West-Afrika. Angola. Huilla III Region in 1200-1800 o HOhe (Welwitsch N. 716! und 716b!) 41. Habenaria cornuta Lindl. Canle valido fo- lioso ad 40 cm alto, foliis oblongis 7—12 cm longis, 2,5—3 cm latis obtusis in bracteas scariosas subito transientibus; racemo densifloro, bracteis oblongis acuminatis ovarii pedicellati frre 2 /a aequantibus. — Sepalo 'dorsali oblongo obtuso concavo re- flexo, lateralibus deflexis cuneato-oblongis basi satis latis antice retusis; petalis bifidis, partitione antica cornu instar curvata reflexa lineari acuminata, postica plus duplo breviore fere recta leviter tantum curvata, labelli trilobi lobis acuminatis irre- gulariter falcato - curvatis subaequilongis, intermedio lineari, calcari pendulo ovarii pedicellati dimidium fere aequante apice clavato; processubus stigmaticis crassis capitatis porrec is, canalibus antherae aequilongis; antbera brevi, rostello parvo acuto; staminodiis brevibus supra obsolete bilobis. — Floi eS albi, petalis recurvatis eximii 1,5 cm diam, calcar 1 cm l° n £’ Habenaria cornuta Lindl. in Comp. Bat. Mag. H, 208. '* Engler's Jahrb. XVI, 71. Siid-Afrika. Capland, Omsamculo (Dr6ge N. 4570!). Ost-Griqualm b. Kockatadi (Tyson!); - Transvaal (Rehmann!). * The anterior segments of the petals long and fleshy recU , and looking very like the horns of some animal. „Strongly aim # scented retaining the perfume nutil now, 4 months after gathering’ — 207 — 42. Habenaria porreeta Bolus. Caule gracili 60 70 cm alto, laxe foliato, basi 6—7 mm diam. foliis ovato- lanceolatis subobtusis basi laxe vaginantibus patentibus 7—8 cm longis 2,5 cm latis in foliola bracteiformia decrescentibus, racemo densifloro multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis quam ovaria brevioribus. — Sepalo dorsali ovato cucullato apice recurvo, lateralibus reflexis ovatis acutis obliquis subfal- catis; petalis bipartitis, partitione postica sepalo dorsali agglu- tinata lineari, antica plus duplo longiore lineari-filiformi, labello basi integro cuneato a medio tripartito, partitionibus linearibus, ntermedia dimidio fere longiore, calcari filiformi apice clavato obtuso; processubus stigmaticis clavatis deflexis labello ad- pressis medium usque decurrentibus, canalibus antherae por- rectis longissimis. — Flores majusculi, sepala 1 cm longa, petala et labelli partit. 2,5 cm longa, calcar 3 cm longum. Habenaria porreeta Bolus in Journ. Linn. Soc. XXV (1889) 167 e. *nl°9r. fig. 5; Krzl. in Engl. Jahrb. XVI, 72. SUd-Afrika; Capland. (Natal M’Ken N. 11)/(Plant N. 52) Sanderson, Gaemzius!) (Pappe N. 77 in herb. Lindley!) 43. Habenaria rabaiensis Rendle. Caule cras- siusculo ad 25 cm alto, a basi medium usque paucifoliato, foliis 2 ovalibus basi vaginantibus inferioribus 10 cm longis 5 cm ^ tls j n k r acteas magnas foliaceas transientibus, racemo pauci- °ro (3) grandifloro, bracteis membranaceis acuminatis ovario cum pedicello non aequilongis. Sepalo dorsali ovato subacuto cucullato quam lateralia oblique oblonga apiculata paullo reviore, petalorum partitione postica lineari sepalo dorsali sub- ae qua i et agglutinata, antica fere duplo longiore filiformi fal- ca a recurvata, labelli partitionibus lateralibus anticis petalor. m nmis, intermedia breviore latiore, calcari magno crasso pro nso, processubus stigmaticis elongatis protensis supra e um incrassatis verrucosis sub apice leviter recurvatis } cau. ” us autherae suberectis, rostello quam antliera paulo ongiore apiculato. — Sep. dors. 1,5 cm long, lateralia fere cm, petalor. part. ant. fere 3 cm longa, labelli part, lateral. cm Ntermedia 2,5 cm, calcar 3,5 cm long. 2—3 mm crassum. process, stigmat. fere 2 cm longi. 203 Habenaria rabaiensis Bendle in Journ. Linn. Soc. XXX [189i) 390. Mombasa, auf den Rabei-Hiigeln (Taylor 1865). Herr Rendle stellt diese Art neben H. Volkensiana Krzl. und somit zur Sect. Bonatea, aus seiner Diagnose geht aber nichts ttber die eigentflmliche Verwachsung von seitlichen Sepalen, Labellum und Narbenfortsatzen hervor, was bekanntlich sehr wesentlich zur Charakteristik dieser Gruppe gehOrt. Ich bin somit genbtigt, sie zu den „Ceratopetala“ zu stellen. 44. Habenaria transvaalensis Sclilecbter. Tu- beridiis maximis globosis 4 cm diam. Caule stricto polyphyllo (ad 10) basi cataphyllis 2—3 vestito, foliis oblongis aeutis ad 10 cm longis ad 4 cm latis supra decrescentibus racemum attingentibus, racemo paucifloro-multifloro denso,braeteismagnis ovato-lanceolatis acuminatis inferioribus Acres superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato, lateralibus subbevioribus deAexis obliquis oblongis aeutis, petalorum partitione postica lineari-lanceolata sepalo dorsali agglutinata, antica filiformi sub- longiore, labelli partitionibus lateralibus lineari-lanceolatis apice filiformibus, intermedia breviore latiore lineari-ligulata, calcari filiformi apicem versus panlum inAato obtuso, ovarium vix superante; proeessubus stigmaticis elongatis clavatis, antherae canalibus a medio subito aiTectis, rostello lineari-ligulato. " Flores inter mediocres, sOpala 10 mm longa, petalor. part, an¬ tica 1 cm longa media l mm lata, partit. labelli lat. 9 mm longae, calcar 2 cm long. proc. stigm. 5 mm. Habenaria transvaalensis Schlechter in Engl. Jahrb. XX V 89 ® Beiblatt 50 p. 6. Subtropisches SUd-Afrika. Capland, in Gebttscben beii Barberton- 1700 m (Thornicroft N. 466!). Bei Houtboschberg (Schlechter N. 48 45. Habenaria clavata Rchb. f. Planta valida foliosa, caule ad 80 cm alto, foliis oblongis v. lanceolatis sen- sim in bracteas decrescentibus 10—12 cm longis ad 4 cm latm? racemo multiAoro laxiAoro, bracteis late ovatis aeutis, ovarus pedicellatis 5 cm longis. Sepalo dorsali galeato oblongo-lance* olato obtuso, lateralibus reAexis semiorbicularibus aeutis su anthesi convolutis; petalis lateralibus bipai titis, partition!^ linearibus, antica falcatim recurvata (ut in H. cornuta Lmdl )- postica 2Va-plo breviore minus curvata; labelli 3-partiti laciuu 8 linearibus angustissimis, intermedio longiore, caeternm inter se et petalorum partition! posticae aequalibus, calcari dependente vel leviter recurvato apice inflato ovario breviore; processubus stigma!ids maximis rectis capitatis emarginatis; canalibus stig- maticis paulo longioribus acuminatis. — Flores inter majores, se P- 1,5 cm longa petalorum pars-antica 3,5 cm longa, calcar 4 cm longum. Habenaria clavata Bchb. f. in Flora 1865 , 180; N. E. Brown, in ard Chrnn 18 8o, 307. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 72. - Bonatea ciavata Ltndl. Comp. Bot. Mag. U, 208. Aussertrop. und aubtrop. Sttd-Afrika. (Herb. norm, austro. african. An d° n n“ d BOlUS N ' 45,!) In 0st Gri q«atand bei Kockstadi (Tyson). T f T Stgrenze tler Kolonio (Harvey). In Kaffraria bei Baziga N iftoi r an T g6 Frel Staat ( Coo P er N. 1097). In Natal (Sanderson b ei Inanda (Wood). Zwischen Gekan und Basche (Zeyher?) , 46, Haben »ria nyikana Kchb. f. Caule vaUdo lr .♦ m . a ^° linearibus strictis 3—5 supra in foliola ac e ormia transeuntibus; racemo densifloro multifloro, brac- anceolatis acutis acumiuatisve ovaria longe pedicellata cnn* u’ .^ epa ^° ( i° rsa il oblongo obtuse acuto, lateralibus uarrt- 1 " 0 ° Vatis a Pi cu la,tis apiculo juxtaposito, petalis bipartitis, : 11 1 °. ne P ostica t*revi lanceolata curvata, antica triplo lon- b ie neari-lanceolata; labetli tripartiti partitionibus lineari- subae m f rmfcdia longiore ’ calcari filifonni apice inflato ovario it U10ng0; P roc essubus stigmaticis lougis apice clavato- diocr LS, . antheiae eanalibus aequilongis arrectis. Flores me- w vindes, calcar ovarium bracteae 2 cm longa. XVI, 7& rM nyikanibus m Habenaria ceratopetala A. Rich. Tube- a*l 5 j aXln j LS 5 n cm l° n gis 3 cm crassis, caule dense foliato latis ^ ' FoIi,s ol)loil £i s acutis ad 7 cm longis ad 4 cm tilloro 1 raCteas ma & nas foliaceas transientibus, racemo mul- 24 m e , 0n ® ato interdum dimidium totius plantae aequante ad ^.ja^t-^ 11 ® 0 ’ braete ^ latis ovatis acutis ovaria pedicellata ns. Sepalo dorsali cucullato acuto apice ipso ob- 210 tuso, lateralibus deflexis fere semiorbicularibus cucullatis acutis: petalis bipartitis, partitione postica rainore sepalo dorsali affixa lineari acuminata, antica multoties majore lineari sensim an- gustata cornu instar antilopes cnjusdam arcuata; labelli tn- partiti lobis linearibus e basi paulo latiore sensim angustatis, intermedio vix longiore caeterum aequali, calcari ovario bre- viore filiformi apice inflato; processubus stigmaticis longis rectis apice capitatis, canalibus antherae subaequilongis parallels; rostello angusto; staminodiis elongatis subclavatis. — Flores media magnitudine, sepala 6—7 mm longa petal, part. ant. 2 cm longa, bractea 2 cm, calcar 1,5 cm long. Habenaria ceratopetala A. Rich, in Annales des sc. nat. II. Sir. Tom. XIV. p. 267, tab. 16, 4 {anal. optim.I) — Tentam. Flor. Abyss. 295 t. 88. — Rchb. f. in Walp. Annales III , p. 5S3. - Krzl. in Englers Ost-Afrika; Habeach auf den Bergen um Adanah? (Schimper ohne JSotizen uud Standortsangabe.) Dio Pflanze befaud sicb i® Berliner Museum mit andren Exemplaren von A. Richard zvsammen. - (Parkinson, ebenfalls ohne Angabe des Standortes.) 48. Habenaria Hochstetteriana Krzl. T»* beridiis parvis ovoideis, caule ad 70 cm alto a basi medium usque foliato supra foliolis vestito, foliis angustis lineari-lan ceolatis 20 cm longis 1,8 cm latis non in bracteas transien* tibus, racemo laxifloro multifloro, bracteis scariosis ovatis acutis dimidium ovarii aequantibus v. paula Iongioribus. — Sepao dorsali ovali-oblongo obtuso reflexo, lateralibus multo majoribus obovatis cuneatis antice rotundatis apiculo juxtaposito pl ane reflexis; petalis bipartitis, partitione postica lineari acU antica multo majore oblonga obtuse acuta papillosa; lab® trilobi lobis lateralibus linearibus acutis, intermedio longj 01 ^ lineari-lanceolata acuto; calcari filiformi apice vesicato 3 /* ovarii pedicellati aequante; processubus stigmaticis longis rec capitatis, antberae canalibus aequilongis. — Flores inter diocres generis sep. lat. 7 mm longa, ovarium 2,5 cm, c* 1 2 cm longa. , H. replicata Hochst. in A. Rich., Tent. fl. Abyss. II, 296 ; Ec in Walpers Annul. Ill , 584. Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 73. Ost-Afrika; Abyssinien bei Adua (Schimper); auf Bergen Dsc ladshheranne (Schimper, III. n. 1645). Diese Art untcrscheidot slch durch die merkwtlrdigen Petalen gut von don zahlreichen aehr ahnlichen. Die partitio postica iat auffallend winzig, die partitio antiea, welche sonstmeiat ala Anhangsel und nebensachlich behandelt ist, hat hier die GrOsse und Textur einea regelrechten Perigonblattea. (Ex. specim. herb. Boissier et Berol, vidi specim. numeros. in Mua. Brit, et Kew.!) Nomen ab Hochstettero v. cl. datum et ab A. Richard probatum ct anno 1846 publici juris factum delendum; oblitua eat cl. Richard ab ipso jam 2 annis ante (1845) in Orchidaceis Cubensibus Dom. Kamonis de la Sagra H. replicatam descriptam esse. 4. Eeplicatae (Beplicatae et Bilabrellae). Krzl - *» Englers Jahrb. XVI {1892), 55, 74 u. 85. Labellum triparti turn, pet. bipartita, processus stigmatici longi capitati. — Ost-Afrika. Madagascar und Inseln. A. Petalor. pars postica longior quam antiea. a. Partitio petalorum utraque lanceolata. a. Lobus labelli interm. 2 X longior quam later, om- nes lanceolati. 49. H. peltastes Bchb. f. P* Lobus labelli interm, linearis porrectus lat. lanceol. 50. H. Kilimanjari Bchb. f. b. Part. post, oblonga antiea setacea. 51. H. Petr (medusa Webb c. Partitio petalor. post, lanceolata antiea triangula. 52. H. arangana Bchb, f. d. Part. pet. post, linear, antiea late ovata. 53. JET. falcicomis Bolus e ‘ Part, petalor. post, linear, ant. subrhombea. 54. H. dives Bchb. f. Petalor. part. ant. paulo longior v. subaequiionga. a ’ Pw'tit. utraque ligulata. 55. H. robusta Welvntsch k ^ art - P° st - lanceol. ant. filiforrais longior. 56. H. Butenbergiana Krzl. C ‘ ^ ai 'k’ utraque linear ant. paulo longior. 57. H. cataphysema Bchb. f. • Bart, utraque multo angustior. 58. H. Sigillum Thouars li* — 212 e. Part. post, linear, ant. 7a longior. calcar = ovar. 59. B. Oalpini Bolus f. Part. post, linear, ant. l /z longior, calcar breviua quam ovarium. 60. B. Johannae Krzl C. Petalor. partit. antica omnino major. a. Labelli part. med. 7s longior quam lateral. 61. B. huillensis Rchb. f- b. Labelli part, aequales v. vix diversae. «. Labelli partit. filiformes process, breviores. 62. JET. conopodes Ridl. P- Labelli partit. lineares process, longiores. 63. B. pedicellaris Rchb. f. Petalor. part. ant. ovata a post, sejuncta. 64. B. tetrapetala Lindl. Petalor. partitiones conjunctae unguiculatae. 65. B. Mundtii Krzl Petalorum part. ant. laneeolata porrecta. 66. B. humilior Rchb. f. Petalorum part. ant. valde curvata retrorsa. 67. B. incarnata Lindl Petalorum part. ant. irregulariter erosula. 68. B. Relmanni Bolus Petalorum part. ant. oblonga post, linearis. 69. B. cassidea Rchb. f • Petalonim part. ant. subfalcata postica sabulata- 70. B. anaphysema Rchb . /• Petalorum part. ant. porrecta filiformis P ost * subulata. 71. B. barrina Ridley D. Petalorum part, antica bis v. ter major quam postica. a. Part, postica simplex. Part, antica crassior obtusa duplo longior. 72. B. Bumboltii Rchb. f- Calcar quam ovarium pedicellat. brevius. 73. B. Schimperiana Boch*- Calcar quam ovarium pedicell. longius. 74. B. plectromaniaca Rchb. t- b. Part, postica bipartita. 75 . B.tetrapetaloidesSchlechW 213 E. Petalorum partition, aequales. 76. H. Barber ae Schlechter P. Petala simplicia linearia. 77. H. involuta Bolus 49. Habenaria peltastes Rchb. f. Caule ad 1 m alto, foliis in inferiore parte eaulis 6—7 lanceolatis acutis snbtus nervosis, racemo elongato laxifloro multifloro, bracteis ligulatis apiculatis ovarii dimidium aequantibus. — Sepalo dorsali ligulato acutiusenlo, lateralibus obovatis apiculatis api- culo juxtaposito in angnlo superiore, petalis bipartitis, parti- tione postica lanceolata binervi, antica angustiore breviore enervi; labelli trjpartPi partitionibus lanceolatis lateralibus semilongis, calcari filiformi clavato ovario pedicellato subaequali; processnbus stigmaticis verrucosis apice peltato recisis, antlierae canalibus ascendentibus, rostello uncinato. Species mihi non visa ex'descr. Reichenbachii. 09t-A£lrika. Lalamba bei Keren (Steudner). 50. Habenaria Kilimanjari Rchb. f. Caule ad 40 cm alto foliis lineari-lanceolatis acuminatis, racemo elongato plurifloro densifloro, bracteis lanceolatis ovaria pedicellata sub- aequantibus. — Sepalo dorsali oblongo-lanceolato acuto, late¬ ralibus aequalibus falcatis v. semiorbicularibus; petalis bipar- titis, partitionibus lanceolatis falcatis, postica longiore, labelli tripartiti partitionibus lateralibus lanceolatis ascendentibus, in¬ termedia lineari porrecta, calcari filiformi apice incrassato ovario sine pedicello aequali; proeessubus stigmaticis porrectis deflexisve, antherae canalibus arcuatis aequilongis, rostello lineari. — Flores inter minores generis. Habenaria Kilimanjari Kchb. /., Otia p. 96. Krzl. in Englers Ja} "b. XVI, 75. Tropisches Ost-Afrika. Kilimandjaro. 5l * Habenaria Petromedusa Webb. Caule ad 30 cm alto, basi catapliyllis 1 v. 2 vestito medio foliato foliis obovatis oblongis lanceolatis obtusis acutisve 10 cm longis 3j5 cm latis, summis multo minoribus, spica gracili pauciflora (10 12) bracteis lineari-lanceolatis acuminatis ovaria pedicellata &on aequantibus. Sepalis ovatis acutis, petalorum partitione — 214 — postica oblonga sepal, dorsale aequante, antica breviore seta- cea, labelli basi integri lobis lateralibus quam intermedins paulo longioribus latioribusque, calcari incurvo 3 /4 circuli efficiente filiformi quam ovarium breviore; processubus stigmaticis liori- zontalibus satis crassis, antherae canalibus brevioribus ascen- deutibus. — Flores 5 mm diam. calcar fere 1 cm lougum. Habenaria Petromedusa Webb Niger Flora p. 180 et 530; Bchb.f. in Walp. Annal. Ill , 584. Schmidt in Flora Cap Verd. Ins. 166. Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 75. Capverdiache Inseln. (Webb ohne Standortsangabe.) Exam. spec. Musei Paris! 52. Habenaria orangana Rchb. f. „Vultir Habe- nariae divitis, spithamea, foliis congestis arrectis 12 in vaginas abeuntibus, racemo cylindraceo multifloro densifloro elongato, bracteis lanceis ciliatis, per dorsum minute muriculato ciliolatis saltern supra nervos ovaria pedicellata superantibus, sepalo inpari oblongo obtuso trinervi, sepalis lateralibus ovatis api- culatis curvatis quinquenerviis, tepalis bipartite margine minute ciliatulis partitione superiori falcata obtusa trinervi, partitione inferiori triangula minore enervi labelli partitionibus laterali¬ bus falcatis uninerviis, partitione mediana longiori latiori ie- tusa cum apiculo trinervi, calcari filiformi ovario subaequali, antherae canalibus curvatis brevibus, stigmatis cruribus P r0 * ductis oblique retusis brevibus, rostelli processu mediano un- cinato ultra antherae loculos egrediente“ (Reichenbacb). Species mihi non visa. Habenaria orangana Bchb. f. Otia II, 101 ; Bolus in Journ. Soc. XXV ; 191; Krzl. in Engl. Jahrb. XVI , 85. ( TJmschreibung ** jReichenbach'schen Textes.) Orange-Freistaat. (Cooper 1862 N. 1098.) Naeh Reichenbach’s Originaltext scheint die Pflanze nichta weiter zu sein, als allerhiichstens eine Form von Hab. dives Rch • • Lasst man die von den Nerven hergenommeno Merkmale w 6. welche die Diagnose unniltz verlangeren und welche auch R ® lC ^ bach selbst bei den Diagnosen verwandter Arteu nie benutzt bleibt eine etwas farblose Beachreibung zurttck, die, da die angaben fehlen, so ziemlich auf 3 bis 4 verwaudte Arten passt. 53. Habenaria falcicornis Bolus. TuberiW ovatis ad 5 cm longis 2,5 cm crassis, caule elato ad 90 c — 215 alto a basi medium usque folioso foliis equitantibus amplexi- caulibus lineari-lanceolatis acuminatis subdistichis ad 15 cm longis 1 cm latis subito in bracteas transeuntibus, racemo elongato multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovarii longe pedicellati l j %— 2 /& aequantibus margine et in venis setosis- ad 3 cm longis. Sepalo dorsali anguste oblongo cochleato lateralibus cuneatis multo majoribus apiculo juxtaposito, peta- loium partitione postica lineari acuta incurva margine ciliatula, antica breviore late ovata obtusa; labelli partitionibus latera¬ libus lineai i-lanceolatis recurvis, intermedia lineari fere duplo longiore, calcari incurvo filifonni apicem versus vix v. non in- flato ovarium c. pedicello aequante; processubus stigmaticis apice paulum incrassatis canalibusque antlierae subaequilongis, rostello uncinato antlierae aequilongo. — Elores sepalis reflexis 1 cm longi, sepala lat. 6 mm longa 4 mm lata, calcar 3,5 cm °ng. tennissimum. petalor. part. ant. 4 mm longa basi 2,5 mm Habenaria falcicornis Bolus in Journ. Linn. Soc. XIX, 340 ; Hob. rfrawwrt Bolus ibid. 340-, Hab. Bilabrella Rchb. f. in Linnaea 1865, Jj? Inomen!) und Krxl. in Englers Jahrb. XVI, 86 ; Hab. falcicornis d * y! D »rand et Sckinz Comp. V, 77 (sphabnate pro Bolus). - Hue rorro Hab. Utrapetala Bolus non Heichenb. Bolus Orch. South Africa B lnh ~~ BlhbreUa falcicornis Lindl. in Bot. Beg. sub 1.1701; Bonatea » rella Lindl. G. et Sp. Orch. (1835), 328. — Orchidta falcicornis Burch. Cut. geoyr. (1840) u. 5178. Stld-Afrika. Capland (M.’Owan N. 511!) A t < a ^ mUSS tr0tz Herrn Bolus’ Autoritat bis auf Weiteres diese ” (dle alte H - Bilabrella Rchb. f.) von Hab. tetrapetala Rchb. f. - nt halte «. Letztere hat einen gedrungeneren Wuchs, grOssere en und ganz anders gebaute Petalen. 54 * Habenaria dives Echb. f. Caulo gracili ad ' Cni a | t0 ieviter flexo, foliis 4 — 5 oblongi-lanceolatis acutis cummatisve (non congestis) in foliola bractescentia traneun- Us > racemo multifloro cylindraceo, bracteis ovaria aequanti- - m * nu tissime ciliatis et dorso setosis. Sepalo dorsali lan- ato acuto, lateralibus semiobovatis apiculo in margine su- ^nore, petalorum partitione postica lineari falcata sep. dorsali lab n ° nga - antica V® breviore subrbombea v. lanceolata obtusa, e lobis lateralibus subaequalibus lanceolatis, intermedio — 216 paululum longiore, calcari pendulo ex ostio infundibnliformi filiformi ovarium aequante; processubus stigmaticis rectis antice dilatatis, antherae canalibus semilongis ascendentibus, anthera magna apiculata. — Flores sicei flaveoli inter minores generis 8 mm diam. Habenaria dives R chb. f. in Flora XXF, 117', Krzl. in JEngkr’s Jahrb. XVI. 86. Sttd-Afrika. Natal (Sanderson, Harvey, Gerrard, Buchanan, Wood N. 4828!) - Kaffraria, Bazigaberg (Bauer.), Durban (Wood N. 1534), Richmond (Schlechter N. 6658! und 7. Region 1300 m N. 6658!). 55. Habenaria robusta Welwitscb. Caule ad 1,40 cm alto dense folioso, foliis densis oblongi-ovatis ad 24 cm latis erectis racemo cylindraceo multifloro, bracteis oblongi- lanceolatis ovaria longipedicellata non aequantibus. Sepalo dorsali reflexo oblongo acuto, lateralibus multo majoribus re- flexis obliquis acutis; petalis lateralibus bipartite partitione utraque ligulata v. lanceolata acuta, inferiore obtusa, labello simplice linear! acuto, calcari cylindracei-filiformi acuto ovarii pedicellati dimidium aequante; processubus stigmaticis aspemhs v. ciliatis apice capitatis, canalibus antberae aequilongis, i®" stello libero triangulo acuto. — Flores inter mediocres generis, floret Jan. Habenaria robusta Welwitsch in Bchb.f., Flora 1867, p. 102. Kn- in EngUr's Jahrb. XVI, 75. Tropisches West-Afrika. Angola, Sobati di Guibanga (Wd •witsch N. 695!). 56. Habenaria Rutenbergiana Krzl. Tubere 4 cm longo fusiformi, caule in specimine 1 (cni pars mediana deest) 1 m alto folioso, foliis linearibus longe vaginanti ns sub anthesi marcescentibus 16—20 cm longis 2 cm latis, racemo multifloro ad 22 cm longo, bracteis ovato lanceolatis acl ^ membranaceis quam ovaria semper brevioribus (ne in alabas quidem ovaria superantibus). — Sepalo dorsali ovato-oblongo reflexo cucullato, lateralibus reflexis majoribus semiorbiculari m acutis; petalis bipartitis, partitione postica lanceolata sub sepa dorsali abscondita, antica lineari-filiformi longiore; labelb partiti partitionibus lateralibus Uneari-filiformibus acutissimi, intermedia paulo breviore latiore, calcari filiformi apice inflato obtuso, pendulo ovario subaequilongo; processubus stigmaticis rectis capitatis, canalibus antherae bene longioribus, staminodiis emarginatis, anthera alta; rostello dorso antherae affixo (non llbero!). — Flores inter mediocres generis. Sep. lat. 5—6 mm longa petal, part. ant. fere dnplo longiores, calcar 2 cm long, ovarium paulum brevius. Habenaria Rutenbergiana Krzl. in Verh. Naturw. Verein Bremen VII (1879), p. 258\ Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI, p. 510. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 76. Madagascar: Antananarivo (Rutenberg!). Diese Art steht H. incarnata Reichenbach (Flora 1865. p. 180) nahe, dass der Verfasser sicli schwer hat entschliessen kOnncn. 8ie nicht zu dieser Art einzuziohen. Da sich abcr ira Herbar Ltndley kein Originalexemplar vorfindet, sondern nur eine BlQtenanalyae, da diese mit dem Befunde einer nochmaligon grUndlichen Untersuchung eines der beiden Originalexemplar© (l im stildtisehen Ilerbar zu der Verfasser die Art mit etwas verfindeter Diagnose hier aufge- nommen. Es ist sohr walirscheinlich, dass grOssere FUlle von Ma- 8ei| al U ^ er ^ ang8fo ™ en befern und die Art eines Tagcs cinzuziehen 57. Habenaria cataphysema Kehb. f. Caule 50 6o cm alto, folioso; foliis lineari-lanceolatis acuminatis v. hnearibus canli adpressis ad 20 cm longis ad 1 cm latis supra decrescentibus. racemo elongato multifloro, bracteis ovatis acutis pedicellos tantum aequantibus. — Sepalo dorsali anguste rhombeo, lateralibus semiovatis subobliquis reflexis apiculo juxtaposito; petalis lateralibus bipartitis, partitionibus lineari- us » P° st ica sepalo dorsali subaequilonga, antica paullo longiore; abello^ tripartito, partitionibus linearibus acutis acuminatisve, ateralibus intermedia subbrevioribus, calcar filiformi vesicato a Pice in bractea abscoudito obtuso ovario sublongiore; pro- ^ssubus stigmaticis rectis incrassatis capitatis, antherae ca- n f lbus soblongioribus. — Flores inter minores, virideseentes, alabastra rubella. Sabenaria cataphysema Rchb. f. in Flora XXV, p. 101. Krzl. in — 218 — Tropisches West-Afrika. Zwischen Lopollo und Obay aul feuchten Waldwiesen (Welwitsch N. 722 und 743!) Trop. Ost-Afrika, Ndi-Berge, Acacia-GebUsche 1300 m (Gregory). 58. Habenaria Sigi 11 u m Thouars. Planta gra¬ cilis, caule ad 70 cm alto v. altiore, tuberibus ovoideis, cata- pliyllis ad 7 increscentibus et in folia transeuntibus ringentibus acutis, foliis 7 — 8 oblongis v. ovatis acuminatis amplexicaulibus basi vaginantibits ad 12 cm longis ad 2,5 cm latis, racemo pauci-plurifloro laxifloro, bracteis ovatis acutis 2 / 3 ovariorum aequantibus. — Sepalo dorsali orbiculari apiculato, lateralibus deflexis subobliquis basi lata affixis oblongi-ovatis, acutis, apiculo solido; petalis bipartitis, partitione postica late ovata supra repanda acuto sepalo dorsali paullo longiore et agglu- tinata et cum eo galeani tricuspidatam formante, part, antica lineari multo angustiore breviore posticae subparallela. labello trilobo, lobis lateralibus oblongis falcatis intermedio recto lineari longioribus, calcari filiformi ovario subaequilongo apice in* crassato; processubus stigmaticis crassis cylindraceis obtusis labello pone ostium calcaris adpressis, antlierae canalibus subbrevioribus leviter incurvis, antliera ipsa satis magna. — Flores inter mediocres generis, sep. 3—4 mm longa, petala et labellnm ad 5 mm, calcar 1,8 cm longum. Habenaria Sigillum Thouars in Orch. Afr. t. 19 et 20 (1822); Lindl. G. et Sp. Orch. 326; Moore in Baker FI. Mauritius, 333', Krtl. in Buglers Jahrb. XVI, 82. Madagascar, Mauritius (Thouars!) Bourbon (Boivin 1066!). 59. Habenaria Galpini Bolus. Caule decumbente v. recto ad 20 cm alto, caule folioso foliis (6—8) lanceolatis acuminatis erecti-patentibus ad 6 cm longis 1,5 cm latis in bracteas decreseentibus, spica longiuscula pluri- v. multiflora, bracteis lineari-laneeolatis acuminatis pedicellos necnon ovana aequantibus. — Sepalo dorsali ovato acuto concavo, lateralibus majoribus reflexis obovatis obtusis apiculo juxtaposito, pda* lorum partitione postica lineari acuta erecta, antica dimidi° longiore subsimili acuta, labelli lobis lateralibus illis petalorum anticis aequalibus, intermedio dimidio longiore, omnibus linea* ribus acuminatis, calcari ovarium paulurn superante filiforuu 219 — apice inflato; processubus stigmaticis clavatis quam anthera apiculata ipsa paulum, quam antherae canales duplo longioribus, rostello subulato. — Flores teneri virides, sep. dorsale 5 mm, lateralia 6 mm longa latiora, petalor. part. ant. 8 mm longa, labelli part. lat. 7 mm, interned, i cm, calcar 1,8—2 cm longum. Habenaria Galpini Bolus in Icon. Orchid. Austro. Afric. t. 17 (1893). SUd-Ost-Afrika. Transvaal. Johannesburg. 1580 m. BlUht im Mftrz. (Galpin N. f9*2!) 60. Habenaria Joliannae Krzl. Planta valida foliosa, pars quae adest 40 cm alta foliosa, foliis ad 8 laxe vaginantibus amplexicaulibus basi cuneati-obovatis v. lanceo- latis acuminatis ad 20 cm longis ad 5 cm latis subito in loliola numerosa bracteiformia v. bracteas inanes decrescentibus, racemo pluriflori bracteis ovatis acuminatis ipsis et rhaclii in nervis pilosulis, ovariis cum pedicellis 2 cm longis. Sepaio dorsali cucullato oblongo obtuse acuto subcompresso, lateralibus late ovatis acutis paulo majoribus, petalis bipartitis, partitlone ntraque angusta lineari, anteriore paulum angustiore sepalis paulo longiore eisque labelli tripartiti omnino aequali, calcari filiformi apice non ampliato labello paulo longiore ovario brevi pedicellato bene breviore; canalibus arrectis longissimis antherae aequilongis, processubus stigmaticis semilongis antice capitatis. Sepal, dorsale 1,2 cm, lateralia 1 cm labelli et petalor. partit. 1,2 cm longae, calcar 1,5 cm longum. Habenaria Johannae Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 77. Comoreninsel Johanna c. 400 m fiber dem Meere, im Boden des schattigen Waldes (J. M. Hildebrandt n. 1883. Unicum Musei Bot. Berolin.!) Bas einzige Exemplar der — wie es scheint — sehr aeltenen Pflanze 1st in seinen unteren Teilen leider nicht ganz vollstandig, im Ubrigen aber vunderbar gut getrocknet. Die dichte Beblatterung des mittleren Teiles des Stengels deutet auf Ostlicho Verwandtschaft, and selbet die Blfito ist — abgesehen von ihrer stattlichen GrOsse von 2,5 cm im Durchmesser — so vollig nichtssagend und ohne be- wnderen Charakter, dass wir die Art unbedenklich in die Reihe der Peristyloideae stellen wfirden, Venn nicht das Charakteristicura -processus longi- sie unwiderruflich in diese Section verwiese, welche 816 mit den „Peristyloideae“ verbinden hilft. — 220 — 61. Habenaria huillensis Rchb. f. Planta valida caule 80—90 cm alto foliis a basi medium usque longelinea- ribus acuminatis satis firmis appressis 15—22 cm longis 1,5 —2 cm latis, additis foliolis 4—6 scariosis pellucidis acutis bracteiformibus, racemo 25—30 cm loogo multifloro, bracteis ovatis aristatis quam ovarium pedicellatum subbrevioribns, ovario e. pedicello 1,6 cm longo. — Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus multo majoribus obovatis cuneatis autice rotundatis apice juxtaposito reflexis, petalis bipartitis, parti- tione postica angusta lineari, antica lanceolata acuminata, plus 3-plolatiore et 2-plo longiore, bis omnibus foliolis reflexis cal vis, labelli tripartiti lobis inter se aequalibus filiformibus, inter- medio tertia parte longiore, calcari recto ovario sublongiore, media a parte apicem usque leviter incrassato; processubus stigmaticis rectis apice oblique resectis paullum excavatis, ca- nalibus stipitum paulum longioribus precessnbus parallels, ro- stello sub anthera abscondito paullo breviore, lineari acuto complicato subtus in cucullum parvum ampJiato. — Totus flos excepto calcari 1,6 cm longus sepalis petalisque reflexis sn compressus, 1,9 cm longum. Habenaria huillensis Rchb. /. in Flora : Jahrb. XVI , 78. SUd-Weat-Afrika; Angola, Malandsche (Mechow N. 437!). Die von Prof. Reichenbach I. c. beschriebene Art — leidcr dort die genauere Angabe dea Standortes — ateht der H. P eC * maniaca Rchb. f. so nahe, dass man sich sehr stark voraucht letztere fttr eino Form mit grbsseren BlQten zu ha!ten. An W schieden waren zu bemerken zunachst die bei H. huillensis fe'« Behaarung auf den vorderen Abschnitten dcr Petalen, die doppe‘ Lange des Spornes sowohl wie die nur auf dasEnde besehrankte t> 83 Auftreibung bei H. plectromaniaca, die Verschiedenheit des R° 3tel bei beiden Arten und schliesslich, als ein freilich sehr neben y()B lichee Merkmal, die Langenverhaltnisse der Bracteen. Die Reichenbach angegebene Zahnelung der canalea stipitum hat>e nicht aufzufinden vermocht. Knl. in 62. Habenaria conopodes Ridley. Canle gracdi (partes quae adsunt 40 cm altae), foliis lineari-lanceolatis ac«^ minatis subdisticbis ad 10 cm longis ad 1,5 cm latis, ^raeen laxifloro multifloro, bracteis inferioribus sub anthesi A 221 riorum aequantibus. — Sepalis ovalibus, dorsali raagno obtuso, lateralibus deflexis acutis, petalis bipartitis, partitione postica lanceolaia latiore, antica longiore filiformi apice cornu instar reeurvato, labelli trilobi lobis filiformibus aequilongis, calcari sub flore abscondito ineurvo apice paulum inflato; processubus stigmaticis brevibus rectis, canalibus antherae multo longioribus porrectis. — Flores angusti, sep. 6 mm longa, petala breviora, calcar 1,3 cm longum. Habenaria conopodes Ridley in Joum. Linn. Soc. XXII (1897) 124; Knl. in Engler’s Jahrb. XVI , 117. Madagascar, Ambatavory (Dr. Fox). Auffallend ist das sebr grosse dorsalo Sepalum, welches bei dieser Art den seitlichen vbllig gleich ist. 63. Habenaria pedicellaris Rchb. f. Tuberibus crassis 3 cm diam., caule ad 50 cm alto sicco statu roseo, fbliis lineari-lanceolatis acuminatis 'arrectis ad 10 cm longis ad 1,2 cm latis in squamas decrescentibus, racemo densifloro, bracteis acuminatis ovarii dimidium fere aequantibus v. su¬ perantibus. Sepalo dorsali parvo oblongo obtuso reflexo, la- teralibus multo majoribus obovatis obtusis arctissime reflexis apiculo juxtaposito petalis bipartitis partitione postica lineari filiformi, antica triangula multo majore ter longiore et latiore acuminata; labelli tripartiti partitionibus filiformibus aequilongis, calcari inftexo filiformi apice clavato ovario aequilongo vel V x breviore; processubus stigmaticis porrectis capitatis, cana- >bus antherae subbrevioribus apice liamatis. — Flores inter medioeres generis, sep. lat. 6 mm longa arctissime reflexa, °bus medius labelli 1 cm, calcar fere 2 cm, ovarium c. pedi- Ce,l ° 2 cm longum. Habenaria pediceliaris Rchb. f. Otia 1L 100 ; Krtl. in Englers dahrb. XVI, 78. j ^6yssinien. Auf ausgetrocknetcn Sumpfwiesen 1900 m Ober m Mecre > Ebene Dembia (Schimper N. 1369!) BlUht im October. . 64 ‘ Habenaria tetrapetala Rchb. f. Caule Vlx 30 cm alto stricto foliis ad 8 equitantibus distichis basi a mplexicaulibus e basi ovata longe acuminatis in foliola bractes- centu transientibus, racemo plurifloro plus minus laxifloro, r acteis lanceolatis ovaria pedicellata omnino aequantibus v. 222 paululum superantibus, margine et in venis setulosis 2 cm lcngis. Sepalo dorsali lanceolato cochleato acuto, lateralibus reflexis obovatis apiculo in margine superiore; petalorum partitione postica lineari-lanceolata acuta a sepalo dorsali aequilongo libera, antica anguste ovata aequilonga acuminate obtusa; labelli lobis lateralibus anguste lanceolatis obtusis, intermedio vix longiore paulum angustiore, calcari quam ovarium c. pedicello fere duplo longiore filiformi dependente vix incrassato; processubus stigmaticis rectis capitatis, antherae canalibus aequilongis energice arrectis, anthera apiculata, staminodiis magnis. — Flores inter mediocres generis, sep. dors. 5—6 mm, lat. 8 mm longa petalor. part. 5 mm, labe i 8 mm, calcar. 4 cm longum. . Habenaria tetrapetala Bchb. f. in Flora 1S65, 180 (non. N. E. Brown, in Gard. Chron. 1885 , 77, 307. Krzl. in Engler s a • XVI , 79\ Bolus , Orchids of South Afrika I, t. 16 non Bchb. f. falcicornis Bolus). Habenaria tetramera Bolus in Joum. Linn. Soc., 340 e. p. Bonatea tetrapetala Lindl. in Comp. Bot. Mag. U h Sonder in Linnaea XIX (1847) 81. alt Capcolonie und Natal (Trop. Region) Barberton (Cu v 1200 m N. 28.) , „ nriff0 Dio Pflanze ist viel gedrungener und niedriger als ie die BlQten sind grosser, die Abscbnitte der Petalen unter eina -nig verschieden, die Lippe nahezu gleich, der dUnner und viel weniger gekrUmmt als dies alles boi a. Bolus der Fall ist, mit welcher Bolus sie zusammengezogei Seine Abbildnrg von H. tetrapetala 1. c. stellt H. falcicornis dar. 65. Habenaria Mundtii Krzl. Caule ad <* alto basi fere 1,5 cm crasso folioso, foliis longe vaginani ^ arrectis lineari-lanceolatis ad 14 cm longis 2—2,5 cm bracteas sensim decrescentibus, racemo multi- et de 14 cm longo, bracteis acutis v. acuminatis aristatisque ov ^ pedicellata non aequantibus ovariis c. pedicellis 2—2, longis. — Sepalo dorsali parvo oblongo acuto, later® obovatis cuneatis obtusis (apiculo juxtaposito) reflexis, P e ' lateralib. bipartitis, partitione postica lineari sepalo ® ^ aequilonga, antica ungnieulata late ovata obtusa; la e 1 ^ partiti partitionibus lateralibus ligulatis obtusis divergen ^ intermedia lineari 1 /z longiore obtusa, calcari longissimo 223 formi ovario pcdicellatos, longiore; processubus stigmaticis leviter curvatis capitatis, antherae canalibns aequilongis, an- tltera magna, rostello antherae aequilongo supra coehleato, staminodiis globosis parvis. — Flores inter mediocres generis, $ep. 7 mm longa arctissime reflexa, lobus medius labelli 1 cm, calcar 3 cm longum. Habenaria Mundtii Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 79. — Bonatca minor Mundt in schedule. Sild-Afrika, Cap-Colonie (Ruyterbosch Mundt und Maire) 66. Habenaria humilior Rchb. f. Tuberibus globosis v. oblongis 1—2 cm diam. caule ad 25 cm alto basi foliato, foliis linearibus v. lineal i-lanceolatis acutis ad 12 cm longis ad 1 cm latis in bracteas decrescenfcibus, racemo pauci- ad plurifloro, bracteis scariosis acuminatis 7*—*/* ovariorum aequantibus. — Sepalo dorsalireflexo oblongo obtuso, latera¬ ls us multo majoribus reflexis obovato-cuneatis antice rotunda- tis apice juxtaposito, petalis bipartite, pai-titione postica minuta lineari, antica lanceolata porrecta, labelli tripartite partitionibus linearibus aequalibus, intermedia vix longiore, calcari filiformi apice inflato labello plus 2-plo longiore ovario longe pedi- cellato subbreviore; processubus stigmaticis pro floris magm- tudine longissimis porrectis compressis apice capitatis, canalibus, antherae subaequilongis apice recurvatis, rostello antherae aequilongo subulato, staminodiis in lamellas minutas reductis. — Flores inter mediocres generis sep. 7—8 mm long, petalor. pars antica 8 mm longa, calcar 1,8—2 cm, ovarium 1,5 cm longum. Floret mens. Augusto. Habenaria humilior BcJib. f. Otia II, 100. Krzl. in Englert Jahrb. ZVI, 79. Habesch. Gerra Abuna (8000) 2600-2700 m liber dem Meere, (SchimperN. 1373!) 67. Habenaria incarnata Rchb. f. Caule ad 66 cm alto folioso, foliis canalieulatis ad 20 cm longis, racemo 20 cm longo denso cylindraceo, bracteis membranaceis acuminatis quam ovario longioribus. — Sepalo dorsali oblongo acuto reflexo, lateralibus multo majoribus reflexis obovalibus °l)liquis acutis, petalis bipartitis, partitione postica „membra- 224 nacea subulata reflexa“ a sepalo dorsali libera (ex icone Lind- leyana), antica lineari-lanceolata acuta antrorsum arcuata, labelli tripartiti partitionibus linearibus acutis petalorum par- titioni antieae aequilongis, „calcari falcato ovario longe pedun- culato aequali" apicem versus vix ampliato; ,,processnbus stigmaticis rectis capitatis anthera brevioribus“, canalibns an- tberae (ex icone) paulnm longioribus; staminodiis (antheris sterilibus Ldl.) emarginatis, „rostello subulato anthera brevi* ore.“ — Flores inter minores generis, petala cornua bovina simulant. Habenaria incarnata (Lindl) Echb. f. in Flora 1865 , 180 \ Krd. in Engler's Jahrb. XVI , 80 ; Bolfe in Journ. Linn. Soc. XXIX, US', Bonatea incarnata Lindl. Orch. 327. Madagascar, (Lyall, Baron N. 213! Scott Elliot N. 2676!) 68. Habenaria Eehmanni Bolus. Caule erecto stricto ad 40 cm alto folioso 3—4 mm diam. foliis circ. 4 lineari-lanceolatis acuminatis basi vaginantibus 9—10 cm longi^ sensim in bracteas simillimas decrescentibus, racemo laxifloro, (14) bracteis lanceolatis membranaceis acuminatis quam ovaria brevioribus, ovario c. pedieello 7 mm longo. Sepalo dorsali lanceolato cucullato acuto, lateralibus reflexis obovatis cuneatfc margine superiore rectis apiculo juxtaposito, petalis bipartite, partitione postica lineari erecta sepalo dorsali aequilonga» an¬ tica paulo longiore oblonga apice irregulariter erosulidentatt, labelli tripartiti partitionibus lateralibus brevibus dentiformibus intermedia multo longiore, omnibus incurvis, calcari filiformi apice clavato incurvo obtuso; processubus stigmaticis long# rectis apice capitatis, antherae canalibus aequilongis, staminodns bene evolntis bilobis. — Flores inter majores generis, sep. 8 mm longa, pet. subbreviora, labell. sepalis subaequilongu®, calcar 1,5 cm longum. Habenaria Eehmanni Bolus in Journ. Linn. Soc. XXV {1889) 189 fig. 6 u. p. 192; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 81. t Ausaertropisches Sttd-Afrika, Transvaal (Ur. Rebmann N. 6< 69. Habenaria cassidea Bchb. f. Caole »■> 30 cm alto basi foliato supra folioiis ve-dito, foliis liaeaiibu^ 6 -15 cm longis 1,5—1,8 cm Jatis, foliolis ovatis acnmimU^ 225 —. racetno pauci-multifloro ad 10 cm longo, bracteis ovatis actl- minatis ovaria pedicellata vix aequantibus, oyario c. pedicello 2 cm long-o. — Sepalo dorsali galeato acuto, lateralibus reflexis semioblongis acuminatis, petalis bipartite, partitione postica lineai i sepalo dorsali aequilonga, antica oblonga acuta porrecta; labello tripartito, partitionibus lateralibus oblongis subfalcatis acotis, intermedia lineari-filiformi aequilonga, calcari pendulo cyhndraceo acuto ovario subaequilongo; processubus stigmaticis spathulatis acutatis, „rostello complicato ciliolato* (Sonder). — Flores speciosi, petalorum part, antica 1,2 cm longa, labellum (tiansversum) 2 cm latum, sep. dorsale 8 mm longum, calcar 1»8 cm longum. Uabenaria cassidea ( Sonder) Bchb. f. in Walp. Annal. I, 797; „ m En 9krs Jahrb. XVI, 80; Bolus in Journ. Linn . Soc. XXV, 190. Bonatca cassidea Sonder in Linnaea XIX, 81. SQd;-Afrika. Capland bei Olifanthoek am Bocjesmansrivier (omerset, Bowker); Kagaberg 1300 m MO wan; Albany (Hutton, °oper.) Lushington valley (Harfield N. 1529!); Swiftswood (Atherston!) , K 7 ?* ^- abea aria anaphysema Rchb. f. Tuberibus * d ° „°^ ls miosis, radicibus adventitiis numerosis, caule graciie su . Cm a ^ t0 » infimis linearibus acuminatis rosulatis, ^penonbus distantibus vaginiformibus, racemo paucifloro, tac ms cuneato-oblongis acuminatis quam ovaria pedicellata lon^ ribUS * Sepal ° doi ‘ sali oblon §: 0 > sepalis lateralibus ob- bin t*° VatiS Valde obliquis a P ice ju^taposito, petalis lateralibus * tls ’ Partitione postica lineari brevi subulata minuta pa- trilob 4 * parti ^ one ant * ca latiore longiore subfalcata laevi, labello rib J 0 , , 1 . inearibus acuminatis, lateralibus intermedio brevio- cinato CalCai * c ^ bn( ^ raceo apice vesicato supra vesiculam un- ceis-° Ve f cu * a tunc erecta, „processubus stigmaticis cylindra- , ^ naUbUS antherae longioribus.“ (ex Rchb.) EngUr a J^rb XVl h 8 Sema f ' *” 186? P ‘ ** (^elwitach 8 ^ 68 ^ e8t ‘ Afrika Angola, zwischen Humpata und Neue 2cmV ^ ab en a r 1 a barrina Ridley. Tuberibus oblongis foliato 0 f D f - Cau ^ e bas * cata phyllis vestito ad 50 cm alto medio > 0 »s (8) congestis lanceolatis v. oblongis acutis ad 13 cm 226 longis 4 cm latis brevi-petiolatis, racemo paucifloro laxifloro, bracteis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalis oblongis acutis, lateralibus majoribus deflexis, petalis bipartitis, partitione postica lineari subulata acuminatissima arrecta, antica flliformi porrecta, labelli tripartiti lobis angustis linearibus inter se aequalibus, calcari ovario pedicellato breviore 2 / 3 e j us longitudinis) leviter curvato; processubus stigmaticis rectis cy- lindraceis capitatisque labello appressis deflexis, canalibus an- therae sublongioribus ascendentibus, caudieulis longis. Se- pala 1,1—1,2 cm longa, petalor. lacin. anticae fere 2 cm longae, calcar 1,5 cm long, ovarium 2 cm. — Martio. Eabenaria barrina Bidley in Boletim Socied. Brotero V (1887) 20* e. ic. et IX (1892) 143; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 81. Tropisches West-Afrika. St. Thomas. Aqua Graude! 72. Habenaria Hnmblotii Rclib. f. Caule ad 80 cm alto valido, foliis lanceolatis ad 14 cm longis ad 2 cm latis cauli adpressis, racemo gracili 10—20 cm longo, brae eis V* ovarii aequantibus v. vix superantibus. Sepalo dorsali o longo acuto galeato reflexo, lateralibus semiovatis apicua inaequilateris reflexis, petalis bipartitis, partitione pos 1 lineari, antica bene latiore obscure colorata crassiore ©b* labelli tripartiti partitionibus acutis linearibus subaeqnaliDUS, calcari filitormi apicem versus clavato ovarium pedice a subaequante, processubus stigmaticis apice incrassatis ant ^ canalibus aequilongis. — Flores inter mediocres generis 6—' diam. virides, calcar tenuissimum 1,8—2 cm longum. Habenaria Humblotii Bchb. f. in Flora 1885, p. 535] Krzl »»» *9 lers Jahrb. XVI, 82. Comoren. (Humblot N. 426!) 73. Habenaria Schimperiana Hochst. ^ tt ^ to diis 3 cm longis (siccis) 2,5 cm. diam caule ad 70 cm ^ basi 1,3 cm diam. basi vaginato folioso, toliis longe vag? ^ tibus lineari-lanceolatis acuminatis ad 12 cm longis a latis non in bracteas decrescentibus, racemo ad 25 ^ plurifloro laxifloro, bracteis oblongis acutis pedicellos a ^ tentibus dimidiumque eorum aequantibns v. superantibus. 227 palo dorsali parvo oblongo obtuso, lateralibus multo majoribus reflexis cuneati|- oblougis rotundatis apice juxtaposito, petalis bipartitis, parlitione postica lineari-acuta, antica lineari-acumi- nata phis triplo latiore et longiore margine fimbriata, labelli tripartiti partitionibus linearibus, intermedia paulo longiore, calcari primnm filiformi media in longitudine semitorto et torsione quasi nodoso, deinde apicem versus vesicato; processu- bus stigmaticis longis rectis capitatis; canalibus antherae sub- longioribus, anthera reclinata. — Flores inter majores, sepala lat. l cm longa, petalor. part, antica 2 cm, labelli part. lat. fere aequilongae, calcar 1,3 cm, pedicelli 2,8 cm inch ovario paulum supra medium genuflexi. Habenaria Schimperiana Hochst. in A. Etch. Tent. FI. Abyss. U, , ; Rchb - f- in Walper's Annal. HI, 583 (derselbe Wortlaut ): Krzl. in idler's Jahrb. XVI, 87. Abyssinien. Prov. Schir6 (Schimper 2. Reise 1853 N.596!) Prov. 2fim° mara (N ‘ 7031 Und 1210! ) Gafat > Wiesen ttber dem Meere in 111 1^78!) Mettgalo 2150 m, ttberhaupt zwischen 1700 und 8800 m absol. H6he. 7 4. Habenaria plectromaniacaRchb.f.etMoore, anta valida, caule ad 45 cm alto, foliis lineari-lanceo- f a -~ a tis ad 17 cm longis 8—10 mm latis, additis oiois in bracteas transeuntibus, racemo elongato ad 20 cm °ago laxifloro plurifloro (15—20), bracteis lanceolatis longe a^uminatis aristatisve dimidium ovarii longe pedicellati aequan- as ipsis 2—2,5 cm longis pedicellis et ovariis ad 4,2 cm. ^ e Pao dorsali oblongo lanceolate acuto eoncavo, lateralibus U , 0 major ^ us °bovalibus (apiculo juxtaposito) 3*nerviis sub esi reflexis, petalis bifidis, partitione postica lineari acuta Ion* 0 ^ 0rSa ^ ^ ere ae< l u ibmga, antica plus 3-plo latiore et laMr 16 .^ n ? ar ^^ anceo ^ ata acuminata intns et extus velutina; aea Io ^ s ^ near ibus (intermedio sublongiore) ceterum inflat* .bu S ’ Calcari ovarium pedicellatum duplo superante apice processnbus stigmaticis longissimis capitatis oblique Ion* 0 r Cana ^ ns stipitum aequilongis filiformibus, rosteUo » * n8ai ’i fere filiformi anthera longiore. Flores majus- Petal &eP ' d0rS * 8 mm lon £- later * 1 > 3 cm lon ^ a 7 mm lata ’ 01 * P ar k postica 6—7 mm longa, antica 1,2 cm et medio 15* — 228 — 3 mm lata, labelli part. lat. 1,5 cm interned. 2 cm longa, calcar 5,5 cm longum, processus et canales 1 cm longi. Habenaria plectromaniaca lichb. f. et Moore in Trimen Jowm. of Bot. 1878, 136 et in Otia II, 73; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 87; Haltior Rendle in Journ. Linn. Soc. XXX, 394. Tropiachea Ost Afrika; Nyika District (Wakefield comm. Grant 1878.) 75. Habenaria tetrapetaloides Sehlechter Caule erecto 30—40 cm alto folioso, foliis erectis lineari-lanceo* latis aeutis in bracteas decrescentibus 8—15 cm longis ad 1,5 cm latis, racemo laxifloro mnltifloro v. plurifloro bracteis erectis ovato-lanceolatis acuminatis inferioribus ovaria gracilia pedi- cellata yalde curvata vix aequantibus, superioribus brevioribus. Sepalo dorsali yalde replicato ovato cucullato obtusiusculO 5 mm longo, lateralibus reflexis oblique subfalcati-ovatis apice obtusiusculis deflexis 7 mm long, petalis tripartitis, partitionibus posticis dentiformibus subulatis, antica oblonga obtusa erecta subduplo longiore, labelli partitionibus lateralibus linearibus aeutis, intermedia longiore obtusiuscula, calcari pendulo apice inflato obtuso dimidium ovarii aequante; processubus stigrua- ticis linearibus apice incassatis porrectis, antherae canalibus sublongioribus, rostello oyato-lanceolato acuto concavo, mtus densius piloso. — Februar. Habenaria tetrapetaloides Sehlechter in Engler’s Jahrb. XX (1S95) Beibl. 50 p. 34. Subtrop. SUd-Afrika Capland, Houtbosch 2000 m (Sehlechter N. 4464!). Ausgezeichnet durch dreitheilige Petalen und die Behaarung der Innenseite des Rostellums. 76. Habenaria BarberaeSehlechter. Caule 12cm alto, foliis 4 erectis lineari-lanceolatis aeutis 5—6,5 cm longi* 9 mm — 1,2 cm latis, additis 2 minoribus in bracteas decres centibus, racemo laxiusculo plurifloro. Sepalo dorsali late ova obtuso apice reflexo 4 mm longo 3 mm lato, lateralibus aeqo^ longis angustioribus oblique ovalibus obtusis, petalorum P^' titione postica lanceolata obtusa subfalcata sep. dors, agg^ tinata, antica lineari obtusa falcata reflexa aequilonga> la e ^ partitionibus subaequilongis, lateralibus linearibus obtusis in er — 229 — media sublaliore, calcari pendulo filiformi apice inflato ovarii longitudine; processubus stigmaticis porreclis clavatis produc¬ ts, antherae canalibus? — rostello medio erecto lanceolato obtuso. Flores inter minores generis. Eabenaria Barberae Schlechter in Engler's Jahrb. XX (1895) Bei- blatt 50, 7. SQd-Afrika. Transvaal. Kreili-conutry (Mrs. Barber!) Die Pflanze fiber deren Affinity der Autor niehta sagt, gehfirt nach alien Hauptmerkmalen in diese specifisch afrikanische Abteilung, 6»e stellf gewissermassen die am meisten indifferent gewordene Form dieser Gruppe dar, deren sfimtliche Charaktere sie besitzt, aberkeinen m besondors entwickeltem Grade. 77. Habenariainvoluta Bolus. Caule 60 cm to et ultra, foliis 3—4 lineari-lanceolatis acutis basi vagi- nantibus ad 22 cm longis supra in bracteas decreseentibus, racemo multifloro ad 14 cm longo, bracteis lanceolatis ovario c* pedicello aequilongis. Sepalo dorsali ovali-lanceolato minuto, ateralibus reflexis multo majoribus obovati-cuneatis apiculo jnxtap°sito, petalis lateralibus simplicibus linearibus acutis, a ello tripartite, partitionibus linearibus lateralibus breviori- QSj intermedia subduplo longiore apice revoluto, calcari fili- oimi apicem versus clavato obtuso, processubus stigmaticis c avatis capitatis, canalibus antherae aequilongis, rostello acuto ogulari. Flores inter mediocres, sepala lat. 5 mm longa, orsa^e j) re V j US) labellum 9 mm, calcar 1,2 cm longa. Bolus in Joum. Linn. Soc. XXV (1889), 165 fa 3 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 87. SQd Ost-Afrika, Natal (Sanderson N. 833!). 5. Salaccenses (Malayenses). - Krzl in Engler's Jahrb. XVI, 55 u. 83. Labellum tripartitum petala bipartita processus longi. h eblic^ al>itneU den Perist y loi deae sehr ahnlich, jedoch meist mit er untPraM.^?" 6 * 611 Blttten un d durch die langeren Narbenfortsatz< von It 1 ® den * Sollte H. pelorioides Rchb. f. wirklich eine Pelorh ietzter * CC * nsis 8ein (was recht zweifelbaft erscbeint), so war* and ** aUf den Suuda In8el11 und dem Festland einheimich und s e ^ D Arten komm ea viel weiter ostlich auf den Philippinen uem Fiji-lnaeln vor. — 230 — A. Flores minuti. a. Petalorum part. post. lin.-acumin., antica multo bre* vior arrecta. 78. H. supervacanea Bchb. f. b. Petalorum part. post. c. sep. dorsali galeata, antica porrecta. 79. H. superflita Bchb. f. c. Petalorum part. post, linearis a sep. dorsali libera, ant. setacea. 80. H. aristulifera Bchb. f. B. Flores mediocres v. majuseuli. Processus stigmatici longiores quam antherae canales, labellum et calcar aequilonga. 81. H. salaccensis Bl. Processus stigmatici multo breviores quam antherae ca* nales, labellum brevius quam calcar. 82. H. singapurensis Bidl. Processus stigmat. canalibus vix breviores, calcar fili* forme acutum. 82 a. JET. Delessertiana Krzl. Processus stigmatici et canales omnino aequilongi an thera satis alta rostellum conspicuum, calcar filiforme incrassatum. 82 b. JET. Micholitziana Krz • C. Flores omnino pelorioidei ecalcarati. . 83. H. pelorioides Par. et Bchb. /• 78. Habenaria supervacanea Bchb. f. ad 50 cm alto a basi medium usque cataphyllis vestito m foliato, foliis congestis cuneato-oblongis acuminatis aCl j^ ad 15 cm longis ad 4— 5 cm latis, in bracteas decrescen ^ bracteis satis amplis oblongis acuminatis trinerviis. Sepa dorsali oblongo acuminato, lateralibus aequalibus deflexis, P talis bipartitis, partitione postica lineari-acuminata, aD . multo breviore acuminata arrecta, labelli partitionibus bus acutis, partitione intermedia longiore, calcari cyliu apice incrassato ovarium pedicellatum aequante; process®^ stigmaticis porrectis, canalibus antherae brevibus subcurvis. Flores inter minores generis. . Habenaria supervacanea Bchb. f. in Seemann Flora Vit^ rtslS Krzl in Engler’s Jahrb. XVI, 83. Viti-Insein (Graefe!). 231 — 79. Habenaria superflua Rchb. f. Caule ad 75 cm alto cataphyllis in basi majusculis laxis amplis, foliis in medio caule confertis lineari-lanceolatis v. linearibus ad 20 cm longis 1 ad 1,3 cm latis, racemo elongato multifloro, bracteis ovaria aequantibus. Sepalis triangularibus acuminatis arista- tisve lateralibus deflexis, petalis bipartitis, partitione postica lineari erecta sepalo dorsali adpressa, antica multo angustiore et breviore lineari-filiformi porrecta, labello tripartito, partiti- onibus lineari-snbulatis inter se aequalibus, calcari filiformi apice clavato acutato ovario subaequilongo, processubus stig- maticis ligulatis contiguis porrectis, antherae canalibus por- rectis brevioribus. — Flores minimi 2—3 mm diam. calcar 5 mm bracteae ovario aequales. Habenaria super flua Hchb. f. in Seemann Flora Vitiens. 393\ Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 83. Viti-Inseln (Seemann N. 608 e. p,!) 80. Habenaria aristulifera Rclib. f. Caule ad 35 cm alto supra folioso, foliis oblongo-laneeolatis obtusis aristuliferis basi ample vaginantibus 5—6 cm longis 1,3 cm latis in vaginas bracteiformes decrescentibus, racemo pluri- multifloro, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus su- perantibusve. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus semide- flexis ovatis acutis, petalis bipartitis, partitione postica lineari 4 sepalo dorsali libera, antica setacea, labelli tripartiti par- titionibus lateralibus filiformibus, intermedia 1 {d— 1 /2 longiore duplo latiore, calcari orificio infundibuliformi deinde fusiformi &r8-cili acuto ovario subbreviore, anthera alta canalibus brevibus uncinatis arrectis. — Flores virides inter minimos generis 5 ~~ 6 mm diam. sep. 3—3,5 mm longa, ovarium 7—10 mm calcar 7 mm longum. Habenaria aristulifera Bchb. f. in Bonplandia Ul (1855) 213; Ktzl * n Engler’s Jahrb. XVI, 84. Ost-Asien. Philippinen (Cuming 2091!). 81. Habenaria salaccensisBl. Tuberidio longo ^siformi, caule certe 100 cm alto, foliis obovati-oblongo acutis 22 cm longis ad 4,5—5 cm latis tenuibus, racemo longo Multifloro distantifloro, bracteis ovaria 5 cm longa apicem usque — 232 - arctissimo amplectentibus aristatis. Sepalis ovatis acmninatis v. aristatis, dorsali cucullato, lateralibus reflexis basi latioribns longioribus ceterum aequalibus; petalis bipartite, partitione postica lineari a sepalo dorsali libera, antica simili multo bre- viore, labelli tripartiti partitionibus filiformibus, intermedia longiore, calcari filiformi ovarium aequante, sepalis petalis labello calcari plus minusve reflexis; processubus stigmaticis longis e basi crassiore attenuate capitatis, canalibus antherae brevioribus hamatis, divergentibus. — Flores inter mediocres generis, sepala 1,5 cm longa, petala et labellum paulum bre- viora, calcar 2—2,5 cm longa. Habenaria salaccensis Bl. Bijdr. 403, tab. en platen XU I (1825); Lindl. G. etSp. Orch. 308; Bot. Mag. t. 5196 ic. opt.! Krzl. in Bugler's Jdhrb. XVI , 84. Java. Mt. Salak. (Blume!) 82. Habenaria singapurensis Ridley. Caulead 90 cm alto basi purpurascente cataphyllis vestito, supra dense foliato, foliis ad 12 lanceolatis acuminatis atro-viridibus sub- petiolatis ad 15 cm longis ad 10 cm latis foliolis bractei* formibus compluribus in scapo, racemo denso plurifloro, bracteis lanceolatis glaucis 2 cm longis. Sepalo dorsali 1 cm longo laneeolati-oblongo excavato apice in aristam producto, l& te * ralibus lati-oblongis obtusis obliquis albivirescentibus long e mucronatis, petalorum partitione postica sepalo dorsali aeqm* longa, antica multo minore lineari deflexa; labello fere basin usque tripartito, partitionibus lateralibus 1 cm longis intermedin paulo longiore omnibus linearibus, calcari cylindraceo porrecto 2 cm longo; processubus, stigmaticis brevibus deflexis, antherae canalibus multo longioribus, rostello triangulo erecto. — Flores albi-glaucescentes. Habenaria singapurensis Ridley in Journ. Linn. Soc. XXXU (1896), 410. Singapore. Selten!! Walder bei Choa Chu Kang. Nach des Entdeckers Angabe ist die Pfianze der Hab. saI»C' censis Bl. ahnlich bat aber einen dichteren BlUtenstand und liche Blliten. Die Sepalen endigen znit einer haarahnlichen SP 1,W ’ die Petalen ahneln denon von H. salaccensis durchaus. 233 82®. Habenaria Delessertiana Krzl.n.sp. Caule alto crassiusculo (pars quae adest 50 cm alta) tota planta, certissime tertia altiore foliis in medio caulis congestis 6—7, lanceolatis superioribus ovatis minoribus omnibus acutis acumi- natisve ad 16 cm longis ad 3 cm latis supra in bracteas transientibus, racemo densifloro, multifloro bracteis pellucidis teneris cucullatis acuminatis supra fere comosis fores in- feriores superantibus. Sepalis late ovatis (intermedio fere orbiculari) subito in apicem aristatum contractis lateralibus reflexis deflexisque, petalorum partitione postica auguste lineari sepalo dorsali aequilonga acuta, antica in dentem vix pro- minulum gynostemio adflexum reducta, labelli partitionibus line- aribus intermedia 74 longiore et panlum latiore, calcari filifomi ovarium subaequante; anthera alta (72 sep. dors.) canalibus rectis. processubus stigmaticis deflexis acutis intus excavatis a labello omnino liberis eique appressis quam canales subbre- vioribus, rostello minutissimo triangulo complicato. — Flores inter mediocres generis, sepala 1 cm longa, labelli part, mediana 72 cm, calcar sub anthesi 1,8—2 cm. Philippine!,, Calananz? (Cuming N. 2086!). Ich fand ein einziges, zum Glftck sehr gut erhaltenes Exemplar im Herbarium Delcssert, wo es bisher den Blicken aller Botaniker !* n auch denen Reichenbach’s entgangen sein muss. Reichenbach eschrieb aus der Cuming’schen Sammlung in Bonplandia m, 213 «ab. aristulifera (N. 2091) und Hab. ponerostacbys (N. 2096). MR er ersten dieser beiden Arten hat Hab. Delessertiana unverkenn- «re Ahnlichkeit, sie unterscheidet sich jedoch durch die auf ein mziges Mass reducierten vorderen Abschnitte der Petalen und vor en Dingen durch viel grOssere BlQten. An dem Exemplar fehlt ngenscheinlich der untere nur mit Niederblattern besetzte TeiL 82 Habenaria Micbolitziana Krzl. n. sp. beridiis? — caule ad 75 cm alto a basi medium usque cataphyllis 3—4 longe ochreatis acuminatis vestito, foliis 8 in medio caule dense confertis ovato-oblongis v. oblongo- anceolatis acuminatis non in bracteas decrescentibus, foliolis humbrosis acuminatis bracteiformibus, spica longiuscula (20 cm) e usiflora multiflora, bracteis lanceolatis acuminatissimis ovaria ae quantibus. Sepalis ovatis acuminatis concavis lateralibus 234 deflexis, petalorum partitionibus e basi vix latiore linearibus posticis quam sepalum dors, paulum longioribus, anticis etiam longioribus, labello ad basin tripartito, partitionibus iiliformibns, intermedia longiore quam laterales, calcari ovarium aequante leviter sigmoideo ab orificio per 2 /3 longitudinis filiformi deinde subito valde inflato a latere viso fere pediformi sieco postice snlcato; processubus stigmaticis canalibusque antherae aequi- long-is anthera satis alta, rostello eonspicuo triangulo — Flores satis magni, sepala 1,5 cm Ionga, petala 1,5 v. 1,8 cm, labelli part, intermed. 2 cm, calcar 2,5 cm longum. SQd-Ostliches Neu-Guinea (W. Micholitz Februar 1895!) Die Pflanze ist eine typische sehr stattliche Form der Salac- censis Gruppe, die Niederblatter sind sehr gross, die 8 Laubblfttter bilden eine gedrbngte Rosette, der Bltttenschaft ist dicht mitHoch* blattern besetzt, die BltttenShre ist sehr reichbltttig; die Scpalen sind wie bei alien Salaccenses divergierend eifbrmig lang zugespitzt, die Petalen und die Lippe sehr tief gespaltea mit sehr dOnnen Zipfeln von nahezu gleicher Lange, der Sporn ist auf 2 / 3 seiner Lftnge fadenftjrmig, das untere Drittel ist auffallig stark naeh hinten auf- getrieben und gefurcht, die Anthere ist hoch, die Narbenfortsatze sind ebenso lang ala die Antherencanale. 83. Habenaria pelorioides Par. et Rcbb. t Catile ad 30 cm alto tenui a basi medium usque foliato, foliis oblongis vel oblongi-lanceolatis acutis ad 10 cm longis ad 2 cm latis supra in foliola 5—6 bracteiformia aristata apice cirrhata decrescentibus margine minutissime ciliatis ovaria so* perantibus, racemo plurifloro satis denso. Sepalis oblongi^ an * ceolatis acutis, petalis et labello angustioribns lanceolatis, om¬ nibus minute ciliolatis calcari omnino uullo, gynostemio brevi, canalibus antherae produetis; processubus stigmaticis aeqoi longis parallelis. — Sepala 1 cm longa, petala subbreviora. Habenaria pelorioides Par. et Bchb. f. in Transact. Linn. Soc. XX » 139 tab - 27; Otia 39 ; Hook f. in Flora Brit. Ind. VI, 166; *** 1 Engler's Jahrb. XVI, 85. Malayische Halbinsel, Moulmein (Parish!); Manilla (M- Bar the, medecin d. 1. freg. la Sybilla 1867!). Reichenbach halt die Pflanze fttr eine Pelorie von H. saJaccen- 818 B1-; mir scheint sie der Hab. aristulifera Rchb. f. naher zu stebe • — 235 — 6. Cultratae (Africanae). Krzl in Engler's Jahrb. XVI, 55 u. 88. Labellum tripartitum, petala bipartita, processus longi. Habituell einander sehr ahnliche Arten meist abyssinischer Her- kunft. Alle sind charakterisiert durch verhaltnissmassig lange Nar- beufortafttze, die oft an der Innenseite mehr oder minder ausgehOhl sind, durch ein Rostellum, welches in eine feine Spitze ausgezogen und eben so lang oder etwas langer als die Anthere ist, durch sehr deutlich entwickelte Staminodien und endlich durch eine itlr Habe- naria ziemlich reichliche Behaarung der Blflte, die in einem Falle sich sogar bis auf die NarbenfortsStze erstreckt. Der beifolgende, auf die Petalen gegrtindete SchlUssel ermOglicht die Unterscheidung dor Arten auch bei Herbarexemplaren. Petalorum partitio antica e basi ovata sensim angustata. — Labelli lobus interned, calcari aequale. 84. H. cultrata A. Rich. Petalorum partitio antica e basi rotunda subito caudata la¬ belli lobus intermedius calcari longior. 85. H. cultriformis Krzl Petalorum partitio antica in dentem reducta. Flos omnino pilosus. 86. H. pantothrix Krzl. Petalorum part. ant. in dentem reducta labellum simplex. Flos extus setosus. 87. H. Rivae Krzl. Petalorum partit. antica brevis uncinata linearis, flores ex- ceptis labello c. calcari et petalor. part, antica marginibus ciliati. 88. H. Boiviniana Krzl. Petalorum partitio antica bipartita. 89. H. simensis Rchb. f. Petalorum partitiones et inter se et labellis et sepalis aequales. 90. H. decaptera Rchb. f. Petalorum partitiones anticae ter longiores quam posticae sep. dorsali agglutinatae. 91. H. antennifera A. Rich. 84. Habenaria cultrata A. Rich. Tuberibus ob- longis 3 cm longis 2 cm crassis, caule valido ad 80 cm alto a basi medium usque foliato, foliis 3—5 oblongis v. ellipticis a d 25 cm longis ad 4,5 cm latis, racemo elongato multi-densi- fl°ro ad 13 cm longo, bracteis ovatis acutis ovarium superan- tibus ipsis necnon rhaclii sparsim pilosis v. margine spinulosis. — 236 — Sepalo dorsali oblongo acnto cucullato dorso catinato parvo, lateralibus multo majoribus ovalibus apiculatis apiculo juxta- posito, petalis bipartite, partitione postica lineari-laneeolata minuta, antica e basi late ovata angustata acuminata cultri- fonni plus duplo longiore et latiore, his omnibus partibus aut margine aut facie interna plus minusve dense pilosis; labelli trilobi lobis linearibus, lateralibus intermedio duplo fere bre- vioribus angustioribusque filifonnibus, calcari filiforan deinde clavato obtuso, labello aequilongo, ovario breviore; processubtis stigmaticis subarcuatis parallelis cylindraceis satis longis, an- therae canalibus subaequilongis, rostello antheram excedente acuto. — Flores inter mediocres, sep. 8 mm longa 6 mm lata, bracteae et ovarium 1,7 cm longa, calcar subaequilongum. Habenaria cultrata A. Rich, in Tent. fl. Abyss. II ( 1851 ), 297; Rchb. f. in Walp. Annul. HI. 584; Schweinfurth Reitr. Flor. Acthiop. 292; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 88; Engler Hochgeb. trop. Afr.181. Abyssinien Nordseite des Berges Semajata 2800 m. (Schimper N. 554.) Bltlht im October. Die Hauptunterschied zwischen H. antennifera A. Rich, and cu - trata A. Rich, liegen im Bau des Labellums, der Pollinien und Narben* fortsatze, sowie in den Vorderabschnitten der Petalen, der breite Ansatz derselben ist ein leicht mit blossen Augen zu erkennen cs Merkmal; desgleichen ist die schwaehe Krummnng .der Antheren- canale und Caudiculae leicht aufzufinden. Der Habitus ist ausser dem viillig verschieden, soweit die sehr zahlreichen Exemplar in unseren Sammlungen einen Schluss gestatten. (Ex. specim. Mus. Berol.!) 85. Habenaria cultriformis Krzl. Tnberibus ovatis 3 cm longis 2 cm diam. caule ad 30 cm alto subdisticbo foliato, foliis 4—5 oblongis acutis canaliculatis plicatis 10 foliola bracteiformia transient ibus ad 9 cm longis ad 2—-3 cm latis, racemo laxifloro plurifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria pedicellata non aequantibus. Praecedenti similli® a > differt petalorum partitione antica e basi fere rotunda-ta can- data, subito in processum linearem curvatum cultriformem contracta, labelli lobo intermedio apice truncato et calcan sublongiore, processubus stigmaticis deflexis antice capita* 18 ’ canalibus antherae aequilongis, rostello subulato antheram bene superante. — Flores satis conspicui, sepala 7—8 mm long 8 ’ 23? petalorum laeiniae ant. 1 cm longae basi 3—4 mm latae. calcar 1,8 cm, ovarium cum pedicello 2,2 cm longum. Habenaria cultriformis Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 89. Abyssinien. Mettgalo 2200 m und auf Bergen bei Amba-Sea 2500 m. (Schimper N. 548 und ohne N.) Wahrend die Sepalen und die partit. post, der Petalen im Wcsentlichen mit den Verbaltnissen bei H. cultrata ttbereinstimmen, zeigen die tlbrigen der Teile der Bltite die in der Diagnose erwahnten Abweichungen. Habituell sind cultrata und cultriformis ganz ver- schiedeu. Letztere Ari hat zusammengefaltete, verhaltnismassig kurze BlQten. Die feiue Behaarung der Sepalen und sonstigen Blttten- teile findet sich auch bei dieser Pflanze, jedoch erheblich schwacher ala bei den verwandten Formen. (Ex specim. Mus. Berol. inter apecim. diverse sine numeris herb. Schimperiani). 86. Habenaria pantothrix Krzl. Planta valida, caule 45 cm alto paulo supra basin foliato, foliis 3—4 oblongis acutis longe et ample vagin antibus ad 9 cm longis ad 3 cm latis, additis foliosis compluribus pellucidis ovatis acutis, ra- cemo multi-densifloro, foliolis rhacbi bracteis plus minus densi pilosis. Sepalo dorsali oblongo cucullato dorso carinato parvo, lateralibus multo majoribus reflexis cucullatis obovatis (circuitu) acutis, petalis lateralibus bipartitis, partitione postica basi latissima irregulariter ovata acuta, margine posteriore rotundato anteriore fere recto, antica in dentes minutos reducta, quorum superior major, inferior minor, uterque acuti, labello ungui- culato (lobis lateralibus in dentes rectangulos reductis) lineari crasso acuto, calcari filiformi clavato ovario breviore; processu- bus stigmaticis rectis spathulatis antice oblique abscissis, an- therae canalibus apicem versus attenuatis subbrevioribus, staminodiis tuberculosis rotundatis, rostello acuto triangulo antheram paulum superante. Toto floro excepto labello et calcari plus minusve dense piloso. — Flores inter mediocres, ^P- 5 mm longa et lata, calcar 1,2 cm, ovarium 1,5 longa. Habenaria pantothrix Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 89. Abyssinien. Ein Exemplar unter mehreren von Hab. simensifl Hochst. und Hab. leptobracbiata (Ridley sub. N. 1324.) Diese Art ist durch ein Labellum ausgezeichnet, wie es sich in dcr »crocea“-Gruppe mehrfach findet. Das Labellum ist mehr oder — 23$ — minder lineal, die Seitenzipfel sind zu 2 kurzen Zahnen verkilmmert. Dazu kommt hier eine nicht gerade dichte, aber — Labellum und Sporn ausgenommen — sich tiberall, auch auf den Narbenfortsatzen findende Behaarung. 87. Habenaria Rivae Krzl. n. sp. Planta maxima. Caule ad 1,20 m alto, folioso, foliis 6 majoribus oblongi-lan- ceolatis acutis ad 30 cm longis ad 5 cm latis superioribus de- crescentibus, spica pro plantae magnitudine brevi, densiflora multiflora, bracteis magnis flores superantibus ovati-lanceolatis acuminatis supremis comosis, 2 cm longis v. imo longioribus. Sepalo dorsali cucullato oblongo acuto, lateralibus subobliquis ovatis plus duplo latioribus extus et praesertim margine setosis; petalis subscimplicibus ovatis antice in angulum acutum (quasi partitionem auticam obsoletam) protractis ceterum similibus acutis; labello aequilongo simplice ovato lanceolate acuminato linea lata satis crassa v. callo a basi apicem usque decurrente, calcari filiformi quam ovarium paulum longiore apice inflato; processubus stigmaticis longis arcuatis antice cochleatis, an- therae canalibus aequilongis processubus parallelis, rostello supra lineari acuto reflexo antheram paulum superante, tota superficie gynostemii punctati-scaberula. — Sepala petala la* bellum fere 6 mm longa, calcar 1,8 cm ovarium 1,2 cm. Trop. Afrika [Ruspoli und Dr. Riva 1506 (1382).] . Die Pflanze ist in vielen Punkten ganz eigenartig. Sie ist bgM hoch und schlank mit m&chtig grosaen Bl. und einer verhaltnisamasaig kurzen Ahre. Die 3 Petalen haben aussen und besonders am Kanfl^ kurze schiefe Borsten, die Petalen haben vorn da3 Rudiment erne vorderen Abschnittes, das Labellum ist einfach ei-lanzettlich, spi und durch eine breite bei aufgekochten Blllten fast schwa® ^ aufgetriebene Schwiele ausgezeichnet, welche vom Grunde bis t aussersten Spitze binablauft. Die Saule zeigt den ganzen ApP a ' der Habenarien, lange Narbenfortsatze gleichlange Antheren an und ein bohes lineal-ausgehendes Rostellum in aller DeutUc Die BlQten haben c. 8 mm Durchmesser, die Sepalen und ® schliessen kugelig zusammen. 88. Habenaria Boiviniana Krzl. n. sp. ridiis filipendulis, radicibus crebris, caule gracili, 45 cm . a folioso, foliis 4—6 oblongo-lanceolatis v. lanceolatis acumin ^ ad 13 cm longis ad 3 cm latis basi laxe vaginantibus, sur re 239 minoribus racemum attingentibus, racemo satis longo laxifloro pluri-multifloro, bracteis ovatis longe acumiDatis margine ci- liatis ovarium in costis ciliatum paulum supra dimidium aequan- tibus. Sepalo dorsali ovati-oblongo cucullato acuto, margine et in lineis longitudinalibus minute ciliato, lateralibus calvis ob- longis acutis paulo longioribus deflexis, petalorum partitione antica falcata lanceolata acuta margine (liyalino?) fimbriato, antica multo minore brevi lineari uncinata calva, labelli lobis lateralibus partit. anticis petalorum similibus quam intermedius multoties brevioribus et vix semilatis omnibus linearibus, calcari filiformi quam ovarium dimidio longiore vix incrassato, gyno- stemio brevi, processubus stigmaticis canalibusque antherae aequilongis breviusculis protensis. — Flores inter minores generis, sepala petalaque 3—4 mm, labellum 5—6 mm calcar 1 cm ovarium 1,3 cm. Comoren. Grand Comore and Boia de MoSly (Boivin ohne N.). Die feine Wimperung findet aich an alien Teilen der BlUte, aus- genommen die vorderen Abechnitte der Petalen und dem Labellum samt Spom; die seitlichen Zipfel des Labellum und die ebenao grossen der Petalen bilden eine Art HUlle ura die ziemlich grossen Narbenfortsatze und Antherenkanale, wenigstena achlieaaen aie eug mit ihnen zusammen. 89. Habenaria simensis Rchb.f. Tuberibus ovoi- deis 2 cm longis 1 cm erassis, caule ad 40 cm alto basi fo- liato, foliis 5—6 oblongis acutis basi vaginantibus 8—9 cm longis ad 3 cm latis, superioribus in bracteas decrescentibus. bracteis supra et margine minutissime papillosis, racemo densi- floro, bracteis acutis acuminatisve ovaria superantibus. Sepalo dorsali parvo oblongo acuto cucullato, lateralibus deflexis fere semiorbicularibus ovatis acutis, petalis lateralibus bipartitis, partitione postica lanceolata acuta margine papillosa, antica brevi retusa biloba (lobulis minutis acutis) gynostemio arete appressa, labelli trilobi lobis lateralibus brevioribus lanceolatis acutis, intermedio longi-lanceolato obtuso crassiusculo, calcari °rario breviore apice clavato obtusissimo; processubus stigma* ^cis rectis apice dilatatis retusis, canalibus antherae ascen- dentibus paulum longioribus, staminodiis filiformibus curvatis. 240 — Flores 1 cm expansi, sep. lat. 5 mm longa et lata, calcar vix 1 cm, ovarium 1 cm longum. Habenaria simensis Bchb. f. in Linnaea XXII {1849) 859 et in Walper's Annal. Ill, 583; Schweinf. Tteitr. FI. Aethiop. 293; Knl. in Englers Jahtb. XVI , 90; Engl. Hochgeb. trop. Afr. 181. Abyssinien, Simen (ROppcl Aug. Sept. 1832, (Schimper 1863 N. 607!) bei Dschan Meda 2830 m (Schimp.! N. 1324?) Die Beschreibung Reichenbach’a ist sehr zutreffend, einon Punkt ausgenommen, namlich labello_(apice infima) obtuse trilobulato. Die Spitze des Labellums fand der Verf. stets sanft abgerundet Sollte dies Merkmal durch ein etwas zu scharfes Anpressen des La¬ bellums auf das Objectglas entstanden sein? Das Labellum ist so saftreich, das bei Anwendung von nur etwas Gewalt ein derartiges Zerreissen in der Langsrichtung eintreten muss. (Ex. specim. in herb. Mus. Berul. et herb. Boissier-Barbey conserv.!) 90. Habenaria decapteraRchb.f. Plantavalida, eaule ad 60 cm alto, foliis scapo appressis longe vaginantibus, firmis pilosulis lineari-lanceolatis acuminatis ad 15 cm longis supra in bracteas transientibus, racemo multi-densifloro, brae* teis longe lanceolatis acuminatis aristatisve pallucidis scanosis ovarii c. pedicello circ. 2 /s aequantibus. Sepalo dorsali oblongo cuneato concavo acuto, lateralibus cuneatis antice rotundatis, apiculo in margine posteriore, petalis lateralibus bipartite, partitione antica paullo majore ceterum aequali obtusa, labelli trilobi lobis oblongi-lanceolatis (lateralibus intermedio P au |° minoribus) acutis ceterum et inter se et petalis necnon sepalis et textura et magnitudine (exceptis sepalis lateralibus) simili* bus, calcari filiformi recto. — Flores albi 1,8 cm diam., calcar ovario c. pedicello aequilongum 3,5—3,8 cm longum. Januar. Februar. Habenaria decaptera Bchb. f. in Flora (1882), 531; Krzl. in Engler* Jahrb. XVI, 90. Tropisehes Ost-Afrika. Malandsche (v. Mechow N. 438!). 91. Habenaria antennifera A. Rich. Tuberi- diis ovatis, caule ad 25 cm alto basi foliato supra vaginato, to- liis ovati-lanceolatis recurvis obtusis, superioribus ovatis acutis ad 10 cm longis ad 2,7 cm latis, scapo vaginis ovatis acutis dense vestito, racemo multifloro ad 9 cm longo, bracteis ovaria superantibus piiosis margine ciliatis acutis. Sepalis reflcxiSf 24i — dorsali parvo oblongi - lanceolate apice recurvo obtuso ciliato, lateralibus reflexis semiovatis oblongis acutis apiculatis calvis, petalis bipartitis, partitionibus posticis ligulatis obtusis ciliatis conglutinatis, anticis lineari-laneeolatis acuminatis ter longiori- bus calvis, labello tripartite, partitionibus lateralibus fililor- mibus intermedia duplo latiore paulo longiore, calcari ovario aequilongo cylindraceo apice clavato; processubus stigmaticis apicem versus dilatatis cochleatim excavatis, antherae cana- libus arrectis antherae ipsi fere parallelis, rostello e basi triangulari subulato. — Flores inter mediocres generis sepala 5 mm longa, petalor. part, anticae 9—10 mm longae, label- lum sepalis aequilongum, ovarium et calcar 9 mm longa. September. Habenaria antennifera A. Rich, in Tentam. fl. Abyss. II, 297 ct Annales d. Sc. nat. 2. Sir. XIV, 268 tab 17 fig. 1. Rchb. f. in Walter's Annal. Ill, 581; Schweinf. Beitr. Fl. Aethiop. 292 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 91, Engl Hochgeb. Fl. trop. Afr. 181. — Hue. Habenaria teptobrachiata Ridley in Britten J ourn. Bot. XXIV (1886) 293. Abyssinien, Dschan Meda, am Fusae der Berge 2830 m (Scbimper N. 1824!). 7. Macrurae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 55 u. 91. Labello tripartite, petalis bipartitis (rarius simplicibus) processubus magnis clavatis cochleatis. — Plantae specta biles folia in spathas amplas bracteiformes reducta. Eine kleine Abteilung afrikanischer Arten, alle charaktcrisiert durch die g&nzliche Verwischung des Unterschiedes zwischen Laub- bllttem and Deckbiattern; sie bilden darin ein Seitensttlck zu den Abteilungen der Parvifoliae und Nudae. Die Bltlten stehen in wenig- blbtigen Rispen, sie haben lange Stiele und Ovarien und tibermassig an 8® Sporne. Von den 4 Arten hat eine — H. occultana Welwitsch einfache seitliche Petalen, ahnelt aber sonst den verwandten Arten die von Reichenbach zum Vergleich gebrauchte bralilische n Sartor iat freilieh habituell ebenfalla ahnlich, hat aber gleichfalle lw eiteilig e Petalen und unterscheidet sich sonst ganz erheblich. ^etala bipartita. a * Part, post petalor. triangula, ant. lanceol. 92. H. perbeUa Echb. f. — 242 -- b. Part, utraque aequalis falcata, ant. paulo latior. 93. H. WaUeri Bchb. f. c. Part. ant. longe lanceol. petaloid. eis labelli aequales. 94. H. Soyauxii Krzl B. Petala simplicia oyata acuminata. a. Rostellum longe linearis, labelli lacinae divergent^. 95. H. occidtans Welw. b. Rostellum breviter triangnlum, labelli Iaciniae elonga- tae parum divergentis. 96. H. Schlechteri Krzl 92. Habenaria perbella Rchb. f. Tuberidiisova* tis, caule ad 50 cm alto basi foliato supra vaginato, foliis oblongis acutis ample vaginantibus ad 12 cm longis ad 2,5 cm latis, vaginis bracteiformibus amplis ovatis acutis. Sep o dorsali cucullato oyato acuto. lateralibus deflexis falcatis o longis acutis, petalis bipartitis, partitione postica ovati-trian gula acuminata, antica laneeolata falcata acuta, utraque erec a, labelli trilobi lobis lineari-lanceolatis acutis, intermedii) vix longiore, calcari filiformi longissimo, ovario longe pediceUa plus duplo longiore; processubus stigmaticis rectis antice coc^ leatim excayatis, canalibus antherae paulo brevioribus asce dentibus; staminodiis maximis bilobis, lobo postico rotun a » antico acuto. — Sepala lateralia 1,5 cm, dorsale 1 cm oo^ labelli partitiones 1,8 cm longae, flos expansus 2,5—2, ^ diam. pedicellicum ovario 6 cm longi, calcar 12 — 13 cm Habenaria perbella Rchb. f. Otia,, 98; Krzl. in Englers XVI, 92; — hue Habenaria oligantha Hochst. Herb. Boissier. Oat-Afrika. Abyssinien (Schimper 1853 N. 692!). 93. Habenaria Walleri Rcbb. f. Caule ad «Q alto a basi racemum usque foliis braeteilormibus re° ^ ^ vibus acutis vestito, racemo paucifloro, bracteis a o diversis acuminatis ovaria longissime pedunculata baud q tibus. Sepalis ovati-triangulis acutis, laterabbus semi e petalis bipartitis, partitione postica falcata sub sepalo ® ^ abscondita, antica latiore aequilonga subsimili, labelb titi, partitionibus ligulatis v. lanceolatis subaequalibus, longissimo ovario longe pedieeliato lere aequilongo in abscondito; „processubus stigmaticis clavatis oblique re » .*« 243 — atitlierae canalibus rectis.“ — Flores satis conspicui eis S. macrurae et H. Soyauxii primo aspectu quam maxime similes, sepala 1 cm longa, calcar longissimum. Habenaria Walleri Echb. f. in Otia If, 98; Krai in Engler's Jahrb. XVI. 92. Tropisches Ost-Afrika. Manganja Hiigel (Waller). 94. Habenaria Soyauxii Krzl. Tuberidiis ovali- bus, planta valida 50 — 75 cm alta, foliis braeteiformibus va- ginantibus in bracteas maximas foliaeeas transientibus multi- nerviis internodia superantibus 5—10 cm longis 1,5—2,5 cm latis obtuse acutatis, racemo paucifloro remotifloro laxo. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato lateralibus deflexis ovalibus subobliquis acutis pilosulis, petalorum parte postica lineari- lauceolata acuta cartilagiuea sepaio dorsali fere aequilonga ei appressa et sub eo abscondita, parte antica petaloidea longe lanceolate deflexa, labelli tripartiti partitionibus et inter et se partitionibus inferioribus petalorum aequalibus, intermedio paulo minore obtuso, calcari longissimo filiformi non in brac- team floris propni sed in earn floris tertii v. quarti ob ultimo descendente, ovario longe pedicellate duplo longiore; processu- bus stigmaticis carnosis clavatis apice infra cocbleatim excava- tis, canalibus y. cruribus polliniorum uncinatis, staminodiis bene evolutis antice 2—3-partitis, rostelio angusto acuto cucullato.-— Flores 4 cm alti 2 cm lati, petalorum part, an¬ tica 2,5 cm longa 5 mm lata, ovarium longe pedieellatum 8 cm calcar 15—16 cm longum. Habenaria Soyauxii Krzl. in Engler's Jahrb. XVI y 93. Tropisches West-Afrika. Kamerun, Kitamba, Sumpfniederung (H. Soyaux! Dec. 1880). 95. Habenaria occu 11ans Welwitsch. Caule50— 60 cm alto, tuberidiis longe ovalibus radicibus numerosis ad- ditis, foliis adpressis longe lanceolatis acuminatis mox in biacteas simiilimas decrescentibus, racemo laxifloro remotifloro (10-floro), bracteis foliaceis sub anthesi quam flores longissimi- P«diceUati subbrevioribus. Sepalo dorsali latissime ovato acu¬ minate profunde cucullato, lateralibus falcatis deflexis acuminatis; 16* — 244 -* petalis omnino aequalibus, labello 3-lobo, lobis lateralibus linearibus tertia vel quarta parte anteriore laceris, intermedio aequilongo integro apice acuto, calcari filifonni in bracteam floris tertii ab ultimo deseendente; processubus stigmaticis porrectis v. deflexis in cicatrices satis magnas exeuntibus, ca- nalibus polliniorum uncinatis eis brevioribus, rostello linean acuto anthera breviore. — Flores 3 cm diam. labelli partitio* nibus lateralibus laceris, rostello haud cucullato calcar 15 cm longum. Habenaria occultans Welwitsch in Flora XL VHI (1865), 1/8, rz • in Engler'e Jahrb. XVI, 93 u. Xenia Orch. El, US t. 986 fig-10 (»"•> Tropiaches West-Afrika, Angola; Hnilla 1250-1800 m xwi.cheo dem 14. und 16. stldl. Parallelkreis (Welwitsch N. 737!). 96. Habenaria Scblechteri KrzI. Planta om* nino Hab. occultanti Welw. simillima 50—60 cm alta, catapby basilaribus parvis, foliis angustis linearibus adpressis vaginan* tibus fere bracteiformibus et in bracteas foliaceas transeun tibus, racemo paucifloro (ad 6) laxifloro, bracteis ovaria onge pedicellata supra valde curvata aequantibus v. superan Sepalo dorsali maximo cucullato acuto, lateralibus e basi a ligulatis acutis deflexis paulo longioribus, petalis simp 1CJ ^ erectis e basi latiore angustatis deinde lanceolatis acutis, * belli lobo intermedio petalis subaequali lobis lateralibus circm oblongis margine ad tertiam' partem superiorem pectina fissis, calcari longissimo filiformi quam ovarium c. pe 1C duplo fere longiore, anthera satis alta acuta, canalibus ca - diculisque lougissimis erectis Uamatis, staminodiis P arvis . tusis, processubus stigmaticis brevibus rectis antice re ibique profunde excavatis extus dente uncinato instructis, ro stello parvo triangulo. — Flores albi carnosuli ilhs * occultantis paulo majores 2—2,5 cm diam. calcar ad longum, ovarium c. pedicello 7 cm longum; tota planta si nigra. gg6 Habenaria Schlechteri Krzl. in Xenia Orchidac. HI, U8 fig. 5-9 (anal.) wUg0 Subtrop. SUd-Afrika. Transvaal in Sttmpfen z^ischen ^ Rivier und Middelburg in 1600 m (Sehlechter N. 4121) — 245 — 8. Spathaceae*). Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 55 u. 94 mid in Englers Nat. Pfl. Fam. Nachtr. 99\ — Nudae Cogn. in FI. Bras. IU t pars 4, 21 u. 36. Labellum tripartitum, petala bipartita, processus breviores. Plantae plerumque elatae, folia omnia plus minusve spathacea v. bracteiformia sese vix v. non attingentia, racemi pauci- flori, flores majusculi v. mediocres, calcaria longa. — Omnes Americae meridionalis iudigenae. I. Calcar brevius quam ovarium. A. Petalorum pars antica in dentem reducta. a. Labelli lobi laterales cum intermedio cruciati. 97. H. aphylla Barb. Rodr. b. Labelli lobi laterales V 8 intermedii aequantes. 98. H. laxiflora Poepp. et Endl. B. Petalorum partitiones aequilongae. a. Canales antlierae longiores quam processus stigma- tici. 99. H. spathacea A. Rich, et Gal. b. Canales antherae breviores, petalor. part. post, ob- longa obtusa. 100. H. retusa Barb. Rodr. 101. H. Sprucei Cogn. C. Petalor. partit. antica longior falcata reflexa. 102. H. nuda Lindl. II- Calcar ovario aequilongum. A. Processus stigmatici uncinati longiores. 103. H. mystacina Lindl. B. Processus stigmatici breves. a. Petalorum part. post, ovati-oblonga subfalcata. __ 104. H. Schwaekei Barb. Rodr. *) Prof. Cogniaux hat in der Flora Brasil. Hab. Sartor zu den »Macroceratitae a gestellt, eine Anordnung, welche ich, nachdem mir feichliches Material zur VerfUgung gestellt war, durchaus billige. es nicht gut angeht, unter diesen UmstSnden den Namen .Sar¬ tres' beizubehalten, habe ich es vorgezogen, der Abteilung den amen .Spathaceae - beizulegen, welcher das charakteristische habituelle Merkmal gut wiedergiebt. Es empfiehlt sich nicht, die ^Hanzen „Nudae“ zu nennen, da es ziemUch viel Habenarien giebt, eren Blatter noch viel mehr reduciert sind. — 246 — b. Petalor. part. post, linearis falcata. 105. H. Urbaniana Cogn. c. Petalor. part. post, lanceolata falcata. 106. S. flexa Bchb. f. d. Petalor. part. post, triangula recta. 107. H. Lelmanniana Knl III. Calcar longius quam ovarium. A. Calcar duplo longius. a. Labelli lobi laterales minuti v. in angulum reducti. 108. H. parvidens Lmdi. b. Labelli lobi laterales lineares v. filiformes. 109. S. novemfida Linal. B. Calcar plus duplo longius quam ovarium. a. Labelli lobi aequales. 110. H. trifida S. B. b. Labelli lobus intermedius paulo longior rales. 111. H. pauciflora Bchb- f- 97. Habenariaaphylla Barb. Eodrig. Tuberi^ filipendulis ovoideis 2 cm longis 1 cm diam. caule S raClU 80 cm alto, foliis subnullis 1—3 cm longis, acutis fere omn ^ vaginantibus, vaginis ad 12 cm longis, racemo plmriffl)^. 15 cm longo, bracteis oblongis acutis ad 2 cm longis a latis. Sepalo dorsali ovato obtusiusculo, lateralibus longio ovati-triangulis subfalcatis acuminatis deflexis, petalorump^ titione postica a basi triangula lineari falcata acuta, par ■ tica in dentem minutum redueta, labelli ad basin tn ^ a ciim partitionibus lateralibus filiformibus divaricatis reflexis ^ intermedia latiore breviore cruciatis, calcari quam oV ^ pedicello paulo breviore cylindraceo; processubus stigw ^ brevibus crassis contignis, canalibus antherae longiusc ^ ^ cendentibus, rostello brevi triangulo, staminodiis lig ua ttmdatiS- , „ X (1877), Habenaria aphyUa Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch . nw. cruC iftr « 158. A. Cogn. in PI. Bras. Ill , pars 4, 41 t. 7 fig . 2. — yfl Bchb. f. et Warm. Otia 11(1881), 80 ; Warming Symb. XXX, fig. 6. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 94. Braailien. Prov. Minaa Geraea, Lagoa Santa (Warming • — 247 98. Habenaria laxiflora Poepp. et Endl. Caule gracili snbflexuoso ad 35 cm alto sparse foliato, foliis vaginan- tibus lanceolatis acuminatis ad 9 cm longis ad 8 mm latis decrescentibus, racemo paucifloro laxifloro (3—8), bracteis ovatis acutis ovariorum c. pedicello 2 /s aequantibus. # Sepalis ovati-lanceolatis acuminatis lateralibus deflexis subobliquis, petalis bipartitis, partitione postica lanceolata sepalo dorsali plus minusve afftxa, antica multo minore in dentem reducta. labelli trilobi lobis linearibus lateralibus Vs intermedii aequan¬ tibus, calcari lobo intermedio aequilongo filiformi; processubus stigmaticis brevibus crassis, canalibus antherae paulo longiori- bns. -- Flores inter majores generis, sepala viridia 1,2 cm longa 3—4 mm lata, petala et labellum lutea 1,2 cm longa 5—7 mm lata, labelli basis 3—4 mm longa, lobi lat. 5—6 mm long, interned, ad 2 cm longum calcar et ovarium aequilonga. Habenaria laxifloro, Poepp. et Endl. Nov. gen. et sp. plant. 1 , 46 tab. 78 fig . a-d {1835); Krzl. in Engler's Jahrb. XVI } 95 ; Cogn. in FI. Brasil. Ill, pars 4. 36. Tropisches SUd-Amerika. Peru bei Cassapi (Poeppig). 99. Habenaria spathaceaA. Rich et Gal. Caule STacili ad 50 cm alto, basi cataphyllis nigri-punctatis vestito deinde parce foliato, foliis lanceolatis v. lineari-lanceolafis spathaceis acuminatis apiculo inflexo ad 12 cm longis 8—10 mm latis in bracteas transientibus, bracteis ovarium et calcar amplectentibus. Sepalo dorsali late ovato, lateralibus deflexis oblongis acuminatis, petalis bipartitis, partitione postica falcata lineari-lanceolata, antica aequilonga filiformi, labelli tripartiti partitionibus linearibus, intermedia latiore ceterum aequali, calcari filiformi apice clavato ovarii dimidium aequante; pro- ccssubus stigmaticis crassis retusis, canalibus antherae lon- gioribus. — Flores expansi 2,5 cm diam. pedicellus ovarii ® ~ mm longus, ovarium 2—3 cm, calcar ad 3 cm longum. Babenaria spathacea A. Bich. et Gal. Annal. Sc. nat. Ser. Ill f0< - 3 (^45), 99 tab. 40 ; Bchb. f. in Bonplandia H {1854) 10 ; Krsl. *» Engler's Jahrb. XVI, 95. Central-Amerika; Mexico (Ghiesbrecht). 100. Habenaria retusa Barb. Rodr. Caule gracili 25 cm alto; foliis paucis anguste linearibus cauli adpressis — 248 — 7—8 cm longis 2—3 mm latis in bracteas transientibus, bracteis ovatis acuminatis ovariorum Va — 2 /» aequantibus. Sepalo dorsali ovato cucullato acnto, lateralibus deflexis an* gustioribus oblongis, petalorum partitione postica oblonga ob- tusa falcata, antica sublongiore lineari angustiore, labelli par* titionibus linearibus subaequilongis acutis intermedia vix lon- giore, calcari cylindraceo quam ovarium breviore; processubus stigmaticis satis brevibns porrectis, antberae canalibus etiam brevioribus. — Flores inter minores, sepalum dorsale 5 mm longum et latum, lateralia 6 mm longa 3—4 mm lata, label- part. lat. subbreviores, interm. 5 mm longa, calcar fere 1 cm long. Habenaria return Barb. Rodr. Gen. et Sp. Orchid, novar. U t #53. Cogn. in FI. Bras. Ill , pars 4, 40, tab. 5 fig. 3 (anal.) Brasilien. Prov. Sao. Paolo (herb. Regnell N. 161 [«* ®* rb ' Rodr.]) Prov. Minas Geraes (Glaziou N. 19896.) 101. Habenaria Sprncei Cogn. Tnberidiis ovoid® 1,5 cm longis ad 8 mm diam. caule gracili ad 40 cm alto. * liolis tantum 6 angustissimis setaceis vestito, racemo pauci oro (4—8) laxifloro, bracteis ovatis v. oblongis acuminatis nor aequantibus superantibusve. Sepalo dorsali ovato acuto cue lato (nec subrotundo nec emarginato Ldl.) lateralibus * on ^ 10 . bus ovati-oblongis’ acuminatis omnibus venis reticulatis deco expansis; petalis bipartitis, partitione postica lanceolate acu falcata erecta, antica horizontali lineari falcata reflexa, la basi integro deinde tripartito, partitionibus linearibus aequ bus (intermedia lateralibus aequilonga nec breviore), ^ filiformi labelli longitudine ovario bene breviore; processu . stigmaticis brevibus, antherae canalibus longioribus, caU ^ res polliniorum longissimis (sc. pro floris magnitudine). — inter mediocres generis, sepala reticulati-venosa, dorsale long. 4 mm lat. lateralia 8—9 mm longa ad 4 mm talor. part, antica 3 mm longa, postica ad 6 mm longa, part. 5 mm longae, calcar ad 9 mm longum. — Januano- Habenaria Sprucei Cogn. in FI. Bras. HI. pars 4, 40. ^ Centrales Brasilien am Rio Negro und bei Manaos in d er Alto Amazonas, (Spruce N. 1221), — 249 — 102. Habenaria nuda Lindl. Caule gracili elato ad 1 cm alto basi squamato, supra sparsim foliato, foliis gra- mineis Jinearibus acuminatis cum vaginis longis 10—80 cm longis 4—7 mm latis superne decrescentibus, racemo ad 10 cm longo, paucifloro, bracteis ovati-lanceolatis longe acuminatis aristatisve ovarium subaequantibus. Sepalo dorsali ovato acu- tiusculo v. obtuse acutato, lateralibus longioribus ovati-trian- gulis oblongis acutis carinatis, petalorum partitione postica lineari-falcata acuta sepalo dorsali subaequali, antica subduplo longiore filiformi ascendente plus minusve irregulariter flexa, labelli basin usque partiti lobis lateralibus illis petalor. an- ticis aequalibus, intermedia latiore et fere semilongo energice deflexa, calcari filiformi apice clavato acutato quam ovarium subbreviore; processubus stigmaticis contiguis crassis porrectis obtusis, canalibus antherae brevioribus, glandulis magnis. — Januario—Martio. Habenaria nuda Lindl. G. etSp. Orch. 312; — Hab. nasuta Bchb. f. w <*rming Otia U, 80, Warming Symbolae XXX , 854 t. VHI fig. 10; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI\ 43] — Hab. trichoceras Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov. II, 256. Brasilien. Prov. Minas Geraes (Martius), Lagoa Santa (Warming). Prov. Rio (Barbosa Rodriguez). 103. Habenaria mystacina Lindl. Caule stricto ^d 60 cm alto, foliis in squamas reductis superioribus tantum in folia proprie dicenda acuminata 2—4 cm longa evolutis, racemo densifloro multifloro, bracteis quam flores brevioribus ovaria tantum aequantibus longissime acuminatis. Sepalo dorsali galeato lateralibus deflexis falcatis oblongis acutis, petalis bipartitis, partitione postica sub galea abscondita ob- l°nga acuta glabra, antica lineari longiore pilis articulatis vestita, labello basin usque tripartito lobis lateralibus anguste linearibus pilosis intermedio breviore latiore obtuso basi piloso, c&lcari pendulo compresso apice clavato ovario aequilongo; processubus stigmaticis longis apicibus uncinatis, antherae ca- ^alibus brevioribus ascendentibus, staminodiis semiorbicularibus. Flores inter minores, sep. dors. 4—5 mm long. 3 mm lat. ater. 5 —q nun longa 3,5 mm lat., petalor. part, postica 250 4—5 nun longa 1,5 mm lata, antica 6 mm longa, labelli part, lat. 6 mm longae intermedia 5 mm, geniculata calcar 2 cm longum. , Habenaria mystacina Lindl. G. et Sp. Orch.312; Krzl. in Englert Jahrb. XVi, 97; Cogn. in FI. Brat. 1IT, pars 4, 44. Brasilien. Prov. Minas Gerafis, Itamb6 (Martius). 104. Habenaria Schwackei Barb. Rodr. Canle gracillimo 20—35 cm alto, basi cataphyllis mox in folia mi- nuta transientibus yestito, foliis lineari-subulatis acutis basi longe vaginantibus, racemis paucifloris (2—12), bracteis arete adpressis oblongi-lanceolatis aeuminatissimis quam ovarium c. pedicello longiusculo satis brevioribus. Sepalo dorsali ovato obtusato, lateralibus longioribus oblongis obtusis subobliquis, reflexis, petalorum partitione postica ovati-oblonga obtusius* cnla subfalcata sep. dorsale panlulum superante, antica pan o longiore lineari acuta refleXa, labelli partitionibus subaequa libus linearibus, lateralibns cruciatis, intermedia paulo latiore, calcari ovarium c. pedicello aequante filiformi leviter mao acutato; processubus stigmaticis crassis contignis, antherae canalibus brevioribus ascendentibus, staminodiis quadratis. Flores inter minoves generis, sep. dorsale 3—4 mm longum et latum, lateralia 7 mm longa, part. post, petalor. 5—6 ® ’ antica 7 mm longa, labelli part. 5 — 6 mm, calcar 2,5 cm gum. — Januario. — Species mihi non visa ex descnp 10 et analysi Cogn. v. cl. 1. c. Habenaria Schwackei Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov Cogn. in FI. Brat. Ill, part 4, 39 t. VII fig. 1 (analys.). Brasilien. Prov. Parana bei Ponta Grossa (Schwacke IT, 254 . N. 190- 105. Habenaria Drbaniana Cogn. Tutento> ovatis 2—3 cm longis 1,5 cm diam., caule ad 50 cm a o cataphyllis vestito supra folioso, foliis 3—4 lanceola lS . minatissimis cauli adpressis in bracteas transientibus nantibus ad 15 cm longis 1,5 cm latis, spica pauci- v. flora laxiflora, bracteis oblongis acuminatis ovaria aequan . 20 cm longis 1 cm latis. Sepalo dorsali late ovato a P lc ^^’ lateralibus angustioribus oblongis deflexis reflexisque petalorum partitione postica lineari falcata apice acuta, a 251 duplo longiore filiformi (v. angustissime lineari) reflexo, labelli basi integra lineari lobis lateralibus anticis petalorum aequa- libns, intermedia latiore lineari deflexa, calcari primo filiformi deinde inflato oblongo ovarium c. pedicello aequante; processu- bus stigmaticis brevissimis carnosis porrectis apice incrassatis, antherae canalibus multo longioribus caudiculis etiam longiori- bus. — Flores conspicui, sepala 1,2 cm longa, petalor. part, antica et labelli later. 2,5 cm longae, calcar et ovarium c. pedic. 1,5 cm longa. Habenaria TJrbaniana Cogn. FI. Brasil. HI, pars 4, 45. Brasilien. Cara$a in der Prov. Minas Gorafis (Mendon^a N. 965) 106. Habenariaflexa Echb. f. Tuberidiis oblongis 3,5 cm long. 1 cm crassis, caule gracillimo ad 70 cm alto basi vaginato supra parce foliato, foliis lineari-lanceolatis acutis longissime vaginantibus spathaceis cum spatha 20 cm longis (lamina 13 cm) l cm latis in bracteas decrescentibus, bracteis ovatis v. oblongis pedicellum c. ovario 6 cm longum aequanti- bus v. paulo superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, late¬ ralibus deflexis longioribus subobliquis ovatis acuminatis, petalis lateralibus bipartitis partitione postica falcata erecta lanceolate acuta, antica falcata reflexa lineari-acuta, labelli tripartiti partitionibus linearibus deflexis recurvatis intermedia paulo longiore, calcari filiformi dimidium ovarii paulo superante apice postice clavato; processubus stigmaticis inflexis crassis brevibus antice rotundatis, antherae canalibus paulo longioribus aseen- dentibus, staminodiis, clavatis bene evolutis, „rostello truncato anthera longiore." (Ldl.) — Flores 1,5—1,7 cm diam. sep. dors, li mm long. 6—7 mm lata, later. 1,3 cm longa 5 mm lata, petalor. part. post. 8—9 mm, antica 6 mm longa, labelli part. lat. 8—9 mm, intern. 1 cm longae, calcar 3—3,5 cm long, rigidum. — Decembri—Februario. Habenaria flexa Echb. f. Msc. in herb. Boissier; Krzl. in Engler's Jnhrb. XVI, 97; Cogn. in Fl. Brasil . HI , pars 4, 37 tab. 3, fig. 2; - Bonatca fltxuosa Lindl. G. et Sp. Orch. 328 (1835); — Habenaria flexuosa Echb. f. in Flora XL11I (1865) 180 non Bindley. var - Rodriguesii Cogn. 1. c. nCaulis robustiusculus 3—4 dcm altus, apice 1—2 floras folia ©recti-patula, paulo breviora et latiora acuta, flores paulo majores, sep. viridia, lab. et pet. flavescentia.“ Habenaria biflora Barb. Bodrig. Gen. et Sp. Orch. nov. I, 151. Brasilien. Prov. Minas GeraSs (Martius) Prov. Goyaz (Gardner 8455 und 8998) Var. Rodriguesii in d. Prov. Minas GeraBs (Barb. Rodrig. Regnell ser. HI N. 1187, Widgren N. 756). 107. Habenaria L ehmanniana Krzl. Caule ad 40 cm alto flexuoso, foliis 2—3 ensatis lineari-lanceolatis acuminatis cauli adpressis glaucis ad 12 cm longis 1,4 cm latis in bracteas decrescentibus, racemo fractiflexo paucifloro, bracteis magnis ovatis acuminatis infra ovaria longe pedicel- lata non aequantibus. — Sepalo dorsali cucullato ovati-oblongo acuto, lateralibus deflexis oblongis acutis subobliquis, peta bipartitis, partitione antica lineari obtusa subfalcata reflexa horizontali, postica triangula subfalcata obtuse acuta sepalo dorsali paulo breviore, labello tripartite, partitionibus linean ns obtusis concavis intermedia paululum breviore quam lateral, sepalis sublongioribus, calcari filiformi paulum infra me mm levissime inerassato acuto ovario longe pedicellato aequi ongo» processubus stigmaticis brevissimis crassis obtusis, cana antherae aequilongis, rostello maximo, anthera paulo latissimo complicato supra truncato, staminodio ligulato. — res inter mediocres generis, sep. dors. 6 mm lat. 8 mm longu > labell. vix longius, calcar 3,3 cm ovarium 1,5 cm, pedice fere 2,5 cm longus. Habenaria Lehmanniana Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 9 • ^ Tropisches SUd-Amorika, Anden-Gebiet, Columbien, B* del Cauca auf Halbsavannen um Popayan 1750 m (Lehmann i • 108. Habenaria par videos Lindl. Caule robusto ad 50 cm alto, foliis subdistichis lanceolatis acumma 10 cm longis 1,5 cm latis, racemo longo multifloro (3 / ^ disticho, bracteis 2,5 cm longis ovatis acuminatis quam o pedicellata bene longioribus alabastra superantibus. dorsali ovato obtuso apiculato, lateralibus oblongis deflexis ^ minatis, petalis basi utrinque in dentem productis falcatis acutis sepalis brevioribus; labello basi m an ^ ar j producto yel subtrilobo lobulis minutis, lobo intermedio 263 sepalis aequilongo, calcari fusiformi acuto incurvo labello plus minusve (2-plo ex Rchb. f.) longiore; processubus carnosis („acinacifonnib.“) deflexis acutatis recurvatis, basibus antherae parum elongatis ascendentibus. Flores satis conspicui, sepala petalaque 1,2 cm longa, firmitate in genere Habenariae inusitata fere cartilaginea, calcar 1,5 cm longum ovarium fere 2 cm. Habenaria parvidens Lindl. G. et Sp. Orch. 317 ; Rchb. f. in Orch. Splitgerber. p. 5; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 98. Tropisches Stld-Amerika; Peru (Matthews N. 1885 und 1892) Caasapi (Fielding). 109. Habenaria novemfida Lindl. Caule ad 25 cm alto basi vaginato, foliis 4—5 oblongi-lanceolatis acutis racemum brevem pauciflorum attingentibus, bracteis lanceo- latis acuminatis l /z ovarii aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus deflexis oblongis acutis, petalis 3-fidis (!) partitione postica filiformi intermedia triangula lateralibus lon- ?iore, antica lineari, labelli trilobi lobis linearibus intermedio sublongiore ceterum aequali, calcari filiformi subduplo longiore quam ovarium; processubus stigmaticis brevibus, canalibus sti- pitum multo longioribus. Flores inter minores generis vix 1 cm diam. calcar 1,8 cm longum. Habenaria novemfida Lindl. Plantae Hartwegianae 94; Krtl. in Engler't Jahrb. XVI , 98. Central-Aroerika. Guatemala, Barranca (Hartweg!). HO. Habenaria trifida H. B. Kth. Tuberidiis oblongis, caule ad 50 cm alto, foliis lanceolati-oblongis acutis carinatis basi vaginantibus striatis 4 cm longis, racemo pauci- floro interdum unifloro, bracteis? Sepalis subaequalibus pa- tentibus ovatis acutis concavis striatis, petalis tiifidis paulo longioribus quam sepala, partitionibus linearibus obtusis, postica ot mediana approximatis antica divergente (protenso?), labello Irifido sepalis petalisque paulo longiore, partitionibus linearibus upproximatis, calcari tubuloso apice emarginato et bituber* culato pendulo glabro ovario quater longiore; gynostemio brevi, carnoso, stigmate magno quinquangulari, angulis 2 in- ferioribus incrassatis inflexi-approximatis, antherae loculis dis- 264 cretis longitudinaliter adnatis; „polliniis pedicellatis operculis antherae cucullatis insidentibus“ (ex H. B. K.). — Flores viridi-albi, sepala petalaque albi-yirescentia, labellum album, sepala 1 cm longa, petala paulo longiora, labellum aequilon- gum, calcar 5 cm long, ovorium 1,4 cm. Habenaria trifida H. B. Kth. Nov. Gen. Ac. I, 265; Kth. Syn. 1, 323; Bindley Orch. 313 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 99. Tropisches Centrai-Amerika, Mexico, Oaxaca (Galeotti N. 6165!); Peru (Neu-Granada) bei Almagner zwischen S. Miguel und Guacbicon 1600 m. 111. Habenaria p an cif lor a Rehb. f. Caule ad 70 cm alto basi catapbyllis vestito supra parce folioso, foliis spathaceis linearibus v. lineari-lanceolatis acuminatis in brac- teas longissimas pedicellum longissimum amplectentibus tran- sientibus, racemo paucifloro (2—3). pedicellis 7 cm ovariis curratis 3 cm longis. Sepalo dorsali magno oblongo acuto, lateralibus deflexis ovatis obliquis acuminatissimis, petalis late- ralibus bipartitis, partitionibus falcatis, postica lanceolata acuta majore, antica lineari et porrecta ascendente, labelli triparUU partitionibus lateralibus linearibus acutis, intermedia pa 0 latiore et longiore, calcari longissimo filiformi in bracteam descendente, ovario longe pedicellato aequilongo; processu us stigmaticis crassissimis brevibus, antherae canalibus arrecUs longioribus, staminodiis bene evolutis apice crenulati-dentatis, anthera reclinata. — Flores majusculi, sepala 1,3 cm loDg»r calcar 11 cm longum. petalor. part, post 1 cm, antica 6—' 111111 longa, labelli part, lat, 9—10 mm intern. 10—12 mm l sep. flavi-viiidia, petala et labellum lutea. — Februar.—Augus. Habenaria pauciflora Bchb. f. in Bonplandia U (1854) 10; XLIII(1865), 108 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 99; Cogn. in Fl.Br 111, pars 4, 37. — Bonatea pauciflora Lindl. Orch. 329 «• •* Lo Journ. Bot. U, 673. — Orchis longicomu Salzm. Msc. ex Lindl. I . • Tropisches SUd-Amerika; Cayenne (Leprieur); Engl. Guiana Savannah, (Schomburgk N. 766!); Brasilien, Prov. Bahia (Salzmann Prov. Minas Gerafie (Langsdorff, Claussen); Venezuela bei Carrara® (Otto N. 914 und N. 876) bei Caripe 1300 m (Moritz N. 614) Mex^ 0 * Prov. Jalisco (Palmer N. 285, 842). 2&5 9. Microdactjlup. Krtl. in Engler’s Jahrb. XVI, 55 u. 100; Cogn. in FI or. Bras. Ill, pars 4 , 22 u. 45; Pfitzer in Engl. Nat. Pfl. Fam. Nachtr. 99. Labellum tripartitum, petala bipartita, processus cras- sissimi. Hinsichtlich der Narbenfortsatze der vorigen Abteilung ahnlich, aber charakteriaiert durch die absolut unterdrflckte Laubblatt- und Scheidenbildung. Winzige Pflanzen mit Schuppen statt der Blatt- spreiten. Auffallig iat, daaa dieaelben gleich den ..Maculosae* am unteren Teile der Pflanze achwarz gestreift oder gefleckt oder ein- farbig achwarz sind, eine Beaonderheit, die nur bei diesen beiden Gnippen von Habenaria vorkommt Processus stigmatici crassi, canales antlierae arrecti. 112. H. sylvicultrix Bchb. f. Processus stigmatici oblongi porrecti, antlierae canales semi- longi. 113. H. Leprieurii Bchb. f. Processus stigmatici oblongi erassissimi labello adpressi tuber- culi maximi in processubus. 114. H. mesodactyla Griseb. Processus stigmatici fere globosi; partitio petalorum postica acuta, antica reflexa obtusa. 115. H. heptadactyla Rchb.f. Processus stigm. brevissimi truncati, anthera magna lata. 116. H. culicina Bchb. f. 112. Habenaria sylvicultrix Lindl. Planta sub anthesi aphylla, caule ad 25 cm alto squamis acutis arete adpressis vestito, racemo paucifloro subdisticho), bracteis acu- ininatis pedicellos tantum aequantibus, ovario c. pedicello 2,5—3 cm longo. Sepalis ovatis, dorsali ovato obtuso, late- ralibus deflexis acuminatis, petalis bipartitis, partitione postica lata lineari obtusa falcata, antica filiformi porrecta longissima, labelli lobis inter se et parti anticae petaloum aequalibus, cal- 041 i filiformi incurvo plus 2-plo longiore quam labellum; pro- cessu bus stigmaticis parallelis crassis obtusis, canalibns an- tberae arrectis v. uncinatis brevioribus. Flores 1 cm diam, ^car 5 cm longum. Habenaria sylvicultrix Lindl. Msc. (Kevo, Herbar. Lindl.); Krsl. in jMgkr ' 9 Jahrb. XVI, 101; Cogn. in FI. Bras. Ill , pars 4, 46. Centrales Brasilien. Barra de Rio Negro unter Bftumen im Walde (Spruce). — 256 — 113. Habenaria Leprieurii Rchb. f. Caule tenuis* simo 40 cm alto, foliis in vaginas acuminatas reductis, racemo paucifloro saepius secundifloro, bracteis ovatis acutis ovana subaequantibus v. brevioribus. Sepalis ovati-oblongis, dorsali obtuso, lateralibns longioribus acutis, petalis aut simplicibus aut bipartitis, partitione postica oblonga v. e basi paulo la- tiore angustata falcata obtusa c. sepalo dorsali galeam for* mante, antica (si adest) aut in dentem reducta aut plus mi* nusve reducta adeo ut partitiones aequales fiant (cf. Rchb. f., Otia p. 80), labello trilobo lobis lateralibus linearibus subfal- catis v. e basi paulo latiore linearibus obtusis intermedia dup o longiore et latiore ceterum aequali, calcari apice clavato, ova¬ rium aequante aut filiformi apice subclavato, non plane ae- quante aut breviore, processubus stigmaticis porrectis conti- guis apice obtusis, eanalibus antherae semilongis, staminoc is antice retusis. Flores inter minores generis sep. pet. ja . 4—5 mm longa, sepala viridia, petala viridi-flava, calcar 8—10 mm longum. — Decemb.-Februar. Habenaria Leprieurii Rchb. f. in Linnaea XIX ( 1846 ), 376, V? per a Annal. I, 798; Otia H, 80 ; Warming Symbolae ed. FI. Bras, c XXX, 854 tab. 8 fig. 1\ Krzl. in Engler's Jahrb. XVI. 101. * Brasilien. Prov. Minas Gera6s, Lagoa Santa „cerradoa‘ ( af ming). Guiana. (Leprieur N. 231); Trinidad (Purdie). 114. Habenaria mesodactyla Griseb. Cad* tenui basi vaginato supra foliis paucis angustissimis vesti o 30 cm alto basi nigrescente, racemo paucifloro (floribus saepius secundifloro, bracteis ovatis acutis ovariorum eurv torum dimidium paulo superantibus. Sepalo dorsali fere or culari cucullato apiculato, lateralibus oblongis acutis ( a P 1( ^. solido contracto) deflexis, petalis bipartitis partitione lineari acuta a sepalo dorsali libera antica lineari-iju*® longiore (sed non duplo ut ait Griesebach), labelli trip r partitionibus lineari-fllifonnibus intermedia duplo fere 1°°^ _ quam laterales, calcari filiformi descendente apicem ▼ ampliato apice acuto; processubus stigmaticis crassissimis tu culis maximis instructis deflexis labello adpressis calcaris os ^ obtegentibus, antherae eanalibus brevioribus. Flores ORCHIDACEARUM GENERA ET SPECIES EXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. S BERLIN. MAYER St MULLER. H 257 minimos generis sep. 3—4 mm longa et lata, petalor. part, ant. et labelli part, interned. 7 mm longae, ovarium 1,3 cm post anthesin 1,5 cm longum. Habenaria mesodactyla Griseb. Flor. Brit. West. Ind. Isl. 6M; Krzl. in Englcrs Jahrb. XVI, 101. Trinidad (Crueger!). 115. Habenaria heptadacty la Rchb. f. Caule aphyllo graciUimo ad 45 cm alto squamis sparsis vestito, ra- cemo capitato multifloro, bracteis aristatis pedicellum tantum aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto lateralibus longioribus deiiexis ovati-lanceolatis acutis, petalorum partitione postica falcata sep. dorsali affixa lineari acuta, antica reflexa lineari- oblonga obtusa aequilonga, labelli basin usque divisi partitio- nibus subaequilongis cruciatis, intermedia paulo longiore, cal- cari flliformi quam ovarium breviore leviter incurvo; processubus stigmaticis brevibus fere globosis, canalibus antlierae minutis, rostello minuto triangulo. — Flores inter minimos, sepala 3 mm longa, petala aurei-lutea, partit. 2 mm longae, labelli part. 2,5—3 mm, calcar 1,2 cm long, ovarium 1,2—1,5 cm longum. — Januar.—Junio. Habenaria heptadactyla Rchb. f. in Linnaea XXII {1819) 812 , m Walpcr's Annal. HI, 585, in Flora XXI, 125 ; Krzl. in jEnglers Jahrb. XVI, 102; Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 47. Brasilien. Prov. Alta Amazonas (Spruce) Campo de Jannuarii (Spruce N. 122!). Am Orinoco (Humboldt N. 1005, Spruce N. 3650!). Venezuela b. Caripe (Moritz N. 615!) — Guiana bei Pirara (Schom- bwgk N. 634) Surinam (Kegel N. 1283). 116. Habenaria eulicina Rchb. f. et Warm. Caule ad 30 cm alto gracili vaginato, vaginis crebris sese tegentibus arete adpressis, racemo multifloro, bracteis ovatis acutis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali orbiculari obtusissimo, lateralibus eflexis ovati-oblongis acutis (triangulis Rchb.), petalis bi- partitis, partitione postica triangula apice recurvata acuta, autica lineari fibformi, quam sepalum dorsale multo longiore, abello tripartito, partitionibus lateralibus longis filiformibus petalorum part. ant. omnino aequalibus horizontalibus re- ttexis, intermedia lineari obtusa breviore, calcari ovario aequi- — 2&8 — longo cylindraceo apice vix ampliato; processubus stigmaticis brevissimis truncatis, antbepae canalibus subbrevioribus, anthera ipsa magna lata. — Flores mediocres extus yirides intus fla- vescentes, sepala 3—4 mm longa et fere aequilata, petala paulo minora, part, antica 5—6 mm longa, labelli partit. 5—7 mm longae, calcar 8 mm longum. — Novemb.—Januar. Eabenaria culicina Rckb. f. et Warm. Otia II {1881), 79 ; War¬ ming Symbolae ad FI. Bras, centr. XXX, 864 t. VIII fig. 2. Krzl *» Engier's Jahrb. XVI , 123; Cogn. in FI. Bras.' El, pars 4, 46. Brasilien. Prov. Minas Geraes, Lagoa Santa (Warming!). 10. Hedusiformes. Krzl. in Engl Jahrb. XVI, 55 «. 102. Pfitz. in Engl Nat. P/L Fam. Nachtr. 99. Labell. tripart., lobi laterales mnltipartiti, pet. bipart., process, mediocres. — Indicae, insulares. Eine bisher nur aus 3 Inseln-Habonarien bestehende Gruppe, welche habituell den Arten der „Plantagineae“ nabe etehen. Petalornm partitiones simplices. 117. H. andamanica HooLf- Petalornm part, postica simplex antica multipartita. 118. H. te-rnatea Echo, f- Petalornm partitio utraque divisa. 119. H. polytricha Rolfe . 117. Habenaria andamanica Hook. f. ^ auIe 50 cm alto medio foliato basi catapliyllis vestito, racemo in floro satis laxifloro, bracteis quam ovaria duplo brevion Sepalo dorsali cncnllato circuitu lanceolato acuminato tove, lateralibus semiorbieularibus acuminatis sub antnea flexis, petalis bipartitis, partitionibus filiformibus subaeq gis integris, labelli lobis lateralibus palmatim multipartite, titionibus filiformibus, intermedia lineari antice inlacnu®* lineares dissoluto, calcari ovario duplo fere breviore a lacinias vix aequante crassiusculo; processubus stigmaticis cy^ draceis parallels obtusis basi labelli adpressis, canali ^ tberae aequilongis. — Flores inter majores generis? 0 partes 1,5—1,6 cm longae, calcaria 1,8, ovaria 3 cm , Eabenaria andamanica Eook. f. in Flora Brit. Ind. VI, 1&> in Engier's Jahrb. XVI, 103; Eook. Icon, plant, t. 2200 . Andamanen-Inaeln (Parish!). 259 118. Habenaria ternatea Echb. f. Caule ad 30 cm alto foliato, foliis ovati-lanceolatis acuminatis in brac- teas decrescentibus 9—15 cm longis 3—3,5 cm latis, floribus iliis Hab. tricbosantbae Bl. paulo minoribus. Sepalis triangulis lateralibus semideflexis, petalis bipartitis multo longioribus, partitione postica lineari-setacea, antica lineari capillacei-pec- tinata in lacinias y. capillos nnmerosissimos decomposita, labello tripartito, partitionibus lateralibus petalor. parti anticae quam maxime similibus, intermedia breviore lineari integra, calcari cylindraceo apice clavato ovario breviore; processubus stigmaticis semifalcatis, antherae canalibus porrectis longioribus. Habenaria ternatea Echb. f. in Linnaea Bd. XLl , 50; Journ. Linn. Soc. XV, p. 112; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 103. Insel Temate (Moseley!). 119. Habenaria polytricha Eolfe. Tuberibus oblongis angustis, caule 40—45 cm alto a basi fere medium usque catapbyllis vestito, medio fere congesti-folioso, foliis oblongi-lanceolatis brevi-petiolatis acutis acuminatisve supra decrescentibus ad 12 cm longis ad 3 cm latis, superioribus minoribus, racemo laxifloro plurifloro, bracteis ovati-triangulis acuminatis oyarii dimidium fere aequantibus. Sepalis oblongi- lanceolatis acuminatis aristatisve lateralibus reflexis semideflexis, petalorum partitione postica alte bifida, antica quadrifida v. quinquefida, laciniis longis rectis filiformibus, labelli partitionibus in lacinias Ion gas filiformes divisis, calcari quam ovarium sub- breviore clavato obtuso leviter incurvo, antherae canalibus porrectis brevibus; processubus stigmaticis oblongis deflexis subbrevioribus, staminodiis magnis globosis. Habenaria polytricha Eolfe in Hooker. Icon. pi. XXV\ t. 2496. Formosa. South Cape (A. Henry N. 1246!). 11. Bolichostachyae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 65 u. 103 «. Bfitz in Engl. Eat. Earn. Nachtr. 99. Labellum tripartitum, petala bipartita, processus stigmatici reviores. — Plantae plerumque racemis elongatis multifloris decorae. Mascarenses, Indicae, Ceylonicae, paucae Afiicanae. A. Petalorum partitio antica longior quam postica. a. Labelli partit. intermedia minor quam laterales. Calcar vesiculosum. ' 120. H. vesiculosa A. Rich . Calcar filiforme. 121. H. Cumingii Krd. b. Labelli partit. aequales triangulares divergentes. 122. H. tridens Lindl. c. Labelli partit. aequales lineares divergentes. 123. H. dichopetala Thivaites d. Labelli partit. mediana paulo longior et latior quam laterales. 124. H. lancifolia A. Rich, e. Labelli part, aequilongae mediana latior, calcar omnino inflatum. 125. H. njamnjamica Krzl. f. Labelli partit. filiformes aequales, calcar fusiforme ar- cuatum filiforme acutum. a. Canales processubus aequilongi. Partitio post, petal, linearis. 126. H. polyantha Krd. Partitio post, petal, ligulata. 12V. H. Holstii Krd. p. Canales ter longiores quam processus. 128. H. membranacea Lindl. B. Petalorum partitiones aequilongae. a. Labelli partit. laterales linear, mediana oblonga. 129. H. Hilsenb&rgii Ridley b. Labelli et petalor. partitiones aequales lineares. Bhacliis et ovarium tomentosa. 130. H. tomentella Rchb. f- Rhachis et ovarium glabra. 131. H. macrostachya Lindl. c. Labelli partit. intermedia longior et latior petalor. part, ant. angustior quam postica. 132. H. Foxii Ridley d. Labelli partit. aequales filiformes v. lineares. Partitio intern, lateralibus aequilonga. Calcar brevius quam ovarium. 133. H. chirensis Rchb. f- Calcar ovario aequale. 134. H. sochensis Rchb. f> Partitio intermedia linearis, laterales filiformes. 135. U. travancorica Hook f» C. Petalorum partitito antica brevior quam postica. 1. Inflorescentia racemosa v. spicata. a. Labellum basi utrinque dentatum ceterum simplex. 136. H. Culveri Schlechter b. Labellum omnino integrum, calcar ovario aequilongum. 137. H. trinervia Wight Calcar quam ovarium brevius. 138. H. digitata Lindl.. c. Labellum a basi tripartitum. a. Labelli partitiones triangulae laterales minores. 139. H. Bongensium Rchb. f. p. Labelli par tit. lineares v. oblongae. Part, intermedia brevior quam laterales, 140. H. rariflora A. Rich. Parti tioues aequilongae. Calcar brevius quam ovarium cylindraceum. 141. H. Humana Rchb. f. Calcar curvatum supra florem magnum ascendens. 142. jET. tahitensis Nadeaud. Calcar filiforme, flores minores. 143. H. foliosa A. Rich. Part, intermed. paulo longior quam laterales. 144. H. truncata Lindl. Part, intermedia recta laterales falcatae. 145. H. martialis Rchb. fl Partitiones labelli et petalorum omnino aequales. 146. PL. dolichostachya Lindl. • Inflorescentia’ corymbosa, cauales multo longiores quam processus. 147. H. corymbosa Par. et Rchb. f. o Habenaria vesiculosa A. Rich. Tuberidio j! Va ’ Cail ^ e gracili 40 cm alto basi cataphyllis vestito medio a ° oso, lanceolatis acutis 10—12 cm longis in petiolum ovatT^^’ . lacemo elongato multifloro distantifloro, bracteis 0V ^ 1S acutis V*~ 2 /3 ovariorum aequantibus. Sepalo dorsali o acuto cucullato, lateralibus deflexis ovali-lanceolatis, pe- lib 1 ® ar ^^ s » partitione postica ovata acuta a sepalo dorsali era ) antica lineari-filiformi porrecta, labello basi integro — 262 — cuneato deinde tripartite partitionibus linearibus, intermedia paulo breviore, calcari incurvo filiformi apice subito vesicato oyario aequali; processubus stigmaticis brevibus, antherae ca- nalibus longioribus divergentibus. — Flores inter minores ge¬ neris, petala 3 mm longa, petalorum part, postica quam sep. dors, brevius antica longior. calcar 1 cm longum. Habenaria vesiculosa A. Bich. in Mem. Soc. Hist. Nat. Par. IV. (1828), 19 t. 2; Bindley G. et Sp. Orch. 310; Moore in Baker Ilor. Manrit. 333; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI\ 101. Mauritius (NSraud!). 121. Habenaria Cumingii Krzl. n. sp. Planta minuta, caule 20—25 cm alto basi ad Vs totius altitudinis cataphyllis ringentibus obtusis in folia basi laxe vaginantia lanceolata acuminata ad 10 cm longa ad 8 mm lata incres- centibus, foliolis quibusdam decrescentibus in scapo, racemo 6 cm longo paucifloro laxifloro (- 10), bracteis lanceolatis acu- minatis ovaria yix v. non aequantibus. Sepalis ovatis, dorsali cucullato, lateralibus deflexis reflexisque trinerviis, petalornm partitione postica sub sepalo dorsali plus minusve abscondit* (non agglutinata) anguste lineari-lanceolata acuta 1-nervia, partitione antica bene longiore filiformi ascendente v. porrecta, labelli partitionibus lateralibus simillimis, intermedia V 5 bre¬ viore latiore, calcari ovarium non aequante dimidio inferiore leviter inflate acuto, processubus stigmaticis latis ligulatis de¬ flexis, antherae canalibus aequilongis ascendentibus. — Flores virides inter minores generis fere 1 cm diam. calcar 5—6 nun longum. Philippinen (Cuming N. 2091!). Zunachst mit Hab. dichopetala Thwaites und Hab. lancifolia A. Rich, verwandt. 122. Habenaria tridens Lindl. Caule ad 25 cm alto, foliis lineari-lanceolatis sensim in bracteas decrescentibus, racemo sparsifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria ae¬ quantibus. Sepalo dorsali rotundato ovato, lateralibus deflexis oblongis obtusis, petalis bipartitis, partitione postica lanceolata acuta sub sepalo dorsali abscondita, antica lineari longiore acuminata, labelli trilobi lobis anguste triangularibus acuminatis — 263 — divergentibus (tridentem efformantibus), calcari curvato filiformi acuto leviter inflato ovario subaequilongo; processubus stig- matieis brevibus deflexis, canalibus brevioribus uncinatis. — Flores inter minimos generis 3—4 mm diam. Habenaria tridens Lindl. in Compan. Bot. Mag. II, 208; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 105. Slid-Afrika. Zwischon Omtata und Omsamwumbo (Drdge), Tina River (Schlechter N. 6393!). 123. Habenaria dichopetala Thwaites. Planta gracilis satis robusta, caule 30 — 40 cm alto basi cataphyllis ringentibus vestito, foliis circiter in medio caulis orientibus longe lanceolatis acuminatis cauli adpressis 10—12 cm longis 1,2—1,5 cm latis subito desiuentibus non in bracteas decres- centibus, racemo plus minusve denso, bracteis flores aequantibus lineari-lanceolatis acuminatis. Sepalo dorsali ovato rotundato apicnlato, lateralibus longioribus obliquis acuminatis deflexis, petalis bifidis, partitionibus falcatis linearibus, posteriore mi- n °re sepalo dorsali plus minusve appresso, anteriore longiore, porrecto, labelli tripartiti partitionibus linearibus inter se fere aequilongis, calcari ovarium obsolete angulatum vel fere teres aequante leviter recurvo in apice ipso paulum incrassato; processubns stigmaticis canalibusque brevissimis, rostellum non vidi. Flores inter minores generis virides 5 mm diam, calcar 1,8 cm longum. Habenaria dichopetala Thwaites. Enum. pi. Ceylaniae p. 309 ; Hook. 1 BriL Ind - VI > 136; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 105. Ceylon. (Thwaites!). 124. Habenaria lancifolia A. Rich. Caule ad 80 cm alto gracili basi ipsa cataphyllis vestito, cataphyllis in 0 la increscentibus, foliis 6—8 lineari-lanceolatis acuminatis asi vaginantibus ad 16 cm longis ad 10 mm latis, racemo e on ^° paueifloro, bracteis qvatis acutis dimidium fere ovarii aequantibus. Sepalis ovatis acutis lateralibus semideflexis paulo longioribus, petalis bipartite, partitione postica lanceo- a a a sepalo dorsali libera, antica duplo longiore lineari-fili- t 0mi seta cei-acuminata, labello basi integro lineari deinde f -P-tito, partitionibus lateralibus divergentibus linearibus ob- ^ intermedia paulo latiore et longiore obtusa, calcari fili- — 264 — formi apicem versus clavato obtuso ovario subaequilongo; pro- cessubus stigmaticis brevibus, antherae canalibus divergentibns longioribus. — Flores inter minimos generis, sepala petala- que 3 mm longa, calcar et ovarium 1,2 cm longa. Habenaria lancifolia A. Rich. Orch. Isle de France etc. 20 t. J; Lindl G. et Sp. Orch. 310; Moore in Baker FI. Maur. 333; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 105. Mauritius! 125. Habenaria njamnj arnica Krzl. Tuberidiis subrotundis, siccis 1 cm diam. Canle subflexuoso 50—60 cm alto basi cataphvllis vestito, cataphyllis infimis retusis sequen- tibus acutis superioribus in folia increscentibus, foliis 3—4 parvis oblongis, summis lanceolatis acutis 2,5—3,0 cm longis 8 mm—1,2 cm latis cauli adpressis vaginantibus in bracteas magnas persimiles transeuntibus, racemo elongato 17 cmlongo, bracteis ovatis v. ovati-lanceolatis acutis quam flores bene longioribus infimis 2,8—3 cm longis — 8 mm latis. Sepalo dorsali late oblongo acuto, lateralibus deflexis semioblongis acuminatis, petalis bipartitis, partitionibus anguste linearibus falcatis sepalo dorsali longioribus, antica angustiore longiore etiam quam postica, labelli tripartiti partitionibus et inter se et eis petalorum quam maxime similibus intermedia paulo la- tiore et breviore, lateralibus horizontalibus reflexis, calcari per totam fere longitudinem inflato acuto sepalis aequilongo labello breviore; processubus stigmaticis e basi crassiore acu- tatis, canalibus antlierae longioribus, rostello brevi supra fere rectangulo. — Flores inter mediocres generis, sep. dors. 6 — 7 mm, later. 8 mm longa, petalor. et labelli partitiones 1 cm longae, calcar 8 mm, ovarium 1,5 cm longa. Habenaria njanmjamica. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI\ 106. Central-Afrika. Im Lande der Njam-Njam zwischen Gumba und Nganje. (Schweinfurth N. 3960!). 126. Habenaria poly antha Krzl. Caule altissimo 100 cm et ultra alto, medio folioso, foliis 4—5 magnis (putre- dine destructis) cuneato-oblongis v. lanceolatis acuminatis acutisye, racemo longissimo multifloro (80 v. ultra) bracteis minutis aristatis pedicellos necnon ovaria curvata aequantibus. Sepalo dorsali cucullato ovato acuto, lateralibus oblongis ob¬ tuse acutatis deflexis, petalorum partitione posfcica lineari fal- cata, antica longiore filiformi, sinu rotundato, labelli lobis aequi- longis filifonnibus aequilongis v. intermedio paulo longiore, cal- cari valde curvato ab ostio angustiore fusiformi acuto sub anthesi ovario aequilongo v. subbreviore, gynostemio humili lato, ca- nalibus antherae ascendentibus, processubus stigmaticis aequi- longis antice retusis (nec dilatatis), rostello minuto triangulo. — Perigonium viride sub autliesi 5 diam. calcar 1 cm longum. — Septemb. Habenaria polyantha. Krzl. in Enylers Jahrb. XVII, 19. Central-Afrika. Seeengebiet. 1300 m. (Stuhlmann N. 2679!). 127. Habenaria Holstii Krzl. Caule gracili 60 cm alto basi squamato deinde dense foliato, foliis (ad 10) oblongis v. oblongi-lanceolatis plus minusve acuminatis basi laxe et ample vaginantibus ad 15 cm longis 3—5,5 cm latis, racemo longissimo 2 /s totius plantae aequante (25 cm) laxifloro apice leviter nutante, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis ovarium ®on aequantibus. Sepalo dorsali oblongo cucullato lateralibus deflexis ovatis subobliquis omnibus obtusis, petalorum partitione postica late ligulata obtusa sub sepalo dorsali abscondita, antica one longiore filiformi porrecta, labelli partitionibus angustissi- jnis omnino aequalibus, calcari filiformi curvulo ovario aequi- °ngo acuto; processubus stigmaticis et antherae canalibus aequflongis, processubus a latere compressis satis altis, rostello acuminato sub anthera satis magna abscondito, canalibus as- oendentibus. — Flores viridi-lutei 1 /t cm diam, calcar 1 cm longum. - Mart. Habenaria Holstii. Krzl. in Engler’s Jahrb. XIX , 216. Usambara in Waldungen (Holst N. 528!). A p* D v 6 Pflanze erinnert im Habitus und Aufbau an Hab. vesiculosa * Rlch - nnd Hab. lancifolia A daa Von Hab. tridens Lindl. i Labellum samt Sporn i 30 ®' a, l )eilar l a membranacea Lindl. Caule ad k Cm a f to a basi medium usque cataphyllis 3—4 vaginanti- lau T Ut ° me ^° foliosoj, foliis cuneati-oblongis v. oblongi- Ceo ac ntis ad 12 cm longis ad 3,5 cm latis tenuibus, — 266 — spicam paucifloram attingentibus non in bracteas transeuntibus, bracteis lanceolatis ovariis aequilongis acuminatis aristatisve. Sepalo dorsali anguste oblongo aeuto cucullato, lateralibus semiovatis acutis conniventibus, petalorum partitione postica angusta lineari acuta, antiea e basi lanceolata filiformi duplo fere longiore, labelli lobis lateralibus fere inter se et anticae petalorum aequalibus, calcari incurvo filiformi ovarium sub- aequante; anthera parva, canalibus longissimis quam processus stigmatici Iineares porrecti ter longioribus, rostello parvo triangulo, staminodiis bene evolutis obovatis. — Flores teneri, sepala 8 mm longa, petalor. part. post. 1 cm, antiea 1,5 cm longa, labelli part, aequilongae. Eabenaria membranacea Lindt. G. et Sp. Orch. 313 \ — Orchis mtm - branacea Sw. in Persoon Syn. 11, 506. Sierra Leone (Afzelius!) Die Diagnose iat nach den Originalexemplaren von Afzelius, welche sich im Botan. Mue. zu Berlin befinden, vervollstandigt 129. Habenaria Hi 1 sen bergii H. Ridley. Caule gracili flexuoso 15—40 cm alto, foliis lineari-lanceolatis ensiformibus strictissimis ad 10 cm longis longe acuminatis, racemo plus minusve congesto laxifloro, bracteis angustissimis acuminatis. Sepalo dorsali ovato oblongo, lateralibus deflexis majoribus subfalcatis ovatis obtusis, petalis bipartitis, parti- tionibus linearibus obtusis aequilongis, labelli tripartiti lobis lateralibus brevibus linearibus recurvatis, intermedio oblongo obtuso longiore quam laterales, calcari filiformi ovario ae* quilongo; processubus stigmaticis brevibus latis contiguis, an- therae canalibus snbbrevioribus, (a latere visis) altis, compres- sis. — Flores variant magnitudine et calcaris longitudine, to* venimus 5 cm et 8 cm. diam. calcaria 1 cm et 3 cm longa. Habenaria Hilsenbergii H. Bidley in Journ. Linn. Soc. 5l0 ’ Bolft ibid. XXIX (1891), 57; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 106. Central-Madagascar (Baron, Hilsenberg und Bojer, Scott Eluo N. 1920! und 2118!). 130. Habenaria tomentella Rchb. f. .Caule ail 60 cm alto et ultra dense foliato, foliis euneati-oblongis y. oblongi-lanceolatis apiculatis decrescentibus racemum laxi' — 267 — florum attingentibus rhachi et ovariis tomentellis, bracteia semilanceolatis ovaria pedicellata plus dimidium aequantibus. Sepalis triangulis petalis lateralibus bipartitis partitionibus linearibus, labello alte trifido laciniis linearibus acutis sub- aequalibus, calcari filiformi dimidio apiculari incrassato ovari¬ um pedicellatum subaequante, processubus stigmaticis antherae canales longe non aequantibus. “ [Non mihi visa.] Habenaria tomentella JRchb. f. in Flora LXVIH {1885) 536; Krzl . m Engkr's Jahrb. XVI, 107. Comoren (L. Humblot). 131. Habenaria macrostachya Lindl. Tuberi- diis oblongis integris, caule ad 70 cm alto, foliis obovati- lanceolatis in petiolum angustatis ad 20 cm longis ad 6 cm latis baud in bracteas transeuntibus, racemo plurifloro sublaxi- floro, bracteis lanceolatis acuminatis ovarium non v. vix ae- quantibus 2,5—3 cm longis. Sepalis ovatis acuminatis arista- tisque lateralibus deflexis sed non reflexis, petalis* bipartitis parte utraque aequali lineari sepalis aequilonga, labello tri¬ partite, lobis omnino aequalibus angustis linearibus (fere fili- formibus), calcari filiformi dependente; processubus stigmaticis carnosis labello appressis apice obtusis, canalibus antherae eflexis brevioribus, staminodiis rotundatis parvis. — „Flores erbacei petala et labellum rubro-maculata.“ (ex Lindley). Habenaria macrostachya Lindl. G. et Sp. Orch. 307; Hook. FI. ■ i ndia VI * 134; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 107. Ceylon (Macrae N. 51!) Hantani (Gardner N. 3916!). 132. Habenaria Foxii H.Ridley. Caule ad 40cm f 0 .* )as * cata phyllis in folia accrescentibus vestito, foliis ob- Mgis v. obovalibus acutis amplexicaulibus 10^12 cm longis f cm latis summis acuminatis racemum attingentibus. race- 1110 cm l°ugo laxifloro, bracteis ovatis acuminatis dimidium uvarionnn ae< iuantibus. Sepalis ovatis obtusis lateralibus de- exis subfalcatis, petalis bipartitis, partitione postica lineari t ^ Ca ^ a ’ ant * ca angustiore aequilonga, labelli tripartiti parti- obf 1 US ^ neai ^ lls ’ latera libus acutis intermedia paulo longiore Vat USa ’ calca n 2 jz ovarii aequante apicem versus leviter cla- °> processubus stigmaticis brevibus rectis capitatis, canali- — 268 — bus antherae paulo longioribus ascendentibus. — Totus flos vix 1 cm diam., calcar 1,2 cm, ovarium 1,8—2 cm longum. Habenaria Foxii Ridley in Journ. Linn. Soc. XXII (1887) W\ Krzl. in Engltrs Jahrb. XVI, 107. Madagascar. Imerina (Pox 1885!). 133. H. chirensis Rchb. f. „Ultra sesquipedalis, foliis linearilanceis distantibus arreetis quaternis, in vaginas 5 decrescentibus, racemo laxifloro, longiusculo, bracteis lanceis pedicellos aequantibus, ovaria aequilonga non attingentibus, sepalo impari oblongo, sepalis lateralibus cuneati-obovatis, apicula in margine superiori, tepalis bipartitis, partitione su- periori lineari, inferiori linearilanceas subaequali; labelli par* titionibus filiformi-subulatis subaeqnalibus; calcari fHiformi apicem versus paulo ampliato, ovarium pedicellatum non ae- quante, antherae canalibus arcuatis tenuibus, cruribus stig* maticis productis rectis apice valde ampliatis retusis." [Spe- XVI, \ mihi non visa.] Habenaria chirensis Rchb. f. tia II, 99: Krzl. in Englers Jahrb. Africa trop.: Schire (Quartin Dillon (in herb. Reichenbach). 134. Habenaria soehensis Rchb. f. Caule ad 90 cm alto valido, a basi supra dimidium foliato, foliis basi* laribus brevibus, ceteris linearibus ad 25 cm longis ad 1 cm latis decrescentibus, racemo elongato densi- et multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis aristatisve ovaria aequantibus. Sepalo dorsali elliptico oblongo trinervi, lateralibus curvatis apiculatis aequalibus, petalis bipartitis, partitione postica fal- cata lineari antica oblongi-falcata, labelli tripartiti partitio- nibus subaeqnalibus linearibus acuminatis, calcari filiformi apice ampliato ovario pedicellato subaequali; processubus stigmaticis apice incrassatis capitatis, antherae canalibus brevioribus car* vulis. — Flores inter mediocres generis. Habenaria soehensis Rchb. f. Otia U, 100; Ridley *» Journ. V (2896), 295; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 108. Tropisches Ost-Afrika; Manganje Gegend bei dem HUge v Soche (Kirk!) 1000 m tlber d Me ere Das einzige Exemplar im Royal Herb, zu Kew, mit welcbem ich Reichenbach’s Diagnose vergleichen konnte, ist scblecht er und sehr feat aufgeleimt. — 269 — 135. Habenaria travancorica Hook. f. Caule afl 40 cm alto basi vaginato, vaginis rotundatis obtusis, foliis distantibus in media parte oblongis aeutis supremis acuminatis 3—6 cm longis 1,5—2 cm latis, racemo paucifloro, distanti- floro, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali rotundati-ovato obtuso, lateralibus angustioribus deflexis aeutis, petalis bipartite, partitione postica latiore triangula acuminata antica lineari v. filiformi aequilonga, labelli 3-lobi lobis lateralibus filiformibus, intermedio breviore lineari acuto ovario breviore, calcari clavato antice curvato; processubus stigmaticis carnosis distantibus, canalibus antberae uncinatis brevioribus. Mores inter minores generis vix 1 cm diam. Habenaria travancorica Hook. f. Ft. Brit. Ind. VI, 135; Krzl. in Englers Jahrb. XIV, 108; B. Wight. Icon, plant. Ind. Or. t. 922. Ost-Indien, Nilgherries (Perrottet N. 473!). 136. Habenaria Culveri Schleclitor. Caule gracili 45—60 cm alto basi cataphyllis vestito, foliis 4—5 distantibus erectis ovati-lanceolatis aeutis 5—12 cm longis 2—4 cm latis basin versus angustatis, racemo laxo elongato 10—12 cm longo m tl ^ oro - Sepalo dorsali cucullato obtusiusculo cum partitione postica petalorum galeato, sepalis lateralibus deflexis oblique ova ibus obtuse acutatis 5 mm longis, petalorum part, antica mean vix semilonga, labelli aeqiiilongi partitionibus lateralibus ivaucatis dentiformibus aeutis 2 mm longis intermedia lineari tarnosa obtusa deflexa, calcari quam ovarium breviore filiformi aso, processubus stigmaticis lineari-falcatis obtusis antherae Canales vix aequantibus, rostello humili acuto. N. Culveri Schlechter in Engler'a Jahrb. XX (1895) Beiblatt K 4 7 n Ub ! r ° P ' Stid - Af «ka. Capland, bei Barberton 1000 m (Culver ^chlechtM!) FU88e deS Berges Schnell skoppe bei Houtbosch, 1600 m rac 13? * Habenar ia trinervia R. Wight. Caule tib^” 11111 USqUe / oliato 40 cm alto basi cataphyllis increscen- ffiarp-i VeStit0 ’ oblon g is v. lanceolatis, supremis ovatis aeutis Utis ■ . minutiss | me ciliolatis 6-10 cm longis 2,5-3,8 cm S1CC1S tenerrimis, racemo laxifloro paucifloro v. plurifloro, — 2 ?0 — bracteis ovatis acutis ovaria von aequantibus. Sepalo dorsali latissime ovato fere orbiculari obtusissimo, lateralibus semio- yatis subfalcatis acutis, petalis bipartitis, partitione postica lineari acuta sub sepalo dorsali abscondita, antica minore ce- terum simillima, labello basi integro trilobo, lobis linearibas divergentibus acutis inter se aequalibus, calcari filiformi ovario aequilongo apice inflato acuto; processubus stigmaticis brevibus crassis retusis, antherae canalibus aequilongis rectis. — Flores inter minores generis expansi 5—6 nun diam., calcar 7 mm, ovarium 1,5 m longum. Habenaria trinervia B. Wight Icon, plant. Ind. Or. t. 1701, Bentham II. Austr. VI, 394; Hooker FI. Brit. Ind. VI, 134 e. p.\ Krd. in Englere Jahrb. XVI, 108. — H. digitata Lindl. Hook. FI. Brit. Ind. VI, 134 e. p. Ost-Indien. Belgaum (Law), Malabar Concan (Hook, und Thomp*. Stocks, Law etc.!) 138. Habenaria digitata Lindl. Caule ad 70cm alto basi et in tertia parte inferiore vaginis arctissime ad- pressis sensim in folia obtusissima transeuntibus vestito, foliis ovati-oblongis obtusis cuspidatis ad 9 cm longis ad 3 cm latis non in bracteas decrescentibus, racemo cylindraceo laxi- floro pluri- ad multifloro, bracteis lanceolatis acutis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali fere orbiculato obtuso, lateralibus patentibus (non deflexis) ovatis acutis subfalcatis, petalis bi¬ partitis, partitione postica a sepalo dorsali libera eique aequi- longa lineari acuta, antica labelli basi adnata eoque subbre- viore, labello basi integro fere quadrato deinde tripartito, par* titionibus linearibus, lateralibus subbrevioribus falcatis recur- vatis, intermedia bene longiore recta, calcari filiformi ovario subbreviore acuto; processubus stigmaticis oblongis labello ad- pressis, antherae canalibus fere aequilongis divergentibus, ros" tello anthera breviore obtuse triangulo. — Flores 1,3 cm lati, sep. 7—8 mm long, bracteae 1,8 cm long, calcar 1,3 cm long- Habenaria digitata Lindl. G. et Sp. Orch. 307; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 67; — Bonatea punduana Lindl., WaU. Cat. n. 7063; - B. herbacea Wallich ex Lindl. 1. c .; Habenaria Gibsoni Hook. f. * lor ‘ Brit. Ind. VI, 135 ; Id. Ic. pi. t. 2319. - Hue sec. Hook. f. I c. ^ natea benghalensis Griff., Calc. J oum. IV, 382. 271 — Vom stldlichen und mittleren Hindostan bis Nord-Australien vorbreitet. — Bengalen (Griffith!), Tenasseriin (Parish!). Yon Concan an sOdwarts. — Australien; Port Darwin, P. Schultz N. 828! Trotz grosser Ahnliehkeit empfiehlt es sich nicht, diese Art und dio vorige zusammenzuziehen. Der Unterschicde sind zu viele. Im Ganzen wird man die aus den nOrdlichen Gebieten stammenden als Hab. trinervia Wight, die aus den sildlichen als Hab. digitata Lindl. anzusehen haben. 139. Habenaria Bongensium Rchb. f. Planta mediocris tuberidiis ovo passerino magnitudine aequalibus, caule ad 50 cm alto foliis 5 lanceolatis acutis in ima parte caulis 8 cm longis 1,3 cm latis non decrescentibus, bracteis v. squamis 2—3 in scapo, scapo suprafoliaceo ad 14 cm alto, racemo multi- floro densifloro, bracteis lanceolatis aristatis flores paulo superan- tibus v. illis subaequilongis. Sepalis late ovati-oblongis acutis, mtermedio fere orbiculari, petalis bifidis, partitione posteriore meari-lanceolata sepalo dorsali subbreviore, anteriore minuta, labelli tripartiti basin usque fissi partitionibus triangulis acutis ateralibus duplo angustioribus et breviorlbus quam intermedia, cari leviter curvato et apice paullum incrassato, ovario vix P cellato manifeste liexagono sublongiore, anthera latissima; processubus stigmaticis apice paulum dilatis, canalibus stipitum aequilongis anthera brevioribus arrectis, rostello latissimo paulo leviore quam anthera. — Flores inter minores generis expansi 7 mm diam. Bongensium Bchb. f. Otia 1, 58; Krzl. in Englers Jahrb. d<»p o Ce ." tral ‘ Afnka - In GrassBteppen bei der Seriba Ghattas und " Seriba Scherifi (Schweinfurth N. 1974!). foteenrf 16 ® Xemplare von beiden Standorten, welche in 2 aufeinander- N ia7i D ? ahre « esammel t eind, haben durch ein Versehen dieselbe "* 15,74 erhalten. . °* Habenaria rariflora A. Rich. Tuberidiis jgj. *. ®? ule 9 ~ 22 cm alto basi tantum foliato, foliis lineari- bui*t ^ aCUt ^ s ac * 15 cm longis 1—1,2 cm latis, racemo Sen \ °I° 5 ^ r f c ^ eis ova tis acuminatis 1 /z ovarium aequantibus. Ovati° . ovato acuto, lateralibus semideflexis oblongi- 18 su kfeteatis acutis, petalis bipartitis, partitione postica 272 sepalo dorsali simili et cum eo galeata, antica multo longiore filiformi, labello tripartito, partitionibus lateralibus filiformibus intermedia breviore latiore lineari obtuso, calcari ovario longo aequilongo y. subbreviore apice compresso obtuso; processubus stigmaticis cylindraceis apicibus recurvatis, canalibus aequi* longis ascendentibus. — Flores inter majores generis expansi 1,5 cm diam. sepala 8 mm longa, calcar 5 cm, ovarium c. pe- dicello 5—6 cm longum. Habenaria rariflora A. Rich, in Annal. Sc. nat. 2 sir. XV, 70 tab. 2D] Wight Ic. pi. Indiae Or. t. 924; Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 136; Krzl. in Engler's J ahrb. XVI, 109. — Hue Habenaria uniflora Dalzell Hook, in Journ. Bot. HI (1857) 344. Ost-Indien. Koonvor (ex A. Rich.), Malabar. Concan (Stocks, Law. Thompson und Hook!), Ost-Bengalen (Griffith N. 5314!), Herb. Wight N. 8013!) 141. Habenaria th omana Rchb.f. Caulead60cm alto basi foliato, foliis lanceolatis acuminatis ad 16 cm longis ad 4 cm latis, foliis 2-3 decrescentibus in scapo elongato, ad- ditis vaginis quibusdam, racemo longissimo, bracteis lanceolatis acutis ovaria 2 cm longa aequantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto galeato, lateralibus oblongis acutis, petalis bipartite partitione postica lineari-falcata antice in falculam minutam reducta, labelli alte trifidi laciniis subaequilongis lateralibus falcatis retusis, mediana lineari, calcari cylindraceo ovario breviore; antlierae canalibus descendentibus, processubus stig¬ maticis teretiusculis brevioribus. Flores speciosi 1,5 cm diam. calcar 1,5 cm longum satis crassum. Habenaria thomana Rchb. f. Otia II, 97; Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI, 110. Tropisches West-Afrika. Insel St Thomas (Mann!). 142. Habenaria tahitensis Nadeaud. Caule elato ad 50 cm alto, basi cataphyllis vestito deinde congesti- folioso supra racemum usque nudo, foliis breviter petiolatis lanceolatis acuminatis teneris, racemo elongato multifloro, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis flores aequantibus v. paulum superantibus supra comosis. Sepalis cucullatis ringe n * tibus ovatis acuminatis lateralibus deflexis reflexisque, petaio- rum partit. postica cum basi pauio latiore lineari arrecta sepal® dorsal! arete adpressa, partit. antica multo minore falcata cornu instar reflexa, labelli tripartiti partitionibus linearibus inter se aequalibus intermedia paulo tantum longiore omnibus obtuse acutatis, calcari ovario aequilongo filiformi deinde leviter in- flato obtuso sub anthesi recurvato et supra florem ascendente; processubus stigmaticis planis deflexis, antlierae canalibus ae- quilongis arrectis, rostello humili late triangulo. — Flores com- pressi 2,5 cm alti, ovaria et calcaria 1,5 cm longa- Habenaria tahitensis Nadeaud Plant. Tahit. (1873) 38\ Drake d. Castillo Flore Polyn. (rang. 230. — Habenaria samoensis F. v. Mull, und Krtl. in Englers Jahrb. XVII (1893) 487. Samoa-Inseln. Apia h&ufig im Gebirge im lichten Hochwald. (E. Betcke N. 112!); Tahiti, Tecarapan 1LCO m (Nadeaud N. 274!). Im Habitus der H. trinervia ausserst ahnlieh, ein besonderes Aussehen gewinnt die Pflanze durch die hoch Uber die Bltlte zurttckgekrttmmten Sporne. 143. Habenaria folios a A. Rich. Planta humilis, caule yix 20 cm alto, cataphyllis 2 ringentibus in basi, foliis oblongis acutis ad 3,5 cm longis ad 1,8 cm latis amplexicauli- bus, supremis in bracteas transeuntibus, racemo densifloro, brac- teis magnis ovatis acutis flores aequantibus vel eos superanti¬ bus. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato, lateralibus longi- oribus deflexis ovatis acuminatis, petalis bipartite, partitione postica lineari falcata obtusa, antica breviore angustiore acuta, utraque talcata, labello tripartite, partitionibus aequalibus e asi paulo latiore angustatis filiformibus, intermedia paulo ongiore, calcari labello longiore, ovario subaequilongo filiformi a Pice incrassato acuto; processubus stigmaticis crassis rectis, wumnoaus magnis crassis obtusis, canalibus antherae aequi- ongis. — Flores inter minores generis sep. pet. que 5—6 mm °nga, calcar l cm longum. Habenaria foliosa A. Bich. Ann. Sc. Nat. Ser. 2. XV , 71 tab. 3 Wl 9 ht - H.p. Ind. Or. t.1700 ; Dais, et Gibson Bomb. FI. 267-, J Q . * n En 9krs Jahrb. XVI, 67. — Habenaria digitata tar. foliosa in J ' tH Fl ' B>it ’ Ind - VI > 135 - ~ Habenaria laciniata Dab. Hook. N 7?*™' Bot - H {1850) 26V, - Platan-thera marginata Wall. Cat. 38 B. — Orchis mysorensis Herb. Heyne {ex Hook. f. I c.) Oat-Iudien. Nilgherries 2000- 2700 m; Salsette? 18 — 274 Sir Joa. Hooker hat diese Art ala Varietat zu Hab. digitzta Lindl. ge8tellt. Abgesehen von eonstigen Merkraalen sind die grossen Staminodien von Hab. folioaa, wolche fast die Verhaltnisae yob von Narbenflaclien annehmen, ein zureichendea Unteracheidunge- merkraal, aber auch das Labellum mit aeinen dflnnen fadenfOrmigen Abschnitten und seiner tief einschneidenden Dreiteilung verbietet 144. Habenaria truncata Lindl. Caule 50—60cm alto folioso, foliis adpressis ovati-lanceolatis acuminatis, su- perioribus angustioribus, racemo ad 18 cm longo multifloro aequantibus v. superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, late- ralibus deflexis oblongis acutis, petalis bipartitis, partitione postica lineari-lanceolata acuta, antica angustiore lineari-acuta deflexa labello ut yidetur adnata, labelli trilobi lobis laterali- bus linearibus acutis petalor. partitione antica omnino aequa- libus, intermedio paulo longiore et latiore, calcari filiformi pendulo apice oblique abscisso v. truncato ovario duplo bevi- ore; processubus stigmaticis apice bilobis divergentibus, anthe* rae canalibus bene brevioribus, staminodiis bene evolutis ro- tundatis. — Flores inter mediocres generis, calcar breve. Mabenaria truncata Lindl. G. et Sp. Orch. 311; Ridley in Joum. Linn. Soc. XXI, 509 ; Krtl. in Engl. Jahrb. XVI, 110. Madagascar. Provinz Jmeriua (Fox! Rev. Baron N. 680 und 2270. Scott Elliott 1919!). 145. Habenaria martialis Rclib. f. Plante g™- cillima caule infra cataphyllis deinde foliis paucis parvis line¬ aribus acuminatis vestito, racemo 9 cm longo, bracteis ovana non aequantibus lanceolatis acutis. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus oblongis acutis mucronatis curvatis, peta bipartitis, partitione utraque lanceolata acuta postica longiore, labelli tripartiti partitionibus linearibus lateralibus falcatis bre¬ vioribus intermedia recta, calcari filiformi ovario pedicellate Ion giore apice inflate acuto; processubus stigmaticis tenuibus e flexis, antherae caualibus subaequalibus. — Flores 5—6 cm dj*®- Habenaria martialis Rchb. f. Otia U, 99; Erzl. in Engler's XVI, 111. Tropiachea Ost-Afrika Rovuma Flue- (Das Exemplar iu Kew ist zu feat heiten nachzuunterauchen, andre Exempiare 146. Habenaria dolich ostachya Thwaites. Caule ad 1 m alto medio folioso a basi medium fere usque eataphyllis vestito, foliis ovatis acuminatis v. aeutis basi rotun- datis 5 - 8 cm longis, superioribus minoribus, racemo ad 30 cm longo laxifloro mnltifloro, bracteis ovatis acuminatis floribus aequilongis. Sepalo dorsali rotundato mucronato, lateralibus ovati-lanceolatis aeutis, petalis subaequilongis faleatis biparti- tis, partitione antica nana, labello tripartito, partitionibus linearibus angustissimis divaricatis petalis aequilongis, inter¬ media paulo longiore, calcari ovario aequilongo, processubus cla- vatis ostium calcaris ampleetentibus (sec. Hook.). — Flores inter mediocres generis sepalo 5 — 6 mm longa. Habenaria dolichostachya Thwaites Enum. plant. Ceylaniae 903, Hook. f. in FI. Brit. India VI, 135; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 111. Ost-Indien. Ceylon, Rambodde (Gardner N. 3199!). Samoa Inseln (Reinecke ohne N.!) 147. Habenaria corymbosa Par. et Rchb. f. Planta spectabilis, caule ad 1 m alto basi 1 cm diam. medium usque eataphyllis vestito, medio foliato, foliis supra in foliola bracteiformia longe acuminata decrescentibus, racemo corymbi- formi plurifloro, bracteis lanceolatis acuminatis supremis fere comosis ovariorum longe pedieellatorum dimidia fere aequanti- bus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus latioribus ova¬ tis aeutis deflexis, petalis bipartitis, partitione postica lineari acuminata sepalo dorsali sublongiore, antica multo minore fili- formi utraque leviter recurvata, labelli tripartiti lobis inter se et parti anticae petalorum aequalibus, calcari apice inflato recto ovarium subaequante; processubus stigmaticis parallelis labello appressis longiusculis, canalibus caudiculum arrectis multo longioribus, rostello triangulo. — Flores inter minores generis 3—4 mm diam. Habenaria corymbosa Far. et Rchb. f. in Transact. Linn. Soc. XXX, Ul > Hooker f. FI. Brit. India VI, 136 : Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, lit Hinter-Indien Burmah (Rev. Parish ohne N.I) 18* — 276 12. Micrantliae. Krzl. in Engler’s Jahrb. XV 1, 55 u. 112; Cogn. FI. Brat HI, pars 4, 22 et 49. I. Petalorum partitio antica in dentem reducta. a. Labelli lobus intermedius brevior. Calcar ovario aequilongum. 148. H. glaucophylla Barb. Rodr. Calcar brevissimum sacciforme. 149. H. OuiUeminii Rchb. f. b. Labelli lobi aequales v. intermedius paulo longior. Calcar quam ovarium paulnm brevius. 150. H. brevidens Lindl. Calcar quam ovarium multoties brevius. 151. H. amalfitana Lelim. et Krzl. c. Labelli partitio intermedia multo longior quam laterales, calcar leviter clavatum. 152. H. leptoceras Hook. II. Petalorum partitio antica saepissime ascendens partitiom posticae aequalis v. longior. a. Lobi labelli ± aequales, v. lobus intermedius oblongo- ligulatus obtusus longior, calcar brevius quam ovarium. Petalorum part, postica acuta duplo longior quam antica. 153. H. parviflora Lindl. b. Lobus intermed. labelli lineari-ligulatus obtusus paulo longior quam laterales, calcar ovario aequilongum. 154. H. montevidensis Spr. c. Lobus intermedius anguste linearis brevior quam late¬ rales. 155. H. culteUifolia Barb. Rod. Calcar ovario aequilongum. 156. H. Regnelli Cogn. Calcar duplo longius quam ovarium. 157. H. angustifolia H. B. Kill- 148. Habenaria glaucophylla Barb. Rodr. Tuberidiis parvis filipendulis, caule gracili basi tantum foliato, foliis 3—4 basilaribus oblongis cuneatis acutatis supra decres- centibus ad 14 cm longis ad 7 cm latis, racemo laxifloro P al J* cifloro elongato, bracteis lanceolatis acuminatis ad 2 cm longis ~ 277 — ovaria superantibus. Sepalo dorsali latissime ovali orbiculari apiculato cocbleato, lateralibus semideflexis oblongis aeutis subfalcatis, petalis bipartite, partitione postica lancei-falcata acuta sepalo dorsali agglutinata et cum eo galeam formante, antica in dentem minutum reducta, labello tripartito partitio- nibus lateralibus horizontalibus linearibus aeutis subfalcatis, intermedia lineari obtusa longiore et latiore, calcari filifonni ovario subaequilongo; processubus stigmaticis brevibus conti- guis deflexis, canalibus antherae divergentibus longioribus sta- minodiis parvis rotundatis. — Flores expansi 9—10 mm diam. vireseentes v. albescentes sep. 4 v. € mm longa, petala minora, labelli part, later, ad 1,2 cm longae, intermedia 7—8 mm, calcar 1,5 cm longum. Januario—Martio. Habenaria glaucophylla Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. I (1877) 160; Cogn. FI. Bras. 271, pars 4, 48; — Hob. epiphylla Warm, et Rchb. f. Otia 11 (1881), 79 ; Warming Symbolae FI. Bras. Centr. XXX, 852. tab. VUI fig. 7; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 118. Braailien. Prov. Minas GeraBs bei Lagoa Santa (Warming!) Serra de Caldas (Barb. Rodr.)J var. brevifolia Cogn. 1. c. 49. Serra de Caldas (Regnell III n. 1672!). 149. Habenaria Guillemini Rehb. f. Tuberidiis oblongis 2,5 cm long. 6 cm diam. caule brevi ad 20 cm alto sparse foliato, foliis oblongis aeutis v. oblongi-lanceolatis acu- minatis margine leviter undulatis ad 6 cm longis ad 2 cm latis decrescentibus, racemo ad 11 cm longo, multifloro, brac- teis lanceolatis acuminatis quam ovaria sublongioribus 1,5 cm longae 3 mm latae. Sepalo dorsali late ovato v. suborbieulari lateralibus paulo longioribus ovati-oblongis aeutis carinatis, petalorum partitione postica triangula oblonga sep. dorsali ae- quilonga, antica in dentem obtusiusculum reducta, labelli basi integri partitionibus lateralibus lineari-subulatis divergentibus, intermedia multo latiore et breviore lineari-oblonga, calcari sacciformi quam ovarium multoties breviore; processubus stig- matieis brevibus oblongis obtusis porrectis, antherae canalibus multo brevioribus. — Flores minuti albi- vireseentes omma floris folia inter 3 et 4 mm longa, calcar vix 1 mm longum et crassum. Januar.—Februar. — 278 — Habenaria Guilleminii Bchb. f. Linnaea XIX (1841) 386 «. in Walpers Annal. I, 798; Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI, 187 \ Cogn. FI. Bras. Ill, pars 4, 49. — Hue. Hob, subecalcarata Barb. Bodr. Gen. et Spec. Orch. Nov. I, 159. Brasilien. Prov. Sao Paulo (Guillemin N. 431), Prov. Minas Ge- ra8s bei Caldas (Barb. Rodriguez et Regnell Ser. Ill N. 1180 part). Im Territorium der Missionen (Niederlein N. 1286). 150. Habenaria brevidens Lindl. Tuberidiis oblongis 1,5 cm Ion#. 6 cm diam. caule ad 40 cm alto basi foliato, foliis 5—6 cm longis ad 2 cm latis, snperioribus mino- ribus cauli adpressis, racemo densifloro, 4—12 cm longo, bracteis acuminatis ovaria aequantibus y. paulo longioribus 12 15 cm longis. Sepalis ovatis, dorsali lato acuto, dorso cari- nato mucronato, lateralibus longoribus deflexis acutis, petalis bipartitis, partitione postica lineari-oblonga obtusa antica in dentem reducta, labello tripartito, partitionibus lateralibus sub- falcatis linearibus acutis intermedia paulo longiore lineari obtusa, calcari filiformi apice inflato labello et ovario fere aequilongo; processubus stigmaticis late linearibus falcatis obtusis diver- gentibus labello appressis, canalibus antherae brevioribus leviter curvatis, staminodiis subrotundis antice crenulati - dentatis. —* Flores inter minores generis, sep. dors. 5—6 mm long, et lat. lateralia 7—8 mm long. 2—3 mm lat. petalor. part, utraque 5—6 mm labelli part, aequilongae, calcar 7—10 mm. — Fe- bruario et Martio. Habenaria brevidens Lindl G. et Sp. Orch.3U; Krtl. in Englcr's Jahrb. XVI. 112; — Hab. aestivalis Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. II (1882), 258. en. Prov. Minas Geraes (Martius!) S. Joao del Rey (Barb. (Schenck N.3267); Prov. S. Catarina bei Joinville (Ule!). 151. Habenaria amalfitana Lehmann et Krzl. Caule 10—25 cm alto, catapbyllis 2 in folia increscentibus in ipsa basi, foliis 2—3 linearibus acuminatis ad 10 cm longis ad 6 mm latis racemum attingentibus, racemo paucifloro (3—10) subtortuoso, bracteis oyatis acutis 1 / i —*/ 8 ovarii aequantibus. Sepalo dorsali late ovato fere orbiculari apiculato, lateralibus ovatis subdeflexis acutis, apicibus solidis, omnibus cartilagi- neis, petalis bipartitis, partitione postica ligulata acuta sepalo 279 — subbreviore, antica anguste triangula */* longitudinis posticae margine verrucis liyalinis decora, labello trilobo, lobis latera- libus linearibus quam petalor. part, antica duplo fere longiori- bus ceterum simillimis margine liyalini-papillosis, intermedio expanso lineari sub anthesi media in longitudine convolnto, ita ut angustior appareat, antice piano, calcari sepalis breviore (ovario multoties) fusiformi acuto; processubus stigmaticis bre- vibus crassissimis acutis, canalibus antherae brevioribus supe- rioribus breviter uncinatis. — Flores inter minimos generis, sep. 3—4 mm longa, calcar vix aequilongum, omnes florum partes satis firma praesertim sepala. Habenaria am alfit ana Lehm. et Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 113. Tropisches Cordilleren-Gebiet. Columbia, Staat Antioquia 1800 m (P. C. Lehm. N. 4210!).- 152. Habenaria 1 e ptoceras Hook. Caule 1 m alto stricto dense foliato, foliis longe vaginantibus lineari-lan- ceolatis ad 20 cm longis ad 2,5 cm latis, racemo elongato ad 35 cm longo multifloro, bracteis ovatis acutis acuminatisve 1,5 2,5 cm longis. Sepalo dorsali parvo cucullato acuto, lateralibus majoribus reflexis obovatis cuneatis subfalcatis ob- tusis (fere semiorbicularibus), petalis bipartitis, partitione postica oblongi-lanceolata erecta, antica multo minore in den- tem Triangulum reducta, labelli trilobi lobis lateralibus bre- vissimis filiformibus intermedio multo longiore lineari, calcari filiformi dependente ovario breviore, processubus stigmaticis brevissimis crassis labello appressis, canalibus antherae haud ®ulto longioribus — Flores virescentes inter mediocres generis, sep. dors. 4—5 mm long, et latum, lateral. 6—7 mm longa, pet. mm longa, labelli lobi lateral. 3,5 mm longi, intermedius 10 cm 0ng - sigmoideum 20—22 cm ovarium ad 1,8 cm longum. Habenaria leptoceras Hook. Bot. Mag. (1827) t. 2726; Lindl. Orch. ] 5; Wawra It. Brine. Coburg. H, 87; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, FI- Bras. HI. pars 4, 54. Brasilien. Prov. Rio Prov. Minas. Geraes et S. Catharina. Oft gesammelt. (Gaudichaud N. 381; Luschnath N. 82; Neves Annond ’ G9; Wawra coll. II N. 78; Glaziou N. 8034!; Schwacke N. 5676. aussen N. 183; Weir. N. 231; Burchell N. 4646, Gardner N. 3464! ie «. 871! Mendon?a N. 872.) — 280 — 153. Habenaria parviflora Lindl. Caule 10 ad 80 cm alto graeili medium usque foliato, foliis linearibus acuminatis ad 20 cm longis 1,2 cm latis supra decrescentibus, spica ad 20 cm longa densiflora multiflora, bracteis flores aequautibns ovatis acuminatis aristatisve. Sepalis ovatis acutis subcucullatis sub antliesi ringentibus; petalis bipartitis, par* titione postica majore lineari acuta sepalis aequilonga, antica multo minore semilonga et yix semilata lineari (petalis sub anthesi sese invicem tegentibus v. cruciatis), labello trilobo, lobo intermedio e basi latiore sensim angustato acuto, latera¬ libus 2 /s ejus longitudinis aequantibus linearibus sufalcatis petalorum part. ant. similibns, calcari filiformi ovario breviore; processubus stigmaticis labello adpressis divergentibus cylin- draceis obtusis, canalibus antberae multo brevioribus — Flores virides inter minimos generis sep. dorsale 2—3 mm longum, lateralia circ. 3—3,5 mm, part. post, petalor. 2—3 mm, an¬ tica 1,2—1,5 mm longa part. lat. labelli 2—2,5 mm long, intermedia 3—4 mm, 1 mm lata, calcar 5—6 mm longum. Julio—Martio. SUd-Amerika. Sehr verbreitet in Brasilien, wenigstens in den Kttstenprovinzen (iberall beobachtet Columbien (Lehmann 2688^ 3184! 3688! 2858!); Montevideo (Arechavaleta ohna N.!) auch sons oft gesammelt 154. Habenaria montevidensis Spreng. Tube- ridiis oblongis plus minusve filipendulis v. sessilibus, ad 2 cm long, ad 1 cm diam. caule 9—30 cm alto v. imo altiore, foliis oblongis acutis v. lanceolatis acuminatis basi longe va? 1 nantibus dorso carinatis, racemo pauci- ad multifloro densmor v. laxifloro bracteis acuminatis quam flores sublongioribus. palo dorsali ovato acuto, lateralibus deflexis oblongis obtusu, petalis bipartitis, partitione postica lineari falcata obtusa se- palo dors, aequiloqga, antica lineari plus duplo breviore ® multo angustiore, labello trilobo, lobis lateralibus partition- anticis petalorum subaequalibus. intermedio multo latiore ntf* ari obtuso sepalis aequilongo, calcari vix longiore fusi o inflato acuto; processubus stigmaticis brevibns, antherae nalibus aequilongis, rostello minimo. — Nov.—Februario. — 281 — Habenaria montevidensis. Spreng. Syst.Veget. Ill(1826), 692‘, Lindl. G. et Sp. Orch. 314 ; Griseb. Symb. ad FI. Argent 340 ; Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 58; Krzl. in Engl. Jahrb. XVI, 113. Montevideo undUrugay, dort aber weit verbreitet und in alien 8ammlungen von dort vertreten. (Arechavalata N. 2620!) 155. Habenaria cultellifoliaBarb.Rodr. Caule gracili-subflexuoso ad 35 cm alto, foliis paucis subdistichis rigidis cultriformibus complicatis acuminatis carinatis in brac- teas decrescentibus, racemo brevi paucifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali subrotundo api- culato, lateralibus paulo longioribus oblongis acutiusculis deflexis, petalorum partitione portica lanceolata falcata antica dimidio breviore subulata ascendente, labelli fere omnino parititi par- titionibns lateralibus filiformibus acutissimis, intermedia paulo breviore et latiore anguste lineari acuta, calcari pendulo fili- formi subclavato obtuso quam ovarium paulo breviore; proces- subus stigmaticis et antherae canalibus aequilongis brevissimis. Flores inter minores generis. Sepalum dors. 4 mm long. 6t lat., lateralia 5 mm, petala 4 mm, labelli part, interm. 6 mm, laterales 7 mm longae, calcar ad 9 mm, ovarium 8—11 mm long. — Decembri. Habenaria cultellifolia Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. 1 (1877), 155’, Cogn. FI. Brasil. HI , pars 4, 59 tab. 9 fig. 3. Brasilien. Prov. Miuaa Geraba, (Regnell aer.III N. 1188!). 156. Habenaria Regnellii Cogn. Caule gra- cili ad 40 cm alto, foliis bene evolutis 3—4 ad 6 cm longis 7—14 mm latis anguste oblongis dorso tricarinatis in bracteas decrescentibus, racemo paucifloro brevi bracteis ovati-lanceo¬ latis acuminatis quam ovaria brevioribus. Sepalo dorsali late ovato obtuso sub apiee minute apiculato, lateralibus longio¬ ribus oblongis obtusiusculis mucronulatis deflexis, petalorum partitione postica oblonga obtusa falcata sep. dorsali subaequi- longa, antica ter breviore subulata porrecta, labelli partitioni- bus lateralibus lineari-filiformibus paulo divergentibus recurvis, intermedia paulo latiore et multo longiore, sepalis lateralibus aequilonga, calcari filiformi apicem versus subito clavato obtuso ovario aequilongo, processubus stigmaticis brevibus compressis 282 — conniventibus porrectis, antherae canalibus multo brevioribus, staminodiis subtruncatis. — Flores parvi, sepal, dors. 4—5 mm, lateralia 6 mm longa, petala breviora, labelli part, interm. 4—5 mm longa. later, breviores, calcar 2 cm, ovarium 2,5 m longum. — Januario. Habenaria Begnelli Cogn. II. Bras. Ill , pars 4, 60 tab. 18 fig. 1. — Itab. pauciflora Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. I, 157. Braailien. Prov. Minas-Gorags bei las Caldas Barb. Rodr., Regnell Ser. Ill N. 1182! 157. Habenaria angustifolia H. B. K. Tn- beridio oblongo simplice, caule erecto 35 cm alto glabro pauci* floro, foliis lanceolatis angustati - acnminatis carinatis basi vaginantibus, striato-nervosis glabris 8 cm longis (tripollicari- bus) 1,4 cm (= 6 lineas) latis. Sepalis ovati-oblongis acutis concavis striatis, petalorum partit. postica oblonga sepalum dorsale subaequante, antica triplo breviore lineari, labelli partitionibus linearibus patulis, calcari tubuloso pendulo. — Flores inter mediocres v. minores generis, ovarium 1,4 cm, calcar 2,7 cm longum. (ex Kth.) — Junio. Habenaria angustifolia H. B. Kth. Nov. Gen. et Spec. I, 265; Lindl. G. et Sp. Orch. 314\ Krzl. in Englefs Jahrb. XVI , 112; Cogn. El- Bras. HI, pars 4, 60. Tropisches Amerika. Guiana, zwischen Trapiche de Ferrera* und S. Thomas del Augostura. 13. Pentadactylae. Knl. in Engler's Jahrb. XVI, 55 u. 114 ; Cogn. in FL Bras. Hi, pars 4 , 23 u. 61 ( excl. H. Schenkii Cogn.) Die Arten dieser Gruppe Bind charakterisiert durch die weit- gehende tlbereinstimmung zwischen den Abschnitten der Petalen und der Lippe. Die bisher bekannten Arten stammen entweder aus den braBilianischen Kttstenprovinzen Oder dem Cordillerengebiet 13 Mexico nordwarts, dagegen Bind sie in den KUstenlandern des an- tillischen Meeres aeltener. I. Petalorum part, postica lanceolata antica filiform, brevior. Folia ovati-oblonga. Planta parva, calca>r eylindricum. 158. H. modestissima Rcho. f- — 283 — Planta elata calcar filiforme paulo longius quam ova¬ rium. 159. H. entomantha Lindl. Planta maxima calcar filiforme duplo lonsrius quam ovarium. 160. exaltata Barb. Rodr. II. Petalorum partit. post, lanceol. antica longior. Folia oblonga s. lanceolata. a. Petalorum part. post. sep. et calcar obtusa. 161. H. rupicola Barb. Rodr. b. Petalorum part. post. sep. et calcar acuta. a. Racemus elongatus. 162. H. aranifera Lindl. p. „ brevis. Canales breviores quam processus. 163. H. gracilis Lindl. „ longiores quam processus. 164. II. simillima Rchb. f. Folia lineari-setacea. 165. H. confusa Cogn. Folia 2 subopposita. 165 a. H. Schenckii Cogn. HI. Petalorum partit. postica ovata. A. Labelli partit. interned, brevior quam laterales. Labell. basi integrum. «• Calcar filiforme acutum. 166. H. santensis Barb. Rodr. Calcar clavatum horizontalit. protensum. 167. H. humilis Cogn. Calcar pendulum in bracteis absconditum. 168. H. corcovadensis Rrzl. p. Calcar filiforme deinde fusiforme. 169. H. Lagunae Sanctae Krzl. Calcar filiforme brevius quam ovarium. 170. H. Taubertiana Cogn. Calcar filiforme duplo longius quam ovarium. 171. H. caldensis Krzl. B. Labelli partitiorres aequilongae. Partitio intermedia lanceolata, laterales filiformes. 172. H. imbricata Lindl. Partition, omnes lineares. 173. H. graciliscapa Barb.Rodr. 284 — C. Labelli partition, lateral, lineares intermedia latior. Calcar filiforme clavatum. 174. E. macilenta Rchb. f. Calcar cylindricum. 175. E. Candolleana Cogn. 1. Partit. petalorum lineares lanceolatae. Calcar brevius quam ovarium. 176. H. secunda Lindl. Calcar longius quam ovarium. 177. E. lactiflora A . Rich, et Gal. 2. Partit. petalor. post, lineari-lanceol. antica linearis. Calcar ovario aequale. Folia linearia. 178. H. pentadactyla Lindl. Folia oblongo lanceolata. 179. H. Paiveana Rchb. f. D. Labelli partitio intermedia longior quam laterales. Calcar filiforme subbrevius quam ovarium. 180. H. alpestris Cogn. Calcar clavatum ovario aequilongum. 131. H. Ulaei Cogn. Calcar vesicatum brevius qu. ovarium. 182. E. Janeirensis Krzl E. Labelli part, interm, brevior. quam laterales. Calcar brevius quam ovarium. . 183. E. Schomburgkii Lindl. Calcar longius quam ovarium. 184. E. Goyazensis Cogn. Calcar ovario aequale. 185. E. Moritzii Ridley- IV. Petalorum partitio postica linearis antica filiformis. ntermedia. A. Antica duplo v. multo longior. Labelli partit. lateral, filif. longior quam i Calcar filiforme. 186. E. setacea Lindl. Calcar clavatum apice sulcatum. . 187. E. Warmingii Rchb. Labelli part, later, subbreviores = V 8 breVI quam intermedia duplo et latior. 188. E. armata Rchb. /• — 285 — B. Antica dimidio longior, calcar clavatum. 189. H. Riedelii Cogn. Antica vix v. non longior, calcar filiforme. 190. H. achnantha Rchb. f. 158. Habenaria modestissima Rchb. f. Planta parvula. Caule 10—15 cm alto, foliis ovati-oblongis acumina- tis amplexicaulibus supeiioribus lanceolatis. racemo paucifloro remotifloro, bracteis oyati-lanceolatis acutis acuminatisve in- ferioribus ovaria superantibus, superioribus brevioribus. Sepalo doi-sali late ovato acuto, lateralibus semideflexis longioribus ob- longo-ovatis acutis subobliquis, petalis bipartitis, partitione postica lanceolata falcata acuta sepalo dorsali (erecta) fere aequilonga ab eo libera antica lineari-lanceolata duplo an- gustiore falcata reiiexa, labelli trilobi lobis lateralibus diver- gentibus lineari-filiformibus, intermedio aequilongo lineari ob- tuso duplo latiore, calcari cylindraceo (haud incrassato) acuto sepalis duplo longiore ovario fere aequilongo fere recto vix in- cnrvo; processubus stigmaticis brevibus parallelis deflexis ob- lusis, antherae canalibus aequilongis ascendentibus. — Flores expansi 7 mm diam. calcar 1 cm longum. — Januario. Habenaria modestissima Rchb. f. Linnaea XXII {1839) 811 et in pipers Anna!. Ill , 585; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 117] Cogn. FI. Brastl. HI, pars 4, 62. Brasilien. Prov. Rio bei Neu-Freiburg (Beyrich!), ChiloS(Philippi!) 158a. Habenaria setifera Lindl. Caule gracil- nio ad 80 cm alto, basi catapliyllis in folia aecrescentibus ^estito, foliis ensifoimibus cauli adpressis longe lanceolatis y. nearibus ad 12 cm longis ad 10 mm latis, racemo panci- •stantifloro, bracteis majusculis foliaceis lanceolatis acutis quam ovana longi pedicellata brevioribus. Sepalis ovatis, lateralibus a ongioribus acutis apiculatis deflexis, petalorum partitione P°stica late lanceolata antica lineari filiformi aequilonga, labelli partitionibns lateralibus filiformibus aequalibus intermedia paulo le yi° re lineari omnibus camosis, calcari filiformi cum pedicello ^uilongo saepius inter bracteas abscondito, processubus stig- ticis crassis carnosis brevibus, canalibus antherae multo ongioribus ascendentibus, — Flores inter majores, sep. dors. — 286 — ],2 cm long-. 1—8 mm lat. lateralia ad 1,5 cm long*. 6 mm lata, petalor. part. post, ad 12 mm longa, antica ad 10 mm longa, labelli part. lat. ad 13 mm, part, mediana ad 12 mm longa, calcar 5—6 cm longum. — Junio. Habenaria setifera Lindl. Annul. Nat. Hist. IV (1839); Krtl. in Engler's Jahrb. XVI, 118; Cogn. FI. Bras. HI, pars 4, 62. Mexico. Choapa (Hartweg). Santa Martha (Furdie N. 22!) Peru b. Tarapoto (Spruce N. 4953! Columbien, Antioquia (Kalbreyer N. 1915!) Venezuela. Tovar (Fendler N. 1409!). Trinidad (Purdie). 159. Habenaria entomantha Lindl. Caulegla- cili ad 50 cm alto vaginis amplis obtusis in basi, foliis parvis ad 4 cm longis ad 1,5 cm latis oblongis acutis, racemo pauci- multifloro elongato ad 16 cm longo, bracteis oblongis acutis ovaria non aequantibus. Sepalis oblongis acutis, lateralibus deflexis, petalis bipartitis partitione postica lanceolata sepalo dorsali aequilonga, antica filiformi */* longiore, labelli tripartit. partitionibus lateralibus filiformibus petalor. part, anticae omnino aequalibus, intermedia breviore lineari acuta, calcari filiformi pendulo apice subincrassato acuto ovario paulum longiore, processubus stigmaticis brevibus crassis tuberculatis, canalibus antherae arrectis fere aequilongis, staminodiis parvis rotunda- tis. — Flores lactei inter mediocres generis, sep. 6 mm longa, partit. lat. petalor. et lat. labelli 1 cm, intermedia 7—8 mm longa, calcar 1,3—1,5 cm ovarium 1,6 cm longum. Habenaria entomantha Lindl. Orch. 311 ; Krtl. in Engler's XVI, 116. Buenoa Ayres (Tweedie! in herb. Lindley und Kew); Uruguay (Arechavaleta N. 2622!). 160. Habenaria exaltata Barb. Rodr. Caule ad 1,40 m alto foliis erectis lanceolatis acutis vaginantibus, racemo elongato densifloro multifloro, bracteis litieari-lanceo* latis acuminatis inferioribus ovarium superantibus, superioribus aequilongis. Sepalo dorsali orbiculari minute mucronulato, lateralibus satis longioribus late oblongis acutatis, petalorum partitione postica lanceolata obtusa sep. dorsali aequilonga, an tica expansa aequilonga incurva lineari-filiformi acutissima, * belli partitionibus lateralibus lineari-filiformibus, intermedia paulo breviore lineari acuta, calcari filiformi apice non incrassato, 287 quam ovarium dnplo longiore. — Sep. ad 6 mm, later, ad 8 mm longa, petalor. part. post. 5—6 mm antica 5 mm longa, labelli part. lat. 10—12 mm longae, interm. 10 mm, calcar 4 cm longum tenuissimum. — Februaiio. [Species mihi non visa.] Eabenaria exdltata Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov. I (1877), 156; Cogn. FI. Bras. Ill , pars 4, 63 t. 18 fig. 2. Brasilien. Prov. Minas GeraSs bei las Caldaa (Reguell III aor. 161. Habenaria rupicola Barb. Rodr. Caule breviusculo ad 40 cm alto paucifoliato, cataphyllis in folia sensim accrescentibus, foliis 2-3 amplexicaulibus brevi-vaginatis lanceolatis acutis abrupte in bracteas decrescentibus, racemo laxo multifloro, bracteis elongatis longe acuminatis quam ovaria brevi-pedicellata longioribus. Sepalo dorsali late ovato acu- tiusculo lateralibus sublongioribus ovati-lanceolatis obtusis, petalorum partitione postica lanceolata apice subobtusa falcata qaam sep. dors, subbreviore, antica paulum longiore lineari- iformi reeurvo, labelli lobis lateralibus lineari-filiformibus aciuninatis divergentibus, intermedia lineari-latiore acutiuscula su ^ eviore, calcari filiformi apicem versus subclavato quam ovarium paulo breviore. — Flores inter mediocres, virides. Sep. dors. lateralia 8 mm omnia 3—3 mm lata, petalor. part. post. 5 mm longa. antica 7 mm, labelli part. lat. 1 cm longae interm. 8 mm, calcar li—12 mm long, petala et la- e um flavescentia. — Februario. [Species milii non visa.] Habenaria rupicola Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov. II {1882), J’. C l gn ' FL Bras HI, p. 4, 63 t. 13 fig. 1. — Hue. Hab. montana * ar 0. Rodr. (non Wight nec A. Rich.) 1. c. I {1877), 15*. Brasihen. Prov. Minas Geraes bei las Caldas (Barb. Rodr.) It H 62 * ®- a ^ enar ^ a aranifera Lindl. Caule ad 35 cm a distanter foliato, foliis arrectis lanceolatis acutis ad 10 cm nTirfl ^ 18 Cm * atis racemum attingentibus, racemo elongato a i oro densifloro 12 cm longo, bracteis ovatis acutis ovaria sa aequantibus v. brevioribus. Sepalo dorsali late oblongo pano apiculato, lateralibus sublongioribus oblongis acutis, pe alls bipartitis, partitione postica a sepalo dorsali libera ievi lanceolata acuta, antica filiformi longiore, labelli tripar- 288 — titi partitionibus lateralibus filiformibus, intermedia latiore lineari subbreviore, calcari filiformi acuto subincrassato ovario breviore (V2 fere aequante), processubus stigmaticis brevi- bus, antherae canalibus aequilongis. — Flores inter mediocres generis. Sepala 6—7 mm longa, petalor. part. post. 4,5 mm, antica ad 1,7 cm longa, labelli part. lat. 6—7 mm, intermedia 5 mm longa, calcar 1,2 cm longum. — Decembri. Habenariu aranifera Lindl. G. et Sp. Orch. 313‘, Krel. in Engl Jahrb. XVI , 116 ; Cogn. in El. Bras. UI, pars 4, 64. Brasilien. Rio Grande do Sul und Porto Alegre (Tweedie!). Uruguay b. Buenos Ayres (Arechavaleta N. 2622!). 163. Habenaria gracilis Lindl. Caule ad 40 cm alto basi foliato supra sparsim squamato, foliis basilaribus 2—3 lanceolatis erectis acuminatis, 7—12 cm longis 6—10 mm latis, squamis bra'cteiformibus acuminatis cauli adpressis, racemo densifloro multifloro, bracteis ovatis acuminatis ovaria 10—14 cm longa superantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso fere retuso, lateralibus deflexis oblongi-ovatis, petalorum partitione postica lanceolata falcata a sepalo dorsali libera eoque 1 Ji breviore, antica lineari-filiformi sep. dorsali aequilonga protensa, labelli partitionibus et inter su et anticis petalorum aequalibus, calcari filiformi subincrassato quam ovarium longiore incurvo saepius fere horizontaliter protenso, processubus stigmaticis brevibus crassis tuberculatis, antherae canalibus fere aequilongis, sta- minodiis minutis giobosis. — Flores inter mediocres generis, sepala 4—6 mm longa, petalor. part. post. 5 mm, antica 7 mm longae, labelli partit. lateral. 6—8 mm intermedia 5 mm longae, calcar 9—12 mm longum. Habenaria gracilis Lindl. G. et Sp. Orch. 312; Krzl. in Englers Jahrb. XVI t 117; Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 65. Brasilien. Prov. Minas GeraSs (Martius!) Prov.Ceara (Gardner N. 814). Sttd-Brasilien (Glaziou N. 13227! und N. 14296). 164. Habenaria simillima Rchb. f. Caule ab ipsa basi foliato 12—15 cm alto, foliis 2—3 oblongis obtuse acutatis ad 6 cm longis ad 4 cm latis, supra decrescentibus, racemo paucifloro (5—8), bracteis ovatis acuminatis ovarium wnplectentibus et superantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuse A- — sicuto, lateralibus defiexis ovato-triangulis acutis longioribus, petalis bipartitis, partitione postica lanceolata acuta sep. dor- sali aequilonga, antica multo angustiore breviore, labelli tri- partiti lobis linearibus, lateralibus intermedio paulo brevioribus angustioribusque ceterum aequalibus, reetangulariter divergen- tibus, calcari filiformi pendulo labello paulo longiore; processu- bns stigmaticis brevibus truncatis deflexis, antherae canalibus paulo longioribus hamatis, rostello parvo triangulo, anthera alta, — Flores virides 1,1—1,2 cm diam. calcar 1 cm longum. — Januar.—Mart. Habenaria simillima Echb. f. Xen. Orch. HI, 18 ; Krzl. in Englcr'$ Jahrb. XVI , 118. Tropisches Stld-Amcrika. Bolivia. Prov. Larecaja. Alto de Coromi 2650 m (Mandon N. 1166!). 165. Habenaria confusa Cogn. Caule erecto flexuoso ad 50 cm alto basi vaginis mox in folia accrescentibus vestito, foliis evolutis 2—3 erectis adpressis subrigidis lineari- setaceis acuminatis vaginantibus ad 6 cm longis 2—3 mm latis, racemo breviusculo plurifloro laxifloro, spirali v. secundo, bracteis ovati-lanceolatislonge acuminatis ovaria subaequanti- bus. Sepalo dorsali ovati-triangulo acuminato fornicato, late¬ ralibus paulo longioribus ceterum aequalibus, petalorum par¬ titione postica e basi triangulari lanceolata sep. dorsali aequi¬ longa antica longiore lineari-subulata ascendente, labelli par- titionibus lateralibus setaceis leviter divergentibus, intermedia satis longiore anguste lineari-spathulata obtusa, calcari lineari pendulo orificio leviter ampliato quam ovarium paulo breviore, processubus stigmaticis ligulatis retusis. — Flores parvi. Se- pala 5 v. 6 mm longa, pet. part. post. 5 mm, antica 7—8 mm tonga, labelli partit. lat. 8—9 mm, intermedia 7 mm longa, calcar J ,2—1,4 cm longum. — Januar,—April. [Milii non visa.] Habenaria confusa Cogn in FI. Bras. HI, pars 4, 65; hue sec. Cogn. Hab. Spiranthes Echb. f. et Warming Otia II (1881) 81 non Echb. f. Hi. 1865, 178 et Warming Symbolae FI. Bras, centr. part. XXX , 85i. Braaitien. Prov. Alinas Geraes bei Lagoa Santa (Wanning). 165». Habenaria Sclienckii Cogn. Caule brevis- stoao ad 18 cm alto leviter flexuoso basi tantum bifoliato, 19 290 foliis valde inaequalibus suboppositis suborbicularibiis apice abrupte acuminatis basi cordatis majore 3 cm longo et lato, minore ad 2 cm longo 1,7 cm lato, scapo yagiuato, racemo brevi paucifloro (5), bracteis lanceolatis acutis quam ovaria paiilum brevioribus. Sepalo dorsali ovato brevi-apiculato, la- teralibns ovati - oblongis sublongioribus, petalonim partitione postica anguste lanceolata acuminata sep. dorsali aequilonga, antica satis longiore filiformi e’-ecta, labelli tripartiti parti* tionibus lateralibus filiformibus acuminatis divergentibus, intei- media paulo longiore et vix latiore antice angustata, calcari filiformi apice attenuato acntissimo quam ovarium snbbreviore; processubus stigmaticis brevibus cylindraceis porrectis, antlierae canalibus multo brevioribus. — Flores virides inter mediocres generis, sep. dorsale 6—7 mm long, lateralia 7—8 mm longa 3 mm lata, petalor. part. post. 6,5 mm longa subfalcata, part, antica 8—9 mm longa, labelli part. lat. 8—9 mm longae, intermedia 10 mm, calcar 1,4—1,6 cm, ovarium ad 20 cm longa. — Juni. Hdbenaria Schenkii Cogn. FI. in Bras. Ill, pars 4, 64. Brasilion. Prov. Pernambuco bei Sertao (Schenk N. 4234!). 166. Habenaria Santensis Barb. Rodr. Caule? — foliis? — racemo laxo, bracteis ovato-laneeolatis longe acuminatis, quam ovarium longe pedicellatum multo breviori¬ bus. Sepalo dorsali ovato acuta retuso cucullato, lateralibus paulum longioribus oblongis falcatis reflexis, petalorum parti- tionibus aequalibus sepalo dorsali aequilongis, postica late ob- longa obtusa, antica lineari-filif'ormi reflexa, labelli fere basin usque tripartiti partitionibus lateralibus filiformibus intermedia vix breviore et paulum latiore lineari obtusa, calcari pendulo filiformi in bractea abscondito ovarium aequante; processubus stigmaticis brevibus late ligulatis obtusis porrectis, antlierae canalibus brevissimis, staminodiis parvis, rostello magno erecto late ligulato apice exserto. — Sepal, dors. 7 mm, lateralia 9 mm longa, petalor. part. 7 mm, labelli part. lat. 1 cm lon¬ gae, intermedia 7 mm, calcar 3,5 cm longum. Habenaria Santensis Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov Cogn. in FI. Bras. Hi, p. 4, 66 t. 18 fig. 3 (anal.) II, 263. 291 — tJrasilien. Prov. S. Paulo bei Santos (MosSn N. 1083! undRegnell ser III n. 1C89! e. p.) 167. Habenaria hum i 1 is Cogn. Caulibus tenuibus ad 12 cm altis, foliis 2—3 basilaribus anguste linearibus ad 6 cm longis 1 mm latis acuminatis, foliolis 2 bracteiformibus in scapo, bracteis brevi-ovatis acutis quam ovaria pluries bre- vioribus. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato, lateralibus de- flexis oblongis acatis paululum longioribus, petalorum partitione postica breviore quam sepalum dorsale lineari-oblonga falcata, antica minnta breviore et angustiore lineari deflexa, labelli basi integra, protensa, partitionibus lateralibus linearibus de- flexis omnibus subaequalibus acutis, calcari valde curvato in- curvo apice inflato acuto, processubus'stigmaticis satis longis deflexis parallelis, antherae canalibus sublongioribus ascenden- tibus. — Flores inter minores generis. — Sepala 3—4 mm Io nga, pet ala 3—4 mm longa, labelli basis 2—3 mm longa, part. lat. ad 7 mm, interm. 5 mm longa, calcar 1—1,2 cm tongum. Habenaria humilis Cogn. in Flor. Bras. Ill pars 4, 67. Brasilien. Prov. Minas Geraes. (Schwacke in herb. Cogn. N. 6386!) Ost-Brasilicn ohne genaueren Standort. (Glaziou N. 17813!) Eine eehr zierliche Pflanze mit verhaltnissmassig grossen BlQten, die Sporne sind gekrttmmt wie der Hinterleib mancher Hymenopteren. 168. Habenaria core ovadensis Krzl. Tuberi- diis oblongis 1,5 cm longis 5 mm diam, caule ad 70 cm alto rigido infra aphyllo, foliis parvis 4—7 cm longis 5—8 mm latis rigidiusculis lineari-lanceolatis, superioribus squamiformi- nas in bracteas decrescentibus, racemo paucifloro v. plurifloro, bracteis late lanceolatis acutis acuminatisve quam ovarium tonge pedicellatum brevioribus. Sepalo dorsali orbiculari acuto eochleato, lateralibus longioribus deflexis semioblongis acutis mtus in nervo mediano pilosulis (marginibus sub antbesi in- Volutis), petalorum partitione postica ovata acuta quam sepalum dorsale longiore, antica longiore filiformi, sinu amplo inter otrumque, labello basi lineari integro trifido, laciniis linearibus n gidis lateralibus angustissimis (filiformibus) semideflexis, in- termedia paulo latiore breyiore recto obtuso, calcari filiformi ovario arcuato longo pedicellato aequilongo apice incrassato in bractea occultato; processubus stigmaticis parallels contiguis crassis obtuse acutis, canalibus antlierae brevibus, glandula magna.irregulariter ovata, staminodiis parvis rotundatis, rostello minuto implicato. — Flores inter minores generis, sepala 4—5 mm longa, petalor. part. ant. 5 mm longa, labelli 7—8 mm, interm. 5—6 mm longae, calcar 2—2,5 cm longum. — Januar. Habenaria corcovadensis Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 120. Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 67. Brasilien. Prov. Rio de Janeiro auf dem Corcovado (Riedel N. 9.) bei Estrada de Castorina (Sehenek N. 2346!). 3 69. Habenaria Lagunae Sanctae Krzl. Caule ad 50 cm alto firmo subdistiche folioso, foliis amplexicaulibus erectis vix in laminam evolutis ad 6 cm longis ad 1.6 cm la* tis, racemo erecto 1,5 cm longo pluri- et distantiflorb subdistich- antho, bracteis oblongo-lanceolatis acutis pedicellos necnon ovaria superantibus, ovariis curvatis. Sepalo dorsali ovati- triangulo acuto cucullato, lateralibus ovato-triangulis recurvatis obliquis, petalorum lateralium partitione postica late oyati-tn- angula cucullata, antica lineari-filiformi aequiionga v. breviore, labello tripartito, lobis lateralibus lineari-filiformibus petalor. part. ant. omnino aequalibus, intermedio multo breviore lineai i obtuso, calcari filiformi incrassato deinde apicem versus attenuato acuminato ovario pedicellato subbreviore; processubus stigma* ticis ligulatis retusis, antlierae canalibus subbrevioribus, ga u dulis maximis ovatis caudiculis excentrice affixis, stamino latis rotundatis. — Flores mediocres, sepala 4 v. 6 mm lon& a > petalor. part. post. 4 mm longa, labelli part. lat. ad 6 mm, intermedia 4 mm longae, calcar satis arcuatum 2 cm Ion?* Januar. ^ Habenaria Lagunae Sanctae Krzl. in Englers Jahrb. XVI, excl. syn. Rchb. f.-, Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 68. Brasilien. Prov. Minas Gerafis bei Lagoa Santa (Warming. • 170. Habenaria Taubertiana Cogn. Caule brevi ad 30 cm alto recto v. subflexuoso, foliis 3—5 parvis m. ^ oblongis 8—5 cm longis 1—1,5 cm latis acutis breviter vag* nantibus in bracteas decrescentibus, racemo longiusculo pluri* v. — 203 — multifloro, bracteis oblongo-lanceolatis ad 1,2 cm longis acutis quam ovaria satis brevioribus. Sepalo dorsali late ovato ob- tuso minutissime apiculato, lateralibus ovato-oblongis longioribus acutis deflexis, petalorum partitione postica a basi triangula oblonga acutiuscula sep. dors, aequilonga, antica longiore fili- foj-nii erecta, labelli partitionibus lateralibus partitioni anticae petalorum omnino aequalibus, intermedia anguste liueari paulo breviore obtusiuscula, calcari filiformi vix incrassato quam ovarium paulum breviore, processubus stigmaticis brevissimis crassis obtusis porrectis, antherae canalibus aequilongis v. sub- bievioribus ascendentibus. Flores satis parvi, virescentes ? Sep. dors. 4,5 mm long. 4 mm lat. lateralia 5—6 mm longa 2 mm !:Ua - petalor. part. post. 4—4,5 mm longae, anticae et labelli laterales 6—7 mm longae, intermedia 5 mm longa, calcar 1—1,2 cm long, ovarium 1,2—1,5 cm longa. — Februar. Uabcnaria Taubertiana Cogn. in FI. Bras. Ill , pars 4, 69. Brasilien. Prov. S. Catarina (Ule N. 1908!). 171. Habenaria caldensis Krzl. Tuberidiis napi- foi-mibus additis radicibus satis crassis, caule gracili snbdistiche- folioso, ad 4 cm alto, foliis lineari-lanceolatis seu linearibus acuminatis louge vaginantibus equitantibus ad 7 cm longis ad l’ 5 cm ktis in bracteas decrescentibus, racemo longiusculo s ' brevi, pauci- ad plurifloro, bracteis ovatis acuminatis ovaria pedicel lata non aequantibus. Sepalo dorsali oblongo-ovato cucullato obtuse acuto, lateralibus oblongis acutis deflexis paulo ongioribus, petalis bipartitis, partitione postica oblongo-lineari alcata obtusa a sepalo dorsali libera sub eo abscondita eique aequilonga, antica multo longiore lineari reflexa, labelli tri- paititi partitionibus lateralibus anticis petalorum simillimis de- e * is ’ intermedia duplo latiore et breviore acuta porrecta, cacari filiformi ovario longe pedicellato duplo fere longiore eviter inflexo a medio apicem versus inflato apice Ipso acuto; processubus stigmaticis oblique rescissis ipsis canalibusque revissimis. — Flores inter mediocres generis, sep. dorsale mm long, lateralia 6 mm, petalor. partit. ant. et lateral. a • 1,2 cm longae, intermedia 7 mm, calcar 8 mm, ovarium C * pedicell ° cm longum. — Decembr.-Februar. — 294 — Habenaria caldensis Krzl. in Engler's Sahrb. XVI, 128\ Cogn. »» FI. Bras. Ill, pars 4, 70 tab. 13 fig. 2. — Habenaria paludosa Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov. J, 153. Brasilien. Prov. Minas Gerais bei las Caldas (Regnell N. 1181! und Ser HI, 1181a; Mosen N. 1043) boi Carassa (Mendon<;a N. 882). In Sttd-Brasilien (Glaziou N. 16372!). 172. Habenaria imbricata Lindl. Caule ad 50 m alto, foliis lineari-oblongis obtusis mueronulatis ad 6 cm longis 7 —12 mm latis in squamas bracteiformes decrescenti- bus, racemo multifloro densifloro brevi, bracteis foliaceis imbri- catis flores aequantibus ovati-lanceolatis acaminatis acutisve 1,2— 1,7 cm longis 3—5 mm latis. Sepalo ovato dorsali ob- tuso, lateralibus acutis margine serrulato-dentatis, petalis bipar- titis partitione postica ovata acuta, antica filiformi aequilonga, labelli tripartiti partitionibus setaceis filiformibus apice reflexis, intermedia subaequali lineari-lanceolata obtusa, calcari fili* formi pendulo clavato acnto ovario longiore inter bracteas occultato, processubus stigmaticis crassis cuneatis, antherae eanalibus brevibus (arrectis, ex Lindl.) staminodiis minutis. — Flores parvi, sep. 4 v. 5 mm longa, petalor. part. post, sepalo dors, aequilonga, antica 4—6 mm longa, labelli part, fere aequales 6 v. 7 mm longae, calcar vix arcuatum 10—12 mm longum. — Aprili. Habenaria imbricata Lindl. G. et Sp. Orch. 313; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, m; Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 70. Brasilien. Prov. S. Paulo bei Comanducasa (Martius), Prov. Rio bei Praia Grande (Glaziou N. 8035!). 173. Habenaria graciliscapa Barb. Bodr. Caule ad 30 cm alto, medium usque foliis equitantibus ves- tito, foliis cauli adpressis oblongo- v. lineari-laneeolatis acutis basi imbricatis in bracteas decrescentibus lanceolatis acumina- tis quam flores paulum longioribus. Sepalo dorsali ovati-ob- longo^ lateralibus paulum longioribus deflexis oblongo-lanceolatis acutis, petalorum partitione postica oblonga acuta, antica aequi* longa lineari acuta,, labelli partitionibus linearibus aequilongis acutis, intermedia paulum latiore, calcari incurvo ovarium non aequante apicem versus leviter inflato; processubus stigmaticis crassis brevissimis, antherae eanalibus aequilongis, — Flore 3 — 295 lutei inter minimos generis, sepala petalaque 2—3 mm longa calcar 6—7 mm longum. — Novembri-Januario. Habenaria graciliscapa Batb. Ttodr. Gen. et Sp. Oreh. nov. I, 155 ; Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 1, 72 t. U fig. 2. Brasilien. Prov. Minas Geraes bei las Caidas und am Rio das Antas; (barb. Rodriguez, Regnoll Ser. I N. 419 und Ser. Ill N. 1180 part., Mos6n N. 1042; Glaziou N. 19908 a.!) 174. Habenaria macilenta Rclib. f. Caule ad 33 cm alto infra folium vaginis 2 vestito, folio solitario (an semper?) lanceolato patulo, vaginis 2 in scapo, racemo pauci- floro (3), bracteis foliaceis cucullatis quam ovaria louga pedi- cellata duplo brevioribus. Sepalis oblongis acutis, lateralibus deflexis sublongioribus, petalis bipartitis, partitionibus postiris ovato-lanceolatis acutis a sepalo dorsali semiliberis, anticis linearibus acutis vix brevioribus arrectis, labelli tripartiti par- titionibus lateralibus linearibus, intermedia aequilonga v. sub- longiore latiore, calcari pendulo filiformi deinde inerassato ob- tuso ovarii longitudine, processubus stigmaticis brevibus trun- catis, antherae canalibus aequilongis, rostello acuto. —Flores inter majores, sepala fere 1 cm longa, petala et labellum paulo breviora, calcar 1,7 cm longum, ovarium sine pedicello aequilongum, pedicellus ipse ter longior. Habenaria macilenta Bchb.f. in Flora 1865, 160 ; Krzl. in Englefs Jolirb. XVI, 120 ; Bonatea macilenta Lindl. in Hook. Land. Joum. of Bot. 11 (1843), 073. — Hob. Mulleriana Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 72. Trop. Siid-Amerika, Guiana bei Demerara (Sehomburgk). Franz. Guiana (Leprieur!). 175. Habenaria C a n d o 11 e a n a 'Cogn. Caule gracili 30—35 cm alto, foliis basi paucis ensiformibus line* aribus acuminatis eauli adpressis ad 10 cm longis 8 mm latis, sequuntur vaginae 2 v. 3 bracteiformes acuminatae in scapo, racemo paucifloro (3—4) bracteis lanceolatis acuminatis pe¬ dicello tantum necnon ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovato oblongo obtuso, lateralibus semiovatis falcatis acutis deflexis, petalorum partitione postica lati-ligulata apice rotundata, an- ti<*a sublongiore lineari deflexo, labelli lobis subaequilongis iilis petalorum anticis aequalibus intennedio vix latiore, cal- cari cylindraceo ovarium longe pedieellatum aequante apicem versus leviter inflato, processubus stigmaticis crassis proten- sis parallelis, eanalibus antherae leviter ascendentibus aequi- longis, staminodiis minutis. — Flores 2 cm alti, sepal, dors. 6 mm longa 8—9 mm lat., labelli partit. 6—7 mm longae, calcar 4 cm longum, ovar. cum. pedic. aequilongum. — Februar. Habenaria Candolleana Cogn. in FI. Bras. Ill , pars 4, 73. Brasilien. Prov. Goyaz bei Natividade (Gardner N. 3991!) 176. Habenaria seeunda Lindl. Caule elato ad 70 cm alto basi 1 cm diam. folioso, foliis ad 12 cm longis 4 cm latis oblongis acutis, superioribus ovatis acuminatis in bracteas lanceolatas foliaceas decrescentibus, bracteis ad 3 cm longis ad 7 mm latis. Sepalo dorsali latissimo ovato cueullato, lateralibus oblongis obtusis reflexis, petalis bipartite, partitioni- bus falcatis lineari-lanceolatis, postica recur va, antica longiore lineari antrorsum curvata, labelli tripartiti partitionibus inter se aequalibus linearibus, lateralibus recurvis linearibus obtusis, calcari pendulo clavato ovario pedicellato breviore; processubus stigmaticis satis crassis. — Flores virides inter mediocres ge¬ neris, sepala 4—5 vel (later.) 6—7 mm lat. longa ad 3 mm lata, petalor. part. post. 5 mm, antica 7 mm longa valde cur¬ vata, labelli part. 5.-7 mm longae, calcar 1—1,2 cm long, apicem versus 1,5 mm crassum. — Januar—Martio. Habenaria seeunda Lindl. G. et Sp. Orch. 307 (1835 ); Warming Symbolae FI. Bras, centr. XXX. 855; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 123; Cogn. in Ft. Bras. Ill, pars 4, 82. var. estrellensis Bchb.f. Otia II (1881), 81 et Wawra Iter Brine. IhblLr^ ^ ~ En(jler s Jahrb - XVI ' 133 > C °9 n - 1 c ■ S3 L7 'ellensis Bchb. f. \ % XXU (1849), in Wal - pers Annul. HI, 585. Brasilien. Prov. Rio de Janeiro, Orgelgebirge (Gardner N. 678, GWu N 27,31 und 4215! Claassen N. 19^ Mendon ? a N. 958 und S’ *? ei J tatlaia ( G!azimi N. 6730!), bei Theresopolis (de Moura N. 66), Sckenk N. 2988). Pr0 v. Minas Graes (Schwacke N. 6751) Prov. Matto > (Pohl). p ro v. S. Catarina (Ule N. 1910!). An anderen Orten 7810). (Riedel und Lanesdori w*.* r. , ■ . , ° ■ v, » ioooo unu i Plata-Gebjet (Schnyder X. 202). - Var. estrellensis und 11615, Beyrich, Wawra coll. II N. 241. 177. Habenaria lactiflora A. Rich, et Galeotti. faille ad 50 cm alto, vaginis quibusdam ringentibus ampfc — 297 — obtusis in basi, foliis oblongis v. ovalibus acutis ad 6 cm longis ad 2,2 cm latis longe vaginantibus in bracteas decrescentibus, racemo multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovariorum dimidium fere aequantibus- 9-10 mm longis. Sepalo dorsali ovato obtuso cucullato, lateralibus deflexis ovatis subobliquis acutis, petalis bipartitis, partitioue utraque lineari-lanceolata, postica e basi late triangula angustata falcata acuta, antica lon- giore filiformi deflexa, labelli tripartite lobis aequalibus longe lan¬ ceolatis acuminatis lateralibus paulo longioribus, calcari pendulo mcurvo apicem versus leviter inflato ovario sublongiore; processu- bus stigmaticis brevibus, canalibus antherae arrectis. — Flores 5—7 mm diam. calcar 2 cm, ovarium 1,8 longum. — Augusto. Habenaria lactiflora A. Rich. et Galeotti in Annul. Sc. nat 1815. 28 lab. 39; Rchb. f. Beitrdge Orch. FI. Centr. Amerika 61\ Krzl. in Eng - kr* Jahrb. XVI, 121. Mexico. Orizaba (Hahn, Bourgoau!). 178. Habenaria pentadactyla Lindl. Tuberidiis brevissime filipendulis ovoideis v. oblongis obtusis, caule ad 50 cm alto gracili a basi fere racemum usque foliato, foliis linearibus acuminatis longe vaginantibus ad 12 cm longis ad mm latis, racemo pluri-ad multifloro, bracteis ovatis acumina- us ovaria aequantibus ad 1,7 cm longis 3—6 mm latis. Se- Palo dorsali piano ovali apiculato, lateralibus plus minus conni- ventibus (non deflexis) paulo longioribus trianguli-ovatis ob- quis acutis, petalorum partitione postica e basi triangulari ceolata acuta, antica lineari aequilonga carnosa, labelli par- onibus aequilongis e basi angusta lineari oblongi-spathulatis ° intermedia latiore, calcari incurvo apice vesicato ovario SU ^qniiongo v. vix breviore; processubus stigmaticis brevibus ^ssis acutis, canalibus antherab subbrevioribus ascendentibus. . res * n ^ er mediocres generis, sepala 5 mm longa, petala bre- 7101 labellum sepalis aequilongum, calcar 1,3 cm, ovarium pe ^ ce ^° M cm longum. — Januar.—Mart. Habenaria pentadactyla Lindl . G. et Sp. Orch. 307 ; Krzl in Eng - *** Jahrb. XVI, m- Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4 , 76. (Twa ras,lien * Prov. Rio Grande do Sul bei Lagos dos Patos Tw e Id!W 48!) ' UlUgUay Maldonado ^weedie!), Buenos Ayres die), Montevideo (Gibert N. 892! Arechavaleta N. 2623!). — 298 179. HabenariaPaiveana Rclib. f. Caulegracili ad 40 cm alto foliato, foliis oblongHanceolatis v. ovati-acumi* natis 7—9 cm longis 1—2 cm latis in bracteas decrescentibus, racemo cylindraceo densifloro, bracteis ovatis acutis acumina- tisve. Sepalo dorsali rotundato acnto, lateralibns longioribus reflexis deflexisque trianguli-ovatis acutis, petalis bipartitis, partitione utraque lineari acuta falcata reflexa, postica breviore, labelli tripartiti partitionibus linearibus obtusis, intermedia carnosa infra canaliculata ceterum aeqnali, calcari filiformi ovario aequilongo apice clavato, processubus stigmaticis et an- therae canalibus brevissimis, rostello obtuso triangulo humili, staminodiis rotundatis. — Flores virides 1 cm diam., calcar 5 cm longum. — Jan.—Mart. Habenaria Paiveana Bchb. f. Xenia III , 17; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 123. Tropisches Sttd-Amerika. Bolivia. Prov. Larecaja, Umgegend des Sorata, Condurpata am Cerro del Iramapi 2950—3000 m (G. Mandou 180. Habenaria alpestris Cogn. Tuberidiis mi- nutis ovoideis v. oblongis, caule humili gracili 15—25 cm alto, foliis 2—3 parvis lineari-lanceolatis acuminatis condupli- catis 4—7 cm longis 3—6 mm latis, racemo plurifloro v. paucifloro (4—13) satis longo (ad 8 cm) bracteis late lanceo- latis 1,5 cm longis 3—4 mm latis ovaria aequantibus v. sub* brevioribus. Sepalo dorsali late ovato obtuso minute apu'u- lata, lateralibns paulo longioribus triangulari-oblongis obtusius* culis subdeflexis, petalorum partitione postica oblonga obtusius* cula quam sepalum dorsale satis breviore, antica lineari-fib formi obtusiuscula erecta paulo breviore, labelli partitionibus lineari-filiformibus acutiusculis, intermedia lineari-ligulata o - tusa satis longiore, calcari filiformi subclavato quam ovarium paulo breviore, processubus stigmaticis brevibus crassis globu* losis, antlierae canalibus brevissimis. — Flores inter minores generis, sepala 3 v. 4 mm longa 2 mm lata, pet. 2 v. 2,5 m m longa, labell. part. lat. 2—3 mm long, intermedia 4—5 calcar 1 cm longum. — Februario. Habenaria alpestris Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 74. Brasilien. Prov. Minas Geraea bei Caparao 2000m(Schwacke 673 299 181. Habenaria Ulaei Cogn. Caule brevi gracili 15—25 cm alto 2 mm crasso, foliis parvis oblongi-lanceolatis acutis 4—5 m longis 6—13 mm latis, racemo densiusculo brevi multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria brevi-pedicel- lata aeqnantibus v. subbrevioribus. Sepalo dorsali late ovato obtusinsculo, lateralibus sublongioribus anguste trianguli-ovatis deflexis, petalorum partitione postica angusti-triangula quam sep. dors, satis breviore, antica lineari-subulata paulo breviore ascendente, labelli partitionibus linearibus, lateralibus paulnm anguslioribus et brevioribus quam intermedia lineari-ligulata obtusa, calcari filiformi superne distincte clavato ovario aequi- longa, processubus stigmaticis brevibus crassis apice emargi- iiatis porrectis, antherae canalibus brevissimis. — Flores mi- nuti, sepala 3—3.5 mm longa 2—2,5 mm lata, petala 2 mm longa, labelli part. lat. 2—2,5 mm, intermedia 3—3,5 mm longae, calcar 1 cm long, arcuatnm. — Februar. Habenaria Ulaei Cogn in FI. Bras. Ill, pars 4, 74. Brasilien. Prov. S. Catarina in Serra Geral (Ule N. 1902!). 182. Habenaria janeirensis Krzl. Caule erecto ad 50 cm alto foliato, foliis praecipue basilaribus longe et ample vaginantibus lanceolatis, superioribus ovatis ad 12 cm longis ad 2 cm latis, racemo congesto paucifloro, bracteis ovatis acutis flores aequantibus. Sepalo dorsali cucullato acuto, lateralibus ovatis acutis, petalis bipartite, partitione postica o basi latissima angustata falcata acuta, antica multoties mi- nore, labelli tripartiti partitionibus lateralibus parvis filifor- mibus falcatis divergentibus, intermedia multo longiore lineari complicata calcari fere aequilonga obtusa, calcari pendulo e basi angustissima subito in vesicam subcompressam ampliato; processubus stigmaticis brevibus deflexis obtusissimis, antherae canalibus aequilongis, staminodiis bilobis, glandulis maximis oblique abscissis, rostello obtuse triangulo, ovario liexaptero margaiitacei-alato. — Flores inter mediocres generis expansi 6—7 mm diam. conniventes, calcar 8 mm longum, vesica cal- caris 5 mm longa 3 mm diam. — Januar. Habenaria Janeirensis Krzl . in Engler's Jahrb. XVI, 127; Cogn . ** FI. Bras. HI, pars 4, 75. — 300 — Brasilien. Prov.Rio, Campos deltatiaia 2200 m (Glaziou N. 6729!) Orgelgebirge (Gardner N. 5887!). 183. Habenaria S c h o m b u r g k i i Lindl. Canle brevi gracili ad 30 cm alto tnberidiis globosis 1 cm diam. caule a basi racemum usque distanter foliato, foliis erectis lineari-acuminatis 10—13 cm longis 8 mm latis, racemo laxi- floro paucifloro, bracteis oblongis aeuminatis ovaria aeqiiant.i- bus v. paulum brevioribus. Sepalo dorsali ovato obtuso apicem versus denticulato, lateralibns deflexis semiovatis subobliquis acutis, petalis lateralibus bipartite, partitione postica e basi latiore triangula acuta subfalcata, antica lineari multo longiore ascendente, labelli tripartiti lobis lateralibus partit. anticae petalorum aequalibus filiformibus longioribus, intermedia lin.- lanceolata breviore obtusa, calcari filiformi pendulo ovario subbreviore, processubus stigmaticis brevibus crassis deflexis obtusis, canalibus antherae aequilongis arrectis. — Flores mediocres, sep. 6—7 mm longa, petalor. part, antica et la¬ belli laterales 1 cm longae, part, postica 5 mm, labelli part, interm. 7 mm, calcar satis incurvum 1 cm. long. Habenaria Schomburghii Lindl. ex Benth. in Hook. London Joum. Bot. n (1943), 673; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 124 ; Cogn. in FL Bras. HI ; pars 4, 76. Britisch Guiana am Rio Branco (Schomburgk N. 814 0. 184. Habenaria Goyazensis Cogn. Caule me- diocri ad 30 cm alto, distiche folioso, foliis 3—4 linearibus aeuminatis supra deerescentibus basi caulem amplectentibus, racemo paucifloro, bracteis lanceolatis aeuminatis ovarium longe non aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus deflexis oblongis apice rotundatis, petalorum partitione postica oblonge triangula sub sepalo dorsali abscondita, antica aequi- longa v. paulum longiore anguste lineari porrecta, labelli par- titionibus lateralibus linearibus illis petalorum anticis duplo fere longioribus falcatis, intermedia paulo latiore breviore, cal- cari filiformi quam ovarium duplo longiore valde incurvo plo» minusve horizontali, processubus stigmaticis longiusculis crassis protensis acutis, autherae canalibus brevioribus. — Flores inter mediocres generis, sepalum dorsale 6—7 cm, lateral. 301 8—9 min longa 4—5 mm lata, labelli part, lateral. 9—10 mm long, calcar 4 cm longum. llabenaria Goyazensis Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 77. Brasilien. Trov. Goyaz (Gardner. 3995!) 185. Habenaria Moritzii Ridley. Planta par- vula, caule ad 30 cm alto, foliis 3—5 lanceolatis v. ovati- lanceolatis acuminatis ad 7 cm longis ad 2 cm latis, racemo pauci-plurifloro, braeteis ovatis acuminatis v. acutis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus ovatis acu- minatis deflexis, petalis bifidis, partitione postica lineari longe acuminata sepalo dorsali sublongiore, antica anguste lineari obtusa recui va, labello tripartito, partitionibus lateralibus fili- formibus, intermedia breviore et latiore, calcari filiformi clavato, ovario aequilongo, canalibus anthferae brevibus rectis; processu- bus stigmaticis crassiusculis obtusis brevibus. — Mores 1 cm diam. calcar et ovarium 1,3—1,5 cm longa. Habenaria Moritzii H. Bidley in Joum. Linn. Soc. 2 Ser. 27 (2887;, '-S4 ; Krzl. inEngler's Jahrb. XVI, 125', Cogn. in FI. Bras III, pars 4, 78. Trop. Sttd-Amerika. Brit. Guiana Mt. Roraima 1300 m (B. F. im Thurn N. 367!) 186. Habenaria setacea Lindl. Caule ad 50 cm alto cataphyllis 2—3 distantibns in basi, foliis (3—6) anguste oblongis acutis 2—6 cm longis 5—15 mm latis, sequuntur va¬ ginae braeteiformes, racemo pauci- v. pluri v. multifloro, brac- teis ovati-lanceolatis semper ovaria, inferioribus saepius flores aequantibus. — Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus sub- longioribus obliquis ovati-oblongis deflexis, petalorum partitione postica sep. dorsali subaequilonga lineari-lanceolata acuta, antica filiformi duplo longiore, labelli partitionibus latera- bbus ill is petalorum anticis aequalibus, intermedia breviore latiore lineari obtusa, calcari filiformi apicem versus leviter incrassato interdum inter bracteas abscondito ovarium aequante V- P au lulo breviore; processubus stigmaticis brevibus crassis spice deflexis contiguis, antlierae canalibus brevioribus, stami- nodiis tuberculatis. — Flores parvi. virides, sep. dors. 5 mm tong, lateralia 6—7 mm longa omnia 2—2,5 mm lata, petalor. part, post, 5—6 mm longa, antica 1 cm longa, labelli part. 302 — lat. 8—10 mm longae, intermedia 6—8 mm, Calcar 9—*10 mni longum. Januar.—Junio. Habcnaria setacea Lindl. G. et Sp. Orch. 312 (2835); Warming Symh. ad Flor. ad Pros, centr. XXX, 854 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 122 ; Cogn. in Flor. Bras. Ill, pars 4, 78 u. 79. Tar. depauperata Cogn. omnibus partibus dimidio minor, Hue. Hab. armata Bchb. f. in Bonplandia II (1854), 10. Warming l. c. 855 tab. rill fig, 9\ Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 121; Cogn. I. c. 81. - Quid sit Hab. setacea Lindl, Griseb. Flor. Brit. West Ind. Isl. 644 Tropisches Amerika Brasilien, Prov. Minas Geraes (Martius Warming!) Prov. Alta Amazonas (Spruce). Columbien (Wagener) Venezuela, Cumana 100 m (Funck N. 630 und 676 l). Cayenne (Le- prieux). — Var. depauperata Prov. Minas GeraSs (Glaziou N. 17244!). 187. Habenaria Warmingii Rchb. f. Caule terete ad 70 cm alto infra vaginis nigris deinde foliis bre- vissimis vestito, foliis angustissimis longe vaginantibus lineari- bus v. lineari-lanceolatis acuminatissimis erecti-patulis supra lucidis ad 9 cm longis 3-5 mm latis, racemo erecto stricto plurifloro (—12), bracteis lanceolatis acuminatis ovaria supe¬ rantibus 1,2—2,0 cm longis, 4—7 mm latis. Sepalo dorsali late ovato obtuso apiculato, lateralibus ringentibus longioribus oblongis acutis, petalis bipartite, partitione postica lineari acuta sub sepalo dorsali occultata, antica filiformi multo lon- giore, labelli tripartiti partitionibus lateralibus filiformibus pe- talor. partit. anticae simillimis, intermedia lineari recta latiore breviore, calcari pendulo clavato labello duplo longiore ovario aequilongo apice sulcato; processubus stigmaticis brevibus re* tusis, canalibus antherae uncinatis longioribus, rostello acute, anthera latissima breviore. — Flores inter mediocres generis, sep. dors. 6—7 mm long. 5 mm lat., lateral, ad 8 nun longa, petalor. part,, post. 6 mm, antica 2 cm longa, labelli part, lat. 2—2.5 cm longae interm. 8—10 mm longa pendula, cal¬ car fere 1 cm longum. — Januar. et Februar. Habenaria Warmingii Bchb. f. Otia H (1881), 80 ; Warming Sym- bolae ad Flor. Bras, centr. XXX, 854 t. 8 fig. 3; Krzl. in Engler* Jahrb. XVI, 122 ; Cogn. in 11 Bras. Ill, pars 4, 79. Brasilien. Prov. Minas Gorans (Warming!) *- 363 188. Habenaria armata Rclib. f. Tuberidiis oto* idei-oblongis 12 mm longis 6 mm diam. caule supra augulato ad 35 cm alto, foliis 3—5 plerisque basilaribus brevibus ob- longis v. lanceolatis acutis 2—5 cm longis 8—15 mm latis, superioi ibus decrescentibus, racemo ad 10 cm longo, bracteis lanceolatis acuminatis quam ovaria longioribus. Sepalo dorsali ovato acnminato, lateralibus deflexis semiovatis acuminatissimis, petalis bipartititis, partitione postica lineari falcata sub sepalo dorsali semiabscondita, antica anguste lineari filiformi duplo longiore, labelli tripartiti paititionibus linearibus, intermedia paulo longiore et duplo latiore quam laterales, calcari pendulo tiliformi apicem versus clavato obtuso ovario fere aequilongo; processubus stigmaticis brevibus crassissimis simplicibus (baud „bilobis“) antherae canalibus brevioribus ascendentibus, stami- nodiis (,lobis superioribus“ sc. processuum Rchb. 1, c.) tuber- culatis oblongis. — Januar. et Februar. Habenaria armata Rchb. f. in Bonplandia II, p. 10; Warming Sywb. XXX. (p. 855 ) 92 t. VIII fig. analys. KrzX. in Englers Jahrb. * F/ > 19 ^ Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 81. T . r0plSCheS America: Brasilien, Prov. Minaa bei Lagoa Santa ( arming!). — Columbien (Wagner). Venezuela bei Cumana in 1000m (lunck N. 630! und 676!) Im vorliegenden Falle kann der Verf. nicht umhin, Eeichen- ach in einem wichtigen Punkt widersprechen zu mtissen. Seine .processus stigmatici bilobi“ cf. 1. c. hat derselbe nicht gefunden, dagegen Staminodien von auffallender GrOase, welche neben und nicht ttber den MarbenfortsHtzen stehen. 189. Habenaria Riedelii Cogn. Caule elato ad 1 cm alto folioso, foliis lineari-lanceolatis v. ovati-lanceolatis acuminatis supra decrescentibus in bracteas foliaceas tran- sientibus ad 20 cm longis ad 2,5 cm latis, superioribus brevi- °ribus latioribus, racemo plurifloro laxifloro, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso, teralibus deflexis aequilongis ovati-oblongis apiculatis, pe ta¬ ll 111 . 111 partitione postica lineari sepalo dorsali aequilonga, antica duaidio longiore, labelli paititionibus lateralibus illis petalorum cainino aequalibus, iutermedio breviore, bis omuibus tenuissi- filiformibus, calcari filiformi apicem versus inflato clavato 304 in bracteis saepius abscondito; processnbus stigmaticis brevi- bus crassis subereetis, antherae canalibus duplo longioribus. — Flores tenuissimi, albi-virides, ovarium c. pedicello et cal¬ car 5,5 cm longa, sepala 7—8 mm longa 3—4 mm lata, pe- talor. part, anticae et labelli laterales 10—15 mm longae, intermedia 1 cm longa. — Jan.—Mart. Habenaria Riedelii Cogn. in FI Bras. Ill, pars 4, 80. Brasilien. Prov. Rio, Serra d’Estrella (Riedel), bei Neu-Freiburg (Mendou^a N. 963!) 190. Habenaria achnantha Rchb. f. Canle ad 75 cm alto, tuberibns parvis ovatis inter radices crebrerrimas absconditis, caule foliato, foliis lanceolatis acuminatis ad 10 cm longis ad 2,5 cm latis in bracteas decrescentibus, spiea longius* cnla laxiflora ad 40 cm longa multiflora, bracteis lanceolatis ovarium ' 1 j% aequantibus acuminatis. Sepalis oblongis acutis acuminatisve, intermedio latiore patulis petalis bipartitis, par- titione antica lineari sublongiore, postica lineari-lanceolata acuminata, labelli trilobi lobis lateralibus filiformibus, inter¬ medio longiore latiore, calcari filiformi ovario aequilongo ve breviore; antherae loculis elongatis, rostelli minuti lobo medio acuta apice libero, processubus stigmaticis cylindraceis. — Flores inter minores generis, sepala 3—4 mm longa, P eta * lorum partitiones vix longiores, labelli part, lateral. 1 longae, intermedia 1 cm, calcar 1,5 cm longum. — J an> e Februario. . Habenaria achnantha Rchb. f. in Linnaca XXXII, 812, I • Walpers Annal. Ill, 585 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI. 121; Coff* FI. Bras. Ill, pars 4, 80. Brasilien. Prov. Rio, Sapopatnba (Riedel, Schenck N.211). var. p. gracilior Cogniaux 1. c. Prov. Rio Orgelgebirge (Gardner (Mendon^a N. 959). N. 677!) bei Neu-Freiburg 14. Pratenses Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 56 et 125; Cogn. in Flora Br*s HI, pars 4, 24 u. 83. Labellum tripartitum v. trilobum, petala bipartita, P 1 ^ cessus stigmatici breves, flores speciosi (Brasilienses). — 305 — Habituell sehr ahnliche Arten roit meist grossen schor. ge- farbten BlOten. Das grosse Labellum zeigt moist leiclit aufzufin- dende cbarakteristische Unterscheidungsmerkmale. 1. Labelli lobi later, spathulati denticulati, intermedius an- gustior. 191. H. leucosantha Barb. Bodr. 2. Lab. lob. lat. spathulati integri, interned, latior trapezi- formis. 192. H. Glazioviana Krzl. 3. Labelli lobi later, angustiores quam intermedius. a. Partition, v. lobi omnes aequilongi, planta elata. 193. H. Henscheniana Barb. Bodr. b. Partit. intermedia longior, plantae mediocres. Labelli partitit. lat. spatbulatae. 194. H. pratensis Bchb. f. Labelli partitit. lat. lineares, intermedia spathulata. 195. H. spathulifera Cogn. Labelli partitit. lat. lineari-lanceolatae acutae, inter¬ media manifeste longior. 196. H. uliginosa Bchb. f. 191. Habenaria leucosantha Barb. Rodr. Caule ad 40 cm alto leviter flexuoso, foliis 3—4 lanceolatis acutis ad 8 cm longis ad 1 cm latis in foliola bracteiformia acumi¬ nata transientibus, spica pauci-pluriflora, bracteis ovatis acuminatis ovarii pedicellati dimidium v. 2 / 3 aequantibus, bracteis 1 cm, ovariis pedicellatis 1,5 cm longis. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato lateralibus deflexis oblique ovatis v. oblongis omnibus apiculatis, petalorum partitione postica ungui- culata lanceolata acuta, antica lineari arcuata acuminata sub- longiore, labelli basi cuneati lobo intermedio lanceolato acuto integro, lobis lateralibus cuneatis antice retusis interdum sub- rhombeis antice crenulatis v. minute dentatis, calcari filifoiini apice clavato in bracteae angulo abscondito ovario aequilongo; processubus stigmaticis brevibus crassis retusis parallelis, an- tlierae canalibus aequilongis leviter ascendentibus, rostello la- tissimo humili, staminodiis minutis. — Flores 1,5 cm diam, calcar 1,5 cm longum. — Januario. Habenaria leucosantha Barb. Bodr. Gen. el Sp. Orch. rnv. I {1867), 151; Krjl. in Englers Jahrb. XVI (189.2), 126; Cogn. in FI. Bras. HI, Pars i. 83 t. XU, fig. 2. 20 — 306 — Brasilien. Prov. Minas Gerags. Pogos de Caldaa (Regnell III N. 1190!) Rio. (Glaziou N. 16(376!) 192. Habenaria Glazioviana Krzl. Caule ad 60 cm alto, cataphyllis quibusdam vaginantibus in basi, foliis elongatis, linearibus v. lineari-lanceolatis acuminatis, racemo plnrifloro densifloro (12), bracteis late lanceolatis longe acu- minatis, 2,5 cm longis 8 mm latis. Sepalo dorsali late ovato. obtusiusculo cucullato, lateralibus snblongioribns ovati-oblongls acuminatis patentibus, petalorum partitione postica obovata- oblonga obtusa subunguiculata sepalo dorsali subaequilonga, antica subbreviore lineari ascendente, labelli partitionibus late¬ ralibus oblongi-spathulatis apice obtusis intermedia aequilonga et multo latiore trapeziformi obtusa et minute apiculata mar- gine undulata breviter et abrupte unguiculata, calcari filiformi leviter clavato obtuso ovario aequilongo inter bracteas abscon- dito; processubus stigmaticis brevibus crassis deflexis acutatis, antherae canalibus brevioribus ascendentibus, staminodis minntis, rostello magno erecto anguste triangulo acutissimo. — Flores magni. Sep. dors. 1,2—1,3 cm long, basi ad 1 cm lata, late- ralia ad ] ,5 cm longa ad 6 mm lata, petalor. part, postica ad 11 mm longa, antica vix brevior, labelli partitiones 11—13 mm longae, laterales apice 5—6 mm, intermedia 1,4—1,5 mm latae penninervulosae, calcar 2,5—3,3 cm long. — Floret? Habenaria Glazioviana Krzl. Ms. in Mus. Berol ; Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 8i. Brasilien. Im Sud-Osten, genauer Standort unbekannt (Gla*i°° N. 14296!). 193. Habenaria Henscheniana Barb. Bodr. Planta exaltata, caule 1,30 m alto subflexuoso, foliis lineari¬ bus ad 14 cm longis 1,2—-1,8 cm latis, racemo elongato laxi* floro multifloro, bracteis ovatis acutis acuminatisve ovarii di- midium v. (superioribus) ovarium omnino aequantibus. Sepalo dorsali rotundato coclileato apiculato, lateralibus oblongis acutis deflexis, petalis bipartite, partitione postica lineari-oblong apice acutata, antica multo minore lineari obtusa, labelli tri- lobi lobis ligulatis obtusis, intermedio latiore quam laterales ceterum simillimo, calcari filiformi pendulo ovario aequilongo, — 30i proeessubus stigmaticis crassis antice truncatis contiguis, ari- therae eanalibus brevioribns, rostello in dentem anthera lon- giorem linearem reflexam producto. — Flores inter mediocres generis, sep. lat. 5—6 mm longa, dorsale paulo brevius et latins, petala 4 mm, labelli part. 5—6 mm longae intermedia duplo latior, calcar 1,6—2 cm longum. Februar., Martio. Habenaria Hemcheniana Barb. Rodr. Gen. et Sp. Orch. nov. I (1877), 157] Krzl. in Evglers Jahrb. XVI, 127] Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 85. Brasilien, Prov. Minas Gera6s bei las Caldas Regnell ser. Ill N. 999. var. densiflora Cogn. 1. c. Caule robustiore, foliis longioribus, racemo 20 cm longo, calcari subhorizontali ad 3 cm longo. Prov. Minas bei las Caldas (Mosen N. 4538!). 194. Habenaria pratensis Rchb. f. Tuberidio ovoideo 1,2— l,6 cm longo 5—7 mm diam, caule ad 50 cm alto a basi medium usque toliato, foliis ensiformibus 10—12 cm longis G—8 mm lat is in bracteas decrescentibus, racemo plus minusve congesto pauci- v. plurifloro, bracteis oblongi-lanceo- latis acuminatis quam ovarium bene pedicellatum paulo brevi- oribus 1,5—2,5 cm longis ad 7 cm latis. Sepalo dorsali ovali apiculato v. subacuto, lateralibus longioribus deflexis lanceo- latis acutis subobliquis, petalis bipartitis, partitione postica lanceolata acuta sublalcata, antica breviore angustiore lineari obtusa, sinu rotnndato inter utramque, labelli tripartiti parti- tionibus lateralibus linearibus obtusis, intermedia lanceolata longiore, calcari filiformi apicem versus leviter incrassato ova- no aequilongo; proeessubus stigmaticis brevibus crassis deflexis, eanalibus antherae longioribus ascendentibus, rostello magno ascendente truncato anthera longiore. — Flores inter majores generis, sep. 8 mm longa, petala breviora, labellum 1 cm, calcar 1.8 cm, ovarium 2 cm longa. Flores lutei extus virides odorem Gymnadeniae conopseae exhalantes (Spruce). April.—Junio. var. parviflora Cogn. Caule elatiore, foliis longioribus, floribus minoribus. (Du- itari non potest, formam esse tantum silvaticam umbratico- lam cui valor varietatis vix attribuendus Krzl.) 20 * — §08 Habenaria pratensis Bchb. f. in Linnaea XXZ7 (1849) SIS el «* Walpers Annal. Ill, 585; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 126\ Cogn in FI. Bras. Ill, pars 4, 85. — Bonatea pratensis Lindl. G. et Sp. Orch. 328 (1835)’, Orchis pratensis Salzm. fide Lindl. 1. c. Im ganzen tropischen Siid-Amerika verbreitet. An der Ost-Kuste von Guiana bis S. Catarina, im Inneren bei Manaos, Prov. Alta Ama¬ zonas, ferner in den Provinzen Matto Grosso und Goyaz. 195. Habenaria spathulifera Cogn. Caule erecto ad 35 cm alto paucifoliato, foliis linearibus acuminatis basi yaginantibus in bracteas decrescentibus ad 15 cm longis ad 4 ram latis, racemo erecto brevissimo paucifloro, bracteis oblongi-lanceolatis acuminatis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali ovato v. elliptico obtuso, lateralibus paulo longioribus ovati-lanceolatis oblique acuminatis patulis, petalorum parti* tione postica oblongi-spathulata obtusa sep. dorsali subbi-e* viore, antica lineari paulo breviore acuta ascendente, labelli partitionibus lateralibus anguste linearibus intermedia latiore lineari- v. oblongi-spathulata obtusa, calcari filiformi clayato quam ovarium paulo breviore; processubus stigmaticis brevibus crassis contiguis obtusis, antherae canalibus brevioribus. ascen- dentibns, rostello majusculo erecto obtusissimo antheram sub* aequante. — Flores mediocres, sepala 7 v. 9 mm longa 5 v. 3,5 mm lata, petalorum part. post. 7, antica 5 — 6 mm longa. labelli part. 5—7 mm longae, calcar 1,2—1,4 cm longnm. — Floret? Habenaria spathulifera Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, S6. Braailien. Genauere Angaben fehlen. Glaziou N. 1C092!). 196. Habenaria nliginosaBchb. f. Tuberidfo oblongis 1,0—1,2 cm longis tenuibus, caule ad 50 cm a t ioliis lineari-lanceolatis acuminatis longe yaginantibus in brae teas decrescentibus ad 10 cm longis ad 7 mm latis, racemo erecto densifloro, bracteis oblongi-lanceolatis acutis ovaria ae¬ quantibus v. subbrevioribus ad 1,8 cm longis ad G cm ^ Sepalis subaequalibus triangularibus acutis, petalis aequilongi partitione utraque falcata acuminata, antica paulo longiore> labello basi intrego deinde tripartito, partitionibus lanceo a i* acutis, lateralibus subfalcatis divaricatis, intermedia P a longiore, calcari eylindraceo pendulo apice elavato ovario sub- aeqnali; proeessubus stigmaticis bilobis crassiusculis. — Flores mediocres, sepala 5 vel 6 mm longa, petalor. part. 5 v. 6 mm longae labelli partitiones 7 vel 8 mm longae, calcar 1,2—1,6 cm. Habenaria uliginosa Bchb. f. in Linnaea XXII {1849) 812 ibid. XXV, 233 ; Walpers Ann. HI, 585 ; Philippi in Linnaea XXX, 201\ Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 127; Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 87. Brasilien. Prov. Minas GeraeSs bei las Caldas (Regnell Ber. Ill N. 251!); Insel Chiloe (Philippi!). 15. Maculosae. Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 56 u. 128; Cogn. in II. Bras. Ill, 25 u. 88. Labellum tripartitum, petala bipartita, processus stigmatici breriores quam in praecedentibus. Vaginae foliorum nigri- maculosae. (Americanae.) Drei Arten von sehr tlbereinstimmenden Charakteren mitschwarz- gefleekten Blattscheiden besonders am unteren Teil dea Stengels, alle haben reichbltttige Inflorescenzen. Trotz grosser habitueller Unterschiede ist bei H. maculosa Lindl., von welcher reichliches Ma¬ terial vorlag, die tibereinstimmung in den Hauptpunkten stets klar zu erkennen. Der Verf. ist der Ansicht, dass die beiden Arten der Gruppe, fur deren Untersuchung kein so reichliches Material vor¬ lag, sich auch als zuverlassige Arten vertreten lassen. — Alle drei gehbren SUdamerika an, H. maculosa auch dem central-araerika- nischen Gebiet. A. Lobi laterales labelli intermedio subaequales. 197. H. maculosa Lindl. ^°bi laterales labelli intermedio longiores angustiores. 198- H. sceptrodes Rchb. f. ^obi laterales labelli intermedio Vs breviores. 199. H. rupestris Popp, et Endl . 197. Habenaria maculosa Lindl. Caule 1—1,20 cm alto valido, foliis vaginantibus, vaginis maculis purpureo-fuscis cunfluentibus dense adpersis, laminis albo-marginatis ovati-lan- ceolatis margine subundulatis ad 10 cm longis ad 3,5 cm latis, racemo elongato denso multi- v. plurifloro, ad 18 cm longo, bracteis ovati-laneeolatis acutis acuminatisve ovaria aequantibus 310 — v. subbrevioribus ad 2 cm longis ad 5 mm latis. Sepalo dor- sali rotundato ovato fere orbiculari obtusissimo, lateralibus deflexis subobliquis ovati-oblongis acutis, petalorum )ateraliam partitione postica majore oblonga obtusa, antica lineari fere aequilonga utraque erecta, labelli tripartiti partitionibus linea- ribus acuminatis subaequalibus, calcari filiformi ovario paulo longiore incurvo; processubus stigmaticis rectis v. subfalcatis compressis, antherae canalibus multo longioribus ascendentibus, rostello parvo triangulo. — Flores nivei inter majores generis 1,5—2 cm diam. Sep. 6—8 v. 8—10 mm longa, 6 mm lata, petalor. part, ad 8 mm longae, labelli partitiones subaequales cruciatae ad 1 cm longae, calcar plus minusve arcuatum ad 2,5 cm longum. — Decembr.—Januario. Habenaria macnlosa Lindl. G. et Sp. Orch. 309 ; Griseb. Veget. forth. IV. 1318, id. Flor. Brit. West-lnd. Isl. 644 , Cat. FI. Cubens. N. 3346; Bello Ap. Pverto-Bico N.815; Krzl. in Engltrs Jahrb. XVI, 429; Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 88. — Hue Habenaria speciosa Poepp. et Endl. Nov. Gen. et Sp. I, 44 t. 76. Westindiscbe Inseln. Puerto-Rico. Martinique. S. Lucia. Guadeloupe. Dominica, Haiti, Cuba, Jamaica, Trinidad. S. Vincent. Ferner in Vene¬ zuela, Columbien, Ecuador, Peru und den Binnenprovinzen Braailiens. 198. Habenaria sceptrodes Kelib. f. elata forsan 1 cm alta v. altior valida, foliis (supremis sci.) ovatis v. lanceolatis acuminatis apice ipso obtusatis ad 13 cm longis ad 3 cm latis, racemo elongato* (24 cm) nmltifloro densi- floro, bracteis ovatis acuminatis basi 4 — 6 mm latis floies superantibus. Sepalo dorsali late ovato obtuso, lateralibus longioribus deflexis oblongis acutis subobliquis, petalis bipartite, partitionibus falcatis, antica lineari, postica multo latiore l* n ceolata. labello profunde tripartito, partitionibus linearibus, intermedia latiore breviore, calcari filiformi labello dup 0 longiore, ovarii dimidium fere aequante v. sublongiore, P r0 " cessubus stigmaticis brevibus deflexis acutis, canalibus antbera e brevissimis. — Flores inter mediocres generis c. 1 cm ( aI ^ calcar 1 cm longum, ovarium jam sub anthesi crassiusc 1,5—1,6 cm longum. 3g Habenaria sceptrodes Bchb. f. Krzl. in Engltrs Jahrb. XVL Sud-Amerika. — Genauere Angaben fehlen. — 311 — 199. Habenariarupestris Poepp.etEndl.Planta vultu et babitu Epipactidis microphyllae, caule ad 60 cm alto basi vaginal o supra distanter folioso, foliis oblongis ovatis lanceolatis acutis 3 — 5 cm longis 1,5 cm latis in bracteas fo- liaceas decrescentibus margine subundulatis ad 2,5 cm longis. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus deflexis semioval is acutis, petalis bipartite, partitione postica majore lanceolata acuta falcata, antica multo minore lineari acuta, labelli trilobi lobis linearibus obtusis, lateralibus angulum acutum cum intermedio efficientibus eoque brevioribus, calcari filiformi pendulo lobo labelli intermedio subaequilongo ; processubus stigmaticis bre- vibus retusis, canalibus antherae valde elongatis ascendentibus. — Flores inter majores generis fere 1,5 cm diam. sordide flavidi. Sep. 1 v. 1 ,2 cm longa 8 mm v. 6 mm lata, petalor. part. post. 1 cm, antica 6 mm, labelli partitiones ad 1,5 cm, intermedia 2 cm longae, calcar 2 cm longum. — Decembri. Habenaria rupestris Poepp. et Endl. Nov. Gen. et Sp. plant. I, 45 t 78 (1835); Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 130; Coyn. in Elor. Bras. Ill, pars 4, 89. Tropiachea Siid-Amerika. Peru bei Cassapi (Poeppig!) und bei Cuchero (Poeppig N. 1613!). 16. Clypeatae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 56 u. 139. Labellum tripartitum, petala lateralia bipartita, processus breves, sepalum posticum magnum. (Americanae.) Kleine oder mittelgrosse Arten mit meist wenigbliltigen Ahren mittelgrosser Bliiten, welche durch das verhaltnismassig grosse, oft flach ausgebreitete mittlere Sepalum charakterisiert sind. Die Abschnitte der Petalen und des Labellum zeigen Variationen, die zur Aufstellung von Arten auareichend zu eraehten sind, da dieselben in zahireichen Exemplaren ubereinstimmend gefunden wurden. Das Verbreitungsgebiet umfasst die gesammten Lander um den Golf von Mexico und die Antillen, desgleichen sind Arten aus den gebirgigen Teilen Stld-Amerikas bekannt (H. boliviana Rchb. f. gebort hierher), jedoch keine Art von der Nord- kuste Sftdamerikas, also Venezuela etc. Einige Arten sind eehr weit verbreitet und dem entsprechend polymorph. — 312 — A. Labelli partitiones aequilongae. 200. H. boliviano, Rchb. f. B. Labelli partitio intermedia brevior quam laterales v. vix aequalis. a. Sepal, dorsale latum planum, proc. stigm. breves acuti. 201. H. clypeata Lindl. b. Sepal, dorsale ovatum acutum, proc. stigm. recti crassi. a. Canal, antherae longiores, calcar filiforme. 202. H. paucifolia Lindl. p. Canal, breves, calcar compressum crassum. 203. H. crassicornis Lindl. T- Canal, brevior., calcar filiforme. 204. H. diffusa Rich, et Gal. <5. Canal, aequilongi, processus crassi („maxillares“L(U.) 205. H. maxillaris Lindl. s. Canal, et processus brevissimi. 206. H. achalensis Krzl. C. Labelli partitio intermedia plus minusve longior quam la¬ terales. a. Process, stigmat. breves recti, canal, antherae lon¬ giores. 207. H. pumila Poepp. et Endl. b. Process, stigmat. crassi deflexi, antherae canal, breves. a. Calcar ovario duplo longius. 208. H. Michauxii Nutt. P. Calcar ovario brevius. 209. H. repens Nutt. c. Process, stigmatici longiores lineares, antherae canales arrecti aequilongi. 210. H. Schaffneri Wats. 200. Habenaria boliviana Rchb. f. Caule certe elato valido, pars quae adest 30 cm alta racemum usque foliata, foliis ovatis acuminatis marginatis (margine angustiore quam in H. maculosa Lindl.) 9 cm longis basi 2 cm latis, racemo plurifloro, bracteis ovatis acutis acuminatisve pedicellum tantum aequantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto cucullato, latera bus deflexis oblongis acutis semiovatis, petalis bipartitis, par* titione postica lanceolata acuta, antica longiore lineari-fllif orIDl acuta, labelli tripartiti partitionibus lineari-filiformibus, aequi longis, calcari flliformi ovario pedicellato aequilongo; processu — 313 — bos stigmaticis brevibus falcatis truncatis, canalibus antlierae bene longioribus, staminodiis ligulatis. — Flores illis H. macu- losae Lindl. similes sed majores, sepala 1 vel 1,2 cm longa, petala breviora, labellnm illis aequijongum, pedicellus 1 cm, ovarium et calcar 2,2 cm longa. Habenaria boliviano, Bchb. f. in Bonptandia HI, 213; Krzl. in Englers J ahrb. XVI\ 131. Trop. Siid-Amerika, Auden-Qebiet. Bolivia. Genauere Angaben fehlen. (Bridges!). 201. Habenaria clypeata Lindl. Planta habitu et magnitudine valde variabilis, caule 10—32 cm alto a basi medium usque foliato, foliis oblongis v. lanceolatis acutis eom- plicatis vaginantibus ad 8 cm longis ad 2,5 cm latis, superi- oribus ovatis acuminatis, racemo pauci-plurifloro, bracteis ob¬ longis acutis acuminatisve ovarium pedicellatum paulum supe¬ rantibus. Sepalo dorsali orbiculari piano, lateralibus deflexis oblongis acutis, nervis margaritaceis in dorso, petalis biparti¬ te partitione postica lanceolata falcata sepalo dorsali aequilonga eiqne agglutinata, antica lineari-filiformi angulum fere rectum efficiente divergente, labelli tripartiti partitionibus lateralibus lineari-lanceolatis, intermedia latiore breviore obtuse acuta, calcari filiformi apice clavato incurvo acuto 7s longiore quam ovarium; processubus stigmaticis brevibus acutis deflexis, ca¬ nalibus antlierae longioribus porrectis. — Flores inter medio- res generis albi, sepala 6 mm longa, petalor. part. ant. 7 mm tonga, pail, labelli lateral, aequilongae, intermedia 5—6 mm longa, calcar 1,2 cm, ovarium l ,8 cm longum. Habenaria clypeata Lindl. G. et Sp. Orch. 311; Krzl. in Englers Jahrb XVI > 131; Hue. Hab. flexuosa Lindl. 1. c. 311 , Hab. guadala- jarana Watson, in Proceed. Amer. Acad. XXII , 455. - Hab. filifera Wat- Herb. N.3187! — Hab. jaliscana Watson, in Proceed. Amer. Acad. XXU {1887), 455. Central-Amerika. In Mexico writ verbreitet. Oaxaca, Sierra de S. F eli pe (Pringle N. 4806!) Contoquitla (Linden N. 31!) S. Pedro Nolasco t urgensenN. 638) Micboac£n und Uruapan (Galeotti N. 5218 und 5219), Cordillera de Vera Cruz (Galeotti N. 5151!) Anganguio (Hartweg). Zwischen Toteatla und Huatuaco (Liebmanu N. J44!,; Mirador do Vera Cruz 1COO 1260 m (Sartorius), Umgegend von Orizaba (Halm N. 2827! Kar- ***** Vulcan Toluco (Heller). — 314 — 202. Habenaria paucifolia Lindl. Caule ad 35 cm alto foliato, foliis 3—4 lanceolatis cauli adpressis acu- minatis 5—8 cm longis 1—1,2 cm latis supra decrescentibus racemo 8 cm longo paucifloro (ad 5), bracteis foliaceis dimidi- um ovarii pedicellati aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto lateralibus deflexis oblongi-ovatis acutis, petalorum partitione postica e basi triangula lineari latiore efc paulum longiore quam antica hac porrecta lineari acuta, labelli partitionibus lateralibus linearibus anticis petalorum aequalibus, partitione intermedia breviore latiore calcari pendulo ftliformi acuto; processubus stigmaticis carnosis crassis rectis, canalibus an- therae paulo longioribus ascendentibus, stamiuodiis parvis ro* tundatis. Habenaria paucifolia Lindl. G. et Sp. Orch.310; Krzl. in Engler s Jahrb. XVI, 132. Subtropisches Siid-Amerika. Sddliches Chile, am Ufer des de Banco* Flusses bei Valdivia (Bridges N. 610!, Cuming N. 1342!). 203. Habenaria crassicornis Lindl. Tuberidio magno globoso, caule ad 30 cm alto, basi ipsa vaginato deinde dense foliato, foliis ovatis v. oblongis acutis ad 9 cm longis 2 cm latis, v. ovatis 6 cm longis basi 1,5 cm latis, racemo multifloro, bracteis 3 /* ovariorum aequantibus ovatis acu- minatis. Sepalo dorsali ovato obtuse acuto, lateralibus oblon* gis acutis reflexis longioribus, petalis bipartitis, partitione pos¬ tica e basi latiore triangula apice falcata, antica lineari mu to longiore protensa curvata, labelli tripartiti partitionibus late¬ ralibus longioribus filiformibus, intermedia latiore breviore, calcari compresso crassiusculo apice clavato ovario sublongioie* processubus stigmaticis crassis clavatis obtusis, canalibus an therae subbrevioribus curvatis. — Flores albi inter mediocres generis, sep. 8 mm longa, labelli partitiones laterales L 2 longae, inteimedia vix 1 cm, calcar 2,5—2,8 cm, ovaii 2 cm longum. Habenaria crassicornis Lindl. G. et Sp. Orch. 311; Krzl. in Englzr Jahrb. XVI, 132. Mexico (de Karwiasky, Vigener, ohne Angabe des Standortes. Mineral del Monte (Schiede!). — 315 204. Habenaria diffusa A. Rich, et Galeotti. Canle basi cataphyllis ringentibus vestito deinde foliato 30— 40 cm alto', foliis 4—6 oblongis v. lanceolatis acutis 3 cm longis 2,5 cm latis racemnm attingentibus, racemo 10—15 cm longo plurifloro, bracteis 2—3 mm longis lanceolatis acuminatis. Sepalo dorsali oblongo ovali acuto, lateralibus deflexis, oblon¬ gis falcatis obliquis acutis, petalis bipartitis, partitionibus pos- ticis lineari-lanceolatis falcatis, anticis longioribns filiformibus setaceis, labelli trilobi lobis lateralibus part, anticae petalorum simillimis, intermedia lineari latiore acuto, calcari ineurvo liliformi oyario sublongiore; processubus stigmaticis deflexis truncatis. canalibus antherae subbrevioribus rectis. — Flores virides inter mediocres generis, sepala lat. 5—6 mm longa, petala et labelli partit. breviores, calcar 2—2,5 cm, ovarium 2 cm longum. Babenaria .diffusa A . Kick, et Galeotti, Annul. Sc. nat. 1815, 28 ; Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI, 132. Tropisches Central- Amerika. Mexico bei der Stadt Mexico (Schmidt, Knechtel). Prov. Vera Cruz (Linden N. 185!, Ghieabrecht N. 158!) el Mirador bei Vera Cruz alt. 1C00— 1250 m (Liebmann N. 252b!)- Gua¬ temala, Totutla am Vulcan de Fuego 17C0 m (Salvin !). 205. Habenaria maxillaris Lindl. Caule ad 50 cm alto folioso, foliis 8 —9 linearibus v. lineari-oblongis v * )'^ u latis acutis arrectis in bracteas decrescentibus, racemo cylindraceo valde densifloro, bracteis foliaceis ovaria aequauti- bus v. superantibus. Sepalo dorsali ovato apiculato, lateralibus deflexis oblongis apiculatis, petalis bipartitis, partitione postica meari-lanceolata acuminata falcata, antica setacea erecta sub- ongiore sepalo dorsali aequilonga, labelli tripartiti partitionibus ateralibus lineari filiformibus quam intermedia latior linearis paulo longioiibus, calcari filiformi obtuso ovario aequilongo, processubus stigmaticis rectis latissimis, („maxillaribus M Lindl.) antherae canalibus aequilongis ascendentibus. — Flores inter mediocres generis, sepala 5— 6 mm longa, labellum aequilongum part, intermedia brevior, calcar ovarium bracteae 1,3 cm longa. Babenaria maxillaris Lindl. Hook, in Journ. Bot. I (1831) 5; Id. G. ei Vrch. 310; Bchb. f. Beitr . Orchid, Centr.-Amerika 62; Krzl, in Engle f» — 316 — Jahrb. XIV, 133. — Platanthera foliosa Ad. Brogn. Voyage de la Co- quille 194 t. 38 B. — Habenaria Germaini Philippi in schedules. Tropischea Sud-Amerika und Central-Amerika. Peru (Cuming!) Chili, Quillata und Valdivia (Philippi!). — Guatemala, am See von Duenas (Wendland!) 206. Habenaria achalensis Krzl. Kadicibus crebris in parte basilari, caule erecto terete v. angulato, 30—60 cm alto, foliis erectis membranaceis 8—12 cm longis 2—3 cm latis lanceolatis vaginantibus racemum fere attingenti- bus, racemo pluri- multifloro laxifioro, bracteis magnis foliaceis OTatis acuminatis flores inferiores superantibus ovaria semper superantibus 1,5—2,5 cm longis. Sepalo dorsali ovato acuto,- lateralibus deflexis obliquis ovalibus acutis dorsali latioribus, petalis bipartitis, partitione postica lineari falcata acuta sepalo dorsali aequilonga, antica longiore paulo angustiore reflexa, labello tripartito, partitionibus linearibus lateralibus deflexis, intermedia ligulata paulo breviore porrecta, calcari filiformi apice clavato ovario subbreviore; processubus stigmaticis bre- vissimis crassis, canalibus antherae brevibus, anthera latissima. — Flores mediocres, sep. dors. 4 mm, lateral. 6 mm longa. petalor. part. ant. 8 mm longa, labelli partit. 1 cm, calcar 1,3 cm longum. — Februario. Habenaria achalensis. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI. 133; Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 90 tab. 15, fig. I. Subtropiscbes Sud-Amerika. La Plata Gebiet in dor Sierra Achal* (Hieronymus N. 447!). 207. Habenaria pumila Poepp. et Endl. Caule ad 25 cm alto basi tantum foliato, foliis linearibus 6—9 cm l" 112 ’'' 6—7 mm latis, foliolis nonnullis decrescentibus in scapo, racemo paucifloro (5—7), bracteis ovatis acuminatis ovaria superam bus. Sepalo dorsali lato ovato apiculato cucullato, lateralibus deflexis oblongi-lanceolatis acutis subfalcatis, petalis bipai titus partitione postica lanceolata acuta falcata sepalo dorsali agg u tinata, antica lineari acuta fere aequilonga libera, labelli tn- partiti partitionibus linearibus porrectis, lateralibus paulluium tantum brevioribus quam intermedius angustioribusque, calcari filiformi pendulo acuto labello aequilongo ovarii dimidium tau* 317 turn aequante; processubus stigmaticis rectis brevibus crassis, antherae canalibus longioribus rectis, rostello obtuse triangulo. — Flores inter min ores generis virides, sepala 3—4 mm longa, petala subbreviora, labellum vix longius, calcar 7 mm, ovarium 1,4 cm longum. Habenaria pumila Poepp. et Endl. Nov. Gen. I. et Spec. pi. I, 45 t. 77 (1835)] Krzl. in Engltr's Jahrb. XVI , 134. Subtropisches Stld-Amerika. Sttdliches Chili bei Antuco (Poppig N. 888!). 208. Habenaria Michauxii Nutt. Tuberidiis globosis fere 1 cm diam, caule valido a basi medium usque folioso ad 50 cm alto, foliis oblongis v. ovali-lanceolatis ad 10 cm lor.gis ad 2,5 cm latis obtusis v. acutis supra subito decrescentibus, raeemo elongato 15 cm longo, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus longe ellipticis multo longioribus acutis deflexis,' pe- talis bipartitis, partitione postica lanceolata falcata sepalo dorsali aequilonga, antica flliformi longiore, labelli tripartiti lobis flliformibus, intermedio paulo tantum latiore breviore, calcari filiformi apice clavato ovario duplo fere longiore pen- dulo, processubus stigmatieis crassis deflexis labello appressis rotundatis, antherae canalibus brevibus ascendentibus. — Sep. dorsale 7 mm long, lateralia 1,0 cm longa, petalor. part. ant. et labelli laterales 1,5 cm longae, ovarium c. pedieello 2,5 cm calcar 6—7 cm longa. Habenaria Michauxii Nutt. Gener. Amer. II, 189; Elliott Botany South Carolina II, 489; Lindl. G. et Sp. Orch. 309; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 134; Orchis quinqueseta Mich. Et. Bor. Am. II, 155; Pursh. Flora Amer. sept. II, 586. Sudliche Vereinigte Staaten, Florida, Carolina b. Beaufort (Elliott!). 209. Habenaria repens Nutt. Caule stricto ad 80 cm alto a basi spicam usque folioso distiehophyllo, foliis supra decrescentibus lineari-lanceolatis acutis supremis minori- bus acuminatis ad 10 cm longis 1,5 cm latis, raeemo ad 10 cm longo satis densifloro multifloro, bracteis ovatis acutis margine plus minusve serrulatis interdum integris ovariorum c. pedicellis circ. 2 /8 aequantibus, Sepalo dorsali ovati-oblongo obtuso apicu- 318 — lato, lateraiibtts oblongis acutis carinatis angustioribus omnibus margine minute papillosis, petalorum partitione postica anguste- lanceolata y. lineari acuta a sepalo dorsali libera eique aequi- longa, antica lineari subaequali v. vix longiore, labelli parti- tionibus lateralibus anguste linearibus intermedia paulum lon¬ giore et latiore crassiore, calcari leviter incurvo vix inflato labello subaequilongo quam ovarium breviore acuto ; processubus stigmaticis satis longis crassis labello adpressis sed ab eo liberis, convergentibus psendohippocrepieis (i. e. antice liberis), an- therae canalibus subbrevioribus ascendentibus, rostello latissimo obtnsangulo. — Flores inter minores generis, sep. dors. 4—5 mm latum, lateralia 5—6 mm longa 3 mm lata, petalorum partitio utraque fere ipsi et sep. dors, aequilonga, calcar vix 1 cm longum. Habenaria repens Nutt. Gen. Amer. II, 190; EUiott Bot. South. Carol. II, 489; Lindl. G. et Sp. Orch. 310\ Chapman FI. South. Un. St. 461\ Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 134; Cogn. in FI. Bras. Ill \ pars 4, 91. — Hue Hab. radicans Griseb. Wight Cat. Bamon de la Sagra XI, 249\ Sanv. FI. Cub. N. 3348; Hemsley Biol. Centr. Am. Ill, 306. - Hob. tricuspis Grisebach Cat. pi. Cub. 271. Im ganzen tropischen Amerika, besonders in den KUstenliindern des caraibischen Meeres nnd Golfes von Mexico, landeinwarts bis Brasilien. Prov. Goyaz (Gardner N. 8990!) 210. Habenaria Schaffneri Watson. Caule ad 20 cm alto racemum 8—10 florum usque foliato, foliis oblongi- lanceolatis ad 5—6 mm longis 1—1,2 cm latis, bracteis magnis oblongis v. lanceolatis acutis ovaria rostrata superantibus. Sepalis oblongis, dorsali cucullato aenminato, lateralibus deflexis oblongis acutis, petalis bipartitis, partitione postica Ianceolata falcata acuta a sepalo dorsali libera eique aequilonga, antica lineari multo angnstiore fere aequilonga, labello basi inte^o lineari deinde tripartito, partitionibus linearibus intermedia /s longiore et triplo latiore quam laterales, calcari incurvo fib formi ovario multo longiore; processubus stigmaticis parale ^ongis lateralibus apice rotundatis labello adpressis, canali us antherae arrectis fere aequilongis, rostello parvo triangulo- — Flores inter mediocres generis, sep. 1 cm longa, petala breviora, labellum 1,5 cm,, ovarium 2,3 cm, calcar 3 cm longum. — 319 llabenaria Sehaffneri Watson in schedules; Krzl. in Enghrs Jahrb. XVI, 135. Sultropisches Central-Aroerika. Mexico, Staat Chihuahua Sierra Madre (Pringle N. 1372 a!). 17. Commelynifoliae. Krzl. in Englcr's Jahrb. XVI. 56 u. 136. Labellum tripartitum, petala simplieia, processus longia por- recti. — Plantae plerumque elatae foliosae, racemi elongati laxi saepius multiflori, ovaria saepius longe pedieellata et rostrata. — Africanae. Asiaticae. A. Labellum trilobum. a. Lab. lob. lineares, interm, duplo longior quam later., flores calvi. 211. H. ichneumonea Lindl. b. Lobus intermed. aequilongus duplo latior. 212. H. Staudtiana Krzl. c. Lab. lob. lanceol. acuti, intermedius paulo longior. 213. H. elliptica Wight. d. Lab. lob. lin., intermed. paulo long., antherae canal, brevior. qu. process. 214. H. Zollingeri JRchb. f. e. Lab. lob. lin., intermed. latior brevior, antherae canal, longiores qu. proc. 215. H. commelynifolia Wall. f. Lobi labelli lineares aequilongi et aequilati. u T 216 . H. Fordii Rolfe. W Labellum tripartitum. a. Caules calvi. «. Calcar ovario bene brevius. 217. H. fusifera Hook. f. P. Calcar ovario fere aequilongum v. vix brevius. § Canales anther, breviores quam process. 218. JET. avana Hook. f. §§ Canales anther, longiores quam process. 219. H. affinis Wight. C Petala linearia recta. 220. H. trifurcata Hook . f. CO Petala lanceolata falcata. 221. H. spathulaefolia Par. etRchb. f. T. Calcar mnlto longius qu. ovarium. 222. H. ovalifolia Wight . b. Cauies pilosi. a. Sepala omnia triangula obtusa. 223. H. vidua Par . et Rchb. f. p. Sep. dors, cucullat., lat. obovata. 224. H. muricata Vidal, 211. Habenaria ichneumonea Lindl. Planta gracilis caule 50^-75 cm alto, tuberibus subrotundis v. ovalibus in plantis junioribus filipendulis, foliis longi-lanceolatis v. lineari- lanceolatis acuminatis 12—15 cm longis 1,5—2 cm latis, supra decrescentibus, racemo plurifloro, laxifloro, bracteis vix duni* dium ovarii longe pedicellati aequantibus acuminatis aristatisve, ovario cum pedicello 2 - 2$ cm longo. Sepalis deflexis, dorsal oblongo obtuso, lateralibus valde inaequilateris obovalibus asi cuneatis apiculo juxtaposito, petalis simplicibus linearibus m 10 paulum dilatatis (s. longissime rhombeis), margine papil 0i,LS ’ labello basi simplice deinde tripartite, laciniis linearibus, mter^ medio duplo fere longiore quam laterales, calcari cur vat o a bello sublongiore apice inflato; processubus stigmaticis a * lobis lateralibus aequilongis, canalibus polliniorum eis su 01 ^ gioribus et duplo longioribus quam stipites ipsi, rostello paulo breviore quam antbera. — Flores 1 cm diam* vin ^ omnes floris partes 1 cm longae valde reclinatae, cacar longius. . * i in Eng- Habenaria ichneumonea Lindl. G. et Sp. Orch. 313\ Erz ■ er, JaM.XVI, 1* OrcHi, ick—a S„. in West-Afrika. Sierra Leone (Afzelius!), Argola (Welwitscn.j gebiet, Sibauge Farm (Soyaux N. 846!). 212. Habenaria Staudtiana Kid. n. sp. ribns crassis carnosis. Caule ad 50 cm alto satis finn° ^ oso, foliis 6—7 supra in bracteas transientibus ovatis c tis acuminatis basi amplexicaulibus, supremis minoribus latis. racemo plurifloro (ad 20) laxifloro, bracteis ovato o c pm longis gis acutis satis conspicuis tamen ovarns o—» cm ® v. quater brevioribus. Sepalo dorsali cucullato circuitu o obtuso, lateralibus sub antliesi deflexis cuneatis antice (si mavis obtriangulis), angulo anteriore rotundato postico petalis oblongis acutis dimidium usque sub sepalo dorsa ORCHIDACEARUM GENERA E T SPECIES Rxrosurr FRITZ KRAENZLIN Vol. \ r BBKMS. MATER & MtlLLER. — 321 conditis ibique tenerioribus, labelli basi integri lobis lateralibns anguste linearibus rectangule divergentibus retrorsis, lobo inter- medio plus duplo latiore lineari antice obtuso porrecto v. de- flexo, ealcari longissimo quam ovarium paulum longiore 7—8 cm longo, processubus stigmaticis longis crassis parallels, anthe- rae canalibus */* longioribus leviter ascendentibus, stamino- diis conspicuis rotundatis, rostello parvo triangulo sub anthera abscondito. -- Flos albus odorus, calcar viride, sepalum dor- sale et petala 8 mm longa, sep. lat. 1 cm, labell. 1,5 longum, lobi lat. 2 cm longi. Octobri. Trop. Afrika. Kamerun. Jaunde-Station 900 m bei Bongollo und Messa (einheim. Name „Tombo“) Felsplateau, Abhang in Spaiten, in welcben zur Regenzeit viel Wasser rinnt. 16. Octob. 1894 (Zenker and Staudt N. 508!). 213. Habenaria elliptica R. Wight. Caule 25—40 cm alto, foliis plerisque radicalibus lanceolatis v. ellip- ticis acutis 5—7 cm longis 1,5 cm latis decrescentibus, racemo mnltifloro, bracteis acuminatis flores aequantibus. Sepalis ova- tis acutis, intermedio minutissime denticulato, lateralibus multo majoribus deflexis, petalis ovatis obtusis, labello a basi medium usque integro unguiculato deinde 3-lobo, lobis lanceolatis acu¬ tis, intermedio paulo longiore, calcari ovario aequilongo fili- fonni apice clavato, toto flore intus puberulo; processubus stigmaticis carnosis deflexis labello adpressis, canalibus antherae paulo longioribus ascendentibus. — Flores inter minores ge¬ neris 6—7 mm diam. Habenaria elliptica R. Wight. Icon. pi. Ind. or. t. 1106 ; Hook. f. Bnt Ind - VI, 147; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 137. Ost-Indien. Pulney Berge (Wight N. 8014!). . 2U * Habenaria Zollingeri Rchb.f. Radicibus brosis villosis, foliis 3—4 basilaribus maximis petiolatis ,pe¬ rnio lineari folio ipsi aequilongo, foliis superioribus oblongis (lmnoribus) v. lanceolatis (majoribus) 10 cm: 4 cm v. 25 cm: cm tennissimis, scapo ad 70 cm alto et ultra squamis brac- teifoi mibus quibusdam et supra bracteis inanibus vestito, ra- Ce . mu ^longato, bracteis basi triangulis acuminatissimis margine tnmute ciliatulis ovaria et flores superantibus rbachi muriculata. 322 Sepalis ovatis acutis, lateralibus falcatis, dorsali cucullato, pe- talis simplicibus e basi paulo latiore angustatis linearibus ob- tusis falcatis, labello basi angusto simplice deinde dilatato tri- lobo, lobis lateralibus longioribus linearibus falcatis acutis, intermedio lineari breviore obtuso, callo arguto in disco, cal- caris filiformis orificio infundibuliformi, callis 2 ovalibus inter orificium et rostellum; processubus stigmatieis rectis antice subtus cochleatim excavatis, antherae canalibus subbrevioribus, staminodiis magnis tuberculatis, rostello parvo triangulo. — Flores inter minores generis sepala 5 mm longa, ovarium 1,5 cm, calcar paulo brevius. Habenaria ZoUingeri Rchb. f. in Bonplandia V {1957) 33; Krzl in Engler’s Jahrb. XVI , 137. Java. In Waldern bei Idjing 800—1150 m. (Zollinger!) 215. Habenaria comm.elynifolia Wall. Canle ad 80 cm alto basi vaginato deinde foliato, foliis lineari-lan- ceolatis acuminatis ad 20 cm longis, 3 ad 3,5 cm lads sensim in bracteas deerescentibus squamis numerosis inter folia et ra- cemum, bracteis longe aristatis ciliatis ovarium sessile et par¬ tem rostri aequantibus. Sepalo dorsali cucullato acuto, late¬ ralibus reflexis multo majoribus obovalibus apice juxtaposito, petalis linearibus oblongis acutis subfalcatis multo minoribus, labello basi integro deinde tripartito, lobis lineari-flliformibus intermedio convexo latiore longioribus, calcari filifonni apicem versus incrassato apice ipso clavato, ovario longe rostrato fere 2-plo longiore; processubus stigmatieis porrectis antice pedis formam aemulantibus. canalibus antherae duplo longioribus ascendentibus. — Elores albi 1,2 cm diam., calcar 8 cm, ova¬ rium 3,5—4 longum. Habenaria eommelymfolia Wall. Lindt. G. et Sp. Orch. Posth. papers III, 372 t. 339 anal. opt.! Hook. FI Brit. Ind. * 1, ’ Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 137. - Orchis commehjnifoha Koxb, K Ind. HI, 454; Grah. Cat. Bomb . 204. — Platanthera commelynifolia LtnM. Wall. Cat. n. 7037. Ost-Indien. Durch die ganze Halbinsel bis zum Himalaya verbreitet 216. Habenaria Fordii Rolfe. Scapo elato ad 60 alto, foliis radiealibus suberectis oblongi-lanceolatis acu & — 323 20—25 cm longis, raeemis multifloris 8—14 cm longis, brac- teis ovati-lanceolatis acutis 2—4 cm longis. Sepalo dorsali cum petalis in galeam conniventibus, sepalis lateralibus obli¬ que semiovatis patentibns, petalis lineari-lanceolatis acutis, labello angusto trifido, lobis lineari-filiformibus, calcari elon- gato apice crassiusculo; columna brevi, processubus stigmaticis porrectis, canalibus antherae elongatis. — Sep. dors, et petala 1.5 cm long, lateralia paulo longiora 6—7 mm lata, labell. 2.5 cm long, calcar 3—4 cm. — Flores albi. Habenaria Fordii Bolfe in Kew Bullet. 1896, 202. Nord-West-China. Kwangtung (Ford N. 360!). 217. Habenaria f u s i f e r a Hook. f. Planta medio- cri caule 30—45 cm alto, foliis oblongis v. oblongi-lanceolatis ad 8 cm longis 2—3 cm latis, ceterum habitu H. ellipticae Wight quam maxime simillima. Sepalo dorsali suborbiculari, lateralibus angustioribus oblongis, omnibus obtusis, petalis majoribus ovati-triangularibus, labelli tripartiti basin usque partitionibus lateralibus filiformibus intermedia longioribus, cal¬ cari basi angustato fusiformi ovario breviore; processubus stig¬ maticis clavatis deflexis basi labelli adnatis, antherae canali¬ bus brevibus, caudiculis breyibus, glandulis minutis. — Flores illis Hab. ellipticae omnino aequimagni excepto sepalo dorsali doplo latiore et labello basin usque tripartito. Habenaria fusifera Hook f. in FI. Brit. Ind. VI, 147; Krzl. in Fnglefs Jahrb. XVI, 138. Ost-Indien. Travancore. Anamally-Hugel (Beddome!) 218. Habenaria avana Hook- f. Planta mediocris parva caule 15—25 cm alto, foliis inferioribus 5—6 cm wgis superioribus cauli adpressis omnibus lineari-lanceolatis v * Iine *ribus acuminatis, racemo multifloro densifloro, bracteis 0vatls acuminatis flores superantibus, ovario 8—9 mm longo curvato. Sepalo dorsali latissimo fere orbiculari, lateralibus eflexis oblongis acutis longioribus, petalis aequilongis trian- labelli sepalis longioris tripartiti partitionibus lineari-subu- atls ’ basi kpa lineari, partitionibus lateralibus incurvis, cal- tan 0vai ‘io aequilongo; processubus stigmaticis longis clavatis — 324 — basi labelli adnatis, antlierae latae canalibiis brevibus, glandulis magnis. — Flores iuter minores generis. Habenaria avana Hook. f. in FI. Brit. lnd. VI, U S; Krtl. in Engler’s Jahrb. XVI , 138. Hinter-Indien. Burmah; Ava (Mrs. Burney!). 219. Habenaria affinis R. Wight. Caule ad 50 cm alto in basi ipsa cataphyllis yestito, foliis 2—3 oblongi- lanceolatis acutis v. acuminatis sensim in bracteas decrescen* tibus, racemo multifloro 16 cm longo, bracteis ovatis longe acuminatis ovarium brevi-pedicellatum aequantibus. Sepalis ovatis acutis, intermedio galeato herbaceo, lateralibus petaloi- deis, petalis simplicibus ovalibus, labelli trilobi lobis inter se fere aequalibus lanceolatis, lateralibus lineari-lanceolatis recur- vis, intermedia recto latiore, calcari ovarium aequante v. paulo breviore filiformi incurvo; processubus stigmaticis mediocribus clavatis labello appressis, canalibiis antlierae longioribus hamatis. — Flores inter minimos generis 5—6 mm diam. Habenaria affinis B. Wight. Icon. pi. Ind. Or. t. 1707 ; Hook. »" FI. Brit. Ind. VI. U9-, Krzl. in Eaglet's Jahrb. XVI, 138. Ost-Indien. Malabar, Concan (Stocks!), Belgaura (Ritschie!) Hima¬ laya-Assam (Clarke!). 220. Habenaria trifurcata Hook. f. Caule ad 30 cm alto basi cataphyllis vestito paulum infra medium fo- liato, foliis 8 —10 cm longis membranaceis ellipticis v. lanceo¬ latis acuminatis in bracteas v. squamas lanceolatas decrescen- tibus, racemo multifloro densifloro, bracteis lanceolatis ovana leviter curvata aequantibus. Sepalis ovati-lanceolatis acutis, petalis anguste linearibus aeqnilongis, labello aequilongo basin usque tripartito, partitionibus filiformibus v. subulatis, calcari filiformi ovario aequilongo v. paulum longiore; processubus stigmaticis elongatis clavatis labelli basi adnatis, antheiae canalibus brevibus, rostello angusto acuto. — Flores inter me- diocres generis, sepala petala labellum 8 mm longa. Habenaria trifurcata Hook. f. in Flora Brit. Ind. VI, U8\ hr*- in Bugler’s Jahrb. XVI, 139. Ost-Indien. Khasia-Hiigel (Nowgongo!). 221. Habenaria spathulaefolia Par. etRchb. • Caule 12—18 cm alto, foliis paucis (2) ipsi fere aequilongo — 325 — oblongis acutis, raeemo paucifloro (2—3), bracteis ovatis acutis ovarii pedicellati et rostrati aequantibus. Sepalo dorsali cucullato ventricoso, lateralibus deflexis obliquis ovatis acutis, petalis lanceolati-falcatis acutis, labello tripartito, partitione inediana sepalis longiore, lateralibus brevioribus (?), calcari filiformi incrassalo apice acuto incurvo ovario longiore; pro- cessubus stigmaticis abbreviatis, canalibus antherae elongatis, anthera alta. — Flores majuseuli, 2 cm lati, calcar 3,5 cm longum. Habenaria spathulaefolia Par. et Rchb. f. in Transact. Linn. Soc. XXX, 140 ; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 145) Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 139. Hinter-Indien Tenasserim Morgui (Parish!). 222. Habenaria ovalifolia R. Wight. Caule 50—120 cm alto foliis basilaribus 3—5 ovalibus acutis 10— 15 cm longis 4—5 cm latis, raeemo longo laxifloro, bracteis oblongis acuminatis ovaria hand aequantibus. Sepalo dorsali ovali obtuso, lateralibus deflexis oblongis subfaleatis obtusis petalis aequalibus e. sepalo dorsali galeam efficientibus, labello 3-fido, lobis lanceolatis acutis inter se aequalibus, intermedio Paulo longiore reflexo, calcari pendulo apice subclavato labello nnilto longiore, ovario subaeqnilongo; processubus stigmaticis carnosis crassis deflexis, canalibus antherae paulo brevioribus uncinatis. — Flores virides inter mediocres generis 1,2 cm diam. Habenaria ovalifolia E. Wight. Ic. Plant. Ind. Or., t. 1708\ Hook. f. »» Fl. Brit. Ind. VI, 149; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 139. Ost-Indien. Khasia -Hiigel (Lobb!), Malabar and Anamally Hugel (K. Wight!); Ni'gberrif>8 (Thomps. und Hooker!), Concan Malabar (Stocks’). 223. Habenaria vidua Par. et Rchb. f. Caule 11 40 cm alto subnutante (an semper?) foliis pro magnitudine pantae maximis lanceolatis basi cuneatis acutis ad 15 cm °ngis ad 3 cm latis dimidium racemi attingentibus, supremis lnuioribus. raeemo laxifloro paucifloro (2—9), rhachi pilosula, lacteis 1 / 3 —!/ 4 ovariorum aequantibus, ovariis angulum inter¬ im rectum cum rhachi efficientibus ad 3 cm longis. Sepalo orsali ovato obtuso acuto cucullato, lateralibus triangulis ^argme sub anthesi convoluto retrorso, petalis simplicibus la ngulis obtusis, labello tripartite, partitionibus omnibus fili- — 326 formibus acuminatis, lateralibus erectis, mediana deflexa ae- quilonga, calcari filiformi apicem versus ampliato acuto ovario pedicellato sublongiore; processubus stigmaticis antherae cana- libus elongatis porrectis infra adnatis. — Flores inter mediocres generis, sep. 1,2 cm longa arctissime ovario adpressa reflexa, labelli partit. intermedia 2,2 cm longa reflexa, calcar 4 cm longum ovario adpressum. Variat florum magnitudine interdnm duplo minore. Habenaria vidua Par. et Bchb. f. in Transact. Linn . Soc. XXX, 140 t. 27 B. (Icon non laudanda); Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 146', Krtl. in Engl. Jahrb. XVI, 140. Hinter-Indien. Moulmein (Reo. Parish!). 224. Habenaria muricata Vidal. Caule ad 60 cm alto muricato (pib’s praesertim in angulis caulis parum elevatis) foliis 3—4 oblongis acutis 10—15 cm longis 4—5 cm latis in bracteas sensim transientibus foliolis illis minoribus lanceolatis, racemo elongato 30 cm longo et ultra laxifloro, bracteis scariosis lanceolatis acutis acuminatisve ovaria sub- aequantibus. — Sepalo dorsali reflexo cucullato dorso carinato complicato, lateralibus reflexis obovatis obtusis sub anthesi in* volutis apice juxtaposito, petals simplicibus e basi lata oblongis obtuse acutis plus minusve reflexis sepalo dorsali affixis, labello trilobo basi in dentem argutum protracto, lobis lineari-filifor- mibus pendulis (angulum rect. c. basi efticientibus), intermedio paulo longiore, calcari filiformi clavato ovario longe rostrato aequilongo; processubus stigmaticis brevibus deflexis, antherae canalibus stipitibusque longissimis. — Flores inter mediocres generis, sep. 5—7 mm longa calcar et ovarium 1,8—2 cm longa. Habenaria muricata Bchb. f. Mss. in herb. Boissier; Krzl. in Eng levs Jahrb. XVI, 140. - Dissorrhynchium muricatum Schauer in Fov. Act. Hat. Cur. XIX. Suppl. I (1843), 434 t. 13. Philippinen (Cuming N. 2086 und 2142!). 18. Tridactylae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 56 u. 141. Labellum tripartitum, petala simplicia, processus long 1 * (Afficanae. Ins. Canar. Madagasc. Indicae.) Eine Gruppe meist afrikanischer Arten. H. tridactylitea Lindl. ro den Canarischen Inaeln ist unter 87® n. Br. der nOrdlichste Vertre — 327 der ganzen Grnppe und Gattung; sie ahnelt babituell einer Platanthera so sehr als moglich, ist aber hinsichtlich der Blfite eine eehte Habenaria. bezliglich des freien Teiles der Lippe durch die 3 meist schrag aus- einanderspreizenden Zipfel etwas Gemeinsames haben. Die raeisten Arten Sind afrikanisch; der Befund der Untersuchung weist aber hierher ausser einer Art von Madagascar 2 indische Arten, H. marginata Colebrook, die sogar babituell an H, tridactylites erinnert, und H. mntica Spanoghe. A. Calcar brevissimum sc. ovario multo brevius. a. Calcar saccatum, proc. stigmatici rotundati deflexi. 225. H. combusta Ridley b. Calcar vesiculosum, proc. stigmatici divergentes retusi. 226. H. microceras Hook. f. c. Calcar V$—Vs ovarii aequans, processus infra' coeh- leatim excavati. 227. H. Upulifera Par. et Rchb. f. B. Calcar ovario aequilongum. a. Labelli lobus intermedius longe triangulus, laterales hamati. 228. H. socotrana Rchb. f. b. Labelli lobi fere aequales. 229. H. tridactylites Lindl. c. Labellum basi cordatum. 230. H. cardiochila Krgl. C. Calcar ovario bene longius. a. Labellum basin usque tripartitum. a. Canales antherae semilongi, quam proc. stigmatici ascendentes. 231. H. mutica Spanoghe p. Canales antherae paulo breviores quam proc. stig¬ matici porrecti. 232. H. variabilis Ridley Canales porrecti antherae processubus stigmaticis glandulosis aequilongi. 233. H. tridactyla A. Rich. S. Canales antherae paulo longiores quam proc. stig¬ matici. 234. H. chlorotica Rchb. f. Canales antherae perpendiculariter arrecti ubique pa- pillosi, anthera magna. 235. H. deflexa Hochst. Z. Rostellum acutum liberum. Folia oblonga. 236. H. simplex Krzl. r t . Rostellum xiphoideo-triangulum. Folia linearia. 237. H. natalensis Rchb. f. b. Labellum basi unguiculatum a tertia parte tripartitum. 238. H Milnei Rchb. f. — 328 — 225. Habenaria combusta Ridley. Tuberidiis ovatis 2 cm longis 1 cm latis, caule 12—20 cm alto v. inter- dum altiore basi catapliyllis 1—2 acutis vestito deinde Mato, foliis 2—3 oblongis acutis semper racemi dimidium aequantibus y. attingentibus 5—9 cm longis 1,2—1,8 cm latis, racemo densifloro, bracteis inferioribus longissimis aristatis omnibus flores superantibus, siccis nigris. Sepalis ovatis acutis mucro- natis, lateralibus obliquis arrectis (baud deflexis), petalis ob¬ longis obtusissimis, labello basi in lobulos gynostemium am- plectentes parallelos producto, antice trilobo, lobis lateralibus linearibus falcatis (sed non recurvatis) obtusis, intermedio recto duplo latiore et longiore, calcari brevissimo saccato; processubus stigmaticis brevibus rotundatis deflexis labello adpressis, cana- libus antherae brevissimis, rostello minuto triangulo. — Flores inter minores generis, sep. 3 mm longa, petala quam labellum breviora, calcar multo brevius, sepalorum apices adusti. Habenaria combusta Bidley in Journ. of Botany XXIV (1886) 291; Krzl. in Engler's Jahrb. XIV, Ml; Engler Hochgeb. Flora trop. Afr. 182. Subtropisches Ost-Afrika. Abyssinien. Berg Guuna 3300 m (Schim- per N. 1312!). 226. Habenaria microceras Hook. f. Caule ad 80 cm alto basi cataphyllis arete adpressis vestito medio fo- liato, foliis ovalibus v. lanceolatis ad 8 cm longis ad 3 cm latis 7—9 nerviis, racemo elongato multifloro, bracteis quam ovaria rostrata brevioribus subulatis lanceolatis. Sepalis pe- talisque late oblongis obtuse acutis (petalis paulo minoribus), labello oblongo trilobo, lobis lateralibus intermedio V 3 breviori- bus et paulo angustioribus omnibus antice obtusis, ealean brevissimo vesiculari, processubus stigmaticis divergent ibus re- tusis, antberae canalibus contiguis. — Flores 2 mm diam. calcar etiam brevius. Habenaria microceras Hook. f. Proceed. Linn. Soc. VII (1864), 321. Krzl. in Engl. Jahrb. XVI, 142; Engler in Hochgeb. Flora trop. Afr. 142. Tropisches West-Afrika. Kamerun-Berge 2330 m (Mann!). 227. Habenaria tipulifera Par. et Rchb. t Tuberidiis oblongis caule ad 70 cm alto valido basi catapbyllis vestito medio foliato, foliis 3—4 lineari-lanceolatis 15 15 longis 2,5—3 cm latis, racemo elongato plurifloro, bracteis ovati-triangulis ovaria aequantibus. — Sepalis petalisque conni- ventibus, sepalo dorsali triangulo, lateralibus cuneatis ligulatis obtuse acutis, petalis ligulati-falcatis uninerviis, labelli tripar¬ tite „lamina transversa supra unguem,“ partitionibus laterali¬ bus divaricatis setacei-fUifoimibus longissimis, intermedia multo breviore laneeolata porrecta, calcari basi flliformi deinde clavato V3—V* partem ovarii aequante; processubus stigmaticis porrectis incrassatis infra cochleatim excavatis, antherae canalibus pa¬ rallels aequilongis basi processubus stigmaticis adnatis. — Flores inter mediocres generis. Habenaria tipulifera Par. et Bchb. f. Transact. Linn. Soc. XXX. 139; Hook. FI. Brit. Ind. VI, 157; Krzl. in Engl. Jahrb. XVI, 142. — Peristylus gracilis? Bl. Bijdr. 406 ? ? (ex Hook. 1. c.) Hinter-Indien. Burmah, Moulmein (Rev. Parish). 228. Habenaria socotrana Balfour. Foliis basi- laribus rosulatis 4 —;5 oblongi-ellipticis obtusis tenerrimis 3—8 cm longis 1,5—2 cm latis, scapo tenui 20—25 cm alto squamis bracteiformibus aristatis vestito, racemo elongato dis- tantifloro, bracteis quam pedieelli vix longioribus. Sepalis tri- angularibus ovatis acutis, petalis simplicibus angustioribus la¬ belli tripartiti lobis lateralibus angustis linearibus hamatis, intermedio e basi triangulari ligulato, apice?, calcari acuto. Processus, breves rotundati, canales antlierae in planta post fructuum maturitatem collecta examinare non licuit.) — Flores inter minimos generis 3—4 mm diam., calcar 1,3 cm longum tenue. — Februar.—Martio. Habenaria socotrana Balfour in Proceed. Soc. Edinb. XU (1882) 96 et transact. Boy. Edinburgh 285, t. 82 B; Krzl. in Engler’s Jahrb. xri, U3. Tropischea Ost-Afrika. Socotra- Hugel bei Galonsir. (Bayley Balfour & 816!). 229. Habenaria tridactylites Lindl. Tuberidiis 2 oblongis, caule 8—25 cm alto basi bifoliato, scapo ceterum Q udo, foliis oblongis v. oblongi-laneeolatis ad 10 cm longis ad M cm latis suboppositis interdum subremotis, racemo distanti- floro Paucifloro (6), bracteis ovatis acutis */« tantum ovarii aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus deflexis 330 lineari-oblongis obtuse acutis, petalis simplicibus a basi late trianguli-angustatis falcatis acutis cum sepalo dorlali galeam formantibus, labelli tripartiti partitionibus litiearibns, interme¬ dia paulo breviore et latiore, calcari flliformi incurvo, labello duplo fere longiore ovario aequilongo; processubus stigmaticis rectis oblongis acutis, antherae canalibus brevioribus, anthera lata. — Flores inter mediocres generis expansi 1,2 cm diam. sep. 7 mm longa, labellum aequilongum, calcar 1,6 cm ovarium aequilongum. Habenaria tridactylites Lindl. G. et Sp. Orch. 319 ; Krel. in Eng- ler’s Jahrb. XVI , 113. Canarische Inseln (WeJ>b und Berthelot), Teneriffa (Bourgeau N. 26 und iter seed. N. 1455) ; San Diego del monte, Hierro, Valverde, S. Cruz de Teneriffa (Bolle! Wawra und Maly!). 230. Habenaria cardioeliila Krzl. Tuberidiis 2—3 cm longis 1,5 cm crassis oblongis, caule valido basi ca- taphyllis ringentibus vestito supra racemum usque foliato 50 cm alto basi fere 1 cm diam. foliis 5-6 arrectis longe et ample vaginantibus oblongi-lanceolatis ad 12 cm longis ad 3 cm latis acutis supremis racemum vix attingentibus, racemo cylindra- ceo densifloro 13 cm, bracteis ovatis acuminatis quam flores sublongioribus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus ovatis acutis obliquis erectis conniventibus, petalis simplicibus oblon¬ gis obtusis apice rotundatis, sepalis petalisque explanatis, la¬ bello trilobo basi pandurato v. cordato, auriculis 2 rotundatis lobis lateralibus linearibus falcatis recurvatis, intermedio line- ari sublatiore apice rotundato obtuso, calcari cylindraceo pen- dulo ovario et labello aequilongo obtuso; processubus stigmati¬ cis deflexis parallelis labelli basi ineumbentibus antice rotun¬ datis, antherae canalibus brevissimis, rostello parvo obtuso. — Flores albi nunquam atrati 7 mm transversi, labellum 7 mm long, calcar et ovarium aequilonga. Habenaria cardiockila Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 244. Abyaainien. Unter Hab. vaginata A. Rich. Abba Gerima 2280 (Schimper!). 231. Habenaria mutica Spanoghe. Tuberidus oblongis v. cylindraceis 1—2 cm longis 5 mm (siccis) dm — 331 caule ad 30 cm alto basi foliato supra squamato, foliis paucis linearibus y. lineari-lanceolatis acutis 5 cm longis 3—4 mm latis, racemo subcorymboso, bracteis ovatis acutis ovarii V* V* aequantibus. Sepalis petalisque indivisis late ovatis acutis, sepalis lateralibus reflexis paulo longioribus obliquis ceterum aequalibus, labelli tripartiti partitionibus filiformibus, intermedio fere ter longiore quam laterales, calcari filiformi nonies ad decies longiore quam perigonii pbylla, duplo fere quam ovarium; processubus stigmaticis cylindraceis acutis, antherae canalibus semilongis recte ascendentibus. — Flores inter minores generis sepala petalaque 3—4 mm longa label- lum 7 mm calcar 3 cm ovarium 1—1,2 cm longum. Habenaria mutica Spanoghe. Prodr. Flor. Timor, in Linnaea XV (iS41), 477; Krzl. in EngUr'a Jahrb. XVI , 144. Insel Timor. (Spanghe!) An dem Original-Exemplar, welches der Verf. vom Rijka Mus. zu Leyden gutigst geliehen erhielt, war der mittlere Teil des Labellum 2 bis 3 mal so lang als die seitlichen, in alien anderen Punkten stimmte die Beschreibung. 232. Habenaria variabilis Kidley. Planta om¬ nibus partibus variabilis. Tuberidiis 2 cm diam.. caule 30—48 cm alto robusto, foliis oblongis v. oblongo-lanceolatis v. lineari- lanceolatis obtusis obtuse-acutatis acutis v. imo acuminatis cauli adpressis ad 13 cm longis ad 3 cm latis v. ad 12 cm longis et vix 2 cm latis supra decrescentibus, racemo densifloro multifloro, bracteis ovatis acutis v. acuminatis quam flores aut longioribus aut brevioribus, ovaiiis eurvatis. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus deflexis obloilgis acutis, petalis sim- plicibus ovatis obtusis v. acutis cum sepalo dorsali galeatis, omnibus et sepalis et petalis intus et interdum margine apicem versus plus minusve papillosis, labello e basi cuneata trilobo, lobis inter se fere aequalibus lateralibus margine exteriore rotundatis ceterum rectis oblongis obtusis, intermedio oblongo obtuso, calcari filiformi longitudine valde vario, incurvo; pro¬ cessubus stigmaticis porrectis compressis antice tuberculati- dentatis, canalibus antherae paulo brevioribus. — Flores magni- tttdiue diversae, inveniuntur minores 2—3 mm diam. calcari- — 332 bus 1,5 cm longis, majores 5—6 mm diam., caicaribus 2 cm longis. Eabenaria variatilis Eidley in Journ. of Bot. XXIV (1886) 294; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 144. Abyssinien. Bergwiesen 2830 m Uber d. Meer. Bei Dschan Meda und Debra Tabor (Schimper N. 1265! 1292! 1295!); auf dem Berge Gunna 33CO m (Schimper N. 1304!). Mr. Ridley unterscheidet ausser dem Typus noch 2, Varietaten, parviflora und acutifolia, giebt jedoch zu, dass damit die Verscbieden- heiten noch lange nicht erschbpft seien. Da der Verf. nicbt nur die Ridley’schen Typen im Brit. Mus., sondern das sehr viel reicblichere Material des Berliner Botan. Mus. zu untersuehen Gelegenheit hatte, ist er der Ansicht, dass das Aufatellen von Varietaten bei dieser Art keinen Zweck mebr hat, die Variabilitat erstreckt sich auf alle Teile. Es liegen Formen vor, die die Namen longicalcarata, longibracteata und ahnliche gewissermassen aufnotigen; gauz abgeseben davon, dass alle die Namen, auch parviflora, die sich auf diese Teile beziehen, bereits als Speciesnamen an Habenarien vergeben sind, und die Verwendung solcher Namen noch einmal als Varietatsnamen ihr Bedenkliches bat, ist der Verf. der Ansicht, dass auch mit der Vermehrung der Varietaten nicht mehr und besser cbarakterisiert wird, als mit dem Namen selbst 233. Habenaria tridactyla A. Eicli. Tuberi- diis 1,5—2 cm diam. caule 20—24 cm alto, cataphyllis in folia remota accrescentibus', foliis oblongis acutis 6—7 cm longis 1—1,5 cm latis in bracteas decrescentibus, racemo elon- gato interdum dimldinm totius plantae aequante, bracteis acuminatis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus deflexis obovati-oblongis acutus majoribus, petalis simplicibus linearibus v. oblongis acutis, labelli trilobi lobis aequilongis et omnino aequalibus carnosis, calcari pendulo filiformi ovario pedicellato plus duplo longiore; processubus stigmaticis glandulosis porrectis acutis, canalibns antherae aequilongis rectis, rostello e basi lata subito angustato an- tberae aequilongo, staminodiis minutis subglobosis. — Flores inter minores generis, sep. 3 mm longa, calcar 1,7 cm iongmn quam labellum ter longius, ovarium 1 cm longum. Habenaria tridactyla A. Eich. Tent am. FI. Abyssin. U, 292; Echb. f. in Walper's Annul. HI, 586; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 145- Abyssinien. Provinz Chire. Abba Garinna. Auf den Bergen bei Mettgalo (Schimper N. 5511). 333 234. Habenaria elilorotica Rehb. f. Caule gra- cili 40 cm alto foliis linearibus 6—8 cm longis 2—3 mm latis acuminatis, racemo elongato modo Spiranthidis cujusdam torto remotifloro, bracteis parvis vix pedicelhim aeqnantibus oval is subito v. abrupte acuminatis. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus reflexis oblongis falcatis, petalis lateralibus sim- plicibus lanceolatis semilunatis sub sepalo dorsali absconditis, labelli tripartiti partitionibus filiformibus, intermedia paulum longiore vel aequilonga, calcari filiformi dependente ovario pedicellato duplo fere longiore; processubus stigmaticis Jiberis acutis, canalibus antherae paulo longioribus. — Flores virides minnti sepala petalaque 2 mm longa, calcar 2 cm longum. Habenaria chlorotica Hchb. f. in Flora XXII, 178 ; Krzl. in Eng - Ur's Jahrb. XVI, 145. Tropisches Weat-Afrika. Huilla 1270-1800 m zwischen dem 14. °nd 16. slldl. Parallelkreis. (Welwitsch Iter angolense N. 725!). 235. Habenaria deflexa Hochst. Tuberidiis pro plantae magnitudine satis magnis 1,5—2 cm diam. caule ad 20 cm alto basi foliato, foliis oblongi - lanceolatis ad 6 cm longis ad I cm latis acutis, supra decrescentibus, racemo ad 8 cm longo plurifloro, bracteis ovatis acutis ovarium pedicel- latum non aequantibus. Sepalis oblongis, intermedio recto, lateralibus longioribus deflexis acutis apicem versus (omnibus) margine minutissime fimbriatis, petalis oblongi-triangulis acutis simplicibus sepalo dorsali agglutinatis, labelli trilobi lobis li¬ nearibus obtusis, intermedio longiore calcari filiformi ovario fere sesquilongiore: processubus stigmaticis liberis rectis ob¬ tusis ubique papililosis, antherae canalibus arrectis fere per- pendicularibus, antliera sepalo dorsali fere aequilonga. — Flo¬ res inter minimos generis, sepala 2—2,5 mm longa, labellum v ix 5 mm, calcar 1,5 cm, ovarium -c. pedicello 9—12 mm longum. Habenaria deflexa Hochst. Mss. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 146. Abyssioien (Schimper N. 606! 1858). Colonia Eritrea bei Ginda iScbweinfurth N. 123! 1891). 236. Habenaria simplex Krzl. Caule drciter cm alto tenui, foliis oblong'-lanceolatis 6—7 cm longis — 334 J,2—1,5 cm latis sensim in bracteas decrescentibus, racemo gracili 12—15- floro, bracteis oblongi-lanceolatis 2—2,5 cm longis aeuminatis ovaria longe pedicellata aequantibus s. pan- lum superantibus. Sepalo dorsali ovali-lanceolato cucullato, lateralibus aequalibus reflexis acutis, petalis simplicibus sub sepalo dorsali partim absconditis subaequilongis angustioribus. labello basin usque tripartito, partitionibus aequalibus filifor- mibus obtusis, calcari ovario longiore tenuissimo apicem versus tertia parte inflato obtuso; processubus stigmafcicis porrectis, antlierae canalibus ascendentibus, rostello acuto libero. — Flores virides inter mediocres, sep. et pet. 7 mm longa 1,5 mm lata, labell. 5 mm, calcar 3 cm longum, anthera 2,5 mm alta. Habenaria simplex Krzl . in Verhandl. nnturw. Verein Bremen YU {1881) 260; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 146. Madagascar. Efitra (Rutenberg!). 237. Habenaria natalensis Rclib. f. Caulegra- cili 40 cm alto, foliis (basilaria desunt) caulinis linearibns 12—14 cm longis 0,5—1 cm latis apicibus incurvis, racemo post anthesin remotifloro, bracteis ovario aequilongis apicibus recurvis. Sepalo dorsali late ovati-oblongo, lateralibus aequa- libus arcuatis, petalis falcatis basi antice angulatis (angulo rotundato), labelli tripartiti partitionibus filiformibus abbre- viatis, calcari filiformi apicem versus ampliato arcuato ovario pedicellato longiore; processubus stigmaticis porrectis, antherae canalibus ascendentibus „rostelli lacinia media xiphoidei-tri- angula parva.“ Habenaria natalensis Rchb. f. Otia II, 97; Bolus in Joum. Linn. Soe. XXV {1889) 191 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 146. Tropischea Sud-Afrika; Natal, Zululand (Gerard!). 238. Habenaria Milnei Rchb. f. Forsan ultra* pedalis, foliis infimis? — geminis in caule ovatis acutis distanti* bus, vagina lanceolata 1 superiore, racemo laxo paucifloro, brac¬ teis lanceolatis apiculatis ovaria pedicellata ultra pollicaria dimi- dia non aequantibus. Sepalis oblongi-lanceolatis acutis, petalis lineari-talcatis obtusis binervibus, labello unguiculato ante ter- tiam basilarem trifido, laciniis lateralibus linearibus acutis di- varicatis, calcari filiformi ovarium pedicellatum excedente, — 335 — processubus stigmaticis teretiusculis deorsum uncinatis porrec- tia elongatis, canalibns anthem tennibus ascendentibus, rostelli processu mediano triangulo parvo. (ex Rchb.). Hnlenaria MilneWchb.f. Otia 96\ Krtl. in Englers Jahrb. XVI\ 147. Tropiacbes West-Afrika. Gaboon (Milne!). Species mihi non visa. 19. Dipliyllae. Krzl. in Englers Jahrb. XVI\ 56 u. 147. Die Arten dieaer Gruppe sind habituell sehr ttberoinstimmend gebam:, sie zerfall Gn naturgemSss in die beiden Unterabteilungen tjtio antica nur andeutungsweise vorhanden ist. Die beiden an urOsse meist etwas verschiedenen grundstandigen Laubblatter sind fast immer lederig und sehr resistent, nur bei 2 Arten, die aber nach alien sonstigen Kennzeichen unbedingt hierher gehOren, sind diese Blatter krautartig. - Alie Arten sind gerontogaisch und be- Ari^H A’th' 1 Vo . r,iebe die trockneren Teile des Gebietes. Eine bietes der »Flora Orientalis" und bildet hier auch den nOrdlichsten Aussenposten der Gattung. A. Pet ala lateralia bipartita. Folia herbacea. «. Petalorum partitio antica filiformis. 239. H. grandiflora Lindl. f*. Petalorum partitio antica dentiformis. 240. H. Clarkei Krzl. b. Folia coriacea. «. Petalorum et labelli partitiones ceteris floris par- tibus aequilongae v. part, antica paulo brevior. § Floris foliola calva. O Labelli partitiones laterales rectae. Flores parvi. 241. H. Dregeana Lindl. OO Labelli partitiones laterales circinatae. Flo¬ res satis conspicui. 242. H. glaucifdia Bureau et Franchet §§ Floris foliola pilosa. 243. H Lecardii Krzl. — 336 P. Petalorum et labelli partitiones longissimae. § Lobus labelli intermedins lateralibus multo bre- vior (calcar 6—8 cm long.) ovarium excedens. 244. H, subarmata Rchb. f. §§ Calcar ovario aequilongum. 245. H. Krdnzliniana Schkchter §§§ Lobus labelli intermedius lateralibus aequilongu*. O Calcar ovario sublongius 4—5 cm longum. 246. H. Mechoivii Rchb. f. OO Calcar ovario duplo longius 4—5 cm longum. 247. H. stylites Moore et Rchb. f. GOO Calcar ovario duplo longius, 10—11 cm longum. 248. H. armatissima Rchb. f. OOOO Calcar longissim. 14—15 cm longum. 249. H. rhopalostigma Rolfe T- Petalorum et labelli partitiones aequales satis lon- gae (nec tamen longissim ae dicendae). Calcar longissimum 15 cm long. 250. H. macrura Krzl. B. Petala simplicia. a. Labelli partitio intermedia paulo longior. a. Calcar ovario triplo longius. 251. H. vaginata A. Rich' P- Calcar ovario subbrevius. 252. H. crassifolia A. Rid*. b. Labelli partitio intermedia manifeste longior, laterales falcatae. 253. H. falcigera Rchb. f- c. Labelli partitio intermedia brevior. Labellum sepalis longius. § Calcar ovario brevius. 254. H. Aitchiionii Rchb. /• §§ Calcar ovario aequilongum. Petala linearia falcata. 255. H. diphylla DalzeU. §§§ Calcar quam ovarium longius. 256. H. camptoceras Rotf e C. Petala simplicia labello ecalcarato aequalia. 257. H. reniformis Hook. /• 33 j 239. Habenaria gran diflora Lindl. Planta pusilia, tnberidiis parvis globosis, foliis 1 v. 2 basilaribus suboppositis plus minusve rotundatis interdum fere orbiciilaribus plerumque acutis 2 cm latis 2,5—3^3,5 cm longis, scapo 5—9 cm alto nudo, racemo paucifloro (1—4), bracteis ovatis acutis infimam tautiim partem pedicelli longi amplectentibns. Sepalis ovatis acutis subaequalibus patentibus, petalis bipartitis, partitione postica sepalo dorsali aequali latissima, antica longiore filiformi, labelli tripartiti partitionibus lateralibus filiformibus petalorum partitioni anticae aequalibus, intermedia breviore lineari-lanceo- lata, calcari incurvo filiformi apice ipso clavato ovarii lon- gissime pedicellati vix dimidium aequante; processubus stig- maticis longis rectis antherae canalibus semilongis. — Flores inter mediocres generis, sepala 5 mm longa, petalor. part, an¬ tica et labelli part, later, multo longiores, calcar 1,5 cm long, ovarium 1.3—1,5 cm, pedicellus 2,5—3 cm longus. Habenaria grandi/lora Lindl. in Wallich Cat. N. 7032 ; Krzl. in Lngler's Jahrb. XVI, 148; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 136. — Hub. rotundifolia Lindl. G. et Sp. Orch. 306. Ost-Indien. Malabar. Concan (Stocks! Law! Thompson n. Hookf.!) 210. Habenaria Clarkei Krzl. Planta pusilia, tnberidiis ovalibus 1 cm longis 5 mm diam. cataphyllo 1 in infima parte caulis, foliis 2 suboppositis cordatis acutis infra et supra elegantissime favosi reticulatis 2 cm longis 1,5 — 1,8 cm atis, scapo 5—8 cm alto, racemo paucifloro (2—3). Sepalo orsali ovato acuto cucullato, lateralibus paulo longioribus ovatis acuminatis, petalis bipartitis, partitione postica tri- a ugula acuta sepalis fere aequilonga, antica in dentem acutum reducta, labelli tripartiti partitionibus linearibus, lateralibus a pice recurvis angustioribus longioribusque quam intermedia recta, calcari incurvo fere semicirculum efficiente apice cla- Jato obtuso; processubus stigmaticis crassis, canalibus antherae eie aequilongis. — Sep. petalaque 6—7 mm longa 3— 4 mm ata , lal >ellum 7 mm, calcar 10 mm, ovarium c. pedicello 10 mm longa. S^enona Clarkei Krzl. in Kngler's Jahrb. XVI, 1A8. ^ ^ 338 241. Habenaria Dregeana Lin dl. Planta magni- tudine quam maxime variabilis, caule 10—30 cm alto, tube- ridiis globosis fere 'l,5 cm diara. foliis 2 basilaribus suboppo- sitis inaequalibus fere orbicularibus breviter acutatis 3—3,5 cm diam., scapo squamis bractescentibus 10—15 ovato-lanceolatis acuminatis vestito, raeemo densiusculo 5—10 cm longo (Y« totius plantae aequante), bracteis ovarium breviter pedicella- tum baud v. vix aequantibus 7—8 mm longis. Sepalis ova- libus acutis, lateralibus subobliquis ceterum aequalibus, petalis bifidis, sinu rotundato, partitione postica sepalo dorsali appressa lineari falcata acuta, antica duplo angustiore et breviore ce- terum simillima labelli lobis quam maxime aequali, labello tripartito fere basin usque fisso, partitionibus linearibus acutis, intermedia duplo longiore et latiore, calcari pendulo a media parte apicem usque inflato obtuso ovario brevi-pedicellato sub- longiore; processubus stigmaticis porrectis, canalibus stipitum duplo brevioribus arrectis, rostello minimo triangulo inter an- therae magnae loculos abscondito. — Totus flos viridi-albus 8—10 mm diam. calcar 1,3 cm longum. Habenaria Dregeana Lindl. in Annal. Nat. Hist. IV (1840) 314] Krzl. in Englcrs Jahrb. XVI, 149 ; Bolus in Orch. South Afr. t. 15. - Hue H. Tysoni Bolus in Joum. Linn. Soc. XXV, 166 ; Krzl. inEnglers Jahrb. XVI, 149 u. H. Mac Owaniana ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 150 — H. arachnoides Mac Owan in sefted. Engler's Jahrb. XX (1SS5), Beiblatt Heft 4, 36. Tropisches West Afrika und SUd-Afrika. Huilla 1280-1800 m zwiachen 14* end 16° sttdl. Breite (Welwitsch N. 732!). — I«n Geb»*t des Caplandes ziemlich hitufig und in alien Sammlungen von zabl* reichen Standorten vertreten. 242. Habenaria glaucifolia Bureau et Franchet. Tuberidiis oblongis, foliis 2 oppositis transverse elliptic* 4—6 cm latis 3-4 cm longis, abrupte apiculatis, scapo ad 30 cm alto aphyllo minute puberulo, raeemo laxo dimidium scapi fere occupante, bracteis lanceolatis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali oblongo (v. potius rhombeo an- gnlis rotundatis) apice obtuso, sepalis lateralibus semiovatis, petalis bipartitis aequilongis, partitione postica sepalo dorsali simili, antica multo minore protenso triangulo. labello bre>i* 339 — unguiculato tripartito, partitionibus lateralibus linearibus antice circinnatis acutis, intermedio duplo fere latiore recto 1 /i bre- viore obtuso, calcari ovarium fere aequante filiformi pendulo apice inflato, gynostemio brevi, anthera latissima loculamentis valde sejunctis, canalibus antherae rectis semilongis; processu- bus stigmaticis eadem fere longit udine labello adpressis, rostel- lum non vidi. — Flores speciosi sub anthesi ringentes 2,5 cm diametro, albi v. albi-virides labellum et calcar viridia. Habenaria glaucifolia Bureau et Franchet. Joum. de Botan. V t (1891). 152. China. West Szechuen and Tibetan frontier, chiefly near Ta- chienlu 90C0-18,500 F. (Mr. A. E. Pratt N. 687!). 243. Habenaria Ldcardii Krzl. Tuberidiis glo- bosis 2 cm diam. radicibus numerosis supra tuberidia, caule 30—40 cm alto, folia unico (an semper?) cordato plus minusve orbiculari birsuto, vaginis 2—3 in scapo ceterum nudo apicem usque birsuto, racemo distantifloro paucifloro (8—10), bracteis minutis ovatis acutis ipsis et ovario brevi-pedicellato 1,5 cm longo villoso. Sepalo dorsali latissimo ovato obtuso, lateralibus de- flexis oblongis acutis extus dense pilosis, petalis bipartitis, pavtitione postica lineari acuta falcata, margine minutissime ciliata. antica filiformi quater longiore, labello basin usque tripartito, partitionibus lateralibus filiformibus, intermedia li- neari breviore latiore acuta, calcari longissimo filiformi apicem versus vix incrassato acuto ovario ter quater longiore; pro- cessubus stigmaticis brevibus late capitatis, antherae canalibus aequilongis ascendentibus. — Flores minores, sep. 5 mm longa, petalor. pare antica et labelli part, laterales 2 cm longae, calcar 7—8 mm longum. Habenaria Lecardii Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 150. Tropischea Weat-Afrika. Mahina (L6card N. 190!). 244. Habenaria subarmata Rchb. f. Tuberidiis ovatis 5—6 cm longis 3 cm crassis, foliis 2 maximis sub- oppositis transverse ellipticis ad 10—15 cm longis 17—25 cm l&tis humistratis, scapo vaginis scariosis numerosis vestito ad 70 cm alto, angulato supra bine inde setis sparsis obsito, racemo laxifloro, bracteis scariosis acuminatis ovario 5—6 cm 34a — long© multo brevioribus. Sepalo dorsali ablongo acuto, late¬ ralibus semiorbicularibus aciitis reflexis; petalis bipartite, par- titione postica breviore lineari falcata, antica filiformi multo longiore, labelli trilobi lobis lateralibus filiformibus longissimis, intermedio multo breviore lineari, calcari filiformi tenuissimo subbreviore quam ovarium longe rostratum; processubus stig- maticis rectis apice eapitatis, canalibus antherae dimidio bre¬ vioribus; staminodiis elongatis supra rotundatis clavatis. — Flores 2 cm diam. calcar 6 v. 7, v. 8 cm longum. Habenaria mbarmata Rchb. f. Otia H, 98; Krzl. in Englert Jahrb. xvi ; 1st Sud-Ost-Afrika. Bei Tete 14*-19* S. Br. (Livingstones South Afrika Exped.!) 245. Habenaria Kranz 1 iniana Schlechter. M Gla- bra erecta 20—25 cm alta, foliis radicalibus 2 humistratis suborbicularibus breve acuminatis carnosulis 3,5—4 cm longis nudis 4—5 cm latis, scapo gracili vaginis pluribus parviilis lanceolatis acutissimis obsessis, spica satis densa cylindracea v. oblonga c. 20-flora, bracteis erectis lanceolatis acutissimis ovario longissime pedicellato multo brevioribus, floribus w genere mediocribus viridibus. Sepalo dorsali ovati-cucullato acuminato v. acuto, lateralibus deflexis aequilongis oblique ovatis acutis glabris 7 mm longis, petalorum partit. postica Ian- ceolata falcata acuta galeam aequante, margine exteriore mmu- tissima ciliato, partit. antica 3—4-plo longiore filiformi, flexuoso, marginibus minutissime ciliatis, labelli tripartiti segmentis la¬ teralibus petalor. partitioni anticae simillimis intermediaque lineari obtusiuscula multo breviore, marginibus munutissime ciliatis, calcari filiformi apicem versus inflato obtuso ovaiio subaequilongo, anthera suberecta obtusa; connectivo loculoium apices vix aequante, canalibus antherae porrectis filiformibus satis longis, rostelli lobo intermedio ovato obtusiusculo concavo lateralibus linearibus longioribus, processubus stigmat. porrec is linearibus apice trancatis canales antherarum vix excedentibus • Habenaria Krdnzliniana Schlechter in Englefs Sot Jahrbucher A A Beiblatt Heft 4, 35 (1895. 10. Mai). Sttdtropisches Sild-Afrika. „In graminosis humidis inter Pietere* burg et Boutboseh montea alt. 1530 m. (Schlechter N. 4360 !)• — 341 — Ich habe die Pflanze nach Originalexemplaren nachuntersucht, finde die Diagnose des Autors aber so zutreffend, dass ich sie trotz mancher Lilngen wOrtlich wiedergegeben habe. K. 246. Habenaria Mechowii Rclib. f. Planta egregia! Foliis 2—3 basilaribus fere orbicularibus aeutatis 9 cm longis 11 cm latis, caule 60—70 cm alto a basi ipsa racemum usque foliolis bracteiformibus scariosis amplis late ovalibus acutis yestito, racemo paucifloro, distantifloro, bracteis magnis ovalibns acutis 5—7 cm longis 2—2,5 cm latis ovarium pedicellatum non aequantibus, nervis primariis denticulatis ser- ratis. Sepalo dorsali magno ovato acuto galeato, lateralibus de- flexis oblongis acuminatis aequilongis, nervis sepalorum serrulatis, petalis bipartitis, partitione posteriore breviore quam anterior, utraque lineari valde elongata, labelli trilobi lobis lateralibus longis linearibus subaequilongis, calcari ovario pedicellato sub- longiore dependente apice infloto; processubus stigmaticis por- rectis capitatis, canalibus caudicularum filiformibus, anthera acuta, rostello basi cucullato in apicem linearem acutum pro¬ nto antherae fere aequilongo, margine fimbriato. — Flores inter maximos generis, sep. dors. 2,2 cm longum, later. 2,5— 3 cm longa, part, interm, labelli 4 cm excedens, laterales sub- breviores, calcar 4,5 cm longum. Habenaria Mechoivii Echb. f. in Flora 1883, 533; Krel. in Englert Jahrb. XVI, 151. Trop. West-Afrika. Melange, Quangogebiet (v. Mechow N. 4500- Angola, Quindumba (Anchieta N. 41!). 247. Habenaria stylites Rckb. f. et Moore. Caule certissime alto, foliis? — scapo foliolis bracteiformibus lanceolatis acuminatis sparsim vestito, racemo ad 10 cm longo laxifloro, bracteis quam ovaria pedicellata plus duplo breviori- bus 1 — 1,2 cm longis ovarii c. pedicellis 2—2,5 cm longis. Sepalo dorsali late ovato obtuse acuto cucullato, lateralibus deflexis subobliquis acutis, petalis bipartitis, paititionibus li¬ nearibus acutis, posteriore sepalo dorsali adpresso eoque paulo brevioribus, inferioribus porrectis, labelli tripartiti laciuiis la¬ teralibus lineari-lanceolatis acutis, intermedia paulo longiore e t latiore lanceolata, calcari filiform! recto dependente ovario — 342 — duplo longiore; anthera apiculata, canalibus stipitum ei aequi- longis, processubus stigmaticis duplo longioribus (quam canales) spathulatis, rostello lineari acuto longiore quam anthera. — Flores rosei 2 cm diam. sepala 1,2 cm longa 7 mm lata, cal¬ car 4,5 cm longum. Habenaria stylites Mchb. f. et Moore in Trim. Joum. Bot. (1878) 136 et in Transact. Lin. Soc. 2 Ser. 11 (1887), 319; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 76. Trop. Ost-Afrika.. Nyika-Gegend (Wakefield) und am Kilima¬ njaro; Stld-Ost-Afrika, am unteren Zambesi, Zanzibar (Boivin ohne N. 1847-52!). 248. Habenaria armatissima Rchb. f. Tube- ridiis magnis, siccis 4 cm longis 3 cm diam. foliis 2 suboppo- sitis maximis, basilaribus orbiculatis 10 cm latis 8—9 cm longis, scapo vaginis 5—6 yestito ad 30 cm alto, bracteis ovatis acutis vix dimidium pedicelli aequantibus, pedicello (excl. ovario) 2 cm longo, ovario 2,5 cm. Sepalis ovatis longe acuminatis aristatisve, lateralibus longioribus deflexis, petatis bipartitis, partitione postica laneeolata sepalo dorsali aggluti- nata, antica longissima liliformi, labello basi lineari deinde tripartito, partitionibus longissimis filiformibus petalorum par- titit. anticae aequalibus, calcari longissimo filiformi ovario longo et longe pedicellato duplo longiore; processubus stigma- ticis recurvis longe capitatis margine ciliatulis arrectis, cana¬ libus antherae duplo brevioribus. Sepala 1,2 cm longa, petala et partit. labelli 5 cm calcar 10—11 cm longa. Habenaria armatissima Rchb. f. Otia 98; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI. 151. iellagers (sic!) 1830— bei Keren im Bogolande 249. Habenaria rhopalostigma Rolfe Mss. Caule (sc. partis quae adest) ad 40 alto, squamis 2—3 ovatis brevibus vestito, racemo paucifloro subcorymboso, bracteis ob- longo-ovatis acutis quam ovarium subduplo brevioribus. Sepalo dorsali ovato, oblongo, lateralibus l jz longioribus obovatis api- culo recurvo juxfaposito, petalorum partitione postica quam sepalum dorsale vix vel non longiore, antica deflexa ter Y- — 343 — quater longiore, utraque filiformi, labelli partitione intermedia lineari filiformi antice paulum dilatato, lateralibus subduplo lon- gioribus tenuissimis, calcari etiam longiore tenuissimo a medio leviter incrassato acuto; processubus stigmaticis longissimis a basi tenuissima clavatis, canalibus antherae brevibus ascenden- tibus. — Flores albi, sep. dors. 1,5 cm long., lateralia 2,5 cm longa 1,2 cm lata, petalorum part. ant. 5 cm longa, labelli part, media 3 cm longae, later. 7—8 cm, calcar 13—14 cm longnm. Tanganyika See. (Carson N. 31!). Der H. armatissima Rchb. f. zunhchst stehend. Das einzige bis jetzt gesammclte Exemplar, welches ich im Royal Herbarium zuKew untersuchte, machte den Eindruck, als ob es dicht ttber dem Boden abgebrochen sei, jedenfalls war es unvollstandig, denn die eigent- lichen Laubblatter fehlten. Das Aussehen der Sepalen ist beibeiden Grade aber nicht dem ganzen Entwurf nach abweichend und somit aowohl die Yerschiedenheit als Species wie die Verwandtschaft hin- reichend begrttndet. 250. Habenaria macrura Krzl. Radicibus crebris elongati-fusiformibus, foliis 2 suboppositis orbicularibus 4,5 cm longis et latis obtuse acutatis, scapo 45—50 cm alto ab ipsa basi racemum usque pauciflorum yaginato, vaginis scariosis pellucides quam internodia subbrevioribus v. ea aequantibus amplis oblongis acutis In bracteas decrescentibus, bracteis pedicellos aequantibus, pedicello cum rliaelii basi plus minusve coalito. Sepalo dorsali ovato obtuso cucullato, lateralibus ovatis obliquis paulo longioribus deflexis, petalis bipartitis sinu angnsto, partitione postica ovata obtusa subfalcata, antica e basi lineari cuneata obovata longiore, labello trilobo basi in- ^gro, lobis et inter se et partitionibus petalorum anterioribus similibus intermedio lineari paulo longiore, petalis et labello textura tenera, calcari longissimo ovarium pedicellatum quater ad quinquies snperante filiformi; processubus stigmaticis crassis brevibus antice incrassatis. canalibus stipitum brevioribus, an- thera crassa apiculata, rostello cucullato acuto antberae aequi- longo. — Totus flos 2—2,5 cm diam. calcar 15—16 cm longum oregulariter Aexum ad dimidium totius plantae descendens. — 344 — Habenaria macrura Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 152. — Hue Hab. acquatorialis Rendl. Journ Lin. Soc. XXX , 391. Trop. West-Afrika. Station Malange (v. Mechow N. 369! —1879) 251. Habenaria vaginata A. Rich. Foliis radi- calibus 2 suboppositis cordatis fere orbicularibus saepius in- aequalibus, majore 6 cm longo et lato, minore 2,5 cm longo et lato, scapo ad 25 cm alto squamis bracteiformibus 2—3 vestito, racemo pauci-ad plurifloro distantifloro, bracteis arista- tis ovarii pedicellati dimidium aequantibus. Sepalo dorsali cucullato snbrotundo ovato acuto, lateralibus deflexis reflexisqne obliqnis obovati-oblongis acutis, petalis simplicibus sepalo dor¬ sali subconformibus et cum eo galeam formantibus, labello tri¬ partite, partitionibus fere aequalibus, intermedio paulo tantum longiore et latiore, calcari filiformi apice vix inflato ovario ter longiore, processnbus stigmaticis rectis linearibus obtusis, cana- libus antherae ascendentibus aequilongis, rostello acuto antherae fere aequilongo, staminodiis globosis. — Flores inter minores generis 5 mm diam. calcar 2,5—3 cm longum. — Julio. Aug- Habenaria vaginata A. Rich, in Annal. Sc. nat. 2. Sir. XIV. 269 tab. 17 fig. 2 anal, et Tcntam. ft. Abyss. H, 290; Rchb. f. in Walpers Annal. HI , 586. — Hue Habenaria microcorys Hochst. in sched. pi- Abyss, n. 634 ; Schimp. 1853. Afrika orient : Abyssinia: „In regione media montium versus Schoata (Scbimper N. I860!, 1838“ [Schimperi iter Abyssin. sect. D] et K. 662!); 252. Habenaria eras si folia A. Rich. Foliis 8 approximatis 2 suboppositis radicalibus orbicularibus satis firmis 3 cm longis 4 cm latis, scapo basi nudo deinde squamato ad 25 cm alto v. imo altiore, racemo elongato multifloro, bracteis ovatis acuminatis ovarii rostrati */*— 2 / 3 aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto galeato, lateralibus longioribus deflexis ob- longis acutis, petalis simplicibus minoribus ovatis acutis, labelli trilobi lobis aequalibus lineari-lanceolatis, intermedio paululum longiore, calcari sepalis petalisque multo longiore clavato acuto incurvo ovario rostrato subbreviore, processubus stigmaticis breyibus acutis, canalibus antherae sublongioribus, staminodiis papillosis conspicuis. — Flores inter minimos generis sep. 2 mm long. 1 cm ovarium 1—1,2 cm long. — 345 — Sabenaria crassifolia A. Rich, in Annal. Sc. nat. 2. Sir. 72, t. 3 c; Hook, in FI Brit. Ind. V, 151; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI. 153. — Habenaria brachyphylla Rchb. f. Trans. Linn. Soc. Sir. 2, Ill , 113; I)alz. et Gibson Bomb. FI. 269. — Platanthera brachyphylla Lindl. G. et Sp. Orch. 293; Wight. Icon. Ind. Orient, t. 1691; Habenaria brachyphylla Krzl Engl. Jahrb. 1. c. Oat-Indien. Nilgherries b. Ootacamund und Avalanchy (Hohen- acker N. 1822!). 253. Habenaria fal cigera Rchb. f. Caule 7— 8 cm alto, foliis 2 humistratis suboppositis ellipticis obtuse acutis, majore 2 cm diam. altero minore, scapo gracili filiformi saepius flexuoso vaginis ochreatis vestito, racemo paucifloro, bracteis triangulis ovaria pedieellata non aequantibus. Sepalo dorsali dilatato elliptico quinquenervi, lateralibus triangulis ob¬ tuse acutis quinquenerviis, petalis sepalo dorsali adpressis falcatis obtusis binerviis, labelli laciniis lateralibus brevibus falcatis retrorsis, intermedia lineari-filiformi elongata, calcari cylindraceo apicem versus ampliato labelli laminam non ae- quante, processubus stigmatieis abbreviatis obtusatis. Habenaria falcigera Rchb. f. in Linnaea Bd. 41, 100; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 153. Manilla. Species mihi non visa. 254. Habenaria Aitchisonii Rchb. f. Caule a cm a ^°, basi diphyllo, foliis suboppositis orbicularibus v. cordatis acutis, racemo subsecundifloro 3-multifloro, bracteis ovatis acutis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus deflexis oblongis acutis, petalis subaequalibus, abelli 3-lobi lobis linearibus lateralibus reflexis intermedio recto ongioribus, calcari ovario breviore (dimidium v. 2 /s aequante) apice curvato, curvato, processubus stigmatieis crassissimis, cana- hbus antherae uncinatis. — Flores inter minores 3-4 mm diam. _ J* ook f - Fl Brit Ind ‘ V1 > 153 i Krzl. *» Engler's Jahrb. XVI, 154. Hub. brachyphylla Aitch. et Hemsley Journ. Linn. Soc. XIX, 118. IN fJ^ btr ° P ' A8ien : Af Sbanistan, Kumaun, Palang Gadh 7-10000' l -6W2!) ; Kali Valley above Budhi 10—11000' (Duthie N. 3419!); Dar- au- Valley, Kuram district, 7500' (Aitchison!); Sikkim (aec. cl. Hooker.) hft * * ’ Var ‘ Jose P hi “ Hook * b* «ur « ine Form » au8 den C 8ten der °ben angegebeaen Standorte stammend. — 346 — 255. Habenaria diphylla Dalzell. Foliis 2 basi- laribus suboppositis cordatis, altero rotundato acuto 3—4 cm longo et lato, altero 2 cm longo et lato, scapo 10—25 cm alto foliolis bracteiformibus obsito, racemo distantifloro paucifloro- plurifloro bracteis parvis ovario brevi-pedicellato multoties bre- vioribus. Sepalo dorsali ovato oblongo acuto, lateralibus ob- longis acutis deflexis longioribus petalis minoribus lanceolatis acutis sub sepalo dorsali absconditis, labello tripartito, partitio- nibus linearibus, lateralibus longioribus tortis, intermedia bre- viore recta, calcari filiformi apice subinflato paulo breviore quam ovarium v. subaequilongo; processubus stigmaticis paral¬ lels obtusis deflexis labello appressis, canalibus antlierae ae- quilongis deflexis, rostello lato triangulo. — Flores inter minores generis, sep. 5 mm longa, petala minora, labellum 1,2 cm longum, ovarium paulo longius. Habenaria diphylla Dalzell. Hook, in Journ. Bot. H (1350), 262; Hook. f. in II. Brit. Ind. VI, 151; — Habenaria Zerdoniana B. Wight ; Icon, plant. Ind. Orient. (1852)! t. 1715; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 154. — Hue. Hob. Sutteri Bchb. f. Linnaea 1854, 229; - hue Phtan- thera eanarensis Lindl. Plant. Hohenack. N. 142 ; - hue Liparis diphyllos Nimmo Grah. Cat. Bombay pi. 252 (ex Hooker). Ost-lndien. West-Himalaya. Garwhal (Falconer). Von Concan bia Malabar. Ost-Bengalen (Clarke!); Mangalore (Revd. Sutler!). 256. Habenaria camptoceras Rolfe. Tuberi- diis sat magnis globosis, foliis 2 radicalibus suboppositis ova* libus acutis 2—3 cm longis, 1,3—2 cm latis, scapo ceterum nudo ad 10 cm alto 1—3-floro, bracteis lanceolatis acuminatis quam ovarium brevioribus. Sepalo dorsali ovato obtuso late¬ ralibus erectis aequalibus subfalcatis, petalis simplicibus linea¬ ribus obtusis his omnibus galeam formantibus, labello e basi cuneata rhombeo, lobis lateralibus parvis obovati-oblongis ob¬ tusis, intermedio oblongo obtuso margine crenulato, calcari amplo quam labellum et ovarium longiore curvato apice inflato, obtuso, anthera satis alta canalibus antlierae et processnbus stigmaticis brevibus, rostellum non vidi. — Flores pulchri, inter majores generis 2—2,5 cm diam. xJ Habenaria camptoceras Rolfe in Journ. Linn. Soc. X (1893), 347 — China, West Szechuan und Tibetan Frontier, chiefly near Ta- chienlu 9000-13500 Tubs. (A. E. Pratt. N. 805!). Eine sehr distincte kleine Pflanze , welche der Autor ganz richtig mit Hab. Aitchisonii Rchb. f. vergleicht. 257. Habenaria reniformis Hook. f. — Tube- ridiis testiculatis (sec. Ldl.) — Foliis 1 vel 2 radicalibus suborbiculatis 1—2 cm diametro, scapo 15 cm alto apice paucifloro, bracteis brevibus lanceolatis acutis. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus deflexis e basi latiore oblongis paulo minoribus, petalis cum sepalo dorsali galeatis linearibus acutis, labello subaequali lineari aequilongo, calcari nullo, gynostemio supra emarginato; antherae canalibus media longitudine, pro- cessubus stigmaticis vix longioribus leviter hamatis, rostello parvo triangulo. — Flores parvuli 1 cm diametro. Aopla reniformis Lindl. Gen. et Sp. 304. — Habenaria reniformis Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 152. China, Hongkong. (Harland N. 1068! Hance’s collect. N. 1279! N'aga Hills Kohima. (Dr. Prain 1886!). Die BlUte sieht getrocknet zweilippig aus, in friachem Zustand scheiut sie nahezu pelorisch zu sein. Der Sporn fehlt ganzlich, da aber die Saule, wie zuerst Sir Jos. Hooker nachgewiesen hat, alle Merkmale einer Habenaria-Saule hat, so ist ttber die ZugehOrigkeit der Pflanze zu dieser Gattung keiu Zweifel mOglich. 20. Chlorinae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 56 u. 156. Labellum tripartitum, petala simplicia, processus breves v. mediocres. — Africanae, Madagascarenses, Indicae, Ma- layenses. Diese gewaltig umfangreiche Abteilung umschliesst eine ganze Anzabl von Arten, die sehr wenig Charakteriatisches zeigen. Ea finden «ich darunter Pflanzen von alien Grossen mit mittelgrossen oder kleinen Eluten, deren Teile in sehr engen Grenzen variieren. Es soli nicht in Abrede gestellt werden, dass in dieser Abteilung im Laufe der Zeit, und wenn die ostasiatischen Inseln noch mehr Material liefern werden, eme neue Abgrenzung notig werden durfte. Labelli partit. et inter se et petalis aequilongae. a. Labelli partit. anguste triangulae aequales. 258. U. furfuracea Hook. f. — 348 — b. Omnes partit. lineares, calcar incurvum. 259. H. attenuata Hook f. c. Sep. pet. ovata, labelli lobi linear., calcar recfc. 260. H. delilis Hook f. B. Labelli part, interned, brevior quam laterales. a. Calcar longius quam sep. petalaque. a. Labelli part, ligulatae obtusae. 261. H. tenuis Griff. P- Flores exeepto labello ciliolati. 262. H. retrofiexa F. v. MM. et Krzl Y- Lab. part, lateral, subulatae in termed, ligulata. 263. H. gabonensis Echb. f. b. Lab. part, omnes lineares. 264. H. bracteosa Hochst. b. Calcar sepalis aequilongum apice simplex. 265. H. lacertifera Benth. c. Calcar sepalis aequilongum apice bilobum. 266. H. monticola Ridley d. Calcar cireinatum. 267. H. furcifera Lindl. C. Labelli part, interm, longior quam laterales. a. Anthera magna sep. dors, aequilonga v. paulo brevior. a. Flores mediocres, sep. petalaque 1—2 cm, calcar 3—4 cm longa. 268. H. macrandra Lindl. p. Flores minores, sep. petalaque 2—3 mm, calcar 2 cm longa. 269. H. ichneumoniformis Ridley 7. Sepala petala 4—5 mm longa, calcar 3—4 cm. 270. H. Lastelleana Krzl b. Anthera brevis, sepalo dors, bene brevior. a. Tubercula v. denticulus in disco labelli. § Labelli part. lat. cirrhatae longiores. 271. H. javanica Krzl. §§ Lab. part. lat. breviores. 272. H. stenopetala Lindl. §§§ Lab. part, varia longitudine vel nullae. 273. H. Mandersii Hemsl — 349 {*. Labellum inappendiculatum. § Labellum basi integrum Irilobum. 6 Labelli lobi aequales lineares. 274. H. stricta Ridley 66 Lab. lobi later, lin., intermedius canalicul., calcar longissim. 275. H. grocer a Lindl. 666 Lab. lobi later, lin., interned, canalicul., cal¬ car breve. 276. H. marginata Colebr. 6666 Lab. lobi lat. falcati, interned, lanceolat. 277. H. siibpubes Rchb. f. §§ Labellum re vera tripartitum. 6 Labelli partitiones aequales. *f* Calcar ovario aequilongum. 278. H. Ringii Hook. f. ft Calc, longius mediocre, 1,5 cm longum. 279. JET. Spiranthes Rchb. f. tit Calc, longissim. 16—17 cm long. 280. H. psiloceras Rchb. f. 66 Labelli partit. laterales in lobulos v. dentes reduetae. ■f Lab. sepalis brevius, part, interm, ob- longa pubescens. 281. H. papillosa Ridl. ft Lab. part, interned, obi. sep. pet. lon- gior. 282. H. Lindleyana Steud. ff f Lab. part, interm, anguste linearis acuta. 283. H. hircina Rchb. f. tttf Lab. part, interm, late linear, obtusa. 284. H. epipactidea Rchb. f. 666 Labelli part. lat. cuneatae. f Calcar ovario brevius. 285. H. caranjensis Dali. ff Calc, ovario sublongius. 286. H. Horsfieldiana Krzt. 350 — 6666 Labelli part, later, filiformes, intermedia bene latior. f Partitiones later. 2—4-plo breviores. * Calcar saccatum ovario brevius. A Process, stigm. minuti. 287. H. malleifera Hook. f. A A Proc. stigm. bene evoluti. 288. H. peristyloides A. Rich. ** Calcar flliforme ovario brevius. A Caulis calvus. 289. H. Lohhii Rchb. f. A A Caulis muricnlatus. 290. H. reflexa Bl. *** Calcar ovario aequilong. v. paulo longius. A Sep. petalaque aequalia. 291. H. ciliosa Lindt. AA Sep. reflex, majora, pet. cau- data. 292. H. ciliolaris Krzl. AAA Sep. dorsale rotundat. minus, lob. interm, labelli. X 2-plo longior. 293. H. filicornis Lindl XX 3—4-plo longior. 294. H. Murtoni Hook f. AAAA Sep. aequalia, lateralia caudata 295. H. Korthalsiana Krzl ff Partitiones lab. lat. paulum breviores. * Calc, ovario duplo longius, flores me- diocres. 296i H. laevigata Lindl. ** Calc, paulo longius, flores minores. 297. H. lucida Wall. *** Calcar aequilong. A Sep. petalaque aequalia. 298. H.micmnthaHochstett. AA Sep. lat. multo majora. 299. H. viridiflora R- B r ' — 351 — **** Calcar brevius. A 8 A ovarii. 300. H. arenaria Lindl. AA V* ovarii. Flores virides. 301. H. chlorina Rchb. f. AAA V* ovarii. Flores eoerulei. 302. H. stauroglossa Krzl. 66666 Labelli partitiones ovatae v. lanceolatae. 303. H. Masoniana King et Pantling. Part,, laterales lanceolatae intermed. ovato- triangula. 304. H. Prazeri King et Pantling Part, late ligulatae, intermed. ovalis paulo longior. 305. H. Heyneana Wight 666666 Labelli part, ovati-oblongae. Flores mar* gine plus minusve ciliati-dentati. f Pet. oval, obtus. ciliata sepalis breviora. 306. H. distantiflora A. Rich. ff Pet. lanceolat. acut., labelli lobi fim- briati. 307. H. denticulata Rchb. f. tff Pet. triang. margine ciliata. 308. H. Montolivaea Krzl. 258. Habenaria furfuracea Hook. f. Caule ad 50 cm alto, basi ipsa cataphyllis vestito paulo supra basin foliato, foliis oblongis s. obovatis acutis tenuibus ad 20 cm longis ad 6 cm latis additis squamis quibusdam bracteiformi- bus, spica laxa longa panci-multiflora axi furfuracea, bracteis ovatis acuminatis apice incurvis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovati-oblongo acuto, lateralibus falcatis semiovatis acutis reflexis, petalis subsimilibus c. sepalo dorsali galeatis, labelli partitionibus aeqnalibus anguste triangulis calcari in- curvo filiformi apice clavato quam ovarium longe rostratum breviore; canalibus anthera elongissimis, processubus stigmaticis brevibus globosis, rostello brevi triangulo. Bahmaria furfuracea Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 1U. Ost-Indien, Kbasialltigol, bei Nuuklow 1000-1300 ra ^Hook. f. et Thompson:), 852 — 259. Habenaria attenuata Hook. f. Caule ad 30 cm alto, foliis 2 basilaribus lanceolatis v. ovalibas acumi- natis 3—5 cm longis 1 cm latis supra in vaginas 2—3 bract ei- formes decrescentibus, racemo modo Spiranthidis torto, bracteis ovarium pedicellatum amplectentibus quam flores longioribus. Sepalis petalisque ovati-oblongis obtusis, labello tripartito, par- titionibus linearibus obtusis inter se et petalis aequilongis, calcari filiformi incurvo ovario longiore; processubns stigmaticis brevibus crassis, porrectis antberae canalibus ascendentibns parallels. — Flores 3 mm diam. Habenaria attenuata Hook. f. in Journ. Linn. Soc. 711,221] Krtl in Engler's Jahrb. XVI, 158. TropischesWeBt-Afrika. Kamerun-Ber-e 33C0m (Mann u. Johnson.). 260. Habenaria debilis Hook. f. Planta humilis, caule 8—20 cm alto ipso et ovariis glanduloso-pilosis, foliis 1—2 lanceolatis acuminatis 8—12 cm longis, 1,5 cm latis, racemo paucifloro (3—10), bracteis quam ovaria brevioribus. Sepalis petalisque late ovati-oblongis obtusis, labello petalis aequilongo trilobo, lobis lineari-oblongis obtusis, calcari recto ovario breviore; processubus stigmaticis brevibus ascendentibus apice glandulosis, antherae loculis contiguis. — Flores parvi 3 mm diam. Habenaria debilis Hook f. Proc. Linn. Soc. VH {1864) 21 j in Engler's Jahrb. XVI, 158. Trop. West-Afiika. Kamerun-Berge 2330 m (Mann!). 261. Haben.ari a tenuis Griffith. Caule ad.50 cm alto basi tantum foliato, foliis lanceolati-oblongis acutis 2 su perioribus convolutis, racemo laxifloro, bracteis ovatis acumi^ natis quam ovaria apice curvata brevioribus. Sepalo dorsa subcordato ovato obtuso, lateralibus deflexis oblongis sub a catis acutis, petalis simplicibus cum sepalo dorsali eis breviore galeam formantibus linearibus subfalcatis obtusis, labelli tn partiti partitionibus lateralibus horizontalibus, omnibus 3 ribus, intermedia paulo breviore latiore, calcari ovario ere duplo longiore filiformi apice subulato incurvo; processu us stigmaticis brevibus antice leviter recurvatis, antherae can bus minutis, staminodiis brevibus auriculatis, rostello P al ' a. calcar 2 cm *- 353 — rotundato (ex icone). — Sep. petalisque 5 mm long. Habenaria tenuis Griffith Posthumous papers Part III , 369 tab. icon characteristica! Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 159. — Hob. viridiflora Hook, non JR. Br. in Hook. Flor. Brit. hid. VI, 150. Ost-Indien. Serampore. (Species mihi non visa). 262. Habenaria retroflexa F. v. Miill. et Krzl. Radieibus? foiiis basilaribus paucis petiolatis longe lanceolatis acuminatis tenerrimis (siecis) pellucidis, ad 24 cm longis ad 4,5 cm latis, scapo elato ad 44 cm alto sed certe altior, supra longe et laxe racemoso multifloro, bracteis late ovatis aentis quam ovaria brevi-rostrata vix semilongis. Sepalo dorsali ob- longo cucullato postice manifesto carinato v. alato, margine ciliato v. minute denticulato, sep. lateralibus deflexis oblongis obtuse acutatis, petalis e basi latiore linearibus obtusis sepalo dorsali aequilongis, labelli lobis lateralibus falcatis linearibus reflexis acutis, lobo intermedio breviore lineark acuto omnibus valde deflexis reflexisque, calcari e basi filiformi sensim ampliato apiculato ovario (nex tamen pedicello) aequilongo, gynostemio latissimo; processubus stigmaticis brevibus globosis, antherae canalibus longioribus divergentibus, loculis fere basin u>que sejunctis, rostello obtusangulo. orificio calcaris transverso. — Flores virides 1,2 cm alti, calcar 2,2 cm longum, flos (excepto labello) margine omnino ciliolatus. ^retroflexa F. v. Mull, et Krzl. in Engler's Jahrb. XVI Neu-'iuinea ohne Standort. (Museum Melbourne). 263. Habenaria gabonensis Rclib. f. Caule ad 40 cm alto, foiiis oblongis acutis per folia angustiora snperiora m braeteas decrescentibus, racemo paucifloro bracteis oblongis apiculatis, quam ovaria fusiformia elongata brevissime rostrata duplo v. quater brevioribus. Sepalo dorsali oblongo apiculato, lateralibus oblongis apiculatis latere inferiore valde obtusan- gulis, petalis sepalo dorsali subaequalitus, labelli tripartiti partitionibus lateralibus liueari-subulatis productls, intermedia lineari-ligulata acuta breviore, calcari cylindraceo apice com- 354 — presso clavato ovario bis longiore; processubus stigmaticis carnosis apice retusis liberis, canalibus antherae aequilongis curvatis ascendentibus. (ex Rehb. f. 1. c.) Habenaria gabonensis Bchb. f. in Bot. Ztg. X {1852) 934 ] Rolfe in Bolet. Soc. Brotero IX {1892) 143; Krzl in Engler's Jahrb. XVI , 159. Tropischea West-Afrika. Gaboon. — Frtlher in den (lftngst aufge- gebenen) Gewachehausern dea Herrn Pescatore zu St. Cloud cultiviert. 264. Habenaria bracteosa Hoclist. Tuberidiis satis magnis 2—3 cm longis 2 cm erassis (siceis scil.), caule 25—40 cm alto dense foliato, foliis oblongi-lanceolatis acutis cauli adpressis ad 10 cm longis ad 2 cm latis decrescentibus racemum attingentibus, racemo cylindraceo multifloro, bracteis ovatis acutis acuminatisve quam flores longioribus, ovariis valde curvatis. Sepalo dorsali cucullato ovato obtnso apice et intra minutissime pubescente, lateralibus longioribus ob- longis v. ligulatis acutis subobliquis deflexis, petalis simplici- bus ovatis obtnsis angulo anteriore magis producto cum sepalo dorsali galeatis, labelli tripartiti partitionibus ligulatis obtusis sepalis aequilongis, intermedia paulo latiore et breviore, cal- cari filiformi apice ipso acuto; processubus stigmaticis brevibns compressis retusis, canalibus antherae brevioribus. — Flores inter minores generis, sepala petala labellum 3 mm longa, calcar fere 2 cm, ovarium 1,3 cm longum. Habenaria bracteosa Htckst. in Ach. Bich. Tentam. FI. Abyssin ._» 292; Rehb. f. in Walpers Annul HI, 587; Krzl in Engler's JahrO. XVI, 159. Abyasinien. Prov. Semiene (Schimper N. 595!); Berg Gunna (Schun- per N. 1804 v. 1364! 609!). 265. Habenaria lacertifera Benth. Planta habitu variabili, caule 15—25 cm alto basi foliato, foliis ova¬ tis v. oblongis acutis 3—5 cm longis, racemo paucifloro y. plurifloro densifloro. bracteis anguste lanceolatis acumina flores plerumque superantibus. Sepalis ovatis acutis later i bus semideflexis oppositis, petalis simplicibus cum sepalis con^ niventibus eisque aequalibus, labelli tripartiti partitione in^ media lineari multo longiore obtusa, lateralibus lineari- formibus flexuosis, calcari brevi sepalorum longitndine ova inflato compresso ostio constricto; processubus stigmaticis vibus uncinatis, antherae canalibus brevissimis, rostello in processum longum complication evolufco, staminodiis parvis. — Flores inter minores generis, labellum quam maxime variabile, gynostemium minimum, processus stigmatici manifeste adsunt. Habenaria lacertifera Benth in Flora Hongkong. 363; Hook. f. in FI. Brit. Jnd. VI, 163. — Hue Coeloglossum lacertiferum Lindl. et C. acuminatum Lindl. G. el Sp. Orch. 302. — Peristylus chloranthns Lindl. tw Kew Joum. Bot VU (1885), 37. — Gytnnadenia ? tenuiflora Lindl., Wall., Cat. 7055. — Chaeradoplectron Spiranthes Schauer PI. Meienian. *36, tab. 13C. var. robustior. 0 amino major, lobi laterales labelli intermedio multo longiores. - Hue forsan H. leptoloba Benth. in Flor. Hongk. 362. Trop. Aaien. Khasia, Naga et Munipore hills, 600—1500 m.; Ma¬ lacca, Singapore, feet. Tenasserim, Tavoy Penang (Wallich!). Var. robustior, Penang (Wallich!). Verbreitet bis China. Diese Pflanze hat, wie das Verzeichnis der Synonyma beweist, eine bewegte Vergangenheit. Es giebt nahezu so viel versebiedene Gattungsnamen alB Bearbeiter dieser Pflanze. Der Verfasser giebt sehr gem zu, dass ihre Stellung in der Gattung Habenaria sich anfechten l&sst, aber welche Stellung in anderen Gattungen liesse sich nicht an¬ fechten. Es ist aber besser, ab und an eine derartige unbequeme Art nut in den Kauf zu nebmen und sie im achlimmsten Falle misszuver- stehen, als sie zu einem Bindeglied dirergenter und sonst gut unter- schiedener Gattungen zu macheu; also wie im vorliegenden Falle Pla- tanthera, Peristylus, Gymnadenia und was noch sonst mit Habenaria zu 266. Habenaria monticola Ridley. Tuberidiis 1,25 cm longis oblongis, foliis 3—4 basilaribus 2.5 cm longis 1,25 cm latis oblongis acutis atriviridibus, caule ad 45 cm alto gracillimo, foliolis quibusdam in basi caulis ceterum nudi, racemo Iaxo multifloro, bracteis 3 mm longis lanceolatis acutis, floribus minutis. Sepalis oblongi-ellipticis obtusis integris, la- belli brevi-unguiculati trifidi lobis lateralibus filiformibus, inter- medio multo breviore (latiore?) obtuso, calcari sepalis aequi- longo recto apice bifido; anthera brevi, rostello longiusculo, processubus — canalibus antherae. — Flores inter minimos generis. Species mihi non visa. Habenaria monticola Bidl. in Joum Linn. Soc. XXXII {1896) *13. Malacca. Mt. Ophir 1C00 m, Kadah Peak 1000 m. Soli nach Ridley der Hab. lacertifera Benth. nahe steben hat aber noch kleinere Blttten. Der Sporn ist an der Spitze deatlich zweiteilig. 23* 356 — 267. Habenaria furcifera Lined. Sepali dorsali ovato acuto cucnllato herbaceo, lateralibus reflexis oblongis acutis longioribus partim herbaceis partim petaloideis, petalis lateralibus simplicibus raulto minoribus retusis, labelli tripartiti partitionibus linearibus intermedia latiore breviore, lateralibus acuminatis, intermedia supraposita erecta, ita ut lobi laterales furcam efficiant, calcari filiformi apice incurvo circinatim in¬ volute; processubus stigmaticis parvis cylindraceis obtusis, canalibus antherae aequilongis, staminodiis maximis retusis canalibus aequilongis. — Flores inter minimos generis 3 — 4 mm diam., calcar 1 cm ovarium 1,5 cm longum. Habenaria furcifera Lindl. G. et Sp. Orch. 319 ; Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 149; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 161. — Habenaria hamigtra in Griff. Calc. Journ. nat. hist. IV, 380, t.20. —JIab. tenuicornis Wall. mss. Oat-Indien. Mysore (Royle!), Herb. Falconer N.1052!. Herb, of the late East India Comp! Sikkim (Sulp. Kurz!). 268. Habenaria macrandra Lindl. Planta Pres- cottiae aut Spiranthidi enidam comparanda, radicibus orassi- usculis fibrosis villosis, scapo ad 20 cm alto, basi foliis 4—5 rosulatis supra vaginis 4 quarum infima foliacea vestito, fo¬ liis longe petiolatis basi dilatata caulem amplectentibus cum petiolo 12—14 cm longis lamina 7—9 cm longa 3—3,5 cm lata, racemo paueifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovarium brevi-petiolatum aequantibus et amplectantibus. Sepalis e basi ovata sensim angustatis fere linearibus acuminatis inter se aequalibus, petalis lateralibus simplicibus linearibus acutis se- palo dorsali subaequilongis labello tripartito, partitionibus linearibus inter se aequalibus, intermedio sublongiore calcari pendulo apicem versus interdum genuflexo satis amplo (tota lon- gitudine eadem fere crassitie), anthera longissima quam sepalum dorsale paulo minore; canalibus stipitum et processubus stig¬ maticis brevissimis, rostello triangulo multoties breviore quam anthera. — Flores satis magni. sep. et pet. 1,2 cm longa, labelli partit. later. 1,5 cm, intermedia 2,2-2,3 cm, anthera 1 cm alta, calcar 3,5-4 cm longum. Habenaria macrandra Lindl. in Journ. Linn. Soc. VI, 139; Behb. f- in Flora XUI (Bd. 48) 179 ; Krzl. in Engler» Jahfb. XVI, 161. — 357 Trop. West-Afrika. B&nke ties Boony Flussea (Mann N. 618!), Golungo alto, (Welwitsch Iter ang. N. 668!). Reichenbaeh sagt in seiner Diagnose der Pflanze 1. c. .tepalis bipartitis." Lindley 1. c. „petalis indivisis w Da ich in der Lage war, Originalexemplare von Welwitsch untersuchen zu kQnnen, muss icb bier erkliiren. dass ich keine Spur von Zweiteilung der Petalen habe auffinden kftnnen und daas die Angabe Lindley’s die richtigere iat. 269. Habenaria ichneumonilormis Ridley. Planta pusilla, caule 15 cm alto basi foliis 2 lineari-lanceo- latis 2 — 3 cm longis 2 — 3 mm latis vestito 1 minore in scapo, racemo 3 — 6-floro, bracteis aristatis dimidium ovarii fere aequantibus v. superantibus. Sepalis anguste ovatis acutis, lateralibus deflexis. petalis simplicibus ovali-oblongis angustis sepalo dorsali paulo brevioribus, labelli tripartiti lobis filifor- niibus, intermedio vix longiore, calcari flliformi, pro plantae et floris magnitudine longissimo, 3—4 X longiore quam label* him, duplo fere longiore quam ovarium, anthera alta, canali- bus ascendentibus; processubus stigmaticis brevioribus porrectis acutis. — Flores angusti, sep. 3 mm long, petala paulo minora, labellym 3 mm calcar 2 cm longum. Habenaria ichneumoniformis Ridley in Joum. Linn. Soc. XXII, 125, Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 162. Central- Madagascar (Baron!). Imerina (Hildebrandt N. 8861!). 270. Habenaria Lastelleana Krzl. Tuberidiis? caule debili ad 25 cm alto foliato, foliis teneris lineari-lan' ceolatis racemi dimidium attingentibus racemo fere dimidium plantae, laxo distantifloro pancifloro, bracteis lanceolatis acu- minatis dimidium ovarii longe pediceUati rostrati curvati ae- quantibus v. superantibus 2 — 1,5 cm longis (ovarium c. pedi- cello circit. 4). Sepalo dorsali oblongo obtuso rotundato cu- cullato, sepalis lateralibus paulum majoribus oblongis obtusis valde reflexis, omnibus herbaceis petalis latissime oblongis fere 01 'bicularibus apice rotundatis sepalis aequilongis petaloideis, labelli cartilaginei partitionibus subaequilongis linearibus fere teretibus bamatis v. uncinatis reflexis, calcari tenui flliformi basi valde curvato apicem versus levissime incrassato acuto quam ovarium paulo breviore; anthera */* sepali dorsalis aequante latissima, processubus stigmaticis satis longis deflexis 358 — labello adpressis nec tamen cum eo cohaerentibus, antherae eanalibus ascendentibus subbrevioribus, rostello minuto trian- gulo. — Flores inter minimos generis, sepala 4—5 mm longa, labelli partitiones 6—7 mm calcar ad 3 cm. Madagascar (M. de Lastelle 18411). Die Pflanze ist ausserst unscbeinbar und leicht zu tlbersehen, daa einzige bisher bekannte Exemplar der Pariser Herbars scheint im dichten Waldschatten gewachsen zu sein. Die Merkmale Bind aber bo eigen- artig, das3 der Verdacht es sei eine etwas etiolierte Form einer andren Art, sofort zuriickzuweisen ist. 271. Habenaria javanica Krzl. Planta pusilla caule 7—8 mm alto, foliis 4—5 linearibus v. lineari-oblongis obtusis 4 cm longis 5 mm latis racemum attingentibus, racemo paucifloro (10—12), bracteis late ovatis aristatis quam ovaria longioribus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus ovatis subobliquis acutis, petalis simplicibus ovati-oblongis acutis se- palis subbrevioribus, labello tripartito basi tuberculo convexo instructo 3-partito, partitionibus lateralibus lineari-filiformibus cirrhatis, intermedia latiore lineari obtusa porrecta, calcari filiformi apice clavato incurvo (adeo curvato ut calcaris apex lobum intermedium labelli attingat),; processubus stigmaticis brevibus compressis, antherae eanalibus leviter curvatis asqen- dentibus paulo longioribus, staminodiis bene evolutis verru¬ cosis. — Flores inter minimos generis, sep. 2—3 mm longa, labelli partit. ad 1 cm, calcar 6—7 mm longum. Habenaria javanica Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 162. Java (Lobb N. 580!). 272. Habenaria stenopetala Lindl. Caule a basi supra medium cataphyllis vestito deinde folioso 50 cm alto, foliis oblongis v. lanceolatis acutis congestis 12 cm longis 2,5 cm latis non in bracteas decrescentibus, scapo ceterum foliolis omnino bracteiformibus vestito, racemo cylindraceo plurifloro bracteis acuminatis aristatisve flores aequantibus. Sepalis oblongis acutis, dorsali convexo recto, lateralibus sub* obliquis, petalis simplicibus linearibus aequilongis, labello tri¬ partito, partitionibus lineari-lanceolatis, lateralibus intermedio multo angustioribus et brevioribus, tuberculo in basi parvo — 859 angusto subpilosulo, calcari filiformi ovario aequilongo; pro- cessubus stigmaticis deflexis divergentibns planis rotundatis, canalibus antherae longioribus rectis descendentibus, rostello angnsto complicate acuto, staminodiis in lamellam minimam productis. — Flores 3 cm diam. viridi-lutei, calcar 2,5 cm. Habenaria stenopetala Lindl. G. et Sp. Orch. 319; Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 134 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 162 ; Annals Boyal. Gard. Calcutta V, 64 t. 96 et var. polytricha t. 97. Ost-Indien. Malabar. Concan (Stocks, Law. Thomps. und Hook!). Ceylon ex Lindl. Observ). In Thwaites Enumeratione plant. Ceylan. non invenimus. Sikkim Himalaya 1—2CC0 m; Ober-Assam. Naga-Hiigel (Praiu!, Griffith!). Unter-Bengalen (Clarke!), Orissa (Clarke!). Eine in Indien sehr verbreitete und in alien Theilen — auch der Grosse der Bluten — hochst variable Pflanze. Die in den Annals Bot. Garden Calcutta tab. 96 abgebildete „poIytricha“ zeigt alle Teile der Bluten in haarfeine Spitzen ausgezogen zwischeu ihr und der tvpischen Form kommen alle moglichen Ubergange vor. 2/3. Habenaria Mandersii Hemsley et Collett. Caule ad 45 cm alto, foliis inferioribus oblongi-linearibus ad 8 cm longis superioribus erectis angustioribus ad 3 cm longis lacemo glabro 2V2 cm longo pilosulo, bracteis. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus subfalcatis oblongis ceterum aequali- bus deflexis, petalis linearibus aequilongis obtusis, labello tri- lobo, lobis lateralibus varia magnitudine nempe aut nullis aut parvis, margine lobi intermedii revoluto, calcari geniculato, orificio callo instructo duplo longiore qnam ovanum, apicem versus leviter incrassato, anthera magna'; canalibus longis arrectis, processubus stigmaticis brevioribus clavatis. — Flores uiajusculi, sepala petalaque fere 1,5 cm longa, calcar 3—5,5 cm longum, callus pene ostium calcaris tridentatus. Habenaria Mandersii Hemsley et Collet in Joum. Linn. Soc. XX VHI \ J891 ), 130? Hook f. in FI. Brit. Ind. VI. 146: Krzl. in Englers Jahrb. xri, 163. Hinter-Indien. Burrnah bei ^andalay (Anderson! Collett!). 274. Habenaria stricta H. Ridley. Caule 30 cm dense foliato, foliis strictis lineari-lanceolatis acutis 7—7,5 cm longis ad 8 mm latis, racemo elongato ad 17 cm longo laxi* floro. Sepalo dorsali laneeolato acuto, lateralibus deflexis longioribus ceterum aequalibus, petalis erectis cum sepalo dor- — 360 — dali conniventibus basi triangularibus deinde linearibus angustis acntis, labelli trilobi lobis linearibus inter se aequalibus, calcari long'O pendulo apicem versus incrassato; processubus stigmaticis ovatis obtusis brevibus erassiusculis, antherae eanalibus longis subito ascendentibus, antliera brevi apiculata. — Flores stricti illts Hab. arachnoidis Tliouars similes. Habenaria stricta H. Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI, 510; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 163. Madagascar. Imerina (Deans Cowan!). 275. Habenaria procera Lindl. Caule ad 40 cm alto, folioso, foliis obloDgi-lanceolatis acutis ad 12 cm longis ad 2,5 cm latis decrescentibus, racemo thyrsoideo multifloro, bracteis ovatis acutis ovariornm dimidium vel 1 f» tantum ae- quantibus. Sepalo dorsali ovato acuto dorso carinato coch- leato, lateralibus deflexis semioblongis subobliquis acutis, pe- talis simplicibus oblongis acutis sub sepalo dorsali occultatis, labello trilobo, lobis lateralibus linearibus divaricantibus, inter- medio canalieulato lineari latiore aequilong*o, calcari longissimo apice clavato labello multoties ovario ter quaterve longiore; processubus stigmaticis linearibus apice deflexis, eanalibus an¬ therae aequilongis leviter ascendentibus, rostello acuto trian- gulo, staminodiis ovalibus rotundatis. — Flores pulchri 2,5— 2,8 cm diam. Habenaria procera Lindl. G. et Sp. Orch. 306 et Bot. Beg. 1858 ic. opt ! Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 161. Orchis procera Swartz in Pers. Syn. I, 506. Trop. West-Afrika. Sierra Leone (Afzelius!). 276. Habenaria marginata Colebrook. Caule basi foliata ad 20 cm alto v. rarius altiore, foliis plerumque 3 oblongis obtusis albi-marginatis, racemo plurifloro, bracteis acuminatis ovarii longitudine. Sepalo dorsali cordato ovato acuto, lateralibus reflexis oblongis acutis, basi eorum paulo labellum versus productiore, petalis simplicibus sepalo dorsali quam maxime appressis falcatis subaequilongis, labelli tripar- titi partitionibus lateralibus anguste linearibus intermedia lin- guiformi sulcata longioribus, calcari ovario aequilongo apice clavato mtus piloso (sec. Griffith) incurvo; processubus stig- — 361 — maticis longis falcatis retusis, canalibus antherae parallelis. — Flores 1,3 diam. sep. viridia petala et label!, lutea, calcar et ovarium 1,2—1,3 cm longa. Habenaria marginata Colebr. Hook, in Exot. Flor. t. 136; Lindley G. et Sp. Orch. 320; Griffith in Posthum. pap. Ill , 371 , tab. 341 c. analys. ic. opt.! Hook, in FI. Brit. Ind. FI, 150; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI ; 164. - Hue Hab. promensis Lindl. Wall. Cat. N. 7033 et G. et Spec. Orch. 320; Krzl. 1. c. 163. — Orchis mysorensis et 0. clavata herb. Hcyne (ex Hook. f. 1. c.) Ost-Indien. Weit verbreitete Art. Bengalen, Kuraaon (Wallich, Tboraps. und Hook! Bliukworth!), Serampore (Griffith) Malabar, Concan (Stocks! Herb. Wight N. 3012. Herb, late East Ind. Comp. N. 1084); N-W.-Indien (Royle!); Himalaya (Hiigel N. 643! und 2077!). 277. Habenaria subpubens Acli. Rich. Caule 30 cm alto folioso, foliis inferioribus basi vaginanlibus lineari- lanceolatis mucronatis 3-5- nerviis ad 6 cm longis 1—1,3 cm latis in bracteas decrescentibus, bracteis quam ovaria paulum longioribus quam flores brevioribus. Sepalo dorsali ovato ob- . tnso, lateralibus oblongis obtusis, petalis oblongis integris acu- tinsculis, labelli trifidi lacinia intermedia lanceolata obtusa, lateralibus lineari-falcatis acutinsculis, omnibus aequilongis, cakavi gracili flliformi ovario breviore; processubus stigmaticis carnosis compressis lineari-oblongis obtusis. Habenaria subpubens Ach. Eich. Annul. Sc. nat.. Ser. 2, XV, 75 tab. 4 C.; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 148; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 164. - Habenaria Candida DalzeU. Hook, in Kew Joum. U, 262 Itchb - f- in Walpers Annul. HI, 588. Sudl. Indien. Sud-Concon. Nilgherries (Perrottet! Lobb!) 278. Habenaria Kingii Hook. f. Caule valido 30—45 cm alto basi vaginato deinde dense foliafco, foliis 12—25 cm longis acutis v. acuminatis petiolatis basi vaginan- tibus in vaginas densas decrescentibus, racemo puberulo laxi- floro, bracteis ovati-lanceolatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali obovato cucullato, lateralibus aequilongis falcatis ovatis acutis acuminatisve quinquenerviis, petalis lineari-lanceolatis obtusis paulum brevioribus quam sepalum dorsale, labello basin usque tripartite, partitionibus subaequalibus angustissimis, cal- Oftn filifomi apicem versus leviter incrassato; processubus stigmaticis breyissimis globosis, antherae canalibus multo Ion- gioribus. — Flores virides argenteo-suffusi, sepala 1,3 cm longa. Habenaria Kingii Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 14 4 ; Krel. in Engler's Jahrb. XVI. 165. — Hue Habcnaria furfuracea Hook. f. 1. c. 144 N. 39. Ost-Indien. Perak (King!). 279. Habenaria Spiranthes Rchb. f. Planta gracilis tenuis caule 25 cm alto, tuberidiis globosis magnitu- dine nucis avellanae, foliis paucis oblongis acuminatis (maximis) 5 — 6 cm longis 8 — 10 mm latis supra in foliola bracteiformia distantia acuminata decrescentibus, racemo basi plus minusve torto paucifloro (5—7), bracteis aristatis 1,5 cm longis flores aequantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus mani- feste falcatis obovalibus reflexis, petalis sepalo dorsali appressis eoque subbrevioribus angustioribus leviter falcatis labello usque ad basin tripartito, partitionibus inter se aequalibus, intermedia yix longiore, filiformibus apicibus hamatis, calcari recto des- cendente a medio apicem versus leviter inflato ovario longe pedicellato fere aequilongo; anthera sepalo dorsali fere aqui- longa, canalibus caudicularum satis brevibus arectis, rostello an- gusto lineari antice leviter excavato; processubus stigmaticis breyissimis. — Flores inter minimos generis 5—6 mm diam. calcar filiforme 1,5 cm longum. Habenaria Spiranthes Bchb. f. in Flora XXXU1 (1865), 478; Krtl in Engler's Jahrb. XVI, 165. Tropisches West-Afrika. Pungo Andongo 800-1280 m zwischen dem 9* and 10* sttdl. Breite (Welwitsch N. 684!). 280. Habenaria psiloceras Welwitsch. Caule ad l m alto v. 1,30 m (ex Welw. et Rchb. f.) hasi plus quam 1 cm crasso, foliis oblongis acuminatis v. acutis ad H cm longis ad 4 cm latis. racemo laxifloro, bracteis acuminatis magnis 3 cm longis, pedicello 2,5 cm longo, ovario rostrato 3,5 cm longo. Sepalo dorsali ovato manifeste carinato acuto, lateralibus deflexis semiovatis acutis, petalis simplicibus basi latissimis ovatis acutis, labello tripartitio, partitionibus latei-a* libus filiformibus acutis, intermedia aequilonga lineari obtuse- — 363 — acuta (nec acuminata!), calcari longissimo filiformi apicem versus paulo incrassato ovario longipedicellato ter—quater longiore; processubus stigmaticis elongatis excavatis spathulatis, canalibus antherae paulum brevioribus. Flores 3 cm diam. calcar 16—17 cm longum. Habenaria psiloceras Welw. Mss. Bchb. f. in Flora XXV, 99; Knl. in Enghrs Jahrb. XVI, 165. Trop. West-Afrika. Pungo Andongo (Welwitsch!). 281. Habenaria papillosa H. Ridley. Tuberidiis parvis ovalibus, caule erecto gracillimo 30—40 cm alto pauci- foliato, folio basilari majore 1 lancelati-acuminato, caulinis remotis linearibus, racemo pauci—plurifloro plus minusve densi- floro, bractis ovati-lanceolatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali oblongo ovato obtusissimo lateralibus ovatis lanceolatis obtusis erectis, petalis brevioribus acutis acumina- tisve, labelli tripartiti partitionibus lateralibus in dentes minu- tos filiformes vel in angulo pone basin labelli reductis, inter¬ media lineari-oblonga sepalis breviore pubescente semideflexa, calcari brevi ( x /4 ovarii) obtuso; processubus stigmaticis crassis brevibus papillosis, antherae canalibus brevioribus uncinatis. — Flores pallidi, labellum fuscum. Habenaria papillosa H. Bidley in Joum. Linn. Soc. XXI, 504 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 166. Madagascar. Ankaratra-Berge (Hildebrandt N. 8860!). Imerina (Deans Cowan!). 282. Habenaria Lindleyana Steudel. Caule 30—35 cm alto basi foliato, foliis ovati-oblongis acutis 15— 16 cm longis 6—7 cm latis supra decrescentibus, racemo laxi- uoro multifloro elongato, bracteis membranaceis acuminatis aristatisve basin racemi non aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus multo majoribus oblongis, petalis falcatis se¬ palo dorsali agglutinatis et cum eo galeam formantibus, labello tnpartito, partitionibus lateralibus parvis filiformibus, inter¬ media lineari-oblonga obtusa petalis sepalisque longiore, calcari filiformi compresso apicem versus dilatato ovario longiore. — Flores majusculi, 3,5 cm diam. albi, labell. 2,5 cm long, cal¬ car viride ad 4 cm. — 364 Habenaria Lindleyana Steudel Nomencl. II ed. 716 ; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, U0\ Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 166. - Hob. latifolia Lindl. G. et Sp. Orch. 321. Hinter-Indien. (Ic. Finlayson in herb. Kew!) 283. Habenaria hircina Rchb. f. Tnberidiis ovoideis 3 cm longis („odor tuberculorum bircinus foetissimus") caule 28—30 cm alto dense folioso, foliis oblongis triangulis ad 8 cm longis et basi 3 cm latis, racemo plurifloro, bracteis triangulis acuminatis. Sepalis oblonge triangulis obtuse acutis, petalis ovatis obtuse acutis, labelli tripartiti partitionibus late¬ ralibus dentiformibus abbreviatis, intermedia lineari - acuta, calcari cylindraceo clavato ovario pedicellato longiore;, processu* bus stigmaticis abbreviatis retusis crassis, antherae canalibus ascendentibus, rostelli processu triangulari acuminato antlieram superante. — Flores virides, sep. pet. que 1,3 cm longa, calcar 6—7 mm. Habenaria hircina BcKb. f. in FI. XXV, 100; Krzl. in Engler't Jahrb. XVI, 166. Tropisches West-Afrika (Angola Welwitsch N. 736!). 284. Habenaria epipactidea Rcbb. f. Tuberi- diis elongatis 4 cm longis caule ad 30 cm alto, foliis angusti- oblongis acuminatis amplexicaulibus ad 6 cm longis basi 2 cm latis carinatis, reeemo sparsifloro, bracteis ovatis acutis acu- minatisve pedicellos tantum aequantibus. Sepalo dorsali ob- longo obtuso, lateralibus deflexis multo angustioribus falcatis ligulatis v. lanceolatis, petalis latissimis ovatis acutis, labello 3-partito, partitionibus lateralibus minimis in denticulos fib- formes reductis, intermedio late lineari obtuso porrecto, calcari ovario aequilongo v. sublongiore, apice ipso inflato; processubus stigmaticis brevissimis, canalibus antherae multo longioribus, rostelli processu triangulo maximo acuminato antberam mu 0 excedente eaque majore. Flores speciosi, sep. viridia 1 cm longa, petala alba aequilonga, labellum albidum aequilongum, calcar 2 cm excedens. Habenaria epipactidea Bchb. f. in FI. XXV, 100; Krzl in Eng- lei's Jahrb. XVI, 167. Trop. West-Afrika. Angola District Huilla reg. HI 1270 1 10 (Welwitsch N. 766!). 365 — 285. Habenaria caranjensis Dalzell. „Foliis infei ioribtis subrotundis, superioribus oblongi-lanceolatis tri- nerviis, bracteis acuminatis ovario brevioribus, sepalo supremo rotandato, petalis semiovat.is obtusis, labelli tripartiti lacinia intermedia oblonga obtusiuscula, lateralibns brevioribus cuneatis apice truncatis, calcari clavato ovario breviore. — Flores parvi lutei.“ Habenaria caranjensis Dalzell Kevo. gard. misc. U, 262, JUchb. f. Walp. Jnnal. Ill, 588; Hook. FI. Brit. lnd. VI, 166 . Asia tropica: India orientals. Prope Bombay in insula Caraiija. Species nec mihi nec J. Hook. v. praest. visa. 286. Habenaria Horsfieldiana Krai. Tuberi- diis? eaule basi tantum foliato elato 50 cm alto, foliis oblougi- lanceolatis, basi cuneatis v. obovatis, 9—18 cm longis 1,5— 3,3 cm latis, racemo laxifloro, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalis petalisque lateralibns ovatis obtusis, se- palis lateralibus reflexis' subobliquis ceterum simillimis, labello tripartito, circuitu fere rhombeo, partitionibus lateralibus cu¬ neatis retusis, intermedia oblonga obtusa sublongiore, calcari basi infundibulari filiformi apice clavato obtuso ovario soblon- giore leviter incurvo, processubus stigmaticis brevibus cylin- draceis rectis labelli adpressis (non c. labello coalitis), antherae canalibus brevioribus a latere compressis, rostello antherae aftixo. Flores inter mediocres generis 1 cm diam, calcar 1,3 cm longum. Habenaria Horsfieldiana Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 167. . Java? (Species subdubia Thomas Horsfieid 1802—1818). 287. Habenaria malleifera Hook. f. Planta satis valida omnino furfuracea, caule 25—30 cm alto basi vaginato sub media parte foliato, foliis congestis oblongi- lanceolatis acutis 15—20 cm longis 4—8 cm latis, racemo 10—15 cm longo laxifloro, bracteis 2—3 cm longis acumina¬ tes aristatisve ovarium longe rostratum subaequantibus. Sepalo dorsali fere orbiculari cucullato obtusissimo, lateralibus trian- gulis acutis bullatis angulo superiore afflxis, petalis bullatis minutis ovatis acutis, labelli lobis filiformibus acuminatis, in- teimedio duplo longioie, calcari dimidium ovarii aequante, ab 366 orificio extinctoriiformi angustato decurvo apice vesicato, pro- cessubus stigmaticis minutis clavatis obtusis, antherae canali- bus multo longioribus decurvis. — Flores 1,2—1,5 cm diam. Habenaria malleifera Hook. f. FI. Brit. Ind. FI, 143; Knl. in Engler's Jahrb. XVI. 168. Ost-Indien Sikkim-Himalaya bei Sendah 2000 m (King. herb. Cal¬ cutta!); Khasia-Hiigel (Lobb!) bei Myrung (Hook. f. und Thompson!). 288. Habenaria peristyloides A. Rich. Canle erecto 30—40 cm alto, basi cataphyllis vestito medio folioso, foliis oyali-lanceolatis acutis, racemo elongato plurifloro laxi- floro, bracteis ovati-laneeolatis acutissimis convolutis ovariis aequilongis. Sepalis conniventibus galeatis, dorsali ovali ob- tuso eucullato, lateralibus ascendentibus ovatis acutis, petalis simplicibus aequilongis ovalibus oltusis, labello basi integro snbcordato deinde tripartito partitionibus lateralibus divergen- tibus linearibus obtusis, intermedia duplo longiore et latiore lineari-obtusa, calcari brevi obtuso; processubus stigmaticis contiguis labello adpressis obtusis canaliculati-concavis, an¬ therae canalibus brevissimis. Habenaria peristyloides A. Bich. in Annal. Sc. nat. II. Ser. XIV, 268 tab. 17 fig. 3 (anal) et Tentam. flor. Abyssin. II, 291; Bchb. f. *'» Walpcrs Annal. Ill , 586; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 168. 289. Habenaria Lobbii Rclib. f. Caule? foliis cuneati-oblongis lignlatis acuminatis racemo elongato 60 cm longo laxifloro, multifloro, bracteis oblongis acuminatis dimi- dium ovariorum pedicellatorum aequantibus. Sepalo dorsali ovato apiculato eucullato trinervi, lateralibus triangulis re- flexis, petalis lateralibus simplicibus linearibus falcatis, labelli tripartite partitionibus lateralibus linearibus retrorsis, intei- media lineari obtuse acuta duplo longiore, calcari filiformb apice clavato ovario pedicellato breviore, anthera erecta emar- ginata, canalibus ascendentibus bene evolutis, staminodiis tri¬ angulis. Flores medioeres sep. 6 mm longa calcar 2,5 cm. Habenaria Lobbii Bchb. f. in Linnaea Bd. 41, 50; Hook. f. *'» Brit. Ind. VI, 166 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 168. Oat-Indien. (T. Lobb in Herb. Keichenbach!) — 567 290. Habenaria reflexaBI. Caule basi tantum folioso superne murieulato, tota planta omnino habitu Hab. muricatae Rchb. f. foliis a basi lineari cuneatis ovalibus acu- tis, foliolis bracteiformibus compluribus inter folia et racemum margina ciliatulis, bracteis lanceolatis apice cuspidatis flores aequantibus superantibusve. Sepalo dorsali galeato, laterals bus angustis reflexis basi antice longe productis oblongi-tri- angulis, petalis simplicibus parvis triangulis, labelli tripartiti partitionibus linearibus, intermedio duplo longiore, calcari fili- formi apice clavato ovario breviore; processubns stigmaticis minutis, antherae canalibus elongatis partitiones laterales la¬ belli aequantibus. Habenaria re/lexa Blume. Bijdrag. 403', Lindl. G. et Sp. Orch. 317 ; Rchb.f. in Bonplandia V {1857), 35; Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI, 169. Java. Prov. Bandong (Zollinger N. 885!); bei Kuripan (Blume!). 291. Habenaria ciliosa Lindl. Planta gracilis, caule ad 40 alto basi nudo, foliis lineari-lanceolatis acuminatis erectis ciliatis in bracteas ciliatas transientibus, raeemo den- sifloro multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis margine et supra nervos dense pilosis. Sepalis ovatis obtusis, margine et extus pilosis, petalis simplicibus similibus calvis falcatis, la- bello 3-partito, partitionibus linearibus, intermedia 2-plo lon¬ giore, calcari clavato dependente labello longiore ovario aequi- longo; processubus stigmaticis crassis juxta ostium calcaris, canalibus antherae brevissimis uncinatis. habenaria ciliosa Lindl. in Annul. Nat. Hist. IV {1840), 31i ■ Krsl. in Englert Jahrb. XVI, 169. Auasertrop. Siid-Afrika. Capland. Zwischen Bascha und Omtata. (Drege N. 4678!). Die Pflanze ist ausserordentlich gut zu unterscheiden, da dieae •igentumliche Art der Behaarung bei Hab. sonst nicht vorkommt; die- wlbe be gin nt sparlich an den Kandern des mittleren Laobb., um nach 292. Habenaria ciliolaris Krzl. Foliis basilari- bus ovalibus v. lanceolatis in bracteas decrescentibus 8—12 cm longis 3 cm latis, raeemo longissimo 30 cm longo remotiiioro, rhachi angulosa in angulis ciliati-pilosis pilis apice stellulatis, bracteis ovatis acuminatis ciliatis, ovario apice manifeste cur- vato in angnlis pills simplicibus v. stellulat.is vestito. Sepalo dorsali ovato cucullato lierbaceo, lateralibus oblongi-ovatis sub- obliquis petaloideis reflexis, petalis simplicibus triangulis cau- datis. labelli trilobi lobis lineari-filiformibus, intermedio 2-plo fere longiore, recurvatis, calcari pendulo clavato incurve se- micirculum efficiente ovario subaequilongo, processubus stig- maticis rectis parallelis, canalibus longissimis porrectis. — Flores inter medioeres generis 1 cm diam, calcar 2 cm longum v. paulo longius. Habenaria ciliolaris Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 169. China. Hongkong, Little Hongkong (herb. Hongkongbotan. Garden!) 293. Habenaria filicornis Lindl. Caule 30- 45 cm alto, foliis 2 strictissimis vaginantibus oblongi-linearibus obtusis racemo laxo multifloro, bracteis subulatis pedicellos aequantibus. Sepalo dorsali minuto, lateralibus majoribus retrorsum falcatis, petalis simplicibus falcatis cum sepalo dor¬ sali refracto galeam formantibus, labelli tripartiti laciniis la¬ teralibus deflexis filiformibus obtusis, intermedia ascendente dnplo longiore, falcato filiformi compresso ovarii longitudine; processubus stigmaticis acutis deflexis, antherae canalibus brevibns erectis. Habenaria filicornis Lindl. Gen. et Sp. Orch. 318 ; Krzl in Engler's Jahrb. XVI, 170. — Orchis filicornis Thonning, Schumach. Beskriv. of Gain. Plant. II, 171. Trop. Weat-Afrika. Guinea (Thonning!). 294. Habenaria Murtoni Hook. f. Plaota elatft caule 60—70 cm alto basi eataphyllis vestito, deinde foliato, foliis oblongis v. oblongi-lanceolatis congestis acutis 15—25 cm longis 5—8 cm latis in petiolum vaginantem augustatis in vaginas laxas bracteifoimes decrescentibus. Sepalo dorsali orbiculari cucullato obtusissimo, lateralibus multo majoribus oblique tiiangulis angulo apicali adnatis, petalis multo mino- ribus simplicibus ovatis acutis, labelli tripartiti partitionibus linearibus, intermedia ter v. quater longiore quam laterales, calcari cylindraceo v. filiformi ovario rostrato longiore; pro* cessubus stigmaticis brevibus fere globosis, canalibus antherae multo longioribus. — Flores 1,5—2 cm diam. Babenaria Murtoni Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, U4‘, Krzl in Engler't Jahrb. XVI, U4.\ Hinter-Indien. Perak, an Kalkfalsen (Scortechini und Kttnstler!), Singapore (Morton!). 295. Habenaria Korthalsiana Krzl. Caule? certe elato, foliis, ad 15 cm longis ad 3,6 cm latis lanceolatis acuminatis, racemo densifloro, bracteis ovatis acuminatis oyaria aequantibus. Sepalo dorsaii lineari oblongo, basi cucullato marginibus involutis, supra angustata acuminata, lateralibus oblongis subobliquis, basi coalitis, apice in caudam filiformem fere aequilongam elongatis, petalis simplicibus linearibus sepalo dorsaii brevioribus, labello a basi quadrata tripartito, partitio- nibus linearibus, intermedia medium usque latiore deinde an¬ gustata duplo fere longiore quam laterales, calcari e basi in- fundibulari angustato fiiiformi recurvato ovario fere aequilongo; processubus stigmaticis parallelis cylindraceis basi labeili ad- pressis, staminodiis oblongis antice rotundatis. — Flores satis conspicui expansi exceptiscandiculis 1,6 cm diam, sep. fere 1 cm longa basi 4 mm lata, caudiculae sepalorum 6—8 mm longae, labeili lobus intermedius 8—9 mm long, calcar 1,5 cm longum ovarium aequilongum. Habenaria Korthalsiana Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, J70. Java? (Korthals!). Diese Art ist durch die langen fadenformigen Fortsatze der Se- palen vor alien anderen gekennzeicimet. Das mittlere Sepalum hat dieae Verlangerung nicht, ist aber ebenfalls ausaergewohnlich lang, ihm sehr ahulich ist der mittlere Theii dea Labellam, der gleichfalla seinen fadenformigen Schweif hat. Der Sporn iat wie ein Scorpionshinterleib nnd von ruckw&rts nach vorn fiber die BlUte gebogen. 296. Habenaria laevigata Lindl. Caule graeili 40 cm alto folioso, foliis subdistichis arrectis lineari-lanceolatis ad ii cm longis 8—10 mm latis in squamas subdistichas acuminatas bracteis aequales decrescentibus, racemo multifloro subdisticlio, bracteis ovatis acuminatis dorso carinatis flores superantibus. — Sepalis ovatis acutis lateralibus deflexis, pe. tabs simplicibus sepalo dorsaii agglutinatis ovatis falcatis an- gulo anteriore productiore, labeili trilobi lobis lateralibus linea¬ ribus deflexis intermedio latiore plus minusve erecto, calcan 370 nlifoimi longissimo ovario duplo fere loDgiore; processubus stigmaticis brevissimis obtusis cochleatis, canalibus antherae brevibus, rostello acuto antherae aequilongo. — Flores inter mediocres generis, sep. 6 mm longa, labelli lobus intermedins 4 mm, calcar 3 cm, ovarium c. pedicello 1,5 cm longum. Habcnaria laevigata Lindl. in Annul. Nat. Hist. IV (1840) 315 ; Krsl. in Englers Jahrb. XVI, 171. — Hue Hab. ornithopoda Bchb.f. tn Linnaea XX (1847), 696. Subtrop. Sttd-Afrika. Capland. (Herb. Lindley!) 297. Habenaria lucida Wall. Caule 50-60 cm alto medium usque foliato deinde foliolis bracteiformibus vestito, foliis 10—15 cm longis 4—5 cm latis obovati-lanceolatis acutis, racemo elongato multifloro laxifloro, bracteis ovatis acutis quarn ovarium duplo brevioribus. Sepalo dorsali ovati-oblongo ob- tuso cucullato, lateralibus deflexis reflexisque ovatis acutis, petalis ovatis obtusis cum sepalo dorsali galeam formantibus, labello tripartito, partitionibus lateralibus divergentibus linea- ribus subfalcatis obtusis sepalis petalisque longioribus, inter¬ media ovata acuminata, calcaii filiformi apicem vei*sus clavato acuto ovario bene longiore; processubus stigmaticis oblongis antice dilatatis („subreniformibus u Ldl.), antherae canalibus aequilongis. — Flores inter minores generis, sep. 3—4 mm longa, calcar 1,5 cm. Habenaria lucida Wall. Mss. Lindl. G. et Sp. Orch. 319; Hook. f- in FI. Brit. Ind. VI, 133, Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 171. - MuC Flatanthera lucida Lindl. Wall. Cat. N. 7407. Hiuter-lndien. Kaiigun, Tenasserim b. Moulmein (Parish!) Siam. 298. Habenaria micrantha Hochst. Tuberi- diis ovatis, caule 25—30 cm alto, foliis 2 v. 3 oblongis acutis 16 cm longis et 4 cm latis v. 13 cm longis et 2,8 cm latis, vaginis 2—3 acuminatis in scapo, racemo laxifloro plurifloro, bracteis ovatis acutis pedicellum tantum nec ovarium aequau- tibus. Sepalis ovatis, dorsali recto cucullato, lateralibus sub- obliquis deflexis, petalis simplicibus ovatis triangulis acutis sepalis aequilongis, labelli tripartiti partitionibus lateralibus sepalis aequilongis anguste linearibus, iutermedio duplo latiore et paulo longiore, calcari filiformi compresso ovario pedicellato 3?l fere aequilongo pendulo leviter incurvo; processubus stigmaticis brevibus crassiusculis, canalibus antherae subaequilongis, rostello lineari basi cucuUato antherae aequilongo. — Flores inter minores generis, sep. 3 mm longa, calcar 1,8 cm, ovarium c. pedicello aequilongum v. 2 mm longum. Habenaria micrantha Hochst. Seubert Ft. Asor. (1844) 155 t. 5. cf. Index Kew I, 1084 ex Durand et Schint Conspectus ft. Afr . V, 81. Drouet Cat. Ft. ties Agor. 119; Watson Ft. of Azor. 244\ Godman Nat. hist. Azor. 225. — Habenaria micrantha Jttchb. f. in Flora 1865 , 180! Krzl. in Englcrs Jahrb. XVI, 172. — Bonatea micrantha Lindt. G. et Sp. Orch. 329. Cap d. guten Hoffnung. Acoren (Hochstetter!). 299. Habenaria viridiflora (Sw.) E. Br. Tube- ridiis obovatis villosis minutis, caule 10—25 cm alto basi fo- liato supra foliolis biacteiformibus vestito, foliis lineari-lanceo- latis v. linearibus 3—6 cm longis 5—8 mm latis arrectis, racemo pauci—plurifloro, bracteis pedicellum tautum ovarii aequautibus. Sepalo dorsali rotundato ovato acuto, lateralibus oblongis acutis multo majoribus deflexis, petalis simplicibus sepalo dorsali subeonformibus, labelli tripartiti partitionibus lateralibus rectangulariter divergentibus lmearibus, intermedia lineari paulo longiore et latiore, calcari fililormi incurve ovario aequilongo ; processubus stigmaticis cylindraceis obtusis leviter deflexis, canalibus antherae aequilongis. — Flores inter minimos generis 3 — 4 mm diam, calcar 1,2—1,5 cm longum ovarium aequilongum. Habenaria viridiflora R. Br. Frodrom. 312. Lindt. G. et Sp. Orch. 519; i R. Wight Icon, plant, lnd. Orient, t. 1705 (ic. mediocr .) ; Hook f. *» Ft. Brit. Ind, VI, 150 excl. synon. — Orchis viridiflora 0. Sw. Act. Holm, moo , 205; Willd. Spec, plant. IV ,, 13. Ost-Indien: Mangalore (Suttee 1847, Hohenacker!). — Concan, Malabar etc. (Stocks, Law etc. ex herb. Hook. f. et Thomsom! — herb. Wight propr. loco non indicat.!) — Himalaya (Clarke!). — Serampore (Unffith!). — Bombay (Dalzell!). 300. Habenaria arena r i a Lindl. Tuberidiis ovali- bus satis magnis, caule 45— 50 cm alto foliis basilaribus 2 oblongis obtusis breviter apiculatis 7 cm longis et 5 cm latis vel 12 cm longis et 4 cm latis in foliola braeteiformia rernota 24* 372 decrescentibus, racemo distantifloro, bracteis oblongis acuminatis pedicellura subito in ovarium incrassatum paulum superantibus. JSepalo dorsali ovato acuto lateralibus consimilibus deflexis apicibns arcuatis, petalis simplicibus e basi late ovata acumi¬ natis falcatis, labelli tripartiti partitionibus filiformibus, inter¬ media 73 longiore, calcari leviter incrassato recurvo ovarii pedicellati 3 /* fere aequante; processubus stigmaticis canalibus- que brevissimis, rostellum non vidi. — Flores inter minimos 3—5 mm diam, calcar 1,5 cm ovarium ad 2 cm long. Habenaria arenaria Lindl. G. et Sp. Orcli. 317] Harvey , Thes. Cap. I, 55 tab. 55; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 172. Subtropisches Siid-Afrika. Capland (Burcbell! Harwey!) Ostliches Gebiet (Hatton!); Natal (Wood!), bei Albany (Atherston!) Grahamstown (M’Owan !).j 301. Habenaria c h 1 o r i n a Parish et Rbch. f. .Ultra bipedalis, validiuscula, tuberidiis a tenui basi stipitata oblongis obtusatis, vaginis baseos laxis, foliis evolutis ternis seu quater- nis ligulatis acuminatis ad 5 pollices longis, 2 pollices latis, foliis superioribus in bracteas abeuntibus 6 seu 8, superioribus angusti-lanceolatis cuspidati-acuminatis, paulo imbricautibus, racemo cylindraceo densitloro, bracteis trianguli-setaceis ovaria pedicellata inferiora attingentibus margine scabris, sepalo dor¬ sali ovato acutiusculo 3- ad 5-nervi, sepalis lateralibus trian- gulis deflexis, 5-nerviis, petalis ligulati-falcatis binervibus, labelli tripartiti partitionibus lateralibus subulati-linearibus partitionibus media lineari paulo brevioribus, calcari a basi filiformi clavato ovario pedicellato tertia breviore, anthera canalibus ultra crura stigmatica obtusata porrectis, staminodiis ligulatis. — Flores in alia icone Parisliiana simpliciter flavo* virides, in alia icone ejusdem coloris et brunneo maculati. Primum sunt virides, dein pauci-maculati, demum maculatissimi, tandem brunnei ex cl. Parish. Prope Wagroo. — Similis M- acuiterae Lindl., calcari multo longiore subaequali nec abrupto clavato gaudet“ (ex. Rchb. f. L c.). Habenaria chlorina Par. et Bchb. f. in Transact. Linn. Soc. XXU, 140\ Hook, in II. Brit. Ind. VI, U7; Krzi. in Engler's Jahrb. XVI, K3. Malayische Halbinsel, Moulmein (Parish!) — 373 — Da eine sehr eingehende Vergleichung zwischen Pflanze und Tafel mit Reichenbach’a Text die absolute Genauigkeit der Diagnose ergab, Klaubte der Verfasser dieselbe so wie sie ist wiedergeben zu sollen. pie Diagnosen dieser Parish-Orchideen geboren zu den vollendetsten, die 302. Habenaria stauroglossa Krzl. Planta elata gracillima 50—70 cm alta, foliis 3—4 distantibus an- gustis lineari-lanceolatis acntis acuminatisve 10 cm longis 5—7 mm latis in foliola deinde in bracteas descrescentibus, racemo densifloro fere capitato dicendo pro plantae altitudine perbrevi 5 cm longo, bracteis lineari-lanceolatis quam flores longioribus manifesto carinatis. — Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus subobliquis ceterum similibus, omnibus concavis ob¬ tuse acutis, petalis aequilongis angustioribus ovati-oblongis obtuse acutis 1-nerviis tenerioribns, labello brevi-ungniculato, lobis lateralibus bene angustioribus, rectangule divergentibus l /> longitudinis lobi intermedii fere aequantibus omnibus linea- ribus antice breviter acutatis, calcari filiformi, tertia parte apicali inflato acuto ovarii dimidium aequante, gynostemio satis alto dimidium sepali dorsalis aequante, cruribus stigmaticis latis planis deflexis sub anthesi nitidis, canalibus antberae caudiculisque bene brevioribns. — Flores albi inter minores generis, sep. pet. lab. 5 mm longa, calcar 6 mm, ovarium 1—1,2 cm longum — August. Habenaria stauroglossa Krzl. in FI. v. Kaiser Wilh. ’ Land 35, Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 178. Neu-Guinea, Finschhafen (Dr. Hollrung N. 319!). 303. Habenaria Masoniana King et Pantling. Tuberidiis 3—2, caule 15—25 cm alto, foliis 3—4 basilaribus congestis, lanceolatis acutis ad 7 cm longis ad 1,2 cm latis, foliolis bracteiformibus 1 v. 2 in scapo ceterum nudo, racemo paucifloro ( — 10) laxifloro, bracteis ovato-triangulis 2 /* ovarii aequantibus. Sepalo dorsali late ovato obtuso, lateralibus ovatis acutis angustioribus, petalis e basi latiore linearibus paulo longioribus subfalcatis, labelli partitiombus craciatis linearibus intermedia l /z longiore quam laterales et duplo la- tiore, calcari incurvo (semircirculum fere efficiente (dimidium — 374 — ovarii aequante apicem versus Incrassato obtuso gynostemio, brevi, antlierae loculis fere sejunctis; processubus stigmaticis porrectis labello basi adnatis antice capitatis. — Flores parvi illis H. viridiflorae R. Br. aequimagni, coerulei!! Habenaria Masoniana King et Pantling. Mss. in sched. herbarii horti Calcuttens. Ober-Burmah. Southern Shan States (Abdul Khalil 1898!). Die Pflanze erinnert auffallend an Hab. virldiflora R. Br. Die grand- standieen Bl. sind grosser und vor alien Dingen breiter, sonst sind aber der Unterschiede im Allgemeinen nur wenige. Das Etikett trftgt die Bemerkung „fl. blue" — eine fOr Habenaria neue Farbe. Sollte eine blaugrune Nttance gemeint sein? 304. Habenaria Prazeri King et Pantling. Tu- beridiis parvis, caule ad 60 cm alto, cataphyllis paucis brevibus in ima basi, foliis 5—6 pone basin confertis lanceolatis acu- minatis 10—14 cm longis 2—3 cm latis, minoribus 1 v. 2 paulum supra ilia, scapo eeterum foliolis bractescentibus linea- ribus acuminatis paleaceis vestito, racemo elongato 15 cm longo laxifloro plurifloro, bracteis e basi triangula linearibus acumi¬ natis aristatisve uninerviis. Sepalo dorsali late ovato obtuso concavo, lateralibus deflexis subaequalibus paulo longioribus acutis, petalis simplicibus ovatis antice paululum dilatatis, la- belli apicem usque partiti partitione intermedia e basi lata concava subito angustata acuminata, partitionibus lateralibus linearibus sepalis lateralibus aequilongis eisque adpressis, calcari brevi clavato curvulo obtuso vix dimidium ovarii aequante; gynostemio alto, processubus stigmaticis hamatis v. uncinatis compressis cum canalibus antherae uncinatis omnino parallels, rostello minuto. — Flores parvuli pallide lutei, floris segmenta vix 4—5 mm longa. Habenaria Prazeri King et Pantling . Mss. in sched. Herbarii hort. Calcuttensis. Ober-Burmah (Prazer 1894!). Mr. J. C. Prazer, welcher die — wie es scheint — seltene Pflanze entdeckte, die Bliiten aber nicht genau untersuehte, hielt eie fur eme Eulophia. Der Irrthum ist nicht so gross, als es scheint, tan ta Aussehen der Pflanze ist allerdings abweichend von dem idler setae” Arten und hellgelbe Blttten sind bei Habenaria ziemlicb ungewohnlicn, bei Eulophia dagegen sehr haufig. t — 375 — 305. Habenaria Heyneana Lindl. Tuberidiis globosis, oaule plerumque 15—25 cm alto, interdum breviore interdum duplo fere altiore dense foliato, foliis ovalibns acutis vagin antibus, ad 4 cm longis ad 1 cm latis in bracteas similes decrescentibus, racemo paucifloro secundifloro, bracteis magnis cucullatis qnam flores longioribus ovatis acutis. Sepalis ovatis acutis, lateralibus semideflexis subobliquis, petalis ovati-tri- angulis acutis minoribus, sepalis petalisque conniventibus, la- belli tripartita partitionibus lateralibus ligulatis acutis, inter¬ media longiore ovali, calcari inter bracteas occultato filiformi apice clavato ovario subbreviore; processubus stigmaticis ligu- latis planis antice rotundatis labello adpressis deflexis, canali- bus antherae multo brevioribus, staminodiis ovalibns. Sep. 6—7 mm longa calcar 8 mm, ovarium 1,6 cm longa. Habenaria Heyneana Lindl. G. et Sp. Orch. 320 ; Wight Icon, plant. Ind Orient. 1. 1703/4 et t. 923\ Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 148 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 174. — Hue Hob. glabra A. Bich. Annal. Sc. nat. 2 Ser. XV, 75 tab. 5 A. - Platanthera Heyneana Lindl Wall Catal. 7044. Oat-Indien. Sehr verbreitet vom Suden der Halbinsel bis zum Himalaya, noch in nahezu 3000 m gefunden, ausaerat variabel in alien Teilen. Eine hOchat veranderliche Pflanze uni fast in alien Teilen, sogar in der Groase der Bliiten starke Abweichungen zeigend. Der Sehildernng des Gynostemiuma bei Lindley 1. c. kann ich nicht vbllig beistimmen. Die Narbenfortsatze sind ziemlich lang, aber nicht M 1ongiasimi,“ flacb, breit, Torn abgerundet und dem Labellum nicht angewachsen. Dass die Basis des Labellum und des Gyno?temium diebt bei einandcr atehen. iat aelbstveratandlieb, aucb liegen die Narbenfortsatze allerdings flacb arif dem Labellum und ihm feat angedrttekt, dies Alles ist aber noch kefne Verwachsung dieaer Teile. Die Staminodien atehen wie ein paar Henkel Oder Handgriffe rechta und links vom Gynostemium ab. 306. Habenaria distantiflora A. Rich. Caule ereeto 44—50 cm alto, foliis (saepius 2) vaginantibus lanceo- latis acutissimis, racemo elongato gracili distantifloro, bracteis ovali-lanceolatis acutissimis semiconvolntis ovarium superantibus. Sepalo dorsali ovali ereeto concavo apiculato dorso subcarinato. margine ciliatulo, lateralibus ringentibus ovali-lanceolatis acutis petalis paulo brevioribus ovalibus obtusis concavis subobliquis — 376 — ciliatis inappendiculatis, labello tripartito, partitione intermedia oblonga latiore obtusa, lateralibus dimidio angustioribus, calcari ovarii longitudine vix sensim inflato acuto; processnbus stig- maticis arrectis brevibus. — Flores parvuli sessiles viriduli. Habenaria distantiflora A. Etch. Tentam. fl. Abyssin. 77, 291\ Echb. f. in Walpers Ann. Ill, 586; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 175 * Abyssinien. Prov. ChirA (Species mihi non visa). 307. Habenaria denticulata Rchb. f. „Caule fere 20 cm alto foliato, foliis lanceolatis acuminatis strictis in foliola bracteiformia acuta decrescentibus. Sepalis ovatis acutis, petalis lanceolatis acutis crenulati-denticulatis, labelli trilobi lobis lateralibus angulatis fimbriolatis, intermedio lan- ceolato sublongiore, calcari pendulo subclavato quam ovarium paulo breviore, antherae canalibus valde recurvis, stamino- diis (?) sessilibus papillosis.“ (Ex Rchb. f.) Habenaria denticulata Echb. f. in LinnaeaXIX {1846) 376; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 175. Ost-Indien; Nilgherries. (Nur im Herb. Deleasert!) 308. Habenaria Montolivaea Krzl. Tuberi- diis oblongis v. ovatis 2 cm longis 1 cm crassis v. globosis 1,5 cm diam., caule 7—20 cm alto paucifoliato, folio 1 v. 2 pone basin, additis 2 v. 3 minoribus cordatis ovatis acutis ad 4 cm longis 3 cm latis, foliis superioribus mox decrescen¬ tibus et in bracteas transientibus, racemo cylindraceo densi- floro, bracteis quam flores longioribus. Sepalis oblongis ob- tusis lateralibus obliquis conniventibus (haud deflexis), petalis triangulis margine densissime ciliatis, labello e basi triangulo dilatoto trifido, partitionibus triangularibus, intermedia paulo majore, margine et intus pilosis, calcari brevi saccato labello breviore, calcaris orificio in parte superiore lobi intermedii infra gynostemium aperto, orificio antice marginato seu mar- supiato; processubus stigmaticis divergentibus brevibus antice excavatis, canalibus antherae fere nullis, rostello latissimo linguiformi supra rotundato (nec triangulo) deflexo, caudiculis brevibus, glandulis magnis. — Flores inter minimos generis, sepala 1—2 mm longa, totus flos 2—3 mm diam. — Augusto. Habenaria Montolivaea (Beuth) Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 176. Montolivea elegans Echb. f. Otia 107. — 377 — Ost-Afrika: Abyasinien. Auf Bergen zwischen GebQsch 8B00 m fiber dem Meere, Dewra Tabor (Schimper, n. 1268! 1863). — Auf Bergen 2300-2700 m fiber dem Meere. Weg von Debr. Ercia nacb Woina, 26. Juli 1882. Tigr6 v. Begemder. (Schimper!) Bentham war jedenfalls im Recht, wenn er Montolivaea fur eine H&benaria erklarte. Es ist geradezu unverstandlich, wie Reichenbach Merkmale so irrelevanter Art, wie sie sich hier finden, zu Gattungs- charakteren aufbauschen konnte. 1. Die Petaleu sind am Rande und die lobi iabelli auf der Innenseite behaart (einzeln gestellte hyaline Haare); dies mit pellitus auszudrficken ist eine ttbertreibung. 2. Der Eingang zum Sporn liegt tiefer als sonst, niimlich auf dem Discus der Lippe, das nennt Reichenbach in diesem Falle „umbo“. Bisher war der Ausdruck fur eine quer gestellte Auftreibung nicht gebrfiuchlich. Die NarbenfortsMze treten deutlich hervor, sie sind kurz und vorn zu (im Leben wabrscheinlich spiegelnden) vertieften Flachen ausgehohlt. ^Stigmata ee- raiglobosa" vermochte der Verfasser beim besten Willen nicht zu finden. Das Rostellum ist gross und liegt wie eine ausgestreckte breite Zunge vorn aus dem Gynostemium heraus, die Bildung „proboscis“ zu nennen, ist doch etwas sehr viel Freiheit. Schliesslich ist der Sporn kurz, aber cylindrisch und nicht „gemiglobosum u . 21. Peristyloideae. Krzl. in Enghr's Jahrb. XVI, 56 u. 176. Labellum tripartitum, petala lat. simplicia, processus me- diocres aut breves. (Malayenses.) Kleinblumige Arten, welche einander ftusserst ahnlich sind und durch die kurzen Spome an Peristylus-Arten erinnem, mit welchen sie auf den Sunda-Inseln zuaammentreffen. — Von Ost-Afrika und Madagascar bis Nord-Auatralien. A. Labelli partition, lateral, breves aut subnullae. Calcar inter sepala aequilonga occultatum. 309. H. xanthantlia F. v. MiiU. Calcar 7*—*/* ovarii aequans. 310. H. acuifera Watt. Calcar brevissimum globosum. 311. H. Frainii Hook. f. B. Labellum basi integrum ciliolatum, lobi laterales obovati interned, linearis. 312. H. Bauerleni Krzl. C. Labelli lobus intermed, paulo longior, processus lineares divergentes. 313. H. ochroleuca E. Br. 878 — D. Labelli partition, lateral, triangulares. Laterales longiores. 314. H. stenodon Echb. f. Intermedia longior. «. Calcar filiforme sat longum. 315. H. propinquior Echb. f. p. Calcar brevissimum saccatum. 315 a. H. sondaica Krzl. E. Labelli partition, lateral, lineares, intermedia sublongior triangularis. 316. H. Eumphii Lindl. F. Labelli partition, laterales filiformes circinati. a. Partitio mediana linear, calcar ovario aequale. 317. H. graminea Lindl. p. Ut praecedens calcar fusiforme 2 /z ovarii aequaus. 317 a. H. bambusetorum Krzl. 7. Ut praecedens calcar V* ovarii aequans. 318. H. papuana Krzl. 5. Partit. mediana triangularis acuta. 319. H. ponerostachya Echb.f. G. Labelli partitiones omnes lineares. a. Laterales falcatae. 320. H. pracalta Lindl. p. Laterales subulatae. 321. H. tradescantifolia Echb.f■ 7. Ut praecedens, sed intermedia longior. 322. H. HancockH A. Eolfe H. Labelli partitiones lanceolatae. a. Laterales V* intermediae aequantes. 323. H. elongata E. Br. p. Intermedia parva triangula. 324. H. cryptophila Echb. /• 7. Ut praecedens, linea elevata in disco. 325. H. microrhynchos Schlecht. 8. Labellum ante partitiones laterales utrinque augu latum. 326. H. physoplectron Echb. /• 309. Habenaria xanthantba F. v. MiiUer. Caule gracillinio 30—40 cm alto, foliis basilaribus linearibus minatis 8—10 cm longis 3 mm latis, racemo plurifloro floro, bracteis minutis quam ovaria ter v. quater brevion — 379 — Sepalis ovati-oblongis obtusis, petalis simplicibus aequalibus cum sepalo dorsali conniventibus, labello trilobo, lobis late- ralibus linearibus plus minusve minutis interdum omnino ob* soletis, intermedio lineari sepalis aequilongo, calcari incurvo filiformi sepalis breyiore et inter ea occultato; processubus 8tigmaticis brevissimis crassis, antherae canalibus paulo bre- vioribus. — Flores lutei inter minimos generis 3—5 mm diam. Habenaria xanthantha F. v. Wilier Fragmenta VII, 16] Bentham in FI. Austral. VI, 395 ; Krzl in Engler's Jahrb. XVI, 177. Tropischea Australien. York-Halbinsel, Rockingham Bay (Dal- lachy!). 310. Habenaria acuifera Wall. Planta humilis, caule ad 25—30 cm alto, foliis 3—5 basilaribus lanceolatis acnminatis 4—6 cm longis, scapo ad 20 cm alto squamis 5—7 cm longis acuminatis aristatisve vestito, racemo con- gesto, bracteis lanceolatis aristatis oyarium bene rostratum subaequantibus. Sepalo dorsali ovali obtuso, lateralibus de- fleiis semiovatis acutis multo majoribus, petalis simplicibus oblongi-ovatis acutis sepalo dorsali subaequalibus, labelli 3-lobi lobis lateralibus minutis acutis, intermedio lineari multoties longiore sepalis lateralibus aequilongo, calcari filiformi apice ipso incurvo ovario subbreviore; processubus stigmaticis bre¬ vissimis juxta orificium calcaris, canalibus caudicularum cau- diculisque valde elongatis, staminodiis elongatis obtusis. — Flores inter minores generis 5—6 mm diam. Habenaria acuifera Wall Ms. in Lindl. G. et Sp. Orch. 325 ] Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 116 e. p.; Krsl. in Engler's Jahrb. XVI, 155. - Platanthera acuifera Lindl. in Wall. Cat. n. 7015. — Hab. uniden- tata Bl. in sched. Krsl. in Engler's Jahrb. XVI, 155. Hinter-Indien. Tavoy-District; Burmah (Wallich!) Java (flora- field!). 311. Habenaria Prainii Hook. f. Caule gracili ad 40 cm alto sparsim foliato, foliis oblongis, ovalibus, sub- rhombeis ad 8 cm longis ad 2 cm latis, spica pauci- v. pluri- flora distanti- v. densiflora 8 cm longa, bracteis ovatis arista¬ tis ovaria vix aequantibus. Sepalis oblongis petalisque aequa- libus obtusis apiculatis omnibus conniventibus, labello antice — 380 — tan turn trilobo, ceterum integro, lobis fere in dentes acutos reductis, calcari parvulo saecato; gynostemio parovo humili antherae cellulis parvis eontiguis parallels, connectivo magno eas superante, proeessubus stigmaticis parvis vix prominulis. — Flores minuti vix 2 mm diam. Habenaria Prainii Hook. f. FI Brit. Ind, VI, 159 et Ann. Boy. Garden Calcutta Vol. VI t. ined. Hinter-Indien. Ober-Burmah; Ober-Assam. Naga-HQgel, bei Kohima (Prain!). Die BlOten sind ungemein winzig, und die Theile des Gyno«- temiume bieten die grOssten Schwierigkeiten filr die Untemichuiig. Die Bemerkung Hooker’s „stigmatic processes rather long" kann ich als ein paar ganz minimale Protuboranzen bildet sie auch Dr. King ab. Eine steif aufrechte Art, habituell durch die ziemlich entfernt gestellten verhaltnissmassig kleinen Bl. charakterisiert; dasLabellum zeigt nur vorn Einschnitte. 312. Habenaria BauerleniF. v. Mull, et Krzl. Radicibus villosis satis longis, foliis basilaribus 3—4 lan* ceolatis utrinqne attenuatis, scapo gracili 20—25 cm alto, foliis 8 cm longis 2 cm latis, uno minore et foliolis quibusdam bracteiformibus infra raeemum, racemo paucifloro distantifloro, bracteis ovati-lanceolatis aristulatis ovaria jam sub anthesi satis magna rostrata omnino non aequantibus. Sepalo dorsali cucullato oblongo acuto, lateralibus deflexis latissime ovatis acutis, petalis linearibus angustissimis sub sepalo dorsali abs- conditis, labello basi integro margine minutissime eiliato con- vexo deinde trilobo, lobis lateralibus obovatis obtusissimis, intermedio ligulato acuto paulo breviore omnibus deflexis, calcari compresso apicem versus leviter inflato acuto medio semel torto; proeessubus stigmaticis crassis valde tuberculosis deflexis, caualibus antherae aequilongis porrectis, rostello quam anthera bene breviore triangulo. — Flores flaveoli? 9 mm diam. calcar 1,3 cm longum. ^ Habenaria Bauerleni F. v. Mull, et Krzl. in Engler's Jahrb. A V (1893), 488. Neu-Guinea. Strickland River (W. Bauerleni). 313. Habenaria ochroleuca R. Br. Caule gra- cili ad 40 cm alto, basi monophyllo supra foliis 2—3 vm° — 381 — minoribus in scapo, foliis spathaceis oblongis acutis 4—5 cm longis 8 mm latis, foliolis quibusdam minoribus additis acutis distantibus racemum usque, racemo 4—17 cm longo 5- multi- floro, bracteis quam ovaria duplo brevioribus acuminatis. Sepalo dorsali cuneato oblongo obtusissimo, lateralibus trian- gulis reflexis multo majoribus, petalis sepalo dorsali valde aequalibus ligulatis obtuse acutis, labello tripartito, partitioni- bus lateralibus lineari-lanceolatis divaricatis falcatis acutis, intermedia lineari complicata paulo longiore, calcari incurvo a basi ampla angustata filiformi apicem versus clavato ovario aeqnilongo; processubus stigmaticis linearibus divergentibus, antlierae canalibus brevibus porrectis, staminodiis lineari-tal- catis parvis. — Sep. et pet. 8—4 mm longa, calcar incurvum fere 8 mm, ovarium c. pedicello 1,5 cm longa. Habenaria ochroleuca E. Br. Prodrom. 313; Lindl. 0. et Sp. Orch. 323; Benth. in FI. Austr. V, 395; Echb . f. Beitrage Orchid. Prodrom. 6; Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI , 178. Tropiaches Australia. Inseln der Nordkflate (R. Brown!). 314. Habenariastenodon Rchb. f. Caule elon- gato, foliis rosulatis lanceolatis acuminatis, racemo elongato non densifloro multifloro secundifloro, bracteis ovatis lanceola- tisve acuminatis ovaria pedieellata aequantibus. „Sepalis ligu¬ latis, tepalis ovatis antrorsum obtusangulis, labelli trianguli nngue disco dente depresso triangulo, laciniis triangulis acutis, lateralibus longioribus subfalcatis, calcari filiformi apicem ver¬ sus fusiformi ampliato apice bidentato ovarium semiaequante.“ (ex Rchb. f.) Habcnaria stenodon Echb. f. in Linnaea Bd. 41, 17; Krzl. in Eng- ler'z Jahrb. XVI, 178. Pacifische Inseln. Neue Hebriden, Aneiteum (M’ Gillivray!). 315. Habenaria propinquior Rchb. f. Caule fere 20—25 cm alto, foliis basilaribus lineari-lanceolatis 3—4 cm longis 3—4 mm latis plurimis squamilormibus aristatis, racemo paucifloro. Sepalo dorsali late ovato obtuso, lateralibus lon¬ gioribus triangulis, petalis ligulatis obtusis brevioribus, labelli tripartiti partitionibus lateralibus angusti-triangularibus acu- znmatis, intermedia longiore latiore, calcari filiformi inflexo — 382 — apice acutato basi vix ampliato ovarii pedicellati aut dimi- dium aut totum aequante; processubus stigmaticis brevissimis, eanalibus antberae rectae aequilongis, staminodiis minutis. — Flores inter minimos generis illis H. ochroleucae R. Br. fir- miores. [Species mihi non visa.] Habenaria proptnquior Echb. f. Bcitrage s. Orchideenkunde (1871), 53; Krzl. in Englers Jahrb. XFI, 178. Tropisches Australien. York-Halbinsel, Rockingham Bay. 315a. Habenaria sondaica Krzl. Caule ad 40 cm alto (pars inferior deest) medio folioso, foliis congestis basi vaginantibus oblongi v. ovati-lanceolatis aeutis ad 15 cm longis ad 4 cm latis, foliolis compluribus lineari-lanceolatis aristatis (omnino bracteiformibus) inter folia et racemum, racemo dense cylindraceo plurifloro densifloro, bracteis ut jam descriptis quam ovaria sublongioribus. Sepalis ovatis aeutis, intermedio latiore, petalis fere duplo latioribus ovati-triangulis antice paululum angulatis, labelli lobis triangulis intermedio acuto bene latiore ac quam laterales acuminati, calcari bre* vissimo scrotiformi, anthera brevi V 8 se P- dorsalis aequante, antkerae canales brevissimi utrinque paulum producti, pro¬ cessubus stigmatici pro floris magnitudine magnis compressis, rostello minuto staminodiis maximis. — Flores minuti, ovana ad 8 mm longa, sepala petala labellum 2 mm, calcar vix 1 mm. Vcristylus Horsfieldii Bl. Mus. Lugd. Bat. U, 189. Ost-Java (Herb. Horsfield ohne No.!), Sumatra (Korthals ohne^o. ) Diese Art ist in mancher Hinsicht interessant. Zunachst zeigl aie, das Peristylus Bl. eiue ganz charakteristische Habenaria WiU • ist, so wie die Definition dieser Gattung von L. C. Richard schftrfer pracisiert wurde. Sodann zeigte sich bier ausser Narbenforuatzeo beiderseitig neben und ttber ihnen gewaltige Staminoi alle daas € achtrhgliche Verschiebung tz gerathen sind; abnUche Bildungen sind bei indischen, teils von Lindley teils von Hooke^ beschriebenen Platanthera-Arten regelmftssig zu finden, aber an^ fehlen regelmassig die Narbenfortsatze, die Anthere ist breiter un^ die receptionsfahige Flache eine regelrechte „fovea stigtn» tica * ^ schmal queroblonger Gestalt unterhalb der Anthere und ahn c wie bei den meisten anderen Ophrydeen. 383 316. Habenaria Rumphii Lindl. Planta gracil- lima, caule 25—40 cm alto, basi cataphyllis 2 brevibus in folia accrescent ibus, foliis 2—3 linearibus angustissimis cana- liculatis acuminatis 12—15 cm longis 5—7 mm latis in brac- teas decrescentibus, racemo densifloro plus minusve capitato, bracteis ovatis aristatis fores aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus ovatis valde obliquis sub antliesi valde deflexis acuminatis dorso carinato nervosis, petalis simplicibus linearibus multo minoribus, labelli lobis lateralibus minutissimis, intermedio lineari sepalis aequilongo, calcari filiformi apicem ver¬ sus subincrassato aequilongo; processubus stigmaticis brevissimis a labello liberis facie interna excavatis, canalibus stipitibusque antherae longioribus uncinatis, anthera pro floris magnitudine altissima. — Flores inter minimos generis, sep. 5 mm longa angusta, calcar vix longius, ovarium 7 mm longum. Iialenaria Rumphii Lindl. G. et Sp. Orch. 320 ; Krsl. in Engler's Jahrb.XVl, 156. — 1'latanthera Bumphii Brongn., Coquille 104, t. 38 A. — Orchis amboinic a minor Humph., Amb. 118, t. 54, 2. Amboina (Rumphius, d’Urville!, Lesson!). 317. Habenaria graminea Lindl. Caule20—30cm alto gracili basi tantum foliato, foliis linearibus acute apicu- latis ad 8 cm longis 4—5 cm latis, racemo paucifloro, brac¬ ks ovatis acutis ovarii dimidium aequantibus. Sepalo dor¬ sali ovato obtuso, lateralibus oblongis obtusis reflexis, petalis simplicibus aequalibus paulo minoribus cum sepalo dorsali ga- leatis, labello tripartite partitione intermedia lineari, laterali¬ bus filiformibus apice circinatis angulum rectum cum partit. intermedia efficientibus, calcari filiformi subclavato ovario sub- ongiore compresso amplectentibus; canalibus antherae ascen- dentibus. Habenaria graminea Lindl. G. et Sp. Orch. 318; Ach. Rich, in Ann. des Sc. II Sir. 72; Bcnth. in Flor. Austr. VI, 395 {car. am - hemica)- I. v , Muller, Iragm.VlI, 16; Krel. in Engler's Jahrb. XVI, m ' - Huc me judice H. ditricha Hook. f. in FI. lnd. Or. VL 151. Asia tropica: India Oriental. Khasia montes 6- 6000' (J. Hook, p Thoms °n:). - Australia tropica: Rockingham Bay (Dallachy!). ort Darwin (Schomburgk!). — 384 — var. arrihemica F. v. Muller, herb. Differt formis gra- cilioribus, cauli 40 cm alto et ultra, racemo elongato multi- floro, floribus minoribus, calcari ne diroidum quidem ovarii aequante. Australia tropica: Port Esaington (Amstrong), North Expedition (F. Schulz N. 188). 1st nach Hooker, Flora Brit. Ind. VI. p. 160, identiach mit H. viridiflora R. Br., eine Ansicht, welcher der Verfasser nicht bet pfiichten kann. 317. Habenaria bambusetorum Krzl. n. sp. Caule gracili flaccido ad 30 cm alto, eataphyllis perpaucis mox in folia grandescentibus in basi, foliis infra medium caulis congestis 6—7 lanceolatis v. lineari-lanceolatis acuminatis te- neris, foliolis 1 v. 2 inter folia et racemum, racemo longis- simo (plus 1 Jg totius plantae) remotifloro subsecundifloro, brae* teis lanceolatis ovaria torta apice curvatula non aequanti- bus. Sepalis oblongis obtusis lateralibus subfalcatis, petalis basi latioribus ovatis, labelli basi integri lobis lateralibus fib* formibus circinatis, intermedio plus dimidio breviore lato line* ari obtuso, calcari anguste fusiformi elongato acuto */* ovaru aequante lobos laterales labelli subaequante; gynostemio brevi, canalibus antherae brevissimis; processubus stigmaticis multo majoribus altis compressis intus leviter excavatis. — Flores virides inter minimos generis, sepala petalaque 1,5 mm long&i labelli lobi laterales ad 5 mm longi, calcar aequilongum. Java (Zollinger N. 1151!). (Herb. Delessert!) Reichenbach f. sagt in seiner Bearbeitung der Zollinger’achen Pflanzen in Bonplandia V (1867) S. 35 folgendes: „Peristylus graci Bl. Bambuaeta prope Litjin ,1000' 8. V. 1845. Kalfeewalder bei Tji- koya. Bliite grUn, N. 1151.“ Ich habe im Herbarium Delessert die N. 1161 der Zollingerachen Pflanzen in 2 Exemplaren gefunden und nach ihnen die oben atehende Diagnose geachrieben. Die Pfla^ze ist absolut kein Periatylus weder im SinneBlume's noch sonstem Botanikera, aondern eine regelrechte Habenaria mit langem Sp ora und Narbenfort8fttzen. Hooker hat eie in der Flora of Brit India » 157 mit ? zu Haben. tipulifera Par. und Rchb. t. geatellt; dieae Ar iet zweifelloa ahnlich, aber in alien Teilen grosser. 318. Habenaria papuana Krzl. Planta gracilis, caule ad 40 cm alto a basi mediam fere usque partem distan ORCHIDACEARUM GENERA ET SPECIES BXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. BERLIN. MAYER & MULLER. 1897. 385 ter et laxe vaginato, foliis in media parte congestis fere pe- tiolatis basi ample vaginantibus lineari-lanceolatis acuminatis 10—11 longis, 1,8—2 cm latis, racemo gracillimo paucifloro distantifloro, bracteis e basi ovata acuminatis aristatisve ovarii arcuati rostrati vix dimidium aequantibus, ovariis 1 cm longis vel vix longioribus. Sepalo dorsali ovati-oblongo obtuso, late- ralibus deflexis majoribus oblongis obtusis subobliquis, petalis ovatis obtusis sepalo dorsali aequilongis, labello tripartito basi integro lineari lobis linearibus intermedia latiore obtuso late- ralibus ter longioribus angustissimis sub antbesi tortis, calcari e basi filiformi clavato acuto dimidium ovarii brevi-rostrati aequante vel paulum superante; canalibus processubusque pau- lum longioribus leviter undnatis. — Flores virides inter mi- nimos generis vix 3 mm diam. calcar 7—8 mm longum. Habenaria papuana Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 179. Neu-Guinea. Kaiser-Wilhelms-Land (Hellwig N. 686!). 319. Habenaria ponerostachys Rchb. f. Planta gracillima caule basi squamato 60 cm alto v. altiore, foliis paulum infra medium partem caulis congestis lanceolatis acu- minatis aristatis ad 11—12 cm longis 1,5 cm latis, racemo elongato tenui, bracteis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus deflexis oblongis acutis sub- falcatis, petalis oblongis simplicibus subbrevioribus, labellitri- lobi lobo intermedio triangulo acuto, lateralibus multo longio¬ ribus lineari-filiformibus circinatis, calcari pro floris magni- tudine crassiusculo acuto dimidium ovarii fere superante v. aequante; processubus stigmaticis canalibusque antherae bre- vissimis. — Flores inter minimos generis 2 mm diam. calcar ineurvum 4 mm longum. Habenaria ponerostachys Bchb. f. Bonplandia III (1855), 913; Xnl. in Engler's Jahrb. XVI, 179. Philippmen (Cuming N.2095!). 320. Habenaria praealta Lindl. Planta gracil¬ lima elata, caule fere 1 m alto, foliis ad 20 cm longis 1,2 cm latis linearibus strictis acuminatis, racemo elongato multifloro densifloro, bracteis lanceolatis acuminatis 1,5 cm longis ovaria aequantibus. Sepalis oblongis obtuse acutis, petalis simplicibus — 386 — subaequalibus, labello trilobo lobis linearibus obtusis lateralibus subfalcatis paulo brevioribus, calcari pendulo incurvo apice subclavato ovario aequilongo; processubus stigmaticis brevis- simis retusis, antlierae canalibus aequilongis y. paulo brevio¬ ribus. — Flores virides ringentes sep. 4 mm longa 3 mm lata, lalellum aequilongum, petala minora, calcar fere 1 cm longum. Hdbenaria praealta Lindl. G. et Sp. Orch. 321; Journ. Linn, Soc. (1863), 140 et (1864) 221] Krzl. in Englers Jahrb.XVI, 180. — Satyrium praealtum Thouars, Orch. Madag. tab. 11. Mascarenen. Isle de Bourbon (Du Pet. Thouars!). Tropisches West-Afrika. Fernando Po. Gipfel des Clarence Peak 3300 m (Mann!). 321. Habenaria tradescantifolia Rchb.f. Plante gracilis vultu Peristylis gracilis, caule basi squamato, foliis medio in caule congestis lanceolatis ad 10 cm longis ad 1 cm latis non in bracteas decrescentibus, racemo elongato plurifloro, bracteis ovatis acutis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali oblongo uninervi, lateralibus subaequalibus deflexis petalis ovati-triangulis basi late sessilibus, labello basin usque trifido laciniis linearibus subulatis, lacinia media longiore, c cari filiformi apice inflato acuto ovarium pedicellatum non aequante; processubus stigmaticis brevibus acutis labello a - natis deflexis, canalibus antlierae uncinatis. Flores minimi 2—3 mm diam. calcar incurvum 5 mm, ovarium 8 mm longum. Hdbenaria tradescantifolia Echb. f. in Seemann Flora Vit. 293, Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 160. Vlti-Inseln. Ovalan et Taviuni (Seemann N. 68 e. P-0 322. Habenaria HancockiiRolfe. Planta 30—45 cm alta, foliis caulinis oblongi-lanceolatis acutis 4—8 cm ong 8—16 mm latis, scapo foliolis minoribus lanceolatis longe bc minatis vestito, racemo brevi v. subcapitato multifloro, ra ^ teis lanceolatis acuminatis. Sepalo postico elliptici-ova o tuso, lateralibus falcatis semiovatis . subobtusis subcanrm patentibus v. reflexis, petalis subfalcati-oblongis obtusis, a ^ profunde tripartito lobis linearibus subacutis interne longiore quam laterales lateralibus subpatentibus, calcan ^ formi apice clavato, columna brevi; processubus stigma 387 — oblongis carnocis, canalibus antherae elongatis, staminodiis oblongis latis, rostello triangulari tridenticulato. — Sep. dors, et petala 5—6 mm longa, lateralia paulum longiora duplo latiora, labelli lobi laterales 9 mm longa intermedius 1,6 cm, calcar ad 2 cm longum. — Flores carnei. Habenaria Hancocku Eolfe Kew Bulletin 1896 , 202. Nord-West-China; Yttnnan bei Mengtse 1800—2000 m. (Han¬ cock N. 86.) Verwandt mit Habenaria acuifera Wall., aber unterschieden durch die langeren Seitenlappen der Lippe und den mehr keulen- fOrmigen Sporn. Nach Herrn Rolfe’e Beschreibung; ich habe die Pflanze nicht gesehen. 323. Habenaria elongata R. Br. Caule gracili 40—55 cm alto basi tantum foliato, foliis oblongi-lanceolatis acutis ad 11 cm longa ad 2 cm latis, racemo elongato brac- teis acuminatis dimidium fere ovarii pedicellati aequantibus Sepalo dorsali oblongo retuso, lateralibus deflexis ovati-oblon- gis acutis, petalis lateralibus simplicibus subfalcatis basi semio- vatis acutis trinerviis sepalo dorsali subaequilongis, labello trilobo, lobis lateralibus intermedio duplo brevioribus lineari- bus, calcari filiformi incurvo ovario fere duplo longiore; pro- cessubus stigmaticis teretiusculis productis, antherae canalibus errectis, glandula magna, staminodiis minutis ligulatis obtusis falcatis. — Sep. pet. lab. 5 mm longa, calcar 2,5—3 mm, ovarium 1,8 cm. Habenaria elongata B. Br. Prodr. 312\ Lindl. G. et Sp. Orch. 317; *• *• Midler Fragm. VU, 15; Benth. in FI. Austral. VI, 394 ; Echb.f. Bextrdge 6; Krzl. in Englcr's Jahrb. XVI , 181, Tropisches Australien. Arnhem Bay South Point-Islands copioae tK. Brown!), Rockhampton Bay, Battle Creek (ex Mttller Fragm.) . ? 2 . 4 * ® a benaria cryptostyla Rchb. f. „Elata, validissima, dense foliosa, foliis distantibus, quasi petiolo cu- heatis oblongis acuminatis, in vaginas decrescentibus, racemo nmltifloro usque ultra pedali, bracteis amplis oblongo triangulis acuminatis, flores inferiores subaequantibus, apice saepe unci- hatis, sepalis oblongi-ligulatis, lateralibus cuneatis, apice ari- stula insidente, petalis late triangulis obtusangulis, labello tii- partito, partitionibus lateralibus elongati-linearilanceis, parti- tione media triangula brevi, antherae canalibus longe productis adnatis; processubus stigmaticis minutis ascendentibus. — Ra- eemus ultra pedalis subsecundiflorus, densus. Pianta ultratri- pedalis.“ (De calcari nil protert auctor beat.) Habenaria cryptostyla Jichb. f. Otial , 50; Krzl. in Engler's Jahrb. XFJ, 181. Slldsee-Inseln.: Tahiti. (United States explor. expect, during the years 1838—42 under the command of Charles Wilkes. U. S. N.) (Species mihi non visa.) 325. Habenaria microrrhynchos Sclilechter. Caule erecto tenui 25—40 cm alto, basi cataphyllis paucis vestito deinde foliato, foliis 4—6 ovati-ellipticis acutis 2—6 era longis medio 1—2,5 cm latis, racemo tenui elongato pluri- multifloro plus minusve denso, bracteis erectis lanceolatis acutis ovaria aequantibus v. paulum superantibus. Sepalis ovatis obtusis lateralibus subobliquis acutioribus, petalis ob* longi-ligulatis obtusis aequilongis, labello a basi medium usque integro antice trilobo, lobis lateralibus lanceolatis obtusiusculis divergentibus, intermedio triangulo obtuso subduplo breviore, lamella ab orificio calcaris ad medium labelli, calcari brevi* cylindrico (nec saccato) obtuso quam ovarium ter v. quater breviore; processubus stigmaticis porrectis oblongis rotundatis, antherae canalibus subnullis, rostello brevissimo triangulo. Flores inter minimos generis 2 mm diam. omnia perigomi phylla 2 mm longa 1 mm lata, calcar 2,5—3 mm. Habenaria microrrhynchos Schlechter in Englere Jahrb. XX (189&h Beiblatt 4 p. 36. Subtrop. Stid-Afrika. Capland. Houthboschberg in Waldern 2000 m. (Schlechter N. 4468!). 326. Habenaria phy soplectron Rclib. f. Caule elongato basi foliato ad 40 cm alto, foliis lanceolatis ad 1 longis ad 4 cm latis, racemo valde elongato (plus di- — 389 — libus; „labelli ungue brevi lato utrinque angulato cum plica dente ancipiti curvo magno interjecto, lamina tripartita, par- titionibus lateralibus ligulatis extus retusis lobulatis, intermedia brevi triangula, calcari filiformi apice vesicato per medium sulcato sepalis breviore (ex parte ex Rclib. f. 1. c.). — Flores minuti 3 mm diam, calcaris vesica globosa ovarium rostratum. Habenaria physoplectron Bchb. f. in Linnaea XL1, 17; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 18L Neue Hebriden. Aneiteum (M’ Gillivray N. 27!). 22. Quadratae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 56 u. 182. Labellum tripartitum, petala simplicia latissima, processus breviores. (Americanae). Die Petalen sind breit, kurz und vorn abgestutzt, das Labellum zeigt alle Obergftnge zwischen einfacher Form zu dreilappiger; die Antherencanale sind steil aufgerichtet und langer als die ziemlich kurzen Narbenfortsatze. Dies die drei wichtigsten Charakteristica dieser specifisch sttdamerikanischen Gruppe. A. Labellum trilobum s. basi utrinque angulatum dentatumve. a. Pet. lateralia apice triangula s. tridentata. a. Pet. infra non angulata. § Pet. aequilonga ac lata. 327. H. quadrata Lindl. §§ Pet. linearia retusa. 328. H. monorrhiza Rclib. f. p. Pet, antice et infra angulata. 329. H. eustachya Rchb. f. 7* Pet. ant. utrinque angulata. 330. H. odontopetala Rchb. f. b. Pet. lateralia ligulata obtusa. 331. H. corydophom Rchb. f. c. Pet. orbicularia sessilia.' a. Labellum basi angulatum. 332. H. strictissima Rchb. f. P- Labellum basi denticulatum v. brevi lobatum. 333. H. pyramidalis Lindl. — 390 — d. Pet. orbicularia unguiculata. 334. H. Arechavaletae Krel. e. Pet. e basi lata angustata. 325. H. Platantherae Bchb. f. B. Labellum basi omnino simplex. a. Pet. irregulariter rotundata, sep. semiorbicularia. 336. H. autumnalis Popp, et Endl b. Pet. cuneato retusa; sep. oblonga. 337. H. petalodes Lindl. 327. Habenaria quadrata Lindl. Caule ad 90 cm alto acute quinquangulo v. quinque-alato rigido folioso, foliis oblongi-lanceolatis acuminatis acutisve ad 12 cm longis ad 8,5 cm latis, marginibus foliorum et bractearum decrescentibus, racemo errecto ad 30 cm longo multifloro cylindraceo bracteis erectis oblongi-lanceolatis longe acuminatis oyario aequilongis v. longioribus ad 2 cm longis ad 8 mm latis. Sepalo dorsa orbiculari y. elliptico cueullato obtusissimo, lateralibus oblongis obliquis obtusis cochleatis, petalis simplicibus brevi-linearibus vel quadratis apice obtuse triangulis; labello simplici e basi paulo latiore lineari-obtuso sepalis vix longiore deflexo, ca cari filiformi compresso pendulo ovario paulo longiore, P r0 cessubus stigmaticis canalibusque antherae brevissimis. ^ Flores albovirescentes labellum flavovirens, sep. dors. lateralia 5 mm, pet. 3 mm, labellum 6 mm, calcar 1,4—1) c longum. Habenaria quadrata Lindl. G. et Sp. Orch. 316 ; v yj ad II. Bras, centr. XXX , 853 t. 9 fig. 3; Krzl. in Englert JrirO-' 182; Cogn. in FI. Bras. Ill\ pars 4, 99. - Hue {sec. Cogn.) Ba curvilabris Barb. Bodr. G. et Sp. Orch. nov. I, 162. Brasilien. Prov. Alto Amazonas am Rio Madeira ( MartlU ® } (de Matto Grosso (Riedel) Prov. Minas Geraea (Warming!) Prov. k M oura N. 312 und 306) Prov. S. Paulo (Regnell ser. ID, 1 889 )* 328. Habenaria monorhiza (Sw.) Bchb.t Cade a basi foliato 60—100 cm alto, foliis lanceolatis acum ceffl0 ad 20 cm longis 4 cm latis sensim decrescentibus, elongato 40—50 cm interdum longo, bracteis lanceo a lS . minatis ovarium superantibus. Sepalis ovati-oblongis o - 391 - intermedio galeato, lateralibus deflexis subobliquis, petalis bre¬ vioribus late linearibus retusis vel quadratis obtusis galeatis, labello simplici e basi latiore angustato ligulato obtuso, cal- cari filiformi apicem versus paulum incrassato acuto ovario breviore v. subaequilongo; processubus stigmaticis parallelis crassis apice truncatis, canalibus antlierae longioribus ascen- dentibus. — Flores sepalis expansis 1 cm diam, calcar 1,2 cm ovarium 1,2 cm longum. Habenaria monorhiza Bchb. f. Bericht d. Deutsch. Bot. GeseU- schaft III (1885), 274 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 183. — Hab. bra- chyceratitis Willd. Sp. plant. IV, 11\ - Hab. brachyceras Sprengel Syst. pi. Ul t 688 et Bindley G. et Sp. Orch. 315. — Orchis monorhiza Swartz Prodrom. Flor. Ind. Occid. HI, 1391. Antillengebiet. Jamaica (Swartz) Puerto Rico (Sintenis!) St. Vincent (Guilding), Cuba (Wright N. 1694 und 3306), Antigna (Wullschlagel), St. Croix und Virgin Island (Eggers|!), St. Thomas (Eggers N.977!) — Columbien am Tolima bei Carnicierias am Gio Paez 800 m (F. C. Leh¬ mann!). 329. Habenaria eustachya Rchb. f. Planta spe- ciosissima ad 1 m alta foliosa, foliis ovatis acutis ad 12 cm longis ad 4,5 cm latis subamplexicaulibus in bracteas decres* centibus, racemo multifloro densifloro 30 cm excedente, brac- teis ovatis acutis acuminatisve ovaria aequantibus v. paulo brevioribus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus patulis (alarum instar) ovati-oblongis obtuse acutis, pet. brevioribus linearibus bipartite, partitione postica lineari apice bidentata s. obtuse triangula, antica in dentem reducta, labello simplici lineari-canaliculato sepalis aequilongo, calcari cylindraceo leviter incurvo apice acuto ovario breviore; processubus stig- niaticis deflexis calcaris ostium obtegentibus crassissimis, an- therae canalibus ascendentibus stricte arrectis, rostello trian- gulo obtuso anthera duplo fere breviore. — Flores ringentes f>2 cm lati et alti, calcar labello paulo longius 8—9 mm longum, ovarium jam sub anthesi crassiusculum brevi-pedicel- latum 1,3 cm longum. Habenaria eustachya Bchb. f. Bericht d. Deutsch. Bat. Gescllsch UI (^885), 274 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 183. Antillen. Puerto Rico bei Mariaco (Sintenis N. 611b!), bei Barrio del pasto (Sintenis N. 2880!). — 992 — 330. Habenaria odontopetala Rchb.f. Caule ad 80 cm alto flexuoso e basi medium usque cataphyllis sen- sim in folia accrescentibus vestito, foliis lanceolatis acutis v. acuminatis ad 10 cm longis ad 1,5 cm latis, racemo elongato 16 cm longo distantifloro plurifloro, bracteis parvis ovatis acu¬ tis apicibus reflexis pedicellos tantum aequantibus, ovario jam subanthesi crassiusculo 1,3—1,5 cm longo, pedicello 5—7 mm. Sepalo dorsali ovato reflexo, lateralibus oblongis semiovalibus acutis semideflexis (alarum instar divergentibus) reflexis, pe- talis simplicibus linearibus retusis apiee obtuse triangulis s. tridentatis (utroque latere in angulum producti) basi postice in angulum obtusum (vix „dentem“ appellandum) producta, antice dente brevi instructo, labello simplice crasso lineari apice obtuso calcaris dimidium haud aequante, calcari filiformi vix clavato inflato duplo longiore quam ovarium jam sub¬ anthesi crassiusculum pedicellatum; processubus stigmaticis brevibus deflexis labello appressis retusis, canalibus antherae tenerrimis longioribus arrectis. — Flores 1,5 cm diam, calcar 2,5 cm longum. Habenaria odontopetala Echb. f. in Linnaea XVIII (18U), 409] Krzl •» Engler's Jahrb. XVI, 183. Central-America. Mexico. Tierra Templada (Leibold, Ghiesbrecht N. 288!), Mirador (Liebmann N. 234, Sartorius). 331. Habenaria corydophora Rchb. f. „Peda* lis, foliis ad 4 oblongis acutis 2" (5 cm) longis 2 /»" (2 cm) latis, racemo paucifloro, bracteis oblongis acutis ov&ria ae¬ quantibus s. non aequantibus, sepalo summo cum tepalis in- tegris ligulatis dilatatis obtusis uninerviis galeato, quinque- nervi, petalis lateralibus triangulo falcatis trinerviis, labello medium usque trifido, laciniis lateralibus ligulati-quadratis curvis extrorsis, extus crenulatis, lacinia media lancei-lineari producta, calcari filiformi ovario pedicellato bene breviori“ [ex Rchb. 1. c.] Habenaria corydophora Echb. f. in Linnaea Ed. 41, 30; Krzl. * n Engler's Jahrb. XVI, 184. Peruvia, sine loco special! (Species mihi non visa!) 332. Habenaria strictissima Rchb. f. Pl ant * elata 50 — 60 cm alto, caule strietissimo dense foliato, foliis — 393 — oblongi-lanceolatis acuminatis trinerviis ad 8 cm longis ad 2 cm latis in bracteas decrescentibus, bracteis ovatis acuminatis flores superantibus. Sepalo dorsali, oblongo fere rotundato cucullato, lateralibus longioribus (nec reflexis nec deflexis) leviter exca- vatis obtusis, petalis vix semilongis (fere ter brevioribus orbi- cularibus emarginatis interdum fere quadratis, labelli simplici e basi angusta cuneata paulum dilatato margine byalino in angulos obtusos evoluto paulo productiores (minime „dentes producti“ appellandi), venis elevatis in disco, calcari filiformi compresso labello ter quater ovario paulo longiore, processubus stigmaticis brevibus rectis, canalibus antherae multo longiori- bus ascendentibus. — Flores mediocres 8 mm diam. ovarium 1,2 calcar 1,5 cm longum. Habenaria strictissima Bchb. f. in Linnaea XVIII (184 4), 407; Krsl in Engler's Jahrb. XVI , 184. Sud-Amerika. Cordillerengebiet, wahrscheiulich Peru. 333. Habenaria pyramidalis Lindley. Planta speciosa. caule stricto valido 40 cm alto, foliis numerosis ob- longis obtusis basi longe vaginantibus 6 —10 cm longis 3—4 cm latis racemum attingentibus, racemo 18 cm longo densifloro stricto, bracteis ovatis acuminatis 1,3—1,4 cm longis 2 /» ovarii brevi-pedicellati aequantibus. Sepalo dorsali subrotundo, late¬ ralibus semideflexis oblongis acutis, petalis simplicibus minutis rotundatis apiculatis, labello simplici lineari basi paulum in denticulos dilatato apice obtuso, sepalis multo longiore porrecto, calcari filiformi paulo longiore quam ovarium manifeste haxa- gonum; processubus stigmaticis crassiusculis eis canalibusque brevissimis, rostellum non vidi. — Flores 1 cm diam calcar 2 cm longum. Habenaria pyramidalis Lindl. in Annul. Nat. Hist. XV (1854), 386; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 185.' Central-Amerika. Mexico, Bolanos (Hartweg!). 334. Habenaria Arechavaletae Krzl. Tube- ridiis ovatis radicibus longissimis, caule ad 20 cm alto basi cataphyllis vestito, a medio apicem usque foliato, foliis nume¬ rosis oblongis acutis longe vaginantibus ad 10 cm longis ad 4 cm latis racemum attingentibus, racemo 18 cm longo densi- — 394 floro multifloro stricto, bracteis oblongis acutis ovaria subae- quantibus ad 1,7 cm longis ad 5 mm latis. Sepalo dorsali oblongo obtuso apiculato margine revoluto, lateralibus deflexis ovati-oblongis acutis apiculatis, petalis simplicibus nnguiculatis rotundati-ovatis obtusissimis, labelli trilobi lobis lateralibus linearibus rectis (nec falcatis) intermedio ligulato obtuso pau- lum longiore apice subbilobo, calcari e basi filiformi longe clayato obtuso 2 ft ovarii aequante (apice interdum inaequaliter bilobo; processubus stigmaticis bene evolutis parallelis acutis labello adpressis, canalibus antherae multo longioribus arrectis. — Flores inter mediocres generis. Sepala 8 v. 9 mm longa, labelli partitiones 6—7 mm, petala breviora 5—6 mm longa, calcar 1,3 cm, ovarium c. pedicello 2 cm. — Februario. Habenaria Arechavaletae Krzl. in Engler’s Jahrb. XVI, 185 ; Cogn. in FI. Bras. Ill pars 4, 91. var. elata Cogn. 1. c. omnibus partibus paulo major ad 50 cm alta, flores paulo minores. Subtropisches Siid-Amerika, Uruguay (Gibert N. 1160. Arecha- valeta N. 1160!). Var. elata, Brasilien Serra Geral. Prov. S. Catarina (Ule N. 19° 4 )- 335. Habenaria Platantherae Rclib. f. Caule ad 90 cm alto, ad 1 cm crasso, foliis numerosis magnis ad 20 cm longis ad 2,5 cm latis longi-lanceolatis acutis acumina- tisve, racemo elongati-densifloro cylindraceo multifloro, brac¬ teis oblongi-laneeolatis acuminatis flores aequantibus ad 2,2 cm longis 6 mm latis. Sepalo dorsali ovato suborbiculari cucul- lato lateralibus sublongioribus anguste ovatis acutis, petals a basi latiore attenuates obtusis, labelli partitionibus late¬ ralibus linearibus falcatis, intermedia sublatiore lanceolata. calcari lineari clavato obtuso dimidium ovarii aequante, pro¬ cessubus stigmaticis brevibus rotundatis crassis porrectis an* therae canalibus brevissimis. — Flores inter mediocres generis. Sep. dors. 4 mm long, et lat., later, ad 7 mm longa 3 mm lata, calcar 6 mm long, arcuatum. — Januario. Habenaria Platantherae Rchb.f. in Linnaea XLI, 55(15"), rz in Engler’s Jahrb. XVI. 185; Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4, 92. Subtropisches Siid-Amerika. Uruguay, Maldonado (Gibert N. und 1160!). — 395 — 336. Habenaria autumnalis Poepp. et Endl. Caule ad 2 m alto robusto dense folioso, foliis subdistichis ovati-lanceolatis ad 20 cm longis ad 5 cm latis supra decres- centibus, racemo elongato ad 60 cm longo multifloro, bracteis ad 3 cm longis ad 8 mm latis infimis foliaceis ovatis acutis acuminatisve pedicellum tantum aequantibus. — Sepalo dorsali orbiculari apice emarginato, lateralibus majoribus reflexis sub- falcatis fere semiorbicularibus obtusissimis apice juxtaposito, margine superiore fere rectilineo, petalis multo minoribus irre- gulariter obovati-rotundatis margin# leviter repandis, labello simplici lineari carnoso, calcari filiformi ovarii longitudine; processubus stigmaticis valde carnosis crassis brevibus, cana- libus antherae elongatis arrectis, caudiculis longissimis, sta- minodiis lamelliformibus. — Flores inter mediocres generis 10—12 mm diam. Sep. dors. 6 mm long, lateral. 9—10 mm 6 mm lata, petala 5 mm long, et lata, labellum 1 cm, calcar ad 3 cm longum. — Julio. Habenaria antumndlis Poepp. et Endl Nov. gen. et sp. pi I, 44 l 75 (1835); Krel in Englers Jahrb. XVI, 186 ; Cogn. in II Bras. UP Pars 4, 99. Tropisches Siid-Amerika. Cordillerengebiei Peru bei Cassapi uud Pampayaco (Poeppig N. 1072!). 337. Habenaria petalodes Lindl. Caule elongato ad 90 cm alto a basi racemum usque folioso, foliis satis den- sis lanceolatis acutis acuminatisve ad 15 cm longis ad 2 cm latis siccis tenerrimis, racemo multifloro densifloro, bracteis ovatis acuminatis dorso carinatis quam ovaria longioribus v. eis subaequilongis ad 2,5 cm longis. Sepalo dorsali late ovato cudullato acuto, lateralibus longioribus deflexis oblongis acutis subfalcatis, petalis antice carnosis cuneatis oblique retusis v. apiculatis, labello simplice lineari basi paulo dila- tato, calcari filiformi ovario aequilongo; processubus stigmati¬ cis crassis deflexis contiguis labello adpressis, antherae cana- libus longissimis ascendentibus, staminodiis tuberculatis, rostello nduuto triangulo. — Flores inter mediocres generis extus et intus flavicanti-virides. Sep. 8 mm, petala 7 mm longa antice 3 mm lata, labellum 1,5 cm longum, calcar 2—2,5 cm quam — 396 — ovarium aequilongum. — Variat quam maxime magnitudine florum. Habenaria petalodes Lindl. Gen. et Sp. Orch. 316 ; R chb. f. Bei- trdge Orch. Centr. Am. 5; Warming Symbol. (853) 90 tab. IX, fig. 5, N. 101; Krzl. in Englers Jahrb. XVI\ 186 ; Cogn. in FI. Bras. HI, pars 4. 100 et var. micrantha Bchb. f. in Cogn. I c. 100. Brasilien. Prov. Bahia, am Meeresufer b. Caballa. Prov. Minas Geraes, Itacolumi (Martins). - var. micrantha Prov. Min. Ger. Lagoa Santa (Warming!) Central-Amerika, Panama (Warscewicz). 23. Microstylinae. Krtl. in Englers Jahrb. XVI, 56 u. 187 ; Cogn. in FI. Bras. Ill, 25 u. 91; Pfitzer Engl. Prantl Nat. Pfl. Tamil. Nachtr. S. 100. Labellum tripartitum, petala simplicia angusta, processus brevissimi. A. Calcar ovario aequilongum. 338 . H. microstylina Bchb. f. B. Calcar ovario brevius oblongum. 339. H. Hieronymi Krzl. 338. Habenaria microstylina Rchb. f. Caule basi cataphyllis vestito deinde foliato 20 — 23 cm alto, foliis ovalibus v. ovali-lanceolatis ad 10 cm longis ad 1,5 cm latis acuminatis in bracteas decrescentibus, racemo plurifloro, bracteis basi ovatis acuminatis aristatisve flores superantibus. Sepalo dorsali cucullato ovato acuminato, lateralibus deflexis triangulis acuminatis, petal, simplicibus lineari-lanceis acuminatis, labelli trilobi lobis lateralibus minutis linearibus intermedio multoties majore triangulo acuminato, calcari ovario aequilongo cylin- draceo apice compresso obtuso (in uno flore apicem bilobum denticulo interjecto obseiwavimus); processubus stigmaticis par¬ vis digitiformibus deflexis, canalibus antherae elongatis, rostello obtuso triangulo. Flores inter majores generis, expansi 1,5 cm diam. calcar 1,5 cm longum Habenaria microstylina Bchb. f. Xenia Orch. Ill, 17; Krzl. in Englcr's Jahrb. XVI , 187. Trop. Sud-Amerika. Anden-Gebiet. Bolivia zwischen Larecaja. Umgegend von Sorata nnd bei Catorquata 2650—2800 m. (Mandon N. 1164!). 339. Habenaria Hieronymi Krzl. Caule ad 35 cm alto, cataphyllis quibusdam in basi ceterum dense fo* — 397 liato, foliis ovati-lanceolatis acuminatis acutisve longe vagi- nantibus albo marginatis, supremis racemum attingentibus, racemo cylindraceo multifloro densifloro, bracteis ovatis acutis flores aequantibus ad 1,8 em longis 4—6 mm latis. Sepalo dorsali lati-oblongo fere orbiculari, lateralibus ovatis omnibus margine minute ciliolatis, petalis basi ovatis linearibus acutis quam sepala */» brevioribus, labelli partitionibus lateralibus lineari-filiformibus intermedia lineari multo latiore obtusa sepalis aequilonga, calcari e basi filiformi clavato obtuso quam ovarium breviter pedicellatum breviore; proeessubus stigmaticis crassisi- mis obtusis, antherae canalibus brevioribus, anthera latissima, rostello minutissimo obtuse-triangulo, staminodiis minutis. — Flores cartilaginei. Sepala 5 v. 7 mm longa 4.5 vel 3 mm lata, petala 5 mm longa, labelli part. lat. 3 mm intermedia 5 mm longa, calcar 1 cm longum. — Martio. Habeharia Eieronymi Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 187; Cogn. in FI. Bras. Ill , pars 4, 93. Subtropisches Siid-Amerika. Argentina, Prov. Cordoba bei Cala- machita und S. Rosa (Hieronymus!). 24. Ate. Lindl. G. et Sp. 0rch.326\ Endlicher Genera 210 ; Meissner 1, 380 {1842) Sectio Habenariae Bentham et Hooker Genera HI, 627; Krel. in Englers Jahrb. XVI, 56 u. 188 ; Hook. f. in Flora Brit. Ind. VI, 133 e. p. ; Pfitz. in Engl. Prantl Kat. Pfl. Fam. Nachtr. S. 100. Labellum basi integtum deinde tripartitum, petala basi integra deinde tripartita, processus longi, canales antherae aequilongae. Tuberculus v. callus acutus in disco ante ipsum ostium calcaris. — Jndicae. Dente a fauce calcaris medium usque disci deflexo, disco calvo petalis glabris. 340. H. acuminata Ttwaites Dente minore, disco labelli calvo petalis pilosis. 341. H. Elwesii Hook f. Dente minuto, disco piloso petalis margine pilosis. 342. H. barbata B. Wight 340. Habenaria acuminata Thwaites. Planta gracilis, cauie ad 90 cm alto, medio congesti-folioso, foliis — 398 — lineari-lanceolatis acuminatis 9—10 cm longis 6 mm latis rft- cemo pauci- et distantifloro flore quoque pone basin bracteae sequentis, bracteis oyatis acutis aristatisve. Sepalis oblongis obtusis lateralibus subobliquis, dorsali fornicato, petal, basi medium usque integris supra bipartitis, partitione postica lan- ceolata, antica lineari acuminatissima, sepalo dorsali longiore, labello basi integro deinde trilobo, lobis lateralibus divergenti- bus obtusis, intermedio multo breyiorc, calcari incurvo pendulo flliformi apice clavato ovario subbreviore, dente lineari a fauce calcaris in disco medium usque labellum descendente; processu- bus stigmaticis brevibus, canalibus antherae divergentibus longioribus, staminodiis maximis apice tuberculosis. — Flores pallide virides 8 mm diam., labellum flavum calcar 1,8 cm longum. Habenaria acuminata Thioaites in Trimen Cat. Ceyl. pi. 91] Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 133 ; Krzl in Engler's Jahrb. XVI, 188. - Ate acuminata Thwaites, Enum. pi. Ceylaniae 309. Oat-Inmen. Ceylon. Central-Provinzen (Walker!). Der Yergleich mit Habenaria Heyneana Lindl. 1st nach den Exem- plaren, die dem Verfasser vorlagen, nicht sonderlich gltlcklich. Zunachst ist der BlUtenstand nicht so ausgesprochen einseitwendig wie bei H. Heyneana, sodann verleiht die stets sich wiederholende Entfernung zweier Bliiten um die Lange eines Deckblattes dem ganzen Blutenatan ein besonderes Aussehen. Den Ausdruck ^sparse foliatus" kann ver • nicht unterschreiben, derselbe fand die Bl. hoher oder tiefer gestellt, also z. B. bei einem Exemplar 6 Bl. auf einer Strecke von kaum eben- soviel cm inseriert. Daruber und darunter war der Stengel nur nut Schuppen reBp. Bracteen besetzt. 341. Habenaria Elwesii Hook. f. Tuberidiis ob¬ longis, caule folioso 50 cm alto v. altiore, foliis ovati-oblongis acuminatis acutisve ad 11 cm longis 3,5 cm latis supra decres- centibus racemum attingentibus, raeemo paucifloro, laxinoro flores aequantibus lanceolatis acuminatis. Sepalo dorsali ova o acuto, lateralibus longioribus ceterum aequalibus omnibus leyiter excavatis, petalis basi integris deinde bipartitis partitione utraque lineari acuta cornu instar reflexa antica breviore toto petalo praesertim postice pilosa, labello glabro basi integro deinde in laeinias 3 lineares fere aequilongas diviso decurvo triangulo acute ante ostium calcaris, calcari filiformi orario — 399 — aequilongo, antherae eanalibus satis productis; processubus stigmaticis aequilongis acutis, staminodiis clavatis satis magnis apice glandnlosis, rostello lati-triangulo. — Flores viridi-lutei 5 cm longi, labellum fere 4 cm longum. Habenaria Elmsii Hook. f. in Bot. Mag. t. 7478 (1896). Ost-Indien. Nilgherrie-Hugel. — Bluhte in Colesborne-Glouceater- abire bei Mr. Elwes. Lebend importiert. (Exam. spec. cult. herb.Kew.) 342. Habenaria barbata Wight. Tuberidiis ob- longis 3 cm longis 1,3—1,5 cm crassis, caule 30—35 cm alto foliato, foliis ovati-acuminatis in bracteas decrescentibus, ra- cemo secundifloro laxi- et paucifloro (4— 6), bracteis foliaceis quam ovaria longioribus. Sepalis ovatis acutis acuminatisve lateralibus deflexis, petalis basi ovatis medium usque integris deinde bipartitis, partitionibus falcatis acutis, antica multo minore, posticis cum sepalo dorsali conniventibus et galeam formantibus, margine pilosis, labello basi integro lineari, a medio in lobulos tres lineares parallelos diviso, lobo inter- medio paulo longiore labello tota superficie piloso, basi lobo v. lamina minuta ante calcaris ostium instructo, calcari fili- formi ovario aequilongo obtuso; processubus stigmaticis car- nosis obl6ngis labello appressis, antherae eanalibus divergenti- bus, processubus stigmaticis semiadnatis, staminodiis magnis oblongis. — Flores virides galeati, sep. 1,7 long, labell. fere 2 cm. Habenaria barbata Wight Wallich Cat. n. 7034; Hook. f. in Fl . Brit - Ind. VI, 131 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 189. — Ate virens Lindl. G. et Sp. Orch. 326 et Wight Ic. Plant. Ind. Or. t.928 ; Thwaites Enun. 309. Ost-Indien. Pulney und Dindyghal-Berge (Wight!). Ceylon, Matu- ratta-Diatr. (Herb. Kew!). 25. Plectoglossa. Zook. f. in El. Brit. Ind. VI, 132 ti. 164. Labellum trilobum in alabastro longitudinaliter plicatum, petala simplicia; processus satis longi conspicui depressi. — Planta foliacea, flores magni subglobosi. — Indiea. 400 — 343. Habenaria Perrottetiana A. Rich. Tu- beridiis 2 globosis, caule basi vaginato folioso, 30—40 cm alto foliis ovalibus v. oblongis acutissimis strictis subconvolu- tis basi vaginantibus ad 10 cm longis 3 cm latis, racemo distantifloro paucifloro (4—8), bracteis magnis foliaceis, laxis, oyaria amplectentibus convolutis ovalibus acutissimis quam flores brevioribus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus ascendentibus subobliquis ceterum aequalibus, petalis simpli- cibus angustioribus acutis, labello trilobo unguiculato, lobis lateralibus lanceolati-oblongis acutis falcatis semitortis, inter- medio recto convoluto aequilongo obtuso, calcari ovario aequi* longo filiformi clavato acuto pendulo; processubus stigmaticis crassis contiguis oblongis obtusis, antherae canalibus aequilon- gis rectis, anthera alta. — Flores sordidi-lutei sub anthesi subglobosi semiaperti, 2 cm longi 1,5 cm diam. calcar 2,5 cm longum. Habenaria Perrottetiana A. Rich. Annal. sc. nat. 2 Ser. t. XV, 71 (26) t. IV, fig. B.; Hook. f. in FI. Brit. lnd. VI, 164 ; Krzl. in Eng- ler's Jahrb. XVI, 178. — Hue sec. clariss. Hook. Platanthera lutea Wight 1c. t. 919. = Habenaria lutea Benth. in Joum. Linn. Soc. XVUI, 354. Gen. PI. HI, 626. (?) Ost-Indien. Nilgherries bei Ostacamund. Die Pflanze ist so eigentUmlich, dass die von Sir Jos. Hooker anfgeworfene Frage, ob sie nicht als Typus einer Gattung anzusehen sei, sebeinbar viel fUr sich hat. Da jedoch die wichtigen Theilo des Gynostemiums ganz und gar die einer typiacben Habenaria sind und em Abapalten von Gattungen lediglich auf habituelle Merkmale hin unzu lassig ist, diirfte es am besten sein, sie nach Hooker’s Vorgang zum Vertreter einer z. Z. monotypiseben Unterabtheilung zu machen. 26. Multipartitae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 56 u. 189\ Pfitz. in Engl. Prantl Eat. Pfl. Fam. Kachtr. 100. Labellum trilobum, petala lata simplicia, processus breves et incrassati. Eine Gruppe, welche ausscbliesalicb auf die kuhleren Berggegen^ den von Habescb, Nord*Indien und Java besebrankt ist und nie in * Ebenen binabsteigt. Alle Arten haben wenigbliltige Trauben * grosser Blttten, die durch die kammformig geteilten Seitenlappen Lippe gekennzeichnet Bind. 4oi A. Sepala petalaque margine calva. a. Petala linearia. 344. H. Manii Hook. f. b. Petala oblonga v. lanceolata. § Laciniae laterales labelli simplices. O Sepala calva petala ciliata. f Process, stigmatici clavata. 345. H. Quartiniana A. Rich. •J-j- Proc. stigm. formam pediformes, calcar ovario subaequilongum. 346. H. macraniha Hochst. fff Proc. stigmat. abbreviati. 347. H. Godefroyi Rclib. f. ffff Proc. stigm. longissimi apice dilatati. 348. H. intermedia Don OO Sepala petalaque glandulosi-pilosa. 349. H. decorata Hochst. OOO Petala tantum ciliata. §§ Laciniae laterales labelli partitae. O Antherae canales longi, caudiculae subito erectae. 350. H. pectinata Don CO Antherae canales semilongi. 351. H. multipartita Bl. B. Sepala margine fimbriata, labellum puberulum. 352. H. tricruris Rchb. f. Sep. et pet. margine fimbriat. labell. glabrum, calcar lon- gissimum. 353. H. Davidi Franchet C. Sepala petalaque omnino glabra, labellum in disco papil¬ losum. 353 a. H. praestans Rendle 344. Habenaria Mannii Hook. f. Caule basi vagin&to ad 35 cm alto stricto, foliis 3—5 lineari-lanceolatis paulum recurvis acuminatis basi longe vaginantibus ad 15 cm longis ad 1,5 cm latis, superioribus ovatis acutis in bracteas magnas toliaceas decrescentibus. Sepalis ovati-acuminatis la- teralibus subfalcatis, petalis linearibus obtusis, labelio tripartito, partitionibus linearibus, lateralibus extus multifidis, intus et lobo intermedio integris, calcari labelio aequilongo; processubus — 402 — stigmatieis porrectis, canalibus antherae divergentibus ascen- dentibus, angulum rectum elficientibus. — Flores speciosi rin- gentes sep. et pet. 1,8 cm longa, labelli lobi angustissimi. Habenaria Mannii Hook. f. in Journ. Linn. Soc. VII, 222; Krtl. in Engler's Jahrb. XVI, 190. Trop. Weat-Afrika. Kamerun-Berge 2300 m. (Mann!) 345. Habenaria Quartiniana A. Rich. Tuberi- diis 3 cm longis 1 cm diam. cattle ad 40 cm alto, catapliyllo 1 retuso ringente amplissimo in basi supra foliato, foliis ovatis acutis ad 7 cm longis 4 cm latis in bracteas maximas foliaceas decrescentibus, racemo plurifloi o, bracteis lanceolatis acuminatis quam ovaria longioribus. Sepalo dorsali ovati-oblongo acuto, lateralibus longioribus oblongis acutis subobliquis reflexis, petalis ovatis obliquis acuminatis antice obtuse angulatis ibique minute ciliatis, labelli trilobi lobis lateralibus extus filamentosi-laceris, intus integris, lobo intermedio paulo breyiore lineari-obtuso integro, calcari cylindraceo incurvo pro floris magnitudine satis crasso ovarium duplo superante; processubus stigmaticis clava- tis porrectis apicem versus incrassatis, antherae loculis sejunctis, canalibus brevissimis. — Flores inter mediocres generis 1 cm diam., calcar 6—7 cm long., ovarium 2 cm, bracteae 2,5 cm longae 8 mm latae. Habenaria Quartiniana A. Ei C h. in Annul Sc. Nat. 2. Sir. XIV, 271 ; Tentam. FI Abyssin. II, 29i tab. 86; Bchb. f. in Walpers Annul 111, 587; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 190. - Hue Habenaria am- soptera lichb. f. Otia 101. (Krzl. 1. c.) Abyesinien. Mittlere Region bei Schoada (Schimper II N. 4319!). Bei Debra Tabor 2800 m (Schimper N. 1320!). (Rohet d’Hericourt N. 25 ). 346. Habenariamacrantha Hochstetter. Planta egregia, tuberidiis ovati- oblongis ad 5 cm longis et (siecis) 1 cm crassis, caule ad 50 cm alto dense foliato, folds ovati-oblongis acutis 10—13 cm longis ad 6 cm latis, amplexicaulibus in bracteas maximas foliaceas decrescentibus summis racemum attingentibus, racemo plus minusve congesto 5—10-floro, brac¬ teis quam flores longioribus 5 cm longis. Sepalis oblongis, dorsali acuto, lateralibus paulo longioribus subobliquis acutis, petalis aequalibus sepalo dorsali aiiixis paulo longioribus cum — 403 eo galeam formantibus, labello tripartite, partitionibus late* ralibus filamentosi-laceris laciniis simplicibus apicem versus decrescentibus, intermedio lineari sublongiore integro obtuso medio paululum dilatato, calcari ovario subaequilongo cylin- draceo apice clavato obtuso; processubus stigmaticis reetis antice in formam pedis humani dilatatis, canalibus antherae duplo fere brevioribus, antherae loculis sejunctis, rostello parvo triangulo. Flores inter maximos generis, sep. dors, et petala 1,7 cm long. sep. lat. fere 2 cm, labellum et ovarium 3 cm, calcar 2,5 cm longum. Flores vanillosmi. Habenaria macrantha (Hachst.) A. Bich. Tentam. Flor. Abyss. U\ i , , 87 (tc. opt.!)- Bchb. f. in Walp. Annul. Ill , 587; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 190. - Hue. Hab. splendens Bendle in Joum. linn. Soc. XXX } 395. Abyssinien. Bei Debra Tabor 2800 m (Schimper N. 1322!), bei ra, Abura Tekla 2300-2650 m (Schimper N. 1176?!); bei Entschedkab „K o e w r °!‘ Semiene(Hoch8tetter! )- ~ In Arabien. Yemen, amSchibam Dnrf tki 8 ^ 31 2000 m Und beim Dorfe el E J an (Defiers N. 1768!) bei dem m 3 Hneari-lanceolatis acuminatis angustis, a ( . nf m ° minut0 braeteiformi, racemo laxifloro, bracteis triangulis bal o ' 8 H ° Van . a I)e(UceUata vix tertia v. quasta aequantibus. Se- orsali oyati-triangulo acuto cucullato, lateralibus trian- labell ? n ^ c ** )US ligr^latis obtusis sicut sepala trinerviis, ceolat° ] 11>ait ^ 0 ’ P artit i° ne intermedia abbreviata lineari-lan- QQen atera ^ bus el °ngatis duplo longioribus capillaceo-quin- ov&rh * sein P er 5 ?); calcari cylindraceo acuto incurvo ae ^ u ^ on ^° » Processubus stigmaticis ab- XVl f ^f i enaria Godefroyi Bchb. f. Otia 33 ; Krzl. in Englefs Jahrb. Cochinchina, Purtal (Godefroy-Leboeuf). (Species mihi non visa!) 45 cm 48 it H i ab - enaria interme dia Don. Caule 30— ^cutia v ^ s 5 uamat0 su P ra foliis paucis ovati-lanceolatis estito, foliis 9—IQ cm longis ad 3 cm latis supra in 26* — 404 — bracteas foliaceas paulo minores transientibus, racemo 5-10- floro, floribas distant.ibus. Sepalo dorsali oblongi-ovato acumi¬ nato carinato, lateralibus deflexis aequalibns longioribus, petalis simplicibus lanceolatis acutis falcatis sepalo dorsali agglutinatis eoque longioribus margine fimbriatis, labelli tripartiti lobis lateralibus extus filamentosi-laceris, laciniis longissimis sim¬ plicibus intus integris, intermedia lineari snblongiori integra, calcari filiformi apice subclavato irregulariter flexo ovario sub- longiore; processubus stigmatieis longissimis apice dilatatis oblique acuminatis, canalibus antherae subito sursum refractis angulum rectum cum antliera efficientibus — Flores mter maximos generis, ovarium 4 cm long. sep. later, petalaque 2,5 cm longa, labell. 8,5 cm, laciniae labelli 1,5 cm, calcar 5 cm, pro¬ cessus stigmatici 1 cm longi. Habenaria intermedia Don Prodr . FI. Nepal. 24 ; Lined. G. etSp- Orch. 322 ; Wallich Catal. 7030; RcU. f. in Gard. Chron. 1879, Db, Hook . in FI. Brit. Ind. VI, 138; Krtl. in Englers Jahrb. XVI, 19L Ost-Indien. Nord-West-Himalaya 2300-3000 m (Hook. a. Thomp¬ son!), Himalaya (Hiigel!). 349. Habenaria decorata Hocbst. Tubendfo 1—2 cm diam. globosis, caule 15—17 cm alto foliato, caa phyllo 1 acuto vaginante in basi, foliis 2—3 oblongis acu^ ad 6 cm longis ad 2,2 cm latis, folio 1 minors scapo ovato acuto v. acuminato, racemo paucifloro (* ' bracteis foliaceis lanceolatis florem superantibus. Sepao sali oblongo acuto, lateralibus reflexis ovati-oblongis 80 longioribus, petalis late ovatis fere orbicularibus acutis, a trilobi lobis lateralibus linearibus antice in lacinias filame ^ sas partitioni aequilongis dissect is, intermedio longiore ^ gulo acuminato integro, omnibus floris phyllis exceptis lateralibus labelli margine ubique minute glandulosi-pi ° calcari cylindraceo apice vix incrassato ovario subaeqiuo * processubus stigmatieis crassis rectis, canalibus aeq rostello brevi obtuse triangulo. — Flores 2,5 cm diam, 2 cm, calcar 5 cm, ovarium 2,8 cm longum. — Sep ® ^ Habenaria decorata Hochst. A. Rich, in Tent. FI. Rchb.f ; *» Walpcrx Annal. HI, 687‘, Krzl. in Engine Jahrb. — 405 — Ost-Afrika: In Monte Semaiata prov. Cbire. — Ad latua praeceps meridiorale montis Bachit paulo infra Endeachap. (Schimper N. 1258!). — In monte Gunna 8300 m alit. (Schimper N. 1306!). — Semen Sept. 1863 (Schimper N. 629!). Diagnosis A. Richardi haud bene quadrat cum characteribus a nobis viais. 350. Habenaria pectinata Don. Caule 50—60cm alto a basi racemum usque foliato, foliis oblongi- v. lineari- lanceolatis acutis 10—12 cm long's 2,5—3 cm latis supra sensim decrescentibus, racemo pauci—plurifloro, bracteis magnis foliaceis acuminatis ovarium superantibus. Sepalis oblongis, dorsali recto cum petalis lateral, galeam plani-concavam rhom- beam efficiente, lateralibus deflexis subfalcatis acutis glabris, petalis lateralibus oblongi-lanceolatis acutis falcatis pubescenti- bns, labello basi simplice deinde trilobo. lobis lateralibus sepalis petalisque longioribus extus laciniatis, laciniis apicem versus multipartitis capillacei-setaceis, lobo intermedio integro lineari acuto paulo longiore, calcari clavato acuto labello aequilongo T* pauI ° lo ngiore; processubus stigmaticis longis rectis fili- ormibus apice dilatatis deinde acutis, antheraa canalibus °ngis, caudieulis subito (angulum fere rectum eftieientibus) erectis. — Flores inter maximos generis, sep. et pet. 2,5 cm onga. labelli lobi lat. aequilongi lobis intermedius paulo lon- gior,^ calcar 2,5 cm long ovario aequilongum (vel „duplo Ion- f lus<< ex Lindley). „Galea pallide viridis, sep. lat. atroviridia labellum album (ex Lindl.) nabenana pectinata Bon Prodr. FI. Nep. 24; Lindl. G. et Sp. o, J 331 ’ H °ok. *» FI. Brit. Ind. VI, 137. — Hue Hab. Lindleyana teudel ed 2 I , Nom. 717; Wall. Cat. n. 7030 et G. et Sp. Orch. 321 ; J tn Angler’s Jahrb. XVI, 192. - Orchis pectinata Smith Exot. OsMndien: Nepal et Kamaon (Hamilton, Wailich). - Khaiaia Treutlerq 2800 Z ( f°° k ' et Thom3!) - ~ Sikkiu 23 - 30C0 m (Hooker! kon k “ Nordweat-Himalaya 2—3000 m (Hooker!). — Herb. Fal- er it 1038 ; (Herb, of the late East Ind. Comp.),N. W. India Royle) der tipf ieSe Dimen8ionen sind die Durchschnittamasae von Exemplaren Blaten 6ren St4nd0rte ’ diejenigen aus dem Himalaya haben etwas kleinere var- arietina. Petalis latioribus quam sep. dorsale. took. f. FlBrit. Ind. VI, 138 ; Annals Bot. Gurd. Calcutta V, 641.97. 408 „Habit and foliage of H. pectinata but petals pubescent broader than the dorsal, sepals gibbously dilated on the outer (lower) margin, spur rather longer than the ovary." H. pectinata Lindl., Gen. et sp. Orch. 321 (sphalmate 341) Wall., Cat. 7029 B in part, et C." - ^Temperate Himalaya; from Simla eastwards, alt. 1700— 2000 m et to 3300 m in Sikkim. - Khasia hills 1700—2000 m.“ „So similiar in a dried state to H. pectinata as to be with diffi¬ culty distinguishable et though separated by Lindley perhaps only a variety. Unfortunately Lindley in describing both species gave Don’s name to the wrong plant as I have proved by examining Smith’s ori¬ ginal specimen of O. pectinata in his Herbarium at the Linnean Society which is of a very small estate. — Black when dry.“ Nachdem derVerfasser so ziemlich alle in europaischen Herbarien befindlichen Exemplare dieser Abtheilung durchgemustert hat, glaubt derselbe versichern zu diirfen, dass die nordindischen Arten alle unter die beiden schon bekannten Arten von Don H. pectinata und intermedia fallen, und die Aufstellung einer dritten Art nicht erforderlich ist. 351. Habenaria multipartita Bl. Planta spec- tabilis; (ad est racemus tantum 20 cm longus multiflorus) brar- teis magnis foliaceis ovatis acutis acuminatisve basi canalicn- latis, infimis flores superantibus fere 5 cm longis 1 cm latis, summis ovarium tantum aequantibus. Sepalis oblongi-lanceo- latis acutis lateralibus subfalcatis, petalis similibus obtosis, sepalis petalisque conniventibus, labello basi lineari tripartite, partitionibus lateralibus basi linearibus deinde bi- vel tnfur- catis, furcationibus ipsis in lacinias saepius furcatas lineares dissectis, calcari labello et ovario breviore cylindraceo &P ,ce vix incrassato obtuso; processubus stigmaticis longis porrectis apice spathulatis complicatis acutis, antherae canalibus semi longis, anthera ipsa parva. — Flores inter maximos generis, sepala petala 2 cm longa, labell. 2,5 cm, calcar 1,5 cm long®®* Habenaria multipartita Bl. Mss. Mus. Lugdun.-Bat. ; Krzl »» ler's Jahrb. XVI, 193 . Java. (Horsfield 1802-1818!). , ich . Diese Art ist mit den vorhergehenden im Habitus volli» g Das Labellum zeigt gleichfalls die Zerteilung der lobi Ia kte doch mit dem Unterschiede, dass die Teilung mehr von einem Oder von mehreren nahe bei einander liegenden Punkten au ^ wodurch eine geweibahnliche Bildung entsteht, wahrend ^ verwandten Arten die Fiederteilchen sich auf der ganzen ® des Blattes abzweigen. Die Anthere war bei i Verfaseer — 407 — untersuchten BlQte noch niedriger, als es sonst bei dieser Gruppe der Pall zu aein pflegt. 352. Habenaria tricruris Rchb. f. Caule basi cataphyllis 1—3 ringentibus in folia transeuntibus vestito su¬ pra foliato 20—30 cm alto, foliis 3-4 ovatis obtusis 7—8 cm longis 3,5—4 cm latis, supremis in bracteas transientibus ra- cemum attingentibus, racemo paucifloro (5—8), bracteis maxi- mis foliaceis oblongis acntis ovaria et alabast.ra superantibus sub anthesi paulum tantum brevioribus quam flores ipsi. Se- palis oblongis obtusis, petalis lateralibus subaequalibus minors bus, omnibus margine fimbriatis conniventibus, labelli trilobi lobis lateralibus extus pectinatis intus et lobo intermedio in- tegris, lobo intermedio lineari obtuso longiore latiore linea mediana elevata instrueto, toto labello plus duplo longiore; processubus stigmaticis brevissimis globosis, antherae canalibus aequibrevibus porrectis, rostello obtuse triangulo parvo. — Flores conspicui expansi 2 cm diam. calcar 2,5 cm longum. Habenaria tricruris Rchb. f. in Bonplandia III214; Krtl. in Engler’s Jahrb. XVI , 194. — Platanthera tricruris A. Rich, in Annul. Sc. nat. Ser. 2 , XIV (1840), 265, t. 16, 1. Abyssinien. Auf dem Berge Sholoda bei Adauah (Schimper!). Bei Euschedcap nach Schoada hin (Schimper 2. Reise N. 1256!). 353. Habenaria Davidi Franchet. Caule ad 60cm alto racemum usque foliato, foliis e basi ovata et late am- plexicauli lanceolatis v. oblongis ad 8 cm longis 3 cm latis acuminatis erectis, racemo ad 15 cm longo pauci—plurifloro (8—12), bracteis foliaceis lati-lanceolatis acuminatis quam ovaria brevioribus. Sepalo dorsali petalisque galeam ovalem formantibus, sepalis lateralibus reflexis ovatis subobliquis pe¬ talis lignlatis obtusis omnibus subsimilibus margine minute ci- liolatis, labelli tripartiti partitione intermedia integra laterali¬ bus multifidis laciniosis, laciniis setaceis, calcari pendulo longo apicem versus vix inflato obtuso quam ovarium duplo longiore; processubus stigmaticis longis protensis apice verrucosis an- tberae canalibus brevioribus medio rectangule ascendentibus. ' Flores magni lutescentes sep. dors. 5 mm lateralia 1,8 mm longa, labell. usque ad 3 cm calcar 6—8 cm longum. — Julio. — 408 — Habenaria Davidi Franchet in Plant. Bavidianae ex Sinarum »«• perio 77, 12i. N. W. China. Moupine in pratis (David 1869!). „Tres belle esp6ce qui peut 6tre comparee surtout avec l’Ha- benaria pectinate, dont l’6peron eat constamment plus court 6galant environ le labelle et non 2 foia plus long. L’Hab. intermedia Lindl. a les feuilles moins nombreuses plus larges et plus 6tal6es aur la tige, les fleurs sont aussi plus grandes et les divisions du perianthe qui forment le casque sont plus membraneuses et plus color6es que les 2 autres, tandisque dans l’Hab. Davidi comme dans l’Hab. pecti* nata le casque et les 2 sgpales lat6rales sont de m6me consistence et de m6me couleur, L’Hab. ensifolia s’61oigne davantage par ses 353a. Habenaria praestans Rendle. Caule ad 70 cm alto, distanter-foliato, foliis (praesertim superioribus) amplexicaulibus ovatis v. ovati-lanceolatis acuminatis acutisve ad 15 cm longis ad 3 cm latis, supremis multo brevioribus, spica longiuscula pluriflora, bracteis lanceolatis acuminatis 2—3 cm longis. Sepalo dorsali late oblongo cucullato, acuto, sepalis lateralibus late ovati-oblongis acutis, petalis lanceolatis acuminatis sepalum dorsali subanthesi paulum superantibus eique adpressis, labello unguiculato (unguiculo lineari) trifido, partitionibus lateralibus extus in lacinias lineares distantes sim- plices (pro sectione) paucas dissolutis, partitione mediana lineari paulisper longiore v. aequilonga, toto labello minute papilloso, calcari leviter incrassato apice obtuso curvulo ovarium hau omnino aequante, gynostemio distinctissimo; connectivo cum rostello omnino et unito latissimo dibractiato, antherae loculis tota latitudine connectivi sejunctis in apices extremos disposi tis, canalibus caudiculisque media longitudine arrectis, P r0 cessubus stigmaticis longe productis linearibus antice paulisper dilatatis apice acutis supra sulcatis plus dimidia labelli aequan tibus. — Planta sicca nigra, sepala petalaque 1 , 8 — 1*5 longa labellum subanthesi 1,5—1,8 cm longum, processus stig- matici 1,2 cm longi. Habenaria praestans Bendle in Joum. of Botan. XXXIII (1395), 293 Tropisches Ost-Afrika. Ruwenzori 2— 2800 m (Scott Blhot N. 7808!) 409 Die Pflanze gehbrt habituell in die unmittelbare Verwandschaft von Hab. macrantha Hochst. und der andren abyssinischen „Multi- partitae." Die Seitentheilchen der Lippe stehen mebr vereinzelt und sind an Anzahl geringer als bei irpend einer Art dieser Gruppe, aber dies Merkmal ist hier von ziemlich seeundftrem Werte. Was die Pflanze interessant macht, ist der Bau der Sftule und dieser ist so eigenartig, dass es auf den ersten Blick empfehlenswert erscheint, eine Gattung aufzustellen. Die Saule besteht aus 2 hinten nur dureh das sehr niedrige Connectiv verbundenen Armen. An dem vorderen Ende jeder dieser Arme befindet sich ein ziemlich kleines Antherenfach, vor und etwas unterhalb derselben steht ein unge- fthr ebensolanger schrag aufwarts gerichter Anthorenkanat mit ebensolangen Antberenstielchen und ausserst winzigen Klebscheiben. Unmittelbar von diesen entspringen die beiden sehr langen schmalen Narbenfortsatze. Das Rostellum ist vollig mit dem Connectiv ver- schmolzen und als einzelner Teil nicht nachweisbar. Da sonst alle fbr Habenaria erforderlichen Teile vorhanden sind, so nehme ich davon Abstand, auf die enorme Entwicklung des Connective allein bin eine Gattung aufzustellen, betone aber noch einmal, dass eine Gruppierung von Antherenfachern, Antherencanalen und Narben- fortsatzen und ein Connectivum, wie es hier vorkommt, bisher nicht bei Habenaria Willd. beobacbtet sind. - In gewisser Weise zeigt diese Bildung einen Anklang an die bei Roeperocharis Rchb. f. vbllig durchgeftihrte Teilung des Gvnostemiums in 2 von einander unabhangige Halfton. Die hier mitgeteilten Einzelnheiten sttttzen sich auf die Unterauchung von 2 Bliiten eines unter N. 7808 aus- gegebenen Originalexemplars der Herren Rendle und Scott Elliot. 27. Plantagineae. Krzl in Englers Jahrb. XVI, 56 it. 194 ; Pfitz. in Engl. Prantl. Nat - Pfl. lam. Nachtr. S. 100. Labello tripartito, petalis simplicibus, processubus mediae longitudinis. — Plantae medioeres foliis plerumque basil aribus, floribus mediocribus v. majusculis, labelli lobis lateralibus magnis margine plus minusve dentatis serratis laceratis. In- dicae > Malayenses, 1 Africana. A. Labelli lobus intermedius simplex. a. Lobi labelli laterales omnino lineares, intermedius pau- lisper longior. 354. H. rostellifera Rchb. f. b. Lobi labelli laterales minuti trianguli. 355. H. jplatyphyUa Sprengel — 410 — c. Lobi labelli laterales filiformes, intermedius multo longior. a. Sepalura dorsale multo minus quam lateralia. 356. H. Linguella Lindl. P- Sepala subaequalia. 357. H. rostrata Wall. d. Lobi labelli laterales lanceolati extus dentati. a. Calcar ovario sublongius. 358. H. plantaginea Lindl. P* Calcar ovario duplo longius. 359. H. Bichardiana B. Wight T* Calcar ovario ter v. quater longius. 360. H. pterocarpa Thw. e. Lobi labelli laterales subrbombei extus fimbriati. a. Calcar genuflexum, discus labelli calvus. 361. H. geniculata Don. P- Calcar incurvum, discus labelli pilosus. 362. H. cephalotes Lindl. T- Calcar vix curvatum, discus labelli calvus. 363. H. suavolens Dalzell. f. Lobi labelli laterales euneati. a. Calcar sublongius quam ovarium. 364. H. radiata Miq. p. Calcar duplo longius quam ovarium. 365. H. longicomu Lindl. T- Calcar multo longius quam ovarium. 366. H. longecalcarata A. Bich. g. Lobi laterales labelli semiovati. a. Lobus intermedius brevior quam laterales. 367. H. fimbriata B. Wight p. Lobus intermedius lateralibus aequilongus. 368. H. longifolia Hamilton T* Lob. intermedius longior. calcar longissim. 369. H. Engleriana Krzl. h. Lobi laterales flabellatim dilatati antice fissi. 370. H. pubescens Lindl i. Lobi laterales labelli capillacei-multifidi, petala integra. a. Ovarium glabrum, bracteae ciliatae. 371. H. trichosantha Lindl. — 411 — P* Bracteae et ovarium glandulosa. 372. H. Medusa Krzl. k. Labelli lobi later, et petala spathulata. 373. H. xanthochila Ridl. B. Lobus labelli intermedius bipartitus v. tripartitus. a. Labelli partitiones rhombae. 374. H. militaris Rchb. f. b. Labelli partit. caudatae. 375. H. crinifera Lindl. c. Labelli part, rotundatae, calcar longissimum. 376. H. carnea N. E. Brown 354. Habenaria rostellifera Rchb. f. Planta mediocris 30 cm alta, bulbis fusiformibus (ex Godefr. Leboenf) foliis inferioribus ligulatis, superioribns minoribus in foliola bracteiformia numerosa acuminata decrescentibus, racemo pau- cifloro, bracteis lineari-lanceolatis ciliatis aristatis quam ovaria subbrevioribus. Sepalo dorsali ovato obtuso valde recur- vato, lateralibus oblongis recurvatis deflexis, petalis simpli- cibns ovalibus acutis sepalo dorsali appressis, labello tripar- tito, lobis linearibus inter se aequalibus, infcermedio subion- giore, calcari a medio subito genuflexo extus incurvato obtuso pedicello multo breviore, „rostelli ligula antice aspera apice inaequaliter tridentata" (Rchb.); processubus stigmaticis deflexis rugosis obtusis, canalibus stipitibusque longis subito fere in rectum angulum fractis ascendentibus. — Flores 1 cm diam. calcar 2,5 cm longum. lifera Rchb. f. Krtl. in Englers Jahrb. : von dei Eabenm XVI, 95. Cambodja und Siam (Godefroy Leboeuf 1876!). Der Sporn ist ganz eigentttmlich gebaut; er v MQndung bis zur Mitte nach rfickwarts; dann bildet er einen Wiokei na ^ Charf ’ das8 er fast ein gebrochen erscheint, biegt dann etwas untere Ende ist dann erweitert, vermutlich ist es dies, was Rchb. f. unter dimidio externo valide (sic!) incrassato versteht. 355. Habenaria platyphylla Sprengel. Tube- ridiis satis magnis ovoideis, caule ad 36 cm alto, foliis 2—3 (sisi 2 subopposita) radicalibus oblongis obtusis vel orbiculatis — 412 — 9 cm longis et 6 cm latis v. 7 cm longis 6 cm latis, scapo foliolis longe acuminatis numerosis racemum usque vestito, racemo multifloro, bracteis ovatis setaceis ovariorum dimidium aequantibus v. superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, late- ralibus majoribus subfalcatis ovatis margine fimbriatis, pe- talis simplicibus linearibus v. lanceolatis acutis, labello tri- lobo, lobis lateralibus parvis ovati-triangulis acutis, intermedio multo longiore acuminato toto labello pilosulo, calcari pendulo filiformi apice clavato obtuso; in ostio ipso dente v. lamella minuta instructo; processubus stigmaticis ad ostium ealcaris in formam hippocrepidis adnatis, staminodiis bene evolutis semiorbicularibus, canalibus antherae caudiculisque longis. — Sepala 8 mm longa, calcar et ovar. 2,5 cm longa. Habenaria platyphylla Sprengel Syst. veget. Ill, 690; Lindl. G. et Sp. Orch.323; R. Wight Icon. Ind. Or. t. 1709; Hook. f. in FI. Brit. Irul. VI, UO; Krsl. in Engler's Jahrb. XVI, 196. — Orchis platyphyllos Willd. Sp. plant. IV, 10. - Orchis Roxburghii Pers, Syn. H, 503. Ost-Indien. Malabar. Concan (Stocks! Hook, uud Thompson!) 356. Habenaria Linguella Lindl. Caule 20— 40 cm alto, basi foliato, foliis oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis superioribus lineari-lanceolatis 5—10 cm longis 7 mm ad 1 cm latis acutis supra in bracteas decrescentibus, racemo plus minusve densifloro, bracteis oblongis acuminatis dimidium ovariorum aequantibus v. paulo superantibus. Sepalo dorsali parvo ovato fere orbiculari, lateralibus obovalibus obtuse acutis deflexis multo majoribns, petalis ovatis obtusis cum sepalo dorsali galeatis, labelli trilobi lobis lateralibus filiformibus minutis, intermedio multo majore lmeari deflexo, calcari pen- dulo filiformi apice clavato acuto ovario longe rostrato sub- longiore; processubus stigmaticis brevissimis deflexis orificio ealcaris adnatis, canalibus antherae multo longioribus aseen- dentibus, rostello obtuse triangulo (angulo fere rotundato), anthera latissima. — Flores 8—9 mm diam. sep. 4—5 mm longa, calcar 2,4 cm, ovarium 1,8 cm longum, anthera fere eadem latitudine ac sep. dorsale. Habenaria Linguella Lindl. G. et Sp. Orch. 325; Krtl. in Fngler s Jahrb. XVI, 196. - Centrochilus gracilis Schauer in Acta Leopold. — 413 XIX. Suypl. - Bab. acuifera Wall Book. f. in FI. Brit. Ind. VI, 146 e. p. China. Hongkong (Hance N.546!, Fortune N. 86 Millett) — Cey¬ lon (Macrae!). 357. Habenaria ro stra ta Wallich. Caule 20— 30 cm alto basi foliato, foliis oblongis v. oblongi-lanceolatis superioribus lineari-lanceolatis 5—10 cm longis 7 mm—1 cm latis acUtis supra in foliola bracteiformia decrescentibus, ra- cemo plus minusve congesto interdum subcorymboso, bracteis ovatis acuminatis aristatisve margine ciliatis ovaria Ionge ro- strata aequantibus v. paulo superantibus. Sepalis oblongis, dorsali minore cucullato, lateralibus longioribus subfalcatis deflexis, petalis simplicibus ovalibus obtusis, labello tripartito, partitionibus lateralibus filiformibus minutis, intermedia lineari- acuta multo longiore et latiore sepalis sublongiore, calcari medio genuflexo deinde apicem versus clavato ovario breviore; processubus stigmatieis brevibus, antherae canalibus longiori¬ bus. — Flores crocei 1,3 cm diam. sep. 7 mm longa, lobus medianus labelli quam sepala paulo tantum longior. (nec „duplo longior" Ldl.). Habenaria rostrata {Wall) Lindl. G. et Sp. Orch. 325; Hook. FI. Brit. Ind. VI, 146; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 197. — Platanthera rostrata Lindl. Wallich Catal. 7051 A. Ost-Indien. Khasia-Berge 1300—1500 (Hook, und Thompson!). Die Diagnose Lindley’s stimmt mit den vom Verf. untersuchten zkmlich zahlreichen Exemplaren in alien Punkten, ausgenommen das Labellum. Die vorliegenden Originale Hooker’s und Wallich’s zeigen ilbereinstimmend die in der oben gegebenen Diagnose vor- kommcnden Merkmale. Nun befindet sich in Lindley's Herbar aller- din gs eine Zeichnung, welche zu seiner Diagnose auffalleud genau passt. Es bleibt nur iibrig anzunehmen, dass Lindley diese Zeichnung und nachtraglich die Diagnose nach einer Blttte gemacht hat, die diese individuellen Abweichungen zeigte, bei welcher die Seiten- a PP en des Labellums langer waren und der lobus intermedius stark geschwunden, und somit fadenformig geworden war, was bekanntlich vorkommt. Den Sporn fand der Verfasser in alien ttberghngen ron spitzwinklig gebrochen bis fast gestreckt, meist jedoch in deqenigen iegung, die herkbmmlich M genuflexus“ genannt wird. 358, Habenaria plantaginea Liudl. Caule basi tantum foliato 20—30 cm alto, foliis rosulatis oblongis acu- — 414 — tis ad 9 cm longis ad 3 cm latis teneris, scapo foliolis bracteiformibus acuminatis omnino vestito racemo plurifloro plus minusve congesto, bracteis ovatis acutis dimidium ovarii rostrati aequantibus. Sepalis ovatis oblongis intermedio obtuso lateralibus acutis, petalis lateralibus angustioribus acutis, la¬ bel lo trilobo, lobis lateralibus majoribus cuneatis antice obli¬ que retusis margine undulatis, intermedio lineari-lanceolato acuto, calcari flliformi pendulo apicem versus vix incrassato; processubus stigmaticis cylindraceis deflexis, canalibus antherae rectae aequilongis. — Flores mediocres sepala 5 mm longa calcar filiforme 3 cm long, obtusum. Habenaria plantaginea G. et Sp. Orch. 323) Wight. Icon. pi. Ind. or. t. 1701 ; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI , 141; Knl. in Englers Jahrb. XVI, 197. — Gymnadenia platyphylla Lindl. Wall. Cat. 7053. — Orchis platyphyllos Boxb. Flora Ind. Ill, 451; Orchis tenuis Herb. Botler (ex Hook) Ost-Indien. Subtropisches Himalaya 1000—2300 m von Garwhal bis Sikkim. — Central-Indien in Dekkan; von Conean aJldwarta. — Ceylon. — Eine der weitest verbreiteten indischen Orchideen. 359. Habenaria RichardianaR.Wight. Planta habitu Orchidis, tuberidiis oblongis, caule 15—26 cm alto, basi dense foliato, foliis 4—5 lanceolatis vel oblongis acutis in foliola bracteiformia decrescentibus, racemo plurifloros, bracteis longe acuminatis ovarium subaequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus multo majoribus oblongis obtusis deflexis, petalis sepalo dorsali aequalibus, labello tripartito toto circuito triangulo, lobis lateralibus lanceolatis margine exteriore dentato, interiore margine et lobo intermedio oblongo obtuso integrisi calcari dependente leviter incurvo 1 j* parte infima leviter in- flata; processubus stigmaticis brevibns labello appressis crassis clavatis, canalibus antherae aepuilongis. Flores magnitudine Orchidis latifoliae, calcar 2,5 cm longum. Habenaria Bichardiana B. Wight Icon. pi. Ind. or. t. 1716) Hook, f- in FI. Brit. Ind. VI, 139) Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 198. Oat-Indien. Nilgherries und Travancore-HUgel 2000—2300 m. 360. Habenaria pterocarpa Thwaites. Caule ad 45 cm alto basi foliato supra foliolis 3—4 bracteiformibus vestito, foliis lanceolatis ad 15 cm longis ad 2 cm long* 3 — 415 — longe acuminatis racemo paucifloro (3—4 braeteis alabastra et sub anthesi ovaria hexagone superantibus. Sepalo dorsali late ovato acuto; lateralibus longioribus semiovalibus acutis reflexis subfalcatis, petalis cum sepalo dorsali galeatis lanceo- latis acutis falcatis, labelli trilobi lobis lateralibus lanceolatis acuminatis divergentibus, intermedio lineari-obtuso v. acuto subbreviore, calcari filiformi apicem versus sensim inflato ob- tuso longissimo ovario ter v. quater longiore; processubus stig- maticis rectis cylindraceis; canalibus antherae ascendentibus multo longioribus. Flores albidi, sepala later. 1,5 cm longa, labell. fere 2,5 cm, ovarium 2,5—3 cm, calcar 10—11 cm longum. Rabenaria pterocarpa Thwaites Enum. pi. Ceylan. 309; Hook. f. in Zl. Brit. Ind. VI t 145; Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 198. Ost-Indien. Ceylon; Kandi, Ramboddi 1000 m (Thwaites). Der Name ^pterocarpa" ist in Ermangelung eines besseren ge- macht und ist keinenfalls zutreffend; es giebt zahlreiche Habenarien n»it viel sch&rfer gefltigelten Ovarien. Der Sporn wachst augen- scheinlich noch wahrend des AufblUhens ganz betrachtlich. Die oben angegebenen Maximalmaasse werden von Knospen, die im Begriff stehen aufzublUhen, bei weitem nicht erreicht. 361. Habenaria geniculata Don. Planta quam uiaxime variabilis, caule 35—40 cm alto, basi paucifoliato, foliis ovati-oblongis acuminatis v. oblongis lanceolatis 5—10 cm longis 1,5 2,5 cm latis, foliolis deinde bracteiformibu slanceo- latis acuminatis aristatis racemo pauci—multifloro plus minusve elongato, braeteis ovaria rostrata paulum superantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus duplo majoribus reflexis, pe¬ talis simplicibus linearibus acutis, labeilo trilobo e basi cuneata diiatato, lobis lateralibus subrhombeis margine anteriore den- tatis, intermedio multo breviore integro, calcari e basi infun- dibulari tormi sensim angustato media in longitudine genuflexo, einde clavato obtuso; processubus stigraaticis uncinatis, cana- ibus antherae aequilongis rectis, ovariis rostratis. — Sepala 1,3 cm l0Q ga, labell. 1,5 cm calcar et ovarium 2,5 cm longa. Habenaria geniculata Hon. Prodr. pi. Nepal. 35; Hindi. Gen. et ) P ; 0r ' h Griffith Eotulae III, 406; Hook f. in FI. Brit. Ind. VI, Krtl. in Englers Jahrb. XVI, 198; Annals Hot. Gard. Calcutta V, 416 65 t. 98. — Platanthera dentata Lindl. G. et Sp. Orch. 296. - Orchis dentata Sw. Act. Holm. 1800 ; WiUd. Sp. pi. IV, 42. Ost-Indien. Himalaya, Darjeeling (Clarke). Khasia-Berge (Hook, und Thomps.) - China (ex Swartz). Nach Yergleich zahlreieher Exemplare iat es mir nicht zweifel- haft, dass Orchis dentata Sw. hierher gehort. Lindley, der den Wortlant der Diagnose von Swartz einfach wiedergiebt, stellt sie mit verschiedenen indischen Arten zusammen an das Ende der Pla¬ tanthera Species. — An Lindley’s Diagnose von H. geniculata mSchte der Verf. nur die Worte „processus longissimi porrecti* anfechten. Unter diesen Ausdrticken versteht man bei Habenaria andere GrOssen- verhaltnisse der betr. Teile, als sie hier vorkommen. 362. Habenaria cephalotes Lindl. Tuberidiis satis magnis oblongis, eaule 25—30 cm alto basi foliato supra loliolis vestito, foliis oblongis acutis ad 6 cm longis ad 2 cm latis in foliosa bracteiformia decrescentibus, racemo denso capitato multi- v. plurifloro, braeteis aeuminatis ovaria amplec- tentibus et superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto dorso tricarinato, lateralibus multo longioribus reflexisque ovatis extus pilosulis intus villosis; petalis triangulis sepalo dorsali aequi- longis et cum eo galeam brevem formantibus extus et intus pilosis, labello basi cnneato trilobo, lobis lateralibus oblique rhombeis margine laciniato-fimbriatis, intermedio multo minore ligulato integro disco piloso (pubescentia a medio disco mar* ginem versus decrescente), calcari ovario breviore pendulo apice clavato; processubus stigmaticis porrectis, antherae canali us uncinatis, rostello antherae fere aequilongo eique affixo. Flores inter mediocres generis, sep. 6 mm longa, labell. 6 mm iat. et longum, calcar pauio longius. . . Habenaria cephalotes Lindl. G. et Sp. Orch. 322 ; B- Wight- ^ plant. Orient, tap. 1711; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 139; ***• Englers Jahrb. XVI, 199. — Hob. trichosantha A. Rich, nec U Orch. Nilgherr. Annul. Sc. nat. 2. Ser. XV. 25 tab. 3D («««*•) Ost-Indien. Nilgherries nnd Travancore HOgel (Thompson) • Wight N. 3008). 363. Habenaria sua veolens Dalzell. Caole 20 - 30 cm alto in ima basi cataphyllis vestito deinde ioliatOi ^ basilaribus 2—3 late vaginantibus ad 10 cm longis at > latis subito in foliola bracteiformia transeuntibus acumin — 417 racemo secundifloro 7—15-floro, bracteis acuminatis dimidiuni ovariorum aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto parvo, late¬ ralibus deflexis ovatis subobliquis, petalis simplicibus confor- mibus acutis, labello maximo trilobo, lobis lateralibus rbombeis margine exteriore dentatis, intermedio linear! obtuso longiore margine integro, calcari labello hand aequilongo incurvo fili- formi obtuso, anthera magna; processubus stigmaticis canalibus- que antherae brevissimis. — Flores inter mediocres 1,5 cm diam labello 1,5 cm lato et longo decori, calcar breve 1 cm longum. Habenaria suaveolens Daltell in Hook Kew Gard. Misc. II, 263; Kchb.f. in Walpers Annal. HI, 588 ; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 140 ; Knl. in Englers Jahrb. XVI, 140. Ost-Indien. Malabar, Concan (Dalzell). 364. Habenaria radiata Miq. Caule ad 60 cm alto gracili, distanter foliato, foliis e cataphyllis increscentibus ovatis v. ovati - lanceolatis v. lanceolatis omnibus acutis supe- rioribus acuminatis pallide marginatis in braeteas decrescentibus, racemo pro plantae altitudine brevi plurifloro, bracteis lanceo¬ latis acuminatis ovarium paulum superantibusve. Sepalis ovati- tnangulis acutis minute eiliolatis, petalis lateralibus angustio- ribus cum sepalo dorsali galeam formantibus lanceolatis acutis, abello e basi cuneata dilatato, lobis lateralibus cuneatis tri- angulis margine anteriore denticulatis, lobo intermedio paulo reviore lineari aeuminato v. angustissime triangulo, calcari i ormi clavato obtuso ovario his labello ter longiore; pro¬ cessubus stigmaticis latissimis, canalibus antherae latae supra su ipartitae brevioribus tenerioribus, rostello late triangulo. otus flos 1,5 cm diam. calcar 3 cm, labell. 1,8 cm long, et a Um ‘ se P* et calcar viridia, petala et labeilum Candida. Habenaria radiata Miq. Prolusio Ft. Japon. 139. — So mokou JIT** XVUI f° l - 60 61; Franchet et Savatier Enumer. U, 93 ; ' f ' Gard - Chron. H (1880), 102; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 200. si UC r , Flatanthera radiata Maxim in schedulis. — Habenaria Mier- ana Champ. i n lientham Flor. Hongkong. 363. — Habenaria Sieboldiana *S Prolusio FI. Japon. 140. — Orchis radiata Thunb. Act. Linn. Lon- ln H, 326; WiUd. Sp. plant. IV, 8; Thunberg Icon, plant. Jap. tab. 2. - Orchis Susannas Thunb. non L. Japan, tlberall verbreitet. 27 — _418 365. Habenaria longicornu Lindley. Tuberidiis oblongis 2—3 cm longis 1,5 cm crassis, caule ad 30 cm alto basi foliato supra squamato, foliis 3—5 lanceolatis basi cana- liculatis ad 10 cm longis 1—1,3 cm latis acutis, racemo pau- cifloro, bracteis ovatis acutis acuminatisve pedicelli dimidium fere aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato, late- ralibus deflexis basi lata afiixis oblongis acutis, petalis sim- plicibus lanceolatis acutis cum sepalo dorsali conniventibus sed non ei agglutinatis, labello trilobo, lobis lateralibus cuneatis falcatis antice laceri-dentatis, intermedio breviore lineari acuto, calcari ovario rostrato duplo longiore filiformi vix clavato; pro- cessubus stigmaticis paralielis crassis obtusis labelli adpressis, antherae canalibus bene longioribus porrectis, staminodiis par¬ vis rotundatis. — Flores majusculi 2 cm lati, calcar ad 11 cm longum. Habenaria longicornu Lindl. in Wallich Cat. N. 7027] Lindl. G. et Sp. (Jrch. 322; Wight, Icon pi. Ind. or. tab. 1714, icon bona! — Hue Hub. niontana A. Hich. in Annul. Sc. nat. 2. Sir. XV, 73 tab. 4A. anulyt. bona! Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 139; Krzl. in Fngler't Jahrb. XVI, 201., Ost-Indien. Uberall verbreitet. 366. Habenaria longeealcarata A.Rich. Planta magnitudine quam maxime variabilis, tuberidiis ovalibus v. oblongis, caule in ipsa basi cataphyllis vestito foliato, folds rosulatis 3—5 oblongis obtusis apice minutis, scapo gracili vaginis scariosis sparse vestito longitudine diversissima pauci- floro (2—3). Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus oblongi* obovatis subfalcatis acutis, petalis simplicibus oblongis obtuse acutis, labelli trilobi lobis lateralibus cuneatis antice obliqais dentatis, intermedio lineari obtuso paulo longiore, toto labello puberulo sepalis petalisque multo longiore, calcari longissimo irregulariter curvato a dimidio sensim incrassato; processubus stigmaticis crassis nitidis porrectis, canalibus longioribus as- cendentibus. Habenaria longeealcarata A. Hich. in Anncd. Sc. nat. 2. Sir. ■ t. XV, 71, tab. 3; Wight in 1c. pi. Ind. or. tab. 925; Balzell et G^o *» Bombay FI. 208; Hook. /. in FI. Brit. Ind. VI, 141 «. 197 ; Krzi »' Fngler't Jahrb. XV1,2 01. — Hub. dccipicm Wight inlc. V, l*t- A ** 419 — Bab. montana Wight in 1c. pi. Ind. or. t. 1714. — Hob. longicorni- culata Grah. in Cat. Bomb. Plants 202 (sec. Booker). — Hab. macro- ceratitis in Herb. Bottl. (sec. Booker). — Bonatea gracilis Lindl. G. et Sp. Orch. 329 = Hab. gracilis Rchb.f. nec Lindl. in Flora 1865 , 180. Ost-Indien. Dort weit verbreitet, bis 20C0 m H5he. In alien 8ammlungen haufig. (Ex. specim. herb. Berol. Boissier-Barbey, horti Kew. et Mus. Brit!) Der Verfasser ist Uberzeugt, dass Bonatea gracilis Lindl. (1. c. 329) hierher zu ziehen sei, da sie sich nur durch die ganzrandigen Seiten- zipfel der Lippe unterscheidet, ein Charakter, der in dieser Gruppe nicht zu den schwerwiegenden gehbrt und einzig und allein nicht genflgt, eine neue Art aufzustellen. Bei dieser Gelegenheit sei be- merkt, dass Reichenbach, als er verschiedene Lindley’sche Bonatea •pec. mit Habenaria vereinigte, wie bei anderen Arten so auch bei Bon. gracilis vergass, dass es bereits eine H. gracilis Lindl. amerika- nischer Herkunft gab, die viele Jahre frtiher publiciert war. Es tritt also der von A. Richard aufgestelite Name wieder ein. — Sir Jos. Hooker sagt in Flora Brit. Ind. VI 197, dass Wight unter dem Namen H. lor.gecalcarata 2 Species zusammengeworfen habe, namlich H. longecalcarata A. Rich, und H. decipiens Wight. Das richtigste dQrfte sein, die ursprtlngliche Art Richard’s als allein berechtigt anzusehen und die Autorschaft Wight’s fUr H. longecalcarata, so- wohl wie auch seine Hab. decipiens zu cassieren, denn eine genauere Betrachtung zeigt, dass die Grossenverhaltnisse — und nur auf diese 81nd beide Arten gegrtindet — bei Bltlten eines und desselben Blatenstandes schwankend sind. 367. Habenaria fimbriata It. Wight. Planta habitu et vultu Orchidis cujusdam, tuberidiis maximis ovalibus, caule 20—26 cm alto basi dense foliato, foliis ovatis acumi- hatis v. acutis in bracteas decrescentibus, racemo multi- et densifloro, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus y. superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus majori- bus oblongis deflexis acutis, petalis ovatis acutis brevioribus labello circuitu spathulato obovato e basi cuneati-dilatato ob¬ solete trilobo, lobis lateralibus semiorbicularibus margine fim- briatis, intermedio brevi acuto margine integro, calcari depen- dente tiliformi ovario bene longiore; processubus stigmaticis labello appressis parallelis obtusis, canalibus antherae aequi- ongis. — Fiores spectabiles. 27* 420 — Habenaria fimbriata It. Wight in Jeon, plant. Ind. orient, t 1 (nee Jt. Srown Eort. Kew II, 392)-, Krzl. in Englefs Jahrb. XVI, i — Habenaria polyodon Hook f. in FI. Brit. Ind. VI, 139. Ost-Indieu. Nilgherries (Wight! und alle andren Sammler). Der Name Hab. fimbriata R. Wight muss beibehalteu werd da H. fimbriata R. Brown hort. Kew. ad 2 II, 292 ein< tat. Der Name Hab. polyodon Hook. f. ist somit Uberfltissig. 368. Habenaria longifolia Hamilton. Caule 15— 50 cm alto basi foliato, foliis linearibus, canaliculatis acu- minatis 10—15 cm longis 6—8 mm latis, racemo densifloro, braeteis ovatis acuminatissimis flores superantibus. Sepalo dor- sali ovato acuto, lateralibus longioribus ovatis subfalcatis acu- minatis, petalis ovati-triangulis, angulo anteriore productiori- bus rotundatis, sepalo dorsali arete adpressis et cum eo galeam form anti bus, labello latissimo trilobo, lobis lateralibus magnis semiovatis v. triangularibus angulo externo rotundato, inter- medio lineari acuto aequilongo, calcari filiformi ovario duplo fere longiore; processubus stigmaticis crassis uncinatis subtus leviter excavatis acutis, antlierae canalibus brevioribtis uncinatis, rostello antberae aequilongo basi cucullato supra lineari. — Flores albi mediocres, sep. et pet. 6—7 mm long, labell. 1 cm long. 1,2 cm lat. calcar 2,5 cm longum. Habenaria longifolia Hamilton in Lindl. G. et Sp. Orch. 32V, Hooker in FI. Brit. Ind. Or. VI, HI; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 202. Ost-Indien. Nathpoore (Hamilton!); Mysore et portus Kheree (Royle! Falconer!). Die Ffianze variiert nicht unerheblich. Die kleiueren Exemplar© haben BlUten, fUr welche die oben angegebenen Verhaltnisse nicht immer zutreffen, auch fand der Verfasser, dass die oberen, entfalteten BlUten einea Blutentandes kleiner waren ala die verwelkten BlUten am unteren Teile deaselben, und zwar urn mindesten ein voiles Drittel. Zu Variationen neigt auch das Labellum, die Teilung kann tief hineingehen und kann bisweilen sehr kurz sein. 369. Habenaria Engleriana Krzl. Caule va- lido ad 60 cm alto valido a basi racemum usque dense foliato, foliis lanceolatis acuminatis acutisve, summis in bracteas P ei * similes decrescentibus, racemo subdistichantho paucifloro braeteis oblongis v. oblongi-lanceolatis ovarii pedicellati dimi* dium v. 2 /« aequantibus. Sepalo dorsali galeato acuto, l* te * — 421 — ralibus majoribus semiovatis acutis deflexis, petalis lanceo* latis acuminatis sepalo dorsali aequilongis et ab eo liberis, labello tertia parte basilari integro lineari deinde cuneato flabellato, lobo intermedio lineari obtuso subbreviore, lobis late- ralibus cuneati-triangulis margiue in lacinias breves simplices dissolutis, calcari longissimo filiformi vix incrassato antice irregulariter curvato, anthera alta (7s sep. dorsalis aequante) acuta; canalibus e basi late triangula angustatis antice bi¬ partite, processubus stigmaticis porrectis aequilongis antice paulum dilatatis ibique papillosis, rostello minuto triangulo. — Flores magni albi. Sepala 2 cm longa 8 mm lata, labell. 2,3 cm long, et incl. fimbriis fere 3 cm lat. calcar 16 cm longum. ffabenaria Engleriana Krzl. inEngler's Jahrb. XVU (1893), 68 t. 5 A. Trop. Weat-Afrika. Togo, Forachuiigaatation Biamarckaburg (Dr. Buttner N.692!). 370. Habenaria pubescens Lindl. Caule 30 — 40 cm alto basi ipsa cataphyllis vestito, deinde congesti-fo- liato, foliis 4—5 basilaribus oblongis acutis ad 15 cm longis 3,5—4 cm latis, scapo sparse foliolis vestito pubescente, ra- cemo congesto multifloro rhachi pubescente, bracteis acumina¬ tis pubescentibus ovaria aequantibus et superantibus. Sepalo dorsali cucullato complicato dorso acuto, lateralibns conniven* tibus obliquis ovatis acutis basi cum labello coalitis, petalis oblongi-linearibus obtusis sepalo dorsali agglutinatis, labello trilobo, lobo intermedio lineari-ligulato obtuso integro, latera- ibus diveigentibus apice laceratis, calcari basi intundibulari ovario aequilongo compresso arcuato; processubus stigmaticis revibus caraosis obtusis deflexis pone oriflcium calcaris, an- erae magnae canalibus a latere compressis, caudiculis lon- gissimis, rostello parvo obtuse triangulari. — Flores inter winores semictausi sep. 3 — 4 mm longa et basi fere aequilata. Habenaria pubescens Lindt. G et Sp. Orch. 322 , Hook. f. in Ft. * F/ - Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 202. Nordwestliches Indien. West-Himalaya, Kumaon (Royle!, Fal- Lah ,P arch die Verwachaung der seitlichen Sepalen mit der Baais des j 6 Unddie in ganz augsergewohnlicher Weiae zerachlitzten Seiten- PPon der Lippe von alien Habenaria-Arten ausgezeichnet. — 422 — 371. Habenaria trichosantha Wall. Caule 20 — 30 cm alto foliis 3—4 cm amplexicaulibus oblongi-lanceo- latis infra minutissime pilosis 12—15 cm longis 3—4 cm latis racemum attingentibus, racemo paucifloro densifloro, bracteis ciliatis acuminatis ovaria glabra rostrata aequantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto reflexo, lateralibus longioribus magis reflexis acutis, petalis simplicibus lanceolatis acutis sepalo dorsali brevioribus sub eo absconditis non agglutinatis, labello basi integro deinde tripartito, partitionibus lateralibus a basi ipsa capillacei-multifidis, intermedia lineari-lanceolata latera¬ libus aequilonga, calcari reflexo compresso ovario longiore; processubus stigmaticis brevibus arrectis, antherae canalibus subaequilongis. Habenaria trichosantha Wall. Catdl. N. 7028; Lindl. G. et Sp. Orch. 324; Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 138 ; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 203. Britisch Bunnah (Wallich!), Moulmein (Parish!). Attran (Brandis!). 372. Habenaria Medusa Krzl. Caule ad 20 cm alto subnut ante, foliis 2—4 lanceolatis acuminatis tenerrimis ad 10 cm longis ad 2 cm latis adjecto 1 minore in scapo. racemo laxifloro, paucifloro (6—8), bracteis ovatis acuminatis aristatisve ad 2 cm longis quam ovaria brevioribus margine microscopice glandulosis (non fimbriatis.) Sepalo dorsali cu- cullato acuto recto (a latere visum semioblongo) compresso, lateralibus deflexis late ovatis acutis; petalis simplicibus line aribus acutis sub galea occultatis (non agglutinatis) margine microscopice glandulosis, labello basi integro lineari compresso deinde tripartito, partitionibus lateralibus in lacinias numero- sas filiformes radiantes simplices vel in ipsa basi fissas lace- ratis, laciniis minute pilosis, lobo intermedio lineari integro laci niis multo breviore, calcari basi infundibulari attenuato apiceffl versus leviter incrassato */» longiore quam ovarium long e rostratum sparsim glandulosi-pilosum ; processubus stigmaticis brevibus crassis retusi,s antherae canalibus multo longioribus rectis ascendentibus, glandulis elongatis. — Sep. dorsale 5 mm, lateralia 7 mm, labelli laciniae 1,5 cm calcar 3 cm ovarium c. rostro 2,5 cm longa. — 423 — Habenaria Medusa Krxl. in Engl Jahrb. XVI, 203 et Xenia Or - chidac. ITT, 149 t. 286. Java? (Herb. Blume im Leydener Herbar). Bei H. trichosantha Lindl. sind die seitlichen Sepalen nicht nach nnten, sondern schrag naeh hinten und oben zurUckgeschlagen, die Pe- dem sind die Bracteen gewimpert. Bei H. Medusa sind die Bracteen mit feinen Drilsen besetzt, die man erst mit Zuhiilfenahme einer ziemlich betrftchtlichen VergrOsserung sieht, der Fruchtknoten ist durcb einzelne starke Drusenbaare auBgezeichnet, ein Merkmal, welches bei Habenaria nicht oft vorkoinmt und welches bei H. trichosantha fehlt. Der Bau des Gynostemiums ist bei beiden Arten nicht verschieden. Der unge- teilte Basalteil des Labellum ist bei H. Medusa erheblich linger als bei H. trichosantha. 373. Habenaria xanthochila Ridl. Tuberidiis 2,5 cm longis oblongis, caule ad 30 cm alto, foliis basilaribus ad 15 cm longis 3—3,5 cm latis retieulatis lanceolatis acu- minatis, caulinis decrescentibus, racemo laxo, — 10-floro, bracteis 2,5 cm longis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali cum petalis galeam formantibus, lateralibus ovati-ob- lougis decurvis tortis, petalis spathulatis falcatis oblongis, labelli lobis lateralibus oblongis spathulatis falcatis apice truncatis, medio a basi angnsta dilatato antice profunde bi* partito lobis subparallelis, calcari 5 cm longo deflexo subterete a pice uncato, antherae canalibus longissimis porrectis, processu* bus stigmaticis brevibus decurvis. — Flores pulchri, sepala petalaque viridia, labellum 4 cm! longum vitellinum. Habenaria xanthochila Ridl in Journ. Lin. Soc. XXXTI (1896), 411. Malacca. Penang (Curtis). 374. Habenaria militaris Rchb.f. Caule 7-25 cm alt( b foliis linearibus acutis, foliolis 2 —3 vaginantibus in scapo, I'aeemo pauci—multifloro (2—20) laxifloro, bracteis oblongi- ovatis acutis acuminatisve inferioribus ovaria aeqnantibns su- perionbus brevioribus. Sepalo dorsali ovato acuto. lateralibus deflexis oblongis acutis longioribus, petalis lineari-lanceolatis sepalo dorsali adpressis et cum eo galeatis, labelli maximi tri- obi cuneati lobis lateralibus obovati-oblongis antice rotnndatis, mteimedio cuneato bilobo antice profunde sinuato, lobis trape- zoideis, calcari filiformi compresso acuto ovario pedicellato — 424 ~ duplo fere longiore; processubus stigmaticis longis porrectis antherae canalibus longioribus, rostello trianguli-cornuto. — Flores speciosi, sepala et petala viridia 1—1,2 cm longa, labellum puniceum 2,5 cm calcar 4—4,5 cm longum. Habenaria militaris Bchb. f. Gard. Chron. 1886 H, 518; Godefr, Lel. Orchidophile 1877 N. 69 p. 48 c. tabula colorata sine No.; KrsL in Angler’s Jahrb. XVI, 203. — Hab. pusilla Bchb. f. Otia 33. - Hob. rhodocheila Hance Mss. JBot. Mag. t. 7570. Cochinchina (Godefroy-Leboeuf 1876!). Canton (Hance 1864!). 375. Habenaria crinifera Lindl. Caulebasifoliato plerumque 30—35 cm alto, foliis basilaribus oblongi-lanceolatis acutis ad 12 cm longis ad 2 cm latis, scapo foliolis bractei- formibus aristatis ovarii longe rostrati —V 3 fere aequantibus. Sepalo dorsali cucullato acuto, lateralibus reflexis oblongi-obo- vatis, apice juxtaposito, petalis lanceolatis acutis simplicibus, labello trilobo unguiculato, ungue lineari appendicibus 2 linea- ribus instructo, lobis lateralibus partitionibusque duabus lobi intermedii triangulis latere exteriore dentatis et in processum linearem longissimum productis, lobo intermedio in sinu inter partititiones lobulo dentiformi instructo, calcari pendulo filifornu apicem versus incrassato, ovario labelloque aequilongo incurvo apice ascendente, ostio calcaris lamella minuta cochleariformi instructo; processubus stigmaticis rectis, canalicus antherae duplo longioribus, rostello humili obtuse triangulo. — Sepala 6 mm longa, petala 4 mm, labell. 2 cm long., lobi lateral- 1,3 cm, calcar 2,5 cm, ovarium 2,5 cm longa. — Variant flores magnitudine et loborum labelli marginibus integris denticu- latis dentatisve. Habenaria crinifera Lindl. G. et Sp. Orch. 323; Wight Icon, pi Or. t. 926 satis rudis, anal. sat. accurata!; Dalzell et Gibs. *'« Bomb. Flor. 269 , Hook in FI Brit. Ind VI , U2\ Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 142. — Hue Hab. schizochilus Grab, in Bomb. PI. 282 ; hue porro Sy»- mcria schisochilus Grab, on last unnumered page {sec. Hooker l c.J Ost-Indien: Malabar, Concan etc, regio tropica (Stocks ex er Ind. Or. (Hooker f. et Thomson). — Ceylon Central. Pro*, in 1000 » Ed. Hohenacker, Wallis, Thwaites n. 207!), (Macrae!). 376. Habenaria carn e aN. E. Brown. Foliis b«si- laribus 4 v. 5 ovati-oblongis acutis 6—8 cm longis sd 3 cm — 425 — latis albi-punctatis, scapo 20—25 cm alto foliolis quibusdam acutis vestito, racemo paucifloro, bracteis minutis ovatis acutis. Sepalo dorsali parvo ovato acuto, lateralibus plus duplo la- tioribus semiovatis obtusis, petalis simplicibus oblique lati- oblongis acutis cum sepalo dorsali galeatis, labello maximo trilobo, lobis lateralibus rhombeis antice obtusatis, lobo inter- medio cuneato antice leviter emarginato angulo utrinque obtuso, calcari filifonni pendulo quam ovarium rostratum fere duplo longiore; processubus stigmaticis deflexis cylindraceis satis longis orificio calcaris utrinque appressis, antherae canalibus leviter uncinatis porrectis subaequilongis, rostello altiore quam anthera piano leviter reflexo, staminodiis oblongis pone antberani satis conspicuis. — Flores sub anthesi plani, carnei v. albi 3,5 cm alti, fere 3 cm lati, calcar 6 cm longum. Habenaria carnea N. E. Brown in Gard. Chron. (1891) II, 729 c. zyiogr. fig. 105 (ic. opt !) — Journ. of hortic. (1893) 283 fig. 40; Wil¬ liams Orch. Grow. Man. 7 ed. 417. Hinter-Indien. Singapore? 28. Cruciatae. Labelli lobi manifeste cruc. apice plerumque fissi. Japonicae, Mandchuricae. Eine kleine Gruppe von z. Z. nur vier sehr charakteristischen Arten, welche auf Japan und das gegenttberliegende Festland be- schrankt zu sein scheinen. Sie sind habituell sehr charakterisiert durch die Uuaserst sehlanken Verhftltnisse der Blatter und BlQten- schafte, durch purpurrote Blttten, auffailig gekrttmmte, stark auf- getriebene Sporne und kreuzfOrmige vorgestreckte Labellen. A. Labelli lobi laterales apice ipso laciniati v. fissi. 377. H. sagittifera Rchb. f. B. Labelli lobi laterales integri. Processus porrecti. Canales antherae 2-plo longiores. 378. H. Oldhami Krzl Canales antherae aequilongi. 379. H. Bavilandi Krzl. Canales antherae breviores. 380. B. tosaensis Makino 377. Habenaria sagittifera Rchb. f. Pl» nta gracillima, caule 60—70 cm alto, foliis sparsis gramineis ad — 426 — 10 cm longis ad 5 mm latis, racemo laxifloro plurifloro v. paucifloro (8—12) bracteis e basi ovato latissima angustatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali late ovato acuto, lateralibus majoribus deflexis semiovalibus basi latissima affixis subobliquis obtusis, petalis simplieibus ovatis obtusis antice in dentem uncinatum produce's sepalo dorsali fere aequilongis et ab eo liberis, labello longiore basi lineari crnciato, lobis late¬ ralibus apice laceri-dentatis intermedio aequilongo latiore apice obtnso, calcari inflexo apicem versus ampliato obtuso ovario V®—V® longiore, processubus stigmaticis antice dilatatis pa- rallelis porrectis, canalibus antherae brevioribus arrectis sta- minodiis magnis rotundatis. Flores speciosi purpurei, sepala 7—8 mm longa 5 mm lata, labellum 1,3 cm, calcar 2 cm, ovarium 1,6 cm longum. Habcnaria sagittifera Pchb. f. in Pot. Ztg. (1845), 334 ; Krtl. in Englcr's Jahrb. XVT, 305. — Bob. linearifolia Maxim. Prim. Amur. 369 et Hegel Flor. Ussuriensis 143, tab. X , 14-18 ic. med!; Miguel Prolusio, 140; Son,oku tom. XVUI, tab. 63. Asia orientalis: Japonia, Ningpo (Faber); Nagasaki (Simabara); Hakodade (v. Maxiraowioz);? (Goring N. 593 herb, de R6mer). — Coast of Manchuria, lat. 44-45* N. (C. Wilford 1859); Amur und Ussuri gebiet (v. Regel 1. c. - China, Tsbi-fu (Wawra et Ta-tschiao-sz). (Ex. specim. Mus. Vindobon. Brit. Kew. Berol.!) 378. Habenaria Oldhami Krzl. Tuberidiis ovalibus parvis, radicibus crebris supra tuberidia insitis, caule gracillimo 60 70 cm alto parce foliato, foliis gramincis 10—15 cm longis 6—8 mm latis arrectis, racemo laxifloro plurifloro (pluribus quam in H. sagillifera Kchb. f.) bracteis basi latis ovatis acuminatis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali parvo latissime ovato cucullato acuto, lateralibus maximis latissimis falcatis acutis, latioribns quam longis, petalis latissima basi affixis ob¬ lique triangulis (margine posteriore pellucido) acutis, labello cruciformi lobis lateralibus intermedio aequilongis ligulatis (omnibus 3) integris obtuse acutis, calcari brevi incurvo vesi- cato (ut in H. vesicata A. Bich.) processubus stigmaticis rectis capitatis subtus longitudinaliter sulcatis, canalibus antherae late marginatis duplo fere longioribus quam processus. — Flores — 427 — minores quam in praecedente prirao aspectu simillimi purpurei 1 cm diam. labellum 1 cm, calcar 1,3 cm longum. Habenaria Oldhami Krtl in Engler's Jahrb. XVI, 206. — Hob. linearifolia Maxim. 1. c. e. p. Japan, Nagasaki (Oldham!). 379. Habenaria Havilandi n. sp. Krzl. Radi- cibus lcfogis crassis caule valide basi 1 cm diam, altitudine? — certum elato, basi dense folioso, foliis lanceolatis acuminatis 25 cm longis 6 cm latis, scapo? —; spica multiflora laxiflora bracteis oblongis acuminatis quam ovarium rostratum breviori- bus. Sepalo dorsali cucullato apiculato, dorso carinato latera- libus falcatis oblongis acutis deflexis reflexisque, petalis erectis sub sepalo dorsali absconditis linearibus, labello cruciato crasse carnoso, brachiis lateralibus falcatis basi paulum dilatatis, le- viter incurvis, intermedio reflexo lineari omnibus obtusis. Cal- cari recurvo ascendente tertia parte inferiore inflato obtuso; processubus stigmaticis canalibusque antherae aequilongis de¬ flexis, rostello mihi non viso. anthera alta. Flores inter me- diocres generis sub anthesi 2 cm alti a latere compressi, calcar 4 cm longum. Borneo; Sarawak river (com Dr. Haviland). Augenscheinlich eine gewaltige Pflanze; ich bin meiner Sache nicht gewiss, ob die beiden auf einem Bogen befindlichen Stticke, namlich der allerunterste Teil des Stengels und die Spitze des Blfltenstandes ursprOnglich zu ein und demselben Exemplar gehbrt haben. Jedenfalls laast das eine wie das andere Stuck auf grosse Verhaitnisse achliessen. Der Sporn ist wie der Hinterleib einer Ichneumonide gehoben. 380. Habenaria tosagnsis Makino. — Tuberidiis parvis globosis radicibus crebris tenuibus caule gracili ad 50 cm alto medium usque sparsim foliato foliis gramineis linea- nbus acuminatis rigidis ad 12 cm longis 2—3 mm latis, supra in bracteas transeuntibus, spica pauci—plurifloro brevi congesta, bracteis late-ovati-triangulis aristatis ovariorum bases amplec- tentibus. Sepalo dorsali late cordati-ovati-acuto, lateralibus majoribus reflexis semi orbicularibus apiculatis nervis curvatis, petalis minoribus simplicibus, triangulis acutis, labello cruciato, 428 lobis inter se aequantibus linearibus angustis acutis intermedio sesquilongiore quam laterales, caleari e fundo extinitoriiformi angustato filiformi apicera versus valde dilatato bullato (com- presso?); processubus stigmaticis valde productis contigais, antherae canalibus rectis brevioribus, rostello minuto acuto. — — Flores inter mediocres generis, sepala petalaque 4 mm longa et lata, labellum 2 cm longum, calcar aequilongum. Habenaria tosaensis Makino in sched, Japan. 29. Anomalae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 56 u. 206. Labellum simplex, petala bipartita, sepalum dorsale tri- lobum, processus longi. Eine einzige, sehr seltene Art aus Abyssinian, von alien an- deren Arten abweichend durch die aufFUllige Zusaramenstellung eines einfachen Labellum mit geteilten Petalen und tief dreilappigem oberen Sepalum. Sepalum dorsale trilobum. 381. H. anomala Lindl . 381. Habenaria anomala Lindl. Plantae pars superior tantum adest 33 cm longa foliis quibusdam jam in bracteas transeuntibus vestita, foliis (ut videtur) linearibus v. lineari-lanceolatis, racemo laxifloro bracteis acuminatis pe- dicellum non aequantibus, ovario c. pedicello 3,5—4 cm longo. Sepalo dorsali trilobo, lobis lateralibus falcatis oblongis obtusis, intermedio oblongo acuto, lateralibus semiorbicularibus acutis, petalis lateralibus pipartitis parte postica lanceolata dentata, antica vel in dentem reducta vel in lobulum forma et magni- tudine variam producta labello simpliei ligutato acuto, caleari reflexo clavato labello aequilongo, anthera parva, canalibus longis, processubus stigmaticis 1 /s longioribus antice truncatis. — Flores (viridis?) 2,5 cm alti sed angusti (omnibus foliolis perigonii reflexis.) Habenaria anomala Lindl. Mss. herb. Lindley in Kew; Krsl tn Engler's Jahrb. XVI, 206. Abyssiuien (Plowden!). 429 — 30. Seticaudae. Krtl. in Engl. Jahrb. XVI, 55 u. 250 und Cogn. in FI. Bras. Vol. Ill , 4 p. 25 et 94. — Hue includuntur Stenochilae Krzl. 1. c. p. 55 et 210 u. Hologlossa Hook f. in FI. Brit. Ind. VI, 153 et ff. e. p. Labellum simplex, petala simplicia, processus et antherae canales breves. A. Canales antherae quam processus stigmatici manifeste Ion- giores. ~ (Seticaudae propriae, Neogeae.) a. Labellum lineare. a. Calcar quam ovarium multoties longius. 382. H. seticauda Lindl. P- Calcar quam ovarium ter longius. ^ 383. H. hamata Barb. Rodr. Y* Calcar quam ovarium duplo longius. Flores mediocres, calcar 5—6 cm longum, planta maxima. 384. H. Lindeni Lindl. Flores majuscnli, calcar 4 cm longum, planta medioeris. 385. H. omithoides Barb. Rodr. b. Labellum basi angulatum. «* Calcar brevius quam ovarium. 386. H. parvidens Lindl. P- Lab. sepalis aequilongum, calcar ovario aequilongum. 387. H. replicata A. Rich. Y* Calcar longius quam ovarium. 388. H. obtusa Lindl. c. Labellum lineari-oblongum ? 38$. H. linifolia Presl. B. Canales antherae quam processus stigmatici breviores v. aequilongi. (Stenochilae, Africanae.) I. Calcar filiforme v. elongatum clavatum. a. Antherae canales breviores quam proc. stigmatici. a. Labellum basi angulatum. § Labellum camosum, calcar plus duplo duplo longius quam ovarium. 390. H. zambesina Rchb. f. §§ Labellum ovario aequilongum (petala majora quam sepala). 391, H. polyphylla KrzU 430 §§§ Calcar longissimum sepala ciliata. 392. H. Stoliczkae Krzl. {1. Labellum basi non angulatum. § Labellum longius quam petala, calcar ovario aequilongum. 393. H. Prosteanm Rchb. f. §§ Labellum sepalis petalisque conniventi- bus aequilongum. 394. H. anguiceps Bolus §§§ Labellum brevius quam sepala petala- que, calcar quam ovar. brevius. 395. H. stenochila Lindl. §§§§ Ut praecedens sed calcar duplo longius quam ovar. 396. H. Candida Lindl. b. Antherae canales processubus stigmaticis aequi- longi. — (Hologlossa Hook. f. 1. c. e. p. — In* dicae.) a. Labellum planum lineare sepalis petalisque aequilongum petala antice angulata. a. Scapus supra folium (aut folia 2) foliolis vertitus. Flores virides. 397. H. leptocaulon Hook. f. Flores purpurei. 398. JH. pachycaulon Hook, f- p. Scapus supra nudus. 399. H. oligantha Hook. f. b. Labellum planum basi dilatatum aut angu¬ latum. a. Sepala ciliata late ovata petala ovata. 400. H. latilabris Hook. f. fi. Sepala oblonga petala lineari-oblonga la bellum acuminatum. 401. H. omeiensis Rolfe c. Labellum carnosnm cylindricum. 402. H. Cummingiana King et Pantlmg — 43i II. Calcar abbreviatum saccatum (nec tamen scrotiforme dicendum) quam ovar-ium paulo brevius. — Planta validissima fere 100 cm alta foliosa. 408. H. densa Wall. 382. flabenaria seticaada Lindl. Caule ad 80cm alto robusto 1 cm diam. dense folioso infimis oblongis obtusis, aequantibus lanceolatis acutis, supremis in folia bracteiformia transeuntibus ad 12 cm longis ad 2 cm latis, racemo multi- floro densifluro cylindraceo, bracteis magnis foliaceis 1,5 cm longis basi 1 cm latis acutis membranaceis, ovaria pedicellata bene aequantibus. Sepalo dorsali rotundati-ovato obtuse acuto, lateralibus deflexis oblongis subfalcatis obtusis, petalis sim- plicibus angustioribus caeterum aequalibus, labello simplice lineari multo longiore deflexo, calcari pro floris magnitudiue longissimo filiformi quam ovarium multoties longiore apicem versus attenuato; processubus stigmaticis brevibus, canalibus antherae productis, rostellum non vidi. — Flores expansi 1,3 cm diam., sep. dorsale 9 mm, lateral. 1,2 cm longa basi 6 mm lata, calcar 10 cm longum. Habenaria seticauda Lindl. ex Bentham Hook, in Lond. Journ. Bot. ii, 673 {1843); Krzl. in Englers Jahrb. XVX, 211; Cogn. in 11. Bra,. Ill , pars 4, 98. Britisch Guiana bei Pirara. (Schomburgk N.219! und 700!) Fran- zbsiech Guiana (L. C. Richard). 383. Habenaria hamata Barb. Rodr. Caulegracili kd 30 cm alto, foliis e cataphyllis magnis in bracteas mag- das transeuntibus ab utrisque vix diversis oblongis acutis (maximis) fere 10 cm longis 3—4 cm latis sub anthesi mar- cescentibus bracteis ovaria subaequantibus oblongi- lanceolatis acutis. Sepalo dorsali fornicato galeato antice apicellato, lateralibus deflexis oblongis falcis lunae instar curvatis acutis apicelatisque, petalis simplicibus linearibus basi utrinqe dila- buis antice angulatis, labello lineari ligulato apice obtuso sub- biiobulo denticulo interposito, calcari longissimo incurvo v. bam ato ovarium bis v. ter superante; processubus stigmaticis brevissimis, canalibus antherae longe productis, caudiculis aequiiongig aurei-nitidis, staminodiis iigulatis, rostellO minuto 432 acuto ineurvo. — Flores satis conspicui, sep. dors. 8 mm long’, lateral. 1,2 cm longu, labellum dimidio fere longius, cal¬ car 10 cm long, ovarium 2,5 cm. Flores albescentes ipsi et bracteae reticelato-venosae. Habenaria hamata Barb. Bo dr. Gen. et Sp. Orch. not. 1162 (1877); — Eab. pseudostylites Rchb. f. et Warm. Olia U, 79 (1881) et in Sym¬ bol. XXX, 853 ; Knl. in Engler’s Jahrb. XVI, 211. Brasilien. Prov. Minas GeraCs, Lagoa Santa bei Mugg, Hytu und Sorocaba. Prov. Goyaz (Gardner N. 3985!). Prov. S. Paulo, Retiro de Lagem (Regnell Ser. III. N. 1185!, partim. ex Cogn). 384. Habenaria Lindeni Lindl. Planta egergia, caule ad 30 cm alto, foliis numerosis oblongi-acutis vaginan- tibus 6—10 cm longis 2—4 cm latis in bracteas caulem om- nino vesticutis decrescentibus, racemo multi- et densifloro 27 cm longo, bracteis ovatis acuminatis ovarium 2,5 cm lon- gum fere aequantibus 2,5—5 cm longis 1,2 cm latis. Sepalo dorsali oblougo obtuso cucullato, lateralibus semiovati-falcatis deflexis, petalis simplicibus lineari-oblongis obtusis, labello simplici lineari-obtuso [„basi callis 2 carnosis truncatis sub- asperis acuto“], calcari labello multoties, ovario pedicellato plus 2— plo longiore fere semper in bracteas abseondito (cur ill. Lindl. calcar „longissimum* dixerit equidem non intelligo» inveniuntur multo longiora in Habenariis); processubus stig* maticis crassis truncatis asperis, canalibus antberae brevibus, rostellum non vidi, staminodiis brevibus dentiformibus. Totus flos albus 1,5 cm diam. calcar 5—6 longum. Habenaria Undeni Lindl. Orchidac . Lindenian. 25; Knl. in K*9’ ler'a Jahrb. XVI, 212. Venezuela. Caracas zwischen las Conquisas und S. Pedr0 1000—1300 m. (Linden N. 1477!). 385. Habenaria ornithoides Barb. Bodr. Caole erecto ad 45 cm alto, cataphyllis 1—2 in basi, deinde distant® foliato, foliis 4—8 lineal i-lanceolatis acutis amplexicaulibus longe vaginantibus, racemo breviusculo plurifloro, bracteis liaceis magnis, ovati-lanceolatis acutis ovarium pedece a ^ subaequantibus v. sublongioribns ad 3,5 cm longis ad 1» latis. Sepalo dorsali ovati-suborbiculari apice rotundato apt *- 43 3 -* culato, lateralibus sublongioribus oblique anguste obovatis deflexis, petalis ligulati-oblongis obtusis, basi autice leviter dilatatis v. brevissime denticulatis quam sep. dors, subbreviori- bus, labello lineari-ligulato obtuso basi vix v. non dilatato qnam sepala lateralia paulo longiore, calcari clayato obtuso deflexo quam ovarium duplo longiore; processubus stigmaticis brevius- eulis crassis deflexis, antlierae canalibus subduplo longiori- bus ascendentibus. — Flores inter majores generis, sep. dors. 8—9 mm long, et latum, later. 10 —11 mm longa 5—6 mm lata, petala 7—8 mm longa, labell. 1,3—15 cm long, calcar 1,5—2 cm longum. — Novemb.—Januar. Habenaria ornithoides Barb. Rodr. Gen. et Sp. Orch. nov. 1 (1877), 612; Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 97 t. 16 fig. 2. Brasilien. Prov. Minas Gerafis (Regnell ser. Ill N. 1185 e. part! et 1185* Ex Cogniaux L c.) 386. Habenaria parvidens Lindl. Caule elato ad 50 cm alto, foliis e cataphyllis accrescentibus subdistichis lanceolatis acuminatis ad 10 cm longis ad 1,5 cm latis, ra- cemo subdisticbo multifloro (30), bracteis subfoliaceis 2,5 cm longis ovatis acuminatis quam ovaria pedieellata bene longiori- bus alabastra superantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso apicu- lato, lateralibus paulo longioribus oblongis acuminatis deflexis, I*etalis basi utrinqe in angulum productis linearibus falcatis sepalo dorsali aequilongis, labello subsimplice y. utrinque in angulum prosilientem producto v. subtrilobo lobulis minutis, obo intermedio lineari sepalis aequilongo, caleari fusiformi acuto incurvo quam labell urn plus minusve longiore; processu- us stigmaticis carnosis (acinaciformes ex Rchb. f.) deflexis ucutis apice leviter recuivatis canalibus ant.herae vix conspi- cuis, paulum ascendentibus. — Flores satis conspicui, sepala petalaque 1,2 cm longa cartilaginea, calcar 1,5 cm, ovarium lere 2 cm longum. r *a parvidens Lindl. G. et Sp. Orch. 317 ; Rchb. f. in Nederl. trchicv IV (1859), 312; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 98; Bras. Ill, pars 4, 95. Cordillerengebiet. Peru bei Cassapi. (Splitgerber ohne N. nach Reichen- 28 — 434 387. Habenaria replicata A. Rich. Caule gra- cili 50 cm alto, foliis lanceolatis v. lineari-lanceolatis acutis basi bene vaginantibus brevibus erectis strictis, racemo densi- floro, bracteis foliaceis ovati-lanceolatis acutis dlmidium ovario- rum aequantibus. Sepalo dorsali convexo oblongo obtuso, lateralibus paulo majoribus ovatis obtusissimis deflexis, petalis simplicibus sepalo dorsali aequilongis ovati-oblongis obtusis angustioribus, labello simplice oblongo obtuso basi dilatato sepalis aequilongo, calcari filiformi ovario aequilongo apice incrassato; processubus stigmaticis crassis abbreviatis, antherae canalibus longioribus. — Flores inter minores generis, sepala petalaque 2—3 mm longa, labellum yix longius, calcar 2— 2,5 cm longum. Habenaria replicata A. Bich. in Bam on de la Sagra Cuba Tom H, 250 tab. 86] Krzl. in Engler'* Jahrb. XVT, 212. Cuba (Wright ohne N.!). 388. Habenaria obtusa Lindl. Planta robusta, caule ad 1 m alto, foliis subdistichis lineari- y. ovali-lanceolatis cauli adpressis in bracteas decrescentibus 10 cm longis ad 1,8 cm latis, racemo distichantho pauci— ad plurifloris (9—20) bracteis foliaceis magnis ovatis acutis sub anthesi flores loage pedicellatos non superantibus cauli adpressis ad 6 cm longis ad 2 cm latis. Sepalo dorsali late ovato fere orbiculari ob¬ tuso, lateralibus deflexis semiorbieularibus acutis longioribus, petalis simplicibus oblongis obliquis acutis a sepalo dorsali liberis eoque brevioribus, labello lineari basi paulum dilatato sepalis aequilongo incurvo, calcari filiformi 3-plo longiore in¬ ter bracteas abscondito subclavato; processubus stigmaticis brevibus crassis apice capitatis glandulosis, canalibus antherae uncinatis 2-plo longioribus, anthera crassa, rostello lato trian- gulo, staminodiis brevibus capitatis. — Flores inter mediocres generis 2 cm diam. Sep. dors. 8—9 mm long. 7—8 m™ lat- lateralia 11—12 mm longa 6—7 mm lata, pet. alba 6—7 mm longa, labell. 11—14 mm calcar 4—5 cm longum. — Februtr. —April. Habenaria obtuea Lindl G. et Sp. Orch. 315 ; Bchb. f. in plandia H, 10] idem Nedcrl Kruidkund. Archiev IV, 319 ; Warming « — 436 -* Symbolae ad FI. Bras, centr . XXX, 853 tab. IX, fig. 6; Krzl. in ting- ler's Jahrb. XVI, 213; Cogn. tw FI. Bras. Ill, pars 4. 95. — Hue Hab. Undeni Lindl. ex Bchb. f. in Nederl. Kruidk. Arch. 1. c. (non Lindl. Orch. Lind. 25. — Hue Hab. megaceras Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. nov. 1, 161 (sec. Cogniaux). Surinam, Joden Savannah (Splitgerber N. 856). — Brasilian Prov. Minas Geraes (Martius! Clausen,) bei las Caldas (Regnell ser.III N. 1184!, Barb. Rodigr. Mos6n N. 4418, bei Lagoa Santa Warming!). Prov. Goyaz (Gardner N.8983 u. 3984!) bei Goyaz (Burchell N. 6775). 389. Habenaria linifolia Presl. „Scapo pauci- floro, foliis lineari-lanceolatis, sepalis integris, labello lineari- oblongo integerrimo basi angulato, bracteis oyario brevioribus. M Habenaria linifolia Presl. in Beliq. Haenkeanae I, 91 ; Lindl. G. et Sp. Orch. 317. p ^ .Radices? Scapus 7 pollic. glaber, vaginis foliorum vestitus. obtusa vix 18-flora. Bracteae 5 lin. longae lanceolatae acuminatae membranaceae glabrae. Flores glabri. Perianthium sepalis 5 ovatis obtusis subobliquis glabris (flavescentibua?), 8 lin. excedentibus. Labellum e latiore basi lineari-oblongum obtusum deflexum in latiore obtusum curvatum ovarii longitudine. Ovarium glabrum bractea brevius.* America austral, trop.: In Peruvia ad Huanoco. 390. Habenaria zambesina Rchb. f. Plantae validae elatae pars quae adest 60 cm alta, folis oblongis v. ovatis obtusis v. obtuse acutatis pallide marginatis minutissime undulatis, maximo 16 cm longo 4 cm lato, sensim decrescenti- bus, racemo 15 cm longo multifioro densifloro, bracteis pallide Marginatis ovatis acuminatis, infimis flores superantibus, supre- mis ne ovaria quidem aequantibus. Sepalo dorsali orbiculari, lateralibus semideflexis irrregulariter et oblique ovatis s. tri- angularibus angulis rotundatis, petalis lateralibus simplicibus fere orbicularibus apice minutissime tridentatis, omnibus pins Minusve cochleatis, labello simplice lineari obtuso basi in an- golos obtusos rotundatos producto a calcaris ostio apicem versus callo quodam obscuro hand bene evoluto instructo ce- terum satis crasso, calcari filiformi ostio limbato, ovario plus Q plo longiore incurvo; processubus stigmaticis contiguis de- 28* 436 — flexis labello adpressis, canalibus antherae duplo brevioribus ascendentibus, anthera obtusa, rostello brevi triangulari. — Flores 6—7 mm diam. albo-virides, calcar 3,5—4 cm longum tenue. na Echb. f. Otia 96: Krzl. i Englera Jahrb. Quango-Fluss (v. Mechow 686a!); Ost- lem Saum i aber nirgends h&ufig z nur je 1 Exemplar he Habenaria eambcsina Ec) XVI, 213. Tropisches West-Afrika. Afrika. Zambesi-Land (Kirk). Die Pflanze erinnert an ein aussergewShn plar von Gymnadenia conopsea. Die Bl. und Bract, Zustand einen deutlich abgesetzten helleren R t Sepalen nennt Reichenbach 1. c. n triangula“, der Auedruck schief eifOrmig gewahlt, der ihm noch Dae Labellum ist b ehr fleiscbig mid der „callus« jedenfalls nicht sehr deutlich sichtbar, bei getro gegen sehr auffallend; die Spornmtlndung ist m geben, ein Merkmal, welches dem Verf. erwahnen tlbrigen ist jede wtlnschenswerte tibereinstimmi Exemplar in Kew und dem im Berlin. Bot. Museu Pflanze scheint wei Bammler Kirk und 391. Habenaria polyp hylla Krzl. Planta ro- busta caule 20—35 cm alto satis crasso a basiu racemum usque dense foliato, foliis ovalibus acutis vagiuantibus, racemo congeslo plurifloro, bracteis foliaceis quam flores longe pedi- cellata brevioribus, ovariis c. pedicellis 5—5,5 cm longis apiee curvatis. Sepalo dorsali cucullato ovali obtuso lateralibus obovatis deflexis subobliquis acutis, petalis simplicibus multo majoribus late obovatis obtuse acutis c. sepalo dorsali galeam formantibus, labello lineari multo longiore protenso basi utro* que latere dente v. lobulo instructo, calcari ovarium aequante v. sublongiore apice inflato; processubus stigmaticis crassis carnosis deflexis, canalibus antherae reetis baud ita longis. Sep. lateralia 7 mm lata 1 cm longa, petala subbreviora, calcar fere 3 cm longum, labellum 1,3 cm, dentes v. 1° ul labelli 4 mm longi. — Febr. — Martio. ^ Habenaria polyphylla Krzl. in Englert Jahrb. XVI, 3i4 > “ naria foliota Echb.f. (non A. Kick.) in llora 1865, 180. - Bomtea f- liota Lindley G. et Sp. Orch. 329. — Orchis foliosa Sw. in Vet. scaa. Handl. Stoglch. XXI {1800), 206. 437 Subtropisches Stid-Afrika. Capland. In silvis primaevis terrae „Krakakamrna“ altit I et in montibus „Van Stadens rivieraberge" altit. III. et IV. Ultenhage, Febr. Mart, (ex Bonder, Enum. Orch. p.82) - Eastern frontier. (H. Hutton; Schlechter N. 4260!). 392. Habenaria Stoliczkae Krzl. Planta habitu Gymnadeniae conopseae nostrae simillima, caule ad 40 cm alto, foliis oblongis v. lanceolatis acutis 9—13 cm longis 2,5—3 cm latis supra descrescentibus, racemo densifloro multifloro, brac- teis ovatis acutis ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali orbiculato obtuso, lateralibus reflexis ovatis obtusis multo ma- joribus, omnibus ciliatis, petalis simplieibus triangularibus latere breviore affixis (latere antico longissimo, postico breviore, ba- sali brevissimo triangulari), labello simplici basi fere quadrato recto, deinde deflexo v. antice curvato sepalis fere aequilongo camoso, calcari longo filiformi primum recto deinde antice ar- cuato; processubus stigmaticis parallelis brevibus cylindraceis obtusis, canalibus antherae multo brevioribus. — Flores inter minores generis, sepala 4—5 mm longa, labellum 5-6 mm, calcar ad 2 cm longum. Habenaria Stoliczkae Krzl. in Englcrs Jahrb. XVI , 215. Ost Indien. Narkanda (Stoliczka N. 866!). Das Labellum ist eigenartig; eine kurze fast quadratische Basis «nd von dieser ausgehend eine entweder senkrecht absteigende Oder vorwarts gekrtimmte Lamina, die Stellung scheint anftnglich KekrUmmt und spater gestreckt zu sein. Im Ganzen macht die PIL den Eindrnck einer Gymnadenia, die Analyse einer BiUte ergab aber en ganzen fur Habenaria charakteristischen Apparat. Die Sepalen «nd alle 3 am Rande sehr deutlich wimperhaarig. 393. Habenaria Protearum Rchb. f. Planta tenuis et inter mediocres generis vix 30 cm alta, tuberidiis jonge ovalibus parvis, foliis 2—3 e cataphyllis incresceutibus °nge lanceolatis acuminatis v. aristatis distantibus magnitudine valde diveras (maximo 3 cm longo 5 mm lato) decrescentibus j n ^raeteas, racemo paucifloro (2—3), bracteis 1,5—1,8 cm ongis pedicelli (necnon ovarii) dimidium aequantibus, ovario jam sub anthesi crassiusculo 1,3 cm longo curvatulo. Sepalo aorsali ovato acuto lateralibus ligulatis acutis deflexis plus ^usve reflexis, petalis simplieibus subfalcatis acutis cum sepalo — 438 — dorsali arctissime cohaerentibus, labello simplice ligulato antice acuto, medio paulum dilatato sepalis paulo longiore, calcari ovarium longe pedicellatum aequante recto e fauce amplissima subito contracto dependente apicem versus sensim inflato in bracteam ter breviorem descendente; processubus stigmaticis brevissimis crassis, canalibus stipitum vix aequilongis, (omnibus his partibus ante florem a latere visum vix vel non prosilien- tibus), rostello tridentato dente interinedio longissimo lineari interjecto utraque parte angulo obtuso rotundato (singularis rostelli fabrica quam Reichenbachius v. ill. breviloquentia hand satis accurata „processum pentagonum“ dixit), anthera apice triangula acuta post rostellum multo productiorem plane abs- condita. — Sepala et petala 6 mm longa 2—3 mm lata, labellum aequilongum, calcar 2,5 cm long. — Februario. Habenaria Protearum Echb. f. Otia 57, et Flora 1865, 178 ; Krzl in Englers Jahrb. XVI, 215. Trop. West-Afrika: „Terrestris in arenosis eubumbrosis Pro- teacetorum in sylva De Monino, distr. Huillae. Reg. HI a sup. 3800 -6500 p. alt." ex Reichenbach 1. c. [Inter 14° et 16° austr.] Februar 1860 (Welwitsch (N. 708!) 394. Habenaria anguiceps Bolus. Tuberidiis pro plantae magnitudine maximis (vidi tuberidium abscissum (!) 5 cm long, et basi 2,5 cm crassum), caule 15—40 cm alto ab ipsa basi densissime foliato, foliis lineari-lanceolatis acutis v. acuminatis ad 8 cm longis ad 8 mm latis sensim in bracteas decrescentibus, racemo saepius dimidium totius plantae aequante, bracteis quam flores longioribus supra comosis. Sepalo dorsa i ovato, lateralibus reflexis lanceolatis subobliquis, petalis latera* libus simplicibus lanceolatis acutis sigmoideis sepalo dorsali agglutinatis apicibus liberis cum eo formam capitis serpentis formantibus, labello simplice lineari obtuso sepalis petalisq ue aequilongo, calcari inflato obtuso; processubus stigmaticis parum productis, antherae canalibus brevissimis. — Flores mediocres sepala 6 mm longa, petala labellum calcar subaequilonga. Decembri et Januario. Habenaria anguiceps Bolus in Joum. Linn. Soc. XXV (1889), l6i c. xylogr. mcdiocri n. 2; Krzl. in Engler's Jahrb. XVI , 216. — 439 Subtrop. SOd-Afrika: In colie argillaceo pr. Brookhuizen’a Poort Grahamstown in colonia Capenai, altit. c. 686 m. (Bolus N. 7312! prope Van Stadens flumen (Jos. Mackie, 1884!). (Ex specim. typ. cl. Bolus in Mus. Kevr. cons.!) Die Petalen und das dorsale Sepalum sind stark zusammen- geneigt, nach vorn gobogen und lassen zwischen sich fensterahnliche I.llcken, annUhernd wie bei Masdevallia fenestrata; das Labellura i»t gerade vorgestreckt. Der Gesamteindruck der BlOte zumal ini Profil wird von Mr. Bolus sehr gut mit einem Reptilienkopf verglichen. 395. Habenaria stenocliila Lindl. Planta liabitu inusitato inter Habenarias, caule (specirninis unici quod ex- stat) gracili 40 cm alto et ultra, foliis 5 vestito, foliis va’lde distantibus lanceolatis acutis v. oblongis acuminatis basi longe vaginantibus ad 12 cm longis ad 3,3 cm latis non in bracteas decrescentibus racemo plurifloro (10), bracteis longe acuminatis ovaria pedicellata et manifeste rostrata subaequantibus. Sepalo dorsali ovato, lateralibns obliquis ovatis, petalis 2plo angusti- oribus ceterum aequalibus, labello simplice angusto lineari petalis panlo breviore, calcaris ostio infundibulari filiformi ovario pedicellato 2plo longiore; processubus stigmaticis elon- gatis leviter deflexis, canalibus antherae multo brevioribus arrectis, rostellum non vidi. — Flores satis conspicui albi odorati, sepala 8 mm longa et basi 7 mm lata, calcar 3,5— 3,8 cm longum, labellum filiforme v. lineare 1,2—1,4 cm longum. Habenaria stenochila Lindl in Journ. Linn. Soc. VI ( 1861) 139 \ Krzi ,n EngUr's Jahrb. XVI, 216. Tropisches West-Afrika. Princes Island (Barter N. 1996!). 396. Habenaria Candida Lindl. Mss. Radicibus crassiusculis villosis, caule 25 cm alto basi cataphyllis vestito supra foliato, foliis longe vaginantibus oblongo v. ovati-lanceo¬ latis 8—12 cm longis 2 — 3,5 cm latis acuminatis pallide margin at is, racemo paucifloro (3—5) bracteis ovatis acutis vix dimidium pedicellorum'aequantibus, ovariis 1,5 cm longis. Sepalo dorsali ovato cochleato dorso carinato, lateralibus deflexis obovatis oblongis subfalcatis, petalis oblongis obtusis labello e basi triangula lineari sepalis petalisque longiore acuto, calcari filiformi ovario 2-plo longiore descendente apice bifido dente minuto interjecto; processubus stigmaticis uucinatis ca- — 440 pitatis, canalibus antherae porrectis fere aequilongis, rostello triangulo acuto. — Flores 1,5 cm diam. sepala 8 mm longa, petala subaequilonga, labellum paulo longius, calcar 4,5 cm longum. Habenaria Candida Lindl. Mss. herb. Lindl .; Krxl. in Engler's Jahrb. XVI, 217. Tropisches West-Afrika. Siera Leone (Loddiges!). Auf flachen Felsen des Sugar Loafs (Preuss 1887!). In Lindley’s Herbar findet sich ein nicht ganz vollstandiges Exemplar dieser Pflanze unter dem Manuscriptnamen H. Candida. Dieser Name kann beibehalten werden, da H. Candida Dalzell in Hook. Kew Gard. Misc. II. 262 (cf. Walpers, Annal. III. 688) mit H. sub- pubens A. Rich, identisch iat. 397. Habenaria leptocaulon Hook. f. Caule elongato ad 40 cm alto, medio foliis 1—3 cm oblongis v. lineari-oblongis acutis, additis foliolis 2 — 3 bracteiformibus supra folia, spica plus minusve densiflora, bracteis infimis ovaria superantibus, supremis illas aequantibus acuminatis. Sepalis petalisque aequilongis anguste ovatis apice ipso ob- tusis, petalorum angulo anteriore paulum prominnnte labello aequilongo recto ovati-lanceolato aequilongo, calcari gracili elongato ovarium incurvo aequante; anthera alta, processubus stigmaticis brevibus arrectis. — Sepala petala labellum 5 mm longa, calcar 2,5 cm longum. Habenaria leptocaulon Hook. f. in Flora Brit. Ind. VI, 154- " Hue Hab. oligantha Hook. f. et Hab. pachycaulon Hook. f. I■ l> c • e - Ost-Indien, Himalaya, Sikkim 3 — 600 — 4000 m. Lacben Thai (J. D. Hooker!) Die Pflanze ist an Grbsse sehr variabel; die BHlthen diea« r Art die von oligantha et pachycaulon zeigen eine solche Ueberem- stimmung, dasa das Aufstellen von 2 weiteren Arten ttberflOflflig un gewagt erscheinen mag. Ich habe die 3 Hooker’schen Arten bei behalten. Hab. oligantha ist eine schwachliche und Hab. pneby- caulon eine flppige Form derselben Grundform. Das Material in Kew ist aber nicht reichlich genug, urn die Cassierung von einer Oder 2 dieser Arten zu rechtfertigen. Hab. pachycaulon soil purpur rote BlQten haben; wenn es wirklich ein regelrechtes purpurrot wt und nicht ein rOtlicher Anflug auf grllnem Grunde, was bei fleischige* 1 Organen oft vorkommt, so ware dies ein gutes Merkmal, um wenigstens eine Art aus dem Gewirr dieser so aussert ahnlichen Formen « — 441 — 398. Habenaria pachycaulon Hook.f. Praece- denti simillima foliolis 2 v. 3 lanceolatis supra folium crassius- culum, spiea densiore, floribus purpureis, petalis ovati-oblongis latioribus, labello ovati-lanceolatis acutiore, calcari ut in prae- cedente a quo sicca difficillime discernenda. Habenaria pachycaulon Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 154. Himalaya. Lachen valley in 4000 m (Hooker!): Nattong (Dr. Kings Collector!) 399. Habenaria oligantha Hook f. Caule gracili 15—25 cm alto plerumque monophyllo, folio oblongo 5—10 cm longo 2—4 cm lato, scapo supra folium nudo, spica 3—10 cm longa pauci- vel pluriflora, bracteis lanceolatis flores multo excedendbus, divergentibus, supremis multo brevioribus quam ovaria vix longioribus. Sepalis petalisque aequalibus oblongis obtusis (petalis basi paulisper latioribus vel antice productis) labello lineari-lanceolato carnoso, calcari ovarium aequante clavato obtuso, processubus stigmaticis brevibus ascendentibus, canalibus antherae brevissimis (margine loculorum paulum pro- ducto), rostello rnimito obtuso. — Flores parvi virides v. viridi-lutei, sepala petala labellum 6 mm longa. Habenaria pachycaulon Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 154. Himalaya. Sikkim 3 -4000 m (Hooker!) 400. Habenaria latilabris Hook. f. Caule stricto ad 50 cm alto basi cataphyllis amplis acuds vestito, deinde foliis oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis ad 10 cm longis, ' — 4 cm latis, scapo deinde squamis perpaucis bracteiformibus vestito, spica laxitlora, bracteis lanceolatis acutis. Sepalo dorsali ovato acuto excavato, lateralibus late oblongis obtusis noinutissimi - ciliatis, petalis paulum obliquis ovatis acutatis g abris, labello basi minute dilatato obtuso vix longiore, calcari iformi ineurvo quam ovarium duplo longiore v. ultra, gyno- stemio minuto, antherae locnlis contiguis, canalibus brevissimis antice productis, processubus stigmaticis satis conspicuis com- pressis, rostello minutissimo triangulo. — Flores inter mediocres sectionis flavi-virides, sepala petalaque ad 8 mm longa, calcar ad 2 cm longum. — 442 — Habenaria latilabris Hook. f. Lindl. G. et Sp. Orch. 289. - Hah. acuminata Wall. Cat. N. 7040 c. p. nec Lindley, Hook. f. in FI. Brit. 2nd. VI, 153. — Hue Haben. stenantha Hook. f. 1. c. VI, 153; Cent. Ind. Orchids 66 t. 100 (?). Ost-Indien. Himalaya. Sikkim 2600—3900 m. Kaschmir, Cen- tral-Indien. — Sehr haufig in alien Sammlungen. Die Pflanze ist verbreitet und ausserst variabel. Die Abbildung in den Annals of the Royal Bot. Garden Calcutta V 1.100 ist nach einem aussergewOhnlich tippigen Exemplar gemacht; die Exemplare, welche sich in den meisten Herbarien als Platanthera acuminata finden, sind weit schwachere ganz anders aussehende Pflanzen. Als auffallend muss bezeichnet werden, dass auf der betr. Tafel die Wimperung an den Sepalen weggelassen ist und ferner, dass die Analyse nichts von Narbenfortsatzen zeigt. Ausserdera sind die Bititen ganz erheblich grosser, als die der Durchschnittsform. Ich habe dieser Zweifel halber die Tafel citiert. 401. Habenaria omeiensis Rolfe. Caule ad55cm alto, foliis caulinis oblongi-lanceolatis v. oblongis breviter acu- minatis, 5—15 cm longis ad 6,5 cm latis, racemo ad 10 cm longo laxo, bracteis lanceolatis acuminatis. Sepalo postico ovato subacuto concavo, lateralibus oblongis obtusis, petalis lineari-oblongis obtusis, labello integro lineari acuminato in- curvo, calcari elongato flexuoso; gynostemio brevi, antherae canalibus contiguis oblongis „processubus stigmaticis subglobo- sis“! — Sepala 8 mm longa, petala 6—7 mm, labell. 1,2 cm long, calcar 2,5—3 cm. Nord-West-China. Szechuen. Alt. Omei 2600 m (Faber. N.961')- ,,Allied to the Indian H. latilabris Hook. f. et H. stenantha Hook. I but having a more lax raceme of larger flowers. 8 402. Habenaria Cummingiana King et Pantl. Tuberidiis? Caule yalido 20 alto, foliis 2—4 rosulatis in in* feriore parte caulis et uno altiore in scapo ellipticis v. ob¬ longi-lanceolatis crassiuscnlis 5—8 cm longis 2—4 cm latis acutis, scapo angulato, foliis superioribus bracteiformibus, spica 8 cm longa densiuscula, bracteis lanceolatis margine minute ciliolatis ovaria rostrata superantibus. Sepalo dorsali lat®* ovato, lateralibus subaequalibus angustioribus, petalis simili- bus cum sepalo dorsali in galeam conniventibus, labello sim- — 443 plice cylindraceo (!) carnoso deflexo obtuso, calcari filiformi quam labellum et ovarium paulum longiore incurvo, antherae loculis more Platantherae sejunctis, eonnectivo feri rectilineo, canalibus vix productis, processubus stigmaticis longioribus clavatis obtusis, staminodiis oblongis. — Flores 8 mm diam. calcar 1,5 cm longum. Habenaria Cummingiana King et Tantling in Journ. Asiat. Bengal. LXIV (1895) 343; Annul. Boyal. Bot. Gard. Calcutta VI. No. ined ( Orch . of the Sikkim-Himalaya). Sikkim Gnatong 3600 m, Juli. 403. Habenariadensa Wall. Mss. Planta elata, pars quae adest 84 cm alta, caule valido infra 8 — 9 mm diam. foliis oblongis acuminatis longe vaginantibus, lamina 10—14 cm longa 5—6 cm lata, racemo 40 cm excedente, bracteis jam sub anthesi ovaria hexagona crassiuscula non aequantibus. Sepalis petalisque conniventibus oblongis, sepalo dorsali fere rotundato acutis, petalis paulo minoribus acutis, labello sim- plice lineari aequilongo v. paulo longiore obtuso, calcari pen- dulo clavato quam ovarium breviore dente minuto ante ostium calcaris; processubus stigmaticis carnosis oblongis obtusis di- vergentibus, canalibus antherae aequilongis, rostellum non vidi. (small, erect, sec. cl. Hook, f.) — Flores inter minimos generis brevi-pedicellati, 6 mm diam. Habenaria densa Wall. Lindl. G. et Sp. Orch. 326-, Krxl. in Eng- Ur s Jahrb - XVI , 316. — Flatanthera densa Lindl. Wallich Cat. N. 7046. Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 153. 3000 ° 8t ~ Indien - Nepal ( w allich!) Von Simla bin Sikkim in 1600- 31. Odontopetalae. Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 56 «. 217; Pfitz. in Engl. Prantl Lat. Pfl. Fam. Nachtr. 100. Labellum simplex, petala lata simplicia v. denticul&ta, processus hippocrepici. (Americanae.) ^ on den B Stenochilae* dadurch unterschieden, dass die Petalen sowohl wie das Labellum den Anfang einer Teilung zeigen und ZWar beginnend mit ausspringenden Ecken bis zur vOllig durch- gefuhrten Teilung. — Es aind meist stattliehe Pflanzen mit langen dichten Ahren und ziemlich grossen BlUten. Sie bewohnen Mexico — 444 — (atlantische Seite), Caracas, Columbian, Brasilian (Prov. Goyaz), und ■ind, soweit sich aua den Angaben ttber Fundorte schlieasen lasst, Bewohner der trockeneren Gebiete. A. Labelium utrinque angulatum. a. Petala e basi paulum producta angustata. 404. H. hexaptera Lindl. b. Petala infra antiee manifesto angulata. 405. H. Oerstedii Rchb. f. B. Labelium utrinque lobulis linearibus instructum. a. Petala utrinque acute angulata, calcar cylindraceum. 406. H. triptera Rchb. f. b. Petala oblongi-lanceolata haud angulata, calcar cla- vatum. 407. H. alata Hook. c. Petala utrinque acute angulata, calcar .filiforme. 408. H. abortiens Lindl. 404. Habenaria hexaptera Lindl. Tuberidus ovodeis ad 3 cm longis ad 1,8 cm crassis, caule ad 80 cm alto valido folioso, foliis ovati-lanceolatis acutis aeuminatisve brevi-vaginantibus ad 10 cm longis ad 1,5 cm latis, racemo multi— et laxifloro ad 20 cm longo, bracteis ovatis acutis margine plus minusque serrulatis interdum integris ovariorum c. pedicellis 2 / 3 aequantibus, rhachi alata alis denticulatis. Sepalo dorsali late ovato acuto, lateralibus deflexis paulo longioribus angustioribus, omnibus margine praesertim apicem versus minutissime ciliatuli-dentatis, petalis simplicibus e basi paulo latiore angulata angustatis acutis sepalo dorsali adpressis eoque paulo brevioribus, labello basi utrinque brevissime den¬ tate recto convoluto sepalis aequilongo, calcari basi filifornu apicem versus clavato acuto incurvo ovario hexaptero bre- viore; processubus stigmaticis crassis camosis basi confluenti- bus calcaris ostium hippocrepidis forma cingentibus, antherae canalibus subbrevioribus apice bidentatis. — Flores virides I, 5 cm cm diam. Sep. dors. 7—8 mm long. 7 mm lat. la • 9 mm longa 3 mm lat. pet. 6 mm longa, labeil. 8 mm calcae 9—11 mm longum. — Januar.—Martio. . Habenaria hexaptera Lindl. G. et Sp. Orch. 316 ; Warming St/ • II. Bra*, centr. XXX, 853 {N. 104 g. 90) t. 9 fig. 10', Krd. *'» En ? Jahrb. X VI, 218; Cogn. in FI. Bra*. IU, pars 4, 101 t. 14 fig . 445 Brasilien. Prov. Minas Geraes (Martius, Langsdorff alt. 2300 m) bei Lagoa Santa (Wanning, Barb. Rodrig. Regnell aer. Ill N. 1188 c. p. (sec. Cogniaux). Prov. Goyaz (Pohl, Gardner N. 3990!) Prov. Rio (Pohl, Schenck N. 2890!). - Columbien, Staat Cauca (Wagner!), bei Popayan (Lehmann N. 2823!). 405. Habenaria Oerstedii Rchb. f. Planta spec- tabilis caule 90—100 cm alto folioso, foliis 5—6, infima ob- longi-lanceolatis acutis 15 cm longis supra in bracteas decres- centibus, racemo elongato 30 cm longo, bracteis lanceolatis apiculatis. Sepalo dorsali oblongo obtuso v. obovato apiculato, lateralibus ligulatis falcatis obtusis, petalis ligulatis v. lance¬ olatis supra basin angulatis, labello ligulato retuso ante basin utrinque angulato, calcari falcato ovarii pedicellati dimidium non aequante; processubus stigmaticis obtusatis basi hippo- crepicis apice in ligulam teretiusculam tenuem productis. — Flores illis praecedentis aequales, ovarium non alatum. Habenaria Oerstedii Rchb. f. in Ronplandia III, 213 «. Beitrdge t. Orchtdeenkunde Central-Amerikas 45] Krzl. in Englers Jahrb. XVI , 218. Central-Amerika. Segovia (Oersted!). 406. Habenaria triptera Rchb.f. Caule 20-25cm & o basi ipsa nudo supra foliato, foliis linearibus y. line- ari-lanceolatis acutis v. acuminatis 10—12 cm longis 6 mm *tis racemum attingentibus, racemo densifloro pauci—plurifloro 6 —8 rarius 10-floro) bracteis ovatis acuminatis ovaria sub- aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso apiculato, lateralibus o exis ovati-lanceolatis acuminatis, petalis oblongi-lanceolatis basi utraque parte angulo obtuse acuto instructis, labello tri- par .to, partitionibus lateralibus in lobulos lineares brevissimos re Uct * s ’ illte nnedia lineari acuta sepalis calcari ovario triquetro *equ onga, calcari cylindraceo acuto; processubus stigmaticis onna hippocrepidis circa ostium calcaris affixis antice liberis, cana ibus antlierae fere aequilongis. Flores inter mediocres generis, sep. 6—7 mm longa, ovarium calcar iabellum vix lon- giora, ovarii alae parum conspicuae. Habenaria triptera Rchb. f. in Linnaea XXU (1849), 814 ; et in *" £onplandia U ( 1854 )> 10 > Kril Englers Central-America: Mexico (Schiede et Deppe!). Mesochixa (v. 446 — rectius Mesa Chica) Mirador pr. Vera-Cruz (Hohenacker!); (Leibold!); Orizaba (Galeotti!); Caracas (Otto!). Variat lobis lateralibns labelli aut conspicuis aut in denticnlos reductia. An der Beschreibung Rchb. f. 1. c. hatte der Verfasser nur das Eine andeia gewiinseht, dass die Petalen nicht als „basi antice angulata“, son- dern „utraque parte angulata“ bezeichnet wSren, wie die Untersucbung der Blttte es lehrt. Reichenbach’s Material scheint noch kttmmerlicher gewesen zu aein als dasjenige, welches dem Verfasser zur VerfUgung stand; er hatte sonst jedenfalls die „processus stigmatici" etc. ebenfalls beschrieben. 407. Habenaria alata Hook. Caule 40—50 cm alto satis firmo folioso, foliis subdistichis ovati-lanceolatis acuminatis ad 10 cm longis ad 1,8 cm latis in bracteas deerescentibus, racemo plurifloro, bracteis ovatis acutis ovaria alata recta aequantibus v. panlum superantibus. Sepalo dorsali magno ovato acuto, lateralibns deflexis oblongis acutis aequilongis. petalis simplieibus lanceolatis acutis, labello tripartito, partitio- nibus lateralibus in dentes filiformes reductis, intermedia linean sepalis aequilonga, calcari incurvo clavato acuto; processubus stigmaticis brevissimis, antherae canalibus ascendentibus bre* vioribus. — Flores stricti inter mediocres generis, sepala 8 mm longa 6 mm lata, petala minora, labellum sepalis aequilongum, calcar 1 cm longum v. paulo longius. Habenaria alata Hook, in Exotic Flora tab. 169 \ Grisebach Flora Brit. West. Ind. Isl. 644 ; Krzl. in Englers Jahrb. XVI, 219. Puerto Rico bei Maricas (Sintenis N. 612!) St. Thomas (Eggers.). Jamaica, Antigua, St. Vincent. 408. Habenaria abortiens Lindl. Radicibus to* mentosis caule ad 70 cm alto dense foliato, bracteis foliaceis florum fere longitudine. — Sepalo dorsali ovato fere orbiculari acuto, lateralibus oblongis multo majoribus reflexis falcatis, petalis sub sepalo dorsali absconditis bipartite, partitione postica lineari falcata obtusa, antica nana recurvatis, iuter medio recto duplo longiore, calcari filiformi apice inflato acu^o ovario y* longiore; processubus stigmaticis apice deflexis an ceolatis acutis, canalibus antherae longioribus arrectis, ant era reclinata, staminodiis pone basin processuum subglobosis. Habenaria abortiens Lindl. G. et Sp. Orch. 306 ; Krzl- in n 9 Jahrb. XVI\ 219. Trop. Sud-Amerika: Peru (Haenke!). (Species mihi non visa). — 447 — 32. Platycoryne. Krzl in Engler's Jahrb. XVI, 56 u. 206\ Pfitz. in Engl. Prantl Eat. Pfl. Earn. Nachtr. 100. Labellum simplex v. tridentat. pat. simpl. (excl. Pog- geana) processus lati, crassi. (Africanae, Madagascarienses.) Eine kleine Abteilung, charakterisiert durch die Reduction der Laubblatter, sehr schlanke Stengel und Bliltenstande von nur wenigen relativ grossen BlUten, welche besonders durch das machtige ka- puzenfbrmige Sepalum auffallen. Dio zuerst bekannt gewordene Art war Platycoryne Pervillei Rchb. f. = H. Pervillei Kranzlin. Reichenbach hat spater diese seine Gattung Platycoryne stillschwei- gend eassiert, als er H. crocea Schweinfurth annahm und H. Guin- gangae aufstellte, 2 Arten, die unter sich von H. Pervillei und alien anderen Arten der Gruppo nur durch genaue Untersuchung zu unterscheiden sind. — Die Arten linden sich von Westafrika bis Madagascar verbreitet und sind einander zura Verwechseln ahnlich. A. Labellum obscure tripartitum (lobi laterales tenuissimi). a. Petalorum lobi antici minuti. 409. H. Poggeana Krzl. b. Petalorum lobi antici omnino obsoleti. § Lobi laterales tenuissimi lineares, raeemus 3-5- florus. 410. K. Guingangae Rchb. f. §§ Lobi laterales in angulum reducti, raeemus 5—8- florus. 411. H. crocea Schweinf. B. Labellum simplex. a. Staminodia manifesta. 412. H. paludosa Lindl. b. Staminodia obsoleta v. nulla. a. Folia basilaria rosellata, caulina pauca parva. 413. H. aurea Krzl P- Folia basilaria nulla. § Labellum basi denticulatum, process, stigmat. recti incrassati. 414. H. Pervillei Krzl. §§ Labellum integerrimum, process, stigm. pro- funde excavati. 415. H. Wilfordii Ridley §§§ Rostello antherae ante posito processub. stigmat. antice erectis. 416. H. Buchananiana Krzl. — 448 409. Habenaria Poggeana Krzl. Plauta graeil- lima caule ad 40 cm alto, foliis basalaribus nullis, caulinis 1 v. 2 linearibus, squamis bracteiformibus 2—4 acuminatis in scapo, racemo congesto paucifloro (5—6), bracteis late oyatis acutis ovarii satis crassi pedicellati dimidium fere aequantibus v. sublongioribus. Sepalo dorsali cucullato acuto, lateralibus deflexis longioribus linearibus acutis subfalcaltis, petalis bipar- titis, parte postica ovati-lanceolata, sepalo dorsali arctissime agglutinato eoque vix breviore, antica minuta lineari-hamata, labelli tripartiti lobis lateralibus minutis partitionibus anticLs petalorum aequalibus, intermedio multo majore. lineari obtuso sursnm nigoso margine medio revoluto ibique subconstricto, calcari filiformi apicem versus inflato acuto recto 2 /s ovarii aequante, anthera altissima fere sepalo dorsali aequilonga, acuta; canalibus antherae cylindraceis rectis, processubus stig* maticis latissimis anticis connatis infra excavatis labello ad- pressis, rostello angusto lineari acuminato. Sepal, dorsale 6 mm, lateralia 7—8 mm, calcar 1,2 cm ovarium c. pedicello 1,5—1,7 cm longa. Flores lutei v. crocei. Habenaria Poggeana Krzl. in Engler's Jahrb. XVI, 207. Trop. West-Afrika. Kamerun, Campine von Lulua (Pogge N. 1448!); Congostaat. Stanley Pool (Teuaz!). Diese Art ahnelt den typischen Formen dieser Section, speciell der H. Guingangae bis znr vollendeten Tauschnng. Die Untersuchung er- giebt die oben angegebencn Cbaraktere, unter denen die zweiteiligen Petalen und die eigentumlichen Narbenforta&tze, die wio eine gewaltige Callusbili kannt, r • Art) ' 410. Habenaria Guingangae Rchb. f. gracilis, tuberidiis ovalibus, foliis basilaribus nullis, racemo paucifloro congesto, bracteis ovatis acuminatis ovarii brevi- pedicellati dimidium vix aequantibus. Sepalo dorsali ovali acuto cum petalis agglutinatis galeam formante, sepalis laie- ralibus basi linearibus deinde acuminatis deflexis, petalis i partitis, partitione superiore falcata acuminata sub sep 0 dorsali abscondita, anteriore minima falcata libera, labelb ORCHIDACEARUM GENERA ET SPECIES FRITZ KRAENZLIN. Vol. I. BERLIN. MAYER & MULLER. 189JT" — 449 — tripartite lobis lateralibus linearibus angustis, intermedio ter- quater longiore et latiore, calcari ovarii pedicellati dimidium fere aequante apice inflato incurvo; anthera acuminata, ro- stello subbreviore acuto, canalibus caudicularum arrectis, pro- ressubus stigmaticis valde rngosis, crassis. Habenaria Guingangae Rchb. f. in Mora 1865 , 79; Krzl in Eng- ler's Jahrb. XVI, 207. Trop. West-Afrika. Pungo Andongo (Welwitsch N.681!); Gabun- gebiet. 8ibange-Farm (H. Soyaux!); Quangogebiet, Catala Caninga (v. Mechow N. 656a!). 411. Habenaria crocea Scbweinfurth. Planta gra¬ cilis, tuberidiis ovalibus (in planta sterili globosis), foliis basi- laribus 3—5 parvis oblongi-lanceolatis acutis, leviter curvatis 3—4 cm longis 7—8 mm latis paulum distantibus, scapo 20 ~35 cm alto, foliolis lanceolatis acuminatis bracteiformibus in bracteas transientibus sparsim vestito, floribus 3—6 race- mum plus minusve laxiflorum v. interdum congestum formanti- bus, bracteis quam pedicelli vix longioribus. Sepalo dorsali late ovato, obtuso, lateralibus oblongis deflexis, acutis, petalis sepalo dorsali plus minusve appressis simplicibus ligulatis ob¬ tuse acutis, labelli basi triangulari, lobis lateralibus in den- tom fere rectangulum reductis, intermedio ligulato obtuso, toto labello prosiliente, calcari pendulo apice subclavato et P°st antliesin leviter incurvo ovarii haud ita longe pedicel¬ lati dimidium vix aequante; processubus stigmaticis brevibus crassis deflexis, canalibus stipitum paulo longioribus arrectis, rostello anthera multo breviore transverse triangulo. — Totus os e. pedicello 2,5 cm longus 5—7 mm diam. Habenaria crocea Schweinfurth in Rchb . Otia J, 57. — »Elore voceo-aurantiaco « Schweinfurth in herb. n. 3968 ; Krzl. in Engler's Mrb. XVI, 208. Central-Afrika. Sudlich von Lebssi, nasse Grassflachen auf Both- 6 8 (® c bweinfurth N. 3968!). Bei Matuoli (Schweinfurth N. 4031!). 412 - Habenaria paludosa Lindl. Planta gracillima caule ad 40 cm alto, foliis basilaribus nullis, cataphyllis tantum v - 2, foliis parvis lanceolatis longe vaginantibus distantibus m sca Po, racemo 2-3-floro, bracteis ovatis acuminatis pedi- ^ u m tantum amplectantibus, ovario jam sub anthesi satis — 450 — crasso. Sepalo dorsali oblongi-lanceolato acuto, lateralibus porrectis aequalibus acutis, petalis simplicibus lanceolatis se¬ palo dorsali agglutinatis subfalcatis, labello simplice lineari antice paulo dilatato, calcari filiformi recto acuto dimidium ovarii brevi-pedicellati aequante v. sublongiore; processubus stigmaticis crassis ovatis apicibus deflexis, canalibus antberae paulo longioribus crassciusculis arrectis, rostello parvo, an- thera apiculata utraque parte appendice filiformi */» e J us altitudinem aequante instructa. — Flores intense aurantiaci parvi. Habenaria paludota Until, in Journ. Linn. Soc. IV (1862), 139; Bchb. in Flora (1865), 178; Krzl. in Engler't Jahrb. XVI, 208. Trop. West-Afriia. Loin-Nupe (Barter Niger-Expedition N. 1479!). 413. Habenaria a urea Krzl. Caule gracili tenoi ad 33 cm alto sparsim foliato, foliis basilaribus squamiformibus, medianis bene evolutis oblongi-lanceolatis 3—5 cm longis 8— 10 mm latis in bracteas decrescentibus, racemo congestopau- cifloro (3—5), bractea infima quam ceterae multo majore spa- tbacea, ceteris ovatis acutis ovaria jam sub antliesi satis crassa subaequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto cucullato v. galeato apice recurvato, lateralibus deflexis subfalcatis oblongis acu- minatis, petalis simplicibus falcatis sepalo dorsali quam arcfcis- sime agglutinatis, ceterum sepalis valde aequalibus, labello simplice e basi triangula sensim angustato acuminate sepalis lateralibus aequilongo, calcari minuto brevissimo vel tilitormi recto ovario paulo breviore; processubus stigmaticis crassis carnosis, canalibus antherae rectis orificio eorum fusco rugoso, paulo brevioribus quam caudiculae ipsae, rostello basi cucul- lato supra lanceolato acuto antherae subaequilongo. — Flores pulchre aurei sepala petala labellum 7—8 mm calcar 2-3 mm longa. Habenaria aitrea Krzl. in Engler't Jahrb. XVI, 209. Tropisches West-Afrika. (Ucard N. 204!). 414. Habenaria Pervillei Krzl. Tuberidiis binis 2—3 cm longis 1 cm crassis, caule ad 50 cm alto tenui glabro, foliolis 5—6 interdum in laminas minutas productis in scapo» foliis basilaribus nullis, racemo paucifloro (2—5), bracteis 451 ovatidanceolatis acuminatis V#—V* ovariorum pedicellatoruni aequantibus. — Sepalo dorsali magno cueullato acuto, latera- libus oblongi-lanceolatis angustioribus acuminatis deflexis, pe- talis simplicibus, sepalis lateralibus aequalibus sepalo dorsali arclissime adpressis et cum eo galeam tricuspidatam forman- tibus, labello simplice basi vix in dentulos minutos dilatato lineari protenso, calcari filiformi apicem versus leviter inflato, obtuso apiculato sub anthesi incurvo; processubus stigmaticis liberis crassis, canalibus antherae aequilongis, rostello basi cueullato deinde complicato lineari acuto, braebiis rostelli mi- nutissime ciliatis. — Sepalum dorsale 9 mm longum, lateralia 1,2 cm, petala quam sep. dors, paulo breviora, labellum 7 mm, calcar 1,2 cm long, anthera 4 mm alta. Habenaria PerviUei Krtl. in Engler's Jahrb. XVI, 209. - Hob. depauperata Krzl. Abhandl. Nat uric. Verein Bremen VII, 259. — Platy- coryne Pervxllei Rchb. f. in Bonplandia 111 (1855), 212 ; Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI {1865), 521. Madagascar. Ambrongo (Perville 1841!), Efitra (Dr. Rutenberg 1877!). Als Reichenbach f. im Jahre 1855 die Pflanze PervillG’s kennen lernte und die Diagnose zu Platycoryne schrieb, war diese auffallende Pflanze die einzige bekannte Art dieses von den tlbrigen Habenarien abireichenden Typua, von dem wir jetzt mehrere Species kennen. Dasi Reichenbach die Gattung spater nicht mebr aufrecht erhielt, sondern stillachweigend cassierte, beweisen die von ihm publicierten Arten H. crocea Schweinf. und H. Guingangae Rchb. f., die alle beide H. Pervillei habituell und in den inneren Merkmalen so nahe stehen, dass nur eine genaue Analyse Unterschiede zu Tage fOrdert, um aie als Species zu fixieren. 415. Habenaria Wilfordii Ridley. Tuberidiis oblougis 2 cm longis ad 1 cm crassis, caule tenui gracili 20 - 28 cm alto, foliis 4—5 oblongi-lanceolatis acutis apieula- tisve vaginantibus 2,5 cm longis 5 mm latis, racemo 1—3-ple- rumque bifloro, bracteis late ovatis acutis */* ovariorum ae- quantibus, ovario c. pedicello 3 cm longo. Sepalo dorsali late °Mongo acuto, lateralibus reflexis semitortis oblongi-linearibus acutis dorso carinatis, petalis lanceolatis falcatis acutis, margine postico sepalo dorsali arctissime agglutinatis, apicibus tantum liberis, labello simplici e basi paulo latiore angustato line&ri- obtuso sepalis aequilongo, caleari cylindraceo pendulo obtuso 29* — 452 labello duplo longiore ovario breviore */3— 3 A ejus aequante; processubus stigmaticis e basi lata acutatis triangularibus, infra profund e excavatis, margine et supra papillosis, antlierae canalibus aequilongis arrectis, caudiculis longissimis, rostello parvo lineari, anthera aequilonga y. paulo breviore. — Sepal, dorsale 7 mm long, lateralia paulo breviora, pet ala et labellum fere 6 mm longa, calcar 10—11 mm longum. Flores lutei. Habenaria Wilfordii Bidley in Journ. of Bot. (1886), 295] Knl. in Engler's Jahrb. XVJ, 210,. Tropiaches West-Afrika. Sierra Leone. Freetown audlich von Regent (P. Preuas 1888; Wilford!). Dieae Art unterscheidet sich von den verwandten durch die ganz ausaergewohnlich breit angefUgten, alsdann verschmalerten und nnten ausgehohlten Narbenfortsatze, wie aie in dieaer Form bei Habenaria noch nicht beobachtet Bind. Die Blute erscheint, weil die Petalen nur mit ihrem Innenrande an das mittlere Sepalum angekittet, sonst aber frei sind, auffallend breit. Die aeitlichen Sepalen aind in der Regel nicht nach unten geachlagen, soudern mit */< Schraubendrehung umgebogen und Bchrag nach hinten gelegt. Im Habitus gleicht die Pflanze sonat vollig den verwandten Species. Es ist dieae Art die kleinste der ganzeu Abteilung. (Ex. specim. a Dr. Schweinfurth v. cl. communic.!). 416. Habenaria Buchananiana Krzl. Tuberi- bus? — foliis basilaribus? — caule tenui, foliis paucis lineari- lanceolatis acutis acuminatisve bracteiformibus ad 5 cm longis (plerisque 3 cm) 3—5 mm latis, racemo capitato densifloro — multifloro, bracteis latissime ovatis acuminatis quam pedi- celli longioribus. — Sepalo dorsali cucullato ovato acuto, lateralibus deflexis ovati-oblongis acutis apice complicatis v. cucullalis, petalis simplieibus falcatis lanceolatis acutis sub sepalo dorsali absconditis, labello simplice e basi angustiore dilatato oblongo obtuso plus minusve deflexo margine reflexo, calcari filiformi deinde ampliato clavato apice acuto ovarium pedicellatum aequante recto; processubus stigmaticis satis magnis compressis rectangulaiiter applanatis, anthera satis alta, rostello pedicellato antherae ipsi anteposito lanceolato compresso, canalibus antherae fere rectis (non ascendentibus). - Flores sub anthesi 1,5 cm longi, calcari et ovarium 2 cm longa. — 453 — Habenaria Buchananiana Krzl. in Engler's Jahrb. XIX, Ml. — 1 Hue Hab. tenuicaulis ftendl. in Journ. Linn. Soc. XXX , 396. — Hab. Buchwaldiana Krzl. in Englcr's Jahrb. XXIV, 503. Nyassaland (Buchanan N. 1156 = 318 of former collection!). Usam- bara, Pangani-Ebene bei Korogwe in 500 m Hohe (Buchwald N. 674!) Vor alien andren Arten der Gruppe &u*serlich auseezeichnet durch die dicken reichblUtigen Bltttenstande. Von den Einzelnheiten des Blutenbaues 1st besondera das Rostellum zu bemerken, welches durch seine unten verlangerte Basis vor der Anthere steht, sowie die Narben- fortsatze, welche vorn senkreebt hochgebogen sind. Die Receptions- flache befindet sich, wie es scheint, an der Innenseite. Species adhuc minus cognitae. Die hier aufgeftlhrten Arten sind nur aus Abbildungen bekannt, Oder aus den Diagnosen ihrer Autoren, authentisches Material ist fur keine dieser Arten sicher bekannt. Die Nummern bezeichnen den Plata, an welchen sie zu stellen sein wurden. Macroceratitae. 14a. Habenaria rodeiensis Barb. Rodr. „Caule elongato, folioso ad 90 cm alto—1,8 cm diam, foliis longe vaginantibus cauli adpressis oblongi-lanceolatis acutis carinatis in squamas bracteseentes transientibus, racemo elongato den- siusculo multifloro, bracteis foliaceis lanceolate aeuminatis quam ovaria brevioribus. Sepalo dorsali late ovato subcordato, lateralibus longioribus ovati-oblongis obtusis mneronatis ob- liquis deflexis, petalorum partitione postica ovata v. subrhom- boidea obtasa sepalo dorsali aequali, antica paulo longiore lineari-filiformi aeutissima ascendente, labelli basi integri par- titionibus lateralibus lineari-filiformibus acutis ineurvis (pe- talor. part. ant. similibus), intermedia breviore latiore ligulata trnneata, calcari pendulo v. arcuato, areutiusculo inter brac- t®as abscondito quam ovarium paulo longiore; processubus stigmaticis elongatis crassis acutiusculis rectis, canalibus an- therae multo brevioribus. — Flores inter mediocres generis. Sep. dors. 7 mm long, basi 9 mm lat., lateralia 1 cm long. 5 mm lata omnia albescenti-viridia, petalorum part, post 7—8 mm long. 4—5 mm lat., antica —1,2 cm longa V* mm lata, labelli lob. lat. aequilongi, intermedius suberectus 6—7 mm — 454 long. 1—1,5 mm lat. calcar 5—6 cm longum. „ Species mihi non visa, descr. ex (Barb. Rodrig. 1. c.) M Habenaria rodeiensis Barb. Bodr. G. et Sp. Orch. Nov. II (1882), 256 et Struct, des Orch. 26, tab. II fig. 7; Cogn. in FI. Brat. Ill part 4, 34 tab. 6 fig. 1 c. anal. Brasilien. Prov. Rio de Janeiro bei Rodeio (Barb. Rodrig.) Die Art ist von Herm Cogniaux, welcher eelber kein Exem¬ plar gesehen hat, nach dem Text von Barbosa Rodriguez und seiner Abbildung beschrieben worden. Die oben stehende Diagnose ist der etwas gekUrr.te Text Herrn Cogniaux’s. 97a. Habenaria secundiflora Barb.Bodr. Tube- ridiis obovatis 1,5 cm longis 7 mm diam., caule gracili ad 40 cm alto stricto, foliis minutis anguste linearibus setaceis acuminatis longe vaginantibus, racemo laxo paucifloro, ad 10 cm longo, bracteis late lanceolatis longo acuminatis quam ovaria brevio- ribus. Sepalo dorsali ovato obtuso apice minute apiculato, lateralibus oblongis obtusis mucronatisque, petalorum part, postica lanceolata falcata acuta, sepalo dorsali aequilonga, antica sublongiore ascendente lineari acuta, labelli basin usque tripartiti partitionibus linearibus, intermedia breviore angustiore obtusa, calcari lineari apicem versus incrassato obtuso quam ovarium subbreviore inter bracteas abscondito; processubus stigmaticis abbreviatis. — Flores mediocres, sep. dors. 7 mm long. 5—6 mm lat., later. 9 mm long. 3,5 mm lata viridia, petalor. part. post. 7 mm, antica 10 mm longa, labelli part, lat. 1,1 cm, intermedia 8—9 mm, calcar 1,5 cm longnm, petala et labellum lutea. — Februario. Habenaria secundiflora Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. U (1882); A. Cogn. in Fl. Brat. HI, part 4, 42 t. 8 fig. 1. Brasilien. Prov. Minas Gerafis, Serra de Lenheiro pr. S. Joao su P r a basin fere 1 cm diam. foliato plurianguloso, j° ^tichis elongatis, lineari-lanceolatis acuminatis 20—30 cm ° n gis 2—3 cm latis superioribus, in bracteas foliaceas de- crescentibus, racemo' elongato densifloro, bracteis lanceolatis Acuminatis infimis flores superantibus. Sepalo dorsali late ^to obtuso, cucullato margine superiori argute denticulate, ralibus satis longioribus oblongis obtusis mncronulatis pa- — 460 tulis, petalorum partitione postica ovati-oblonga acuta levitet* falcata sep. dorsali aequilonga, antica in dentem minutura reducta, labelli basi ipsa integri lobis lateralib. anguste line- aribus obtusatis, intermedio multo latiore et duplo longiore obovati-oblongo obtuso, calcari pendulo filiformi leviter clavato quam ovarium subbreviore; processubus stigmaticis longiuscu- lis suborbicularibus (?!) porrectis, antherae canalibus subnullis, staminodiis apice leviter emarginatis. — Flores parvi virides. Sep. 5—6 mm long, et 4 mm latum later. 8 mm 3 mm lat. pet. part. post, ad 6 mm long, ad 3 mm lata, labelli part, lat. 3 mm longae, interned. 5—6 mm longa, 3 mm lata, calcar 8 mm longum. [Ex Cogniaux.] — Augusto. Hdbenaria angulosa Barb. Bodr. Gen. et Sp. Orch. Nap. II, <255 et Cogn. in FI. Bras. Ill, pars 4, 53 t. 11 fig. 1. Brasilien. Prov. Rio de Janeiro bei Rodeio (Barb. Rodr.) Pycnostachyae Cogn. Cogn. in FI. Bras. UI, 35 u. 94. Habenaria picnostachia Barb. Rodr. Caule brevissimo 10 cm alto 1 cm crasso (?) dense distiche (?) folioso, foliis congestis late triangulo-lanceolatis acutis vaginantibus „dorso alato-earinatis, carinis undulatis, 4—5 cm longis 2—3 cm latis, racemo brevissimo 2—3 cm longo, bracteis lanceolate acuminatis floribus longioribus. Sepalo dorsali ovato suborbi* culari apice rotundato cochleato, lateralibus paulo longioribus ovatis obtusis erectis, petalis simplicibus ovati-ellipticis obtu- siusculis basi leviter constrictis et antice obscure denticulate, labello tripartito, partitionibus lateralibus minimis digitiformi* bus (?) obtusis divergentibus leviter incurvis, intermedia multo longiore et latiore ovati-linguiformi obtusa erecta, calcari pendulo cylindraceo obtuso, ovario breviuscule pedicellato aequilongo; processubus stigmaticis brevissimis carnosis obtusis, antherae canalibus paulo longioribus arrectis staminodiis mi- nutissimis obtusis. 44 — Flores minutissimi virides, ovarium 3—4 mm long. Sep. dors. 2 mm long, et lat. lateralia 2,5 mm longa. pet. 2 mm longa 1,5 mm lata, labelli lobi lat. Vs— 1 /* m longae, interned. 3 mm, calcar 3 mm longum. — 461 — Ualemria pknosiachia Barb. Jtodr. Gen. et Sp. Orch. Nov. II (ISM), 250. - Ilab. pycnostachya Barb. Bodr. in FI. Bras. Ill, pars 4 , 94 1.11 fig. 2 (habitus cum analyst). ^Habitat ar.t. in prov. Minas GeraAs ad Barbacena ant. in prov. Rio de Janeiro in sylois ad Rodeio: Barb. Rodrigues - (Cogniaux 1. c.) Von dieser Pflanze ist wenig mehr bekannt, als die von Herrn Cogniaux ]. c. abgebildete Zeichnung des Herrn Barb. Rodriguez. Die Abbildung macht aber den Eindruck eines in der Bildung zu- rOrkgebliebenen gestauchten Exemplars. Dafttr sprechen nebst dem ganzen Habitus besonders die geschlangelten Mittelnerven der Blatter, em Merkmal, welches bei Bildungshemmungen sehr haufig ist. Die erste Orchidee, welche der Verf. in seinem Leben untersuchte, ein verkOmmertes Exemplar von O. latifolia, sah dieser Hab. picno- stachya Barb. Rodr. an Grbsse und Aufbau zum Verwechseln abn- Hch. Trotz Herr Cogniaux’ Autoritat kann der Verf. sich nicht ent schheasen, die Pflanze, aber deren Provenienz noch dazu ziemliche Unklarheit herrscht, als den an deren Arten gleichwertig oder gar «8 Reprasentanten einer Gruppe anzusehen. Nachtrag zu Habena I schlic Willd. tvelchs im Gegen- Publicatii Arten i bekannt %e als n apokryphen Species der Flora Brasiliensis als gut be- letrachten sind, da von alien authentisches Material vor- • Einige Arten hatten in der Aufzahlung Platz finden ich bekenne mich schuldig, dass mir der Scbluss einer on Herrn Rendle’s entgangen ist. Es sind dies zwei neue nd Einziehungen einiger Rendle’schen Species zu schon *n. Die meisten hier aufgezahlten Arten sind jedoch neu; iciere sie gleich hier, weil ein Nachtrag nach dieser ab- nden Bearbeitung erst nach Jahren erfolgen kann. Die bei- Nummern geben die nkchststehende Art und somit den r neu einzureihenden Art in der systematischen Aufzahlung e Anderung der „Claves“ erschien in keinem Palle geboten. N. 46 S. 209 Habenaria nyikana Rchb. f. Synonym hinzu: !nafio ruicenzoretisis Rendle in Journ . of Bot. XXXIII 0at * Afrika - Ruwenzori, Wimi in 2300 m Hohe (Scott 221 Habenaria pedicellaris Kchb. f. als Synonym hinzu: ^ naria culidfera Rendle in Journ. of Bot. XXXH1 (1895), 978, awenzori i n 2000 m HOhe (Scott Elliot N, 7864!)* , — 462 —* 63a. Habenaria ingrata Rendle. „Caule interne et superne bracteato, bracteis lanceolatis acutis v. acuminatis, florentibus (sic) ovarium haud aequantibus, floribus mediocri- bus, sepalis reflexis dorsali ovali, lateralibus majoribus oblique ovatis apice juxtaposito, petalorum parte antica subulati-lan- ceolata, postica brevi-filiformi, labello segmento medio tenuiter lineari, lateralia anguste lineari-lanceolato parvo excedente, calcare lineari fiexuoso quam ovarium cum pedicel!o sublon- giore; processubus stigmaticis brevibus capitatis rectis, an- therae canales tenues vix aequantibus”. — Maio. ■Stem 16 inch. (c. 40 cm) high, flowering bracts 6—7 lin. long (c. 1,6 cm) reaching the middle of the ovary, raceme rather dense 4 inch. long. (c. 10 cm), dorsal sepal 2 lin. (4 mm) lateral sepals 31 /2— 8 */4 lin * long (c- 6 mm) anterior segm. of the pet. 8V>— :lin> posterior 3 1 /* lin. spur 10-11 lin. c. 2,3 cm). Allied to H. pedicel- laris Rchb. f. Habenaria ingrata Rendle in Journ. of Rot. XXXIII (1895), 278. Tropisches Ost-Afrika. Ruwenzori in 3000 m HOhe (Scott Elliot N. 7198 e. p.!) Zu N. 73 S. 226 Habenaria Scliimperiana Hochst. fiige als Synonym hinzu: Habenaria genvflexa Rendle in Journ. of Bot. XXXIII (1895), 2t9. Tropisches Ost-Afrika. Ruwenzori. Wimi Ostseite, Juni (Regen- zeit). - Scott Elliot N. 7922!). Cnltratae. 85a. Habenaria incompta Krzl. n. sp. Tuberi . diis oblongis obtusis 3—4 cm longis 2 cm crassis, caule a 30 cm alto satis valido folioso, foliis oblongis obtusis ad 10 cm longis ad 3 cm latis tenerrimis in bracteas decrescentibus, spica pluriflora V* —Vs totius plantae occupante, bracteis magnis ovati-oblongis acutis ovaria aequantibus margin® e dorso praesertim in nervis pilosis. Sepalo dorsali minuto cucullato acnto cum petalorum partitione postica lineari-sp* thulata obtusa dense fimbriata in galeam coalito, sepalis lut** ralibus reflexis cuneati-obovati-oblongis multo majoribus veno- sis, apiculo juxtaposito in margine superiore, petalorum titione antica e basi transverse oblonga attenuata triang» a falcata multo majore quam postica, labelli partitionibus 1 — 463 — ribus intermedia qnam laterales dnplo longiore, calcari filiformi apiee tan partitione antica in denticulum tion b 111 ^7 nos ^ eni ii basin celatum reducto, labelii parti- tiore r* ateralibUS fi l iform ibus intermedio multo breviore la- incras ol) ! iuso bas i paulum dilatato, calcari filiformi vix earn ° VariUm ae ^ 1lante ; processubus stigmaticis crassis thera S1S breyi * acuta tis compressis maxillaeformibus, an- aogulo CaDalibus brey ibus arrectis, rostelli brevi obtuse tri- — Flores mediocres, sepala petalaque 6 mm, labelii 464 part, later. 7—8 mm, intermedia 4—5 mm, calcar et ovarium 10 mm. Plantae F. C. Lehmannianae in Columbia and Ecuador collectae N. 6463! — Ohne Angabe des Standortes. (Mus. Botan. Berolin.) Die Pflanze ist ausgezeichnet durch die dicken kinnbacken- ahnlichen Narbenfortsfttze, wio sie in dieser Abteilung nur noch bei H. maxillaria Lindl. vorkommen. Der vordere Abschnitt der Petalen ist ausaerordentlich winzig und liegt hinter der ziemlich breiten Saule versteckt. Die Art erinnert stark an H. brevidena Lindl., bat aber grossere BlOten, einen viel weniger beblatterten Schaft und dUnnere langere Seitenzipfel des Labellum. Tridactylae. 226a. Habenaria tenuispica Rendle. „Caule folioso, foliis a basi vaginante lineari-acuminatis, bracteis lan* ceolatis acutis ovaria longa breviter pedicellata haud aequan¬ tibus, spica tenui densiflora, floribus minutis. Sepalo dorsal i ovato obtuso subcneullato, lateralibus vix majoribus reflexis oblongis obtusis, petalis oblique triangulari-ovatis sepalum dor- sale aequantibus, labello trilobo lobo medio majore, calcari tenui ovario plus duplo breviore; processubus stigmaticis bre- vibus crassis, apice pediforme valde papilloso, antlierae cana- libus brevissimis. — Julio. w „Two feet or more (c. 60 cm) in height, leaves 7 inch. (c. 18 cm) long by V 2 inch. (1,3 cm) broad, lower bracts B lines (t cm) long, sepals D/a—1% lines (2-3 mm) long, petals 1 »/ & —1 2 / 3 lines (1,8-2 mm) long, lip H/ 4 lin. to the top of the middle lobe, spur 2 l / 2 M®* ( c - * long.** Habenaria tenuispica Hendle in Joum. of Hot. XXXHI (1895), 993. Tropisches Ost-Afrika. Ruwenzori, Butagu in 3000 m Hbhe (Scott Elliot N. 70B2). 234a. Habenaria Wilmsiana Krzl.n.sp. Caule gracili 25—45 cm alto, foliis paucis 2—3, linearibus ad 15 cm longis 5 mm latis acuminatis pone basin caulis, scapo foliolis bracteiformibus paucis brevibus dissitis vestito, spica pa« ci ‘ pluriflora basi valde remotiflora, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria aequantibus 1—1 ; 2 cm longis. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus fere duplo longioribus deflexis reflexisque falcatis apice obtuse acutatis, petalis leviter falcatis ligulatis *— 465 —*■ apiee aeutis, labello basin usque tripartito, partitionibus linea* ribus recurvatis, intermedia paulo latiore et V 4 —Vs breviore, dente solido acuto in ima basi disci (!), calcari quam oyarium bis y. ter longiore a basi angustissima ampliato compresso; processubus stigmaticis satis conspicuis protensis aeutis supra excayatis (fere cymbiformibus dicendis, canalibus antherae lon- gioiibus ascendentibus recurvatis, rostello in apicem teretem acutum antheram paulo excedentem aucto. — Flores virides inter mimmos generis, sepala petalaque 3—3,5 mm longa, labelh partitiones 4 v. 5 mm, calcar 1,5 cm. — Octob. N. i 87 S 1 t | ) d08t ‘ Afrika - Tran3Vaal - Leydenburg, bei der Stadt. (Wilma tica Rihw* 1 * 1126 erinnert 8ehr an die westafrikanische Hab. chloro- eehiot t Un lateralibus deflexis, petalis lineari-oblon- elon to’- labell ° tripartit0 lobis lineari-fiiiformibus, calcari n ga °. fillformi columna brevi, anthera brevi, canalibus et sti £ m aticis brevibus. - Flores minuti vix 1 cm d »am. labellum 5 mm longum." Ost T ta humidicola in Kew Bulletin (1896), 203. 1 hma; Cheking, Ningpo-Berge (Faber N.200!). but th« u t0 r eniformia Hook. f. (Aopla reniformia Lindt) eaves longer et he flowers smaller and more slender.- (R.) (7 benaria eb nrnea Ridley. „Tubera triuncialia patent* lanata * ^ oba radicalia 2 orbiculata rotundata qnipedal- ^ ^ longa et lata ( 7 “ 8 cm diam )- Sca Pns ses- lanceol f S C * 45 ® racteae membranaceae 3—4 dissitae Flores 4 l0nge . acuininatae venosae fere unciales (2,2 cm). P ures majusculi albi pedicellis V** uncialibus. Sepalum — 466 — posticum galeatum lanceolatum cucullatum acuminatum, late- ralia reflexa obcuneata acuminata obliqua semiuncialia 5- ner- yia. Petala anguste linearia erecta simplicia. Labellum tri- lobum basi angusta, laciniis angustissime linearibus acutis v. acuminatis circiter uncialibus. Calcar triunciale (c. 7—8 cm) filiforme acutum versus apicem attenuatum. Anthera acumi¬ nata brachiis porrectis grandiusculis. Pollinia aurantica pedi- eellis longis. Ovarium l 1 /* uncias longum (c. 4 cm).“ Habenaria eburnea Ridley in Journ. of Rot. XXIV (1886) 293. »Very rare; among bushes, only 2 specimens seen. Flowers pure white. Mandra, August 1854. E. Vogel.® Die ZugehOrigkeit der Pflanze zu den Diphyllae steht ausser Zweifel, schwieriger ist es, ihren Platz innerhalb der Tribus zu fixieren, die afrikanischen Arten haben sUmtlich geteilte Petalen. Chlorinae. 302a. Habenaria Da hliana Krzl. n. p. Caole ad 40 cm alto, foliis distantibus 3 — 4 majoribus lanceolatis acuminatis acutisve ad 12 cm longis 1 cm latis sensim m foliola crebra lineari-lanceolata aristata bracteiformia tran- sientibus, spica densa congesta subcapitata, bracteis ovati* lanceolatis aristatis ovarium subaequantibus 1—1,2 cm longis, bracteis multo minoribus in apice spicae inanibus comosis. Sepalo dorsali ovato acuto concavo, lateralibus dimidiatis ova* tis acutis paulo longioribus, petalis lanceolatis falcatis ascen- dentibus quam -sepalum dorsale paulo longioribus, labelli brevi- unguiculati lobis cruciatis lateralibus quam intermedius brevi- oribus angustioribusque omnibus apice obtusis, calcari qnam ovarium bene breviore lobum medianum labelli aequante vix incrassato; processubus stigmaticis crassis clavatis deflexis basi connatis (hippocrepicis si mavis), anthera satis alta, rostello minnto sub anthera abscondita cum canalibus antherae utrin- que contiguo. — Flores rosei omnes partes sub anthesi nn- gentes, sepala 5 mm longa, petala 6 mm, labellum et calcar fere 7 mm longa. — Martio. Neu-Guinea. Kaiser Wilhelmsland. Ralum, Vulkanischer Boden, Grassland in 700 m Hohe. Marz 1897 (Dahl!) Habituell steht die Pflanze sowohl H. stauroglossa Krzl. wi (mit dieser zusammen H. viridiflora R. Br. nahe, Ubertrifft aoe 4 letztere zunMchst in den Dimensionen und unterscheidet sich von beiden Arten durch die rosenrote BlUtenfarbe. Durch diese Farbe und den ganzen Aufbau erinnert die Pflanze an die europaische Anacamptis pyramidalis. Yon H. stauroglossa unterscheidet sie sich durch die feineren Merkmale des Gynostemiums, die Narbenfortsatze sind hier enorm entwickelt, ebenso die Anthere, dagegen ist das Rostellum winzig und ebenso auch die Antherencanale. Plantagineae. 354a. Habenaria Warburgiana Krzl. n. sp. Tube- ridiis ? foliis 2 basilaribus suboppositis ovatis v. ovati-oblongis acutis ad 8 cm longis 2—3 cm latis teneris, scapo gracili 25 cm alto foliolis perpaucis (2- 3) minutis aristatis bractei- formibus vestito, racemo pauci—plurifloro subsecundifloro, brae- teis ovatis acutis carinatis quam ovaria ter brevioribus. Se- palo dorsali ovato obtuso quam lateralia bene breviore et fir- miore, sepalis lateralibus subbbliquis ovatis acutis, petalis lineari-lanceolatis acutis quam sepalum dorsale sublongioribus, labello ad ipsissimam basin tripartite, partitionibus lateralibus basi ipsa dilatatis ceterum filiformibus quam intermedia fili- formis paulo brevioribus, calcari filiformi incurvo apicem ver¬ sus clavato apice ipso acuto quam ovarium subduplo longiore; antherae canalibus extits longioribus quam intus, rostello parvo triangulo, processubus stigmaticis parallelis crassis deflexis quam canales antberae longioribus. — Mores certe pulcbri 1 cm diam., calcar incurvum 2—2,5 cm longum. Philippinen. Lu^on, Prov. Sambalo, Palawy. (Warburg!) Die Pflanze erinnert im Habitus stark an H. suaveolens Dalz., steht aber in ihren sonstigen Merkmalen zwischen H. rostellifera Rchb. f und H. platyphylla Spreng. Die BlUten sind entschieden hUbsch for eine Habenaria, das kleine dorsale Sepalum und die echmalen Petalen sind zarter als die grossen seitlichen Sepalen, die Seitenabschnitte der Lippe sind an ihrer Basis merklich ver- hreitert, sonst aber fadenfOrmig dUnn. Der Sporn ist wie der Hinter- ieib einer Ichneumonide gebogen. Seticaudae. . 388a. Habenaria maritima Marsh. Howe. Tube- Hdiis? Caule humili 10—40 cm alto v. vix altiore, foliis sub AUthesi jam evanidis linearibus 9 cm longis vix 1 cm latis 468 apice?, scapo vaginis lanceolatis imbricantibus spicam usque tecto, spica congest a v. fere capitata pluri-multiflora, bracteis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus late oblongis obtusissimis, petalis ovatis acutis an- iicepavum productis, labello late ovati-cordato obtuso aequi- longo, calcari tenui cylindraceo obtuso qiiam ovarium tortum longiore, gynostemio latissimo, antherae canalibus brevibus, rostello vix conspicuo, loculis plica satis manifesta sejuuctis; processubus stigmaticis brevibus in lamellulas reductis, cal* caris parieti superiori affixis, rostello prominulo triangulo. — Flores flavovirides minuti, odorem melleum gravissimum ex- halare dicuntur; sepala petalaque 3 mm longa, labellum 3,5 mm, calcar 7—8 mm, ovarium 5 mm longum. Habenaria maritima Marsh. Howe Pittonia H, 98. Die Pflanze ist, wie es scheint, selten und bisher nur auf HUgeln in der Nahe von S. Francisco gefunden. Das Original-Exemplar habe ich nicht gesehen, wohl aber ein im Wiener Hof-Muscum befindliches Exemplar von nahezu demselben Standort, auf welches die Originaldiagnose vorzttglich passt. — Di® Narbenfortsatze sind aber winzig und liegen beiderseits neben deni viel grosseren Rostellum an der oberen Wand der Spornbildung. — Pflanzengeographisch interessant ist sie als nordwestlichste Habe- naria-Art in Amerika mitten in einem Gebiet, welches sonst nur Platanthera Arten beherbergt. Ich gestehe, dass ich die Pflanze zu- eret fUr eine Platanthera gehalten habe, bis reichlicheres Material mich eines Besseren belehrte. ? Platycoryne. 409a. Habenaria pleistadenia Rcbb. f. JJltra spithamea foliis basilaribus geminis (?) cuneati-oblongis api* culatis (0,07—0,02 m) siccis bene nervosis, caule gracili so* lido (exc. inflorescentia 21 cm alto, inflorescentia 6 cm) in- fenie calvo medio pilis glandulosis sparsis apicem versus et apice copiosissimis vestito, vaginis distantibus lineari-lanceis acuminati-subulatis paucis glandipilibus, racemo densiusculo plurifloro dein secundifloro, bracteis anguste lancei-acuminatis glandipilibus ovaria glandipilia demum curvula non aequanti* bus, sepalis triangulis obtusis, lateralibus sublongioribus, om¬ nibus extus parce bine versus obtuse angulatis, labello ligulato acuto basi utrinque falcula lineari acuminata diametrum lami- — 409 — nae transversum non exeedente, cruribus stigmaticis abbrevia- tis retusis, canalibus antlierae ascendentibus brevissimis.“ ffnbenaria pleistadenia Rchb.f. in Journ. Linn. Soc. XXI (1884), 404. Trop. Ost-Afrika. Kilimanjaro 3000-3300 m. »Affinis Hab. croceae Schweinf. et Hab. Guingangae Rchb. f. foliis et pilis glandulosis abunde distincta.“ Ich habe die Pflanze nicht gesehen. Da Reichenbach die Petalen nicht beschrieben hat, so ist bei dem sonst (der Beschrei- bung naeh) ziemlich auffiilligen Habitus die Zugehorigkeit zur Gruppe » latycoryne* trotz Reichenbach’s Versicherung keineswogs iiber jeden Zweifel erhaben. Wenn die Pflanze zwei basilare Laubblatter von dieser Grbsse (7 cm: 2 cm) besitzt, wenn der Bliltenstand ein- seitwendig wird, wenn ferner die Sepalen gleich gross sind (was 810 zu sein scheinen, da Reichenbach sich wohl sonst anders aus- gedrttckt hatte), so sind auch ohne die an Cynosorchis erinnernde e aarung grade Merkmale genug beisammen, um eine Zugehbrig- fceit zu Platycoryne anzufechten. Habenaria raricolorata Rchb. f. ex Oliv. in Trane. Linn. ser. 3 U (7887), 350 ~ nom. nudum. Diplomeris D. Don. Diplomeris D. Don Prodr. FI. Nepal. 26 ; Lindl. G. et Sp. Orch. J >0;Endhcher Genera (1837)210; Meissner Genera (1842), 380; Bentham l 4 Hookcr Genera (1888), 627 ; Pfitzer in Engl. Nat. Pfl. Earn. II, Abt. 6, u. 95. Diplochilus Lindl. Bot. Reg. sub t. 1499. — Paragnathus bprengel Syst. Veget. HI, 675. Sepala petalaque plerumque majora subsimiUa patentia, a e tom simplex rotundatum longe calcaratum, anthera brevis reclinata, eanales antlierae longe produeti, caudiculae lon- gissimae, glandulae nudae, rostellum magnum dilatatum (labium supenus formans), processus stigmatici 2 membrana uniti (la- wum inferius formantes). — Herbae humiles plerumque pilosae biono- v. diphyllae, scapus folia vix excedens uni- v. biflorus (rarms 3-florus) flores magni conpicui. — Species paucae In- ae septentrionalis montibus indigenae. biM Die N . arbenforte atze sind durch eine Membran verbunden, und b en & 6wis scrmassen eine Art Unterlippe zu der vora unfrucht- mTiT arben j a PP en — dem Rostellum — gebildeten Oberiippe. Dies ™ reicht hin, um die Gattung als zu Recht bestehend zu echtfertigen. Die andren Merkmale der Saule sind gena u wie bei i ® Dana der Habitus allein wflrde kein Hinderniss sein, sie Habenaria zu vereinigen, wie Griffith dies bekanntlieh gethan hat — 470 — Claris specierum. A. Calcar longissimum interdum scapo aequilongum. Petala late ovata. 1. Dipl, pulchella Don Petala fere suborbieularia, flores maximi. 2. Dipl. Boxalli Bolfe Petala angusta linearia. 3. Dipl, hirsuta Lindl. B. Calcar breyius vix duplo longius quam labellum. 4. Dipl, chinensis Bolfe 1. Diplomeris pulchella Don. Tuberidio globoso pisi magnitudine, caule ad 15 cm alto basi cataphyllis 1 v. 2 et 'foliis 2 linearibus acuminatis ipsum aequantibus vestito, bractea late ovata cucullata acuta quam ovarium breviore. Sepalis oyati-oblongis acutis petalis aequilongis late ovatis, labello cuneato obcordato dente triangulo in sinu quam sepala petalaque bene longiore, calcari incurvo iiliformi apicem ver¬ sus inflato acuto, gynostemio magno, rostello membranaceo supra emarginato quam anthera plus duplo longiore, canalibus antherae cum eo connatis, processubus stigmaticis compressis carnosis protensis quam canales arrecti duplo brevioribus. Diplomeris pulchella Don. Prodr. 26 ; Lindl. G. et Sp. Orch. 330 et Joum. Linn. Soc. HI, 44; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 167. — Hdbenaria uniflora Griff. Ic. Plant. Asiat. t. 338 fig. 2. — Orchis uni- flora Boxb. FI. Ind. Ill ; 452 et Griffith Notal. Ill\ 368. — Paragnathis pulchella Spr. Syst. Veg. HI, 694. Herb. East Ind. Comp. 5314/1\ Ost-Indien. Khasia Hilgel, 13—1500 m (Roxburgh, Wallich!). 2. Diplomeris Boxalli R. A. Rolfe. Ms. Tube- ridiis oblongis, caulibus 15—20 cm aids basi tantum foliatis, foliis linearibus acuminatis caulem aequantibus, scapo unifloro bractea ovata acuto ovarium aequante. Sepalis ovati-triangulis acuminatis petalis multo majoribus late oblongis v. suborbicu- laribus acutis apiculatisve, labello maximo e basi cuneata di- latato (v. subrhombeo) antice sinuato dente parvo triangulo interposito, calcari filiformi dependente quam ovarium ter lon¬ giore; processubus stigmaticis canalibusque caudicularum ae¬ quilongis protensis. — Flores pulcherrimi inter maximos ge¬ neris 4—5 cm diam, calcar 5 cm longum. Diplomeris Boxalli Bolfe. Mss. herb. Kew. Lower Burmah (Mr. Boxall!) — 471 S. Diplomeris hirsuta Lindl. Tuberidiis parvis oblongis folio 1 basilari oblongo acuto amplexicauli ad 6 cm longo ad 2,5 cm lato longe hirsuta ut tota planta caule ad 8 cm alto saepissime unifloro, bractea cucullata late oblonga acuta vaginante quam ovarium breviore. Sepalo dorsali late oblongo acuto lateralibus ovatis acutis omnibus sparsim pilo¬ sis, petalis angustis linearibus simplicibus, labello maximo e basi cuneata flabellato antice rectuso utrinque rotundato si- nuato dente triangulo in sinu, calcari filiformi scapum fere aequante incurvo; gynostemio magno, antherae canalibus pro- tensis, cum rostello maximo emarginato cucullato tenui supra lobato connatis arrectis, processubus stigmaticis brevioribus parallelis. — Flores speciosi campanulati 3 cm diametro, cal¬ car 5 cm long. Diplomeris hirsuta Lindl. G. et Sp. Orch. 330; Hook. f. in FI. Brit Ind. VI, 167. - Diplochilos hirsutum Lindl. Wall. Cat. N. 7065 ft Lot. Beg. unter 1.1199. Son Tr / ?f ischerTheil dea Himalaya. Nepal (Wallich!). West Bhootan . 4 ; diplomeris chinensis R. A. Rolfe. „Tubere ovoidei-globoso, caule abbreviato monophyllo, folio lanceolato acuto basi attenuato, scapo gracili glabro unifloro bractea ob- ongi-laiiceolata subacuta concava, sepalo postico ovati-oblongo » ’l 80 ’ lateralibus obliquis late semiovatis obtusis, petalis ob- 1( P«s latissime semiovatis brevibus apice rotundati-obtusis, a lo obovati-orbiculari trilobo basi hreviter et latissime un- guiculato lobis late obovatis truncatis v. emarginatis, calcari ongato basi inflato conico apice gracili, columna lata. — a erid. 5—8 lin. (1—1,2 cm) longum, folium 6 cm longum 10 mm latum, scapus 5 cm—10 cm longus, bractea 6— mm lon ga, sepala 9 mm, lateralia 6—9 mm lata, petala mm longa 6—7 mm lata, labellum 1,2—1,5 cm longum, CaIcar 1-5-2,3 cm longum." ^Remarkable for the inflated balse of the spur. w Diplomeris chinensis B. A. Rolfe in Kcw Bullet. 1896, 203. word-West-China; Chekiang, Tieutai Alt. 330 m. (Faber N. 95!) 472 Cynosorchis Thouars. Cynosorchis Thouars Orch. Afric. {1823) tab. 13-15. - Cynorchis (sphalmate Lindleyi et auctorum complurium) Lindl. G. et Sp. Orch. 330 ; Endlicher Genera (1837), 210 ; Meissner {1812), Genera 380 ; Bentham et Hooker Genera 1IT, 628. — Amphorchis Thouars (1822) Orch. Afr. t. 4 et 5; Blume (1856) Mus. Lugd. Bat. II, 190 ; Bindley in Joum. Linn. Soc. VI {1861), 139. — Gymnadeniae spec. e. p. Sepalo dorsali ovato plus minusve cucullato, sepalis late- ralibus majoribus oblongis, petalis plerumque multo angustiori- bus cum sepalo dorsali gal earn formantibus, labello calcarato rarissime ecalcarato trilobo, rarius simplice, lobis magnitudine quam maxime diversis, lobis lateralibus simplicibus, lobo inter- medio' simplice v. emarginato v. bilobulo v. adeo bipartite, ut labellum „quadrilobum“ appellandum sit,; gynostemio humili plus minusve reclirato, rostello trilobo, lobis lateralibus valde productis cum anthera canales caudicularum formantibus, lobo intermedio parvo triangulo v. oblongo plus minusve cncullato, processubus stigmaticis sub rostelli brachiis absconditis cum eis coalitis, ea nunquam superantibus, stigmatibus ipsis semper liberis capitatis v. compressis. — Flores resupinati v. non resupinati saepius purpurei y. rosei interdum versicolores. — Plantae plerumque terrestres, tuberidia 1 v. 2 globosa v. ovoidea, folia 1 v. 2 rarius 3 semper basilaria saepius totam plantain subaequantia glabra, caulis rhachis bracteae, ovaria plus minusve glanduloso-pilosa. — Africanae pleraeque insulae Madagascar insulisque Mascarensibus una adliuc Japoniae australis incola. Die Gattung Cynosorchis ist scharf charakterisirt sowoh! durch den eigentUrolichen ziemlich monotonen Aufbau und ihren BlOtenbau, eowie durch die Merkmale der Saule und verliert von dieser strong umschriebenen Charakteristik wenig, wenn man die Diagnose so fasst, dass Amphorchis Thouars und Arnotti mithineinbezogen wer- den. Alle hierher gehorigen Arten haben ein gewaltig entwickeltes Rostellum, dessen mittlerer Teil ein kleines, oft kapuzenahnlich ausgehOhltes Dreieck bildet, welches aber beiderseits in 2 mftchtigo Arme auslauft. Diese bilden den grSssesten Theil der Antheren- canale, in welchen die ebenfalls stark verlangerten Antherenstielchen atecken. Die Narbenfortsiitze sind an diesen Rostellarkorper an- gewachaen und liegeu meist gans daruntor .versteckt rechts und 473 — links vom Eingang des Spornea, biaweilen liegen sie halb aeitlich, bisweilen — aber aelten — ganz und gar aeitlich. Immer sind aie hia auf die Narben selbat mit dem Rostellum verwachsen und hierin liegt der Unterachied zwischen dieser Gattung und Habenaria, wo Rostellum und Narben fortafttze stets acharf getrennt sind. Die An- there ist biaweilen stark nach hintenllber gebogen, biaweilen aehr wenig. _ Was die Orthographic des Gattungsnamena betrifft, ao hat der Autor, Aubert du Petit-Thouars, Cynosorchia geachrieben nnd daunt ist, wie in alien ahnlichen Fallen, ao auch hier jede Discussion ahgeschnitten. Dem Yerf. ist es leider frilher ebenfalla passiert, den von Lindley willkflrlich geanderten, und von anderen Autoren leider beibehaltenen Namen, anzuwenden. In der folgenden ufzahlung sind alle Arten unter dem Gattunganamen Cynosorchia und unter Beibehaltung der uraprttnglichen Autornamen beschrieben worden, gleichviel, 0 b dieso Autoren ihre Arten unter Cynorchia Oder Cynosorchia geachrieben haben. Ea ist misalich, eine derartige Correctur vorzunehmen, aber immer ist aie daa kleinere von zwei Ube n, denn das andere, die Vermehrung der Synonyma, ist un- sweifelhaft grosser. . (Abgeachloasen im August 1897.) I. Eucynosorchis. Ridley in Journ. Linn. Soc. XX, 519. L Flores subcorymbosi, inflorescentia multiflora congesta. Labellum manifeste quadrilobum. 1. C. calanthoides Krzl. Labell. trilobum lobus intermedins emarginatus. j, 2. C. gibbosa Ridley • -Flores racemosi. inflorescentia elongata plerumque multiflora. 1. Flores maximi, labellum 4—5 cm longum. 3. C. grandiflora Ridley Calcar ovario aequilongum, rostelli lobus medius angustus. 4. C. uniflora Ridley Calcar quam ovarium brevius, rostelli lobus medius ktas. 5, C. speciosa Ridley Calcar vix dimidium ovarii aequans et brevius quam labellum. 6. C. flexuosa Lindl. 3. Flores mediocres, labellum 1 cm longum. Calcar ovarium et labellum aequilonga. 7. C, purpurascens Lindl. — 474 Calcar brevius abrupte saceatum. 8. C. Boryana Lindl. 4. Flores minores, 1 cm diam. v. vix majores. f Calcar et ovarium longa et fere aequilonga. 9. C. fastigiata Thouars ff Calcar quam ovarium brevius. § Lobus intermedius labelli brevior quam laterales. . Lob. interned, linearis. 10. C. elata Rolfe Lob. interned, triangularis calcar breve apice inflatum. 11. C. purpurea Krzl Lob. intermed. semiorbicularis calcar x /a ovarii aequans non inflatum. 12. C. elegans Rchb. f. §§ Lobus labelli intermedius major quam laterales parviflorae. A. Lobi laterales lineares v. ligulati.] a. Flores omnino pilosi. 13. C. Boiviniana Krzl p. Flores glabri (excepto labello saepias mi* nutissime puberulo). 1. Calcar sacculatum. 14. C. b'achycentron A. Rich. 2. Calcar extinctoriiforme vix curvatum. 15. C. aurantiaca Ridley 3. Calcar infundibulare apice clavatum. 16. C. lilacina Ridley 4. Calcar cylindraceum obtusum. 17. C, hispidala Ridley 5. Calcar in alabastris sacculatum sub anthesi cylindricum. Labelli lobus intermedius oblongus ob- tusus. 18. C. tmella Ridley Labelli lobus intermedius ligulatus acutus. 19. C. Baronii Rolfe 6. Calcar attenuatum apice breviter et subito uncinatum. 20. C. Ridleyi Durand et Schins — 475 — B. Labelli lobi laterales rhombei interned, cune- atus. 21. C. japonica Krzl. C. Labelli lobi (later, et intermedius) obovati. 22. C. gracilis Krzl. D. Lobi labelli laterales in angulos plerumque triangulares extrorsos reducti. 1. Lobus intermedius obovatus fere orbicularis. 23. C. cylindrostachya Krzl. 2. Lob. interned, linearis calcar cylindricum. 24. C. imerinensis Ridley 3. Lob. intermedius lanceolatus calcar sigmo- ideum. 25. C. sigmoidea Krzl. 4. Lob. intermedius cuneatus retusus apicu- latus. 26. C. calcarata Durand et Sclrine E. Labellum antice bifidum v. trifidum. § Labellum antice trifidum lobi aequales. 27. C. paucifolia Rchb. f. §§ Labelum bifidum. Calcar longum filiforme. (Flores lutei brun- nei striati more Telipogonis). 28. C. Betsileensis Krzl. Calcar breve. (Flores omnino glandulosi pilosi). 29. C. glandidosa Ridley F. Labellum omnino simplex. § Labellum cuneatum obcordatum. 30. C. tenerrima Ridley §§ Labell. ligulati-oblongum acutum. Calcar filiforme apice vix v. non inflatum. 31. C. gcdeata Rchb. f. Calcar basi filiforme deinde per 2 /z longitudi- nis inflatum. 32. C. stenoglossa Krzl. §§§ Labellum a basi latiore augustatum. 33. C. brevicomu Ridley crasi’ C ? nos< ? rchis calanthoides Krzl. Radicibus ■ 0 Satls lon 8i s > caule valido circ. 50 cm alto incurvo (an semper ?) f 0 u 0 lanceolate maximo ad 40 cm longo 10 cm lato oblongi- vagina l bracteiformi magna lanceolata foliacea — 476 — apice recurva, racemo 10 cm longo densifloro multifloro (30—35), bracteis late lanceolatis v. oblongis subito in apicem circinn- atum contractis qaam ovarium semilongis 3 cm longis, ovariis pedicellatis 5—6 cm longis anguste fusiformibus. Sepalo dor- sali oblongo eucullato aeuto cum petalis multo angustioribns lineaiibus obtusis uninerviis galeam formantibus, sepalis late- ralibus fere semiorbicularibus deflexis, labelli quadrilobi lobis lateralibus rhombeis autice retusis, lobi intermedii lobulis pau- lum angustioribus ceterum aequalibus antice crenulatis, calcan pendulo filiformi tenui vix curvato ovarii tertiam fere aequante, anthera humili, rostelli lobis lateralibus v. brachiis anguste triangulis lobo intermedio aequilongo lato lineari retuso, pro- cessubus stigmatis capitatis, capitibus incrassatis sub emar- ginatis fere omnino cum labello coalitis, labelli basi cum ro- stello coalita, polliniis parvis, caudiculis longis (7—8 mm) glan- dulis minutis. — Flores purpurei fere maximi generis, sepala 1 cm longa 5 mm lata, labellum 2,5 cm longum, calcar 3,5 cm. Habenaria calanthoides Krzl. in Abhandl. naturw. Ver. Bremen VII {1882), 260. — Cynorchis gibbosa Ridley in Journ. Linn. Soc. XX {188$, 331 et XXI (1885), 514; Rolfe in Journ. Linn. Soc. XXIX {1891), 57. Madagascar. Alabi (Dr. Rutenberg!, Scott Elliott N.2056!) 2. Cynosorchis gibbosa Ridley. Caule45—50cm alto, foliis basilaribus 1—2 ovati-lanceolatis, seapo erecto his- pido, foliolis in scapo 2 distantibus lanceolatis acuminatis, ra¬ cemo multifloro corymboso, bracteis lanceolatis acuminatis hirtis quam ovarium semilongis. Sepalo dorsali ovato v. lanceolate acuto basi excavato apice recurve, lateralibus inaequflateribus oblongis obtusis, petalis angustioribus, labello e basi lineari trilobo, lobis lateralibus angustis lineaiibus obtusis incurvis> lobo medio spathulato emarginato, calcari longo gracili incurvo clavato apice acuto; processubus stigmaticis longis lineaiibus, rostello lobo intermedio parvo, brachiis et antherae canalibus longissimis. — Flores magni speciosi illis C. calanthoidis Krzl* paulo minores. Cynosorchis gibbosa Ridley in Journ. Linn. Soc. XX {1883), 331 Madagascar. Imeriua (Deans Cowan!) v , Die Pflanze ist vom Autor selbat mit Cyn. calanthoides * identificiert worden. Herr Rolfe hat sie ajftter wieder als Art 477 erkannt und ich sehliesse mich dieser Auffassung an. Der Auf- treihung des dorsalen Sepalum, worauf hin Herr Ridley den Namen I gibl>osa“ gemaeht hat, lege ich gar keine Wichtigkeit bei, da nahezu alle Cynosorchis-Arten dies zeigen; aher Punkt fOr Punkt zeigt die Pflanze Abweichungen von C. calanthoides. 3. Cynosorchis grandi flora Ridley. Caule ad 30 cm alto basi cataphyllis 2 magnis ringentibus obtusis vestito plerumque monophyllo, folio lineari-lanceolato acuminato basi vaginante 20 cm longo 3—3.5 cm lato, scapo gracili foliolis 3 instruct©, racemo coiymboso pauci—plurifloro, brae- teis ovatis acuminatis pedicellum vestientibus, rhachi et ovariis sparsim glandulosi-setosis. Sepalo dorsali ovato acuto cucul- lato, lateralibus majoribus dimidiatis oblongis obtusis valde reflexis, petalis e basi ovata acuminatis subfalcatis quam sep. dorsale paulo longioribus, labelli quadrilobi lobis inter se vix divepis e basi angusta cuneatis fere spathulatis antice oblique rescissis crenulatis, calcari labellum aequante quam ovarium bene breviore apicem versus subito ampliato obtuso, sparsim glandulosi-setoso; rostelli lobo medio producto triangulo apiee (in alabastro quidem) deflexo reflexoque, brachiis bene lon- Sioribns extus utrinque in lobulum triangulum auctis, antherae canalibus brachia paulum excedentibus, processubus stigmaticis semilongis stigmatibus ipsis liberis magnis. — Flores speciosi pnrpurei, ut videtnr versicolores, sepalum dors. 7 mm, lateralia tom, labellum 2,5—2,7 cm, calcar 2,5 cm longa. Cynosorchis grandiflora Ridley in Journ. Linn. Soc. XX (1883) “ ■ Hue Cynos. Lotciana Rchb . f. in Gard. Chron. I (1888), 424 . adagascar. Ankafana (Deans Cowan; Joh. Braun, ohne Stand- ortwngabe!) beiden von Herrn Ridley unterschiedenen Varietftten a mit S7 Ur ” e p Ubelh,m und Seruchlosen BlUten und f» mit wei«.m am bruude purpurroten Labellum und wohlriechenden Blflten V ""r Ver schiedene Phasen derselben BlUten zu sein. Starke fl ~ e " heite “ < oder Farbenwechsel?) finden wir auch bei Cyn. stinunt i lndl Die Besc breibung von Reichenbach’s Cyn. Lowiana n 811611 Hauptpunkten fast wortlich. Ion • 4 * Cynosorc his uniflora Lindl. Tuberidiis ob- 2 rad- viUosk ’ caule 10—25 cm alto tenui, foliis 1 v. calibus lineari-lanceolatis acuminatis scapum aequantibua 4?8 v. illo paulum longioribus, foliolo 1 minuto in scapo, memo 1— paucifloro, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis quam ova¬ rium multo brevioribns. Sepalo dorsali ovato aeuto, lateralibns semi-oblongis latis obtusissimis, petalis sepalo dorsali aequilon- gis e basi ovata acuminata subfalcato, labello medio puberulo quam sep. dorsale ter—quater qnam lateralia bis longiore qua* drilobo lobis inter se vix diversis ex basi lineari cuneatis an- tice dilatatis cuneatis oblique rescissis, calcari curvulo filiformi apice vix incrassato, quam labellum paulum longiore aequante; rostelli lobo medio elongato antice bifido, braehiis et caudi- culis polliniorum paulum longioribus, processubus stigmaticis subbrevioribus. — Flores speciosi ut videtur versicolores, sep. dors. 8 mm long, later. 1 cm labell. 2,7—3 cm long et inter lobos lateral. 2 cm lat. calcar 2,5 cm ovarium 3 cm longa. Cynosorchis uniflora Lindl. G. et Sp. Orch. 331; Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI (1885), 513. - Hue C. Brauniana Krzl. in Engler* Jahrb. XVII (1893), 62. Madagascar (Lyall, Hilsenberg et Boyer!) Ankafana (Deans Co¬ wan!); (Job. Braun, ohne genauen Standort!). 5. Cynosorchis speciosa Ridley. Foliis 2 h»- ceolatis loratis angustis usque ad 27 cm longis ad 2 cm latts, scapo ad 35 cm alto validulo, vagina singula ampliata acu minata in scapo, racemo multifloro laxifloro, bracteis lanceo- latis acuminatis circ. 2 cm longis. Sepalis oblongis ovatis obtusis lateralibus falcatis, petalis multo angustioribus lanceo- latis acutis, labello magno quadrilobo 2,5 cm longo, \obis <> longis obtusis apice paulisper dilatatis, calcari quam ovaiium breviore pendulo apicem versus attenuato, antliera dorso nata, rostelli lobo medio quadrato lato ereeto quam bracua antberae et canales multo breviore, antheram ipsam fere SAP* rante; processubus stigmaticis infra rostelli brachia absc ?"\. — Flores magni speciosi illis C. uniflorae fere aequimagn> albi s. pallide purpurei macula violaceo in centro. Cynosorchis speciosa Ridley in Journ. Linn. Soc. XXU (* Madagascar, Ambatovory (Fox N. 18!). 6. Cynosorchis flexuosa Lindl. Tuberidiis ob* longis parvis 2 cm longis vix 1 cm diam, caule ad — 1?9 — alto temii, eataphyllo 1 satis magno ringente in basi, folio 1 scapum aequante anguste-lineari acuminato circiter 40 cm longo 1,5 cm lato, racemo elongato flexuoso paucifloro—pluri- floro laxifloro, bracteis oblongis acntis vix dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso cucullato, lateralibus snblongioribus oblongis obtusis subobliquis, petalis linearibus falcatis acuminatis, labelli trilobi lobis lateralibus late-lineari- bus antice retusis, lobo intermedio cuneati-obtriangulo antice profunde bipartito, partitionibus brevioribns qnam laterales, calcari flliformi snbulato curvulo ovarii vix dimidium aequante, quam labellum paulnm breviore; processum stigmaticorum ca- pitulis vix prominulis, rostelli lobo intennedio lineari-ligulato retuso lateralibus triangulis aequilongis. — Flores inter ma- jores generis, purpurei v. sulfurei et medio purpnrei vel lutei, sepal a 7 — 8 mm longa, labellum fere 2,5 cm, calcar 2 cm longa. Cynosorchis flexuosa Lindl. G. et Sp. Orch. 331\ Rchb. f. Otia 17, 72 ’’ Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI {1885), 574. — Hue Cyn. angusti- petala Ridley i n Journ. Linn. Soc. XXI , 574. Madagascar. Lyall (fide Lindley!) Nossi Komba (Hildebrandt 3257!) Iraerina (id N. 8737 u. 3838!) (Hilsenberg u. Boyer ohne N.!) Itasai - See (kutenberg!) (Perville N. 588!) (Bernier N. 852, 2«« en¬ voi!) ^Nosai-Be (Perville N. 423 u. 448!) Ambongo (Pervill6 149!) Herbarien vorhanden sind, zeigt ahnlich, wie unsere Wiesen-Orchi- aeen, die Neigung in der Fftrbung stark zu variieren. Die gelblich Oder gelb-bluhenden Formen nur auf die Farbung hin als besondere buci D au ^ 8te ^ en ; hier ebenso wenig an wie bei Orchis sam- 7. Cynosorchis purpurascens Lindl. Caule ad 40 cm alto tenni catapliyllis 2 ringentibus in basi, folio 1 (v. rarius 2) caulino basilari lineari-lanceolato, lanceolato v. oblongo acuminato scapi 2 / s v. enm apicem usque aequante, 10—25 cm longo 2—3 cm, lato, subcorymbosa 1- plurifloro, bracteis quam ovaria bene brevioribns ovatis acutis. Sepalo orsali ovato cucullato acuto, lateralibus dimidiatis subobliquis oblongis obtusis, petalis minutis falcatis linearibus, labelli puberuli maximi basi linearis lobis lateralibus cuneati-spathu- * tls antice retusis oblique resect is, lobi intermedii cuneati ftlte-bipartiti lobulis subaequalibus, calcari labello aequilongo — 480 — buam ovarium paulo breviore filiformi apice clavato; anthera perbrevi rostelli lobo intermedio producto antice bipartito lobis v. brachiis lateralibus V* - 7* longioribus, processubus stig- maticis quam bracbia semilongis. - Flores pulchre purpurei v. rosei, sep. dors. 8 mm, lateralia 10 mm, labellum et calcar 2,5 cm longa. Cynosorchis purpurascens Thouars. Orch. lies Afr. t. 15; Lindley G.etSp. Orch. 331; Moore 11. Mctur. tt SeycheU. 337 \ Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI, 515. — Gymnadenia purpurascens A. Rich. Orch. Maur. 29, t. 6,1. Madagascar. Nosi-Komba (Hildebrandt N. 8349!) Antanana¬ rivo (Rutenberg!), (Lyall, Thouars ohne N.!) — Nossi-Be (Perviltf N. 724!) St Marie (Boivin N. 1094!) — Obne Standort (Boivin N. 1070!, A. Richard N. 217!) 8. Cynosorchis Boryana Lindl. Tuberidiis ob- longis v. ovalibus, caule 15—20 cm alto tenui monophyllo, cataphyllo 1 scarioso pellucido acuto ringente in basi, folio ovati-lanceolato acuminato ad 10 cm longo ad 1,5 cm lato, squama unica acuminata ringente in medio caulis, racemo elon- gato pauci-plurifloro laxifloro, bracteis brevibus ovatis acumi* natis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus paulum majoribus ceterum aequalibus, petalis mi- noribus ovati-oblongis obtusis, labelli ter longioris lobis late¬ ralibus divergentibus intermedio antice emarginato, ceterum aequali omnibus cuneatis retusis margine leviter crenulatis, calcari brevi curvulo Apice valde inflato; gynostemio recto, rostelli brachiis extus involutis caudiculas omnino tegentibus, lobo inteimedio rostelli breviore obtuse triaugulo, capitulis processuum stigmaticorum vix prominulis omnino adnatis. — Flores inter mediocres generis 1,2 cm longi, sepala petalaque 7—8 mm longa, calcar 3 mm. Cynosorchis Boryana Lindl. G. et Sp. Orch. 331; Moore in Baker Flora Maurit. 337, — Gymnadenia Boryana A. Rich. Orch. R* 1 France etc. 28 t. 6. (icon, habitus mediocris, analysis praesertim B 0 * nino erronem!) Mauritius. Mont du Pouce (Bory ex L ndley!). Madagascar. Di«g° Suarez (Boivin 2364!). ». Cynosorchis fas tigi at a Thouars. Tubeiidii* oblongis 2—3 cm longis vix 1 cm crassis, caule gi'acih 25 - 4si — V. 30 cm alto basi dipliyllo v. triphyllp, foliis lanceolatis ac\t- niinatis ad 15 cm longis 1,5 cm latis, squamula 1 bracteiformi in scapo, racemo corymboso paucifloro (1—4), bracteis lanceo¬ latis acuminatis pedicellnm tantum ovarii longe attenuati 3,5 cm longi aequantibus. Sepalo dorsali late-ovato cucullato, late- ralibus majoribus oblongis obtusis, petalis linearibus falcatis r. sepalo dorsali galeam formantibus, labello multo majore quadrilobo lobis omnibus subaequalibus, calcari satis longo filiformi ovarii longi fere 2 /z aequante, gynostemio satis crasso, antbera paulum reclinata, rostelli brachiis paulum elongatis lobo medio paulo longiore, processubus stigmaticis compressis crassis papillosis. — El ores inter minores generis, sepala peta- laque 4 — 5 mm longa, labellum 6—7 mm, calcar 2,5 cm lon- gum, ovarium c. pedicello brevi 4 cm; sepala extus rosea intus virescentia, petala rosea, labellum pallide viride. Cynosorchis fastigiata Thouars Orch. lies Afr. 1.13; Undley (( Vy - norchis) G. et Sp. Orch. 332 ; Moore in Baker FI. Maurit. et Seychell. 337 ’ Bidley in Journ. Linn. Soc. XXI, 515 ; Bot. Beg. t. 1998 . - Gymnadenia fastigiata A. Bich. Orch. Maur., 25; Bojer Hort. Maur. 310 (ex Bidley). Madagascar. (Baron N. 204, N. 492!); (Commerson!). St. Marie (Boivin N. 1695!). Nossi B6 (Pervill6 N. 750 u. 145!) (Perrottet 1820!) Ino Innereu der Insel bei Moromonka (Scott Elliot N. 1778 u. 2251!). Mauritius (Siebert Flor. maur. exa. n, 169!). Comoren bei Moeiy (Boivin ohne N.!). Bourbon (Commerson, Boivin N. 10S9!). 10. Cynosorchis elata Rolfe. Tuberidiis oblon¬ gis ovalibus 2 cm longis 1 cm crassis, foliis 2 suboppositis basil aii bus inaequalibus oblongis acutis s. ovati-oblongis acu- tioiibus ad 8 cm longis 4 cm latis v. 5 cm longis 2 cm latis, scapo gracillimo 30 cm alto foliolis bracteiformibns 4—5 ve- stito, racemo paucifloro—plurifloro ad 10 cm longo, bracteis °' T atis acuminatis perbrevibus. Sepalo dorsali galeato acuto apiculo reflexo, lateralibus angustioribus obovatis obtusis, la- u^lli basi rectanguli lobis lateralibus oblongis obtusis cum in- tei medio an gustiore lineari obtuso cruciatis, calcari fusiformi cm longo obtuso; rostelli brachiis triangulis satis latis, obo iutermedio lato obtuso vix brevioi*e, processuum stigma- ticorum capitulis labello adnatis nitides. — Elores rosei inter 31 — 482 — mediocres generis, sepala 8—9 mm longa, labellum 1,2 cm, calcar 1,3—1,4 cm longum. Cynosorchis data JRolfe in Joum. Linn. Soc. XXIX, 58, Madagascar. Fort Dauphin (Scott Elliot N. 2477!). 11. Cynosorchis purpurea Krzl. Caule 20— 25 cm alto, foliis 3 basilaribus lineari-lanceolatis acuminatis ad 10 cm longis ad 1 cm latis, foliolis 3 bracteiformibus in scapo, racemo paucifloro laxifloro, bracteis ovatis acutis quam ovario multo brevioribus. Sepalo late ovato acuto cum petalis angustioribus sublongioribus ovatis acuminatis galeam forman- tibus, sepalis lateralibus late oblongis subobliquis obtusis quam dorsale duplo majoribits (si mavis oblongis dimidiatis), labello e basi late euneata trilobo, lobis lateralibus majoribus late linearibus oblique retusis margine subrepandis, lobo intermedio brevi triangulo obtuso, calcari brevi vix dimidium labelli ae- quante curvulo apice inflato; rostelli lobo medio late triangulo, lateralibus aequilongis antice bipartitis partitione exteriore uncata, processubus stigmaticis latissimis utrinque infra ro¬ stelli brachia pone ostium calcaris, pollinis generis, ftnthera humili obtnsa. — Flores pulchri roseo-purpurei, sepal, lateral. 8 mm longa, labellum 1 cm longum, 8 mm latum. Habenaria purpurea Thouars. Orch. lies A/r. t. 17. Madagascar. (Baron N. 623. Hildebrandt N. 3495!) Die vorliegenden Exemplare stimmen gut mit der Ahbildung in Du Petit Thouar’s Buch, ausgenommen das stark verzeichnete Labellum. Die Merkmale der Saule sind sehr eigentQmlich. I 1 ® Narbenfortsfttze sind breit gedrUckt und befinden sich unten an er Basis der Saule unterhalb der beiden sehr krftftigen Seitenarme eine Teil 1st hakig gekrttmmt, der andre grade vorwarts gestreckt. 12. Cynosorchis elegans Kchb. f. Tuberidiis more Orchides Morionis globosis, caule ad 22 cm alto flexuoso debili, foliis 2 v. 3 oblongi-lanceolatis acuminatis V a cau s aequantibus v. superantibus l0-rl5 cm longis, 1 cm latlS > loliolo 1 majore in scapo et minore paulo infra racemum, racemo congesto paucifloro, rhachi bracteis ovariis setosis, bracteis margine tantum setosi-ciliatis ovatis acuminatis ova lium aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso cucullato, late 483 ralibus paulum majoribus reflexis acutis, petalis oblongis sub- lalcatis obtusis quara sepalum dorsale longioribus, labello e basi cuneata dilatato, lobis lateralibus oblongis incurvis obtusis, lobo intermedio breviore rotundato (fere semiorbiculari) api- culato, calcari filiformi dimidium ovarii aequante obtuso; gyno- stemio generis, rostello parvo, brachiis paulum elongatis capi- tibus, processubus satis conspicuis. — Flores illis C. fastigiat&e Tii. aequimagni calcar multo brevius 5 mm longum. Cynosorchis elegans Rchb. f. in Flora 1888, 180 et in Gard Chron, 1888 1 , 421. - Gymnadenia muricata Brogn. in schedulis Herb. Mtts. Bourbon. Grand B6nard (Boivin N. 1071!) Die Art ist, abgesehen von eonstigen Merkmalen, wie die ausser- gewohnlich groasen Petalen, durch ihr Labellum von alien anderen unterschieden, dies erinnert in den Verhaitnissen und Umrissen der aeitenlappen und dea mittleren Lappens viel eher an Polyatacbya ala an irgend eiue Cynosorchis. 13. Cynosorchis Boiyiniana Krzl. n. sp. Tu- beridiis satis magnis ovoideis v. oblongis ad 2 cm longis 1 cm crassis, caule ad 25 cm alto monophyllo, folio basilari lan- ceolato ad 6 cm longo 1,3 cm lato acuto, foliolis 4 bractei- onnibus acuminatis in scapo, racemo paucitloro congesto, ibachi (necnon caule a medio tere) et bracteis ovatis acumina¬ tis oyariis duplo longioribus et lioribus ipsis extus omnibus ^parsim setosis. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus late 0 ongis v. dimidiatis subfalcatis acutis omnibus praesertim inteimedio cueullatis, petalis lanceolatis subfalcatis acuminatis 1 nerviis, labelli lobis lateralibus minutis liuearibus, inter¬ im io elongato oblongo acuto infra et supra puberulo erecto, can e lauee extinctoriifonni sensim angustato obtuso ovarii a . um a equante; anthera humili, rostelli lobo intermedio apice bifido et brachiis lateralibus eontiguis, processubus stig- ! ^ ls P au lum brevioribus divergentibus glandulis magnis. lal n ° reS pm Turei inter mediocres generis, sepala petala a um 6 mm longa, calcar l cm, ovarium fere 1,5 cm. 81* — 484 — 14. Cynosorchis brachycentra A. Rich. Tu-. beridiis pisi magnitudine, caule ad 15 cm alto tenuissimo flexuoso monopliyllo, folio elongato lanceolato acuminato ad 4 cm longo 7*~~cm lato. foliolis 3 acuminatis in scapo, racemo paucifloro (2—3), bracteis late ovatis acuminatis, rbachi bracteis ovorio glabris. Sepalo dorsali minuto ovato obtuso, lateralibus oblongis obliquis obtusis, petalis late ovatis sub falcatis obtusis, labello e basi cuneata trilobo, lobis lateralibus minoribus divergentibiis obtusis intermedio duplo longioi’e ob- longo obtuso disco puberulo, calcari brevissimo incurvo saceu- lato; gynostemio milii non viso, adsunt 2 tantum specimina cum 2 floribus evolutis. — Flores inter minimos generis vix 5 mm diam. Cynosorchis brachycentra A. Iiich. in sched. Mus. Paris. — Gym' nadenia brachycentra Brogn. in schedul. Comoren. Grande Benard (Boivin N. 1072!) Im Aufbau einem schwachen Exemplar von Cyn. elegans Rchb. f. Rhnlieh, aber sofort zu unterscheiden durch den Iftngeren Mittel- lappen des Labellum und den winzigen fast kugelrunden Sporn. 15. Cynosorchis aur an tiaca Ridley. Tuberidiis parvis, folio singulo angusto lineari, quam eaulis imulto bre- viore, caule gracillimo hispido praesertim basin versus, vagmis 3 dissitis hispidis in scapo, racemo laxifloro, floribus 8 9 aurantiaci-flavescentibus, bracteis lanceolatis acuminatis /» ovariorum aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuminato ga- leato, lateralibus angustioribus oblongis deflexis, petalis lan¬ ceolatis acuminatis, labello e basi cuneata trilobo porrecto, lobis lateralibus angustis linearibus, lobo intermedio longior® cuneato, calcari basi dilatato extinctoriiformi vix curvato, dimidium ovarii glandulosi-setosi aequante; antherae canalibu* et brachiis rostelli porrectis, lobo medio rostelli minuto, P 10 ' cessubus stigmaticis semilongis magnis. — Flores minuti vix 6 mm diam. Cynosorchis aurantiaca Bidley in Joum. Linn. Soc. XXII (1885),^ Madagaacar. Ankeramadinka (Dr. Fox ohneNo.! Baron N.^o J 16. Cynosorchis 1 i 1 acina Ridley. Folio basilar 1 singulo lanceolato brevi-petiolato caule ad 30 cm alto, folio is 2—3 lanceolatis acuminatis in scapo, racemo pauci—plurifl or0 » rhachi et ovariis dense setosis, bracteis lanceolatis acuminatis pedicellum et basin ovarii vestientibus Sepalo dorsali ovato acuto cucullato parvo, lateralibus multo majoribus, reflexis ob- longis ovatis obtusis, labelli lobi lateralibus minutis ligulatis obtusis, intermedio multo majore oblongi-lanceolato acuto, cat- cari crassiusculo 2 /a ovarii aequante e fauce infundibulari an- gustato cnrvulo apice clavato; rostelli lobo intermedio elongato bipartite canalibus antlierae et brachiis rostelli paulum bre- vioribus, processubus stigmaticis infrapositis fere semilongis stigmatibns antice subglobosis. — Flores inter minores generis, sepala 5 mm longa, labellum 7 mm, calcar 7—8 mm. Cynosorchis lilacina Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI {1885), 515. Madagascar. Ankafana (Deans Cowan! Baron N. 229! Lyall!) 17. Cy n o s o r c h i s h i s p i d u 1 a Ridley. Tuberidiis sa is magnis ovalibus 1,5 cm longis, foliis basilaribus 3—4 linean-laneeolatis acutis ad 6 cm longis, scapo 10-25 cm a to omnino rbacliin usque piloso, foliolis 3—4 bracteiformibus in scapo, racemo pauci-plurifloro, bracteis minutissimis acutis jliiam pedicelli paulum longioribus. Sepalo dorsali minuto or- icuari, lateralibus falcatis oblongis (si mavis semilunatis) antice acutis quam dorsale plus duplo longioribus, petalis njmutis ovatis falcatis, labelli lobis lateralibus minutis ligulatis 0 usis, intermedio majore oblongo obtuso, calcari cylindrico o tuso dimidinm ovarii aequante; rostelli lobo intermedio brevi ° nso, brachiis et canalibus antlierae valde elongatis, pro- cr “ u . s st i§4naticis paulum brevioribus, stigmatibus ipsis in- ■assatis. — Flores inter minimos generis, vix 3 mm longi. <_ynosorchis hupidula Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI(1885), 517. u “yaagascar. Imerina (Deans Cowan!). Ankafana (J. M. Hilde- brandt N. 3981!) ■cheJrV 0 “ Herni Rid,c y untersuchten Exemplare warcn augen- Minim T 8ehr dUrftig ’ die Massangaben seiner Diagnose zeigen die friedensSiend vertret P en aUZe * in kch,er Samm,un& zu * vis W C y n °s° r chis tenella Ridley. Tuberidiis par- obi CauIe ad 20 cm alt 0 tenui, foliis basilaribus 2 l 3 ° ngls v - oblongi-lanceolatis acutis 3—5 cm longis 8 mm— * c m latis, foliolis 2—3 in scapo bracteiformibus aeumina- — 486 — tis, racerao paucifloro subsecundifloro, rhachi et ovariis spar- sim setosis, bracteis ovatis acuminatis pedicellos aequantibus calvis. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus duplo majoribus reflexis oblongis obtusis subfalcatis, petalis subfatcatis lanceo- latis acutis, labelli lobis lateralibus ligulatis acutis divergenti- bus intermedio duplo longiore oblongo obtuso, calcari brevi cylindraceo apice paulum ampliato (in alabastris brevissimo sacculato) sepalis aequilongo; processubus stigmaticis compres- sis satis altis rostelli brachiis lobo intermedio subaequilongis. — Flores minuti, tepala vix 3 mm longa, calcar ad 4 mm. Gynosorckis tenella Ridley in Joum. Linn. Soc. XX U (1885), 121 • Madagascar (Fox!); Comoren, Grande Comore, Mohely (Boivin ohne No.!) Das Gynostemium zeigt die typischen Narbenfortsatze, das Rostellum ist etwas langer als bei den sogenannten typischen For- men, im Allgemeinen zeigt es aber ahnliche Verhaltnisse wie » 9 von Cyn. fastigiata Th. Der Vergleich mifc Cynos. tenerrima Kr*. ist ziemlich treffend. Alle von mir untersuchten Exemplars ha en nur 2 grundstandige Blatter, kein einziges 4, wie Herr Ridley es an giebt, doch scheint mir diese Abweichung zu unerheblich, da a andren Merkmale tibereinstimmen. 19. Cynosorchis Baronii Eolfe. Canle 10-24<® alto pubescente, foliis 2 basilaribus humistratis ovatis v. ova 1 lanceolatis acutis 5—10 cm longis 2—4 cm latis, racemolaxi- floro ad 8 cm longo, bracteis anguste lanceolatis acuminatis ad 1 cm longis. Sepalo dorsali late ovato cucullato obtuso> lateralibus longioribus oblongis obtusis subobliquis, petalis angulis obtuse acutatis levissime falcatis latere breviore a natis, labello pilosulo et ciliato e basi cuneata dilatato trilo lobis triangulis intermedio longiore acuto, lateralibus oblongis rectangule divergentibus calcari incurvo satis brevi ob » rostello complicato antice tridentato (brachiis et lobo m medio aequilongis), processubus stigmaticis utrinque stigmatibus ipsis liberis. — Flores illis Cyn. lilacinae Hi - paulo majores, sepala 6—7 mm longa sed latiora, labellum • calcari fere 1,5 cm, ovarium 2,5 cm long, hispidum. ^ Cynosorchis Baronii Bolfe in Joum. Linn. Soc. XXIX (WWh' Central-Madagascar. Andringitra-Berge (Baron 725!). Nor Madagascar? (Baron 5246!). — 487 — 20. Cynosorchis Ridleyi Durand et Schinz. Fo¬ lds basilaribus paucis (2—3) oblongis acutis brevipetiolatis ad 4 cm longis 2 cm latis, scapo tenui 20 cm alto v. paulo altiore squamis perpaucis distantibus vestito apicem versus sparsim setoso, racemo pauci-plurifloro rliachi et ovariis glan- dulosi-setosis, bracteis ovatis acuminatis quam ovaria ter bre- vioribus. Sepalo dorsali late oblongo obtuso, lateralibus ma- joribus subaequalibus acutis, petalis lanceolatis acutiusculis, labelli lobis lateralibus brevissimis obtusis intermedio obcuneato emarginato crenulato, calcari e basi infundibulari attenuate filiformi apice uncinato dimidium ovarii aequante; rostelli bra- cbiis elongatis utrinque late marginatis, processubus stigmati- cis paulo brevioribus capifcilis liberis, rostelli lobo mediano abbreviato, caudiculis longis, polliniis luteis (necque nigris ut observavit Ridley v. cl.) — Flores lilacini v. rosei parvi 8 mm diam, calcar 5 mm. Cynosorchis Ridleyi Durand et Schinz Conspectus Ft. Afr. 93. - Amphorchis lilacina Ridley in Jotirn. Linn. Soc. XXI, 518. Madagascar. Ost-Imerina (Hildebrandt 3730 e.p.!) (Baron N.229 fide Durand et Schinz Conspect. p. 92). Unter N. 3730 der Hildebrandt’schen Pflanzen sind 2 habituell ziemlich ahnliche Arten verteilt worden, nUmlich Cynos. calcarata Durand et Schinz und diese hier. Beide Arten sind ziemlich gut C. lilacina und durch die bei C. calcarata fehlende Behaarung des BlUtenstandes zu unterschoiden. C. lilacina scheint die seltenere von beiden zu sein. 21. Cynosorchis japonica Krai. n. sp. Planta pusilla tuberidiis longe ovatis 1,5 cm longis, foliis 2 radicali- bus lanceolatis acutis majore ad 3 cm longo 7 mm lato, al- tei '0 ter minore, scapo 4—5 cm alto, squama 1 bracteiformi in medio, racemo 1—2-floro, bracteis lanceolatis acuminatis dimidium ovariorum aequantibus eaque vestientibus. Sepalo dorsali ovato acuto eucullato, lateralibus semiovatis subfalcatis obtusis obsolete trinerviis, petalis brevioribus late ovatis ob- tnsissimis v. emarginatis uninerviis, labello plus duplo longiore quadrilobo, lobis lateralibus rhombeis, intermedio cuneato pro- luude bilobo, lobis lateralibus subsimilibus antice retusis mar- — 488 gine subrepandis, toto disco parce puberulo, calcariacuto bre- viore quam labellum et ovarium leviter inflato; gynostemio ut videtur generis, rostello et canalibus antherae certissime longe productis. »Low Chow Islands. A little Orchid picked up by a surgeon. Not in Wight’s collection." (Herb. Lindley, Kew!). Die Pflanze ist dem Aufbau und der Blttte nach eine typische Cynosorchis; nicht gesehen habe ich die Anthere und die basalen Teile des Rostellum, was von der lang vorgestreckten vorderen Partie des Rostellum zu sehen war, stimmt wiederum mit Cyno¬ sorchis. Auffallig ist das Vorkommen. Dass gewisse Gattungen vou Ost-Aftika an liber das ganze indische und malayische Florengebiet Vertreter haben, ist bekannt und dass die Lu-tshu-Inseln nicht eigentlich zum japanischen Florengebiet gehbren, ist ebenfalls ausser Frage; gleichwohl ist das Auftrete* einer exclusiv mascarenischen Gattung in Ost-Aaien immerhin auffallend. 22. Cynosorchis g r a c i 1 i s (Bl.) KrzI. n. sp. Tu- beridiis globosis pro plantae humilis magnitudine satis magnis 1 cm—1,5 cm diam., scapo 6 ad 12 cm alto, folio 1 oblongi- lanceolato obtuse acutato 4—9 cm longo 1,2—2 cm lato in- terdum racemum fere attingente, scapo ceterum nudo, racemo pauci-plurifloro secundo, bracteis minutis oyatis ovaria brevi- pedicellata longe non aequantibus. Sepalis petalisque ovati- oblongis obtusis rotundatis galeam formantibus, labello duplo fere longiore, lobis lateralibus semilongis intermedio duplo Ion- giore et latiore, omnibus obovatis antice rotundatis, intermedio antice subemarginato, calcari brevi 1 /s ovarii longiusculi ae- quante cylindraceo apice singulari modo retuso; gynostemio brevissimo, processubus stigmaticis quam rostelli lobus medius duplo^ longioribus labelli basi affixis. — Flores inter minimos generis, sepala petalaque 1—1,5 mm longa, labellum 2,5 mm longum. Mitostigma gracile Bl. Mm. Bot. Lugd. Bat. II, 190. — Ggmnadcnia gracilis Miq. Ann. Mm. Lugd. Bat. 11. 207 ; Prolmio FI. Jap. 139. Korea. Herschel Island. (Oldham N. 1027!) Die Pflanze ist eine Cynosorchis, freilich sehr en miniature, aber in alien Einzelnheiten eine typische Form dieser Gattung- Der Habitus im Allgemeinen wie im Besondern, die kurzen Deckbiatter, das lange Ovarium; die BIttte, deren Blatter helmartig zusammisam brevem antice rotundatem coalitis, processubus stog¬ ie SU ^ ea ubsconditis antlierae, canalibus subnullis. — Flores parvi rosei illis C. Ridleyanae primo aspectu si- ^ a P ice calcaris facillime distinguendi. fnnm^ t(JS ° rChiS calcarata Durand et Schinz Conspect. FI. Afr. p. 90 Blum \r~~ Amphorchis calcarata Thouars Orch. II. Afr. 1832 tab. 4; me Mus.Lugd. Batov. II, 190; Moore Baker FI. Maur. 33S ; Ridley turn. Linn. Soc. XXI, 518. — Habenaria Amphorchis Sprengel — 492 — Syst. Veget. HI\ 689\ Bojer Hort. Maurit. 310. — Gymnadenia sqm- mata A. Rich. Orch. lies de France et Bourb, 24 t. 6 fig. 2. — Cynorchis squamosa Lindl. G. et Sp. Orch. 332. — Cynosorchis ? Rchb. f. in Flora 1885, 536 et Otia U, 72. Madagascar. Imerina (Deans Cowan, Parkor!); Bourbon (Thouars, Boivin N. 1067, Richard N. 391, 392, Commerson 1771!); Mauritius (Boivin, Carmichael!); Comoren (Humblot N. 279!). 27. Cynosorchis pauciflora Rolfe. Caule 10- 13 cm alto pubescente, foliis radicalibus ? — foliolis caulinis ovati lanceolatis acuminatis bracteiformibus, racemo brevi laxi- floro, bracteis lanceolatis acuminatis 4—5 mm longis. Sepalo dorsali ovato acuto 2 mm longo, lateralibus panlum majori- bus subobliquis, petalis omnino aequalibus paulum minoribns, labello 3 mm longo antice trilobato, lobis oblongis obtusis sus- aequalibus, calcari brevissimo obtuso; gynostemio brevissimo rostello parvo, processubus stigmaticis sublavatis. — Species milii non visa! Cynosorchis pauciflora Rolfe in Journ. Linn. Soc. XXIX (1890), 58. Madagascar, Ankaratra-Bcrge 2700—3000 m. (Scott Elliot 1893.» Nach der Beschreibung zu urteilen unterscheidet sich diePflanze wenig von Cyn. brachycentra A. Rich. Das Fehlen der Behaarung Art, isolut 1 das wichtigste Unterscheidungsmerkmal. Herr Rolfe sagt n ttber die Gesamtform der Lippe, sondern nur, dass sie vorn lappig sei, bei Cyn. brachycentra A. Rich, ist der Mittellappen doppelt so gross als die seitlicben. Die Lippe zeigt die sc sammtige Behaarung, wie sie oft bei Cynosorchis vorkommt. ganze Pflanze muss tlbrigens stark an Arnottia inermis S. a (Amphorchis inermis Th. Orch. lies Afr. t. 5) erinnern, falls sie hiermit identisch sein sollte. 28. Cynosorchis Be tsileensis Krzl.n. sp. Sepdo dorsali petalisque parvis oblongis obtusis conniventibus, sepa ^ lateralibus multo majoribus late-oblongis obtusissimis, la ® 0 lineari apicem versus paulum dilatato bifido, calcari tenui ^ formi quam ovarium in costis setosum duplo longiore ( ® gitudine in Cynosorchide inusitata); processubus rostelli brachiis aequilongis dimidium usque ab eis 1 rostelli lobo media parvo triangulo inter antherae loculame abscondito. — Flores ab omnibus generis quam maxinie — 493 sissima, sep. dors, et petala 4—5 mm longa, sep. lat. 9— 10 mm long a 6 mm lata, labell. aequilongum 2 mm latum, calcar 1,5 cm longum, sicci eodem colore quo Telipoginum flores (austro-americanum genus) pallide flavi lineis brunneis decori. Madagascar. Betsileo (Baron N. 285!), 29. Cy no sore his glandulosa Ridley. „Foliis 2 lanceolatis acutis flaccidis 15 cm longis vix 2,5 cm latis, caule ‘lebili ad 35 cm alto glandulosi-pubescente vagina singula la¬ mina laneeolata pubescente, racemo laxo multifloro, bracteis lanceolatis acuminatis flores superantibus glandulosi-pubescen- wbus. Sepalis petalisque subsimilibus lanceolatis, labello cu- neati-bifido calcari cylindraceo apicem versus attenuato quam ovaiium glandulosi-pubescens multo breviore, antherae canali- bUS pro S euere ^revibus fere rectis, rostelli lobo medio an- gusto, lobis ovatis 2 ad columnae lateral — Flores parvi. — Species mihi non visa.** Cynosorchis glandulosa Bidley in Jottm. Linn. Soc. XXII (1885), 123. Madagascar, Angavokely et Ambatovory (Dr. Fox!) ... py nos orehis tenerrima Krzl. Caule gra- . 1 tenui . 10 ^15 cm alto, foliis basilaribus 2 v. 1 lineari- ^ acuminatis, foliolis bracteiformibus 1—2 acutis in scapo, racemo paucifloro distantifloro secundo, bracteis parvis lanceo- ? aeumi natis ovarii dimidium aequantibus. Sepalis lanceo- . 1S acutls ’ P«talis ovati-lanceolatis acuminatis, labello cuneato coi ato antice utrinque rotundato retuso leviter emarginato i , 0 apica ^ at0 , calcari extinctoriiformi apicem versus subulato lob , ° Vaiii aequante quam labellum satis breviore; rostelli ° me ^ i0 lateralil >us aequilongo, omnibus late linearibus, ___ c ® ssubl,s stigmaticis approximate sub rostello absconditis. latum ° l ^ F0Se * 8 mm longi, labell. antice 5 mm 30 c lato Habenaria tenerrima Madagascar. Ost-In Bidley in Joum. Linn. nerina (J. M. Hildebran Soc. XXI (1883), 505. idt N. 3782!). 3l - Cynosorchis galeata Rchb. f. Caule ad m alto curvulo, folio uno basilari magno oblongi-lanceo- acuto s. acuminato longe petiolato, petiolo 5 cm lamina — 494 — 15 cm longa 4 cm lata tenui interdum caulem omnino aequante, foliolo 1 bracteiformi in scapo, racemo subsecundifloro pauci- ad plurifloro rhachi bracteis ovariis glandulosi-setosis, bracteis lanceolatis acnminatis ovaria superantibus. Sepalo dorsalilan- ceolato acuto, cum petalis semilnnatis lanceolatis acutis galeam formante, sepalis lateralibus duplo majoribus semilunatis acutis reflexis, labello simplice ligulati-oblongo acuto, calcari filiformi subulato apice minutissime ampliato ovarii aequante; ro- stelli lobo medio brevi ligulato erecto, bracliiis multo longio- ribus crassis, canalibus antherae valde productis glandulis magnis; processubus stigmaticis aequilongis crassis capitatis sub rostelli bracliiis paulum prominentibus, gynostemii fabrica inter omnes illi Habenariae proxima. — Flores pallide rosei, sepala later. 1 cm longa 5 mm lata, flores igitur 2 cm lati, calcar 1,6 cm long., ovaria 1,8—2 cm. Tota planta a Kei- clienbachio beato felicissime cum Orcliide spectabili L. com- parata. Cynosorchis galeata Bchb. f. in Flora LXV1II (1885), 536. Comoreii, Humblot N. 209! uod 1620! Central-Madagascar (Baron 32. Cynosorchis stenoglossa Krzl. Tuberidio satis magno crasso, folio unico (an semper?) e basi angusta cnneato lanceolato acuto 2 /# caulis aequante, scapo 18—20 cm alto, foliolis 2 acutis brevibus instructo, racemo congesto pauci- floro (ad 6), bracteis ovatis acutis ovarii vix */* aequantibus, rhachi et ovariis sparsim glandulosi-setosis. Sepalo dorsad ovato acuto excavato, lateralibus fere ter majoribus semiob- longis acutis, petalis subfaleatis ovatis acutis, labello ligulato acuto quam petala longiore, calcari tertia parte superiors angusto duabus inferioribus ampliato apice acuto V 3 ovaI * 1 pedicellati aequante; gynostemio brevi, anthera humili? pro* cessubus stigmaticis brevibus tripapillosis. Flores inter me* diocres generis purpurascentes. Cynosorchis stenoglossa Krzl. in Englers Jahrb. XVII (1893), 63 . Madagascar. SUd-Betsileo, Ankafina (Hildebrandt N. 4204!). 83. Cynosorchis brevicornn Ridley. Cade graeili ad 40 cm alto, folds 3 lineari-lanceolatis acuminatis ad — 495 20 cm longis vix 1 cm latis v. linearibus longissime acumina- tis, racemo elongate laxifloro plurifloro, bracteis minutis ovatis acutis pedicellos tantum aequantibus ovariis glabris (ut tota planta) l cm longjs. Sepalo dorsali brevi fere orbiculari v. late-ovato cuspidato v. apiculato, lateralibus semiorbicularibus acutis quam dorsale bene longioribus, petalis minoribus falcatis o use acutatis, labello e basi rotundata paulo latiore angustato iinean acuto protenso v. erecto, calcari vix dimidium ovarii aequa nte satis crasso obtuso; processubus stigmaticis elongatis, antliera rostello et generis. — Flores minuttissmi 4 mm diam. T? SOrChiS W ' COrntt Eidlg y *» Linn. Sac. XXI (1885) 516. Madagascar. Ankafina (Deans Cowan!) Species snbdubiae. tuberidL” 0sorclils c 0 m P a c t a Rchb. f. „HumiIis valida, folio nhi ° V01(eis s * fusifoim ibus acutis, caule valido brevi pauciflnrn° D k° aCUt ° be ” e eyoluto ’ altero subortfente, racemo senalis n b, act . eis ovaria pedicellata dimidia non aequantibus, tenali ° 0ng0 ‘ , ^ ulat,s obtuse acutis obtusisve conniventibus obWnl? llUnatiS aCUtis> label, ° triMo ’ laciniis lateralibus obtasatn IS . S * acutai)gulis ’ l aci nia mediana ligulata retusa s. vil aequante^* CyHn ovarii Pedicellati tertiam xTtTZ hi V™ pncta Bchb - f '* mor * Bd - LXXI ( 1888 h U9 - icon tatum. .Die Abbildungen Artsn ' 80 gut > da8s ea wagen kann, nach ihnen uizostellen* (ex Rchb. f.) 0s0rc 1* 1 s occidentalis Durand et Scbinz. c ncullato ° mento f a * obo UI) 1 C0 (variegato) oblongo acuto basi Rlabris Ca ^° sg’ina.to, spiea elongata multiflora, petalis tato sunra DCatlS 2 ~~ 3 " ( l entatis J labello cuneato apice triden- labellum cumto^ 0 ’ fi,ifoimi Sllbclavat ° dorsali su P ra cimeD •een ei foi° ran ^’ ^ eaves Dlar ^ t ®d like Anaectochilus. But 1 spe- ( ® arter k us7) - ' ***<**.. oecida.lau, U«dl. b PMiee mihi non viea.1 — 496 Cynosorcliis arnottioides Rchb. f.? Ridley Joum. Linn. Soc. XXI, 514. Cynorchis Cordemoyi Frappet. J. de Cordemoie Llore de la Reunion (1895), 229 r Barlaea Rchb. f. Barlaea Rchb. f. in Linnaea Bd. 41 (1877), 54; Stenoglottis Rchb. f. in Flora 1865, 180. Sepalum dorsale triangulum . leviter excavatum, sepala lateralia sublongiora oblonga leviter falcata, petala subbreviora rhombea, labellum lineare calcaratum, anthera reelinata, g an dulae nudae, rostellum trilobum, lobus intermedius triang us lobi laterales oblongi obtusi deflexi, processus stigmatici pro- tensi satis magni plani. — Herba radicibus camosis oia radicalia pauca vaginantia, scapus bracteae, ovaria glandu osi pilosa, flores pari purpurei. . Species adhuc 1 Africae tropicae occidentalis indigena. Barlaea calcarata Rchb. f. Radicibus satis crass* villosis, foliis 2—3 ovatis acutis basi vaginantibus ad 3 c longis 1—1,2 cm latis, scapo gracili ad 25 cm alto o paucis vestito, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis ovaria quantibus, spica satis densa pluriflora, rhachi ovariis rac ^ sparsim glandulosi-pilosis. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus et petalis paulo brevioribus subrhombeis I s1 late oblongis antice paulum evolutis) subfaleatis, * a .V. cUr . acuto, calcari filiformi dimidium fere ovarii apice levi vati aequante, gynostemio supra descripto. — Floies p ^ purpurei, sepala 2 mm longa, petala subbreviora, labe urn 3 mm longum, calcar 4 mm. Barlaea calcarata Rchb. f. i noglottis calcarata Rchb. f. Tropisches West-Afi gola, Huilla 1300—1800 m (Welwitsch N.' Reichenbaeh hatte die Pflanze zue einigt, mit welcher sie, von einigen gan: nicbt Bd. XL1 (1877), 54. at mit Stenoglottis auaserlichen Character® t. sDSter zum Typu* ^ Gatt — 49? — etwas an Neotinea intacta. Der Bau des Gynostemiums ist ailei'- dinga auffallig, aber nach meiner Ansicht ist es eine ganz klare Habenariee und man ftthlt sich veraueht, Benthama Ansicht anzu- nehraen und sie mit Habenaria zu vereinigen. Aber dem wider- apricht der Bau der Saule in mehreren Punkten. Reichenbach nennt die n columna“ quasi triseriata. Das ist gekttnstelt. Die Anthere liegt fast ganz und gar hinter dem Rostellum, die Caudiculae lie- gen, aoweit ich richtig gesehen habe, auf den Seitenarmen des Rostellums. Dieses hat einen mittleren Toil, weleher schmal, drei- eckig und etwas gefaltet ist, wie es bei Habenaria recht oft vor- konjmt und 2 breitere Seitenklappen, welche nattkrlich tiefer stehen als die Mitte und vorn abgerundet sind; etwas tiefer als diese steheu die 2 von Reichenbach wohl mit Recht als Narbenfortsatze gedeutete Plattchen. Verschweigen will ich jedoch nicht, dass ich bei 80father Vergriisserung koine Papillen gesehen habe, wohin- gegen die beiden Arme des Rostellums selir stark papillos sind. Das Ganze macht allerdings einen von dem gewbhnlichen Bau der Saulen in dieser Abteilung abweichendeu Bind ruck, aber wenn die Abweichungen auch hinreichen fQr eine Gattung, so sind sie keinen Falls so bedeutend, urn, wie Reichenbach wollte, eine neue Section der Ophrydeen zu begrtlnden. Die Steile in der Linuaea Bd. 41 Beite 64 j 8 t in der Ausdrucksweise ttbertrieben. — Von einer neuen section konnte nicht einmal dann die Rede sein, wenn die beiden an ihren Euden papillosen Rostellararme vielleicht als Narben funktionieren sollten und die beiden an Steile der „processus stig- mat 1C i“ stehenden ziemlich flachen hilutigen Gebilde 2 ausser Ge- brauch genommene Narbenfortsatze darstellen sollten, denn immer- ,a ^ e ®“den sich diese Teile, welches immer ihre Funktiouen sein ^°gen, in der jjg,, typischen Habenarien Ublichen Lage. Es 80mit “ur die abweichende Lage der Anthere und Poliinien r, tf> welche zur Aufstellung einer neuen Section nicht gentlgeu. Peristylus Bl. on- Periatylus m - B 'jdr. (1825) 401; Lindl. O. et Sp. Orch. (1835) ' >' Endlicher Gen. (1837) 209; Meaner Genera (1842) 380; Blume Ium. Luyd. Bot. U, 188 (= Coeloglossum); Hooker f. in FI. Brit. Ind. VI, 39 “• 156 s «tio Habenariae Willd. Sepalum dorsale cum petalis simplicibus carnosulis galeam onnans, sepala lateralia plerumque horizontalia rarius deflexa, labellum trilobum y. simplex et antice 3 -dentatum, calcar scrotiforme brevissimum v. rarius longius cylindraceum, gy- u ostemiu m perbreve, autherae loculi paralleli nunquam iu canales 498 prodiicti, candicuiae breves, glandulae nudae saepe magnae et forma diversissimae, processus stigmatici aut brevissimi globosi aut paulum elongati apice clavati sub antliera plus minus absconditi labello adnati, rostellum minutum triangulum simplex nunquam brachiatum nec cum antherae canalibus cohaerens. — Flores minuti saepius minimi, plantae habitu Plantherae v. Habenariae cujusdam omnes fere Indiae orientalis tropicae indigenae, paucae Africae orientalis incolae; multae species monticolae. Ich habe die Gattung Peristylus Bl. mit etwas geandertem Gattungscharakter wieder hergestellt; sie umfasst in dieser Defini¬ tion alle diejenigen Arten, bei welchen auaserordentlich kurze, stets mit dem Labellum verwachsene Narbenfortsiltze vorhanden sind, bei welchera jedoch die Antherencanale absolut fehlen, und bei welchem das Rostellum wohl in Zusaramenhang mit den beiden wie dies bei Habenaria Willd. der Fall ist, wo die Seitenarme des Rostellums bekanntlich die Antherencanale bilden helt'en. D ie Narbenfortsatze sind aber oft schwer aufzufinden. Sind sie kugelig, so liegen sie in einer Art HOhle unterhalb der Offnung der An- therenfacher neben der Spornmilndung; sind sie etwas l&nger, so sind sie fast in das Gewebe der Basis der Lippe eingesenkt un nur am \orderen Ende keulig verdickt und ahneln dann in sehr hohem Grade Staminodialbildungen. Das Studium einer grosseren Anzahl indischer Arten, welche mir erst jetzt zuganglich wurden, hat mich Uberzeugt, dass die Auffassung Sir Jos. Hooker's hinsicht- lich dieser Organe die richtige ist. Ich hatte nun den weiteren Schritt than und alle diese Pflanzen unter Habenaria belassen k n nen, wohin Sir J. Hooker sie in der Flora of British India gesteHt hatte, und thatsachlich bildet seine Sect. Periatylus den Qberwie genden Teil der hier aufgezahlten Arten. Ich glaube jedoch, 889 es bei dem immer mehr wachsenden Umfang von Habenaria b ® s9 ® r ist, auf Grund von Organen wie Antherenkanale und Ro8tel ^ ti ^ wozu noch die eigenartige Bildung der NarbenfortsStze kommt. eigene Gattung aufzustellen un gewahlt, weil bei weitem die Mehrzahl Pflanzen einst als Peristylus-Sp. beschrieben worden smu. - reduciert sich dadurch die Anzahl der notwendig werdendea taufungen auf ein Minimum. Die bei weitem kleinere Anzabi war ehemalige Platantheren. Die Gattnug zerfallt ganz naturgemM 8 die beiden Tribus, solcher mit nahe der Basis geteiltem Label nur und fadenfOrmigen langeu Seitenlappen und solcher mit einem D habe Peristylaa BL J-** gehorigcn 499 vom geteilten breit linealem oder keilfOrmigem Labellum und 3 gleichen Lappen. — Die Gattung macht in dieser Auffassung keinen sebr einheitlichen Eindruck. Der Hauptstock gehOrte vorwiegend dem indischen Festland an und dieser bildet eine leidlich scharf umschriebene Abteilung. Dagegen war es wenig anmutend, Arten wie Per. Orchidis, die sehr ahnliche noch ungentlgend bekannte Per. monophyllus und vor alien Dingen Per. niveus et tridentatus hierher zu bringen. Die Unterbringung dieser Arten, welche ich oft untersucht habe, war bei Habenaria nur mOglich um den Preis, ein boi Hunderten von Arten leicht auffindbares Merkmal zu opfern. Clavis specie nun. I. Labelli lobi laterales lineares v. filiformes quam lobus in- medius semper longiores, totnm labellum plus minus alte trifidum. A. Labellum sepalis lateralibus aequilongum. a. Calcar tenue nullomodo inflatum quam labellum longius. Calcar re vera filitorme attenuatum. 1. Per. stenostachyus Krzl. Calcar filiforme obtusum. 2. Pet', mbitalis Krzl. b. Calcar clavatum. 3. Per. Richardianus Wight c. Calcar plerumque brevissimum saccatum, rarius (P. goodyeroides) paulum longius. Planta maxima foliosa, labellum polymorphum basi nudum. Labelli lobi later, major, divergentes. 4. Per. goodyeroides Lindl. Labelli lobi aequales subparalleli. 4 a. Per. gigas Krzl. Planta mediocris, labellum basi tuberculis 2 in¬ struct um. 5. Per. brachyphyttus A. Rich. B. Labellum quam sepala lateralia longius. a. Calcar attenuatum filiforme. 6. Per. aristatus Lindl. b. Calcar brevissimum cucullatum v. scrotiforme, 82* 50G — 1. Caulis medio foliatus, infra cataphyllis arete vest it us. t Labellum basi nudum (i. e. appendicibus v. auriculis destitutum. Lobus medianus labelli linearis, later, fili* formes. 7. Per. Brandisii KrzJ. Lobus omnes late lineares. 8. Per. Oardneri Krzl. ff Labellum basi auriculis 2 instructum, lobus intermedius triangulus. 9. Per. lancifolms A. Rich. 2. Caulis per tot am longitudinem sparsim foliatus, folia inter se non multum diversa. 10. Per. Petitianus A. Rich. II. Labellum medium usque integrum, ante medium in deutes 3 parallelos plerumque aequales divisum, rarius dens v. lobulus medianus major v. minor. A. Labellum sepalis aequilongum v. vix longius. § Lobuli v. dentes subparalleli antrorsi magnitudioe vix diversi. a. Labellum longius, planta maxima, folia supra medium conferta, sepala lineari-lanceolata, pe* tala acuminata. 11. Per. constrictus Lindl. I b. Labellum sepalis aequilongum. Plantae mediocres inter se simillimae. Lobuli labelli cruciati i. e. laterales rectan* gule divergentes. a. Folia 1—2 radicalia. 12. Per. flexuosus Moore p. Folia in medio caulis conferta. Labellum antice tantum trilobum. f Spica plus minus torta. Foliola inter folia et spicam. 13. Per. spiralis A. Rich- Foliola inter folia et spicam nulla- 14. Per. Lawn Wight ff Spica non torta. 15. Per. Panshii Rchh* /• — 501 — §§ Lobuli antrorsi, intermedius fere obsoletus, ut la- bellum fere obeardatum appareat. 16. Per. brevilobus Thwaites B. Labellum quam sepala manifeste brevius. Lobuli inter se aequales. a. Caulis plerumque 1- foliatus. Spica densiflora. 17. Per. fallax Krzl. b. Folia basilaria 2—3. Spica pauci-pluriflora laxa. 18. Per. gracUlimus Krzl. c. Folia in medio caulis congesta. Lobuli laterales cuneati oblique resecti. 19. Per. Stocksii Krzl. Lobuli trianguli obtusi. 20. Per. Prainii Krzl. C. Labellum subsimplex vel omnino integrum, apice tan- tum in denticulos 3 divisum; process, stigmat. 2 exc. N. 30. a. Labellum late lineare fere quadratum. a. Calcar breve sacculatum. Planta parvula. 21. Per. Lefeburianus A. Rich. p. Calcar filiforme, ovarium aequans. Planta satis elata. Flores mediocres pur- purei. 22. Per. Orchidis Krzl. Calcar filiforme quam ovarium brevius. Flores minuti virides. 23. Per. monophyttus Krzl. b. Labellum cuneatum. a. Caulis foliosus elatus. Folia elliptica v. rhombea, foliola bractei- formia infra spicam nulla, sep. later, ob- longa. 24. Per. plantagineus Lindl. Folia lineari-lanceolata satis longa, foliola infia spicam 2—3, sepala lateral, cuneati- obovata. 25. Per. Hamiltonianus Lindl. P- Caulis basi diphyllus curvulus, planta parvula. 26. Per. secundiflorus Krzl. — 502 — c. Labelhim rhombeum. Label!, apice obscure tridentatum, discus ecallosus, calcar tenue. 27. Per. filiformis Krzl. Labell. apice trilobulum, discus basi callis 2 in¬ structs, calcar brevissimura scrotiforme. 28. Per. Warburgianus Krzl. d. Labellum lineare. a. Calcar filiforme ovarium aequans. 29. Per. niveus Krzl p. Calcar filiforme apice clavatum; process, stigm.3. 30. Per. tridentatus Krzl. 1. Peristylus stenostachyus Krzl. Caul® gracili 20 ad 40 cm alto, basi foliis majoribus 5—6 oblongis v. oblongi-lanceolatis ad 6 cm longis ad 2 cm latis acutis acuminatisve vestito, additis foliolis quibusdam braeteiformibus, spica jpluriflora laxiflora, bracteis lanceolatis acutis quam ovarium longioribus. Sepalis oblongis v. ovatis obtusis, latera* libus angustioribus, petalis subaequalibus paulo latioribus, a- belli sepalis aequilongi unguiculati excavati lobis laterali angustis linearibus reflexis, lobo intermedio e basi triangua lineari multo breviore obtuso, calcari filiformi quam ovarium breviore haud inflato; rostello magno retuso, processu us stigmaticis clavatis. Flores albidi v. virides. Vlatanthera stenostachya Lindl. in Hook. Journ. Bot. VII (1855), < ■ - Gymnadenia (?) tenuis Lindl. in Wall Gat. N. 7057 (ex Hook, H - Coeloglossum densum Lindl. G. et Sp. Orch. 302. - Coelogl per 9 hides Rchb. f. in Bonpl. IV (1856), 321. - Coelogl. cernuum ^ ' l. c. 250. — Habenaria stenostachya Benth. in FI Hongk. 36 , in FI. Brit. Ind. VI, 156. 8e . Ost-Indien. Sikkim, Himalaya (King!) Khasia-HUge ij rim und Dekhan von Concan aus stidwarts (Stocks, l' a 7g0 ») China. Hongkong (Hance N. 740! Wawra Heise d. Novara w. * 2. Peristylus cubitalis Krzl. Tuberidiis longis, caule gracillimo basi tantum foliato, foliis ® ^ lanceolatis v. oblongi-lanceolatis acutis ad 6 cm longis ^ 1,2 cm latis, additis squamis braeteiformibus numeroa^ scapo, spica pauci-nmltifiora tenui interdum dimidium ■ . plantae aequante, bracteis ovatis acuminatis ovarium sup tibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus angustioribus, petalis latioribus ovatis subobliquis omnibus obtusis, Iabello sepalis aequilongo brevi-unguiculato trifldo, laciniis lateralibus triangulis divergentibus plus miuusve reflexis, intermedia ob- longa obtusa etiam breviore, calcari filiformi apice leviter in- flato quam ovarium breviore; gynostemio minuto, processubus stigmaticis clavatis, rostello triangulo retuso. Flores 4 mm diam. calcar 3 mm, sepala petalaque 3 mm longa. var. brevifolia Hook f. = Coelogloss. brevifolium Lindl. G. et Sp. 302. differt. foliis brevioribus acutis linearibus. IHatanthcra cubitalis Lindl. G. et Sp. Orch. 292; Thwaites Enum. 310. — Orchis cubitalis L. FI. Zeyl. 320. - Habenaria cubitalis R. Br. Prodr. 312; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 157. — Coeloglossum brevi■ folium Lindl. G. et Sp. Orch. 38.2. Himalaya; Khasia-Hilgel; Tenasserim (Pariah!) Ceylon (Hermann! Th waites!). 3. PeristylusRic bar dianus Wight. Caule gracili elato ad 50 cm alto folioso, foliis asceudentibus lan- ceolatis v. oblongi-lanceolatis acutis in bracteas decrescentibus o—8 cm longis, spica longa multiflora saepius densiflora, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali oblongo cucullato, lateralibus aequalibus omnibus obtusis, pe¬ talis paulum angustioribus, Iabello aequilongo basi unguiculato eoncavo, lobo intermedio triangulo obtuso, lobis lateralibus linearibus duplo longioribus cornuum instar reflexis, disco unguis utrinque alto marginato medio carinula brevi instructo, calcari clavato acuto quam ovarium breviore quam labellum sublongiore; processubus stigmaticis ungui labelli infra marginem adnatis, authera brevi. Flores minuti 3—4 mm diam.. sepala petalaque eadem lougitudine, calcarvix longius. Flores sicci nigrescentes. l'cristylus Richardianus Wight Ic. PI. 1.1697. — Uabenaria bicor- nuta Hook. f. FI. Brit. Ind. VI, 156. Oat Indien; West-Ghats, Nilgherries und Putney-HUgel bis zu 2100 m (Herbar. East Ind. Comp. N. 3001!) tTbersetzung von Sir J. Hooker's Diagnose. 4. Peristylus goodyeroides Lindl. Caule elato ad 60 cni alto folioso, foliis ellipticis v. ovatis, superioribus lanceola¬ te, maximis ad 25 cm longis ad 5 cm latis plus minusve congestis — 504 — spicam attingentibus, spica longa 8—30 cm longa densiflora multi- flora, bracteis lanceolatis ovaria aequantibus v. (infra) superanti¬ bus. Sepalo dorsali ovato obtusiusculo, lateralibus ligulatis obtusis, petalis ovatis aequilongis basi excavatis, labello trifido sepalis aeqnilongo, laciniis polymorphis aut aequalibus aut lateralibus subbrevioribus linearibus ligulatisve plus minus acutatis, in- termedio breviore aut sublongiore ligulato aut triangulo, calcari plerumque brevi-sacculato, interdum longiore acutiore semper quam labellum breviore, gynostemio brevissimo, antherae loeu- lis non productis, staminodiis magnis, caudiculis brevissimis v. subnullis, rostello minutissimo subanthera absconditis. — Flores minuti, magnitudine varii, sepala 3—4 mm longa. Peristylus goodyeroides Lindl. G. et Sy. Orch. 399. - Habenarin goodyeroides Don Prodr. Nepal. 35', Hook. f. in FI. Brit Btd. VI, 161. — Herminium goodyeroides Lindl. Wall. Cat. N. 7066. - Peristylus grandis SI. Bijdr. 405', Dalzell et Gibs. Bomb. FI. 27O', Boyle IU■ t. ?• In ganz Ost-Indien vom Himalaya, fiber die Sunda-Ineeln bis zu den Philippinen und sfidwfirta bis zu den Andamanen verbreitet. An Grosse und Habitus ungemein variabel. Das Rostellum und 2 der Lage nach nur als Narbenforts&tze zu deutende kugelig® Protuberanzen liegen sehr versteckt fiber der Mfindung das Spornes unmittelbar unter den Offnungen der Narbenfficher. 4a. Peristylus gigas Krzl. Caule validissimo 1,00—1,20 m alto a basi medium usque cataphyllis vestito, deinde foliato, foliis compluribus longe v. brevi-petiolatis cu- neati-obovatis acutis ad 30 cm long, ad 12 cm lat., spica longa densiflora cylindracea, bracteis lanceolatis v. lineari- lanceolatis acuminatis quam flores longioribus. Sepalo dorsal c'ucullato lanceolato acuminato apice ipso obtuso, lateralibus lan ceolatis antice obtuangulis, petalis irregulariter rhombeis apice carnosulis, labello sepalis aequilongo late lineari antice trilobo, lobulis subparallelis triangulis lateralibus longioribus, calcan brevi saccato incurvo, processubus stigmaticis cylindraceis a bello fere omnino affixis capitatis; canalibus antherae m ® brevioribus ascendentibus, rostello minuto, polliniis massniis satis magnis caudiculis brevibus. — Flores parvi virides vi 1 cm diam. Hdbenaria gigas Hook f. in Brit. Ind. VI, 160. x Malayische Halbinsel; Perak, Batong Padang 2000' (Wray e Einem grossen Exemplar von Peristyl. goodyeroidea Lindl. fthn- lioh. Die Blatter acheinen zweifarbig zu aein und zwar in der Mitte grtln, am Rande und unterhalb weiaalich, sie sind ateta gestielt, was bei P. goodyeroidea nicht der Pall ist, auch sind die BlUten etwas kleiner und vor alien Dingen ist die Teilung des Labelluras eine ganz andere. 5. Peristylus brachyphyllns A. Kich. Caule ertia parte inferiore catapliyllis vestito v. omnino dense o iato ad 30 cm alto, foliis lanceolatis acuminatis spicam attmgentibus ad 6 cm longis ad 1,5 cm latis, spica densa multiflora subtorta, bracteis lanceolatis acuminatis quam flores ongioiibus. Sepalo dorsali brevi oblongo obtuso, sepalis la- era ibus petalisque lineari-obloneris acutis, labelli unguiculati aequi ongi basi bituberculati trifidi lobis lateralibus reflexis acuminatis, intermedio triangulo breviore, lateralibus linearibus ongioiibus, calcari brevi incurvo scrotifonni; gynostemio brevi, processubus stigmaticis brevissimis clavatis. — Flores 8 mm onp, labeUi unguis ascendens. pars anterior deflexa. ta b 0 ' nStylm brach UVhyllus A. Rich, in Ann. Sc. Nat. 2. Sir. XV, 70 O f 7 Habmaria malabarica Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 159. Perrott t's en; Nilgherrie8 und Babudan HUgel in Canara (fceyne! anstei **** ^ schmalen Bltltenteile und das bis zur Mitte ste blUtige e kl - abelU,m g ” t unter8chiedea - Bine reichbeblatterte reict n]i t p, . ® ln ® od f r m ittelgrosse Pflanze. Der Vergleich Hooker' trelfanH v- abenaria ) concinna und peristyloides ist nicht sehr zu Art l °: Elne & ewiss e oberflachliche Ahnlichkeit haben die roeiste. „ d 'r r . Gr “PP« -.it einander gemein, eine nahere Shnlicbkei oblonei Perist ^| us aris tat ns Lindl. Tuberidiis ovati- tenniK 1S ? Cm ^ on ^ s 1 cm diam., caulibus 20 — 50 cm altis aXmf r i - CataphyIUs in foIia tr “«entibus vestitis, infra tis tollatls ; foliis ovati-lanceolatis v. lanceolatis acumina- scapo 10 * Cm * 0n ^ is a(1 2 > 8 cra iat is, squamis perpaucis in quam’ SPI< ^ tenui P luri - mul tiflora, bracteis ovatis aristatis tcralibn^r a subbrevioribus - Sepalo dorsali ovato obtuso, la- bus om ■K nearibUS V ' an S uste oblongis, petalis ovatis latiori- ^busm-f 8 0btnsis, iabelli quam sepala longioris lobis late- uuformibus cruciatis plus minusve deflexis, intermedio — 506 — lineari plus duplo breviore, calcari filiformi pendulo ovarium longe non aequante apicem versus leviter inflate; gynostemio minutissimo, processubus stigmaticis brevibus ciavatis. — Flores 2 mm diam. Peristylus aristatus Lindl. G. et Sp. Orch. 300 ; Thwaites Cutal N. 3081! Enum. 310 ( excl . syn. Peristylus exilis Wight Icon. t. MS. - Habenaria aristata Hook. f. in El. Brit. Ind. VI, 158 et Ann . Roy. Bot. Gard. Calcutta Vol. VI tab. ined. Ost-Indien. Khasia-Hiigel 1350- 1650 in. (Hooker und Thomp¬ son!) Travancore auf den Putney - Bergen, (Wight!) Ceylon, bei Newera Elia (Thwaites N. 2272!); Central - Provinzen (Hohenacker N. 3081!) Pedrotallagalla (Wawra N. 1075!) 7. Peristylus Brandisii Krzl. Caule gracili basi cataphyllis vestito ad 50 cm alto medio foliato, foliis linearibus v. lineari-lanceolatis acutis 8—12 cm longis 2 cm latis additis foliolis paucis in scapo, spica satis longa laxifloia pluriflora, bracteis ovatis acuminatis ovarium subaequantibas. Sepalo dorsali et petalis ovatis obtusis, sepalis lateralibU' linearibus obtusis, labello quam sepala longiore, basi simp unguiculato trilobo lobis lateralibus filiformi bus, inteim ia lineari semilongo, calcari brevissimo sacculato; antherae oca lis parallelis, rostello erecto, processubus stigmaticis clava — Flores minuti 3—4 mm diam. — Species mihi non visa- Habenaria Brandisii Hook. f. in Ft. Brit. Ind. VI, 1&- Pegu (Brandis!) 8. Peristylus Gardner! Krd. Caule gw' 11 ® 50—70 cm alto a basi medium usque vel supra medium ^ taphyllis arete vaginantibus vestito, foliis congestis 4— ^ ceolatis v. oblongis acuminatis 6—8 cm longis 1— 2 ^ spica longissima multiflora plus minusve deusa, brae eis statis ovatis 1—1,2 cm longis ovaria subaequantibus cai Sepalo dorsali oblongo, lateralibus falcatis, petalis ova ^ longis latioribus omnibus obtusis; labello unguicula o _ sepala longiore, lobis lateralibus late linearibus reflexis^ ^ medio aequilato v. latiore, calcari breviore meurvo lato; processubus stigmaticis brevissimis ciavatis (•)> supra dentato. — Flores vix 8 mm diam. — 507 — Habenaria Gardneri Hook. f. in FI Brit. Ind. VI, 158. — Peristylus arittatus Thwaites Enumer. 310 (ex p.). Ceylon (Gardner! Walker! Thwaites!) dicken blaaenfomigen Sporn mit eager MUndung leicht unter- scheidbar. 9. Peristylus lancifolius A. Rich. Caulibus 30—50 cm altis medium usque cataphyllis vestitis deiude spi- cam usque foliatis, foliis lanceolatis acutis acuminatisve in bracteas transientibus, spica longa densa multiflora, bracteis lanceolatis acuminatis flores superantibus. Sepalo dorsali ob- longi-ovato, lateralibus lineari-oblongis, petalis latioribus ob- longis omnibus obtusis, labello quam sepala longiore basi un- guiculato excavato, disco juxta unguiculum lobulis 2 reflexis aucto!, lobis lateralibus linearibus attenuatis, lobo intermedio triangulo deinde lineari-obtuso, calcari brevi scrotiformi ori- ficio angustiore acuto; gynostemio brevi, antheris antice pro- ductis, processubus stigmaticis minutissimis. — Flores virides angusti, sepala, petala, labellum 7 mm longa, calcar 3 mm. Peristylus lancifolius A. Rich, in Ann. Sc. Nat. Set. 2. XV ,, 69 t. 2C. — Gymnadenia secunda Lindl. Wall Cat. 7054. — Platanthcra robuitior Wight Icon. t. 1699. — Coeloglossum secundum Lindl. G. et J* 0rch 303 ‘ — Satyrium foliomm Herb. Heyne. — Habenaria ro- twstior Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 160. Ost-Indien. Malabar. Bababudan-HUgel (Heyne). — Nilgherrie- 0gel! (Perrottet, N. 1103! Lobb!); Travancore, Pulney-Hilgel, (Wight!) 10. Peristylus Petitianus A. Rich. Tuberidiis - oblongis obtusis radicibusque satis crebris, caule ad 30 cm * to sparsim folioso, foliis 5 — 6 amplexicaulibus vaginantibus fere ochle atis ovatis acutis ad 6 cm longis ad 4 cm latis ^ u pra decrescentibus nec tamen proprie in bracteas transienti- Qs, spica densa subcylindracea pluri— multiflora, bracteis ovali- anceolatis flores inferiores superantibus. Sepalis petalisque f u ae( l l,a libus ovatis obtuse acutatis conniventibus, labello basi *psa integro trifido, laciniis lateralibus linearibus obtusis quam m . ermedia triangula acuta duplo longioribus, calcari brevis- SUno scrotiformi; processubus stigmaticis crassis carnosis wmpressis, antherae obtusae emarginataeve loculis divergen- — 509 — tibus vestito, foliis paucis in tertia parte superiore congestis oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis brevi-petiolatis ad 15 cm longis ad 4,5 cm latis, folio 1 minore v. nullo foliolisque paucis bracteiformibus inter folia et spicam densam multifloram cylindraceam, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis plerumque quam flores longioribus. Sepalis lineari-lanceolatis, dorsali petalisque tenuioribus ovatis excavatis acuminatis aequilongis, labello paulo longiore quam sepala basi cuneato medium us¬ que integro, medio trilobo, lobis lateralibus angustioribus quam intermedius, omnibus triangulis acutis, calcari brevissimo vesi- cato abrupte inflexo; gynostemio brevissimo, antherae loculis parallels paulum productis, staminodiis longis crassiusculis, caudiculis brevibus glandulis magnis oblongis, processubus stig- maticis clavatis. — Flores angusti conniventes, sepala 4—5 mm longa. 12. Peristylus flexuosus Moore. Tuberidiis ob- °ngis lasciculatis, caule ad 25 cm alto tenui, foliis 2 radi- calibus oblongi-lanceolatis acutis, spica conferta paucitiora, »acteis paivis lanceolatis. iSepaio dorsali oblongo fere orbi- culaii, lateralibus petalis omnino aequalibus oblongis omnibus 0 tus f» ^bello sepalis aequilongo trilobo, lobis fere aequalibus obtusis lateralibus vix y. non minoribus rectangule divergenti- Ca ^ cai 'i minuto sacculato acutato; gynostemio lato, pro- Ce ® subus stigmaticis conspicuis. — Flores miuuti virides, se- pa a 2 mm longa, labellum 3 mm. Krutylu, flexuosus S. Moore in Flora Maurit. et SeycheU. 336. - ^nadentu flcxuosa A. Mich. Orch. Maurit. 37 et Lindt. Gen. et Sp. ■ Satyrium. flexuosum Thouars Orch. t. 7. Bourbon, (bojer!) 510 — Die Pflanze 1st seit du Petit-Thouars Zeiten nur noch cirnnal von Bojer wiedergefunden worden. Das Material ist sehr dilrftig, und war grosse Schonung geboten. In du Petit Thouars' Werk sind die Bltlten rot coloriert, dass ist nach Bojers Notizen falsch. 18. Peri stylus spiralis A. Rich. Caule gracili sobflexuoso sparsim foliato 15 — 40 cm alto, foliis lanceolatis acuminatls ad 5 cm longis ad 1 cm latis additis squamis qui- busdam in seapo, spica torta interdum seeundiflora distanti- flora rarius apice congesta, braeteis lanceolatis acuminatls ovaria aequantibus. Sepalo dorsali oblongo, lateralibus lineari- oblongis, petalis paulo Iatioribus omnibus obtusis, labello ex* cavato brevi antice trilobo sepalis aequilongo, lobis inter se fere aequalibus lineari-oblongis obtusis, s. intermedio lopgiore calcari brevissimo scrotiformi; gynostemio perbrevi, antherae loculis parallelis; rostello tridentato, processubus brevibus sub* globosis. — Flores decurvi minuti 3 mm diam. viridi-albi, calcar quam sepala brevius. Peristylus spiralis A. Rich, in Ann. Sc. Nat. 2. Scr. XV, 69 t.2; Wight Icon. 1.1696. — Hahenaria torta Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 159. Ost-Indien, West Ghats. Von Concan bis Tenasserim (Wight!) Ceylon in denCentral-Provinzen 1350—2300m Nilgherries (A.Richard!). Zu der Abbildung in Wight’s leones hat augenscheinlich ein aus Ceylon stammendes Exemplar die Vorlage gebildet, diese haben etwas grossere BlUten als die vom Festlande stammenden. Die Pflanze erinuert durch ihre gedrebte BlUtenUhre an Spirantbes. Die 3 Abschnitte der Lippe variiereu sehr, besonders in der Breite. 14. Peristylus Lawii Wight. Caule 15—30 cm alto gracili basi cataphyllis brevibus vestito, foliis 3—5 e ca ‘ taphyllis grandescentibus lanceolatis acuminatis ad 8 cm ion* gis ad 2 cm latis non in bracteas decrescentibus, foliol* 3 ,B scapo nullis, spica subtorta pauci—pluriflora laxiflora, bracteis ovatis aenminatis flores subaequantibus quam ovaria semper longioribns. Sepalo dorsali oblongo, lateralibus angustioribus ligulatis omnibus obtuse acutatis, petalis carnosulis oblongs Iatioribus brevioribus acutatis, labello aequilongo e basi cm* neato paulum dilatato antice trifido lobulis triangnlis aeqm* longis lateralibus sulobliquis, calcari brevissimo globoso v. scrotiformi; processubus stigmaticis brevigsimis clavatis, caI1 * — 511 libus antberae nullis, rostello brevi triangulo acnto. — Flores parvi sepala 3 mm longa, petala 2,5 mm. Peristyles Lav ii Wight Icon. PI. Ind. Or. t. 1695; Dalzell et Gibs, in Ft. Bomb. 270 ; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 162. Ost-Indien. Ost-Bengalen im Gebiet von Behar (Clarke!) - Con- can ujid Maisor (Law). Lie Tafel in Wight’s leones zeigt ein wenig charakteristisches Habitusbild mit Analysen von sehr fraglichem Werte. Fig. 2 zeigt die Narbenfortshtze als Randlappen des Labellum und Fig. 8 ist ganz und gar unverstftndlich. 15. Pepistylus Parishii Kchb. f. Caule ad 40cm alto a basi medium usque cataphyllis vestito rigido medio triphyllo, foliis sessilibus majusculis oblongis ad 15 cm longis ad 6 cm latis acutis v. acuminatis, spicam attingentibus v. superantibus, spica longiuseula tenui multiflora plus minusve densa, bracteis longe lanceolatis acuminatis flores superantibus. Sepalo dorsali petalisque ovati-oblongis obtusis, sepalis late- labbus angustioribus subfalcatis, labello sepalis aequilongo basi m tegro medio v. antice trilobo, lobulis lateralibus intermedio aequilongis v. paulio brevioribus, calcari brevi oblongo; gy- nostemio minuto, processubus stigmaticis vix prominulis, ro- stello? — Flores minuti, sepala 2,5 mm longa. Tota planta sicca nigrescit. £ Parishii Bchb. f. in Transact. Linn. Soc. XXX, 139 et ' *’ rant 0rch - °f Bemtah 329. ~ Peristyles exilis Parish Mss. — Habenaria Parishii Hook. f. in Ft. Brit. Ind. VI, 161, enasserun, Moulmein (Parish!); Andamanen-Inseln (Snip. Kura!) 16. Peristylusbrevilobus Thwaites. Caule gra- 20—35 cm alto cataphyllis 3 ringentibus in ima basi, ad 4 infra medium caulis oblongis lanceolatisve acutis st tth** l01) ^ is 1—1 > 5 cm latis > foliolis 3 minutis valde di- Dl^'fl ^ k rac teiformibus scapo, spica brevi congesta pauci- Un 01a ’ brac teis ovaria aequantibus alabastra superantibus j pra interdum comosis. Sepalo dorsali ovati-oblongo acuto, 1&» angustioribus lineaii-lanceolatis acutis, petalis bene latissi 8 °^ ong ^> labello basi lineari unguiculato compresso cuneato obtriangulo sepalis aequilongo antice in Io¬ ns 3 brevissimos diviso quorum intermedius interdum ob- 512 — soletus, quo labellum obcordatum fiat, paulo longiore quam sepala, calcari brevissimo scrotiformi; gynostemio perbrevi, antherae loculis parallelis, processubus stigmaticis brevissimis cum rostello majore cohaerentibus. — Flores minuti 2—3 ram longi, ovarium 5—6 mm longum. Peristylus brevilobus Thwaites Enum. 311 . — Habenaria breviloba Hook. f. t« FI. Brit. Ind. VI, 159. Ceylon. Bei Ratnapura (Thwaites N. 3498!) Die Diagnose Hooker s stinunt im Allgemeinen bis auf den eigentttmlichen Basalteil der Lippe. Dieser ist schmal linealiec in der Mitte etwas erhaben und am vorderen Ende, wo er in die eigentliche Lippenplatte Ubergeht, beiderseits in ein winziges Lapp chen verbreitert. Den Mittellappen faud ich last immer als ae r 17. Peristylus fallax Lirnll. Caule ad 25 cm alto, cataphyllis 2 arete vagiuantibus iu basi, folio l>* al 1 paulum infra medium scapi lanceolato v. lineari-lanceo a acuto u-10 cm lougo 1,2-2 cm lato, spica satis ouga £ 12 cm) sublaxittora multifiora, bracteis ovati-laiiceo atra ^ minatis quam tlores subiongioribus. 8epalo dorsali ova o tuso, lateralibus late-ligulatis obtusis, petalis ovatis ac“ t,s ^. brevioribus, labello quam sepala breviore carnosulo satis lato trilobo lobis inter se subaequalibus v. ^ paulo majore, calcari brevissimo scrotiformi; gynoste tiore satis alto, processubus stigmaticis minutissinus g infra autheram, rostello late triangulo. — Flores n unu partes 2 mm longae, calcar x /a nun, ovarium 5-6 Peristylus fallax Lindl. G. et Sp. Orch. 398. — H#""™ k . H- Lindt, in Wall. Cat. N. 7413-, Hook. f. FI. Brit. Ind. VI, t. 3198. Himalaya. Sikkim 3800-4000 m; weit yerbreitet. ORCHIDACEARUM genera et species EXPOS UIT FRITZ KRAENZLIN. BERLIN. MAYER & MULLER. — 5l3 Die Pflanze erinnert habituell stark an Hermiuium und es er- scheint vielleicht auf den ersten Blick unnatUrlich, dass ich sie in diese Nachbarschaft gestellt habe. Die Analysen der BlUten aller Anordnung noch immer die natUrlichste ist und es uoch viel un- natQrlicher sein ’wilrde, sie lediglich auf habituelle Merkmale hin, in eine andere Gruppe zu bringen. 18. Peristylus gracillimus Krzl. Caule gra- cili tenui subflexuoso ad 20 era alto, foliis 2 — 3 basilaribus anguste linearibus, ad 5 cm longis vix 4—5 mm latis acumi- natis, squamis 1 v. 2 bracteiformibus in scapo, spica pauci- flora remotiflora subtorta, bracteis minutis acuminatis ovaria subaequantibus 2 mm longis. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus ligulatis (v. lineari-oblongis) obtusis petalis latiori- bas ovatis obtusis supra intensius coloratis, labello quam sepala breviore trilobo, lobis lateralibus anguste linearibus, intermedio latiore et paulo longiore e basi latiore paulum an- gustato apiee obtuso, calcari brevissimo scrotiformi; anthera pro flore satis alta, canalibus nullis, polliniis grosse granulosis, glandulis magnis processubus stigmaticis ? — Flores minutissimi Habenaria gracillima Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 163. — Cotlo - glouum Mannii R ? hb. f. in Linnaea XLI (1877), 54. indien. Khasia Berge 1300-1600 m (Hooker! Clarke!) Icb habe nur wenig Material von dieser Pflanze zur VerfUgung gehabt und dieses nur im Knospenzustand. Hooker hat die Pflanze zu Habenaria, Sectio Peristylus gestellt, aber aueh er hat keine 1 arbenfor taatze gefunden. Da diese Organe bei indiachen Arten meine WinZig ^ Und 8ehr versteckt lie £ e11 ’ mOchte ich auf Grund ^“J 11 stelle darauthin diese Ubrigens durch ihre Ubertrieben 19* Peristylus Stocksii Krzl. Caulibus gracili- 03 tei ‘tia parte inferiore cataphyllis in folia transientibus vestitis deinde foliatis, foliis oblongis v. late ellipticis v. lan- ceolatis aeutis acuminatisve non in bracteas transientibus ad 0 cm longis, 2—4 cm latis, squamis perpaucis inter folia e s picam longiusculam tortam laxifloram, bracteis lanceolatis 83 514 — acuminatis ovarium apice curvatum aequantibus. Sepalo dor- sali ovati-oblongo, lateralibus linearibus margine reflexis, pe¬ tals subobliqiiis ovatis gynostemii basi productae affixis om¬ nibus obtusis, labelli quam sepala brevioris unguiculati par- titionibus inter se fere aequilongis lateralibus, cuneatis oblique resectis obtusis, lobo intermedio oblongo obtuso, calcari eurvo pendulo apice inflato quam labellum fere duplo longiore quam ovarium bene breviore; gynostemio brevi, processubus stigma- ticis cum basi petalorum cohaerentibus antice capitatis ui- rucosis, rostello in dentem triangulum reducto. — Fiores 3 mm diam. virides. Habenaria Stocksii Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 158. Stld-Indien. Mysore, Concan (Ritchie! Stooks!) 20. PeristylusPrainii Krzl. Caule gracilielato ad 45—50 cm alto, alte cataphyllis deinde foliis perpaucis ovati-oblongis acutis vestito, foliis 4—5 cm longis obtusis acu tisve, scapo nudo, spica brevi 5—8 cm longo pluriflora denaus cula, bracteis lanceolatis longe acuminatis ovaria aequanti us. Sepalo dorsali petalisque late ovatis obtusis apiculatis, sep * lateralibus lineari-oblongis obtusis labello basi concavo qu sepala breviore antice obtuse trilobulo, calcari minu o cato; processubus stigmaticis satis longis, rostello minu ° ' fido? — Flores minuti (horizontales? ex Hooker) 3 diam. Habenaria Prainii Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 159. Assam; Naga-HUgel bei Kohima (Praia!); Ober Burman.^ t ^ Ich habe das eparliche in Kew befindliche Matena^nc^ Uber das .rostellum minute 3 -fid.« aussprcchen zu kOnnen, welch Sir Jos. Hooker gefunden hat. 21. Peristylus Lefeburianus A. Rict ridiis globosis oblongisve 1—2 cm longis l cm aiaui., 0—12 cm alto a basi medium usque cataphyllis sa ^ vestito medio folioso, foliis saepius congestis 4— 0 . ore obtuse acutatis ad 4 cm longis ad 2 cm latis ( su ® m ° lanceolato) spicam attingentibus, spica more Platantberae cui aequimagna congesta densiflora muitiflora, brae e — 515 acutis Cores subaequantibus. Sepalo dorsali late lineari-ob- longo obtuso rotundato, lateralibus ovatis apice obtusis, petalis subbrevioribus late oblongis obtusis, labello late lineari fere qu&drato antice in lobulos 3 dentiformes quorum intermedius paululum major partito, calcari brevissimo’ saccato; gynostemio Into, antherae loculis connectivo lato crasso sejunctis infra eonvergentibus, processubus stigmaticis satis longis divergen- tibus in rostellum parvum triangulum nnitis, canalibus anthe¬ rae nullis. — Flores minuti omnes partes 2 mm longae, cal- t>ie Analyse in den Annal richtig, Das Connectiv der Anti Ophrydeen auesergewohnlich bi threr Vereinigungsstelle bilden es Sciences ist im Wesentlichen ist wie bei vielen abyssinischen Die Narbenfortsatze sind ziem- tfas kleine dreieckige Rostellum. 22. Peristylus Orchidis Krzl. Caule ( valido ad 30 cm alto folioso, foliis oblongi-lanceolatis acutis acuminatisve *d 8 cm longis ad 2,5 cm latis, supremis multo angustioribus spicam attingentibus, spica densa cylindracea multiflora, brac- els ova tis acuminatis flores aequantibus superantibusve. Se¬ palo dorsali oblongi-elliptico, lateralibus oblongis obtusis, peta- 18 ovatis excavatis multo latioribus obtusis, labello late lineari v. subcuneato antice in dentes 3 quorum intermedins major acutiusculos diviso, calcari filiformi ovarium aequante; proces- SUbQS s tigmaticis crassis parieti externo antherae adeo ap¬ proximate, ut illis accreti appareant, connectivo amplo, cana- 1 os nullis, rostello vix conspicuo, pollinis granulis grossis, mulis subnullis, glandulis satis magnis oblongis. — Flores odori parvi, sepala petala, labeUum 3—4 mm longa, cal¬ car 6—7 mm longum, omnes .floris partes praecipue, sepala ^rrncis hyalinis scabrae. „ , Halenaria Orchidis Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, U2. — Gym- »*« cylindrostachya Lindt, in Wall. Cat. N. 7026] Id. G. tt Sp. — 516 — Orch. 278. — Gymnadenia Orchidis Lindl. et G. viol — Flatanthera Orchidis Lindl. in Wall Cat. N. 7039A. Nord-Indien. Himalaya. Mittlere gemassigte Zone, 2700—3000 m. (Duthie!), Sikkim (Hooker!) Kumaon (Wallichl). Die Pflanze gehort zu den nicht gerade seltenen Forxnen der Ophrydeen, welche ilberall schlecht placiert si ml. Der Habitus der Pflanze und die rotvioletten duftenden Bin ten erinnern an Orchis Oder Gymnadenia, dem widersprechen aber die NarbenfortsStze, welche so gross sind, dass sie den Zugang zu den Klebscheiben verbauen Oder wenigstens schwierig gostalten. Gegen eine Vereinigung mit Habenaria spricbt das Fehlen der Antherenkanftle und der fast gauz- liche Schwund des Rostellums. Dazu kommt aber — und das ist wichtiger — dass die beiden Narbenfortsatze so stark auf die Aussen- wandungen der Anthere gertlckt sind, dass sie wie angewachwo Art und die naehste zu Peristylus. 23. Peristylus monophyllus Krzl. Caule ad 30 cm alto tenui subflexuoso monophyllo, folio oblongo obtuso vaginante 6 cm longo, foliolis bracteiformibus 2—3 in scapo, scapo et rhaehi spicae multiflorae furfuracei-piloso, bracteis ovaria subaequantibus. Sepalis petalisque subaequalibus ob- longis obtusis glabris, labello longiore e basi cuneata dilatata triloba, lobis lateralibus margine exteriore erosulis, intermedio minore ovato obtuse acutato, disco labelli minute puberulo ad- sperso. calcari incurvo labellum aequante breviore quam ova¬ rium, anthera minuta globosa, loculis parallelis contiguis, glan* dulis magnis. — Flores 8 mm diam. virides. Habenaria monophylla Collet et Hemsley in Journ. Lin Hook. f. in FI. Brit. Ltd. VI, 143. Ober-Burmah (Collett!). Sir Jos. Hooker erklart die Pflanze fttr .closely allied dia«, was soweit Habitus und GrOsse der BlUten bestim richtig ist, und ich stelle darauf hin die Pflanze zu Peris Material in Kew ist dQrftig und die Akten ttber diese Ar nicht als geschlossen anzusehen. *. Soc. med- o H. Orchi- nend sind, tylus. Oas ; sind nocb 24. Peristylus p 1 a n t a gin eus Lindl. SW? 40 cm alto basi cataphyllis in folia grandescentibus a basi, foliis 4 — 5 ellipticis interdum rbombeis ad 10 cm — 517 — ad 5 cm latis, subito abruptis (non decrescentibus) foliolis bracteiformibus perpaucis in scapo inter folia et spicam, spica longa densiflora cylindracea infra subremotiflora, bracteis flores aequantibus acuminatis. Sepalo dorsali ovato apice obtuso emarginatove, lateralibus oblongis obtusis, petalis latissimis transverse oblongis subcartilagineis, labello quam sepala bre- viore e basi lata magis dilatata antice in dentes 3 minutos dissoluto, calcari brevi scrotiformi; gynostemio brevi, antherae loculis parallels, canalibus nullis, processubus stigmaticis bre- vibns clavatis, rostello minuto triangulo, his sub anthera multo majore absconditis, polliniis satis magnis, caudiculis glandulis- qoe parvis. — Flores fusco-virides, petala et labellum carti- laginea certe firmiora quam sepala 3 mm diam. Peristylus plantagineus Lindl. G. et Sp. Orch. 300; Wight Icon. * 9219 Thwaites Enumerate 310. — Habenaria Wightii Trimen Cat. Ctyl pi. 91; Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 162. — Habenaria goodge- roides Hook. Bot. Mag. t. 3397 (not Lindl.) — Perist. elatus Balzell , Hook, in Joum. Bot. Ill , 344. In Ost-Indien verbreitet Co (Dalzell!, Stocks!) Travancore (Wig Ceylon (Macrae). Die Narbenfortsatze sind ausserord *“>ter der Anthere heraus zu prilparie V'rtt t. 921 kann diese Art, kann aber •'ellen tie ist z„ indifferent gehalten, u Die Blatter typischer Eiemplare dieser . 1 H. goodyeroides und diese Tendi iQtentnila t N. 2998! 3017! und 3020!) rdentHch winzig und es ge- n grottenartigen AushOhlung ieren. — Die Abbildung in r auch H. goodyeroides dar- 7 uei n - SOi der Blatenteil 25. Peristylus Hamiltonianus Lindl. Caule ..° cm a }^° catapliyllis fere medium usque vestito deinde fo- a *° 5 foliis lineari-lanceolatis ad 15 cm longis 1—1,5 cm latis spicam attingentibus v. superantibus, foliolis 2 minutis inter 0 la . et s Pi ca m, spica longa cylindracea densiflora, bracteis an- ^stis longe aristatis quam flores multo longioribus acuminatis. e Palo dorsali late ovato apiculato, lateralibus cuneati-obovatis a Piculatis, petalis brevioribus oblique rhombeis v. irregulariter 0Vatis obtusis; labello cuneato quam sepala breviore antice — 518 tantum trilobulo, lobulis obtusis, calcari brevissimo scrotiformi satis conspicuo; processubus stigmaticis clavatis. — Flores minutissimi vix 2 mm diam. Peristylus Hamiltonianus Lindl. G. et Sp. Orch. 299. — Hcminiun Hamiltonianum Lindl. Wall. Cat. N. 7069. — Orchis micranthema Herb. Ham. -, Herb. East India Comp. N. 5356! — Habenaria Hamiltoniana Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 160. Auffallend durch die verhaltnissmSssig langen schmalen Bl. und kurzen aufgeblasenen Sporne der sehr kleinen kaum 2 mm grosaen BIflten. 26. Peristylus secundiflorus Krzl. Tuberidiis parvis globosis oblongisve 1 cm longis caule (incl. racemo) 12 cm alto tenui recto v. curvulo, foliis 2 majoribus lineari- lanceolatis acutis basi vaginantibus ad 8 cm lougis ad 1 cm latis in bracteas decrescentibus, racemo pluri- v. paucifloro subsecundifloro 1 js totius plantae aequante, bracteis lineari- lanceolatis flores aequantibus v. superantibus. Sepalo dorsali ovato, lateralibus subfaleatis 1— nerviis acutis, petalis angusti- oribus ceteram aeqnalibus acuminatis, labello cuneato antice in lobulos 3 triangulos fere aequales diviso, calcari quam la* bellum breviore sacculato v. fusiformi; processubus stigmaticis rostelli brachiis aequilongis, anthera satis alta plana connec¬ tive arete adnato. — Flores minuti 3 mm diam. Habenaria secundiflora Hook.f. in Flor. Brit. India VI (1891), 133 u. 165 et Icon, plant. XXIV, t. 2321. sufi Habenaria sect. IX. L>iW Ja - Subalpiner Teil des Himalaya 3000-3300 m (Duthie!) Sikkim 4400 m (Hooker!); Chumbi (Dr. King’s collector!) Die Saule hat die Narbenfortsatze einer Habenariee, Antheren- kanale fehlen. Die beiden stark convergierenden Caudiculae aitzen nach Hooker einer einzigen grosaen tiefherzformigen Klebscheibe auf. Wenn Hooker hier richtig geselien hat, so iat diese Pflanzc “ " ^In^eglied zwischen Serapiadeen und Habenarieen. Nach Untersuchungen, Material : allerdings kein reichliche* VerfUgung stand, wie Sir Jos. Hooker, handelt es flic nicht um eine grosse Klebscheibe (diese habe ich niemals aufcufinden vennocht), sondern um 2 stark genaherte und mit den Innenrandern an emander verklebte Glandulae. Dieser Befund als richtig a"? nommen, ist die Pfl. als Peristvlus anzusehen. AhnUches kommt den Diseen vor. Auch dort “ist es bisweilen schwer festzustel^ ob man 2 einander stark genaherte Glandulae vor sich hat oder — 519 — eine einzige aua der Verachmelzung der beiden entatandene. Ich babe, da ich die groaae herzfOrmige Klebscheibe thatsSchlich nie gefunden habe, ea unterlaasen, die Pflanzen zwischen Serapiadeen ot Habenarien zu ateilen, woliin aie und dann ala Reprasentant einer beaouderen monotypen Tribua gehOren wtirde. In dieaem Falle milsste auch die Gattung Dipyla Hook f. beibehalten warden. An¬ ti ren falls ist die Einordnung in Periatylu8 auf die oben angegebenan Merkmale bin unabweiabar. 27. Peristylus'filiformis Krzl. Tuberidiis ob- longis subcyliudraceis parvis 2 cm longis 8 mm diam., caule tenuissimo filiformi 20— 30 cm alto, foliolis in squamas vix folia dicendas reductis lanceolatis acuminatis 1 cm longis 1 mm latis vel imo minoribus, spica 3—5 cm longa pauci—pluriflora ^atis densa, bracteis minutis late ovatis aristatis ovarium non aequantibus. Sepalo dorsali late obovati-oblongo rotundato, sepalis lateralibus oblongis obtnsis basi margine minute papil- losis, petalis subaequalibus minoribus, labello bene breviore late rhombeo obscure trilobulo lobulis obtusis, calcari brevi tenui labellum non aequante; processubus stigmaticis pro flore maximis grosse papillosis, rostello vix evoluto, canalibus an- therae nullis. Tota planta sicca flavida. — Flores parvi 3 mm diam. Peristylu* filiformis Krzl. in Bremen Abhandl. VII {1882), 258 . — Hue Haben. Hildebrandtii Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI (1885), 503. Madagascar. Ankaratra-Gebirge in Sttmpfen (J. M. Hildebrandt ‘ und 3860a! Imerina- in paludosis Ankafana (Deans Cowan, Hilaenberg und Bojer). - Antananarivo (Rutenberg!) Die Diagnose ist nach den ziemlich verbreiteten unter N. 8800 ausgegebenen Exemplaren Hildebrandts entworfen mit ZuhUlfenahme meine ® von Rutenberg gesammelten Orignalexemplars. 28. Peristylns Warburgianus Krzl. n. sp. Tu- bendiis? — caule ad 90 cm alto v. altiore cataphyllis paucis valde distantibus (ad 12 cm) sensim in folia grandescentibus, oliis 4 oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis acuminatisve ad 9 m lon &is 2,5 cm latis, foliolis bracteiformibus supra folia Perpaucis, spica satis longa multiflora 15—20 cm longa, brac- lanceolatis acuminatis flores aequantibus, 1 cm longis. Palis ovatis acutis, petalis duplo latioribus lati-oblongis ob- tusls a P ic « plerumque inflexis, labello toto circuitu rhombeo — 520 — antice trilobo, lobis aequalibus lateralibus divergentibus acutis, callis 2 brevibus parallelis in disco, calcari brevissimo scroti* formi; anthera satis parva, canalibus nullis, processubus stig- maticis satis magnis basi labelli adnatis. — Flores pro genere haud parvi, sepala petala labellum 4 mm longa. Philippinen. Slid-Mindanao (Dr. Warburg N. 14987!) Die Pflanze Uhnelt der Per. plantagineus Lindl. in vielen Punkten, urterscheidet sich aber durch die beiden Schwielen am Grunde der Lippe, durch die oblongen (aber nicht queroblongen) Petalen und durch die auffallend grossen Narbenfortsatze. 29. Peristylus niveils Krzl. Tnberidiis parvis globosis, canle gracili tenui 25 ad 50 cm alto sparsim foliato, foliis linearibus v. lineari-lanceolatis acuminatis, basilaribus longissimis fere 3 / 4 totius plantae aequantibus, supra in brac- teas decrescentibus, spica satis brevi pauci—pluriflora plus minus distichantha laxi- v. densiflora, bracteis brevibus ovatis acuminatis dimidium ovarii aequantibus. Sepalis late ovati- oblongis obtusis, intermedio breviore, petalis ligulatis obtusis. labello longiore lineari obtuso, calcari flliformi ovaria aequi- longo; gynostemio brevissimo, antherae loculis parallelis non in canales prodnctis, processubus stigmaticis magnis antice acutis facie interna papillosis, rostello satis crasso papilloso, staminodiis maximis supra rotundatis, ovario non torto minute dense papilloso („pruinoso“ Lindl.). — Flores nivei 3—4 mm diam., calcar tenuissimum 1 cm longum. , Hdbenaria nivea Sprengel Syst. HI, 689; A. Gray Manual 6 • 507 et fere omnium autor. American. — Gymnadenia nivea ct Sp. Orch. 280. — Orchis nivea Nutt. Gen. Amer. II, 188; Bot. Carol, et Georg. U, 485. — {Gymnadenia nivea Gray et Engelma in schedulis.) . Subtropischer Teil Nord-Amerikaa. Von Sttd-Delaware an s warts, besondera haufig in Florida St. Augustine (Miss M. Rey n0 Jacksonville (Curtius N. 2767!); Texas Drummond N. 406!) f Die Pflanze unterscheidet sich von den Habenarien in strengs Fassung des Begriffes durch das Fehlen der Antherenkanaie ^ durch das eigentUmliche papillose Rostellum. Sie hat je ® c ^ Narbenfortsatze sehr gut entwickelt und 2 sehr grosse dieAn an Grosse Qbertreffende Staminodien, wie sie in gleicher Gross ^ noch bei Platanthera sect Diphylax vorkommen. Die F “* ^ Ubrigeng von alien Habenarien und dem, was man s°n« r — 521 — thera oder Gymnadenia nannte, durch den Habitus wie durch die Merkmale der Blilte durcbaus verachieden. 30. Peristylus clavellatus Krzl. Caule ad 50 cm alto, folio plerumque 1 oblongi-lanceolato obtuso ad 10 cm longo ad 2,5 cm lato, additis 1. v. 2 multo minoribus lanceolatis in scapo, spica congesta pauci—pluriflora, bracteis ovatis acuminatis ovarium rostratum aequantibus. Sepalo dor- sali fere orbiculari, lateralibus oblongis obtusis, petalis sub- aequalibns omnibus conniventibus, labello aequilongi lati-line- ari antice obscurissime trilobulo s. tridentato. calcari ovarium aequante filiformi apice clavato; gynostemio humili, processu- l)us stigmatieis 3 mediano nempe papilloso ut laterales, ro- stello proprio igitur nullo, antherae loculis parallels aequi- longis non in canales productis, glandulis nudis. — Flores albidi 4 mm diam. Orchis clavellata Mich. FI. Am. Bor. II (1803). 155; Willd. Sp. pi 7F > 10\ Pursh Ft. II. 586; Nutt. Gen. II, 189. — Orchis tridentata Willd. Sp. pi. IV (1805), 41; Pursh FI II, 587. — Habcnaria triden- fata Booh. Exot. H. 77, t. 8 (ic. med.) A. Gray Manual 7 ed. 506. — Gymnadenia tridentata Lindl. G. et Sp. Orch. 277. Nord-Amerika. Von Canada bis Nord-Carolina. Haufig ge- sammelt. Der Speciesname .tridentata- vora Jahre 1805 moss durch den Jlteren .clavellata- vom Jahre 1803 ersetzt werden. Der bei alien bmtaufungen aus Orchis in Habenaria etc. angewendete Name ist zuerat von Willdenow 1. c. angewandt. W. hat aber erstlich ttber- sehen, dasa der Name Orch. tridentata Scop. (1760) bereita verwendet War > also nicht wieder gegeben werden durfte. Sodann hat er liber- sehen, dass Orch. clavellata Mich, dieselbe Pflanze ist, wie seine Orch. tridentata. Die Saule hat 3 Narbenfortaatze, da auch der mittlere sonat zum Rostellum umgebildete Tell hier papillos ist Trotz dieses urn- * ndlichen Apparates zur Aufnahme des Pollens befruchtet aich die ^anze kleistogam. Es hat Ober dem (S 497—512) ein cigec 0 B® n de Berichtigunge Manuscript und der Correctar nes Misageschick gewaltet, ea an nbtig, welche ich gleich hie T- Folia 3 — 4 majora in basi caulis conferta. 15 a. Per. latifolius Lindl . — 522 — S. 502 N. 30 statt Perist. tridentatus Krzl. lies Per. elavellatus Krzl. S. 508 oben zu Per. Petitianus A. Rich, fiige hinzu: var. Preussii. Differt statura paulo majore, floribus mi¬ noribus, lobo labelli intermedio longiore quam laterales, pro- cessubus minutissimis; ceterum typus. Platanthera Preussi Krzl. in Englefs Jahrb. XVII {1893), 63. Kamerun. Hohen bei Buea in 2500 m Hbhe. (Dr. Preuss N. 967!) Nachdem ich grossere Mengen von Exemplaren untersucht habe, halte ich es fttr angezeigt, keine besondere Art aufzustelleu. S. 511 fiige die folgende Art ein: 15a. Peristylus latifolius Lindl. Tuberidiis 2 oblongis, caule ad 60 cm alto firma basi praesertim foliato, foliis paucis 4—5 oblongis acutis ad 18 cm longis ad 5 cm latis, minoribus quibusdam arete vaginantibus in scapo, spica longa densa cylindracea multiflora fere 30 cm longa, bracteis ovatis aenminatis flores aequantibus superantibus. Sepalis petalisque paulo minoribus ovato oblongis obtusis, petalis a medio apicem usque crassioribus cartilacineis pilosis, labello rotundato excayato antice trilobulo, lobis triangulis subaequa- libus, lateralibus paulum divergentibus, calcari brevissimo sacculato toto labello crasso cartilaginea parce piloso acutato, gynostemio latissimo, pollinia non vidi processus stigmatici minutissimi. — Flores parvuli subanthesi semiaperti, sepala petalaque 4—5 mm longa, labellum sublongius. Peristylus latifolius Lindl. G. et Sp. Orch. 297 et S. Moore t> Baker Flora Maur. 335. — Satyrium latifolium Thouars Orch. Afr. • ^ {ic. opt.!) — Benthamia latifolia A. Kick. Orch. Maur. 43, t. 7 M- ~ {omnino erronea!) — Habenaria chlorantha Spreng. Syst. veg. Ilf ’ Bojer hort. Maurit. 309. Mauritius (Bojer, Bouton, Boivin!) et Bourbon. Daa Exemplar Boivina der Wiener Herbars, welches ich «n suchte, glich in alien Einzelnheiten der Abbildungen Thouar s, dass die Petalen und die Lippe von der Mitte bis zur Sp 1 ^ knorpelig, beinahe schwarx und fein borstig beharrt Oder papillos sind. — 523 — Species minus cognitae adhnc subdublae. Peristylus Sampsoni Hance. Tuberidiis ob- longis v. elongatis, caulibus 25 cm altis basi catapbyllis 3—4 Testitis, medio tantum foliatis, foliis 3—4 oblongis v. oblongo lanceolatis acutis longe vaginantibus; spica pauci- v. pluriflora laxiflora; bracteis ovatis acutis ovavia aequantibus. Sepalis late ovatis obtusis, „petalis obtusis margine inferiore lobulo auctis latiore lateralibus iis aequilatis", labello etuberculato 3-fido lobis oblongis obtusis lateralibus abbreviatis angustis recurvis intennedio iis 3-plo latiore et duplo longiore, calcari minuti viridnlo serotiformi truncato, antherarum loculis paral¬ lels, rostello 3 lobo lobo medio minore, v. processu stigma- tico (?) gynostemio utrinque staminodio magno glanduloso auriculato. — Floret 3 mm diam. — Maio. Peristylus Sampsoni Hance in Seemann Joum. of Pot. VJ (1875) 371. China, Kwangtung. Ad cacumina herbida montium Pakwan supra Cautonem. Mai 1868 (Sampson N. 14493!) Ich konnte bei dem ausserordentlich dUrftigen Material, welches ich zur VerfQgung hatte, nicht entscheiden, ob die beiden an der unteren Seite der Saule aber stark auf die Seite gbrttckten Gebilde Narbenfortaatze oder Staminodien sind. Um Anderungen des Namens zu vermeiden, belasse ich die Pflanze bei Peristylus. Peristylus sacculatus S. Moore. „Caule ad 25 cm alto, basi folio unico (an semper?) oblongo acuto brevi- petiolato 2,5 cm longo 1 cm lato, scapo squamis quibusdam spicam usque instructo, spica pauciflora laxiflora, bracteis parvis quam ovarium brevioribus. Sepalis oblongis obtusis, petalis ovatis acutis paulo minoribus, labello e basi angustiore dilatata triangula obtuso v. angulo utroque in lobulum distinctum evoluto, calcari quam labellum longiore incurvo brevi-filiformi, a pice inflato, antherae loculamentis contignis. — Flores minuti 1 mm diam. calcar 2 mm longum.“ 1876 Perigt yl™ sacculatus Balfour et S. Moore in Joum. of Bot. XIV Bourbon (Balfour!) — 524 — Boeperocharis Rchb. f. Otia Hamburgensia 104; Krzl. Xenia Orchid. Ill, 102 tab. 258 (e.p.) ; Bentham et Hook. Gen. HI, 627 sub Habenaria Willd. Gynostemio latissimo plerumque longitudinaliter dimidlato, rostelli cruribus superioribus inter antheras absconditis in- ferioribus stigmaticis, antherae loculamentis semper valde ex- trorsis infra non in canales sed in processus solidos uncinatos productis. — Perigonium Habenariae, sepala lafceralia plerum- que extus dilatata patentia vel erecta, petala simplicia, apices omnium saepius contracti cartilaginei, labellum plerumque tri- lobum rarius integrum. — Herbae liabitu Habenarium typi- Ich halte diese Gattung, ttber deren Existenzberechtigung icb lange zweifelhaft war, aufrecht, allerdings mit stark geanderter Definition. Wenn es sich nur uni eine Teilung der Narbenfortafttze handelte, ware es unabweisbar, Roeperocharis mit Habenaria zu vereinigen, da sich bei dieser Gattung Arten finden, welche eme Neigung zur Theilung derseiben verrathen, diese Theilung He® 1 dann aber stets nicht fern vom Insertionspunkt. Bei Roeperocharis ist das ganze Gynostemium in 2 von einander unabhangig® Halften geteilt, welche nur hinten durch das dilnne hautige Con nectiv und bei R. occidentalis durch ein winziges Rostellum sammengehalten werden. Das Rostellum, welches sonst bei Ha e- naria den Zusammenhang zwischen beiden Halften der Saule her stellen hilft, ist hier ebenfalls ganzlich gespalten; die Anther^ stehen beinahe Riicken gegen Riicken nach auswarts, sie ha keine Kanale, sondern massive hakenformige Fortsatze, gleichsa geschlossene Kanale! (Manuscript abgeschlossen Februar 1898.) Claris specieruui. A. Rostellum minutum integrum triangulum. ^ ^ ^ B. Rostellum omnino bipartitum. . r r I. Petala latissima incisa. 2. R- alcicorm* V* ‘ 525 II. Petala ovata acuminata. Calcar apice manifeste incrassatum profunde bipar- titum. 3. E. platyanthera Echb. f. Calcar vix incrassatum v. filiforme. Labelli lobis intermedius ter longior quam late- rales. 4. E. Bennettiana Echb. f. Labelli lobis intermedius vix longior quam late- rales. 5. E. Urbaniana Krzl. 1 . Roeperocharis occidental is Krzl. Tube- ridiis globosis 2,5 cm diam., caule gracili ad 50 cm alto, ca- tapbyllis 2 distantibus in basi yestito deinde foliato, foliis 3—4 lanceolatis v. oblongi-lanceolatis acuminatis v. aristulatis apice ipso contractis basi vaginantibus ad 10 cm longis 1,8 cm latis in bracteas decrescentibus, racemo multifloro densifloro ad 10 cm longo, bracteis lanceolatis aristatis ovaria non ae- quantibus. Sepalo dorsali fere orbiculari obtusissimo, latera- libus longioribus oblongis obtusis obliquis cucullatis, petalis latioribus oblique rhombeis antice retusis subrepandis, labelli lobis linearibus lateralibus falcatis reflexis apice subbilobulis, mtermedio breviore apice obtuso, calcari filiformi pendulo apice clavato ovario fere aequilongo; gynostemio latissimo, antherae loculis infra in processus sulcatos nec tamen canales dicendos productis, rostelli lobo medio minuto obtuso, brachiis v. pro- cessubus stigmaticis latissimis divergentibus apice bipartitis, partitione postica retusa antica excavata foveam quasi stig- aaticam utrinque formante, polliniis mihi non visis. Roeperocharis occidentalis Krd. »» Englers Jahrb. XVII (1893), 67. Kamerun. Buea 2400—2500 m (Dr. Preuas N. 980). Dieae Art ist eine typfsche Roeperocharis mit Ausnahme einea Merkmalea, wodurch sie den Ubergang zu Habenaria bildet. Daa Roatellum ist oben nicht zweiteilig, wie bei den andren Arten der ^attung, aondern bildet daa aonat Ubliche kleine etwas kapuzen- annhch ausgehohlte Dreieck, die seitlichen Arme des Rostellum “‘nd zu machtigen Narbenfortsatzen entwickelt, welche vom in einem kurzen breiten sterilen und einem vorgestreckten fertilen Teil Keapalten sind, die Narbenflbche Belbat liegt in einer Art Taache oder “autverdopplung. — 626 — 2 . Roeperocharis alcicornis Krzl. Tuberidiis globosis 1,5 cm diam, caule ad 30 cm alto, cataphyllis 3 ob- tusis in basi, foliis lineari-lanceolatis acuminatis? (sunt omnia plus minusve destructa), racemo plurifloro laxifloro 9 cm longo, bracteis ovatis acuminatis ovarium paulum superantibus. Se* palo dorsali latissimo fere orbiculari subito acutato, Iateralibus majoribus ovatis subobliquis acutis reflexis, petalis latioribus ac longis margine irregulariter dentatis undulatis fere alci- cornibus dicendis, labello e basi paulum angustiore dilatato angusta lineari simplice ovario aequilongo, calcari filiformi apice inflato obtuso quam labellum paulum breviore fere ad basin suam recurvato; gynostemio inusitata latitudine, anthe- rae loculis valde extrorsis fere braeliiis 2 gynostemii affixis antice acutis, rostelli bipartiti processubus superioribus 2 bre- vibus angustis, inferioribus s. anticis productis subfalcatis m labelli basin deflexis, staminodiis nullis. — Flores minuti ex* pansi vix 9 mm lati, labellum 7 mm, ovarium c. pedicello 1,2 cm longum. Roeperocharis alcicornis Krzl. in Xenia Orchidac. HI, 105, t. 358 , IV 13—15. (analys.). Abyssinien. Berg Gunna. Das einzige bekannte Exemplar fand sich unter den Exemplaren von Habenaria bracteosa Hochst. (Schim- per N. 1364!) 3. Roeperocharis platyanthera Rchb.f. Caule 30—35 cm alto gracili stricto, cataphyllis brevibus acutis m folia grandescentibus, foliis lineari-lanceolatis superioribus linearibus longe vaginantibus acuminatis in bracteas decres centibus maximis ad 10 cm longis 1 cm latis, racemo 8—10 cm longo multifloro densifloro, bracteis ovati-lanceolatis longe acu minatis, flores superantibus. Sepalo dorsali ovato acuto la ralibus aequalibus angulo inferiore rotundato production us reflexis, excavatis, petalis duplo minoribus subaequalibus om nibus erectis, labelli parte basilari fere quadrata, lobis la ralibus divergentibus reflexisque quam intermedius brevion ^ omnibus linearibus, calcari filiformi quam ovarium sublougi^ apice clavato bipartito utrinque acuto; gynostemio lato, a — 527 therae loculis connective lato affixis antice paulum productis clausis uncinatis, proeessubus stigmaticis simplicibus deflexis, rostello ligulato longiore deflexo labello adpresso, staminodiis satis magnis nitidis subglobosis parieti antherarum exteriori affixis. — Flores inter minores, sicci brunnei apicibus atrati, 5 mm longi, calcar 8 mm. Roeperocharis platyanthera Jtchb. f. Otia II, K )I et Krel. in Xenia Orchid. HI, 103 t. 258, 11—5 ( a na lys .) — Habenaria platyanthera Xckb. f. in Linnaea XXII (1849), 860 et in Walpers Annul. Ill, 587. Abyssinien. Dschan Meda 2800 m. (Schimper N. 1278 !) 4. Roeperocharis Bennettiana Rcbb. f. Tu- beridiis ovatis ad 4 cm longis ad 2 cm crassis, caule yalido ad 90 cm alto v. imo altiore folioso, foliis longi-lanceolatis acutis v. acuminatis cauli adpressis racemum attingentibus ad 20 cm longis basi vaginantibus supra in bracteas decres- centibus, racemo densifloro multifloro ad 20 cm longo, brac- teis lanceolatis acuminatis flores subaequantibus. Sepalo dor¬ sad ovati-triangulo, lateralibus ovatis curvatis extus obliquis i-otundatis acutis arrectis, petalis minoribus ovatis acutis, as- cendentibus, labelli basi late rectanguli lobis linearibus inter- medio quam laterales reflexos fere ter longiore, calcari quam ovarium subbreviore cylindraceo apice subinflato subbipartito, gynostemio latissimo; rostelli omnino bipartito partitione utra- que supra filiformi infra v. antice in lobum triangularem la¬ bello adpressum producto, antherae eanalibus nullis, processu¬ bus stigmaticis antice valde dilatatis deflexis divergentibus, staminodiis (stigmatum brachiis superioribus Reichenbachii) obulatis. Flores sicci brunnei apices petalorum et sepalorum contracti subcartilaginei atrati. Sep. dors. 5 mm, lateralia 8 mm, labellum 10 mm, lobi laterales 3 mm, calcar 5 mm. Roeperocharis Benettiana Rchb.f. Otia 104 ; Krzl. Xenia III, 104, t.258, VI 6-8 (analys.) - Habenaria Bennettiana BchJb. f. in litt. nook. f. Icon . plant, t. 1500. Abyssinien. Tigre, 2800 m bei Dschan Meda (Schimper N. 1827 !) 5. Roeperocharis Urbaniana Krzl. Tuberi- m ^te ovatis v, subglobosis, caule 12—20 cm alto cata- — 628 — pliyllis 1 y. 2 acutis apice atratis in basi, foliis 3—4 ovatis v. ovati-Ianceolatis acutis, supremo acuminatis ad 8 cm longis ad 1,5 cm latis, racemo laxifloro pauci- ad plurifloro. Sepalo dorsali late ovato acuto, lateralibus reflexis majoribus ovatis acutis (s. mavis dimidiatis ovatis), petalis erectis oblique ova¬ tis obtuse acutatis, labelli lobis lateralibus reflexis 2 /s inter- medii aequantibus linearibus obtusis, calcari filiformi apice vix inflato obtuso quam ovarium breviore labelle fere aequilongo; gynostemio latissimo, processubus stigmaticis cum rostello bi¬ partite continuis extrorsis elongatis infra acutis nitidis papil- losis, antlierarum loculis infra acutis valde extrosis non in canales productis, staminodiis capitatis, connectivo antherae piano supra fere rectilineo. — Flores satis conspicui pro ge- nere, sepal, dors. 5 mm longum et latum, lateralia 8 mm longa 5 mm lata, labellum 1 cm, lobi later. 5 —7 mm longi, calcar fere 8 mm, totus flos subanthesi 1,3 cm latus. Eoeperocharis Urbaniana Krzl. in Xenia Orch. Ill, 104, t. 258, 9—12 ( analya .) Abyesinien. Berg Gunna, 8300 m. (Schimper N. 1333!) III. Gymnadenieae. Gymnadenidae Lindl. Veget. Kingd. (1847) 182 ex parte. - ^ nandrae Ophrydinae. — Gymnadenieae Pfitz. in Engl. Prantl Nat. W- Fam. II T. 6 S. 90 «. ff. maxima pro parte. Processus stigmatici nulli, fovea stigmatica more Serapm- darum infra antheram, rostellum ant more Habenarieaiuin triangulum plus minus plicatum aut latum planum et cum connectivo saepe latissimo confluens. — Plantae terrestres habitn pleraeque simillimae omnium plagarum (exc. Austra m pleraeque hemisphaerae septentrionalis incolae. In der Auffassung Gattungen habe ich mich Pfitzer angeschlossen. .- 3 Abweichung ist die, daas ich Schizochilus Send, et Bracbyc°0’ Lindl. hierher und zwar in die Nahe von Gymnadenia & estellt . erstere damit vereinigt habe. tber die in der Flore do 1’ile de — 529 Reunion aufgestellten Gattungen habe ich rair kein Urteil bilden kbnnen, da inir das Material nicht zuganglich war. Ich werde die Gattungsdiagnose von Acrostylia Frapp, am Schlusse des Bandes abdrucken. I. Glandulae membrana tenuissima semicelatae. Flores minutissimi plerumque ecalcarati virides v. al- bidi. l. Herminium L. II. Glandulae nudae. A. Rostellum plicatum. a. Ecalcaratae. o. Petala ovario inserts. Caulis omnino foliis parvis bracteiformibus vestitus, labellura flabellatum. (Flores pur- purei.) 2. Brachycorythis Lindl. p. Petala partim gynostemio inserts, labellum flabellatum. 3. Neobohma Schlechter b. Calcaratae. 4. Gymnadenia R. Br. B. Rostellum rbombeum. 5. Ponerorchis Rchb. f. C. Rostellum late triangulum saepius plus minus con¬ nective adnatum v. imo obsoletum. a. Sepala minora quam petala. Labellum ecalcaratum basi lobulatum angustum productum. 6. Stenoglottis Lindl. Labellum simplex ealcaratum plus minus flabel¬ latum antice 1—multi-partitum. Plantae par- vae pilosissimae. 7. Holothrix L. C. Rich. b. Sepala petalis aequimagna v. vix diversa. Labellum simplex flabellatum antice multipartitum ecalcaratnm; plantae parvulae basi monophyllae habitu praecedentis. 8. Bartholina R. Br. Labellum simplex, petala longe pedicellata ex- cavata. Plants glabra. 9. Huttonaea Harv. c. Sepala quam petala majors. a. Anthers deorsum elongata, calcar breve. 10. Bicornella Lindl. 34 — 530 p. Anther a brevis. Staminodia 2 maxima corniformia utrinque pone antheram. Plantae parvulae habitu Her- minii. 11. Diphylax Hook f. Staminodia nulla v. minuta, plantae habitu variae, labellum simplex v. plus minus tripar- titum. 12. Platanthera L. C. Rich. D. Rostellum maximum cucullatum, plantae parvae mo- nophyllae. 13. Hemipilia Lindl. III. Glandulae probabiliter inter pollinis tetrades obcelatae, labellum rostelli brachiis affixum. Planta singularis habitu Platantherae. 14. Neolindleya Krel. Herminium L. Herminium L. FI. Lapp. (1737), 317; Id. Philos, hot. (1751), 27; L. C. Bichard Mem. Mus. Paris. IV, 12. 19, Adnot. Orch. Europ. 27; Endl. Genera {1837), 210; Benth. et Hook. Gen. HI, 622. - Aopla Lindl. Bot. Begt. sub 1.1701. — Chamaerepes Spreng. Syst. 111(1826), tO. - Chamorchis L. C. Bich. in Mem. Mus. Pans. IV (1818), 19. - Cybek Falcon, in Lindl. Veget. Kingd. (1817) 183c. — Monorchis Ehrh. Bet- trage IV (1789), 117. — Thisbe Falcon ex Lindl. Veget. Kingd. (1817), 183. Sepala petalaque minora subaequalia libera in gaieam conniventia rarius sepala lateralia patentia, labellum simplex v. lobulatum eealcaratum v. brevi-saccatum, gynostemium bre- vissimum, antherae loculi paralleli, caudiculae breves, g n dulae bursicula imperfecta celatae forma diversissimae (or i culares oblongaeve planae v. plus minus campauulatae in a excavatae), rostellum parum evolutum triangulum plus mums medio sulcatum, fovea stigmatica brevis reniformis, stamin conspicua interdum processubus stigmaticis simillima. —. er g bae parvae tenues basi plerumque foliatae flores inter mmimo Orchidacearum virides s. albidi, species fere omnes montigen v. alpinae Alpibus Europae et Asiae iacolae. ^ ^ In der Auffaasung der Gattung babe icb mic aache Sir Job. Hooker angeachlosaen, welcher me Verftlgung hatte, ala icb. In den Fallen, wo ich Gelegenheit nachzuunterauchen, kam ieh zu denselben Ergebnisaen, a g von denjenigen Bildungeu, welche ich ihrer Stellung uach minodien halte, Sir Job. Hooker dagegen fUr Narbenfortiiw • erial — 531 iat nun aber ausser Zweifel, daas bei den in lebendem Zuatande untersuchten Formen Narbenflftchen vorhanden sind, ferner findet sich gerade bei Himalaya-Ophrydeen dieser Gruppe die Neigung, enorme Staminodien zu bilden; es ist soroit der Schluss gestattet, bis auf weiteres, d. h. bis die Frage an lebendem Material klar ge- stellt iat, dieae zun&chst discutablen Gebilde fftr Staminodien zu er- klaren, far welche Auffassung ausserdem ihre Stellung spricht. Dies zugegeben, gehOrt die Gattung Herminium zu den Gymnadenieen. Hire sehr nahe Verwandtschaft mit Peristylus ist ausser Zweifel. Has Material, welches far die indischen Arten zur Verfttgung stand, war aussergewohnlich dttrftig. Claris specierum. I. Labellum trilobum. A. Folia oblongi-lanceolata breviora quam caulis. 1. Herm. Monorchis B. Br. B. Folia linearia. Planta pusilla pauciflora, folia scapum aequantia. (Europaea). 2. Herm. alpinum Lindl. Planta elata (30 — 75 cm), folia quam scapus bre- Tiora. (Asiatica.) 3. Herm. angustifoliwn Lindl. II. Labellum simplex. A. Labellum oyatum. a. Flores pro genere magni 4 mm longi 6—7 mm (expansi) diam. 4. Herm. Josephi Rchb. f. b. Flores 2 mm diam. v. vix majores. a. Folium in basi 1. Folium oboyatum dimidium scapi aequans, labellum antice valde protractum. 5. Herm. pugioniforme Lindl. Folium lineari-laneeolatum scapum aequans, labellum excavatum. 6. Herm. gramineum Lindl. P. Folia 2 linearia basilaria scapum aequantia. 7. Herm. Duthiei Hook. f. B. Labellum orbiculare. 8. Herm. oi'biculare Hook f. L Herminium Monorcbis R. Br. Tuberidiis parvis fflobosis, caule tenui ad 12 cm alto, cataphyllis paucis, 532 — foliis basilaribus 2 oblongi-lanceolatis acutis acuminatisve (ad- jecto interdum tertio bene minore in scapo) spica pauci- ad pluriflora dense- v. laxiflora, braeteis lanceolatis acutis flores aequantibus rarius superantibus. Sepalo dorsali oblongo acuta v. obtuso, lateralibus sublongioribus paulo angustioribus, pe* tabs basi cuneatis antice abrupte angustatis acuminatis, la- belli basi lato deinde tiilobo, lobis lateralibus antice curntis breyibus oblique triangulis obtusis, intermedio ter longiore angusto triangulo v. lineari obtuso, calcari brevissimo saccato inter sepala lateralia abscondito; antherae loculis parallels anthera supra horizontal^ caudiculis brevibus glandulis, magnis planis v. subconcavis, staminodiis satis conspicuis, tovea stig* matica transversa oblonga. — Flores minuti, nutantes melfc odorem exhalantes, sepala 2—3 mm longa. Herminium Monorchis E. Br. Hort. Kew. V, 191; Lindl. G. * AJ- Orch. 305 et plerorumque autorum recentiorum ; Hook. FI. Brit. » > 128. — Ophrys Monorchis L. Sp. 917, Codex N. 6851; Willd. bp- P- IV, 61. — Orchis Monorchis Crantz Austr. 47 8, Alhoni Fi re em., , 118. — Satyrium Monorchis Pers. Syn. H, 507. — Arachnites o chts Hoffm. sec. Echb. FI. exsicc. 119. — leones: Curt. FI. Lon . t. 138 ; Svensk Bot'an. t. 700 ; Baxter Brit. Brot. IV, 295; . Bor. J, t. 9; Neet Genera 3, t. X; Echb. f. FI. Germ. XIII, XL , ^ t. 115 (63); Irmisch, Orchid, t. 1 (anal.); Barla leonographte 2 fig. 17 — 27; M. Schulze Orch. N. 11. Von Lappland sQd-ostwarts nach Moskau un in der Lom- rien, sUdwarts bis Tibet, Kashmir und Sikkim — 4300 i Europa wohl am haufigsten; in SUd-Europa atellenweis, *- „ msre i. Sodann bei Usteii®» , Europe insein und im Gebiet der Flora Orientalis. 2. Herminium alpinum Lindl. Tuberi ^ gis obtusis sub anthesi aequimagnis, caule 5—1° CD \ oUnl cataphyllis 2 magnis, foliis 5—9 basilaribus lineari us^s ^ aequantibus superantibusve ad 6 cm longis 1—2 spica brevi congesta pauciflora, braeteis lanceo a is‘ ^ flores duplo superantibus. Sepalis conniventibus a ® m j nor i* lateralibus antice paulum productioribus, petalis ® bus lineari-ligulatis obtusis, labello obsolete trilob ° e 0 b* subaequante apice obtuso, calcari omnino nullo; an 533 — tasae loculis parallelis antice non productis, rostello nullo, fovea stigmatica ampla transverse cordata polliniis magnis caudicula brevi glandula magnae hyalina, staminodiis minutis. — Flores parvi, sepala 2,5 mm longa et fere lata, labellum ad 3 mm longum, omnia viridia rubri-striata v. omnino rubella. Herminium alpinum Lindl. Bot. Beg. t. 1499 ; G. et Sp. Orch. 305 et omnium autorum recentiorum. — leones: Bchb. f. in FI. Germ. XIII. XIV, 107 t. 416 (64)', Barla, Iconogr. 35, t. 33 fig. 14-20. — Chamae- repes alpina Spr. in Fees Genera 3, X. — Ophrys alpina L. Sp. pi. 948, Codex N. 6852. — Orchis graminea Crantz Stirp. Austr. 480. — Orchis alpina Schrank Bayr. FI. 227, Scopoli Flora Cam. ed. H, H196. - Epipactis alpina Schmidt in Meyer Pfl. phys. Aufsdtze (1791), 247. — Arachnites alpina Schmidt FI. Boem. 74. — Satyrium alpinum Vers. Syn. 11,507. — Herminium alpinum Sw. Summa ve.get. (nomen nudum!) ~ Chamaeorchis alpina L. C. Bich. Ann. Mm. IV, 42,49, 57; M. Schulze Orch. N. 40. - Chamaerepes alpina Spreng. Syst. Veg. UI, 703. In den Mittel- und Hoehgobirgen von Mittel-Europa bis zum SOdabhang der Alpen ; selten in Skandinavien. 3. Herminium angustifolium Lindl. Caule gra- cili elato 30 ad 75 cm alto sparsim foliato, foliis longe line- »ri-lanceolatis acutis ad 12 cm longis ad 1 cm latis decre- scentibus spicam non attingentibus; spica densa cylindracea 1 multiflora, bracteis parvis lanceolatis acutis quam ovarium s^pissime brevioribus. Sepalis ovati-oblongis acutis conniven- tibus, petalis linearibus acutis, labello dnplo fere longiore basi biaurieulato excavato subpandurato lineari medium usque in- te&ro, lobis lateralibus anguste linearibus lobo intermedio in dentem brevissimiim reducto; calcari nullo, antberae loculis parallelis, staminodiis magnis supra bipartitis. — Flores mu- tantes minuti 3—4 mm diam. virides. Herminium angustifolium Benth. Mss. Hook. f. in FI. Brit. Ind. I, 129. — Aceras angustifolia Lindl. in Wall. Cat. 7061; Id. G. et y' 232, Bot. Beg. sub t. 1525, Journ. Linn. Soc. Ill, *3; Boyle Jj USt 87 , Wight. Icon. t. 1691. — Hermin. longicruris Wright ilT' ACOd ' Phil Ser - 2 ‘ ^ in - ~ ma>e Falcon, ex Lindl. Teg. Kingd. c ‘ Hue. Hermin. alaschanicum Maxim, in sched. Iter U forma te Ptentrionalis statura minors, foliis paueis latiorihus. Himalaya, Sikkim 6000 m in (Clarke!) Khasia-Berge 2000 m; Assam, Naga-Berge 2300 m (Clarke! Prain!) Tenasserim (Parish!). China, Prov. Hupeh; Japan, Prov. Nippon (Maximowicz!) Hier — 534 — die Var. longicruris. — Mandschurei auf dem Alaschan-Berge and Die japanischen Exemplar© und die aus der Mongolei unter- scheiden sich nur habituell von den indischen. Die Pflanze bewohnt sowohl die tropischen Gebiete von Tenasserim, wie die sehr ktthlen HOhen von Sikkim und die der Alaschan-Berge. 4. Her minium Joseph* Rchb. f. Tuberidiis ova- libus parvis, caule gracili ad 25 cm alto mono—triphyllo, foliis basilaribus suboppositis lanceolatis v. lanceolati-oblongfe, spica laxiflora rarius congesta, pauci—pluriflora, bracteis parvis latis, floribus pro genere magnis, 4 mm loDgis, sepalo dorsali parvo, lateralibus fere duplo longioribus ovatis subfalcatis, petalis aequalibus apicibus incrassatis minoribus — his omnibus ascen dentibus, labello latissimo integro late ovato acuminato me io basin versus incrassato; loculis antherae valde sejunctis, po linis curvatis basi calyptra glandulam et basin pollinioi nm vestientibus instructo. — Flores minuti 6—7 mm diam. Herminium Josephi Rchb.f. in Flora LV (1872), 276;H<**-t» FI. Brit Ind. FT, 129. — Hermin. grandiflorum Lindl. Serb. lna. Hook. f. et Thompson. Himalaya, Sikkim 3600-4500 m. (Hooker!) ^ Wenn bei irgend einer Art, so liegt bier die Versuc ung auf Grund der umgebogenen Rander der Antherencana e em tung aufzu 8 t 8 Uen denn d a8 8 on„t schuer zu findende Herkml * hier ziemlich gut zu seben. ... 5. Herminium pugioniformeLin.il. Tube" globoso 1 cm diametro, caule ad 15 cm alto basi monop y^> folio obovato obtuso ad 8 cm longo ad 1,5 cm lato sp ^ congest am paucifloram non attingente, bracteis brevi ^ fere orbicularibus. Sepalo dorsali orbiculari, latera i ^ ovati-oblongis, petalis minoribus aequalibus, labello in basi latiore utrinque rotundata subito in laminam angus^ ^ protracto, calcari omnino nullo; gynostemio latiore qua Totus flos 1,5 mm diam. Herminium pugioniforme Lindl. Mss. et Hook, f- Ind. VI, 130. in FI- (Aitchisoi Garwhal 1 Himalaya. Kashn (Duthie!), Sikkim bis 5000 m (Hooker!) Von alien bisher bekannten Orchidaceen diejenige, grOsate HOhe ttber dem Meeresspiegel erreicbt. welche c — 535 — 6. Herminium gramineum Lindl. Tuberidiis globosis pisi magnitudine, caule 8—25 cm alto monophyllo, folio lineari-lanceolato acuto caulem aequante v. paalnm su- perante rarius breviore, spica pauci* v. pluriflora laxiflora, bracteis ovatis aristatis ovarium aequantibus, floribus minutis vix 2 mm diam. erectis. Sepalis ovatis, intermedio breviore, petalis erectis linearibus subfalcatis, labello valde excavato ovato acuminato apice ipso obtuso, antherae cellulis sejuaetis, rostello maximo truncato. Herminium gramineum Lindl. Wall. Cat. 7113, G. et Sp. Orch. 306; Hook, in FI. Brit. Ind. VI, 131, Hoyle Illustr. t. 87. - Neottia mono- phylla Spreng. Syst. Ill , 709. West- und Central-Himalaya. Nepal (Wallich!) Kumaon und Garwhal 1600-2700 m; (Duthie N.6997!) 7. Herminium Duthiei Hook. f. Tuberidiis glo¬ bosis fere 1 cm diam. caule basi cataphyllis 2 altero brevis- simo altero multo longiore vestito ad 20 cm alto laxo, foliis 2 line »ribus acuminatis scapum aequantibus 1 cm latis rarius lineari-lanceolatis, scapo ceterum nudo, spica subcongesta pauci— pluriflora, bracteis minutissimis ovaria apice angustata cur- vata non aequantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso, late- ralibus aequilongis v. vix brevioribus ovati-oblongis, petalis ovatis acutis crassioribus, labello late ovato basi ipsa saccu- lato antice acutato; gynostemio brevissimo, staminodiis mani- testis. — Flores minutissimi vix 2 mm diam., secundi virides. Herminium Duthiei Hook. f. in FI. Brit. Ind. FT, 130-, Id. Icon. Ptont. XXII, t. 3199A. West-Himalaya; Garwhal am Kasi Pass 3700-4000 m (Duthie!) An der Abbildung in den leones plantarum ware nur die Ober- tnebene Darstellung der Staminodien zu rttgen, in alien anderen t'unkten ist sie zutreffend. Die Pflanze findet eich auch im Her¬ barium Delessert als Herminium angustum (!) Lindl. unter N. 7068 der Bezeichnung „Herbier de la Cie. des Indes*, aber leider one Angabe des Standortes und Sammlers. 8- Herminium orbiculare Hook. f. „Caale gra- c 1—2— foliato, foliis remotis parvis oblanceolatis (1,5— cm longis ad 5 mm latis, foliolis 2 minutis in scapo), racteis ovario brevioribus, floribus minutis secundis, sepalis — 536 — orbiculari-oblongis obtusis, petalis late oblongis, labello orbi* eulari carnoso basi saccato.“ „Caulis una cum spica 4—6 pollicaris (10—15 cm) folia 1—1 Va poll, longa (2,5—4 cml scapus pauci-vaginatus, floras Vio poll. (circ. 2 mm) diam. Sepala et petala 1- nervia mem- bran acea. Anthera brevis loculis paulo divergentibus, pollinia clavata glandulae orbiculari inserta; staminodia v. processus stigmatici) sessilia, rostellum minutum.“ Herminium orbiculare Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 130 et in Icon, plant, t. 2199 B. Himalaya Sikkim. Rungboo in Chumbi Thale (Kings Collector.) Ich habe die Pflanze in Kew gesehen, das Material war aber Musserst dttrfdg und ieh habe es vorgezogen, die Befunde Hookers ohne Zusatz wiederzugeben. Species adhuc dubia. Herminium natalense Rchb. f. „GracUe, ela- tum, foliis oblongi-lanceolatis acutis 4—6 in bracteas abeun- tibus, racemo distantifloro minutifloro elongato, bracteis lanceis acuminatis flores superantibus aequantibusve, sepalis triangulis, tepalis linearibus, labello late ligulato antice aequaliter tn- dentato, calcari subgloboso.“ Herminium natalense Bchb. f. , Otia 108. ,Natal. (Gerard 1641 Herb. Kew et propr.)“ Da Reichenbach ttber die Saule nicht ein Wort sagt, kann cu Pflanze nach dieser Diagnose, ein Herminium, ein Peristyle ^ sonat noch mancherlei sein. Das Exemplar des Herb. Kewense ich nicht vorgefunden. Es hat absolut keinen Wert, auf diese lich ungentigende Beschreibung hin, das Register der Synony durch Vereinigung mit andren Gattungen zu vergrbssern. Brachycorythis Lindl. Brachycorythis Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 363\ Endliche Suppl. I 1366; Meissner Gen. 380; Benth. et Hook. Gen. Wt J Bfitzer in Engl. Frantl. JPflanzenfam. II, 6. 96 u. 97. - Sonder Linnaea XIX (1847), 78. — Platanthera L. C. Bich. e. p. Engl. Bot. Jahrb. Beiblatt zu Bd. XX Heft 4 10. Mai 1895, 12- Sepalum dorsale ovatum plus minus concavum, lateI ^ multo majora valde obliqua i. e. antice magis evoluta, P e ^.^ semper minora obliqua, labellum rarius bifidum 01 ”j eSj simplex plerumque antice plus minus trifidum lobi la — 537 — si adsunt, plerumque majores forcipati, lamina labelli tm- guiculata, excavata (lamellula utrinque adjecta in ungue gy* nostemio in basin labelli decurrente) sacculata v. calcarata et cum calcari continua; gynostemium datum rarius reclinatum, infra (a latere viso) angnlatum, regio rostellaris plus minus pro¬ duct a, rostellum ipsum augustum rimam v. triangulum augustum formans, antherae loculis contiguae, canales nulli, fovea, stigmatica profunde excavata. — Plantae terrestres. Radices fibris crassis saepius clavatis compositi, caules elati plerumque foliis parvis aequimaguis numerosissimis in bracteas consimiles vix decrescentibus vestiti, rarius basi foliis longioribus in- structi, spica saepius densiflora multiflora, rarius laxiflora. - Flores speciosi, majores illis Orchidis laxiflorae aequimagni, purpurei violacei rarius lutei. Die hier vorangestellte Gattungsdiagnose ist die erweiterte Form derjenigen von Lindley, abgeEndert um so viel, als nbtig schien, um die mit Sporn versehenen eonet aber typischen Brachycorythis-Arten auf- zunehmen. Das Vorhandensein oderFehlen eines Spornes ist auchbei die verschiedensten tibergttnge von einem stark ausgehfjhlten „un- E8 sind inzwiscben 2 Vorschlage gemacht worden, diese Gattung mit anderen zu vereinigen. Herr N. E. Brown betrachtet sie als zu Habenaria Willd. gebbrig (cf. Gardener s Chroniole 1885) und das •st ganz consequent gehandelt, sobald man die alte verschwommen abgefasstc Diagnose dieser Gattung aus Rob. Browns Zeiten, diese Quelle unendlicher Confusion, noch jetzt als alleingllltig ansieht Sebr viel discutabler ist der von Reichenbach und Ridley ange- deutete, von Herrn Rud. Schlechterl scharfer ausgesprochene Vor- schlag, sie wegen ihrer Anklange an Gymnadenia mit dieser Gattung zusammen zu Platanthera einzuziehen. Ich selbst habe lange ge- echwankt, ob dies nicht das beste sei. Ich mbchte es aber nicht * agen > eine Gattung aufzustellen, bei welcher so verschiedene oaulenformen, hohe und niedrige, schmale und beinahe quadratische, Hostellarformen von schmalcn Schlitzen bis zu stumpfen Dreiecken unter eine Diagnose zusammen gepfercht werden, dazu Petalen von 80 stark asymmetriscber Bildung, wie sie nur hier vorkommen und Labcllen mit einer so eigentUmliehen Ausbildung der Basalpartie* des sog. unguis, wie sie bei Platanthera nie vorkommeu. Ich babe darauf hin Gymnadenia beibehalten und behalte Brachycorythis bei. Dass die Gattung habituell scharf cbarakterisiert und in ihrer Ver breitung wunderbar gut abgegrenzt ist, sei nur beilaufig bemerkt. — 538 — Das Gebiet erstreckt sich von West-Afrika vermutlich quer durch den ganzen Erdteil bis Madagascar. Ich verhehlo mir nicht, dais die beiden speciell sUdafrikanischen Arten Br. ovata Lindl. und puber- cens Harvey eine Art Ausnahmestellung einnehmen. Diese eigen- artige Entwicklung der capensischen Gattungen ist aber eine ge- nilgend bekannte Erscheinung und es ftihrte zu weit, alle diese Abweichungen genorisch unterscheiden zu wollen. Bei der tolgen- den Aufzahlung und dem Clavis babe ich nacli Moglichkeit die leicht mit der Lupe zu erkennenden Merkmale des Labellum benutzt. Clavis specierum. 1. Eubrachycorythis. Caulis omnino dense foliosus. A. Unguis labelli eealcarati exeavatus. Lamina flabellata, lobi lateral, extus serrulati. 1. Br. Welivitschii Kchb. f. Lamina cuneati-ligulata, lobi later, semilunati. 2. Br. Schweinfurthii Rchb. t- Lamina obovata, lobi later, late trianguli obtuse obliqui. 3. Br. Kalbreyeri Bchb. f. Lamina cuneata biloba dente minuto interposJ . . 4. Br. pleistophylto Bchb. f> Ut praecedens, lobi later, semiobovati. 5. Br. ovata Lindl. Lamina flabellata omnino biloba, dente in sintt amplo nullo. 6. Br. Leopoldi Krzl. Lamina latissima, flores ut tota planta oran dense pilosi. 7. Br. pubescens Harvey B. Labellum calcaratum. , ar Lamina oblonga indivisa antice crenulata, V* labelli aequans. 8. Br. disoides Krzl . . Lamina ovata obtusata basi crenulata, calcar nae aequilongum. 9. Br. tenuior Bchb.^ Lamina rhombea margine omnino undulata nulata, calcar satis longum curvatum. 10. Br. rhomboglossa ** Lamina in lobos 3 magnos divisa, m ei obovatus, calcar breve, planta elata. 11. Br. congoensis . r Krzl- — • 539 — Lamina antice in lobos 3 subaequales divisa in- termedius paulo longior, planta pusilla. 12. Br. JTOtvaniana Rchb. f. Lamina antice in lobulos 3 lineares divisa inter* medius duplo iongior, planta elata. 13. Br. Soyauxiana Krzl Ut praecedens sed lobi laterales breves, interme- dius obovatus, planta gracilis tenuis, calcar ovario fere aequale. 14. Br. Sibangensis Krzl. Ut praecedens sed labellum profunde divisum, planta altissima. 15. Br. Engleriana Krzl. 2. Penthea. Caulis eataphyllis omnino tectus. Lobi labelli cuneati trianguli. Flores 2,5 cm diam. 16. Br. Pvmilio Bchb. f. Ut praecedens sed lobi labelli ovati trianguli. 17. Br. Lastii Rchb. f. 1. Brachycorythis Welwitschii Rclib. f. Caule satis valido ad 50 cm alto infra glabro supra prae- sertim in angnlis parce setoso, foliis fere 20 ovatis aeuminatis 4—6 cm longis 1,0—1,4 cm latis in bracteas flores superantes magnas foliaceas transientibus, racemo mnltifloro satis densi- floro 10—15 cm alto, rliachi papulosa. Sepalo dorsali ob- longo acuto parvo, lateralibus multo majoribus semiovatis acutis, petalis ovatis acutis valde asymmetricis antice pro¬ duces rotundatis, labelli basi valde excavata cymbiformi, la¬ mina e basi cuneata flabellata antice tridentata, lobo medio parvo triangulo, lobis lateralibus acutis maigine exteriore serrnlatis; anthera alta acuta, proeessu rostellari satis longa. ~~ Flores albi, labellum fusco-rubescens, sepala lateralia 7 mm longa, labellum (expansum) 6 mm latum. Srachycorythis Wehcitschii Bchb. f. in Flora 1867, 90. N 3lH) ne0la ' HuUla < Welwit8ch N ‘ 707 ! > Ma,an S e ’ ( A - v - Mechow 2. Brachycorythis Schweinfurthii Rchb. f. « Planta exaltata 80 cm alta pleistophylla, foliis 41! sub in- florescentia cuneatis ligulatis acutis, 5-nerviis, inferioribus 8 cm — 540 longis 1,5 cm latis, inflorescentia 16 cm longa apice eomosa densiflora illam Orchidis latifoliae aemulans, bracteae lineari— lanceae acuminatae trinerviae flores plerosque aequantes m- fimos superantes. Sepala paria semiovata dolabrata acuta curva, sep. impar ellipticum apiculatum. Tepala oblonga ob- tusa introrsum basi obtusangula, labellum e basi augusta cu- neati-ligulatum antice dilatatum apice trifidum, laciniis latc- ralibus semilunatis obtusis, lacinia media minuta triangula, calcar obtusangulum. Columna more Gymnadeniae quoa antheram et rostellum, fovea distincte sub anthera. Flores purpurei." (Ex Rchb. f. 1. c.) Brachycorythis Schweinfurthii Rchb. f. Otia 59. Central-Afrika. Grenzwildniss nOrdlich von Monbuttu, April 1870 im Lande der Njamnjam (Schweinfurth N. 3577). Die Bemerkung, dass Anthere und Rostellum an Gymnadenia erinnern, passt fttr nahezu alle Arten dieser Gattung. 3. Brachycorythis Kalbreyeri Bchb. I T* beridiis crassis lanatis, caule 25—35 cm alto subflexuoso P minus dense foliato, foliis ligulatis acuminatis 12 ad 1 ® longis 1—1,5 cm latis, racemo pauci—plurifloro, rhachi velutina bracteis foliaceis ovaria velutina superantibus. ep dorsali elliptico obtuso lateralibus oblongi - triangulis a cu ’ petalis latioribus subrhombicis obtusis antice obtusangu is,^ bello ima basi excavato obtuso, lamina obovata antice r1 ^/ laciniis lateralibus late triangulis obtusis obliquis, lacima m in sinu minute triangula. — Flores albidi speciosi i f nadenia Helferi (Indiae orient.) pulchritudine aequaes, illi Cyclaminum coinpavandus. otia 5 9. Brachycorythis Kalbrcyeri Rchb. f. in Flora 18/8, /< e gtel i en . Kamerun-Berge 1800-2100 m. Lavagrund an offne (Kalbreyer!) ^ 4. Brachycorythis pleistophyU* Caule ad 90 cm alto, foliis numerosis confertis ov braC . subito acuminatis aristatis 3 cm longis (acumine 1 deas i- teas foliaceas decrescentibus, racemo elongato multi 1 °. ova - floro, bracteis flores superantibus foliis omnino simi 1 ma i 0 rib® 3 riis carunculosis scabris. Sepalis oblongis, lateralibus — 541 acutis leviter asymmetricis, petalis duplo majoribus oblongis obtusis valde magis evolutis asymmetricis, labello longiore et latiore basi leviter excavato v. gibboso cuneato antice bilobo, lobulis acutis, apice minuto interposito; gynostemio generis. — Flores mediocres, sepala petalaque 6 mm longa, labellum 1 cm longum 8 mm latum. Brachycorythis pleistophylla Rckb. f. Otia (1881), 104. Ost-Afrika. Mozamballa Oder Moramballa (Meller ohne N.!) Usambara, Mlalo (Holst N. 263!) Der Name .pleistophylla* ist insofern nicht glQcklich gewahlt, ala er nor fQr die grOssten Exemplare passt, solche von mittlerer HOhe haben nicht mehr Blatter als jede andere gleichgrosse Art von Brachycorythis Uberhaupt. 5. Brachycorythis ovata Lindl. Tuberidiis cras- sis ovatis 3—4 fasiculatis, caule valido ad 60 cm alto, cata- phyllis in basi magnis amplis acutis in folia numerosa caulem omnino celantia increscentibus, foliis ovatis acutis acuminatisve ad 5,5 cm longis ad 3 cm latis supra sensim in bracteas om¬ nino foliaeeas transientibus, racemo denso multifloro supra comoso, bracteis flores superantibus. Sepalo dorsali ovato, lateralibus ovati-oblongis obtusis carinatis, petalis oblique late ovatis antice magis evolutis rotundatis acutis, labello e basi ampla cymbiformi excavata (nec tamen calcarata) cum gyno- stemii lateribus contigua dilatato antice obtuse tridentato cir- cuito late oblongo, dentibus approximate, intermedio acuto, linea crassa in lobulum intermedium exeunte per discum; gy¬ nostemio alto erecto, fovea stigmatica magna. — Flores rosei ionosmi inter majores generis, sepala petalaque 8—9 mm longa lateralia 5—6 mm lata, labellum 1,3 cm longum. Brachycorythis ovata Lindl. G. et Sp. Orch. 363 et Harvey Thes. I, 34 t. 55; Bolus Orchids South Africa I, t. 62. — Platanthera ovata Schlechter in Engl. Jahrb. XX, Beiblatt N. 50 (1895), 12. SttdOstliches Sttd-Afrika. Natal Botan. Gard. N. 640; zwiachen Omeamwabo und Omsamcabe (Drege!). Brit Kaffria (Mrs. Barber!). Inanda (Wood N. 11S9!); Swaziland bei Barberton, 1200 m (Galpin N * 725 !)? Transvaal, Lydenburg (Schlechter N. 3922!) — Im eigeut- lichen Capland weit verbreitet (R. T. Sim N. 26, Bolus Flanagan N. 1800, Tyson N. 2670 und vielfach ohne N.), 542 6. Brachycorythis Leopoldi Krzl. n. sp. Caule elato ad 60 cm alto tertia parte inferiore (subterranea scil.) apliyllo supra dense folioso, foliis numerosis oblongi-lanceolatis abrupte et longe acuminatis 3 — 4 cm longis — 1 cm latis in bracteas persimiles ovaria superantes transientibus, spica elon- gata 20—25 cm longa multiflora satis laxiflora, rliachi par- cissime puberula. Sepalis ovatis acutis concavis, petalis duplo majoribus oblique ovati-oblongis brevi-acutatis basi concavis, labelli ungue brevissimo' incrassato, lamina e basi cuneata flabellata latissima biloba, lobo utroque rhombeo sinu inter utrumque satis profundo rectangulo, denticulo v. lobulo in sinu nullo, calcari nullo ; gynostemio brevissimo generis, stammodiis conspicuis. — Flores pulchri inter maximos generis, purpurei sepala 1 cm longa, petala 1,2 cm longa 6 mm lata, labellum 1,2 cm longum 1,5 cm latum. Tropisches West-Afrika, Congo-Gebiet (Laurent!), auch im fran- zosischen Gebiet gefunden. — Zu Ehren S. Maj. des Konigs eopo gcnannt. Unterscheidet ai ateht, durch das ab« strong zweiteilige Labellum, wel noeh so reducierten Mittellappem und ziemlich locker, so dass di< nachst denen Yon Br. Bulbinella — sehr gut durch das Die Bltltenstaude mi en BlQten - die grossten Geltung kommen- 7. Brachycorythis pubescens Harvey. Cauk stricto ad 50 cm alto satis crasso densissime folioso apic^ usque dense piloso, foliis ovatis longe acuminatis infra P u centibus in bracteas decrescentibus, racemo multifloio floro, bracteis oblongi-lanceolatis acuminatis ubique P rae ^ e margine et in nervo mediano puberulis. Sepalo dorsali ° obtuso, lateralibus ovati-oblongis subobliquis obtusis bus, petalis sepalo dorsali subaequalibus cum eo conniven labelli ungue fere sigmoideo augusto compresso, lamina ^ latissima, rotundata antice triloba, lobis lateralibus to ^ . margine crenulatis, lobo intermedio minore obtuse ^ gynostemio satis alto erecto, rostello minuto, fovea a» ^ angusta. — Flores pallide rosei, albi v. kermesim extus p sepala petalaque 4 v. 5 mm longa, labellum aequilong ~ 54a — Bracliycoryihis pulescens Harvey. Thesaur. Cap. I (1869), 35 <.54; Bchb. f. in llora 1867. 98. Subtropisches Sud-Afrika. Natal, Barberton (Schlechter N. 16!) Port Durban (Sanderson) Westville (Collector d. Flora of. Natal) — West-Afrika. Nyassaland (Buchanan N. 612!) — Togo bei Bismarcks- burg (Dr. Buttner N. 647!, Pogge N. 1471!) 8. Braeliycorythis disoides Krzl. Caule va- lido 15—40 cm alto densissime folioso, foliis ovatis acutis ad 4 cm longis basi 1 cm latis in bracteas angustiores flores ex- cedent es decrescentibus, spica densissima multiflora. Sepalo dorsali anguste oblongo obtuso excavato, lateralibus majoribus oblique oblongis antice basi magis evolutis obtusis brevi-acu- tatis, petalis late oblongis obtusis, labello simplice late ob¬ longo antice obtuse acutato margine crenulato et denticulato, calcari brevi conico curvulo obtuso dimidium labelli aequante, tuberculis 2 in disco pone basin lineaque elevatula decrescente per discum apicem versus; gynostemio dimidium sepali dor¬ salis aequante, processu rostellari vix vel non producto. — Flores inter mediocres generis sepala petalaque 8 mm longa, pet ala 4 mm lata, labellum paulo brevius et latius. XXj Uabenaria Platanthera) disoides Bidley in Joum. Linn. Soe. Madagascar, Ankafana (Deans Cowan et Scott Elliot N. 1969!) Die Pflanze ist eine so typische Brachycorytbis wie nurirgend fciiie. Ob man Brachycorytbis nait Platanthera vereinigen will oder nicht, ist Ansichtssache, aber auf jeden Fall musste Herr Ridley die Alfinit&ten zu andren Arten derselben Gruppe mindestena diacutieren. Bte Pflanze steht den sUdafrikanischen Arten nicht nahe, aondern ahnelt mehr denen des tropischen West-Afrika, speciell der Brach- rhomboglossa Krzl. 9- Brachycorytbis tenuior Rclib. f. Caule ad cm alto tenui, foliis numerosis oblongis acuminatis minutis Ad 3 cm longis ad 8 v. lu mm latis in bracteas decrescentibus, racemo paueifloro sublaxifloro, bracteis omniuo foliaceis flores aequantibus v. superantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso, ateralibus longioribus aequalibus obtusis vix acutatis, petalis ovatis infra magis evolutis rotundatis subsinuatis v. crenulatis obtusis, labello lato ovati-oblongo utrinque obscure lobulato v * su brhombeo, lamellis 2 ex ungue orientibus in basi, calcari 544 — minuto conico. — Flores 1,5 cm diam. rosei. petala maculata, calcar Yiride. Braehycorythis tenuior Bckb. f. in Flora 1965 , 183 et in Otia II ( 1881 ), 104. — Habenaria tenuior N. E. Brown Gard. Chron. II {1885), 307. — Platanthera tenuior Schlechter in Engl. Jahrb. XX Beibl. N. 50, 12 et Bolus Orch. South Afr. t. 61. Subtropisches Sttd-Afrika Natal (Gneinzius). Maritzburg (Bu¬ chanan, Sanderson N. 10461); Inanda (Wood N. 714!) Transvaal-Gebiet. Strydpoort (Rehmann N. 53^0!). Die Pflanze ist dem Habitus und den BlQten nach eine durch- aus typische Braehycorythis aber etwas schlaffer in alien Teilen und die Lippe nach hinten gradlinig in einen gekrUmmten Sporn Ubergehend. 10. Braehycorythis rhomboglossa Krzl. n. sp. Caule subflexuoso ad 40 cm alto basi sparsim supra satis dense folioso (nec tamen ut in aliis speciebus), foliis lanceo- latis acuminatis (non abrupte acutatis) in bracteas aequales v. similes transientibus ad 3 cm longis 8 mm latis snbcom* pressis, spica densa multiflora, bracteis flores inferiores supe- rantibus superiores aequantibus. Sepalo dorsali ligulato ob* tuso excavato, lateralibus aequalibus, petalis semiovatis o tusis, omnibus antice conniventibus et — excepto sep. dors — semitortis, labello circuitu rhombeo antice obtuse acutato margine omnino undulato, calcari pro flore magno subcom- presso apice bullato incurvo; gynostemio sepalum dorsale eie aequante, staminodiis conspicuis, rostello satis producto. — Flores inter minores generis, sepala petalaque 5 mm long** labellum cum calcari 1 cm longum. Tropisches West-Afrika, Congo-Gebiet (Laurent!). s9 Daa Labellum iat absolut ungeteilt, der Sporn auffailenU an der Spitze gekrUmmt und dort blasig aufgetrieben. Die dea Labellum ist ausgesprochen rhombisch und am Ran 0 ® . 9ch0 filltelt Den Ubrigen Charakteren nach ist diese Art eine so JP Braehycorythis — trotz ihres Spornes — wie Br. ovata o 11. Braehycorythis congoensis Krzl.n.sp. ^ speciminis unici elato firmo polyphyllo sulcato int ^ a rti3 . supra praesertim rhachi scaberulo ad 30 cm alto se sime altiore, foliis ovati-lanceolatis acuminatis, nerro 545 pmiliente pone basin abrupto 5—G cm Iongo 1,0— 1,2 cm lat° in bracteas subsimiles angustiores flores duplo superantes comosas decrescentibus, spica densissima multiflora. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus subfalcatis obliquis ovati- oblongis obtusis omnibus apice incrassatis, petalis aequilongis linearibus basi subobliquis apice obtusis, labello e basi com- presso cuneatim flabellato trilobo, lobis lateralibus deflexis obtriangulis, lobo intermedio magno obovato antice retuso v. emarginato, calcari brevi saccato obtuso, callis basilaribus cum margine gynostemio non contiguis, gynostemio alto sepalum dorsale fere aequante basi utrinque angulato. — Flores inter minores generis, sepala petalaque 4 mm longa, labellum 5 mm, ovarium in nervis scabrum. Congo-Gebiet. (De Bera!) Sehr reich beblattert, mit sebr langen achmalen Deckblattern hmter welchen die kleinen BlUten fast ▼ollig versteckt aind. Die epa en und Petalen aind verhaltnissmassig schmal, das Labellum dagegen sehr breit mit 2 grossen nach unten gebogenen Saiten^ appen und einem breiten und grossen Endlappen, der Spom 1st surz und sackartig. Die beiden Protuberanzen an der Basis der Wpe setzen eich nicht in die Seiten der Saule fest, aondern aind von ihnen getrennt. Die Saule iat auffallend hoch. 12. Brachycorythis Mac Owaniana Rchb. f. au e ad 15 cm alto, cataphyllis in basi compluribus amplis acutis, foliis numerosis confertis lanceolatis acuminatis 3 cm ongis, inferioribus ad 7—8 mm latis superioribus angustiori- . In bracteas decrescentibus, bracteis ovatis acuminatis dorso cannatis quam flores longioribus, racemo multifloro densifloro, supia comoso. Sepalis ovati-oblongis acutis omnibus praeser- lm a P* ce cucnllatis, petalis angustioribus paulum brevioribus ovatjs, labelii ungue brevi angusto, lamina triloba lobis sub- e Q.na bus oblongi-triangulis obtusis intermedio */» longiore, ni one * n ca Uum satis crassum exeunte in disco ante ipsum nguem, calcari minuto sacculato quam perigonii partes multo ^eviore; gynostemio alto snbcompresso, glandulis magnis, an- nit'd* .*° CU,is satis P aivis J rostello piano, fovea stigmatica 1 a inter prccessum membranaceum gynostemii ad labelii Q Wem decurrentem abscondito. 546 Br achy cory this Mac Owaniana Bchb. f. OtialOl. — Hue Eabenaria Mac Owaniana N. E. Brown in Gard. Chron. (1889), 3 Ser. V, 168. - Hue Platanthera Mac Owaniana Schlechter in Verhandl. Bot . Verein Prov. Brandenburg 1893, 46. Capland. (Schlechter N. 1900!) Angesichts dieses Labellums und der Yerwachsung von Sfiulen* es ganz und gar unmSglich, diese Art, welche im ganzen Ubrigen Aufbau eine typische Brahcycorythis iat, zu Habenarin oder Platan* thera zu stellen. Welche-Fassung soli man scliliesslich den Diagnoaen sollen. g * o e d ese sp egel 13. BrachycorythisSoyauxiana Krai. n. sp. Tuberidiis oblongi-ovatis obtusis ad 3 cm longis basi 1 cm crassis, caule glabro ut tota planta 50—60 cm alto basi cata- pbyllix mox grandeseentibus amplis obtusis v. acutis vestito, loliis numerosis lanceolatis acutis superioribus acuminatis ad 4 cm longis ad 1 cm latis in bracteas decrescentibus, racemo laxifloro pauci-plui ifloro mterdum subdistichantbo bracteis prae- sertim racemi apicem versus latioribus ovatis acutis semper flores superantibus. Sepalo dorsali oblongo lanceolato acute, lateralibus et petalis anguste ovatis antice productis rotun datis acuminatis v. acutis, labelli non unguiculati lobis late- linearibus obtusis, intermedio quam laterales duplo longiore, callis 2 cum gynostemii marginibus contiguis maximis in d| sc0 antice acutangulis, calcari crassiusculo apice paulum in at0 ovarii vix Vs— 1 /* aequaute; gynostemio alto recto margme utroque in Gallos labelli decurrente, staminodiis utrinque con spicuis, rostello lato. — Flores illis Bracbyc. Bnglerianae subsimiles doplo minores, colore Orchidis maeulatae nostrae- Brachycorythis Soyauxiana Krzl. in herb. Mus. Berolin. Waidern. (S In allei BlOten kaum 3 yaux U. aboij pie > ™en kieiner ala Bracbyc. Englenana ** haib 80 gross, di© JK©rigoii61. dll© ^ nealen sturapfen Abschnitten, der mittlere 64? — 14. Brae liycoryt liis Sibangensis Krai. n. sp. Caule (speciminis unici) gracili tenui 28 cm alto, foliis ad 10 lanceolatis acutis 3 cm longis 8 nim latis inferioribus mi- noribus, supremis in bracteas decrescentibus, spica pauciflora satis conferta, bracteis flores superantibus. Sepalo dorsali oblongo acuto, lateralibus valde obliquis ovatis acutis reflexis, petalis obliquis oblongis obtusis duplo minoribus, labelli lobis lateralibus parvis obtuse triangulis, intermedio ex isthmo brevi dilatato obovato, callis in basi disci magnis antice abruptis rotundatis cum gynostemio utrinque contiguis, calcari maguo amplo curvulo apice bullato (compresso ?), quam ovarium paulo breviore quam labellum longiore; gynostemio alto sepalum dorsale fere aequante v. paulum breviore. — Flores rubri, sepala vix 5 mm longa, labellum protensum 6 mm, calcar 7—8 mm longum. Gabungebiet. Sibange - Farm. Einziges Exemplar in einem Galenenwalde am sonnigen Rande. Januar 1882 (H. Soyaux N.365!) — Museum botan. Berol. Es ist nicht ausgeschloasen, dass die Maassangaben fUr die Hbhe der Pflanze eines Tages geftndert werden mUssen, denn das einzige Exemplar sieht etwas dUrftig aus. Als ich vor Jahren die Pflanze zuerst kennen lernte, hielt ich sie Mr ein etwas reduciertes Exemplar von Br. Soyauxiana, nachdem min aber jedes Jahr neue Httnde gegangen aind, ohne dass ich sie wieder fand, glaube ich, unterscheidet aich auf den ersten Blick durch die vorgeatreckte L, PP« und die zurttckgeschlagenen seitlichen Sepalen. 15. Brachycorytbis Engleriana Krai. Tu- beridiis digitatis, caule longissimo L m excedente tenui a basi a d 25 cm altitudinis catapbyllis distantibus vestito, deinde foliato, foliis ad 20 lanceolatis acuminatis ad 5 cm longis 1 cm latis sensim in bracteas omnino foliaceas transientibus, s piea cylindracea satis densa pluritlora, bracteis flores infimos superantibus, ceteros aequantibus, foliis, rhachi, bracteis, ova- nis omn P 10 calvis. Sepalis lateralibus petalisque tenerioribus ovatis obtusis more generis obliquis, sepalo dorsali ovato obtuso rect0} | a bello a basi ipsa tripartito, lobulis lateralibus trian- gulis divergentibus, lobo intermedio plus duplo longiore lineari 648 obtuso, callis 2 elevatis in disco inter ipsos lobulos laterales rima angustissima sejunctis, calcari longo crasso leviter cur- vato obtuso labellum et fere ovarium aequante; gynostemio alto quam sepalum dorsale dimidio breviore, rostello trans- verso crasso. — Flores coccinei 8—10 mm diam. — Jnli°- Brachycorythis Engleriana Krzl. in Engl. Jahrb. XXII {1895), 20. Kamerun, Jaunde-Station, auf Savannen, (Zenker N. 563!) Gut charakterisiert durch etwas weitlaufig gestellte Bl., welche zumal im mittleren Teil des Stengels kUrzer sind als ihre Inter- nodien. Die Ahre ist dicht gedrftngt; die Blttten sind ausgeieichne durch einen fflr Brachycorythis langen Sporn und durch das tie dreiteilige Labellum mit einer starken Callusbildung an der Basis. 16. Brachycorythis Pumilio Echb. f. Hanta pusilla, tnberidiis? —, caule 3—5 cm alto a basi Acres usque catapliyllis grandescentibus vix in folia proprie dicenda evo n- tis obtecto, racemo uni—trifloro, floribus maximis pro genere, rhachi inter catapbylla suprema v. bracteas abscondita cer ^ brevissima ovariis (pedicellatis ?) ad 2 cm longis. Sepalo or sali oblongi-apiculato, lateralibus ovati-oblongis valde ob ignis antice productis rotundatis apice acutis, petalis ovatis obtusb, labello basi angusto cum gynostemio continuo dilatato canea ^ trilobo, lobis lateralibus triangulis intermedio paulum b,eV1 °. quam laterales oblonge trianguli subfalcati, omnibus o usis, limbo gynostemii in labelli unguem decurrente utrinqne den tern acutum producto; gynostemio alto compresso omm generis. — Flores maximi generis 2,3—2,5 cm longi. Brachycorythis Pumilio Bchb. f. in Flora 1882, 531 (nomen mu - Hue aT Pumilio Lindl. in Jo.m. Linn. Soc. VI Trop. West-Afrika. River Bagroo (Mann!); Malange ( • chow N. 368). Fehlen Die Pflanze ist durch ihren zwerghaften Wuchs und das^ ^ der Laubblatter habituel! ebenso gut gekennzeichnet wie tunggverwandten durch die Uberreichliche Entwicklung v ^. fe j blattern. ttber die ZogehOrigkeit zu Brachycorythis kann kei ^ beatehen, da die BlUte alle Merkmale dieser Gattung »» gesprochensten Weise zeigt. .til Robb. 17. Brachycorythi Brachycorythidi Pumilio Bchb. f. quam maxime s 4—6 cm alto, foliis ovatis acutis squamatis dt obtecto. — 549 — rhachi brevissima, bracteis omnino foliaceis (flores primo aspecta non in racemum dispositi sed singuli axillares apparent). Se- palo dorsali ovati-oblongo obtuso apiculato, sepalis lateralibus majoribus lati-ligulatis obtusis apiculatis, petalis multo mino- ribus ovatis, obtusis (minoribus etiam quam sep. dors.), labello e basi cuneata carinato dilatato antice in lobulos 3 diviso, lateralibus oblique ovati-triangulis obtusis, intermedio minore oblongo obtuso, gynostemio generis. — Flores satis magni, majores quam illi Brach. Pumilionis, sep. dorsale 9 mm, late- ralia 1,5 cm, labellum 1,5 cm longum, sepala lateralia 5 mm lata, labellum inter lobos laterales 1 cm latum. Brachycorythis Lastii Rchb. f. Mss. in herb. Kew. et Bolfe in Flora Trop. Afr. VII , 203. Tropischea Oat-Afrika, Hochland von Shire bei Blantyre (Last!) Neobolusia Schlechter. Neobolusia Schlechter in Englers Jahrb.' Bd. XX, Beibhtt N. 50 (1895), Seite 5 u. 30. — Brachycorythis Bolus. Sepala conniventia, petala minora dorso gynostemii se- miadnata, labellum ecalcaratum excavatum callis in basi labelli cum gynostemio confluentibus nullis, gynostemii basi adnatum, ffynostemium elatum, rostellum anguste cucullatum, glandulae candiculae breves, pollinia elongata, antherae loculi paralleli, stigma oblongnm excavatum margine incrassato exi- nimm. Tuberidia 2 oblonga, caulis gracilis basi foliatus, s pica laxiflora, herba habitu omnino Brachycorythidis minoris. Die Sepalen und Petalen sind nicht schief d. h. nach der Vor- erseite starker entwickelt, wie dies bet Brachycorythis stets der jj* 1 ist, die Petalen sind am Grande zieralich hoch hinauf der aule angewachsen, was weder bei Brachycorythis noch Gymnadenia noch Platanthera vorkommt; drittens ein stark entwickelter Rand , m Ubrigen ausgehShlten NarbenfUiche, viertens das Fehlen er Basalschwielen der Lippe, welche in der Rander der Sflule Ober- th‘ 6n \ da8 8,nd die Hauptmerkmale der sonst stark an Brachycory- is erinnernden bis jetzt monotypischen Gattung. Wenn ich die anz ® a,a T ypus einer Gattung beibehalte und nicht als Tribus d ° D ® rac hycorythis aufstelle, so leitet mich hierbei hauptsachlich " «nsch, in die Diagnose der letzteren nicht Merkmale hinein- •UDnngen wie die teilweise Verwachsung von Saule und Petalen — 550 — Der stark entwickolte Rand der Narbenflttche ist ein sehr gutei Merkmal bei frischem Material, ein sehr schlechtes bei Herbar- pflanzen. 1. Neobolusia Tysoni Schlechter. Tuberidiis te- sticulatis oblongis, caule 30—40 cm alto gracili subflexuoso distanter foliato, foliis oblongi-lanceolatis y. lanceolatis supra ovatis acuminatis longioribus 6 cm longis 1 cm latis, minoribus 3 cm longis basi vix 1 cm latis, spica pauciflora, distantiflora, bracteis ovatis acuminatis ovaria superantibus. Sepalis ovatis acuminatis, petalis subobliquis acutis apice subrepandis basi gynostemio adfixis, quam sepala paulo brevioribus cum sepalo dorsali galeam formantibns, labello simplice ecalcarato e basi cuneata dilatato flabellato cuneati-obovato antice acuto, disco basin versus leviter excavato tuberculis cum gynostemio con- fluentibus nullis, ceterum generis. — Flores minuti, sepala 7—9 mm longa viridia rubro-venosa et marginata (ut bracteae), petala breviora viridia hyalini-tuberculata, labellum albidum violacei-suffusum. Neobolusia Tysoni Schlechter l. supra cit. — BrachycorythisTyson* Joum. Linn. Soc. XX ( 1884 ), 485 * in Orchids of South Bolus Africa i. Sttd-Sstliches Sud-Afrika. Cap-Colonie (M’Owan N. 1109); Kaff- raria (Mrs. Barber N. 40!); Halanga 1450 m, bei Maclearj un an vielen Stellen im Tembuland (Bolus!); bei Umtata (Schlecbte N. 6343!); bei Kokstad 1450 m (Tyson N. 1083!). — Transvaal; « Botsabelo (Schlechter N. 4062!);' Houtbosch 2000 N. 4447!) (Schlechter Gymnadenia R. Br. Gymnadenia B.Br. in Hort. Kew. V(1813), 191 et plerorumqueautor. - Orchis L. Sp. pi. 939, 942, Codex 6808, 6824 , 6825. - Satynu ^ Sp. 944-, Codex 6836 ; {G. albida). - Habenariae sp. Sw. ( G - albt ^ ch . Coeloglossi sp. Hartm. (G. albida). - Peristyli sp. Lindl. G. et bp ___ 299 (G. albida). — Himantoglossi sp. Bchb. II. Incurs. P * • Q Habenariae sectio Benth. et Hook. Gen. Ill, 625. — Nigntella ■ Bich. Mem. Mus. IV, 48 N. 4. - Schizochilus Sond. in (7847). 78; Benth. et Hook. Gen. in, 632 ; Bolus in Orch. bourn Sepala petalaque libera conniventia s. patentia integrum s. trilobum calcaratum. calcar scrotiforme s. fiW° — 551 — antherae loculi subparalleli connectivo omnino affixi, caudiculae partim nudae convergentes, glandulae nudae processui rostellari appositae, rostello angusto Orchidis, staminodia conspicua, fovea stigmatica lata transversa infra utrinque convexa. — Herbae liabitu Orchidis. Die Gattung Gymnadenia in dem Sinne, wie R. Brown sie aufstellte und nach ihm fast alle Autoren sie beibehalten haben, ist, wie Lindley richtig sagte, sehr schwer von Platanthera zu trennen. FQr raich iat die etwas hervortretende NarbenhOhle und die starke Convergenz der Caudiculae, deren Klebscheiben nahezu zusammen- Btos8en, ausschlaggebend. So prScisiert urofasst die Gattung ausser den wenigen Arten Europas und Nord-Asiens noch die kieine sQd- afrikanische Gattung Scliizochilus Sond. Ea iat unabweiabar, zunachst Nigritella L. C. Rich., wie diea u. A. Wettatein Bericht d. deutsch. Bot. Gesellsch. 1889, 807 empfahl, mit Gymnadenia zu vereinigen, denn die Aufateliung oder Beibehaltung einer Gattung, welche aich mir durch die Einzelheiten des Perigona und die nicht reaupinierten BiQthen von Gymnadenia unteracheidet, in> Gynostemium aber so gut wie ganz mit ihr ftbereiuatimmt, iat nicht w r ohl zu rechtfertigen. Reichenbach hat in der Flora Germ. XIII, 102 Nigritella lediglich aus Scheu vor L. C. Richard’s Autoritat nicht mit Gymnadenia ver- einigt. Bentham hat diea 1. c. gethan und dann allerdinga auch diese Gattung ala Tribua zu Habenaria Willd. eingezogen. Ein yergleich der beiden Abbiidungen Fig. 4 und 6 in L. C. Richard’s IV. 26) zeigt so minimale Unterachiede, von Nigritella und Gymnadenia sich von 0 - --inziehung |von Schizochilus Sond. wird, glaube ich, starken Angriffen begegnen. Aber eine genaue Analyse dor BlQte zeigt Verhaitnisse, welche sich von denen von Nigritella kaum irgendwie unterscheiden. Bltihten die Arten dieser Gruppe dunkelpurpurot anstatt gelb und w&ren sie nicht durch 80 Breite- grade getrennt von dem Wohngebiet der nachsten europftischen Arten, so ware die Gattung vermutlich nie aufgestellt wordcn. Eine Purpurrote Schizochilus wUrde einer Nigritella auch habituell ausserst annlirh "unotationes (Mem. Mus. Sflber aufdr»no-f r; Clavis specierum. I. Neottianthe Rclib. Feottianthe Uchb. (1830) FI. exe. 120. Tuberidia transverse oblonga integra, caulis basi diphyl- lus, folia subopposita, spica secunda, sepala petalaque in ga- leam lanceolatam conniventia, calcar quam ovarium brevius. Flores rosei. Labelli lobus intermedius simplex. 1. G. cucullata L. C. Rich. Labelli lobus intermedius bipartitus. la. G. Henryi Rrzl. II. Leucorchis Meyer. Leucorchis Meyer ex Bchb. II Sax. (1844), 90. Tuberidia ad basin ipsam partita radices crassos aemu- lantia, eaulis distanter foliatus spica tenuis quaquaversa, sepala petalaque in galeam subglobosam conniventia, calcar brevissi- mum. — Flores albidi s. albi. Sepala petalaque late ovata, labellum antice trilobum, cal¬ car plus duplo brevius quam ovarium. 2. G. albida L. C. Rich . Sepala petalaque oblonga, labellum vix trilobum rhombetun, calcar dimidium ovarii aequans. 3. G. Friwaldii Hampe III. Eugymnadenia. Rchb. f. e. p- Tuberidia palmata, horizontalia, eaulis praesertim ^ foliatus, spica eylindracea densiflora, sepala patentia, P e aa conniventia, calcar filiforme, flores purpurei. Calcar quam ovarium brevius, flores parvi folia lin ® ana *., 4. G. odoratissima L. C. R Calcar quam ovarium longius, folia lanceolata flores majore- 5. G. conopsea R> R r - IV. Nigritella L. C. Rich. NigriteUa L. C. Mich. Mem. Mus. IV (1818), 41 et 48. Tuberidia palmata non horizontalia, eaulis plerumque^^ dense foliatus, spica densiflora capitata, flores non resllp atr0 ! labellum integrum v. vix lobulatum. — Flores intense v. purpurei. Calcar scrotiforme brevissimum. 6. G. mgra R™. Calcar cylindraceum ovario subaequilongum. ~ i 7. G. suaveolcM — 553 — V. Schizochilus. Labellum tridentatum brevi-calcaratum v. ecalcaratura sepala plus minus obliqua, flores lutei v. (N. 11) albi. (Austro- Africanae.) Caulis praesertim basi foliosi. Labellum apice tantum trilobum, calcar minutissimum. 8. G. Bulbinella Krzl. Ut praecedens, calcar longius, lobus labelli intermedius longior. 9. G. Zeyheri Krzl Labellum obscure 5-lobum, calcar longius quam in G. Bul- binella * 10. G. Gerrardi Krzl Caulis monophyllus flores albi, labellum ecalcarati. 11. G. virginea Krzl. 1. Gymnadenia cucullata L. C. Rich. Tuberi- diis transverse oblongis integris vitreis semi-translucidis, caule tenui ad 25 cm alto angulato, foliis 2 suboppositis ob- ongis acutis ad 8 cm longis ad 3 cm latis, spica pauci- ad pluriflora (5—25) secunda subtorta, bracteis lanceolatis acutis, ovario torto. Petalis oblongi-lanceolatis acuminatis, petalis mearibus acutis cum sepalis conniventibus, labelli e basi cu- neata dilatati lobis lateralibus linearibus, intermedio duplo la- iore sublongiore, omnibus obtusis, calcari brevi dimidium ovarii aequante filiformi; gynostemio apiculato, staminodiis conspi- fovea stigmatica transverse oblonga, ceterum generis. 1 k n*° reS pu * cbr * rose i» sepala petalaque 8—10 mm longa, labellum subbrevius, calcar 3 mm longum. Gymnadenia cucullata L. C. Rich, in Annul. Mus. IF, 57; Rchb. 109?' VI ' *' 507 ■ ( Neottianthe ); Rchb. f. in FI. Germ. XIII , XIV, tum ’ Lindl - et S P- Orch.279. — Himantoglossum cuculla- Rchb. in FI germ. exc. 120\ M. Schulz Orchidac. t. 45. — Orchis oucuOata L. Sp. 939, Codex 6808. ^irien nnd Ost-Europa, weetlich kaum fiber die Weichsel ninausgehend. fibrio-^r- 1 *^ 1126 weicht durch ibren Habitus sehr stark von den heit g6l !i by,nnade,,iGn ab> aber auch nur durch diesen * Die EinzeIn ' xJT < f S ^“nostemiums sind nicht abweichend genug, um, wie eiae neue Otto., NeottUnth., rt- — 554 la. Gymnadenia Pinguicula Echb. f. et Moore. Tuberidiis globosis 1—1,5 cm diam. caule ad 15 cm alto basi pie* rumque monophyllo v. diphyllo, folio basi cordato ovati-oblongo acato ad 5 cm longo ad 2,5 cm lato, addito semper folio malto minore lanceolato acuminato et folio 1 bracteiformi in scapo, spica pauci—pluriflora secunda, bracteis linearibus acuminatis ovariornm 2 /3 v. omnino aequantibus. Sepalis petalisque an- gustioribus e basi ovata sensim angustatis omnibus eonniven- tibus, labello unguiculato quadrilobo, lobo intermedio bipartito, lobulis linearibus toto, labello margaritacei-verruculoso, calcari satis amplo incurvo leviter attenuato (si mavis extinctoriiformi) apice ipso obtuso ovarium subaequante; gynostemio illi Gymn. cncullatae Echb. simillimo. — Flores pulchri rosei v. pur- purei, sepala petalaque 7—8 mm longa, labellum 8—9 mm longum, calcar subaequilongum. Gymnadenia Pinguicula Echb. f. et Moore in Journ. of Bot. XVI ( 1878 ), 153 . Central-China, Prov. Hupeh (Dr. Henry Collect, from Central- China N. 6999B), Ningpo (Everard!). Die Pflanze unterscheidet sich von Gymnadenia cucullata durch das vierteilige Labellum, welches ganz und gar mit feinen hyahnen Warzchen besetzt ist, ferner durch den an seiner Mttndung aehr viel weiteren Sporn. Die gesamten iibrigen Merkmale smd so ganz und gar die von Neott. cucullata, dass man auf den ersten BUC* in die Versuchung kommt, beide Arten fUr identisch zu balten. 2. Gymnadenia albida L. C. Bich. Tuber®* prof unde partitis, caule 10—25 cm alto distanter foliato, fobis oblongis acutis ad 10 cm longis ad 2,5 cm latis, spica densa cylindracea multiflora, bracteis ovati-lanceolatis ovaria aequan tibus, ovario contorto. Sepalis petalisque minoribus o^ai oblongis obtusis conniventibus, labello e basi cuneata trim lobis lateralibus intermedio aequali v. illo producto trianguw. omnibus obtusis, calcari circiter dimidium ovarii aequante v superante obtuso, gynostemio obtuso emarginato medio lato, antherae loculis parallelis, staminodiis magnis, caU elongatis antice convergent^us, fovea stigmatica obren ! t0 v. obscure quadrata angulis obtusatis. — Flores inter min albi s. viridi-albi. 5 mm diam. calcar 2—3 mm longum- 555 — Gymnadenia albidt » L. C. Etch, in Mem. Mut. IV, 57; Echb. f. in FI. Germ. XIJ1 XIV, 110 t. 419 (67); M. Schulze Orchidac. t. 46 et pleror. autor. — Peristylus albidus Lindl. G. et Sp. Orch. 299. — Sa- lyrium albidum L. Codex 6836. — Orchis alpina Crantz Stirp. austr. 486. - Orchis albida Scop. FI. earn. IT, 201. — Habenaria albida Fr. Summa veg. Scand. 1814, 32; Sv. Bot. VIII, 507 et omnium autorum anglicorum exc. Lindley. - Coeloglossum albidum Hartmann Handb. Skand. FI. I, 329. - Platanthera albida Lindl. Synops. 261 (ex Lindl. Orch. 1. c.). — Leucorchis albida E. Mey. FI. Enum. pi. Transsylv. 645. — Bicchia albida Pari. Flor. Ital. Ill, 396; Barla Iconogr. 23, t. 11 fig- 1 — 16\ Arcangeli Compend. 660. Hier und da in ganz Europa, in den Alpen bis 1800 m, fehlt im Oaten (nicht aufgefUhrt in Boissier FI. Orient.) In Italien nur im Norden hftufiger. Ausserdem in Scandinavien, in Lappland, auf den Lofodden und in GrOnland. nvergieren itmnerhin und divergieren durch- glaubt gefunden zu haben. 3. G- y m n a d e n i a F r i w a 1 d i i Hampe. Ttiberidiis jpartitis y. tripartitis, caule basi vaginarum nervis angulato 15 cm alto, foliis 2—3 oblongi-lanceolatis acutis supremo racteaeformi, spica brevi pauciflora densiflora, bracteis lanceo- atis flores subaequantibus, ovarii tortis. Sepalis petalisque minoribu8 ovati-oblongis obtusis, labelli basi cuneato subtrilobo circuitu fere rhombeo, lobulis lateralibus vix evolutis rotundatis omnibus obtusis, calcari minuto ovarii vix dimidium aequante, ° Vea s ^&matica obtusangule quadrata, rostello satis alto com- presso. — Flores illis G. albidae subaequimagni albidi. 1817 Gymnadenia Friwaldii Hampe (sphalmate Friwaldskyana) Bot. Ztg. 230 * Griesb. Spicileg. 363; Echb. f. in FI. Germ. XIIL XIV, 111 *■ (68); Boissier FI. Orient. V, 81. SQd-Ost-Europa. Ungarische Alpeu und Rumelien. . I>ie Pflanz< Kostellmna. — 556 — 4. Grymnadenia odoratissima L. C.Rich. Tu* beridiis subhorizontalibus tetradactylis, caule obscure angu- lato 10—25 cm alto, foliis lineari-lanceolatis acutis subdisti- chis fere omnibus basilaribus margine minutisse denticulatis v. verruculosis, spica densa basi laxiuscula cylindracea, bracteis lanceolatis acutis flores subaequantibus. Sepalis oblongis acutis, petalis e basi latiore ovati-oblongis acutis (si mavis sabrhom- beis utrinque obtusis), labello toto circuitu rhombeo antice plus minusve trilobulato apice acuto, calcari filiformi incurvo */ 4 ovarii aequante, labello aequilongo, staminodiis papillaribus minutis, ceterum generis. Flores inter minores odore suavis- simo grati. Gymnadenia odoratissima L. C. Rich , Ann. Mus. IV, 57 (Am* Orch. Enrop ); M. Schulze Orchidac. t. 47 et plerorumque autorum. — Orchis odoratissima L. Sp. pi. 11, 1335, Codex 6824. — Satyrium odoratissimum Whlbg. Sv. 557. — Gymnad. erubescens Zuccarini ex Lindl. G. et Sp- Orch. 277. - leones: Rchb. f. in FI. Germ. XIII. XIV, 112 *■ ^1 (69) et 518 (166)Rarla Iconogr. 25, t. 13 fig. 1—15. Mittel- und SUd-Europa in den Gebirgen hier und da nicht selten. Ausserhalb dieses Gebietes von Norwegen ostwarts 0 ° r Petersburg hinaus. Die Pfianze ist sehr variabel und wie gewohnlich sind die Exemplars aus den nbrdlichen oder hochalpinen Standorten reducie im Vergleich mit denen aus wUrmeren Gegenden. GelegentlicU* Auftreten von tiefer eingeschnittenen Lippen und kttrzeren Spornen* welche letztere bisweilen vdllig verschwinden konnen. gieb r mancher einzelnen sehr frappanten Formen doch keine brauc Handhabe, um Varietaten zu unterscheiden. Ich tlbergebe aan die von Reichenbach f. versuchsweise aufgestellten soge Varietaten, um so eher, als Reichenbach selbst liber die zur Aufstellung solcher nicht hinausgekommen ist; seme ^ n ungen ^borealis, ecalcarata, heteroglossa* passen fibers “ sagen nichts. Wie weit die Fahigkeit zu variieren oder die « ■=> zur Bildung von Hybriden reicht und welche Ansicht in JT gebenen Falle die richtige ist, das ist um so schwerer zu en den, als die fraglichen Formen meist nur in wenigen B* en, P l " Ge . kannt sind. Im Ganzen verliert die Kenntniss der Flora e ^ bietes oder der Pflanzenwelt im Grossen und Ganzen , uo£ | e n nichts, wenn einzelne solcher Formen, welche nur eimnal g ^ sind, nicht durch besondere Namen ausgezeichnet wer * ’ ^ die Kenntniss wenig fbrdern, aber den Ballast der Namen verg^ 5. Gymnadenia conopsea R. Br. Tuberidiis bilobis, lobis 3-4- dactylis, dactylis brevibus, caule elato ad 50 cm alto gracili, foliis nonnullis (3—5) lineari-laneeolatis acutis ad 20 cm longis 1,2—1,5 cm latis supra in decrescen- tibus, foliolis quibusdam in scapo, spica multiflora laxiflora v. densiflora, bracteis lanceolatis acutis flores subaequantibus, ovariis contortis. Sepalis patentibus oblongis obtuse acutatis, petalis conniventibus brevioribus ovatis obtusis v. acutis an* tice obtusangulis, labelli lobis obtusis integris aequalibus, cal- cari arcuato filiformi quam ovarium duplo longiore; gynostemio generis. — Flores purpurei rarius albi odori v. inodori 1 cm sub antbesi diam., calcar 2—2,5 cm longum, labellum 8 mm long, et latius. Gymnadenia conopsea K.Br. in Hart Kew. V (1813), 191; Lindl. G. et Sp.^Orch. 275; Kchb. f. in FI. Germ. XIII. XIV\ 113 t. 422(70) — *24 (73) et 518 (166) et omnium autorum. — Orchis conopsea L. Spec 922, Codex 6825 et WiUkomm et Lange Prodr. FI. Hispan. I, 171. - Orchis ormthis Jacq. Stirp. Austr. 138 . - Gymnadenia ornithis L. C. BicA *” Annal. Mas. IV. - Gymnad. cornigera K. Koch in Linnaea , U ~ 0rch - Cupani Tod. Orch. Sicul. 56? (ex Kchb. f. in FI. Germ. <• c ); Barla Iconogr. 24, t. 12 fig. 1-26. _ Fa ^ durch ganz Europa und Sibirien verbreitet. Im Mittel- Pehlt i i Bcheint, auf i Formen. 1* Longicalcaratae. Foliis angustis, floribus plerumque ino- doris. a. G. conopsea var. inodora Fries Suec. herb. norm. — b. G. «- birica Turcc. (Lind,. Gen. el Sp. Orch. U77 at, Art). • Brevicalcaratae. Foliis latioribus, spica densa, floribus majoribus odoris. a. G. densiflora Dietr. Allg. Gartenztg. VU, 170; Kchb. f. 1. c. t. 424 (72). — Orchis densiflora Whlbg. Act. Holm. 1806, 68. — G. odoratissima Dietr. FI. Bor. I, 65 (non Kchb.). - G. aniso- loba Peterm. Leutsch. FI. 11, 548 t. 85; Dietr. FI. Bor. I, 65. - b. G. cornigera Kchb. FI. exc. 121. — c. G. intermedia Peterm. Kl. Bien. 30. Ecalcaratae. Orchis peloria Poir. Lam. Encyl. Suppl. IV, 179. — 558 Von den aufgez&hlten Varietaten ist nur Gymnad. densiflora Dietr. von einer gewissen Wichtigkeit und von dem Durchschnitts- habitus am meisten abweichend. Die Knollen sind sehr gross, der Stengel dick (ttber 1 cm im Durchmesser) und dicht beblattert; die 3 mal so breit als die des Blatter kraftig, Beinamen rechtfertigt. Der Sporn ist allenfalls etwas langer, oft aber auch nur ebon so lang als der Fruchtknoten. — Die anderen von Keichenbach abgebildeten Varietaten Gym. Wahienbergii Atze- lius et Gymn. comosa Rchb. haben, da sie nur auf Etiketten vor- kommen, nicht Einlass in die Litteratur gefunden, es sind Formen, wie sie sich auf jeder Wiese unter typischen Exemplaren finden und es liessen sich ahnlicher Formen beliebig viele aufstellen. Von den Varietaten conopsea, alpina, von Gymnad. sibirica Turcz and von G. sibirica Turcz. var. alpina auf Tafel 426 (73) gilt dasselbe; ganz besonders ist die typische G. sibirica Turcz absolut nichta weiter als eine Gymn. conopsea, wie sie auch bei uns auf Berg- wiesen in Menge vorkommt. Eine zweifelhafte Form ist Gymna . intermedia Peterm. Der Autor sowohl wie Kerner (Verb. zool. bot. Gesellsch. Wien XV (1866), 214) sehen sie als Bastard zwischen G. conopsea X odoratissima an, Reichenbach stellt sie als VarietA zu den „Brevicalcaratae“ und da die Unterschiede in den Dime» sionen liegen, mochte ich mich Reichenbach’s Ansicht anschliessen. M. Schulze ftlhrt 1. c. sub t. 48 folgende Formen an: a. tyP* a Beck, b. inodora Rchb. f., c. crenulata Beck, d. sibirica Rchb. - e. alpina Rchb. f., f. densiflora -Fr., g. ecalcarta Rchb. f. Gymnadenia intermedia Petermann. Tubeii diis palmatis caule ad 35 cm alto, foliis linearibus acutis aeuminatis; spica pauci- ad pluriflora; floribus illis PJ ata “_ conopseae paululum minoiibus; sepalis petalisque niinori ovati-oblongis obtnsis, labello e basi ipsa dilatato antice . ^ lobo lobis antice rotundatis, calcari quam ovarium bre filiformi. — Flores pallide violacei-purpurei" sub antkesi 1 cm diam., calcar 4 mm longum. — Statura et charac e rl intermedia inter PI. conopseam et odoratissimam. die hi _ _ ___ __ v , erhandl. zool. (1865), 314 tab. 3. Flora der Bienitz &*** erhandl. zool. bot. Get. W«* Tirolia propre V&ls 1800' et Geissalpe 3000'. 559 — Spornen und in alien Teilen und in der Far bung eine streng inter- mediare Form zwischen G. conopsea und odoratiaaima. Findet aich gelegentlich aber immer nnr in wenigen Exemplaren zwiachen den 6. Gymnadenia nigra Wettst. Tuberidiis palmatis lobis sensim attenuatis, caule 5 ad 15 cm alto dense folioso, loliis linearibus acutis margine papillosis, spica capitata conica densiflora, bracteis flores siibaequantibus lanceolatis margine ut folia papillosis. Sepalis petalisqae oblongis acutis, labello aequilongo subrhomboideo v. obscure triangulo acuto integro, interdum obscurissimo trilobulo, calcari brevissimo, antherae caudiculis utrinque lobo medio rostelli appositi approximati, iovea stigmatica reniformis. — Flores minuti ipsi et bracteae atropurpurei v. rarius rosei. __ G y mnadeni « nigra Wettst. Ber. d. deutsch. hot. Gesellsch. 1889 , 307 Aiyrdelta nigra Rchb. /. in FI. Germ. XIII. XIV, 102 t. 467 (115). - Figrit. angustifolia L. C. Kick, in Ann. Mus. IV, 56; Lindl. G. et bp ’ Orch. (1835), 281\ Boissier FI. Orient. V, 74; Gren. et Godron FI. d ' F ™ nce 1IJ ’ 300 \ Farlatore FI. ltal. Ill, 527 ; Barla Iconogr. 63, ** ' 27 ~ 30 i Willk. et Lange Prodr. Ft. Hisp. I, 171; M. Schulte ch t. 43. — orchis nigra Scop. FI. Carniol. ed 2 II, 200. — Habe- nana nigra R. Br. in Ait. hort. Few. 2 ed V, 192. — Satyrium nigrum L. Codex b835. — leones: Rehb. Icon. crit. VI t. 568 et VHI t. 762; Lodd. ■Bot- Cab. t. 4643. var. rubra Wettstein. Ut typus sed infloresceutia sub- cyundracea et flores paulisper majores rosei-purpurei. Floret ante formam typicam. Cf. Wettstein Ber. d. deutsch. bot. esellsch. 1889, 314 und M. Schulze Orchidac. t. 44. 7. Gymnadenia suaveolens Wettstein. Tuberi- 2 ... I )a l | natis, cataphyllis 3—4 grandescentibus in ipsa basi, o ns 5—8 linearibus additisque quibusdam minoribus in scapo mearibus acutis, caule ad 30 cm alto, foliis ad 12 cm longis 8 mm latis, spica densa oblonga multiflora, bracteis lan- kt* 8 aristatis flores aequantibus superantibusve. Sepalis 560 -* Warschenegg » petalisque paulum minoribns oblongis obtuse acutatis, labello postico oyati-rhomboideo leviter concavo obscure trilobo (v. imo quinquelobo) obtuso v. acuto lobis lateralibns obtusius- culis intermedio plus minusve producto, calcari quam ova¬ rium non contortum subbreviore tenui - cylindraceo obtuso, gynostemio generis. — Sepala petalaque 5—6 mm longa, labellum 6—7 mm, calcar 4—5 mm long. Flores purpurei, bracteae virides apice purpurascentes. Gymnadenia suaveolens Wettst. Bericht d. deutsch. lot. Ges. 1879, 307. — Nigritella suaveolens Koch Synops. ed 2, 796 ; wr. ntgroc* nopsea? Bchb. f. in FI. Germ. XIII. XIV , 103 t. 466 (114) et 513 (Mb Kerner Verh. tool. lot. Gesellsch. XV, 216 t. VI fig. 4. - Orchis sua- veolen, ViUars Hist, plant. Dauphine II, 38 t. 11 - Nigritella fragans Sauter Bchb. PI. crit. VIII, 25 t. 763. — Orchis atropurpurea la Allg. Bot. Ztg. I, 1831, 223. — Orchis latifolia C atropurpurea G. et Sp. Orch. 260. — Orchis Beichenbachii Mutel II. Franc. 2 Gymnad. conopsea X nigra M. Schulte Orchidac. Von Grenoble als westlichstem Standorl Ober-Osterreich als nordOstlichstem hier und da v< stellenweis haufig, so im Pustertbale in Tirol. SUdwai wie es scheint, noch nicht beobachtet, auch nicht i Flora Orientalis. Die Bastardnatur der Pflanze wu ^ aber nicht entschieden genug betont Sie ftndet sich aU9 ® u “'"° ^ in Gegenden, wo beide Eltern, beBonders G. nigra in Me * kommen. Die BlUte zeigt in alien Einzelnheiten die^ ^nadenia ist» tatder ZogehBrigbrit beidTr’ Arten xu diwer oittong nicht wunderbar. 8. Gymnadenia Bulbinella Krzl. Caule W 20 cm alto tenui, foliis omnibus basilaribus Imeari ^ 10 cm longis 2—3 mm latis, caulinis paucis decresce^^ spica fere capitata, congesta, bracteis ovatis acu is subaequantibus carinatis. Sepalis ovatis acutis ibu3 minore excavato, petalis duplo minoribus subsimili u» ^ obtusis, labello toto circuitu oblongo lobis latera u ^ evolutis rotundatis, lobo intermedio oblongo obtuso, t0 silaribus nullis labelli margine cum gynostemii to® ffiinut i caleari minuto sacculato, gynostemio brevi. * ® _ lutei, sepala et labellum vix 3 mm longa, calcar /* Januario. von ViUars geabnt 561 Br achy cor y this BulbineUa 1lehb. f. in Horn 1867, 116. — Schism chilus Bulbinella Bolus in Journ. Linn. Soc. XXV, 205. - Platanthera Bulbinella Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. XX (1895), N. 50, 12. SUd-Afrika. Fakus-District (Dr. Sutherland!); Natal bei Jusiowa 2800 m (Schlechter N. 6482!) G. Zeyheri ahnlich aber mit kleineren BlQten, sehr kurzen Spornen und die BlUtenstande durchaus kopfformig. Schwielen auf der Lippe wie bei G. Zeyheri sind nicht vorhanden, es sind dagegen die Seitenrander der Lippe mit den Seiten der Saule feat verwachsen. 9. Gymnadenia Zeyheri Krzl. Foliis rosulatis ®d 18 linearibus acutis ad 5,5 cm longis vix 3 mm latis, scapo io—18 cm alto subflexuoso, foliolis 2—3 bracteifor- mibus vestito, spica congesta pauci—pluriflora, bracteis ovatis acutis quam flores brevioribus. Sepalo dorsali oblongo basi excavato, lateralibus sublongioribus erectis basi valde oblique insertis oblongi-ligulatis acutis, petalis fere semilongis late- ovatis acutis hyalinis quam sepala lateralia, latioribus labello omnino papilloso toto circuitu ovato, lobis lateralibus forci- patis semioblongis margine exteriore subcrenulatis, intermedio fere duplo longiore ligulato obtuso, calcari laminae aequilongo compresso late clavato dimidium ovarii aequante, lamellulis ® disco cum gynostemio contiguis brevibus antice unitis, callo minuto crasso nitido anteposito, gynostemio l ji sepali dorsalis « ^equante, staminodiis conspicuis, fovea stigmatica lata. — lores luteoli parvi, sepala et labellum 6—7 mm longa, petala 4 unn, calcar 5—6 mm longum. Brachycorythis Zeyheri Rchb. f. in Flora 1867, 117 (nomen muta- n Schizochilus Zeyheri Sonder in Linnaea XIX (1847), 78; Bolus rchtd. South Afr. I , t. 18. — Platanthera Zeyheri Schlechter in Engl. Jahri >- XX, Beiblatt X. 50, 12. SUd-Afrika. Cap-Colonie, Winterberg (Ecklon et Zeyher), Elands- r g 1850 m (Scully N. 405!). Kaffraria (Baur N. 680!); bei Hokstad N 3 Jmu N ‘ 1600!) ' ~ Natai (Saunderaon N. 564!), bei Juanda (Wood » 7 Gi P fel Olivers Hoek Pars (Wood N. 3426;), bei Jusiowa (Schlechter N. 6484!) 2250 m. sta k D K 6 Pflanze i8t in SUd-Afrika weit verbreitet und Sndert sehr , r a ‘ au8 ziemlich bedeutender Hohe stammenden Exemplare, ve v Herr Sch lechter unter N. 6484 verteilte, sind habituell stark von solchen, wie Herr Bolus eins abbildete. Die Unter- ung der Blttten giebt jedoch keinen Unterschied von irgend *elchem Belangc. — 562 — 10. Gymnadenia Gerrardi Krzl. Caulibus ad 12 cm altis, foliis basilaribus rosulatis lanceolatis acumi- natis ad 4 cm longis ad 4—5 mm latis, foliolis perpaucis minutis in scapo, spica brevi fere capitate subseeunda, brae- teis ovatis ovaria paulum superantibus. — Sepalis ovati- oblongis lateralibus obliquis acutis, petalis multo minoribus cuneatis obovatis apiculatis, labello utrinque angulum minu- tissimum efficiente lobis lateralibus parvis leviter incurvis ob- tusis, lobo intermedio ligulato multo majore apice aento, callis 2 minutis in ipsa basi labelli, tertio minore anteposito, calcari minuto incurvo obtuso, gynostemio altiore quam in Br. Bui* binella nec tamen alto dicendo, utrinque cum labello con- juneto. — Flores inter minores generis flaveoli, sepala et labellum 5 mm longa. Brachycorythis Gerrardi Rchb. f. in Flora 1867 , 116. - Schito- chilus Gerrardi Bolus in Journ. Linn. Soc. XXV, 205. — Platanthera Gerrardi Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. XX (1895), N. 50, 12. SUd-Afrika (Gerrard N. 1542!). — Natal bei Insiowa (Schlechter N. 6477!) 2160 m. 11. Gymnadenia virginea Krzl. Tuberidio , longo obtuso 1 cm longo 8 mm diam. caule tenui basi hnmi- strato ad 18 cm alto basi monophyllo, folio petiolato oblongo acuto ad 3 cm longo 1,5 cm lato, squama 1 in medio scapi, racemo brevi paucifloro, bracteis lanceolatis acutis ovan* subaequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus °° gioribus subaequalibus basi manifeste obliquis, petalis u Pj minoribus obliquis obtusis, labello unguiculato ungue excava in laminam late ovatam acutam obscure trilobulam dila » anthera acuta, loculis parallels, canalibus nullis, fovea matica hippocrepica unguem labelli excavation amplecten • Flores speciosi sepala Candida 1 cm longa, petala la pallide roseo-suffusa. Dec.—Januario. Platanthera virginea Bolus Orch. of South Africa I, 60 ' Orange FreiStaat. Mont aux Sources 2450-3000 m N. 1982!). Natal: Van Roeneus Pass 1800 - 2100 m (Schlecht ■) — 563 Species minus cognita. Gymnadenia rupestris Miq. Tuberidiis elon- gatis oblongis radieibus longis carnosis, caule tenui ad 20 cm alto, foliis 2 v. 3 linearibus v. lineari-lanceolatis, spicam at- tingentibus v. superantibus; spica pauciflora, laxiflora, bracteis longis linearibus acuminatis inferioribus flores excendentibus. Sepalis oblongis dorsali cucullato acuto, lateralibus reflexis obtusis, petalis obovatis antice emarginatis, labelli lobis late¬ ralibus oblique rhombeis intermedio obovato retuso emarginato, calcari amplissimo curvato apice obtusissimo quam ovarium longiore v. aequilongo. — Flores 1 cm diam. roseo-purpurei, calcar ad 2 cm long. Gymnadenia rupestris Miq. in Ann. Mus. Lugdun. Bat. II, 206. Japan. Robe, 660 m (Dr. Henry N. 49!); Prov. Kii. Ich zahle hier die wichtigaten der von Prof. Kerner und M. Slehulze 1. c. angenommenen und ausfUhrlich beachriebenen Ba> starde auf. Uber die meisten derselben 1st wenig bekannt, wie dies bei Bolchen zufallig entstandenen Formen nicht anders sein kann. Amlere, gelegentlieh ala Bastardformen angesehene Abweichungen Gymnadenia Schweinfurthii Hegelmaier. Tu¬ beridiis profunde digitatis, partitionibus 4 angustis eylindra- ceis, caule erecto foliis 5, inferioribus ovatis, superioribus ovati-lanceolatis, spice cylindracea subsecunda. Sepalis late ovatis obtusis, petalis subobliquis conniventibus minoribus ce- terum aequalibus, labello cuneato antice tantum trilobo, lo- bulis aequalibus obtusis, calcari crasso ovarium tortum aequante v. paulum superante. — Sepala later, ad 3 cm longa, sep. dors, et petala ad 2 mm longa, labellum 3 mm, calcar 4 mm longum. — Flores roseo-albidi. Gymnadenia Schweinfurthii (conopsea X albida) Hegelmaier in litt. ad Kerner. Oest. lot. Zeitschr. XIV (1864), 102 ; Wien Verb. tool. hot. G«. XV (1865), 213 t. V, fig. 15 u. 16. Nur 1 Mai im schleaisch-mahrischen Gesenke zwischen deni Altvater und Peterstein gefunden. Gymnadenia megastachys (G. conopsea X nigra V. suaveolens) (Kerner) Krzl. Habitu et statura Gymnad. 564 — conopseae. Bracteae virides flores superantes. Ovaria non torta, flores non resupinati subcampanulati patuli, sepala petalaqne ovati-lanceolata acuta, labellum brevius rhombeum, calcar filiforme acutum rectum v. leviter eurvatum ovario aequilongum. — Flores rosacei y. subcarnei bracteae 1.2— 2,4 cm longae, sepala 6—7 mm longa, petala 4,5—5 mm longa 3 mm lata, labell. 4 mm long. 3,5 mm lata, calcar 7— 8 mm longum. Gymnadenia megastachys (super Gymnad. conopsea X Nigritella angustifolia v. G. conopsea X Nigritella suavolens) Kerner Verh. zool. hot. Gesellsch. Wien (1865) XV, 222 t. V1, fig. 2 u. 3. = M. Schulze Orchidac. t. 48 c. fig. A. Einmal auf den Zirler Mahdem bei Innsbruck gefunden. Gymnadenia (Nigritella) brachystachya (Kerner) Wettstein. (Sub. Gymnadenia conopsea X Nigrite v. Nigrit. angustiolia X suaveolens). „Gymnadeniae nigiae habitu et statura simillima differt calcari labelli cylmdracei* conico recto obtuso apice tumido dimidium ovarii non tor aequante v. subbreviore. Flores purpurei, bracteae vin es v. apice purpurascentes ante anthesin alastra superantes, flores vix majores quam illi G. nigrae.“ Gymnadenia brachystachys Kerner l. c. 224 t. 6 fig. 2. — Sch l c. t. 48 c fig. jB. (coloriert). In einem Exemplare am Pfonserjoch im Achsenthal (Nord- ir0 gefunden. Gymnadenia Heufleri (Gymnadenia-Nigri^ angustifolia X odoratissima) (Kerner) Wettstein U c - bitu et statura G. odoratissimae persimilis, floribus tudine inter utramque speciem non resupinatis, ovarns cy draceis obtuse trigonis, sepalis petali«que oblongis acUtl “®|i ^ labello rhomboidei-obovato, concavo undulati-crenulato, r ’ lobo medio producto triangulo acutiusculo, calcari rec o ovarii subaequante. Schultt Gymnadenia Heufleri Kerner 1. c. 225 t. VI, fig • 3. *= & Orckidae. t. 43 b. (coloriert). ^ In Tirol mehrfach zueammen mit den muthmasslichen gefunden; neuerdings in der Schweiz. 565 Die Art ist gewissermassen die Umkehrung von G. auaveolena. Wahrend bei jener Art G. conopsea die Pollenpflanze iat und der Einfluaa dieser Art ftberwiogt, iat hier der Einfluas von Gymn. (Ni- gritella) nigra die Pollenpflanze beatimmend geweaen und die BlQte ahnelt trotz aller Anklange an G. odoratiaaima in alien Punkten denen einer Nigritella oder Gymnadenia nigra. Gymnadenia (Nigritella) micrantha (Ker- ner) Wettstein. (Gymnadenia (Nigritella) nigra X albida.) Tuberidiis profunde palmatis, caule 15—16 cm alto, foliis congestis ad 8 lineari-oblongis supra in bracteas decrescen- tibus, spica densa multiflora, bracteis viridibus v. apicem versus leviter purpurascentibus. Sepalis petalisque ovati-ob- longis obtusis, labello postico (ovario non torto) rhomboidei- obovato trilobo, lobo medio producto triangulo acutiusculo, calcari brevi ovato subscrotiformi */« ovarii aequante. — Flores purpurei, sepala 4 mm, petala vix 3 mm longa, labell. 3,5—4 mm, calcar 1,5 mm longum. Nigritella micrantha (N. angustifolia X Gymnadenia albida) Kemer 1 c • 227 > VI fig. l. C f. Wettstein Bericht etc. 1879. 'tz In p ExempIare von Hutcr auf einer Bergwiese an der Schlei- BlUten aehr klein. Die Pflanze hat jedenfalls Gymnad. (Nigri- tella) nigra als Pollenpflanze und Gymnad. albida ala Samenpflanze. Gymnadenia conopsea X odoratiaaima M. Schulzo 1 c - 48 d. Halt in Habitua, Breite der Blatte*, Form der Ahre, sowi© Groase der Blttten genau die Mitte zwischen beiden Eltern, ist aber ziemlich abweichend bald in dem einen bald dem andren Merkmal, beaondera dem Labellum. Vergl. M. Schulze 1. c., wo auch die Quellen der mit mehr oder minder Wabrscheinlichkeit hierher- gehOrenden G. intermedia Peterm., gracillima Schur., conopea v. ambigua Beck, erubescena Zuccarini und conopea v. brachycentra Peterm. angegeben sind. Gymnadenia conopsea x Orchis maculata M. Schulze !’ c. sub t. 48 d. = Orchis Heinzeliana H. Reiehardt, Orchigymnadenia ^egrandiana G. Cam. (Bull. bot. France XXXVH, 217) ist nur l Mai auf dem Schneeberg in Nieder-5sterreich gefunden. Vergl. Abb. d. K- K. bot. Ges. 1876, 464. Der Bescbreibung nach eine im Habitus a ud der Grbase der Blttten etwas von Orcb. maculata beeinflusste G. conopsea. Ponerorchia Rchb. f. Poncrorchis Bchb.f. in Linnaea XXV [1852), 227 et Xen. Orch. I, 20 t. 8, IV, 20 — 21’, Pfitzer in Engl Prantl Fam. VI T.2, 91 u. 92. — Habenariae sp. Benth. et Hook. Gen. Ill, 627. „Perigonium campanulatum, phylla externa oblonga, basi cuneata, supremum apiee cucullato contractum, lateralia externa oblonga, margine inferiore medio obtusangula, pbylla lateralia interna ovata, acutiuscula basi subcuneata, labellum basi late cuneatum, medio trilobum, lobi laterales rhombei, margine in* teriore lobo medio appositi ovali acutiusculo, calcari filiform 1 ovarium graeile aequans. Gynostemium erectum gracile utrin- que pone foveam stigmaticam membranaceo auriculatum, an- thera elongata erecta basi longe attenuate processus rostellans rhombeus per lineam mediam suleatus complicatus products, glandulae rotundae utrinque margine superiori pone angu urn supremum rostelli impositae, lineae stigmatieae crassae vermi formes utrinque in marginibus inferioribus rostelli rbom ei, fovea stigmatica cordiformis.“ . „Eine 4-6 Zoll (10-12 cm) hohe Plianze mit kugeligen Tube - diam, schlankem 8tengel, 3 schmal lanzettlich zugespitzten B a e i gedrangter wenigblttthiger Ahre, spitz dreieckigen Deck ’ seiche die Fruchtknoten der kleinen Blilten ttberragen. Vn kenlibare Xhnlichkeit mit Herminium alpinum Lindl. Japan. Stenoglottis Lindl. Stenoglottis Lindl in Comp. Bot. Mag. II (1836), 209\^ (1837) N.1533, p. 112, Meissner Gen. (1842), 381; Lindl. Veg.* ^ 1847 (185); Harvey Thee. cap. I (1859), 36; Benth. et Hook. O 622 ; Pfitz. in Engl Prantl Naturl. Pflanz. Fam. Sepala petalaque subaequalia patentia ovata 0 libera, margine plus minusve erosula, labellum ecalcara nm ^ integrum antice trilobum, lobi paralleli, gynostemium minodia satis magna, antherae canales nulli, caudiculae ^ glandulae nudae, rostellum breve triangulum, fovea s ig infra rostellum. — Herbae terrestres, tuberidia elongate i cnlata, folia in basi caulis rosulata, spica pauci—plun 01 a quaversa. Species l austro-africana. — 567 — Stenoglottis fimbriata Lindl. Tuberidiis ob- longis fasciculatis radiciforaribus, foliis ad 10 rosulatis oblongis acutis ad 6 cm longis, 2 cm latis intense viridibus atri-pur- pureo maculatis v. vittatis, scapo ad 30 cm alto, foliolis qui- busdam bracteiformibus vestito, ipso et foliolis et bracteis per- similibus maculatis, spica pauci—multiflora, bracteis dimidium usque ovaria aequantibus acutis, ovariis 1 cm longis. Sepalo dorsali ovati-obtuse acutato, lateralibus subaequalibus paulo latioribus, petalis paulo minoribus antice erosis, labello lineari antice in lacinias 3 diviso margine praesertim exteriore erosulo v. dentato, laciniis linearibus interdum filifonnibus plus minus circinatis, disco parce puberulo; gynostemio brevi, staminodiis erectis sublongioribus, ceterum generis. — Flores plus minus intense purpurei maculis intensioribus decori, sepala petalaque 5—6 mm longa basi 3—4 mm lata, labellnm 1 cm longum. Stenoglottis fimbriata Lindl. Comp. Bot. Mag. II, 209 ; Harvey Thes. cap. I, 36 t. 56 ( icon. pessima); Bot. Mag. t. 5872 ; Bolus Journ. Soe. XXV (1889), 188. — Hue. Stenogl. longifolia Hook. Bot. Mag (1891), t. 7186. var. saxicola Schlecliter est forma omnibus partibus re- ducta, tota planta 5 cm alta. SQd-Afrika: Cap, Natal, Zululand (Wyhe). Die Variet. saxicola auf Mt.-West (Schlechter N. 6820!). Die Pflanze 1st in SUd-Afrika weit verbreitet und in Folge da- von sehr variabel, wie dies Hooker gelegentlich seines Textes zu Tafel 6872 von Botan. Magazine schon sehr richtig betonte. Es ist um so auffallender, dass er spater doch der Versuchung erlag, eine etwas robuatere Form — denn um mehr handelt es sich niebt als Stenogl. longifolia zu beschreiben. Die Varietftt saxicola, welche Herr Schlechter auf Mount West entdeckte, ist der directe Gegensatz zu Hookers Art, aber wie der Entdecker sehr richtig erkannte, echliessHch kaum mehr als eine Varietat. — Da Stenoglottis calcarata Rchb. f. bekanntlich eine eigene Gattung - Barlaea - darstellt, so ist Stenoglottis monotypisch. Holothrix. Holothrix L. C. Rich, in Mem. Mus. Par. IV (1818) 55 (nomen) Lindl. Gen. Sp. Orch. (1835) 283; Endl. (1837) Gen. N. 1513; Meissner Gen - 379; Benth. et Hook. Gen. HI (1883), 623. — Saccidium Ltndl. Gen - Spec. (1835), 301 ; Monotris Lindl. in Bot. Reg. (1834) tub 1.1701; 568 — Tryphia Lindl. 1. e., Scopularia Lindl. 1. c.; Bucculim Lindl. in Hook. Comp. Bot. Mag. JI (1836), 209. — Deroemera Bchb. f. Poll. Orch. Comm. (1852), 29 (Deromeria negligenter scripserunt Eendlc et Schlechter in Journ. Bot. XXXIII (1895), 277 et Bolfe in Flor. Trop. Afr. VII, 196) Sepala subaequalia libera conniventia, petala plerumque longiora simplicia v. apice bi— multipartita, labellum basi gynostemii affixum, plerumque cuneatum antice dilatatura ra- rius integrum plerumque tri— multipartitum in calcar breve curvulum attenuatum; gynostemium breve, clinandrium latum, antherae loculi magnae connectivo arete affixae, pollinia satis magna, stipites breves, glandula late transversa angusta supra vario modo dentata, rostellum tridentatum, dense medianus saepius altiorus plicatus ceterum transverse angustus, stigma parvum bipartitum. — Herbae parvae tuberidiis testiculatis, uni- v. bifoliae dense villosae, inflorescentiae plerumque seam* dae, rarius herbae glabrae foliosae. — Africae australis e tropicae et (perpaucae) Madagascariae incolae. Die Gattung Holothrix hat von jeher zu denjenigen gehort, welch* von fast alien Botanikern in demselben Sinne verstanden wu ' ^ Der Autor der Gattung war L. C. Richard, welcher aber nur _ Gattungsbegriff mustergttltig feststellte, jedoch keine Arten bescin • Mit 2 Arten ausgestattet Hoi. parvifolia Lindl. und exilis m * schien sie dann zuerst in Lindley’s Genera et Species. Die n vergrOsserte sich sehr allmahlich, im Jahre 1881 erfuhr sie a " ^ starksten Zuwachs dadurch, dass Reichenbach in den 0 ia > ^ nicht weniger als 14 neue Arten dazu einbezog unter ta9Sl , en der kleinen monotypischen oder aus wenigen Arten bes e Gattungen Monotris, Saccidium, De Roemera, Bucculina und iryv Von diesen stellt die letztere allein einen etwas eigen artig^ wickelten Typus vor, die andren sind echte Holothrix-A en. mn.onKo., i,*-o {in Zukunft vielleicht mebx) 'thrix getrennt werden, aU von Holothrix getrei der Name absolut nicht passt, da saftige Wiesenorchideen sind. Diese Gruppe, reichbeblatterte echlanke gut ruppe, eine andre umfasst die ehemaligen Tryphia-Arten, die iasse besteht jedoch aus Arten, welche habituell kaum irg tiefer gehenden Unterschiede zeigen und bei welchen 16 L er fla c blich nach Merkmalen, wie die Abschnitte der Lippe etc., so o und sie auf den ersten Blick erscheinen mag, doch die ei • s j n d somit empfehlenswerteste ist Die Merkmale des Gynostemiuin^ nicht Bchwer zu finden mit Ausi e sehr schmalen, dflnnen — 569 — und Behr zarten Glandula, welche ausserordentlich leicht zerreisst. — Der neuerdings von den Herrn Rendle und Schlechter unternommene Versuch, die Gattung De Roemera wieder aufleben zu lassen, 1st zurllckzuweisen. Entweder man muss diese Gattung weiter fassen, wie Herr Rolfe dies gethan hat, oder sie bei Holothrix Jassen. Mit der Verwachsung gewisser Teile der BlUte zu arbeiten, ist misslich, da es unmbglich ist, eine Grenze zu ziehen, wieweit die Verwachsung zu reichen hat, urn einen gewissen Gattungsbegriff zu entsprechen. — Ich weiss rocht wohl, dass auch die Gynostemien besonders die Itostellerpartie keineswegs immor identisch sind, aber ich habe, nachdem ich ein recht reichliches und zur Beurteilung dieser Fragen diese mimitiosen Unterschiede nicht scharfer zu betonen. Dies hatte mcht bloss zur Wiederherstellung der alten Gattungen, aondern zu emer complicierten Umordnung geflihrt, welche ich nicht fttr em- pfehleuswert halten kann. Clavis specierum. A. Labellum omnino integrum neque dentatum neque crenu- latum. Caulis sub anthesi aphyllus. l. Hoi praecox Rchb. f. taulis sub anthesi foliosus. 2. Hoi puberula Rendle B Labelllun basi auriculatum, foliolis compluribus in scapo. 3. Hoi montigena Ridl. u Lab ellum antice crenulatum. n T 4. Hoi Mac Owaniana Rchb. f. U Vellum antice denticulatum. T , # 5 - Hoi Brogniartiana Rchb. f. Dabellum basi lobo minuto instructum, scapo aphyllo. 6 . Hoi exilis Lindl. ' Label lum antice tridentatum. Labellum cymbiforme dentieulis minutissimis (species im- perfecte note). 7 . Hoi. Schimperi Rchb. f. um cunea tum retusum, manifeste tridentatum. t-, .. 8. Hoi squamata Rchb. f. abedum cuneatum retusum, calcar filiforme »/* ovarii ^jnams, spica seconds 9, Hd. Usambarae Krzl. d aecedens ’ ca ^ car incurvum subconicum, spica cylin- ^ 10. Hoi. pilosa Rchb . f. — 570 — F. Labellum manifeste trilobum, lobi aequilongi v. vix diversi. Lobi 7* totius labelli aequantes, scapus aphyllus. 11 . Hoi. condensata Sond. Lobi 7» labelli aequantes, planta satis compacta villosa. 12 . Hoi. villosa Lindl. Ut praecedens, bracteae apice penicillata, planta gra- cillima. 13. Hoi. Vatkeana Rchb. f. Lobus intermedius longior quam laterales. 14 . Hoi. arachnoidea Durand et Schinz Lobus intermedius omnino major. 15 . Hoi. hispidula Durand et Schinz Labelli lobi canaliculati (species imperfecte nota). 16. Hoi. gracilis Lindl. Labelli lobi laterales parvi, intermedius trilobulus (ergo obscure quinquelobus). 17. Hoi. Lindleyana Rchb. f- Labelli lobi laterales liueares, intermedius in lobulos 3 lineares divisus. 18 . Hoi. parviflora Rchb. f Labelli lobi laterales utrinque dente v. lobulo instruct!, intermedius integer. 19 . Hoi. Monotris Rchb. /• G. Labellum manifeste quinquedentatum. Lobus intermedius cuneatus 3-5- dentatus, W®*® lineares. 20. Hoi. orthoceras Rchb • t- Labellum antice retusum in dentes 5 aequilongos divisum* 21 . Hoi. unifolia Rchb. /• H. Labellum quinquepartitum. Petala genuflexa, labelli lobi divergentes. 22. Hoi. rupkota SchUdit# TJt praecedens labelli lobi quique laterales ninoieSi P e ’ tala recta. 23. Hoi. Schmidtii & rz • Labellum quam petala brevius, species grandiflora* 24 . Hoi, Johnstoni Bdfe Basis labelli quadrata v. subcuneata. . « 25. Hoi. squamidosa Lt^ Labellum ultra medium 5- fidum, lobuli acuminati, c car tenue. 26. Hoi. secunda Rcho. /• Ut praecedens, calcar inflatum. r . « 27. Hoi. incurva I*** — 571 — Lobi laterales lineares inteimedius spathulatus, extremi interdum lobulati. 28. Hoi. Mundtii Sond. Lobi laterales falcati extrorsi, discus labelli minute pa- pillosus. 29. Hoi. aspdra Rchb. f. Lobi laterales 3— 4- partiti, intermedius integer, petala mi- nutissime apice denticulata. 30. Hoi. tridentata Rchb. f. J. Labellum manifeste 7- lobnm. Lobi spathulati, petala integra. 31. Hoi. platydactyla Krzl. K. Labellum 7-9- lobum, petala in lacinias plerumque 7 di¬ visa, planta glabra. 32. Hoi. Schlechteriana Krzl. lit praecedens, planta pilosa, petala plerumque tripartita. 33. Hoi. multisecta Bolus L. Flores dimorphi, petala et labellum florum inferiorum mi¬ nus divisa quam superiorum, quae sunt copiose divisa. 34. Hoi. Burchelli Rchb. f. M. Petala pentadactyla, labellum in lacinias multas divisum. 35. Hoi. pleistodactyla Krzl. N. Petala in lacinias 7, labellum in lacinias numerosas di- vi sum. 36 . Hoi Rolfe Ut pracedens, pars integra labelli major quam laciniae. 37. Hoi. grandiftora Rchb. f. Lt praecedens laciniae longiores quam pars basilaris. 38. Hoi. longiflora Rolfe Species valde dubia. 39. Hoi. aphyUa Rchb. f. 1. Holothrix praecox Rchb. f. Tuberidiis glo- bosis 1—2 cm diam. Planta sub anthesi aphylla, caule ad 25 cm alto gracili foliolis bracteiformibus acuminate 10—12 vestito, spica satis longa subtorta secunda pluri-multiflora, bracteis lanceolatis ovaria subaequantibus, his omnibus et floribus gla- ns* Sepalis ovati-triangulis acutis, dorsali paulo longiore, petalis oblongis antice acuminatis (in filum productis ex Rchb.), abello excavato late oblongo interdum suborbiculari v. sub- rhombeo antice in apicem incrassatum deflexum coarctato basi obscure angulato, calcari filiformi curvato ovarium aequante, — 572 — rostello triangulo. — Flores inter minimos generis 2,5 mm longi 2 mm diam. — Januario-Aprili. Holothrix praecox Bchb. f. Otia (1881), 108. - Deroemera praecox Bendle et Schlechter in Joum. Bot. 1895, 277 et Bolfe in It. Trop. Afr. VU, 197. Abyssinien. Sering bei Debr Eskir in Semen in 3100 m Hohe. (Schimper N. 1536?) Auf dem Berge Edda Girgis bei Axutn in 2300 m Hohe. (Id. N. 790!) Die Befunde der Untersuchung von Exemplaren von dem Stan - orte bei Axum Bind in der oben angefUhrten Diagnose niedergeleg- Die Exemplare von Debr Eskir babe ich nieht gesehen und dane mbgen sich die Abweichungen zwischen meiner Diagnose und er- jenigen Reichenbach’s erklaren. Auffallig bleibt es, dass na^ Reichenbach die unteren Blttten einfache, die oberen dagegen z schlitzte Petalen haben aollen, auch aonst zeigen die Reiehen > achen Exemplare spitzere Verhaltnisae. Da aber sonst al e an ^ Merkmale atimmen, babe’ ich von der Aufatellung einer ^ Abstand genommen. Das Roatellum fand ich so hoch, wie there, aber nicht hbher. 2. Holothrix puberula Rendle. Foliis -- stratis latissime oyatis acutis ad 2 cm longis et latis, v 10—12 cm alto parce puberulo vaginis 2 minutis v ^ spica laxiuscula pauciflora (—10), bracteis oyatis acu ™. ne aristatisve ovaria fere semi aequantibus. Sepalis minoribus ovati-triangulis acutis, sepalis lateralibus su ^ omnibus conniventibus, labello e basi angustiore> dUia^ longo obtuso integro plus duplo longiore! calcan r dium sepalorum aequante. — Flores minutissimt, sep laque vix 2 mm longa, labellum 5 mm. ^ in Holothrix puberula Bendle in Journ. Bot. (1895), 2/ , Flor. Trop. Afr. VII, 191. , • ukaI nbftn 0 Tropisches Afrika. Ruwenzori, Masai - Hochland oei 1700-2000 m. (Scott Elliot N. 6486!) , g 3. Holothrix montigenaBidley- satis magnis 1,2—1,5 cm diam., folio humistrato a orbiculari 4,5 cm diam., scapo stricto ad 20 cm a^ loso squamis compluribus acutis vestito, spica dracea 5 cm longa multiflora, bracteis ovaus acu aCUt0) tisve ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali o ior ibBs sepalis lateralibus paulo longioribus acutis, petaiis — 573 — ovatis acutiusculis, labello e basi utrinque auriculata cuneato antice retuso, calcari breyi basi uncinato deinde recto ovarium subaequante. „Anthera cucullata, brachia brevia eurva.“ — Flores minuti vix 3 mm diam. Uolothrix montigena Ridley in Journ. Rot. XXIV (1886), 295. — Deroemeria montigena Rolfe in Flor. Trop. Afr. VII, 196. Abyssinien. Gaffat in 2800 m. (Schimper N. 1372!) und Dewra Tabor (Schimper N. 1816!) Ridloy beschreibt das mittlere Sepalum ala M pu8tulatum a , die Petalen ala .papillosa*, ebenao die Anthere. Ich habe von alledem nichta bemerkt, aondern nur die gewOhiilichen weichen zartwan- digen Oberflachenzellen, wie sie bei Orchideen fast immer vor- 4. Holothrix Mac Owaniana Rchb. f. Tuberi- dus 2 globosis l cm diam. foliis 2 suboppositis humistratis ovatis acutis 1,5 cm longis basi 1 cm latis glabris, scapo 9 cm alto aphyllo birsuto praesertim basi, spica secunda ovata acuta dimidium caulis aequante. Sepalis triangulis acutis, petalis tenerioribus plus duplo longioribus ovatis acu- ininatis, labello latissimo conchiformi margiue anteriore pluri- 0 ulato crenulatove, calcari minuto curvulo quam ovarium subbreviore. Flores inter mediocres generis, sepala 1—2 mm, Pctala 3 mm longa, labellum 7 mm long, et latum. Holothrix M'Owaniana Rchb.f. Otia 108 (1881) et Bolus cf. Durand. SttdOsthches Afrika. Kagaberg bei Bedford (Weale ohne No. ^6204!) U8J B ° IU8 ’ Au8tro * Afric - Katberg bei Seymour (Scully 5. Holothrix Brogniartiana Rchb.f. Tube- globosis 1 cm diam., foliis 2 suboppositis humistratis ja is acutis 3—3,5 cm longis et latis calvis, scapo 5—25 cm ° Sparse P^oso, Pihs hyalinis subdeflexis, foliolis in scapo lan \ S ? iCa plerurac l ue pauciflora partim secunda, bracteis a icT tiS acutis ovaria aequantibus. Sepalis ovati-oblongis ^Picuatis, petalis duplo longioribus ovatis abrupte acuminatis uxih' 1 * abeil ° etiam l° n & iore cuneato antice denticulate, cal- evrn FeVi incuivo dimidium ovarii aequante. — Flores minuti Julio-^ berUii 2,5—3 mm IoDgi » calcar V* mm longmn. — — 574 — Holothrix Brogniartiana Bchb. f. Otia (1881), 107; Bolfe in Flor. Trop. Afr. VII, 191. Abyssinien. Auf Bergen in 2500 m. (Schimper N. 1329!) Debr. Erki versus Woina (Schimper N. 1651!) Die Petalen, welche plbtzlich zu einer langausgezogenen Spitze verschmalert sind, lassen sich leicht erkennen und sind ein vortreff- liches Merkmal dieser Art. 6. Holothrix exilis Lindl. Taberidiis oblongis v. globosis 1 cm crassis 1—2 cm longis, foliis 2 ovati- oblongis ciliatis parce pilosis, seapo aphyllo tenui ad 20 cm alto parcissime et basi tantum densius piloso, spica secundiflora pauci—pluriflora, rhachi ovariisque glabris, bracteis brevibus ovati-triangulis sparse pilosis, floribus extus glabris. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus oblique ovatis obtusis, peta- lis duplo longioribus e basi ovata ligulatis obtusis, labello basi utrinque lobulato leviter concavo, calcari brevissimo v. sab’ nullo collum ovarii rectangulariter curvati aequante; antbera oblonga erecta, glandula transversa augusta. — Flores mi® sepala 1 mm, petala 2 mm longa. — Novembri— Februano. var. brachylabris Bolus ut typus, sed labello minore om- nino simplice. . .. Holothrix exilis Lindl. G. et Sp. Orch. (1837) 283 e »« Comp. Bot. Mag. II, 207. var. brachylabris (Sonder ) Bolus 0r ^ Afr. t. 11 A. = Hcl. brachylabris Sond. in Linnaea XIX (1847), ' Bchb. f. in Walp. Ann. I, 796. . , Ihartr in Cap der guten Hoffnung. Sttdwestlicher Teil. Ta e 700 m Hohe (Schlechter N. 81!) und bei Riversdale. var. brachylabris . Karatra Fluss (Schlechter N. 5885.)^ Afr . hage (Zeyher!) Grahamstown (Glass in herb. norm. ufl N. 1370!) 7. Holothrix Schim peri Rchb. f. » G j ibra ’^.° orbiculari reniformi autumnali thalerum Germanicum ( 3,5 cm) prope tegente, pedunculo vernali multisquama o, mis sessilibus lancei-acuminatis, racemo spirali, brac elS j ance0 - gulis acuminatis trinervis ovaria subaequantibns, sepa is triangulis minerviis, tepalis ligulatis apice tridenta is»^ mediano porrecto, labello cymbomorpho apice acuto se ^ bulo, lobulo mediano acuto, calcari arcuato acuto ovan midium vix aequante,“ — 575 — Holothrxx Schimperi Echb. f. Otia (1881), 108 ; Eolfe in Flor. Trop. Afr. VII, 197. .Ex Abyssinia misit vivam cl. Schimper. Floruit in horto Bo- Herrn Rolfo’s Text ist die englische Obersetzung des oben an- gefahrten Originaltextes, auch Herr Rolfe hat die Pflanze nicht gesehen. Hue me judiee Deroemeria acuminata Rendle etSchlech- ter. „Semipedalis anthesi aphylla, glabra, scapo squamis tri- angulari-acutis bracteiformibus instructo, racemo subsecundo 14-floro; sepalis 1-nerviis dorsali ovato mucronato, lateralibus ovati-lanceolatis obtusis vix mucronulatis; petalis ovalibus superne autem oblique 3-fidis, lobo medio longiore, labelli basi cymbiformi auriculata ad columnam alte affixa et in cal¬ car rectum producta, parte superiore subpatente et trilobulo, lobo medio longiore aeuto.“ — Januario. .Dry burnt ground, Naudi, Nile watershed 6 —7000 ft. January between the rains (Scott Elliot N. 7049! — Schimper FI. Abyss. N. 790. Auf Berg Edda Girges 7000 ft. bei Adum. (Flores circ. 4 mm longi.-) Deroemeria acuminata Eendle et Schlechter in Joum. of Bot. XXXIII (1895), 377 et Eolfe in Flor. Trop. Afr. VII , 196. Die Unterschiede beider Diagnosen dUrften in .calcar arcuatum acutunT und .calcar rectum” gipfeln. Ich bin tlberzeugt, dass es beide Male sich um diesel be Art handelt. Herr Rolfe handelte ganz consequent, dass er, sobald er De Roemera als Gattung acceptierte, auch Holoth. Schimperi als nftchst verwandte Art hierher stellte. — Die Anderung der Orthographic dea Namens ist unter alien Um- Btftnden unzulassig. Reichenbach schrieb De Roemera und damit ist die Frage entgttltig entschieden. 8. Holothrix squamata Rchb. f. Tuberibus ob- longis v. ovoideis 1,5— 2 cm longis 1 — 1,5 cm crassis, caule 6—10 cm alto cataphyllis triangulis bracteiformibus acuminatis imbricatis omnino tecto, bracteis subsimilibus aristatis flores superantibus. Sepalis ovati-triangulis acutis, petalis cuneati- oblongis longioribus granulosis (i. e. cellulis hyalinis super- ficialibus aspersis), labello late ovato antice obscure tridentato disco leviter excavato, calcari ovarii tertiam partem aequantc, labello aequilongo recto obtuso. — Flores parvi albi 4 mm 576 Holothrix squamata Rchb. f. Otia H (1881), 119 (nomen mutatum) et Durand et Schinz Conspect. 72. — Peristylus abyssinicus Hochst. mss. et in A. Rich. Tentam. FI. Abyss. II, 289. — Spiranthes abyssinica Hochst. mss. Schimper PI. Abyss, exs. Ser. 11, 982. — De Roemera Rchb. f. de pollinis Orch. etc. 29 et Rchb. f. in Walpers Ann. HI (1853), 579 ; Rolfe in I lor. Prop. Afr. VII, 196. Reichenbach hat die Gattung Deroemera aufgestellt, wobei es wohl mehr den absonderlichen Habitus der kleinen Pflanze berflck sichtigte, als die mit Holothrix ganz und gar itbereinstimmendea Charaktere der Saule. Gegen Holothrix sprechen 2 Merkmale von aehr discutablem Werte, erstens der Mangel aer Behaarung und zweitens die nahezu ungeteilte Lippe; alie andren Charaktere aind die von Holothrix, ganz besontlers gilt dies von der Saule. Hie Antherenf&cher bffnen sich etwas nach innen gewendet d. h. die Spalte der sonst ganz und gar parallelen Facher liegt etwas mehr nach innen als sonst; die Taschen der Klebscheiben, welche Lindley in seiner Gattungsdiagnose (Gen. et Sp. p. 283) angab, fehlen bier, wie auch sonst bei dieser Gattung, vollig. 9. Holothrix Usambarae Krzl. Tuberidiis ob- Iongis v. obovatis 2 cm longis 1 cm diam. villosis, foliis 2 rarius 8 oblongis v. oblongi-lanceolatis ad 5 cm longis ad 1,5 cm latis acutis acuminatisve, scapo spithameo infra calvo supra sparsim pilis glandulosis obsito, foliolis 2 bracteiformi* bus in scapo, spica secundiflora pauci—pluriflora (6—20), brae- leis lanceolatis acuminatis V* ovarii glandulosi-pilosi aequan- tibus. Sepalo dorsali late ovato cucullato lateralibus senu oblongis acutis, nervis sepalorum arcuatis, petalis multo na- noribus oblongis acutis uninerviis, labello cuneato antice re- tuso simplice v. antice obscure tridentato, calcari deflexo v. incurvo Va—Va ovarii aequante; gynostemio 1 ina pendiculato, antherae loculis satis magnis. — Flores Vl0 “ lacei 3—4 mm diam. — Februario, Martio. „ Holothrix Usambarae Krzl. in Engl. Jahrb. XIX (1894), 9481 *n Flor. Prop. Afr. VII, 192. f) Tropisches Ost-Afrika. Usambara, (Holst N. 391! und 24 < •/ 10. Holothrix pilosa Rchb. f. (Saccidium „Sepala conniventia lateralia labello supposita et Petala carnosa spathulata duplo longiora. Labellum P os ^ ca . Magnum convolutum apice earnosum et divisum brevi ratum, Anthera reclinata loculis basi distantibus a 0RCH1DACEARUM GENERA ET SPECIES EXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. Yol. I. Fasc. /C BERLIN. MAYER & MULLER. Pollinia parva glandula vix a caudicula crassa distinguendia. Folia ... Gaulis pilosissimus. Spica longa eylindracea den- sissima. Flores parvi.“ „S a c c i d i u m pilosum. Folia nulla adsunt in 1 exem- plari quod coram habeo. Gaulis subpedalis pennae colum- hinae crassitudine purpurascens pilis longis divaricatis vestitus, Spica 8 poll, longa densissima. Bracteae ovatae acuminatae pilosae ovario breviores. Flores glabri 4 lineas longi. Sepala aequalia ovata acuta lateralia saccata. Petala spathulata ob- tusa scabriuscula sepal is duplo longiora. Labellum magnum convolutum petalorum longitudine cuneatum tridentatam, den- tibus carnosis aequalibus trilobis intermedia nunc integra. Calcar breve incurvum subconicum." (Ex Lindley, species mibi non visa.) Holothrix pilosa Rchb f. Otia {1881), 119 (i nomen mu tat.). — Sac - cidium pilosum IAndl. G. et Sp. Orch. {1835), 301. — Orchidea pilosa Burch. Cat. Geogr. N. 7483. Cap der guten Hoffnung. (Burchell.) 11. Holothrix condensata Sond. Tuberidiis hor- notinis monophyllis, folio late cordato ovato brevi-petiolato 7—8 cm longo et lato obtuse acutato, caulibus floriferis basi diphyllis, foliis minoribus ovati-orbicularibus obtusis brevi- petiolatis ad 6 cm longis ad 4 cm latis supra parce et longe pilosis margine densius lutei v. ferruginei-ciliatis, scapo ad 15 cm alto patenti-piloso aphyllo, spica pauci-pluriflora satis densa, bracteis ovatis acutis extus longe pilosis ovaria non aequantibus. Sepalis brevibus ovatis acutis calvis, petalis ses- quilongioribus lineari-lanceolatis obtusis, labello lineari-cu- neato tertia parte anteriore in lacinas 3 aequilongas obtusas V* labelli aequantes diviso, calcari brevissimo */* —V* labelli aequante recto obtuso; stigmate transverso angusto satis pro- minente, anthera crassa, glandula utrinque in denticulum aucta. — Sepala virida, petala et labellum viridi-lutea, totus flos cum calcari 4—5 mm longus. — Octob.-Decembri. Holothrix condensata Sond. in Linnaca XIX (1847), 76; Rchb. f. in nalp. Ann.l, 796; Bolus Orch. Cape Benins. 115 t.22 fig. 8-11 (anal ) Cap der guten Hoffnung. Tafelberg in 930 m Hdhe. (Bolus 4905!) Zwarteberg (Schlechter N. 6591!) 87 — 578 — 12. Holothrix villosa Lindl. Tuberidiis oblongis obtusis, foliis 2 humistratis suboppositis satis magnis ovati- cordatis acutis 5 : 5 cm. v. 6 : 4 cm diam. ipsis ut tota planta sericei-pilosis, scapo gracili ad 20 cm alto (incl. spica) foliolis destitute, spica brevi rarius longiuscula 3— 5 cm longa densi* et multiflora plerumque secundiflora rarius partim quaqua- versa, bracteis ovatis acutis quam ovaria brevioribus pilis sparsis longis vestitis. Sepalo dorsali late elliptico, lateralibus oblongis obtusis calvis minute papillosis, petalis e basi paulo latiore linearibus obtusis, labello ovato antice in lacinias 3 lineares 1 jt labelli aequantes diviso, disco excavato, postice in calcar rectum y. vix curvatum brevissimum angustato; ro- stello ipcrassato semilunari. — Flores 4—5 mm diam. och* racei. — Novembri. Holothrix villosa Lindl. in Comp. Bot. Mag. II (1831), 207 ; Orch. Cape Benins. 117. Cap der guten Hoffnung. (Zeyher N 8901! DrSge N. 4678! Bolu* Austro-African. N. 787!) 13. Holothrix Vatkeana Rchb. f. Tuberidiis?, radicibus satis crassis villosis, foliis 2 suboppositis humistratis ovatis acutis glabris 2,5 cm longis et basi latis, scapo gracM ad 25 cm alto omnino aphyllo pilis hyalinis parce ves spica pauci-pluriflora secunda, bracteis lanceolatis apice^ versus pilis longissimis instructis, ovaria subaequantibus. palis ovatis acutis, petalis duplo longioribus e basi ova gustatis longe acuminatis, labello cuneato v. obscure qua antice medium usque in lacinias 3 aequilongas lineares P" tito, calcari hyalino curvulo tenui-cylindraceo dimidiiun aequante; anthera pro flore magna. — Flores minuti omn glabri 3 mm longi. . m Trt9 . Holothrix Vatkeana Bcftb. f. Otia (1881), 72 et Rolfe *» Afr. VH. 192. h’rjrsregio 0 Tropisches Ost>Afrika. Somaliland bei Meid, G e ir ° Serrut in 1800 m. (J. M. Hildebrandt N. 1465!) der bar«B«* Durch den auffallig schlanken Habitus und die aona haarung der Deckblatter leicht unterscheidbar. 14. Holothrix arachnoidea Durand et Tuberidiis oblongi-ovatis ad 2 cm longis obtusis 1 c foliis 2 suboppositis humistratis oblongi-ovatis acutiusculis 2—4 cm longis 2 ad 2,5 cm latis supra pilis satis longis sparsim vestitis, scapo piloso ad 12 cm longo aphyllo, spica secunda pauciflora (5—12), bracteis pilosis brevibus ovatis acutis dimidium ovarii paulum superantibus. Sepalis oblongis obtuse acutatis, petalis tenerioribus ovati-triangulis acutis, labello basi integro medio tridactylo, dactylis divergentibus triangulis acutis intermedio paulo longiore, calcari labellum aequante curvulo acuto. — Flores minutissimi 2 mm vi ex- pansi vix 3 mm diam. Holothrix arachnoidea Durand et Schinz Consp. FI. Afr. V, 69 [nnm. t nut.) — Peristylus arachnoideus A. Rich, in Annul. Sc. Nat. * Sf r 2. XIV (1810), 267 et Tent. FI. Abyss. U, 289 — Hoi. Richardii Rolfe in FI. Trop. Afr. VII, 191 e. p. Abyasinien. (Schimper N. 604!) 15. Holothrix h i s p i d u 1 a Durand et Schinz. Tu- beridiis pisi majoris magnitudine brevi stipitatis, folio 1 minuto in ima basi caulis densissime villoso, caule ad 15 cm alto pilis byalinis reflexis vestito, spica quaquaversa remotiflora pauci- pluriflora, bracteis lanceolatis acutis dense pilosis ut ovarium et flos extus. Sepalo dorsali ovato oblongo acuto, lateralibus oblique oblongis acutiusculis, petalis longioribus ligulatis ob- tusis curvulis, labello excavato antice trilobulo, lobo intermedio majore, calcari labellum aequante curvulo; gynostemio per- brevi, polliniis 2 glandulae uni lineari transversae affixis. — Januario. Holothrix hispidula Durand et Schinz. Consp. FI. Afr. 70 ( nomen mutat !) - Holothr. parvifolia Lindl. G. et Sp. Orch. (1835), 283 non Rook ; Bolus Orch. Cape Penins. 115 t. 24. — Orchis hispidula L. f. buppi pi (*781), 40. - Orch. hispida Ihunbg. Prodr. pi. Cap. (1794), 4 n (W23), 6. - Habenaria hispida Spreng. in Tent, suppl. Syst. Y *f- (1828), 27. Cap der guten Hoffnung. Gipfel des Xafelbergea in 800 m HOhe. (Bolus N. 70341) 16. Holothrix gracilis Lindl. „Pilosa foliis ge- ovatis supra scrobiculatis, spica rara subsecunda, labello trifido laciniis linearibus canaliculatis, calcare horizontali conico a P*ce incurvo sepalis aequali." 5-80 —■ „Subpedalis patentim pilosa. Seapus evaginatus. Bracteae ovatae acuminatae ovario breviores, pilis longis rigidis munitae. Flores glabri. Sepala lateralia hinc denticulata. Petala linearia canalieulata et labellum laevia.“ [Species mihi non visa.] Holothrix gracilis Lindl. in Hook. Comp. Bot. Mag. II {1836), 207 ; Bolus Orch. Cape Penins. 116. Cap tier guten Hoffnung. Tafelberg. (Drege N. 1258 a.) - “ e nur das, was im Lindley’scben Da nicht untersuchbar ist, babe ich es vorgezogen, den Lindley’scben Originaltext einfach zu copieren und die Pflanze als „mihi non visa* zu bezeichnen. Herr Bolus hat den Lindley’schen Text in’s Eng- lische ilbertragen, aber sonst nichts hinzugefUgt. 17. Holothrix Lindl ey ana Rclib. f. Tuberidiis oblongis 2 cm longis 1 cm diam. foliis 2 suboppositis oblongis obtusis v. acutiusculis 2—3,5 cm longis 1 , 5 —2,5 cm laus glabris, scapo eurvulo ad 15 cm alto (incl. spica) sparsim pi loso foliolis destituto, spica subsecnnda longiuscula (—7 cm) subsecunda, bracteis ovatis acutis calvis dimidium ovarii ae quantibus. Sepalis calvis ovatis, dorsali recto paulo longj 0 ^ lateralibus subobliquis, petalis linearibus obtusis, labe i lateralibus paium evolutis simplicibus, lobo iutei medio cunea flabellato antice in lacinias 3 lineares v. subspat hulatas * disco sparsim piloso, calcari energice incurvo fere be icoi^ dicendo. — Flores albi cum ovario angulum fere rectum cientes 4 mm longi. — __ Trvphia Holothrix Lindleyana Bchb. f. Otia 119 (horn. muta . secunda Lindl. in Hook. Compan. Bot. Mag. H (1836), 209-, a Cap. U, i t. 105 B. pversdale Cap der guten Hoffnung. Sttdwestliehes Gebiet. » (Rust N. 26! Atherstone N. 27! Burchell N. 3415! Baw ohne NJ Eklon N. 1371 und zahlreiche andre Sammler). 18. Holothrix parviflora Rchb. f. tiuscula pauciflora sepalis labello glaberrimo pa 0 oribus. 4 ’ „Folia 2 plana ovati-subrotunda acuta glaberruna. ^ 4 poll. (io cm) altus basi pilosus, vaginis nullis. flora. Flores quam in Tryphia secunda (Holot • ^ Hchb. f.) triplo breviores. Bracteae acuminatae «v — 581 quales. Sepala minus acuta quam in Tr. secunda, galeata, labello hand multum breviora. Petala linearia obtusa mem- branacea ascendentia basi labello adnata. Labellum petalis paulo brevius omnino nudum; lacinia intermedia 3-partita, lobis linearibus obtusis lateralibus obtusiusculis, intermediis acutiusculis. Anthera loculis arcuatis, basibus angustatis trun- catis. Glandulae pollinicae minim ae nudae inter plicas ro- stelli jacentes. Rostellum parvum tenue utrinque leviter plicatum ad glandulas recipicudum medio in mucrone piano decuryo productum.“ »A curious little plant about half the height and with flowers ha ^y one quarter the size of Tr. secunda. The way in which the in very curious and would produce the appearance of a sevenlobed bp if it were that the petals stand erect in their usual position and pull the lip up to them by means of the membrane that connects them.* Holothrix parviflora Rchb. f. Otia (1881), 119. — Tryphia parvi- flora Lindl. in Hook. Comp. Bot. Mag. U (1836), 200. Wortlich copiert aus Lindl. 1. c. Cap der guten Hoffnung. 19* Holothrix Monotris Rchb. f. „Sepala mem- branacea postice connata, lateralibus antice distinctis, labello petalisque duplo minora. Petala carnosa acuminata. La- ellum liberum, apice carnosum trifidum cucullatum basi cor- uutom. Anthera libera, erecta, loculis, basi divergentibus Va vulis exterioribus dilatatis, incurvis glandulam tegentibus. ~ Radices testiculatae. Folium minimum radicale. Caulis re rorsum hispidus. Flores parvi secundi. Bracteae et sepa- lorum margines hispidi. tt „Planta facie Holothrichis parvifoliae. Folium 1 solita- j^HB minimum ovatum hispidum. Caulis aphyllus retrorsum bre P1 . us * Bracteae cucullatae, strigoso-hispidae floribus duplo ®VB>res. Calyx tridentatus ciliatus. Petala ovata acuminata bari°^k Ca ^ Ce dup *° lon &* ora> Labellum petalis parallelum i in: undibulare apice carnosum trilobum, lobis lateralibus e j A GI * . mtermedio paulo brevioribus. -i (Ex Lindley, spe- ues non visa). — 582 — Holothrix Monotris Bchb. f. Otia {1881), 119 (now. mutat.). - Monotris secunda Lindl. G. et Sp. Orch. ( 1835 ), 303 et in Bot. Beg. {1834) sub t. 1701. — Orchidea hispida Burch. Cat. Geogr. N. 6369. Cap der guten Hoffnung. (Burchell.) Der obenstehende Text ist die wOrtliche Wiederholung d«i* jenigen in Lindley’e Genera et Species Orch. 20. Holothrix orthoceras Rchb. f. Tuberidiis 2 ovoideis 1—2 cm diam. foliis 2 suboppositis ovatis acutis aequalibus v. (interdum valde) inaequalibus 3 v. 5 cm longis 2,2 y. 4 cm latis tenuibus, scapo tenui curvulo v. recto aphyllo minute puberulo 12—20 cm alto, spica secundiflora pauciflora (6—10) rarius plurifloro, bracteis ovatis longe acu- minato aristatove ovarium vix aequantibus. Sepalis lanceolatis acutis acuminatisve intermedio paulo longiore, petalis paulo an* gustioribus ceterum aequalibus, labelli bene longioris lobis late- ralibus minutis linearibus acutis, lobo intermedio cuneato antice in dentes 3 breves triangulos diviso, calcari subulato recto v. leviter incurvo; gynostemio generis. — Flores inter medio- cres generis 6—8 mm longi albi, labellum antice 3—4 mm latum, calcar 1—2 mm longum. — Martio. Holothrix orthoceras Bchb. f. Otia 119 (now. mutat.!). — 14 orthoceras Harv. Thes. Cap. II } 4 1.105 A, Bot. Mag. t. 7523. Cap der guten Hoffnung. Howison’s Poort und Katberg (Hutton. — Natal (Wood!) 21. Holothrix unifolia Echb. f. Tuberidiis* oblongis 2,5 cm longis 1 cm diam, caule ad 12 cm alto asi sparsim piloso supra omnino glabro, folio 1 orbicular* am plexicauli obtuso, foliolis quibusdam perpaucis acutis in scapo, spica pauci - pluriflora congesta subsecunda, bracteis ova^ acuminatis flores superantibus. Sepalis oblongis obtusis, F* talis duplo fere longioribus e basi cuneata ovatis acnnuna^ labello oblongo antice obscure quinquedentato, interdum ^ tegro, calcari labello aequilongo, dimidium ovarii ae( l ua ^. gynostemio minutissimo rostello triangulo. — Flores minutis- vix 2 mm diam. Holothrix uni — 583 Abyssiuien. Auf trocknen Wiesen bei Debra Erki S100 m (Schimper N. 690 !) Die Blatter der blUhenden Exemplare aind stets — wenn ttber- (Juni bis Anfang September) sind sie nach Scbimper’a Angaben frisch. 22. H o 1 o t h r i x r u p i c o 1 a Schleckter. „Pusilla erecta, babitu Hoi. condensatam Sond. simulans 7—12 cm alta, foliis redicalibus 2 synantbiis suborbicularibus v. subreniformibus carnosiusculis glabris margine tenuiter ciliatis, inferiore su- periore plerumque paulo majore, 2—2,5 cm longis 1,8—3 cm latis, scapo subflexuoso nudo piloso, spica subdensa multiflora secunda, bracteis ovati-lanceolatis ovatisve acutis v. acuminatis pilosis, ovario aequilongis rarius paulo longioribus, sepalis more sectionis porrectis lanceolatis acutis pilosis, lateralibus obliquis labello paulo brevioribus, petalis linearibus apicem versus paulo augustatis obtusis glabris basi decumbentibus (?) dimidio superiore genuflexi-erectis c. 7 mm longis, labello sub- cochleari apice 5-fido segment is subaequilongis v. intermediis paulo longioribus patulis, lateralibus subdivaricatis, basi in cal¬ car breve incnrvum obtusum ovario duplo brevius producto, amina labelli 6 mm longa; anthera more generis minuta circuit u ovoidea obtusa, connectivo loculos paulo excedente, rostello bilobo, lobulis obtusis, polliniis clavatis, caudiculis revissimis, glandula solitaria transversa lineari medio exa- piculata.“ — J an.-Februario. Holothrix rupicola ScMechter in Engl . Jahrb. XXIV (1897), 419. fimf I r{ * n8vaal * ebiet * In Felsspalten der Drakenberge auf dem Gipfe! de 8 .Mont aux sources- bei 3200 m ttb. d. Meere (Thode! ■ Sopd jedoch leicbt durch H. rupicola am meisten Ahnlichkei der SUdwestecke der Capcolonie, i kahlen Blatter und das Labellum 23. Holothrix Schmidtii Krzl. Tuberidiis ? - Cl us filiformibus, foliis basilaribus 2 suboppositis oblon- 25 aCUtis a(i 7 cm longis 2—2,2 cm latis, scapo gracili ad . Cm a ^> foliolis 2—3 minutis bracteiformibus vestito, lCa ^ Ua flmtversa pauciflora (5—10), bracteis ovati-lanceolatis — 584 — acuminatis ovarii jam sub anthesi crassiusculi dimidium fere aequante. Sepalis cucullatis, dorsali ovato obtuse acutato, lateralibus oblongis subobliquis obtusis apiculatis, petalis an- gustioribus oblongis obtusis quam sepala paulisper longioribus, labello cuneato dilatato antice in lobolos v. dentes 5 lineares acutos divergentes diviso lateralibus quibusque minoribus, calcari brevi saeeato vix curvulo dimidium labelli aequante quam ovarium pluries breviore; gynostemio omnino generis. — Flores minuti albi, labellum rosei-punctulatum 3—4 mm diam. calcar 1 mm longum. — Junio. Eolothrix Schmidtii Krzl. in Engl Jahrb. XVE {1893), 66. Comoren. Auf Lavafeldern des Vulkans Comoro. (Schmidt N. 159!) 24. Holothrix Johnstoni Rolfe. Scapo ad 20 cm alto omnino piloso, foliis 2 humistratis suboppositis ovatis v. oblongis acutis multinerviis ad 6 cm longis ad 2,5 cm latis> pilis parcissimis longis et in foliis et in scapo, spica secunda pauciflora (—10), bracteis parvis ovatis acutis ovarium pilosum aequantibus. Sepalis ovati-oblongis obtusis aequilongis late¬ ralibus basi paulum productis, petalis ter longioribus lmeari- ligulatis obtusis, labello 1 /z breviore flabellato pentadactyo, dactylo mediano quoque longiore omnibus obtusis, calcari minutissimo conico obtuso, toto flore extus sparsim P i,oso * — Flores pro genere conspicui pulchri 1,2 cm longi. Eolothrix Johnstoni Eolfe. Kew Bulletin 1896, 47 et ,n Trop. Afr. VE, 194. . b# Tropisches Oat-Afrika. Oberea Plateau von Mianje bei Zom (Johnston!) 25. Holothrix squamulosa Lindl. Tuberidfc oblongi-obovatis pro planta magnis 2,5 cm longis ^ latis, caule ad 20 cm alto, folio plerumque 1 amplexicauli pa oblongo obtuso dense piloso ut tota planta, scapo ap pilis deflexis basi in squamula insidentibus vestito, spica multiflora torta secunda, bracteis ovatis acutis ovaria aequantibus. Sepalis ovatis acutis extus longe pilosis, P ^ ex basi paulo latiore angustatis late linearibus • sepala duplo v. plus duplo longioribus, labello pe IS 585 — longo e basi subquadrata v. cuneata in lacinias 5 parti basi- lari aequilongas diviso postice in calcar breve curvulum v. irao cincinnatura contracto; anthera satis alta, glandula transversa latissima. — Flores minuti albidi 2—3 mm longi i—2 mm diam. — Sept.-Octobri. Holothrix squamulosa Lindl. in Comp. Bot. Mag. U (1836), 206; Boltu Orch. Cape Fens. 1U t. 23. var. a. scabra. Foliis supra pilistantum paucis, sed qua- mis vestitis. Holothrix squamulosa Lindl. in Hook. Comp. Bot. Mag. H, 206 e. p. {ex Bolus. 1. c.) var. p. hirsuta. Foliis supra dense pilosis, squamis per- paucis v. nullis. Holothrix Harveyana Lindl. 1. c. et Hook. Ic. FI. H {1837) t. 103a. Cap der guten Hoffnung. (Herb. norm. Austr. Afr. N. 419, Bolus «• 7022! und 8929!) auch sonst in alien Sammlungen haufig. Auch von dieser Art hat Herr Bolus beobachtet, dass sie in manchen Jahren an denaelben Orten fast verschwunden 1st, wo sie erscMn V ° rher in Men S en vorkam, um erst nach Jahren wieder zu Hue me judice: Holothrix micrantha Schlechter. „Planta pusilla circ. - cm alto, habitu omnino H. squamulosae Lindl. cui proximo; foliis radicalibus 2 sub anthesi siccis carnosis, subtus glabris supra pilo- s, inferiors (majore) suborbiculari, cordato breviter acuto, superiore nunimo angustiore, scapo stricto nudo villoso, spica densa multiflora ecun a c. 10 cm longa, rhachi glabrescente, bracteis erecto paten- , ™ ° VatlS acuminatia > ciliatis; floribus in genere minimis c. 4 mm ciliaUs Tm^ 18 ] Sabaequalibus ovatis o^tusis, apicem versus margine UbeUo 8 ff h^ 8i - U8CUlia ’ SGpa1a pU,S dupl ° Iabellum vix superantibus; ad m m Demmo ca ™osulo concavo circuitu obovati-oblongo, apice dente cZ'T* pentadac ^ lo > l obulo medio lateralia paulo exce- colum an conieo brey i ovario multo breviore apice incurvo; Bti ,° btu8i9sima ’ connectivo loculos superante, rostello bilobo, ***“». caudieulis I-** TT J , a tranaversa lmeari medio apiculo ornato.® — Octobri. X 50 3j iX micrantha Schlechter in Engl. Jahrb. XX (1895), Beibl. N 3s«> S o < I? 08t " Afrika - Natal > Heidelberg in 1800 m Hohe. (Schlechter • - Nur in 1 Exemplar gefunden. lcb habe den Originaltext Herrn Schlechters hiermit aufgefilhrt. Unterschiede principieller Art dUrften sich wohl kaum auffinden lassen. Die gelegentliche Seltenheit des Vorkommens in manchen Jabren wurde bereits oben erwahnt, den Zahn auf der Mitte der Glandula findet man andeutungsweise auch bei Hoi. squamulos Lindl. 26. Holothrix secunda Rchb. f. Tuberidiis fere 1,5 cm diam. globosis, foliis 2 suboppositis humistratis late oblongis acutis glabris ad 4 cm longis et fere latis, scapo ceterum aphyllo sparsissime piloso ad 20 cm alto, spica sub- secunda pauci —pluriflora, bracteis ovatis acuminatis ovaria non aequantibus. Sepalis ovati-triangulis acutis, petalis plus duplo longioribus lineari-lanceolatis erectis acuminatis, labello alte quinquefido cum sepalis basi connato partitionibus line- aribus acuminatis, calcari curvato ovario subaequali. Petala 4 mm, labelli partitiones 5 mm. — Flores albi. — Septembri. Holothrix secunda Rchb. f. Otia (1881), 119 — nomen mutat. - Orchis secunda Thunh. Prodr. pi. Cap. (1794) 4. — Iryphia m ; Holothrix incurva Lindl. in Hook. Comp. Bot. Hag- 11 ( 183bh Cap der guten Hoffnung. Katberg (Dr£ge!) ivhkeiten Ich habe den Lindley’schen Text mit alien Absonderuo des Ausdrucks copiert. 28. Holothrix Mundtii Sonder. Tuberidiis^ magnis oblongis v. globosis rotundatis, foliis 2 subo PP ^ late oblongis v. orbicularibus (2 cm : 1 cm v. 2 cm • acutis v. obtusis humistratis v. erectis, glabris margine ^ ^ scapo ad 12 cm alto nudo piloso, spica pauciflora su ^ gesta, bracteis longe fimbriatis triangulis quam ovaria — 687 — quater brevioribus. Sepalis oblongis obtusis glabris, petalis longioribus ovati-oblongis acutis, labello pentadactylo, dactylo intermedio subspathulato lateralibus linearibus, extremis bi¬ partite omnibus obtusis, calcari brevi conico curvulo, gyno- stemio generis. — Flores minuti varia tamen magnitudine pleruinque 2 mm diam., petala alba. — Octobri. Holothrix Mundtii Sond. in Linnaea XIX (1847), 77; Rchb. f. in Walp. Ann. I, 796; Bolus Orch. Caps Benins . 113. Cap der guten Hoffnung. Bei Rondebosch (Bolus N. 4971!) Ferner, Wynberg hills (Miss Hoskyns Abrahall). 29. Holothrix aspera Rchb. f. Tuberidiis globo- s,s M cm diam. villosis, foliis 2 humistratis suborbicularibus apiculatis 2 cm diam. minutissime pilosis et margine ciliatis scapo cum spica 6 cm alto patenti-piloso aphyllo, spica brevi pauciflora, bracteis glabris ovatis acutis ovaria non aequanti- bus. Sepalis late oblongis apice rotundatis, petalis duplo lon¬ gioribus late linearibus v. oblongis obtusis, labello cuneato pentadactylo, partitionibus divergentibus, lateralibus subfalca- % disco minute papilloso nitido, calcari brevissimo pro flore satis crasso cylindraceo obtuso; gynostemio utrinque labelli asi adnato, anthera crassa omnino Holothrichidis. Holothr, » Rchb. f. Otia 119 (1881) t Ta Undl *» Comp. Bot. Mag. U (1836), 209. Cap der guten Hoffnung. Westlicher Teil, auf den Olifants ;r Ber gen. (Schlechter N. 5077!) Lindley hat die Gattung Bucculina aufgestellt, indem er Try- 1 zur Parallele benutzte, sein Material war sehr dttrftig, und n auch meines nichts weniger als reichlich war, gelang es mir ’ 10 a b*olute Ahnlichkeit der Saule mit der von Holothrix genau . 30 * Holothrix tridentata Rchb. f. Tuberidiis go osis brevi-stipitatis, foliis 2 humistratis orbicularibus 2 cm •glabris, scapo 10 cm alto nudo reflexi-piloso, spica brevi anei ora (4—7), bracteis ovatis acutis dimidium ovarii pilosi quantibtts. Sepalo dorsali petalisque aequalibus oblongis cati? mmn . te tr ldentatis, sepalis lateralibus angustioribus fal- onuubus ascendentibus, labelli e basi cuneata dilatato — 588 — antice 5—7- dentato, interdum bipartito parte utraque 3-4- dentato dente interposito, calcari brevissimo saeculato curvulo; gynostemio piloso ceterum generis. Holothrix tridentata Uchb. f. Otia 119 (Nomen mutatum!) - Peri- stylus tridentatus Hook. f. in Journ. Linn. Soc. VII , 291; A. Rolfs in Flor. Trop. Afr. VII, 193. Tropisches West-Afrika. Kameroon-Berge 2300 m. (Mann N. 2128!) 31. Holothrix platydactyla Krzl. Tuberidiis oblongis 1,5 cm longis vix 1 cm diam, foliis bumistratis 2 ovati-cordatis acutis ciliatis 1,5—2 cm longis et latis, scapo ad 15 cm alto dense piloso, foliolis bracteifonnibus omnino nullis, spica brevi 1—3 cm longa secundiflora pauciflora (—8), bracteis ovatis aristatis ovaria aequantibus dense pilosis. Sepa- lis oblongis acntis intermedio longius acuminato extus pilosis, petalis duplo longioribus late obovati-oblongis longe aristatis glabris, labello flabellato penta v. plerumque heptadactylo, P la ' tydactylo medium usque fisso, dactylis oblongis acutiusculis, cal¬ cari infundibulari acuto curvulo quam ovarium pluiies breviore, gynostemio generis. — Flores dilute purpurei 5 mm long -1 , labellum 4 mm latum. — Octobri. Holothrix platydactyla Krzl. in Engl. Jahrb. X VII (1893), > Bolfe in Flor. Trop. Afr. VH, 193. Tropisches West-Afrika. Kamerun; Bula, Grasregion in 2200 o H5he. (Dr. Preuss N. 1036!) Das Labellum erinnert durchaus an die Zehenbildung der Ei dechsen aus der Gattung Platydactylus Cuvier. 32. Holothrix Sehlechteriana Krai. n. Habitu et magnitudine Hoi. multisectae Bolus simillima, ^ radicalibus omnino glabris, scapo basi sparsim piloso supr* glabro, foliolis in scapo bracteiformibus compluribus, sp eadem ac in H. multisecta, bracteis et floribus extus petalis in lacinias 5—7 divisis labello latiore excavato cnn antice in lacinias 7—9 longiores diviso, calcari quam 1*^ pars integra longiore recto apice ipso curvato. — Flor^ ^ Hoi. multisectae aequimagni, petalorum pars integra longa, labelli fere 3 mm, laciniae aequilonga v. P aulUB1 giores. — Novembri. — 589 — Cap der guten Hoffnung. Westlicher Bezirk. Humansdorp. (Scblechter N. 6015!) Die Pflanze 1st von Herm Schlechter als Holothrix multiaecta Bolus verteilt worden, unterscheidet sich aber achon bei einer ober- gesehen von dem unteren Tell dea Stengels iat die Pflanze abaolut schlitzung der Petalen und dea Labelluraa und der langcre Sporn. 33. Holothrix multisecta Bolus. Tuberidiis pro planta parvis oblongis rotundatis 1 cm v. paulum ultra longis vix l cm diam., foliis 2 humistratis orbicularibus ciliatis ceterum calvis sub anthesi plerumque jam destructis circ. 5 cm diam. caule stricto 15—25 cm alto setoso, foliolis perpaucis bracteiformibus vestito, spica secunda 5 — 10 cm longa multi¬ flora, bracteis ovatis acutis margine longe pilosis. Sepalis ovatis acutis concavis dorso longe pilosis petalis cuneatis a medio in lacinias 3 ipsis aequilongas lineares divisis, labello subsimili sed latiore obscure trilobulo antice in lacinias com- plures inter se aequilongas diviso, calcari minutissimo sac- cat0 1 gynostemio utrinque appendice minuto instructo. — Flores minnti 3—4 mm longi. — Octobri—Januario. Holothrix multisecta Bolus in Journ. Linn. Soc. XXV {1889), 170 fig. 7. {anal.) Cap der guten Hoffnung. Auf dem Elandsberg in 1860 m. (Scully N. 1371!); Kaffraria bei Bazija in 1060 m (Baur No. 737) : Natal (Mr*. Fannin!) 84. Holothrix Burchelli Rchb. f. Tuberidiis testiculatis oblongis rotundatis 2 cm longis 1,5 cm diam, caule 20—35 cm alto omnino piloso, foliis 2 humistratis subopposi- tis orbicularibus 4—5 cm diam. foliolis bracteiformibus 1 —3 in scapo, spica longissima dimidium totius plantae aequante multiflora, interdum 20 cm longa, bracteis ovati-lanceolatis anstatis ovarium subaequantibus, floribus dimorphis. Descri- buntur primum flores a basi medium fere usque. Sepalis ova- tis acutis dorsali majore omnibus margine integris, petalis cuneatis dilatatis antice capillaceis, labelli lobis lateralibus parvis antice bifidis, intermedio majore petalis aequali, calcari ovarium fere aequante curvulo acuto; auriculis gynostemii — 590 — magnis, ceterum generis. — Flores a medio spicae apicem usque sepalis inferioribus aequales, petalis et labello in laci- nias filiformes ipsis sexies v. octies longiores solutis, calcari florum inferiorum minuto, florum superiorum omnino nnllo; gynostemio plus duplo minore ac in floribns inferioribus, flores igitur steriles. — Flores minuti, inferiores 3—4 mm diam., calcar 2—3 longum, flores superiorum eepala et petala bre- vissima, lacinae petalorum et labelli 5—8 mm longa. — No- yembri. Eolothrix Burchelli Bchb. f. Otia 119 (nomen mutatum!) - Seo- vularia Burchelli Lindl. G. et Sp. Orch. 303. - Hue certc Holothnx ■■ Scopularia . in Hook. Comp- Scopularia Bchb. f. i Bot. Mag. I {1836), 207 . Cap der guten Hoffnung. (Mund! Dr6ge N. 3906! Burche N. 6274! und 6109! Bolus N. 177!) Die Unterschiede zwischen Hoi. Burchelli und Scopulari* sin nicht erheblich genug, die Aufstellung zweier Arten zu rechtfertig Bentham war zweifellos im Recht, beide zu vereinigen. 35. Holothrix p 1 eis t odac ty la Krzl. Tuben- diis globosis 1 cm diam. foliis 2 suboppositis humistratis anthesin succo scatentibus margine ciliatis, scapo 10—1 alto dense piloso, bracteis ovatis dense pilosis ovana ^ aequantibus. Sepalis ovatis extus pilosis, petalis cunea is tice pentadactylis, labello flabellato polydactylo, dacty^^. nibus linearibus obtusis rarius antice dilatatis, calcar . curvulo. — Flores lutei-albi v. brunnei subclausi, ex 4 mm diam. — Novembri. ^ J7 . Eolothrix pleistodactyla Krzl. in Engl. Jahrb . XXH (* A. Bolfe in I lor. Trop. Afr. VH, 193. ^ deS Tropisches Ost-Afrika. Kilimandjaro-Gebiet. Am Rifinika in 2700 m Hohe. (Dr. Volkens N. 1314!) ^ ^ Die „Dactylen" der Petalen und der Lippe sind w ® de J n andr en Kq! ri/xi an qc*hmal wie bei ' wi- 36. Holothrix LastiiRolfe. Scapo 9polh longo, excepta basi autori non visa, ferruginei-p Racemo 2 poll, (*» 5—6 cm) longo pauci—plurm 0 > — 591 — ovati-lanceolatis acuminatis 3—4 lin. (8—10 mm) longis. Se- palis ovati-lanceolatis acuminatis 2 lin. (= 3,5 mm) longis, petalis cuneati-oblongis 7—8 lin. (— 1,1—1,3 min) longis, dimidio antico in lacinias circiter 7 subfiliformes dissoluto, labello simili latiore et in segments numerosa soluto; gyno- stemio brevi compacto, calcari? — Species rnihi non visa. Holothrix Lastii Rolfe in Flor. Trop. Afr. VII, 195. Tropischea Ost-Afrika. Mozambique. Hocliland von Shir6 bei Blantyre (Last!) Der lateinische Text iat die strong wSrtliche Dbersetzung* von Herm Kolfe’s Diagnose. Die Bemerkung „a distinct but imper¬ fectly knwon species* iat unzweifelhaft richtig, aber die Beschrei- bung iat vollstftndig genug, um die Stellung der Pflanze zu fixieren. 37. Holothrix grandiflora Rchb. f. „Bractels sepalisque glabris, petalis labelloque laciniatis, laciniis lineari- bus parte indivisa duplo triplove brevioribus, spica subspirali.“ »Pedalis robusta. Scapus prope basin pennam anserinam crassus, squamis nonnullis ovatis acuminatis obsitus, pilosius- culus. Folium solitarium orbiculare. Spica 4- pollicaris. Brac- teae aeuminatae ovarium aequantes. Sepala glaberrima lan- ceolata 3 lin. longa petalis 3 - 4 plo breviora. Petala cuneata glabra membranacea apice laciniata, laciniae lineares v. sub- <*l>illaceae 2—3 lin., lamina indivisa 6 lin. longa. Labellum iacmiatum cum petalis convolutum.“ nA Scopularia Burchelli Lindl. statura robustiore, floribus ®ulto majoribus laciniisque brevioribus sublatioribus primo ad- spectu diversa. w (Ex Sonder. Species mihi non visa.) Holothrix grandiflora Rchb. f. Otia (1881), 119 (nomcn mutat.). — WcdpT 9T j ndifl0ra Sond - * n Linna ™ AIX (1847), 79 = Rchb. f. in Cap der guten Hoffnung. Ich babe, da ich die Pflana Cngmaltext Bonder’s copiert Uitenhage (Wiedemann!) ze nicht gesehen habe, wQrtlich den tk Q H olothrix Ion gif 1 ora Bolfe. Tuberidiis ova- orh’ u IQSCU ^ 2 cm longis 1 cm diam. foliis 2 humistratis * . nbus s - reniformfbus siccis favosis 3— 4 cm diam., bract eat ° ^ 30 Cm alto a bas i ipsa ap* 06111 usque inclusis eis ov& riis fusiformibus villoso, spica pauci-pluriflora 592 (5 —20). Sepalis ovati-oblongis acuminatis acutisve, petalis euneatis antice paulo latioribus in lacinias filiformes 7—9 dis- solutis, labello subsimili cuneato antice in lacinias numerosas (15 ex Rolfe, an semper?) fisso, laciniis parti integrae peta* lorum et labelli subaequilongis fragilibus, calcari brevi cincin- nato, gynostemio brevissimo, staminodiis magnis. — Flores maximi generis, sepala et petalorum pars integra 1,5 cm longa, laciniae aequilongae, labellum aequilongum, calcar 3 mm Ion- gum. — Maio. Holothrix longiflora Bolfe in Boletim da Socied. Broter. VII (1389), 237. — Hoi. Medusa Krzl. in Notubl. Bot. Gart. Berlin 1896, 154 et Bolfe l. c. 124. Tropisches West-Afrika. Angola, Huilla (Autunes! Newton!) Herr Rolfe hat Hoi. Medusae Krzl. als Art angenommen, ich caasiere sie selbst. Als ich diese Art aufstellte, war das Boletim da Socied. Broter in keiner der Berliner Bibliotheken zu finden und somit entging mir Herrn Rolfe’s Arbeit. Nachtraglich babe ich^e Originalexemplare des Herrn Autunes mit denen von Newton v glichen und kann keinen Unterschied finden. 39. Holothrix aphylla Rclib. f. .Racemo • # cundo, floribus campanulatis albis, nectario filiformi, oU& nullis. M Fork. „Exemplar quod vidi in Hb. Lelim. fere defloratum fln Aphyllum inveni, vix spithameum, caule squamis pliu inii s ^ longis cuspidatis vestito. Racemus secundus 4 p. 1°“^ Flores Goodyerae elatae forma et magnitiidine. Sep 4 ^ petala defuere. Calcar filiforme incurvum apice inflexum. ^ therae lobi basi inflexi dilatati incurvi aucti more omnino w solito. Rostellum planum. “ (Ex Lindl.) . _ Holothrix aphylla Bchb. f. Otia (1881), 119 (nomen mutu Orchis aphylla Forsk. FI. Aegypt. Arab. 156. — Habenaria aphylla • Prodr. J, 312 (nom. muiat.f). — Platanthera aphylla Ltndl. G. Orch. 290. Arabia, ad Uahfat et Kurma (Forsk&l!) und Der hier mitgeteilte Text ist wbrtlich aus Lindley h ^L ft ige“ erspart denjenigen, welche sich sp&ter mit der Pflanze un ter- sollten, das Nachschlagen. Der Verf. kann den Wunscbjdc ^ ^ drUcken, dass nunmehr, nachdem drei grosse T getauft baben, hoffentlich nun zur Abwechslung < cher sie gut beschreibt. 593 — Bartholina R. Br. t Bartholina 11 Br. in hort. Kew. ed 2 V, 19i (Vermischte Schriften IT, 13)] Ker in Brand. Joum. IV, 294 t. 5 fig. 2] Lindl. G. et Sp. <>rch. 333 ; Endlicher Gen. {1837), U2\ Meissner Gen. {1842), 379 ; Bentham et Hook. Gen. Ill {1883), 623 ; Bolus Transact. South Afric. Philos. Soc. V {1888), 111. Sepala petalaque subaequalia libera subherbaeea y. pe- tala colorata, labellum cum gynostemio basi ipsa connatum calcaratum basi integrum deinde in segmenta digitiformia v. filiformia plurima dissolotum, gynostemium gracile, antlierae loeulamenta et pollinia parva, caudiculae longae, glandulae mmutae sub lobulis rostelli inflexi absconditae, stigma in basi ipsa gynostemii supra orificium calcaris. — Species 2 Capenses. Labefli segmenta filiformia apice non dilatata. T 1. B. pectinata JR. Br. ^abelli segmenta apice in lamellas minutas dilatata. z. Jj. Jhtneiae isoiiis hn . \ ® ai tholina Pectinata R. Br. Tuberidiis glo- - esticulatis 1 cm diam., catapbyllo 1 brevi acuto pone asm caulis, folio 1 basilari amplexicauli rotundato obtuso v. ani> n mfla et margine P iIoso 3 ~ 4 cm longo et lato, scapo P y o setosi-piloso plerumque unifloro 10 — 12 cm alto, aeau^f Va ®^ ant ® acuta pedicellum necnon ovarium pilosum oribif 11 6 ye P alls lanceolatis acuminatis petalis sesquilongi- ne t S V ' ae ^ ulion ^ ls lin earibus acuminatis, labello e basi cu- nurnpi ,' a ded, f lata ! a P arte integra orbiculari deinde in segmenta ovari„r a Wlformia lon gissima soluto, calcari brevi subulato, caud.Vnr 11 ? a ? quante ’ anthera alta, loculis et polliniis parvis, gvno,? IS - 0nglS ’ gIandulis P arvis tbrcipatis, stigmate in basi HrCgum Sepa,a 1,2 Cm ’ Prtala ] > 8 cm taw labellum rt' 9 . f' K. Hr. in Hort. Km. 2 ed. V ( 1813 ), 1 Si; Hot. Plant t 4 o ' Jini £ ’ :f ^ Ct 3’, Endlicher Iconograph. Gen. Hue Barthot v . S ° uth Afr ' Soc. V {1888), 111 . - *• VI fi g Tet pTr ^ J ° Urn * InstiL IV l 1818 )’ 30 * E Sp.p lant P pindle yana Bchb.f. Otia 119. — Orchis Burmanniana Pi. Cap. ( 179 ±) 4 * 13S4 ' ~ 0rchis PMtinata Thunberg Prodr. h ■ Arcthusa ciliaris L. f. Suppl. Sgst. Veg. {1781), 405. 594 — Capland. Ziemlich haufig an den Dilnen und Strandhflgeln. Herb. norm. Auatro-African. N. 154. 2. Bartholina Ethelae Bolus. Tuberidiis oblon- gis obovatisve ad 2 cm longis 1 cm diam., caule basi mono- phyllo 1— 2-floro ad 15 cm alto, folio unico amplexicauli cor- dato orbiculari ipso et scapo omnino setoso sicco pellucido 3,5 : 4 cm diam., bractea minuta ochreata acuta ovarium longe non aequante. Sepalis lanceolatis excayatis lateralibus re- flexis, petalis a basi medium usque ovatis deinde linearibus utrinque repandis quam sepala tertia brevioribus, labello maximo flabellato quadrilobo polydactylo, dactylis linearibus longissimis apicibus in laminas minutas dilatatis, calcari in- curvo acuto ovario fere aequilongo eique omnino parallelo; anthera anguste oblonga acuta, polliniis parvis oblongis, caudi- culis longissimis, glandulis minutis exsertis. — Sepala viridia petalaque pallide coerulea 1,5 cm longa, labelli pars integra coerulea 1 cm diam. dactyli 1.5 cm longi, calcar 1 cm. Bartholina Ethelae Bolus in Journ. Linn. Soc., XX ( 1881 ), 4 . Transact. South Afric. Philos. Soc. V {1888), 112 t. 3. Capland. Kalk bay (Bolus!), ohne genaue Angabe (Sir F.Grey.) Huttonaea Harvey. Huttonaea Harvey Thes. Cap. H, 1’, Bentham et Hooker Gen. BI, 623\ Echb. f. in Flora 1867, 115; Pfitzer in Engl Prantl Eat. Pfi- n > 6 > 91 u. 93. — Hue Hallackia Harvey Thes. Cap. H, 2- Sepalum dorsale cum ungue petalorum connatum, P us minus excavatum, sepala lateralia libera multo majora ldan^ petala unguiculata concava margine flmbriata, labellnm sess * planum integrum ecalcaratum, margine fimbriatum; gy noS ^ mium brevissimum, antlierae loculi primum paralleli P os ^ divergentes et apicibus. ascendentes, fovea stigmatica excava^ non lobata, rostelli limbus deflexus, glandulae nudae. nus Africae roeridionali incola. Folia petiolata, sepalum dorsale margine glabrum. 1. H. pulchra Barv. Folia sessilia, sepalum dorsale fimbriatum. , . 2. H. fimbriata Bchb. h 595 — . 1. Huttonaea pulchra Harvey. Caule 25—30 cm alto stricto basi cataphyllis piaucis acutis vestito, foliis 2 pe- tiolatis cordati-ovatis acutis, altero cum jfetiolo ad 12 cm longo 7 cm lato, altero duplo fere minore, spica elongata laxi- flora pluriflora, bracteis triangulis acutis ovaria non aequanti- tns. Sepalo dorsali oblongo ovato acuto 2—3 mm longo, lateralibus multo majoribus ovatis acutis subfalcatis 5—6 mm longis, basi 4—5 mm latis, petalis longe unguiculatis supra cacullatis margine fimbriatis 1 cm longis, labello sessili e cuneata basi fere orbiculari margine lacero fimbriato 6 mm longo 5 mm lato. — Elores albi suaveolentes. Huttonaea pulchra Harvey Thes. Cap. II, 1 t. 101. cf. Bcjib. f. in Flora 1867, 115 . Cap Colonie. Katberg 1300 m (Marz 1862 Mrs. Hutton!) Orange- Freistaat (Cooper N. 1091!) 2. Huttonaea fimbriata Rchb. f. Caule 25— cm alto stricto, foliis 2 sessilibus semiamplexieaulibus ovati- cor atis apiee acutis altero ad 10 cm longo ad 6 cm lato, al- ■ 5° 5 c . m lon g° 3 > 5 cm lato, spica pauciflora, bracteis minutis iirlltis ;J ovariumm r. pedicdlis aequantibus. Sepalo oi-sau oblongo acuto margine fimbriato, sepalis lateralibus . cvati-oblongis margine denticulatis, petalis brevi- r£? ,C atis 1,asi brevissime excavatis margine laceri-fimbriatis, o e basi cuneata flabellato antice ciliato margine utrin- mtegio, gynostemio generis. — Elores illis H. pulchrae aequimagni. • Hallackia fim- Huttonaea fimbriata Ttrhh f vit tL Z n 3 f t. m Natal (Hallack!) durc^dlfeMt^ U " terSChei f en 9ich trotz grosser Xhnlichkeit sofort H. fimbrht ^ ’ die V ° n Huttoriaea P«lchra sind gestielt, die von erstere la & ^ 8itzend und halbstengelumfassend, ferner hat die Kritik derAhn* 6 * >eta ' en a l s d * e zw eite. Reichenbach’s abfbllige heide K eb b . ungen im Thesaurus Capensis finde ich Ubertrieben; bach’s eWTr"* gUte Vorstellung von Pflanzen und Reichen- «*>• gut mit i ^rr b :;r mcn eln paarKiein « k<,iten 596 Bicornella Lindl. Bicornella Lindl. Bot , Beg. sub 1. 1701 ; Id. G. et Sp. Orch. {1835) 334 ; Endl. Gen. N. 1535 p. 211) Meissn. Gen. (1842), 384; Benth. et Hook. Gen. Ill, 624; Tfitz. in Engl. Prantl. Nat. Pfl. Fam. II, 6, 91 u. 93. Sepalum dorsale et petala angustiora galeam formantia, sepala lateralia longiora medium usque cum labello conglu- tinata, basi aut cum eo aut cum calcari coalita, labellnm basi dilatatum simplex calcaratum, calcar plerumque cur* yulum, antbera brevissima, canales elongati labello adfixi, glandulae minutae, caudiculae elongatae supra dilatatae, ro- stellum trifidum, partes mediana brevis triangula, partes laterales elongatae antlierae canalibus affixae, fovea stig- matica litteram V formantes sub rostello absconditia. — Plantae graciles terrestres, ovaria et rhacliis plerumque glan- dipilia, flores rosei mediocres v. parvi. — Madagasuariae n insulis Mascarenis indigenae. Clavis specierum. Folia radicalia brevia. Labellum simplex. Lobi laterales rostelli breves cornuti. 1. Bic. parvifiora Rw- Lobi laterales rostelli elongati porrecti. 2. Bic. gracilis tin™. Folia radicalia elongata, scapus elatus. 7 , 3. Bic. imgifdia • 1. Bicornella parvifiora Eidley. EadifiW^ nuibus, foliis paucis radiealibus linearibus acuminatis, lanceolatis in squamas decrescentibus, spica pauci-p majoribus ad 7 cm longis 5 mm latis, scapo 35 cm alt0, uan{i . teis minutis linearibus ovaria gland ulosi-pilosa vix ae( l ^ bus. Sepalo dorsali ovato cum petalis paulo minori m ^ learn efformante, sepalis lateralibus multo longioribus o falcatis obtusis, labello toto circuitu pandurato, lobl f & arC e bus vix evolutis, intermedio lineari-lanceolato , disc ^ puberulo, calcari brevi dimidium ovarii aequante f» s “ or — 597 tnso, rostelli brachiis elongatis cornutis ereciis. — Flores inter minimos generis, sepalum dorsale et petala 2 mm longa, lateralia 3—4 mm, labellum vix 5 mm, Bicornella yarvifiora Bidley in Journ. Linn. Soc. XXI {1885) 500 t. 15 fig. B, 5—9. — Hue Satyrium gramineum Thou. Orch. lies austr. Madagascar. Bei Ankafana in Sttmpfen (Deans Cowan!) Imerina U. M. Hildebrandt N. 3820! und 4203! Icauarantrona (Scott Elliot N. 2058.) ltlich der Zugehorigkeit der Thouars’schen Tafel zu kann meines Erachtens von einem Zweifel keine Rede in Hildebrandt gesandten Exemplare stimmen neben die lelnbeitcn. Dass die Pflanze keine Habe- u sie im Index Kewensis gestellt ist, bedarf angesichts tuf derselben Tafel auch keiner weiteren Untersuchung. nen nidsste der sehr viel altere Speciesname Thouars’ ; treten, ich behalte Herrn Ridley's Namen bei, weil von Tafeln zumal alteren Datums das subjective Er- f u grosse Rolle spielt und ich die Originalexemplare ieser Tafel nicht gesehen habe., Tafel gelegt in alien Ein: der Analyse auf derselben - Bicornella gracilis Lindl. Foliis basilaribus Perpaucis linearibus ad 8 cm longis 2—3 mm latis, caulinis Kipaucis minoribus acuminatis, scapo ad 40 cm alto tenui •Tiamis perpaucis distantibus in ipso, spica snbdisticha pauci — 1Ui 01 a 15 X bracteis minutis triangulis ovaria brevi- P^icellata ^ ,.v dimidium usque aequantibus, ovarii scabriusculo. apiV ° f° FSa ^ cum Petalis subaequalibus galeam formante falcat' eX ° : . Sepa ^ s ^ralibus fere duplo longioribus cuneatis ^k* 8 * 8 * labe ^° simplice antice lanceolato basin versus obtus 8 °* Ca ^ ai ^ v * x V* ovar ii scabriusculi aequante pendulo 4nt °’ Staminodiis manifestos fovea stigmatiea in ima basi ^^telH^h Ste ^ P ar i e ti dorsali infra rostellum affixa, aftixig 1 lac ^ ds canalibus antherae exceptis apicibus omnino fosei iir aU ^ 1CUlis a glandula apicem versus dilatatis — Flores ^ Ib * P ai> viflorae Ridl. similis sed duplo majores. linn Sn°nv^ 9racilis Lindk y G - et Sp. Orch. 334; Bidley in Journ. Mad 500 *• ** A 1-*- S&fflpf en a " aS ? r i ^ a11 N.308) Tsipelina (Porker, Baron N. 202.) In bojer, Thomp^n) ana diStr ' Imerina ( Deans Cowan. Hilsenberg und 59S 3. Bicornella longifolia Lindl. Foliislinearibus acuminatis ad 30 cm longis vix 1 cm latis sensim in bracteas decrescentibus, caule ad 55 cm alto rarius altiore, spica pluri- flora laxiflora, bracteis linearibus inferioribus ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovato apice recurvo obtuso cum petalis oyatis minoribus galeam formante, sepalis lateralibus obovalibns sab- falcatis obtusiusculis, labelli parte libera lineari-lanceolata margine leviter crispula acuminata apice ipso obtusa, calcari filiformi brevi (tenuiore quam in aliis speciebus); brachiis rostelli labello adnatis vix dimidium usque labelli protensis, parte mediana rostelli ovata, staminodiis ovatis evolutis ob- tusis. — Flores rosei illis Bic. parviflorae paulo minores. Bicornella longifolia Lindl. G. et Sp. Orch. 335; Bidley in Journ. Linn. Soc. XXI (1885), 501. Madagascar. St. Marie (Boivin!). Bic. longifolia ist augenscheinlich die seltenst sischen Arten. Wahrend Bic. graminea in Menge > gesammelt wurde und Bic. gracilis von verschiedene; funden ist, besitzen wir bisher von Bic. longifolia nur < Zeit von Boivin nach Paris gesandten und von dort \ plare. Die Grossenverhaltnisse dieser Art vor alien Lange der Blatter sind so abweichend von denen der dass es sehr leicht ist, sie sofort zu unterscheiden. -on Hildebrand* Diphylax Hook. f. Liphylax Hook. f. Icon pi. XIX {1889), t. 1865. - H abenan ^ sectio VIU Hook. f. in 11. Brit. Ind. VI, 165. Sepala petalaque anguste lanceolata patentia, indivisum v. obscure trilobulum oblongi - lanceolatum a ^ basi infundibuliforme a medio apicem versus teres calca erec(a ’ calcar fusiforme acutum, gynostemium breve, ant j ieI ? ffl r0 . bilocularis, connectivum postice carinatum in a P* c u • niaei ductum, canales eaudicularum nulli, caudiculae . ^ reV1 ^p^ CIiae pollen grosse granulosum, glandulae oblongae satis con* nudae, staminodium utrinque juxta antheram ip^ nll pi. longum erectum corniforme acutum, processus stigmac fovea stigmatica obscura in fauce calcaris obcelata. Species adhuc Himalayae Sikkimensis incolae. — 599 Clavis specieriim. Labellum simplex lanceolatum, staminodia snbiilata. 1. Diph. urceolata Hook. f. Labellum apice tridentatum, staminodia apice inerassata. 2. Diph. Griffithii Krzl. 1. Dipliylax urceo 1 ata Hook. f. Tuberidiis? — cauli delili curvulo, incl. spica 12 cm alto, cataphyllis in ipsa basi l—2 brevibus, folio 1 lanceolato acuto ad 7 cm longo 1,5 cm lato, foliolis 3—5 decrescentibus in scapo, spica plus 7s totius plantae occupante, multiflora secundiflora, brac¬ ks lanceolatis ovaria aequantibus 6—8 mm longis. Sepalis petalisque paulo brevioribus latioribusque lanceolatis acutis, labello aequilongo, simplice antice fere terete lanceolato acuto, calcari ipso ampullaceo v. fusiformi acuto pellucido, gynostemio supra descripto. — Flores tenerrimi, omnes partes 5 mm longae, sepala alba, petala rosea, label¬ lum viride. Diphylax urceolata Hook. f. Icon, pi t.1865. — Habenaria urceo- lata Cla rke in Joum. Linn. Soc. XXV, 73 t. 30 und Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 165. Sikkim Himalaya, Yakla in 3300 m und Naga-Httgel bei Jakpho »n 8000 m (Clarke!) 2. D i p h y 1 a x Griffithii Krzl. Tuberidiis parvis ublongis, caule folioso ad 20 cm alto subflexuoso, folio basi- lari oblongo v. elliptico v. ligulato acuto v. obtuso, ceteris udnoribus, in bracteas decrescentibus, spica densiflora multi- fl°ia cenura, bracteis ovati-lanceolatis ovarium superantibus. Sepalis ligulatis obtusis, petalis linearibus aequilongis obtusis, abello e basi ovata paulum angustato antice in dentes 3 (quorum intermedius major) triangulos diviso, calcari breviore applanato ampullaceo obtuso; anthera lata brevi, connectivo acuto > staminodiis antheram superantibus apice incrassatis capitatisve glandulis magnis. — Flores minuti 5 mm diam. Habenaria Griffithii Hook. f. in FI Brit. Ind. VI, 165 et Icon, pi w ~~ Hab. decipiens Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 165 (non l 9 ht). - Her minium Griff. Notulae HI, 270. Ic. PI Asiat. t. 285 fig. 1. Isord-Weat Indien (Edgeworth!) Lahul (Thomson!) Afghanistan. KU "™ Tal (Aitchiaon!) 600 Platanthera L. C. Richard. Platanthera L. C. Bich. in Mem. Mus. Bar. IV (1818), IS; Lindl. G. et Sp. {1845), 284 plerorumgue autor. — Gymnadenia B. Br. in Ait. Hort. Keio. ed. II {1813), 191. — Habenaria Willd. sect. Benth. et Hook. Gen. UI t 626 et fere omnium botanicorum Anglic, et Americanorum. Sepala petalaque aut subaequalia ant petala margine plus minus laeinata v. fimbriata, labellum aut integrum aut trilo- bum, lobi integri y. plus minus lacerati v. fimbriati, calcar plerumque longum rarius abbreviatum, gynostemium breve rectum, antberae loculi paralleli v. leviter divergentes conectivo lato saepius emarginato affixi, polliniorum caudiculae baud longae, glandulae plerumque oblongae, rostellum triangiilum ciun connective plus minus connatum, saepius obsoletum, fovea stigmatica transversa oblong a v. reniformis, staminodia in speciebus paucis inveniuntur. — Herbae habitu Orchidis. — Genus regioni sylvarum hemisphaerae septentrionalis peculiars, paucae species tropicae. Eine Motivierung der oben gegebenen Diagnose scheint Uber- flttssig. Die Gattung ist in dieser Fassung gut abgerundet. Die Auf- stellung nener Gattungen auf Kosten dieser einen wtlrde zu einemend- losen Wirrwarr fUhren, weil alsdann mindestens 6 schlecht definierte Gattungen notig wiirden. Dass Beziehungen zu manehen anderen Gattungen statt finden, ist ebenso zweiffellos, wie es abzuweisen ist, auf diese Anklange Oder Ubereinstimmungen in einzelnen Organen bin, eine Gattung zu construieren, welche wiederum Ausstellungen im entgegengese tzten Sinne bervorrufen wQrde. Der vegetative Aufbau ist bei der tibenviegenden Mehrzabl der Arten der far die Opbrydeen typische, nur eine kleine Gruppe von bis jetzt 3 Arten der Sunda-Inseln hat nicht blOhende mit 1 Oder grossen Laublattern versehene Kurztriebe und mit kleinen a« blattern bekleidete bltihende Langtriebe. Blume hat far die beiae ihm bekannten Arten die Gattung Mecosa aufgestellt; es smd a e dem BlUtenbau nach typische Platantheren. T Clares sectionuin. I. Homoblastae. Caules omnes floriferi. A. Labellum trilobum. . 1. Lobus intermedius labelli integer, laterales a ceri, petala lacera. (Species 1 Indica) 1- Sect, 1. Susanna. — 601 — 2. Lobus intermedius et laterales laceri v. fimbri- ati v. lobi plus minus confluentes, petala lacera v. Integra (Bor.-Americ.) (Species 2 — 10.) Sect. 2. Fimbriatae. 8. Lobi labelli omnes integri, petala quam sepala paulum longiora. (Species 2 Madagascarienses.) (Spec. 11—12.) Sect. 3. Fseudoholothrix. B. Labellum subsimplex. 3. Labellum maximum quam sepala et petala multo majus. (Sp. 13—17.) Sect. 4. Galeandriformes. 4. Labellum quam sepala petalaque longius antice trilobulum v. tridentatum. (Species 18—22.) Sect. 5. Virides. C. Labellum omnino simplex. 5. Caulis basi foliis 1 v. 2 v. 3 majoribus vestitus, calcar plerumque longum, racemus pauci—pluri- rarius multiflorus. (Species 23—47.) Sect. 6. Bifolia. 6. Caulis elongatus foliosus, racemus elongatus multiflorus, calcar baud v. rarissime elongatum. (Species 48—55.) Sect. 7. Dolichostachyae . H. Heteroblastae. Caules breves folio 1 (v. 2) magno instructi a caulibus floriferis parvifoliis bene distincti. (Species 56—58.) Sect. 8. Mecosa. Sect. 1. Susanna. Labellum excavatum longe calcaratum trilobum, lobi late- r &les magni flabellati margine profunde incisi, lobus inter- ^cdius multo minor integer lanceolatus. Planta maxima. Indica. _ l - Platanthera Susannae Lindl. Tuberibus 7 10 cm longis, caule elato robusto ad 80—100 cm alto folioso, °liis ovati-oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis acuminatisve ^opremis vaginantibus in bracteas magnas foliaceas decrescen- * ^ racemo paucifloro, floribus maximis generis 10 cm diam. latissime oblongis obovatis (subquadratis) antice ob- tusissimis, petaiis aequilongis, linearibus acutis, labelli lobis lateralibus cuneatis dilatatis antice pectinati-laceris, intermedio paulisper longiore lineari apice sublatiore acuto, calcari lon- gissimo quam ovarium duplo longiore apicem versus subclavato, anthera lata, canalibus infra divergentibus, caudiculis polliims aequilongis v. longioribus, rostello conneetivo fere omnino ad- nato, supra emarginato, fovea stigmatica subquadrata — Flores pulcherrimi albi odori. Sepala 5—6 cm longa, dorsale aeqm- latum, lateralia ad 7 cm lata, petala 5 cm longa labelli loin laterales 5 cm longi, medium usque divisi, intermedins eadem longitudine, calcar 10—14 cm longum. Plalantkera Susannae Lindl. G. et Sp. Orch. 295\ Wight Icon, pi . B. Br. Prodr. 312; Hook. in FI. Brit. Ind. VI , 137. - Orchis Sus< bellum hat 2 kammiihnlich von 10—14 cm Lange, die Muschel, die Petalen aind Sec. 2. Fimbriatae. Labellum simplex v. trilobum margine minusve briatum incismn v. laceratum. — Boreali-Americanae. , ciliatum. iabellum indivisum margine denticulatum v. a. Flores lutei. Petala oblonga rotundata, labellum ova UI * L 2. PI cristata Lmdt^ Petala linearia, labellum unguiculatum l» te ® v. fere orbiculare. 3. PI Lm ' b. Flores albi. vati-lanceo* Petala spathulata, labellum ovatum v. o ^ latum. 4 . pi. Uepterylott^ oblong®® — 603 — B. Labellura trilobum. I. Lobi laterales et intermedius margine fissi v. lacerati. a. Flores albidi v. viridi-albi. a. Petala supra ciliati. Labelli lobi late cuneati medium usque par¬ ti ti. 5. Pl. leucophaea Lindl. p. Petala integra. Labelli lobi oblongi. 6. PI. lacera A. Gray b. Flores purpurei. a. Petala ineisa crispa, calcar breve. 7. PL crispa Lindl. P* Petala denticulata. Kacemus elongatus, flores minores, suaveo- lentes, petala spathulata v. cuneata apice denticulata. 8. Pl. psycodes A. Gray Racemus abbreviatus, petala oblonga mar¬ gine denticulata. 9. Pl. fimbriata Lindl. T* Petala integra. Flores maximi, petala et labelli lobi mani- feste unguiculati. 10. Pl. peramoena A. Gray 2- Platanthera cristata Lindl. Tuberidiis bi- partitis crassis, caule 50—60 cm alto basi catapliyllo 1 ve- stito, paucifoliato foliis 2 basilaribus lanceolatis acuminatis 20 cm longis ad 3,5 cm latis, additis foliis quibusdam (6—10) in scapo, racemo brevi cvlindraceo v. capitato multifloro, racteis ovatis acuminatis flores aeqnantibus. Sepalis oblon- rotundatis, petalis obovatis margine anteriore crenulatis, a Uo integro unguiculato in lacinias longas dissoluto, cal- cari filiformi dimidium ovarii aequante apice obtuso, antherae j 0 ? 1 . ,s Parallelis, rostello minuto obtuse triangulo. — Flores 11 ei 6 mm diam. calcar 8 mm longum. Mirh ln f anthera cristata Lindl G. et Sp. Orch. 291. - Orchis cristata Bor - U > 166 1 Willd - Sp. Pl IV, 9; Pursh II, 585; Elliott SCh i83 - — Habenaria cristata B. Br. in Hort. Kew. V, 194; — 604 Lodd. Bot. Cab. t. 1651 ; Beck Bot. 31. et N. Am. 348; A. Gray Man. 6 ed. 508. Ira bstlichen Nord-Amerika weit verbreitet, in Stkmpfen. Bins echlanke gelbbltthende Orchis-ahnliche Pflanze mit gedrangter fast kopfformiger Ahre,' die Petalen Bind an der Spitze schwach zwei- teilig, die Lippe ist tief gefranzt, der Sporn iat ziemlich kurz und stumpf. 3. Platanthera ciliaris Lindl. Caule ad 80 cm alto valido, infra foliis 1 v. 2 majoribus oblongi-lanceolatis, ad 18 cm longis ad 4 cm latis, supra angustioribus lineari- lanceis acuminatis vestito, racemo denso pluri—multifloro, brac- teis ovatis acuminatis quam ovaria rostrata bene brevioribus. Sepalis oblongis fere orbicularibus reflexis petalis lineari-ob- longis s. ligulatis apice incisis reflexis, labello lanceolato mar* gine omnino longe ciliato, ciliis saepius laceris v. fissis, cal* cari filiformi incurvo ovarium aequante v. sublongiore; gy n0 " stemio lato humili, antlierae loculis sejunctis divergentibus. — Flores 1,5 cm diam. aurei, pallide lutei nivei rarius, calcar 3 cm longum, ovarium 2,8 cm long urn. Platanthera ciliaris Lindl. G. et Sp. Orch. 292; A. Gray Man. 2 A. 446. - Hatmaria ciliaris II. Br. Hort. Kcw. V, llU; A. Gray Man. 6 ed. 509. - Orchis ciliaris L. Sp. PI. 939 ; Mich. Amer. 11, Andrews Bot. Bep. I, t. 42; Willd. Sp. PI. IV , 8; Pursh Flora II, 585, Elliott, Sketch II. 483; Bot. Mag. t. 1668 . Ira Oetlichen Nord-Amerika von Canada bis SUd-Carolina. Die oben angegebenen Maasse sn „ n t«r«rheidet sich ,von PI. blephari- i kreis- welche glottis Lindl. dureh gross fbrmige Sepalen und noc doppelt bis dreifach so ] moisten Cilien geteilt, wa runderc 4. Platanthera blephariglottis Lindl- Caufe gracili 30—40 cm alto, foliis 1 majore ceteris minoribus di* stantibus lanceolatis v. lineari-lanceolatis acuminatis maxima a 10 cm longo 2 cm lato in foliolo bracteiformia transientibas, racemo congesto plurifloro interdum fere capitato, bracteis foliaceis linearibus acuminatis quam flores brevioribus. Sepa oblongis obtusis, lateralibus deflexis, petalis lineari-oblong® — 605 v. ligulatis unguiculatis dentatis, labello oblongo unguiculato m&rgine laceri-fimbriato, disco parcissime papilloso, calcari filiformi leviter incurvo quam ovarium vix longiore v. aequi- lon bO; gynostemio latissimo, coucavo rostello brevi triangulo, antherae loculis sejunctis divergentibus. — Flores luteo-albi 1,5—2 cm diam., calcar 2—3 cm longum. Platanthera blephariglottis Lindl. G. et Sp. Orch. 291. — Orchis . blephariglottis Willd. Sp. PI. IF, 9. - Habenaria blephariglottis Beck Hot. N. et M. Am. 348; Hook. Ex. FI. t. 87; A. Gray Man. 6 ed., 509. Nord-Amerika. Im Osten von Canada und Neufundland bis Neu-York und westw&rts bis Minnesota. Eine stattliche schlanke Orchis-ahnliche Pflanze mit lanzett- lichen Oder liuealen Blattern und einer gedrangten Ahre schOn weissgelber Blumen. Die Sepalen sind oblong, die Petalen schmaler aber sonst ahnlich, ihr Rand ist bisweilen etwas gezfthnelt, es ist jedoeh kaum zulassig, eine var. holopetala zu unterscheiden, da 8ich alle libergange von deutlich gezahnelton zu undeutlich ge^ sAbnelten uud absolut ganzrandigen Petalen finden. Die Lippe ist nglich elliptisch und am Rande stark gewimpert, doch sind die wunpern kUrzer als der Mittelteil der Lippe, der Sporn ist fadenfbrmig. 5. Platanthera leucophaea Lindl. Gaule 40— cm alto, foliis inferioribus ovati-oblongis v. ovati-lanceolatis acuminatis 12—15 cm longis 3,5—4 cm latis, supra sensim a dgustatis, racemo pauci—plurifloro, bracteis lanceolatis acu- minatis flores aequantibus. Sepalo dorsali cucullato oblongo a cuto lateralibus oblongis deflexis obtusis, petalis cuneatis 411 lce su Lbilobulis retusis minute denticulatis crenatisve, labelli jioguiculati partitionibus e basi angusta dilatatis flabellatis aceris multilidis, calcari filiformi apicem versus leviter inflato uam ovarium sesqui- ad duplo longiore, anthera satis alta, e R ndulis magnis, rostello minuto. — Flores 2 cm diam., calcar 4 cm longum. leucophaea j Phil. Trans. era leucophaea Gray Man. 6 S. V, 161. Lindl. G. et Sp. Orch. 291. — ed., 509. — Orch. leucophaea bis Von New-Yord sUdwkrts bis Kentucky, westwarts 8 M ' amud Minnesota. f ein cr e 16 ^. fianze zeichnet sich von ihren Verwandten durch die ganz aus a reDe lerten » keilfbrmigen, oben nahezu zweifappigen Petalen ’ 0Wle durch die sehr tiefe Teilung des in feine Zipfel zer 606 — schlitzten Labellum. Die Saule ist ziemlich hoch und steckt in dem kapuzenfOrmigen oberen Sepalum. Der Sporn ist langer als bei den 6. P 1 atanthera laeera A. Gray. Caule gracili basi nudo, foliis 2—3 lineari-lanceolatis acutis acuminatisve ad 20 cm longis ad 2 cm latis supra decrescentibus, racerao elongato laxifloro, plurifloro, bracteis lanceolatis acuminatis flores aequantibus. Sepalis oblongis obtusis, lateralibus deflexis, petalis ligulatis obtusis integris aequilongis, labelli lobis Iinea- ribus antice in filamenta longa (v. cirrhos) pauca dissolutis, caleari incurvo apicem versus inflato acuto quam ovarium brevi-pedicellatum paulo breviore; gynostemio brevi, antherae loculis infra productis. — Flores viridi-lutei, vix 1 pm diam. Platanthera laeera A. Gray Man. 2 ed. 446. — Habenaria laeera B. Br. Prodr. 312; Spreng. Syst. 3; A. Gray Man. 6. ed. 509. — Orchis laeera Michx. FI. Am. Bor. II , 156; Pursh II, 586; Elliott Sketches II, 484. — Orchis psycodes Miihl. Willd. Sp. pi. IV, 39 non L.! — H naria psycodes Torr. Beck Bot. JST. et M. 349. Ostliches Nord-Amerika von Neu-Schottland bis Nord-Carolins Ein sehr schlanke Art, deren Labellum in 3 schmale lincalische Zipfel geteilt ist, deren jedcr in einige wenige ^ange Hne^scM so lang als das gestielte und nur kurz geschnabelte Ovarium. 7. Platanthera crisp a Lind. „ Caule (ad 40 cm alto) folioso, foliis basilaribus anguste lanceolatis acuminatis sursum decrescentibus, racemo cylindraceo denso multi oi bracteis linearibus acuminatis quam flores brevioribus. Sepa s subrotundis patentissimis, petalis conforraibus incisi-ciispi-? labelli unguiculati subrotundi laciniis cuneatis incisi-ciisp 1 ^ intermedia majore, calcari triplo breviore, angulis avail pis.“ — Flores haud majores quam in P. cristata" (6 mm ia ® Species mihi non visa. Platanthera crispa Lindt. G. et Sp. Orch. 294. Nord-Amerika (Fraser). „ _ _ ie der Lindley bezeichnet die Pflanze als ^distinetissnna, * J j g Beschreibung nach unzweifelhaft ist. Die Blatter sind sth** die irgend einer anderen Art, die Petalen sowie das wellt, dazu kommt der sehr kurze Sporn. Eg Art der ganzen Gruppe. ,rdostlicl 8. Platanthera psycodes A. Gray. Caule gracili 45—80 cm alto basi ipsa liuda supra paucifoliato, foliis 2 in- ferioribns oblongis v. oblongi-lanceolatis obtusis ad 20 cm longis ad 5 cm latis, superioribus angustioribus acuminatis decrescent ibus, racemo denso multifloro cylindraceo laxo, brac- teis inferioribus flores superantibus, superioribus eos aequanti- Ihis. Sepalis oblongis obtusis, lateralibus deflexis, petalis coneati-obovatis retusis emarginatis supra denticulatis, labelli unguiculati lobis lateralibus cuneatis laceratis v. fissis, inter- medio plus minusve productiore aequali saepius profunde bi¬ partite lissi-lacerato, calcari filiformi infra paulum incrassato pendulo ovarium aeqnante ; antlierae lmmilis loculis infra paulum prodnetis, margine exteriore incrassato (staminodiis ?). — Flores 8 mm — 1,2 cm diam., albi-yirescentes, suaveolentes, calcar 1,2—2 cm longum. — Floret Julio et Augusto. Platanthera psycodes Lindl. G. et Sp. Oreh. 294 excl. Syn. et • Gray Manual 2. ed. 446. — Orchis psycodes L. Sp. pi. H. 493 excl. synon. - non Willd. — Orchis fimbriata Ait, Hort. Kew. et in Willd. pl. IV, 40; non Pursh et Nuttall. — Orchis incisa Miihl. FI. Lan- tried. et in Willd. 1. c . non Pursh necque autor. seq. - Habenaria tmbrmta M. Br. in Hort. Keio. {ed 2) V, 193 ; A. Gray Man. 6. ed. 509. lab. incisa Spr. Syst. HI, 692. — Hab. fissa Spr. 1. c. non B. Brown. Dic Art ist nach Herbarexemplaren schwer von etwas klein- > uo-en Formen von PI. fimbriata zu unterscheiden. Die keilformigen ° n abgestut2te « und ausgerandeten Petalen, deren Zahnelung weni- tier emschneidet, sind das beste oder riehtiger das am leiclite- nicdF Dffindbare Unteracheidun S 9merkma b Die Antherenf&cher sind B| flt nSGr Und unten starker vorgezogen als bei PI. fimbriata. Die czeit ist eine spatere die Blttten sind wohlriechend. Von Plat. ‘iie^T^ .^ ra ^ 5 we * cke ebenfalls im Hochsommer bllilit, istsie durch del kicinercn Blfiten sofortzu unterscheiden. — In der Auffassung ^Jionjmie bin ich Asa Gray gefolgt (Proceed. Am. Acad. 1840). alt °Y a 1 a n f h 6 r a f 1 m b r i a t a Lindl. Caule ad 60 cm laf 0> ° lbS ° ] ^ on oi'lanceolatis acutis ad 20 cm longis ad 5 cm flj 8 ’ Sk P er ^oyibus minoribus in scapo, racemo pauci- ad pluri- S e °’ bracteis Paribus flores aequantibus v. superantibus. erect* 18 ° bIon ^ s °^ tuse acutatis lateralibus deflexis, petalis tat' un ^ u i cu latis obovatis rotundatis apice et margine den- ls Npra non emarginatis), labelli unguiculati lobis latera- 608 libus quam intermedius minoribus omnibus euneatis flabellatis laceri-dentatis, intermedio saepissime bifido interdum bipartito, calcari pendulo incurvo a medio apieem usque leviter ampliato quam ovarium tertia longiore, gynostemio omnino generis. — Flores pulcbre purpurei 1,5—2 cm diam. Floret Junio. Platanthera fimbriata Lindl. G. et Sp. Orch. 293 et Hook. Exot. FI. HI, t. 22i ic. opt.! — Hue PI. grandiflora Lindl. G. et Sp. Orch. 294. — Orchis fimbriata Bryand. Hort. Kew. ed. L 3, 297 ; Willd. Sp. PI. IV, 39 ; Pursh FI. Am. Sept. II, 58S. — Orchis grandiflora Bigelow Flor. Host. III. 343. — Orchis incisa Pursh. FI. II, 5S8\ Nutt. Gen. U, 189 nec Willd. — Platanthera fissa Lindl. G. et Sp. Orch. 294. Ostliches Nord-Amerika. Yon Neu-Schottland stldlich bis Nord- Wie aus der verworrenen Synonymie hervorgeht, ist die PAa»* 0 6fter beschrieben und sind diese alteren Beschreibungen mehrfach miasverstandon worden. Wie alle Pflanzen von weiter geographischer Verbreitung ist sie sehr variabel. 10. Platanthera peramoena A. Gray. Yhnti valida ad 60 cm alta, foliis 2—3 majoribus oblongi-ovatis obtusis ad 15 cm longis 5 cm latis addito 1 minore lanceolato et minoribus quibusdam in scapo, spica densiflora pluri—multi- flora, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis. Sepalis ovatis o tusis, petalis integris obovatis unguiculatis obtusis, labelli lobb latissimis euneatis flabellatis praecipue intermedio omnibus an tice lacerati-fissis intermedio subbilobo, calcari ovarium a e quante v. superante clavato, antherae loeulis valde distan^ bus. — Flores purpurei 2 cm diam. calcar 2,5 cm longum. labellum plerumque roseum. — Floret Augusto. _ Platanthera peramoena A. Gray in Man. Hot. IT. St. ed.l,*' Platanthera grandiflora Lindl. G. et Sp. Orch. 294. - Habenarta 9 diflora Torr. in Beck Hot. N. et M. Amer. 349. — Habenaria pera A. Gray in Man. Hot. U. St. ed. 6, 510. - Platanthera fissa G.*r Orch. 294 e. p. — Orchis fissa Pursh FI. Am. Sept. II, 289. — Habet ^ fissa H. Hr. Prodr. 312 in annot. — Orch. incisa Nutt. Gen. Am. ». g Nord-Amerika. Von New Yersey and Pennsylvanien bis Es ist ziemlich leicht, auch grossbltitige Exemplare der v ° r — 609 — 11. Platanthera glaberrima Krzl. Caule elato satis firmo stricto ad 45 cm alto, folio 1 basilari lanceolato acuto ad 10 cm longo 1—1,3 cm lato glabro ut tota planta, scapo squamis compluribus infra distantibus supra sese tegen- tibus acutis acuminatisve tecto supremis omnino bracteiformi- bus, spica densa subsecunda multiflora v. imo divitiflora ad 20 cm longa, bracteis rhombeis convolutis acutis flores sub antbesi non superantibus alabastra autem et ante antliesin comosis. Sepalis linearibus obtusis, petalis longioribus lineari- lanceolatis acuminatis antice basi angulatis, labello fere ab ipsa basi trifida lobis lineari-triangulis acuminatis, intermedio paolo latiore, calcari filiformi ovarium aequante; gynostemio brevi, antherae loculis divergentibus, rostello minuto triangulo ( n subulato“ Ridl.) staminodiis conspicuis. — Flores inter ma- jores generis, omnes partes incl. calcari 1—1,2 cm longae. Holothrix glaberrima Ridl. in Joicrn. Linn. Soc. XXII (1887), 125. Madagascar. Mahobo (Scott Elliot N. 1944!), Imerina (Dr. Fox 128! Baron N. 849!) Platanthera madagascariensis Krzl. Caule gracili 15—30 cm alto, foliis ut tota planta glabris 3—6 sub- erectis infimis non lmmistratis oblongis v. oblongi-lanceolatis —12 cm longis, supremis saepe linearibus et multo longiori- os ad 12 cm longis vix 4 mm latis, toliolis paucis bractei- wnn us in scapo, spica pyramidali pluri-multiflora apice in- . um nutante quaquaversa, bracteis lineari-lanceolatis acu- ^matis ovaria aequantibus. Sepalis linearibus obtusis, petalis k“Po latioribus et quanta longioribus linearibus paululum di- ant" W ° btUsis ’ fluam sepala fere duplo longiore cuneato caii^h tril0b ° divergentibus subspathulatis obtusis, cal- acutat revissimo sac culat o; gynostemio minutissimo utrinque alt' * rostello manifeste tridentato, dente mediano duplo 8 l° re ^ icat0 * Flores ut videtur rosei, sepala 6 mm, petala m ’ labellum 10-11 lougum. UmoftT* Rolf, in Joum. Linn. Soc. XXIX '«W), 55 u ( Vh a, ma tc HnbcmrU. EUiotii notaluc). 6l0 Die Beschreibung Herrn Rolfe’s habe ich in alien Hauptpunkten bestatigt gefunden. Das Rostellum ist Ubrigens sehr leicht auffind- bar, es hat einen grossen mittleren Zahn und zwei henkelfSrmige Seitenzahne. Sect. 3. Galeandri formes. Sepala petalaque galeam formantia, labellum multo majus obcordatum s. obovatum protensum, calcar breve. Flores pie* rumque majuseuli v. magni inter bracteas magnas foliaceas plus minus absconditi. — Species 1 Af'ricana, ceterae Indicae. Clavis specierum. Labelli lobi laterales quam intermedius multo majores, flores albi, caulis dense loliatus. 13. PI. Candida Lindl. Labelli lobi laterales minuti, intermedius multo major. Sepalum dorsale et petala similia, sepala lateralia majora. Lobus intermedius acutus. 14. PI. acuta Krzl. Lobus intermedius antice obcordatus leviter emarginatus v. obtusissimus. 15. PI. Helferi Krzl. Lobus intermedius antice profunde sinuatus. Calli 2 in basi labelli, staminodia conspicua, plant* 50—60 cm alta. 16. PI. macrantha Lindl- Calli nulli in labello, staminodia nulla, planta giacilis. 17. PI. Galeandra Bchb.f- 13. Platanthera Candida Lindl. Caule valid 0 ad 25 cm alto dense foliato, foliis oblongi-lanceolatis aca»s ad 6 cm longis vix 2 cm latis in bracteas ipsis omnino aeqt»^ les transientibus, racemo paucifloro (1—3, rarius -^8) bra teis fiores parum superantibus. Sepalis late ovatis petalis multo minoribus linearibus, labello cuneato, lateralibus maximis 'semiobovatis margine interdum crenulatis, lobo intermedio lineari acuto, calcari apicem leviter incrassato pendulo quam ovarium fere duplo gynostemio latissimo, antherae loculis margini aflixis, i lato triangulo, staminodiis conspicuis. — Fiores pul 1 2,5—3 cm diam. gs ^ Platanthera Candida Lindl. in Wall. Cat. 7035 ; Id. u3 - Babenaria triflora Don Prodr. 25] Book. f. in K Brit. !**• ’ Hue Platanthera King Annals Boyal Gard. Calcutta V, 66 t. 99. — uniflora Lindl. G. et Sp. Orch. 295. Weat-Himalaya, Kumaon 1600—1700 m (Stractey und Winter- bottom) Nepal (Wallich), Nieder-Bengalen (Charke). Die Abbildung in Kings Annalen des botan. Garten zu Cal¬ cutta stellt ein Oppiges Exemplar der Pflanze dar, es liegt aber kein Grund vor an der Deutung derselben zu zweifeln. Die Be- blatterung des Stengels erinnert stark an Brachycorythis. 14. Platanthera acuta Krzl. Tuberidiis? — Caulibus elatis violaceis 30 —40 cm altis yalidis, tertia parte inferiore cataphyllis sensim in folia transientibus vestitis, su- pra foliaceis, foliis 5—6 oblongi-lanceolatis acutis 6—12 cm longis ad 2.5 cm latis mox in bracteas maximas foliaceas ovati-lanceolatis acutas transientibus. Floribus perpaucis. Sepalo dorsali anguste oblongo v. lanceolato, lateralibus tri- angulis acutis, petalis sepalo dorsali similibus etiam angustio- ribus, labello longiore obcordato oblongo acuto apice deflexo, calcari extinctoriiformi apice ipso levissime uncinato; gynoste- mium mihi non visum. — Flores ^,5 cm longi violacei ut caulis. Gymnadenia acuta Echb. f. Otia 32. Cambodja Pnum Baa? (Godefroy. Leboeuf N. 474.) Gleicht durchaus einer stark ins Kraut geschossenen PI. Ga- leandra, bei 'welcher die Blatter noeh mehr auf Kosten der BlUten 15- Platanthera Helferi Krzl. Caule ad30cm alto pubemlo tertia parte inferiore cataphyllis vestito deinde tIlse folioso J foliis lanceolatis ad j 2 cm longis ad 3 cm latis acutis v. acuminatis margine minutissime ciliolatis a bracteis omnino non diversis, floribus inter folia superiora s. bracteas absconditis sat conspicuis. Sepalis triangulis lateralibus sub- HCUmi natis, petalis sublatioribus ceterum similibus, a 0 e basi angusta cuneato latissimo fere orbiculari basin versus cucnllato plicato, calcari extinctoriiformi acuto quam armm breviore; gynostemio parvo, antherae loeulis parallelis labeii glandulis exs ertis oblongis. — Flores speciosissimi, m 3 cm diam., sepala petalaque 1,5—2 cm longa, vi- ri( ha, labellum purpureum. Linn G y >nn( * dtn ' a Helferi Bc/ib. f. in Flora 1872, 176 et in Transact. • Soc. XXX, 139 . - Hub. Helferi Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 164. 39* 612 — Ost-Indien. Himalaya; Assam (Herb. Wight!) Khasia-Bergs (Simons!) Tenasserim bei Moulmein. (Lobb. Heifer! Parish!) Von Dr. Heifer entdeckt. Die Pflanze wiederholt sonderbar genug einen weit afrikaniachen Typus, sie steht der Gymnadenia macrantha Lindley entschieden naher als den beiden nachstfolgenden indischen. 16. Platanthera macrantha Lindl. Radicibus crassis, caule ad 50 cm alto stricto folioso, cataphyllis basi- laribus mox in folia oblonga amplexicaulia obtusa v. acuta grandescentibus, maximis ad 10 cm longis et 4 cm latis, su- premis in bracteas omnino foliaceas quam flores longiores vix derescentibus, racemo laxo paucifloro. Sepalo dorsali cucul- lato circuitu oblongo obtuso cum petalis aeqnalibus in ga* leam eonniventibus, sepalis lateralibus paulo majoribus falcatis ceterum aequalibus acutis, labello plus duplo longiore e basi euneata valde dilatato obovato antice profunde bipartite utrinqne rotundato, carinulis 2 pone basin, disco parcissime puberulo calcari ovario aequilongo e fauce extinctoriifornn angnstato obtuso; gynosteimo abbreviato, staminouns cra^ • Sepala petalaque viridia brunnei-striata 1 cm longa, labellum violaceum 1,8 cm longum et latum. JPlatanthera macrantha Lindl. G. et Sp. Orch. (1835), 279. — “ lophia Hellehorine Hook. f. in Bat. Mag. t. 5875. - Habenaria HeU<- borina Nichols. Diet. Gard. II, 107. Im tropisehen West-Afrika ziomlich verbreitet. Sierra Leou (Mrs. Turner!), Togoland (Kling N. 481). fehlt Die Pflanze zeigt gevvisse Anklange an Brachycorytlns, es «« giebt, das, was Lindley das Perigonium obliquum nennt. palen und Petalen bilden nach Art von Orchis einen Helm und Saule ist niedrig. *17. Platanthera Galeandra Rchb. t Tuberr diis — ? Caulibus 10-50 cm altis basi cataphyUis laxe^ ample vaginantibus mox in folia oblonga basi vaginantw ° tusa 4 cm longa 2 cm lata transientibus, spica P¥^i subsecundiflora, bracteis maximis omnino foliaceis o on ^ acutis. Sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus ovatis latioribus subobliquis, labello obcordato e basi aQ £ . valde dilatato antice satis profunde sinuato, caleari — 613 conico v. extinctoriiformi acuto; antherae apiculatae loculis approximate, staminodiis satis conspicuis. Platanthera Galeandra Rchb. f. in Linnaea XXV {1854), 226. — Plot, obcordata Lindl. in Wall. Gat. N. 7050 et G. et Sp. Orch. 290 — Platanthera Championi Lindl. Hook, in Joum. Bot. VII (1855), 38. — Gymnadenia obcordata Rchb. f. Otia II, 32 et Gymnad. Galeandra Rchb. f. Otia 33. — Orchis obcordata Don. Prodr. 230. — Orchis Su- sannae herb. Heyne. — Habenaria Galeandra Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 163. — Hue Platanthera iantha Wight Icon t. 1692 ? — Habe¬ naria iantha Benth. in Hook. FI. Brit. Ind. VI, 164. var. nUagirica, Hook f. L c. Foliis latioribus acutis basi vaginantibus. Platanthera affinis Wight Icon. t. 1693. var. major Hook. f. L c. Planta magis elata, floribus inter se remotis. var. iantha Krzl. etiam major quam praecedens, floribus intensioribus. Platanth. iantha R. Wight Icon. t. 1692? — Haben. iantha Benth. 1 sup. c it. Ost Indien. Westlicber Himalaya, Nepal (Wallich!), Kumaon (Blink- worth, Strachan und Winterbottom alt. 2300 m!) Central-Indien, Ha- walbagh (Clarke!) Travancore, auf den Pulney Bergen (Wight, Heyne!) Kwia-Berge bei Myrung alt 1600 m (Herb. Falconer N. 1046!); Nepal ( allich ohne N.); Himalaya (Htigel!) China; Hongkong (Dr. Wawra N. 770!). Die Pffanze ist sehr weit verbreitet. Nachdem ich sehr viele Kxemplare untersucht habe, muss ich mich Hooker’s Ansicht an- w liessen, welcher Plat, obcordata als identisch mit Plat. Galeandra er *rt, ea iat dann aber auch unabweisbar, PI. iantha Benth. ein- j^ Z,ehen Die Grosse der Blttten ist jedenfalls von der Hbhe ab- es haben die aus den hOheren Lagen des Himalaya stammen- m die kleinsten, die von den niedrigen Httgeln Hindostan’a wunmenden die grosaten BlUten. Auffallend kleine Btiiten haben „ T e Exem p5are Falconer’s, die groasten die als Platanth. iautha •ght bezeichneten. Sect. 4. Yirides. se antice tridentatum, calcar breve v. sacculatum, P» a petalaque plerumque in galeam conniventia. etala filifoimia multo minora quam sepala. 18. PL satyrioides Bchb. f. eu — II. Petala sepalis plus minus aequalia. A. Caulis diphyllus, folia inter se distantia non opposite Lobuli labelli minutissimi dentiformes, bracteae lon- giores quam flores. (Planta parvula.) 19. PI. Chorisiana Rchb. f. Lobi labelli Vs Jongitudinis aequantes, bracteae bre- viores quam flores. 20. PI diphylla Rchb. f. B. Caulis foliosus. Sepala petalaque arete conniventia, calcar brevis- simum. 21. Pl. viridis Lindl Sepala petalaque' subringentia, calcar dimidinm labelli aequans. 22. PI. decipiens Lindl. 18. Platanthera satyrioides Rclib. f. Tube- ridiis globosis subangulatis brevi-stipitatis 1—1,5 cm diam. caule 20—30 cm alto basi v. paulo supra basin monopbyllo- folio unico lineari basi longe vaginante apiee aento ad 20 cm longo 1,5—2 cm lato, foliolis 2 v. 3 minoribus in scapo snpra rufescente (?), spica pauciflora, bracteis ovati-lanceolatis acuti > quam ovaria torta brevioribns. Sepalo dorsali ovaii-oblongo acuto carinato cum lateralibus erectis aequalibns galea o, petalis filifoimibus multoties minoribus antherae labello carnosulo basi lineari deinde cuneato trilobo, 0 * lateralibus rhombeis, y. potius semiobovatis, intermedio longiore lati-lineari rectangulo, s. spathulato antice rotun a^ margine toto minute serrulato, disco parcissime puberu o, cari vix dimidium labelli aequante sacculato incurvo; gyn° s satis crasso, antherae loeulis parallelis, rostello brevi-trian 0 — Flores yiridi-purpurei, sepala et labellum 8 mm o ’ calcar 2—3 mm longum. Platanthera satyrioides Rchb. f. in FI. Germ. XIII XI j (85). — Orch. satyroides Steven in Mem. Mosq. II, l76 ' jj #0 satyrioides Rchb. f. in Bot. Ztg. 1849, 868 et in Mem. M»sq- > t. XI fig. 6; Lindl. G. et Sp. Orch. 537. . Pr0 vU** Krim, Caucfiauslftnder, Peraien. Auf Bergen bei » Aaterabad. April, Mai 1858 (Bunge!). Fxe»P lsrS Die Form der Lippe iat oft an Blttten deaselben ^ Qme n nicht ganz congruent. Die Seitenlappen kSnnen verschie e zeigen, direct rhombiache Oder die einer- Oder dreieckige mit abgerundetem Vorderwinkel oder geradexu halbiert verkehrt-eifOrmige. Ebenao kann der mittlere Teil mehr eckige Formen zeigen (wie Reichenbach aie darstellt), ea finden aich aber auch apatelfbimige Umriase. Die Abbildung Reichenbach’a 1. c. iat in der Hauptaache richtig. Die Deckblatter aind jedoch unbedingt zu kurz und daa Laubblatt fand ich bei 4 Exemplaren von b breiter. 19. Platanthera Chorisiana Rchb. f. Caule ad 12 cm alto basi cataphyllis laxe vaginantibus vestito, foliis 2—3 oblongis obtusis acutisve ad 3 cm longis 2—2,5 cm latis, foliolo 1 paulum infra spicam densam pauci— plurifloram, brac- teis lanceolatis acuminatis ovarium aequantibus v. superanti¬ bus. Sepalis oblongis obtusis lateralibus latioribus, petalis obovatis apice obtusissimis, labello a basi apicem usque iutegro obovato rotundato basi aequilongo apice rainutissime triden- tato, calcari vix breviore; gynostemio brevissimo, antherae loculis infra divergent ibus, rostello tiiangulo. — Flores virides 1,5 mm diam. Platanthera Chorisiana Bchb. f. in 1>1. Germ . XIII. XIV, 128 tab. 83 II-IV. — Habenaria Chorisiana Chamisso in Linnaea III (1828), 31. _ Teristylue Chorisianus Lindl. G. et Sp Orch. 297. Unalaschka (Chamisso! Eschscholz!) Auf Reichenbach’s Abbildung zeigt die Lippe vorn 8 Zahnchen wie aie auch in der That vorkommen, im Text hat er dies Merkmal nicht erwahnt. 20. Platanthera diphylla Rchb. f. Tuberidiis oblongis obtusis brevi-stipitatis 2 cm longis 1 cm crassis, caule ^ 30 cm alto terete diphyllo, foliis ovati-oblongis basi cor- datis at utis satis crassis superiore plerumque multo minore, spica densiflora pluriflora, bracteis oblongis acutis s. lauceo- atis flores non superantibus plerumque eos aequantibus. Se- P*lis petalisque conniventibus, sepalis oblongis obtusis, petalis aeqnilongis paulo minoribus v. subrhombeis, labello toto cir- cuitu oblongo antice trilobo, lobis inter se subaequalibus an- g1l f te tnangulis, lateralibus incurvis, petalis et labelli lobulis apicem versus incrassatis, calcari brevi sacculato vix dimidium v - /* labelli aequante, gynostemio brevi, staminodiis magnis — 616 — vix divergentibus, processu rostellari trianguio. — Flores parvi viridi-lutei 5 mm diam. semiaperti nocte odori. Platanthera diphylla Rchb. f. in FI. Germ. XIII. XIV, 128 t.136 (84). — Peristylus cordatus Lindl. G. et Sp. Orch.298 ; Rchb. f. in Webb et Berthol. Ph. Can. Ill , 308. — Gymnadcnia diphylla Lk. Handb. 1, 242. — Satyrium diphyllum Lk. in Schrader Biar. 323. - Orchis cor- data Willd. Sp. pi. IF, 27 ; Willk. et Lange Prodr. FI. Hisp. I 171. — Haben. cordata R. Br. Prodr. 312 (nomen f). — Herminium cordatum Lindl. in Bot. Reg. XVUI t. 1499. — Gennaria diphylla Parlatore FI. Ital. III. 405 ; Arcangeli, Compendio 651; Barley Compendio FI. Sard. 58; MarteMi Monocot. Sard. 22 c. tab. Canarische Inseln und Madeira, selten in Spanien und Por¬ tugal, in Nord-Afrika bei Tanger und auf Sardinien nebst den kleinen Inseln Maddalena und Caprera. Die Aufstellung einer Gattung, wie dies die sUdeuropftiachen Botaniker vorgeschlagen haben. ist einzig und allein auf den Har bitue hin moglich und das muss unter alien Umstanden abgelehnt werden. Die anderen Autoren haben je nach Auffassung die Pflan ze zu einer der schon bestebenden Gattungen der Gymnadenien o er zu Habenaria gestellt. 21. Platanthera viridis Lindl. Tuberidiis P»j* matis, caule a 5 cm ad 40 cm altitudine, foliis 3—d basilan- bus oblongis, obovatis ellipticisve plus minus acntis ad 6 cm longis ad 2 cm latis (raro latioribus) in bracteas foliaceas flores aequantes vel superantes transientibus, 1 spica P* ucl ^ pluriflora. Sepalo dorsali ovato, lateralibus aequalibus 0 ^ gisve omnibus obtusis, petalis paulum brevioribus lineari ^ acutis acuminatisve, labello late-lineari antice tridentato, en^ bus lateralibus quam intermedius plernmque majonbns, » elevatula in disco, calcari 74—Vs ovarii et labelliaequa subcompresso obtuso; gynostemio dimidium sepali o ^ aequante, loculis antherae contiguis, caudiculis P r0 ^ ,isis ’ ^ stello minuto depresso, staminodiis sat crassis. -^ oreS ^ virides aut plus minusve rubro suffusi, interdum purpurasce subclausi 5 mm diam. 129 t. 434 (82), Boiss. FI. Or. V, . *» Sort. Kew. V, 192. - Satyrium viride L. Sp. W 57. Engl. bot. t. 94. — Gymnadenia viridis L. C. Rich Ann. M- ^ — Orchis virens Scop. FI. Cam. 2 ed. II, 199. — Orchts vt — 617 — Austr. 491‘, Willd. Sp. pi IV, 33. — Coeloglossum viride Hartm. in FI. Scand. 209; Barla FI. Nice 26 t. 13; M. Schulze Orchidac. t. 42. - Himantoglossum viride Bchb. FI. exc. 119. — Peristylus viridis Lindl. Syn. Brit. K 2 ed. 261, G. et Sp. Orch. 299. — Peristylus islandicus Lindl. G. et Sp. Orch. 297. Europa bi8 zum Sttden, dort aber nur in hfiheren Lagen, desgl. in Nord-Asien bis zu den centralen Gebirgen, aber nicht in Nord- Amerika. Dass die Pflanze in Alabama vorkommen solle, beruht auf einem Irrtum. var. bracteata Rchb. Bracteis flores bene superantibus. Platantherd virides bracteata Rchb. f. in II. Germ. XIII. XIV, 130 t m (83). — Haben. bracteata B. Br. in Hort. Kew. V, 192 ; Pursh. II, T" 7 ’ Hook - Exot - Fl HI , 1.175. - Orchis bracteata Willd. Sp. pi. IV, p “ 0rchis viridis P- Vaillanti Ten. SyU. add. 629. — Coeloglossum VaiUanh Guss. Utt. - Peristylus bracteatus Lindl. G. et Sp. Orch. 298. Hue me judice Habenaria longebracteata Seubert Fl. Azorica 25 t. 5 Die Pflanz ahl der Blumei Farbe derselben; variabel ist die Lange dei Zahnes der Lippe. Der Ui her tv ": acieen «abenaria longebr, "I® Dl agnose in Seuberfs PI. A md be.de gleich sehlecht und von ein oHiegenden Material keine Rede sein. en der typischen Form 1 p 1 a t a n t h e r a d e c i p i e n s Lindl. Caule crasso cm iam. satis dense folioso ad 50 cm alto, foliis 5— 6 late ongis y. suborbicularibus basi vix vaginantibus ad 12 cm lon- braet • 4 / m Iat * S . SH P remis acutis, spica multiflora laxiuscula, ]on . l MP ra esertim inferioribus) subfoliaceis quam flores duplo labell° n US ’ Sepali . s P etalis flae anguste ovatis acutiusculis, incurv . CUneato an ^ ce tridentato, dentibus lateralibus paulum dimid^ S marg ? ne ext eriore denticulatis aut integris, calcari anthe lam ab6lU ae ^ uante conico incurvo; gynostemio minuto, diam **!_ °i nal . lbus arr ectis, rostello minuto. — Flores 8 mm intern- . ariat dentibus labelli lobis lateralibus minoribus et denticulatis majoribns. Rchb ~ ^Piet's Lindl. G. et Sp. Orch. 290 (non • * « Fl. Germ. XIII. XIV, 128 t. 417 (65). Wight); 618 Kamschatka, Sibirien (Prescott!); Japan, Berg Tagakuski in der Provinz Shinano, Nippon, Hakone (Tschonoski!), Insel Sacchalin (Glehn!). Bine flppige reichbeblatterte Pflanze mit B—6 grossen breiten Blattern und einer dichten, halb in den Blattern versteckten Xhre grOner BlOten, welche im Allgemeinen denen der PI. viridia abneln. Die Pflanze variiert eineraeits im Habitus, andrerseits in der Teilung dee Labellum, beide Male jedoch in zieralich engen Grenzen. Hue inseratur: Platauthera viridi- maculata (Rolle) Krzl. Tuberidiis caule ad 14 cm alto (sc. pars quae adest) ioliis paucis lineari-lanceolatis apice? — basi vaginantibus, ioliolo unico in scapo infra infloreseentiam, spica satis densa pluri- flora subcylindracea, bracteis ovati-lanceolatis ovaria aequanti- bus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus more Orchidis divergentibus oblique ovatis obtusis, petalis oblongis conni- ventibus, labello cuneati-obovato antice trilobo lobo intermedio multo minore triangulo, lateralibus extus rotundatis triangulis, calcari subinflato dimidium labelli, 2 /s ovarii aequante obtuse, gynostemio obtuso, antherae loeulis parallelis (more Platan- therae), glandulis nudis satis magnis, staminodiis conspiems, fovea stigmatica transversi-oblonga. — Flores 1 cm diam. rosei viridi-suffusi omnino intermedii inter illos Orchidis ma culatae L. et Platantherae viridis Lindl. Habenari-orchis viridi-maculata Rolfe in Annals of botany ft (Odob. 1892), 325 t. XV111. England. Northumberland, bei Longwitton. Die Pflanze ist ein ziemlich genaues Mittelding der beiden Art«n» welche sich an der Kreuzung betheiligt haben, und ist es sc » absolut aicher die Pollen- und Samenpflanze zu beatinimeu- Saule iat unzweifelhaft die einer Platanthera (Habenaria der eog* liachen Botaniker) und aus der ganzen Schilderung, welche a Rolfe nach der lebenden Pflanze entwarf, (welche leider nicht me ganz friach war, als sie in seine Hande kam) geht hervor, das* « Ahnlichkeit mit Platanthera viridis Uberwog. Diea wQrde u "“ dem Schlusse berechtigen, dass PI. viridis den Pollen und ^ maculata die Samenpflanze geatellt hat. Die Pflanze wuchs ^ beiden Eltern und blute im Juli, also der BlOtezeit der Plai- v Dindl. und nach Orchis maculata L. 819 — Sect. 5. Bifoliae. Sepala petalaque vix vel non diversa semiconniventia, label- lorn longius lineare, calcar plerumque longius quam labellum, gy- nostemium latum supra saepe emarginatum. — Folia 1, saepius 2 arete v. plus minus opposita, rarius 3 v. plura semper pone asin caulis conferta, flores plerique albi suaveolentes. Regioni sy varum hemisphaerae borealis incolae, pleraeque gerontogeae. ahnlich( wOnsch beachrh ich ea a Den N a !r Arten, bei i 'n Teile ofter zu Huife genom^,, »- t ist. Ich habe die Anzahl der aus dem ostasiatischen Gebiet benen Arten durch Zusammenziehung beschrankt, so weit uf mein Material hin verrnochte, aber die Anzahl derer, welche Zeit aufrecht erhalten i af .hr ‘ habe ich der eur i verbr ntl ”. . icn ner europaischen weit verh n .® Dt u ! ld Gr I st insofern zutreffend, ala die BlUten dieser Art ^enig variierte Thema aller Arten dieser Gruppe bildem M o n o p h y 11 a e (folium basilare unum.) olium satis parvum pone basin, foliola compluria in scapo, calcar ovario aequilongum. ^ 23. Pl. concinna Hook. f. • -roiium majusculum in basi, foliola in scapo 1 v. 2. a. Bracteae flores multo superantes reflexae. 24. PL sikkimensis Krzl. • Bracteae flores subaequantes v. paulo breviores. “• Folium basilare lineari-lanceolatum, sep. et pfct. linearia, calcar 2,5 cm longum. 25. PL tipuloides Lindl. Folium basilare oblongum v. ellipticum. Ret. oblique ovata acuta. 26. PL obtusata Lindl. Ret. e basi multo latiore subito contracta. Ij ^ . 27. PL ophrydioides F. Schmidt * A* F r 11 a 6 ' rarius tri P ]i y lla e). • olia 2 orbiculata plana strictissime opposita more ^terae ovatae. (Bor. Americanae.) Bab. lineare quam sepal, duplo longius apice pau- dilatatum. . 28, PL orbiculata Lindl, — 620 — Lab. lanceolat. acuminat. quam sepala paulo Ion- gius- 29. Pl. Hookeri Lindl. B. Folia subopposita v. rarius paulum distantia oblonga v. elliptica basi plus minus plicata, staminodia ob* soleta. (2 Europaeae, ceterae Asiat : cae.) a. Folia oblonga y. elliptica. Calcar filiforme attenuatum apice vix inflatum, rectum. 30. PL bifolia Rclib . Calcar manifeste clavatum rectum v. ascendens. 31. Pl. chlorantha Custer Calcar apice curvulum. (Flores 1 cm diam M calcar 2 cm longum.) 32. PL minor Rclib. f. Ut praecedens sed fores multo minores, petala 1 mm, labell. 3 mm longa, petala oblonga non falcata. 33. Pl. ussuriensis 3taxim. Petala ovata falcata fores majores, calcar fili* forme 2 —3 cm longum. 34. PL Mandarinorum Rchb. f. Petala ovati-oblonga sepalis omnino aequalia, fores minuti, sepala 2—3 mm longa. 35. PL Menziesii Lindl. b. Folia oblongi-lanceolata v. lanceolafca. Sepala 5 mm, petala 4 mm, calcar 2 cm longnm- 36. Pl. sachcdinemis F. Schmidt Flores vix 2 mm diam., calcar vix prominulnm. 37. PL unalasclikensis KrzL C. Folia 2 (rarius 3) distantia, staminodia conspiena. «. Ovaria glabra. Sepala petalaque 5 mm, labellnm 7-8 mm, calcar 1,6 cm longum. 38. PL Henriji KrzL Sepala 3—4 mm, labellum et petala 4 mm, calcar fere 2 cm longum. 39. PL Bakeriana KrzL Ovaria glandulosi-hispida, calcar brevissinmm* 40. PL citrina KrzL 621 III. Foliosa. A. Labellum lineare basi latius. Planta valid a, racemus longissimus sep. et pet. 8 mm, labellum 1,5 cm, calcar 5—7 cm longum. 41. PI. arcuata Lindl. Planta valida, flores 1 cm diam., calcar 1,5 — 2 cm longum. 42. PI. interrupta Maxim. Planta mediocris (50 cm), sep. et lateral. 1,5— 1,8 cm longa, petala et labellum 1,5 cm longa, calcar 5 cm. 43. PI. Haivkesiana Krzl. Planta mediocris (45 cm), sep. 7—8 mm, labellum 1,5 cm, calcar 5 cm longum. 44. PI. japonica Lindl. Planta minor (35 cm), flores 1 cm diam., calcar 1 cm longum. 45. PI. Dyeriana Krzl. Planta mediocris, petala antice lobulata, calcar ter brevius quam labellum. 46. PI. Biermanniana Krzl. B. Labellum lineare utrinque basi in lobulum distinetum auctum, calcar ovario aequilongum. (Perularia Kctab.f.) 47. PI. fucescens Krzl. 23. Platanthera concinna Hook. f. Tuberidiis °blongis tenuibus, caulibus ad 25 cm altis gracilifcns, folio 1 oblongo paulo majore minoribusque 5—6 in scapo, folio basilari * m longo 1,2 cm lato, spica pluriflora longiuseula, bracteis lanceolatis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali ovato, late- r * bus ligulatis deflexis, petalis ovatis leviter antice curvatis 0mnibus acutis, labello e basi ovata triangula lineari producto * piotenso, calcaii ex orificio ampliore attenuato ovario fere & ^ 0U S°; antherae loeulamentis divergentibus, rostello tri- angnlo. — Flores minuti 5 mm diam., calcar fere 1 cm longum. , llaben «ria concinna Hook. f. in FI. Brit. Jnd. VI, 155 et Icon. Want. tot. rdkQ - c opf f ludlen: Khasia, Kala-paue, 1700 m (Hook, et Thomps.! Clarke!) 24 - Platanthera sikkimensis Krzl. Tuberi- ' canle ad 30 cm alto basi monophyllo, folio lanceolato Ul ° ad 12 cm lougo ad 2 cm lato basi longe vaginante, — 622 iolio minore 1 in scapo, spica pauciflora laxiflora, bracteis foliaceis flores bis v. ter snperantibus recurvatis acutis ad 4 cm longis 2—3 mm latis. Sepalo dorsali triangulo obtuso, lateralibus longioribus e basi triangulis angustis acutis, petalis e basi multo latiore angustatis supra linearibus obtusis, labello e basi multo latiore sensim angustato, sepala lateralia et petala bene superante, caleari quam ovarium dimidio longiore incurvo transsectione subquadrato labellum fere aequante; gynostemio brevi typico, antlierae canalibus infra divergentibus, stamiao- diis vix prominulis, fovea stigmatica transversa renitormi, rostello late triangulo. — Flores satis magni, sepala petala, labellum reflexa 5 mm (dorsale) 7 mm longa sep. later, et petala ad 10 cm, labellum et calcar 1,5—1,8 cm longum. Habenaria sikkimensis Book. f. in Ft. Brit. Ind. VI, 155 et King , Orch. Sikkim- Himalaya [Annal. Roy. Gard. Calcutta tab. ined. Iudieu. Sikkim-Himalaya. Bei Sinchal 2700—3000 m (Thompaou.’) Dieae Art ist vor alien anderen durch die gewaltigeu stark zurilckgebogenen Deckblatter ausgezeichnet. Die BlUten simi ziem- lieh gross und haben eine gewisse Ahnlichkeit mit denen voa Plat. 25. Platanthera tipuloides Lindl. Tuberidiis radiciformibus caule 30—10 cm alto tenui monophyllo in nm* basi cataphyllo 1 longo vaginante vestito, folio lineari-lanceo* lato acuto v. obtuso 5 — 7 cm longo 1 cm lato, foliolis 2 -3 minoribus in scapo, spica pauciliora subcongesta, bracteis bnearibus llores subaequantibus. Sepalo dorsali late ovato obtuso, lateralibus oblongis obtusis, petalis paulo longioribus linearibus obtusis carnosulis cum sepalo dorsali galeatis, labello lati-lineari v. ligulato obtuso, calcari filifornii apicem versus leviter incrassato quam ovarium ter longiore; gynostemio supra emarginato. — Flores albi apicibus galeae et calcaris viridibos 7—8 mm diam, calcar 1,5 cm longum. Blatant her a tipuloides Lindl. G. et Sp. Orch. 285] Rchb. /'• 1 Germ. XIII. XIV 119 t. 12 a (70) U tiq 3-13. — Orchis tipulou Suppl. 10. Kamschatka (Fischer!), Sackaliu (Glehn 1862!) Korea (01 Nr. 85u!) Japan, Yokohama (Bisset!) _ China Prov. Hupeh (Dr. 1 641&, 6416 A und 747u); Hongkong (Faber Nr. ^ Luchan-Berge (Faber Nr. I7u7!) 623 — Sehr schlank mit meist einem lineal lanzettlichen Oder lang* lichen Laubblatt und einer wenigbltttigen Ahre typischer Platan- thera-BUlten. Die Lippe ist breit-linealiaeh und fleischig, der Sporn aehr dtinn, 3 mal so lang als der Fruchtknoten und 6 mal so laug ala die ttbrigen Perigonblatter. 26. P1 a t a n t h e r a ! obtusata Lindl. Radicibus longiusculis tenuibus, caule 10—25 cm alto, cataphyllis 2 in ipsa basi, folio petiolato obovato obtuso v. obtuse acutato ad 10 cm longo ad 2,5 cm lato, saepe multo minoribus, scapo nudo, racemo pauci-plurifloro laxifloro, bracteis e basi triangula acuminatis flores subaequantibus. Sepalo dorsali late ovato obtuso, lateralibus ovatis obtusis acutatis deflexis, petalis multo minoribus oblique ovatis acutis, labello iineari acuminato basi paulum latiore calcari conico labello aequilongo pendulo, gy- nostemio brevi crasso, antherae loculis supra et basi conver- geutibus. — Flores minuti viridi-albi, 5—6 mm diain., labellum 3 mm, calcar 8 mm iongum. Hat anther a obtusata Lindl. G. et Sp. 0rch.89l\ Hook, in FI. Bor. Am. II, 196 t. 199 (labello basi bicalloso?); Rchb. in FI. Germ. XIII. XIV, 118 ,f. 75. _ Orchis obtusata Pursh in FI. Am. sept. II, 588. Babemria obtusata Richards, Frank l. Journ. 761; A. Gray Manual ' ed. 508. Durch das ganze circumpolare Gebiet sUdlich bis Masachussets und Californien, bis an die Sudgrenzen von Sibiriens und in Europa Die Pflanze variiert in alien Theilen, daa Laubblatt kann einem Dnttel des Schaftes Oder diesem selbst an Lange gleichkommen, der ^ ora variiert betrachtlich und kaurn weniger die Totalgrosse der bla te. Schwielen auf dem Labellum sind nicht vorhanden. 27 - Platanthera ophrydioides F. Schmidt. Q beridiis angustis fere radicifoi mibus, caule tenui ad 25 cm all0 > ^taphyllis l v. 2 in ima basi (altero subfoliaceo) folio at videtur semper unico supra basin affixo oblongo v. elliptico obiuso v. acutato ad 5 cm longo fere 3 cm lato, foliolis 1 J' 2 hueari-lanceolatis acuminatis in scapo, spiea, paueiflora (o 10), bracteis flores aequantibus v. superantibus loliaceis ^uminatis. Sepalo dorsali satis lato ovato acuto, lateralibus ®mgustioribus deflexis reflexisque falcatis, petalis ovatis e i lata subito contractis acutis erectis, labello simplice re- 624 flexo e basi paulo latiore sensim angustato obtuso, calcari filiformi recto quam ovarium sublongiore; gynostemio latissimo, antherae loculis valde sejunctis, ipsa supra emarginata, ro- stello brevissimo late triangulo, fovea stigmatica transverse oblonga. — Flores pallide virides 1 cm diam. calcar vix longius. Flatanthera ophrydioides F. Schmidt Eeisen im Amurlande und auf der Insel Sachalin in Mem. Acad. Imp. St. Petersb. Ser. 7, Xllpt. 2, 182. Maxim. Diagn. Fasc. VI—VIII (1886—93), 553 (PI. ophryodes). ~ Hue FL 1ieinii Franch. ct Savat. Enum. II, 32 et 513. Insel Sachalin. SUdlich vom Cap Nuburi (Juli 1861 Glehn!), Kussunai (rostello parum longiore.) — Japan. Nippon; Niko (Tacho- noski!) Ich schreibe den Speciesnamen so, wie er zuerst publiciert wurde und lehne nachtragliche Correcturen principiell ab. 28. Platanthera orbiculata Lindl. FoUis 2 suboppositis orbicularibus v. oblongis apice rotundatis s. acu- tatis ad 12 cm longis ad 10 cm latis tenerrimis, scapo ad 40 cm alto foliolis bracteiformibus perpaueis vestito, racemo plurifloro laxifloro, bracteis lineari-lanceolatis ovarium pedicel- latum supra curvatum non aequantibus. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus deflexis semiovatis, petalis falcatis trian- gulis erectis apice obtusatis, labello lineari quam sepala plus duplo longiore apice paulum dilatato, calcari pendulo quam ovarium tertia longiore apice obtuso; antherae loculis basi divergentibus, fovea stigmatica triangula. — Flores virides 1,3 cm diam. calcar 3 cm longum. Platanthera orbiculata Lindl. G. et Sp. Orch. 286\ Hook, in K Bor. Am. II, 196 t. 200. — Habenaria orbiculata Torr. Compend. 318; Book, in Exot. Fl. t. 145 ; Gray Manual 7 ed. 508. — Orchis orbiculuUi Fursh in Fl. Am. sept. II, 588. — Habenaria macrophylla Hook. •» Edinb. Phil. Joum. VI, 331 et Beck in Bot. Zorth et M. St. Forth Am. 319. Nord-Amerika von Neu-Fundland bis Pennsylvanian - 1,1 Kieferwaldern. Diese Art sowohl wie PI. Hookeri eriunern im Habitus mebr an die europaische Listera ovata ais an eine Platanthera. 29. Platanthera Hookeri Lindl. Kadicibus eras* sis supra fere tuberiformibus, catapliyllo 1 in basi ipsa caulis, foliis 2 suboppositis orbicularibus antice rotundatis, scapo om tel nino nudo, racemo pauci- ad plurifloro interdum dimidium totius plantae aeqnante, bracteis lineari-lanceolatis quam ova¬ rium brevi-pedicellatiim longioribus. Sepalo dorsali ovato acuto, lateralibus deflexis falcaiis semiovatis acuminatis, petalis fcene- i ioribus angustioribus longe acuminatis ceterum aequalibus, labello lanceolate acuminate porrecto quam sepala petalaque tertia longiore, calcari filiformi pendulo apice vix v. non in- flato acuto, ovario aequilongo vel vix longiore; gynostemio alto, antherae loculis basin usque contiguis. — Flores virides 1,5 cm diam. calcar 2 cm longum. Platanthera Hookeri Lindl. G. et Sp. Orch.386; Hook in FI. Bor . JV y196 ' ~~ Habenaria Hookeri Torr. MsGray. Ann. Lyc. N. or 1834 V. 3 et Manual 7 ed. 503. — Habenaria orbiculata Hook, Pxot M. t. 145; Loddiges Bot. Cab. t. 1533. Nord,\nu,il die im Allgemeinen schlankeren Bltitenteile die kUrzereu BJutenstiele. _„ r ‘ P 1 a a n t h e r a b i f o 1 i a Rcbb. Tuberidiis ovatis ano- 18 acl 4 Cm * on £* s 2 cm crassis, caule ad 40 cm alto foli U a ° / UlCat0} cata Phyllis paucis uno majore interdum sub- tus• p]ei ' llni q ue 2 (rarius 3) basilaribus obiongisob- subn n CUtatiS - 10 ~~ 12 Cm l0n ^ is 4—5 cm * at * s ’ pt)lp)ps caulinis JanceVf SI>ICa * PaUC ^ niU ^ , ^ 0ia ^ axiflora v * densa, bracteis tissin° atl i aCUt * s ovana vix aequantibus. Sepalo dorsali la- 0vat j lle } 0a * on g° basi subcordato obtuso, sepalis lateralibus cum s °f^ S * at * 01 'ibus obtpsis, petalis lanceolatis subfalcatis bnearT^ ° dorsali conniventibus, labello e basi pauio latiore 1 0T1 j\ V ‘ ^lanceolate obtuso quam sepala lateralia dimidio quam * 6 r CalCai i cum lal) ello continuo incurvo vix inflate acute, ailt i ier ^ Vanuin Panlo ad dnplo longiore; gynostemio late brevi, a ^natis 6 ' f eUl ^ S * se ^ llnct i s connectivo leviter emarginato omnino fere re tv & d * ver £ ent ibus, staminodiis parvis, rostello antice st iRmat’ * me ° COT1 ” ectivo a( f«ato rarius obscure triangulo, fovea Vttidibus^ ^ ansversa * ~ Flores viridi-albi s. albi apicibus 1,5 on . S ’ , orati praesertim nocte, sepala 1 cm longa, labellum 1&c,a » calcar ad 3 cm longum. rnmmin jzsriis'sin 62? teis flores plerumque exce lentibus, floribus minoribus quam in typo, labello lati-lineari.“ Neuerdings sind noch folgende Formen aufgestellt worden: (Vergl M. Schulze Orchid, sub t. 49) a. laxiflora Drej, b. densiflora Droj, c. patula Drej., d. pervia Rchb. f., e. nudicaulis Beck, f. sub- alpina BrQggor. Alle, wie die Nano on besagen, Formen aber nicbt Varietaten. Ein gleiches gilt von den von Wilms unterschiodenen PL Heichenbachiana Wilms und PL Bonninghauseniana; hinter wel- cher wahrscheinlich PI. ehlorantha steckt. Als blosse Form von PI. bifolia muss nach Penzig auch PL Carducciana Goiran (Nuov. Giora. bot. Ital. XV, 332) gelten. 31. P1 a t a n t h e r a ehlorantha Custer. Tuberidiis ovatis acutis, foliis 2 basilaribus suboppositis obovatis obtusis acutatis seapo ad 90 cm alto (tripedali ex Rchb. f.) angulato, foliis caulinis minutis lanceolatis v. ovati-lanceolatis, spica pluri-multiflora, braeteis lanceolatis ovaria aequantibus. Sepalo doi-sali late oblongo obtuso inflexo, lateralibus patentibus ovatis subfaleatis acutis, labello paulo longiore late lanceolato acuto, calcari apicem versus clavato varia longitudine saepissime quam ovarium duplo longiore; gynostemio latissimo antherae oculis apice aproximatis infra (livergentibus connectivo emar- ^ Q ato, „fovea stigmatica latissima, rostello latissimo brevi.“ — ores albi, sepala petala labelluin calcar apices versus viridia, niagnitudine varii inlerdum maximi 2,5 cm lati, calcar ad d > 5 cm longum. r *n,J latanthera chl °™ntka Custer in Mossl. Handb. II, 1565 et plero- Z nl°': t0rum - - Orchis bifolia L. Sp. 939 var. T . Codex 6806 T - in 3/ , a Crant2 Stirp. Aust. 504- Scopoli II. Cam. II, 186; Schmidt toemica* Aufs. 1791 , 217. — ? Orchis montana Schmidt in FI. aviresc* 7 - 3 ' 35 mch Rchb - 9 eh6rt indess zu P - bifolia. — Orchis Ia m y Oud. V, 497. — llabenaria ehlorantha Babingt. Trans, tnnthrr ° C ‘ XVI1, 111 463 et Ann(d * Nat. Hist. 1838 I, 374. — Pla- Sab'bifT ntana lickf> - f - in Fl Genn - XIIL XlV i 123 t 430 (78) - ~~ \Vaii r £ !. a mr ' ? Nook, in Brit. Fl. 369. — Conopsidium platantherum Saxon 89 ^— Blatant her a Wankelii Bchb. f. in Rchb. Fl. t. 32 ■ J> n F t 1)un - l- 3362; Rchb. Ic. crit. IX, t. 853\ Cosson Atlas Die^ IC ° noyraphie * 15 i Schulze Orchid, t. 50. Art, mit Vei J breitun S ist annahernd dieselbe wie die der vorigen inn Mai ^ Cber 8 * e ^ er verwechselt wird. Sie blliht vor jener Ob diese Pflanze als Art aufzufassen sei Oder als Varietat der vorigen, ist bekarmtlich lange strittlg ginvesen. Die Merkmale dea Gynostemiums in erster Lime, dann aber die Blatter am Schafte sowie der Sporn, welcher stetg nach dem Ende zu dicker ist, ala bei der vorigen Art, sind Charaktere genug, um die Aufstellung einer ,Art zu rechtfertigen. Hierzu kommt der etwas andere meiat nicht so kraftige und stets weniger angcnehme Duft sowje die etwas frohere BlUtezeit. Platanthera h y b r i d a Briigger. Habitn PI. bi* foliae Rich. sed graciliore, spica magis laxiflora quara in ilia, floribus minoribus quam in PI. chlorantha, lutei-viridibus, sepalis latioribus, calcari crassiore, antherae loculis. magis divergentibus quam in PI. bifolia, ostio calcaiis aperto, odor minus gravis. Platanthera hybrida Briigger in Jahresb. Naturf. Ges. Graubiinden XXV {1882), 107. — Plat chlorantha x solititialis M. Schulze l. c. Unter den Eltern Sclnveiz bei Chur? Westpreussen bei Karwen* bruch, Kr. Putzig. Ob Brtiggor wirklich dieser Bastard vorgelegen hat, erscheiut bei der Unsicherheit vieler seiner Angaben sehr zweifelhaft. — Die Exemplare aus Westpreussen (Graebner Schw. Naturf. Ges. Danzig IX tlb'95), 355 t. *j) mit ubsteheudeii I’otaien (f. patula der P. bit') be- zeichnete M. Schulze ale var. Graebneri (Oesterr. bot. Zeit. XCV1II (1898), 115). 32. Platanthera minor Relib. f. Tnberid'iis glo- bosis, caulibus 15—25 altis, medio tahtnm foliatis, foliis 2--S oblongis obtusis s. oblongi-lanceolatis plus minusve acutis, bracteis sat magnis foliaceis ovatis acutis acuminatisve Franch. et Sat Mandschurei am Ussuri Flusse ^ n ^»ppon bei Yokohama (Maxim!) ;® n ™ n Hakone (Maxim, iter na Sizinope uud Jodo: :e von Regel nich 2 wische I>ie Pfl ar ! starke A: ;» Diagnos. Fuse. VI- VIII (1886 uriensis Hegel in FI. Ussur. N. 477 at. Enum. II , 32. (Maack!). — Japan auf Kiu-siu Niko (Yatabe!); auf dem Berg- i (Maxim!) 5p . f1 34 ' p] atanthera Mand arinorum Rchb. f. Tu- eautet ° VatiS gradlibus 1-2 cm lor3 & is 5—i8 mm basi crassis, que i) 0 " 40 Cm alto > fobis P au ^° supra basin 1—3 (plerum- , ° blongi ; v * lineari-lanceolatis acutis 5—8 cm longis spica i atlS ’ foliolis in sca P° 2 ~" a distantibus bracteifonnibus, f l«am axi ? ora Pauci—pluriflora, bracteis lanceolatis acutis lateraVh 31 ^ subae( iualibus. Sepalo dorsali parvo late oblongo, P^taiis 1 n (ie ^ exis angustioribus oblongi-lanceolatis obtusis, hagj . a ~ catis e basi ovata lanceolatis apice obtusis, labello d Up io nn(lue a «gulato lineari obtuso, calcari quam ovarium ere longiore filiformi, anthera lata loculis divergentibus, 630 rostello obtusangulo apice libero. — Flores viridi-albi, sepala petala labellum 1 cm longa, calcar 2—3 cm longum. PlatantJar« MmHarimnm Prhb. /'. in hitman, XXV -•' : - — PI. oreades 1 * Mexico, Real del Monte, in agro volcanico prope G " aj . Jjt (Hartweg!) — Cordillera de Oaxaca (Orchid. Galeottianae, *•' - Orch. Mex. Liebmannian. N. 141! 235! 242- 44! Orizaba alt. Nicaargua (R. Tate N. 462, 77). — 645 — Guatemala. Marsh round Lake Duenas N. 183. (Salvin Godman 1862.) Eine Art von dem Aussehen einer PI. hyperborea, die Analyse zeigt die beiden hbchst auffalligen Charaktere, 1. dass die Lippe bei- derseits mit der Basis der Saule verwachsen ist und 2. das drei- spitzige Rostellum. 53. Platanthera holocliila Krzl. Tuberidiis fnsiformibus caule ad 80 cm alto fistuloso folioso, foliis 5-10 membranaceis oblongis ellipticisve basi vaginantibus 3-5 nerviis 10—15 cm longis 4—5 cm latis acutis, spica Jonga rmiltiflora densiuscula, bracteis flores bis v. sexies su- perantibus lanceolatis. Sepalis late ovatis subaequalibus, petalis aeqtiilongis e basi antice producta angustatis supra linearibus omnibus obtusis, labello subaequilongo lineari medio sulcato aseendente, calcari longiore crasso cylindraceo quam ovarium subbreviore, antlierae loculis parallelis. — Flores ear- nosi viridissimi, sepala petala labellum 3—4 mm longa. llabenaria holochila Hillebrand Flora of the Haimian Isl. (1888) 432. Insel Hawai. Auf den Bergen oberhalb Kamalo, Molokai-Plateau TOn Waimea Kauai, Ecka Mani. (Hillebrand ohne N.!) Ahnelt habituell einem Uppigen Exemplar von PI. viridis v. ractescens, aber das Labellum iist vollig ungeteilt und nach vorn * n a,lm ahlich verschmalert. ... 54> Platanthera hologlottis Maxim. Tuberi- dus elongatis crassis, caule 60—100 cm alto basi 1—1,5 cm cras f 0> cataphyllis 1 v. 2 magnis in basi, foliis ad 5 lanceolatis )’ ^neari-lanceolatis acuminatis ad 25 cm longis 3 cm latis ^ bracteas transientibus, spica densa basi laxi-ceterum densi- „ 0ra? bracteis lanceolatis acuminatis, inferioribus 2 cm longis ores superantibus dorso carinatis. Sepalis oblongis obtusis eralibus deflexis, petalis brevioribus ovatis obtusis, labello a e lineari obtuso crassiore margine utrinque levissime re- &n ,° ( nec tamen pandurato dicendo), calcari flliformi incurvo varium aequante v. paulum superante; antherae loculis diver- suh * ' stamin °diis magnis, tovea stigmatica satis prominente quadrata, rostello protenso triangulo. — Flores 1 cm diam. ^descentes. Platanthera hologlottis Maxim. Prim. FI. Amur. 268. — PI neuro- *** “ Sav. En. PI. Jap. II, 33. 646 — Ost-Sibirien. Am Amur oberhalb der Sungari - MUndung. - Japan, Hakodate (Arigawa!); Prov. Shinano (Kanigawa). — Nord-China, Mukden (Rev. Webster!) Die Sporne variieren an Lange nicht unbetrachtlich. ich liber die in den Sammlurgen vorhandenen Excmplare eir fallen kann, rind die Exemplare von Korea die kleinsten, Japan die grbssten. Soweit die aus 55. Platanthera 1 i m o s a Lindl. Caule gracillimo 30 cm alto v. altiore, foliis linearibus aeuminatis strictis cauli adpressis ad 12 cm longis 8—10 mm latis, racemo plurifloro, basi remotifloro, braeteis laneeolatis aeutis quam ovariapaulo brevioribus. Sepalo dorsali ovati-oblongo, lateralibus deflexis oblongi-linearibus, petalis aequilongis oblongis basi in angnlum vix prominentem obtusissimum produetis, labello subaeqnai protenso deinde recurvato, calcar i longo quam ovarium ova¬ rium duplo longiore, filiformi; gynostemio generis apiculato. — Sepala petala labellum 2 mm longa, calcar 1,5 cmlongum. Platanthera limosa] Lindl. in Ann. Not. Hist. IV, 387. (Ban ae Hartwegianae.) Mexico. In swamps near the Asoleadera (?) (Hartweg.) Sect. 7. Mecosa. Mecosa Bl. Bijdrag. 404 1.1. ( vgl . auch S. 648.) v Caules primarii subterranei prorepentes nunquam bulbosi, caules secundarii non floriferi breves foliis 2 v. 1 magno structi, caules floriferi elongati foliis compluribus multo mmo ribus vestiti. — Malayenses. I. Folia caulina cordata pvata. ^ Labellum late ovatum duplo longius quam sepala, P an elata 80—100 cm alta. 56. PI Slumei Lindl. Labellum lineare basi vix latius, paulo longius 9. sepala, planta 50 cm alta. 57. PI angustata t 33. Folia caulina oblonga obtusa basi semiamplexicaulia. 58. PI. zosterostyloides Book.)- 56. Platanthera Blumei Lindl. Badieibns sate crassis fasciculatis villosis, cataphyllis amplis ringenti ^ tusis, caule sterili mihi non viso, caule florifero ad alto rigido, foliis distantibus cordati-ovatis semiampl«xi ca 647 - acutis v. acuminatis ad 12 cm longis basi ad 6 cm latis, su- perioribus 5 multo minoribus, spica longissima (ad 30 cm) multiflora distantiflora, bracteis plus minus foliaceis praesertim basilaribus oyatis acutis, superioribus quam ovaria brevioribus. Sepalo dorsali ovato oblongo obtuso, lateralibus deflexis ob- longis acutis, petalis ovatis antice rotundati-angulatis sepala subaequantibus et cum ill is galeatis, labello fere duplo longiore e basi lata ovata sensim angustato obtuso deflexo, calcari filifoimi vix clavato pendulo leviter inflexo quam ovarium quarta breviore; gynostemio omnino generis. — Flores virides, sepala petalaque 4—5 mm longa, labellum 8 mm, calcar 1,3—1,5 cm longum. Platanthera Bin met Lindl. G. et Sp. Orch. 290 {sphalmate Blumii); Bchb. f. in Bonplandia V (1857), 34. — Mecosa dilatata Bl. Bijdr. 404. •lava. Auf den Bergen Gede und Pungusangu (Blume Herb. Lugd. Bat.! und Zollinger N. 1806! ohne Angabe des Standortes.) Reichenbach nennt die Ah re *densiflora, das ist nach den Originalexemplaren, welche ich untersuclite, ganz bestimmt unrichtig. Lindley’s Orthograpliie des Speciesnamen „Blumii- ist natUrlieh nur aus der engliachen Auesprache des Namens erklarbar; Reichenbach's ejgene Notizen zeigen die riclitige Schreibweiae. Der Vergleich nut Blat. angustata ist nicht grade glUcklieh, aber abgeselien von Plat. 57. Platanthera angustata Lindl. Caulibus non florifei is basi catapbyllis 2 vest it o unifoliatis, folio oblongo acuto pedicello aequilongo v. breviore c. pedicello 25 cm longo, faulibus floriferis paucifoliatis ad 45 cm altis, Mis distantibus ovatis cord at is acuminat is basi subatnplexicaulibus ad 12 cm Jongis 4 cm latis, spica elobgata laxiflora, bracteis inferioribus flores superantibus. Sepala dorsali ovato, lateralibus deflexis 1 eflexisque lineari-oblongis acutis semitortis, petalis brevioribus ovatis sep. dorsali agglutinatis et cum eo galeam formantibus, abello e basi paulum dilatata angustatato lineari, calcari fili- ormi ovarium non aequante acuto; gynostemio latissimo supra omarginato. loculis antlierae segregatis, fovea stigmatica ex- cavata, staminodiis minutis globosis. — Flores virides v. viridi- Qt ei, sepala G—8 mm longa. Platanthera angustata Lindl. G. et Sp. Orch. 290. — Mecosa an - Bijdr. 404, tab. 1 anal, opt.! 648 Java. (Zollinger N. 706!) — Nord-Borneo Kinabalu (Haviland!) Die Pflanze hat sterile Laubsprosse mit 1 oder 2 Niederblattern und einem grossen langgestielten Laubblatt, neben dieaen entspringt der fertile Spross mit kleineren sitzenden Laubblattern und einer Rispe typischer Platantherablttten. Wenn im BlUtenbau nur irgend ein Anhaltspunkt steckte, so ware es aehr verfahrerisch, die Gattung Mecosa Bl. mit etwas geanderter Diagnose beizubelialten, leider ist aber davon absolut nicht die Rede und gegen die gesamten Merk- male der Bltlte allein auf die morphologischen Charaktere hin eine Gattung aufzustellen, dttrfte wohl Uberall abgelehnt werdon. 58. Platanthera zosterostyloides Hook. f. Radicibus villosis, caulibus non floriferis catapbyllis quibnsdam in basi et 1 folio petiolato oblongo acuto ad 12 cm longo nd 4 cm lato instructo, caulibus floriferis tertia parte inferiore catapbyllis vestito, deinde pauci-' et distanter foliato ad 70 cm alto, foliis oblongis amplexicaulibus v. ovatis aeuminatis, mi- noribus acutis, racemo plurifloro laxifloro ad 20 cm longo? bracteis lanceolatis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali late ovato petalisque paulo angustioribus ovatis acutis, sepalis lateralibus angustioribus oblongis acutis, labello lineari-oblongo obtuso, calcari filiform! ovarium fere aequante; gynostemio emarginato, antberae loculamentis sejunctis divergentibus. — Flores vix 1 cm alti angusti, calcar 1,5 cm longum. Habenaria zosterostyloides Hook. f. FI. Brit. Ind. VI, 155. Malayaische Halbinsel. (Herb. East India Comp. N. 5359! Herb. Mus. Perak N. 1332 und 570 b, Scortechini N. 1588!); Gurwang Brumber Pahang (Wray jr.) Der vorigen Art aehr ahulich aber grosser im Wuchs und mi kleineren Bltiten. 13. Hemipilia Lindl. Hemipilia Lindl. G. et Sp. Orch. (1835), 296 ; Benth. et Hook. Gtn. 1H, 628; Hook. f. in FI. Brit. Ind. IV, 167. Sepala petalaque paulo minora libera, labellum cum P e(ie gynostemii articulatum liberum obscure trilobum calcaratum, gynostemium brevissimum, antherae cellulae divergentes, stellum maximum cucullatum utrinque marginis plica g| an a a polliniorum obcelans, caudiculae satis longae medio dilata ? fovea stigmatica transversa. Herbae humiles monopby calophyllae. Species 3 adbuc notae Indiae orientalis i°co a ’ 649 Clavis specierum. A. Labellum 3-lobum v. obscure 4-lobum. I. Folium atropurp.-marmoratum, scapus gracilis, labellum maximum, calcar breve. 1. H. calophylla Par. et Rchb. f. II. Folium viride. i. Calcar ovarium subaequans, labellum magnum. 2. H. Henryi Rchb. /. p. Calcar ovarium non aequans, labellum subintegrum, lobi laterales minuti. Caudiculae vix v. non dilatatae. 3. B. cordifolia Lindl. » supra valde dilatatae. 4. B. amethystina Rolfe B. Labellum omnino integrum. 5. H. flabellata Bureau et Franchet 1. Hemipilia calophylla Par. et Rchb. f. Tuberidiis oblongis, folio basilari l.oblongo v. late ovato acuto dimidium scapi aequante ad 10 cm longo ad 8 cm lato atropurpurei-marmorato, scapo ad 20 cm alto apice paucifloro laxifloro, bracteis parvis acutis dimi¬ dium ovarii aequantibus. Sepalis ovatis acutis, petalis minoribus aubfalcatis acutis, labello maximo cuneato obscure quadrilobo antice retuso puberulo basi cum gynostemio connato, interpositis lobulis 2 triangulia acutis, calcari amplo subcompresso acuto; clinandrii mar- gine repando, antherae loculamentis sejunctis, caudiculis latis lan- ceolatis infra angustatis, rostello suhcompresso cucullato, processu- bus stigmaticis nullis, fovea stigmatica sub rostello. — Flores pul- cberrimi, sepala petalaque alba apicibus viridibus, labellum violaceum, totus flos 1,5 cm latus, 2 cm longus v. longior. Hemipilia calophylla Par. et Rchb. f. in Journ. Bot. {1874) XU, 197 'i Xchb. f. otia Hamburg. 38; Bot. Mag. t. 6920; Hook. FI. Brit. India VI, 167. Teuasserim. An Kalkfelsen bei Moulmein. (Gilbert! Parish!) 2 - Hemipilia Henryi Rehb. t Tuberidio oblongo 3 cm on go, folio 1 ovato cordato vix amplexicauli acuto 5 —15 cm longo —9 cm lato, scapo ad 30 cm alto, spica secunda pauci-pluriflora, nicteis ovatis aristatis ovarii dimidium non aequantibus. Sepalo orsali ovato obtuso, lateralibus reflexis semiovatis acutis, petalis ^oonbus ovatis acutis, labello multo longiore cuneato, lobis late- bul US tr ^ an ^ u H s apice et margine repandis, lobo intermedio in lo* 2 triangulos divergentes diviso, calcari amplo ovarium non v. a oquante obtuso; gynostemio generis. 189i m%pilxa Henryi Rchb. f. Bureau et Franchet in Joum. de Bot. {nomen!) et Rolfe in Kew Bullet. 1896, 203. ^•‘ina. Hupeh (Dr. Henry N. 6347! 6347 A! B und 1534!) Hrbsser un d mit reicheren Trauben als PI. cordifolia Lindl. 650 3. Hemipilia cordifolia Lindl. Tuberidio oblongo parvo, folio 1 radicali ovato amplexieauli acuto ad 12 cm longo 8—10 cm lato saepius multo minore, squama 1 in medio, scapi spica secubda pauciflora, bracteis laneeolatis acuminatis dimidium ovarii aequan- tibus v. superantibus. Sepalo dorsali petalisque ovatis, sepaiis late- ralibus semiovatis falcatis reflexis, labello obovati-oblongo obscure quadrilobo margine plus minueve repando, caleari amplo recurvo 2 / a ovarii aequante obtuso; antherae loculamentia divergentibus, rostello cucullato triangulo protenso. — Flores purpurei 1 cm longi. Hemipilia cordifolia Hindi G. et Sp. Orch. (1835), 296 ; Hook. f. in FI. Brit . Ind. VI, 167. — Platanthera cordifolia Lindl. in Wall. Cat- N. 704:9. Nord-Indien. Himalaya. Nepal, Simla, 1500—2000 m (Wallich! Gamble!) 4. Hemipilia amethystina Rolfe. Folio 1 humistrato ovato cordato acuto ad 10 cm longo ad 6 cm lato apice de- curro maculis minutis crebris purpurei-brunneis marmorato, scapo ad 20 cm alto vaginis quibusdam vestito rubri - maculato, spica pauci- ad pluriflora (10—20), bracteis ovaria non aequantibus ovatis acuminatis. Sepaiis ovatis v. ovati-obloDgis acutis patulis, petalis oblongis obtusis amethystinis, labello simplice e basi cuueata dila- tato antice retuso emarginato bilobulo albo, medio utrinque macu a maxima amethystina decoro, margine anteriore plus minus lobula o, caleari brevi curvuio obtuso subcompresso; rostello poriecto trul ae formi, polliniis dorso infra medium alatis, staminodiis magnis. — Flores 1,5 cm diam., labellum 1,5 cm longum antice 1 cm latum. Hemipilia amethystina A. Bolfe in herb. Kew Mss. et Bot. Mag. t. 7521. Ostliches Burmah. Shan-Staaten (Exam. sp. cult. Kew!) 5. Hemipilia flabellata Bureau et Franchet. Caule ad 30 cm alto glabro, folio 1 basilari longe vaginante e basi P r ^ un ^ o ovata cordato acuto mucronulato, 7—9 cm longo 5—7 cm a °» liolis quibusdam bracteiformibus in scapo, racemo paucifloro, ^ teis ovati-lanceolatis apice valde acuminatis dimidium ovarn aequantibus. Sepalo dorsali minore oblongi-elliptico, „ ellipticis subobliquis acuminatis, petalis oblongis cum sepa o o galeatis, labello e basi angusta flabellati-dilatato antice den . t ^. ca tte . utrinque integro, caleari horizontali ovario aequilongo ***?“ a nuato acutiusculo. — Flores inter mediocres generis, sep. lat. 6 longa, dorsale et petala 4,5 mm, labell. 8—9 mm long. 6—7 mm a ^ Hemipilia flabellata Burea u et Iranchet. Journ. de Bot. 1891 , P- West-China. Reise d6s Prinzen Henri von Orleans; 651 — 14. Neolindleya Krzl. nov. gen. Tint anther a Lindl. G. et Sp. Orch. (1835), 290 z. Th .; Bchb. f. in FI. Germ. XIII, XIV, 128 t. 417 (65); Platanthem? Fr. Schmidt's Beisen im Amurlande in Mem. Acad. Pefersb. 7. Ser. XIIN. 2\ Platanthera ? Maxim. JDwgn VI—VIII, 552 ; Orchis sp. Chamisso in Linnaea HI, 27 et FI. Rossica IV, 63. Gynostemium perbreve, loculi antherae paralleli non in canales producti; pollen grosse granulosum, caudiculae et glandulae nullae, stigma paulnm prominens obscure bilolmm cum rostello triangulo continuum utrinque cum labelli basi cobaerens et anguluni carnosum paulum prosilientem efficiens. — Herba vultn Platantherae viridis var. bracteatae luxuriantis. Species adhuc unica Asiae boreali-orientalis et Japoniae incola. |ch habe die vpn Fischer und Maximowicz angeregte Frage, ob die Pflanze eine Platanthera sei, geglaubt verneinen zu mtissen. Das absolute Fehlen von Klebecheiben und Stielchen, sowie die ganz ejgenartige Structur der Narbe eind ausreichend, um die Aufstellung einer Gattung zu recbtfertigen. Dass auch Lindley bereita Zweifel egte, beweist der ausgezeichnet gew&hlte Speciesname. Ob in sehr jwngen ZustUnden sich rudimentUre Stielchen und Klebscheiben finden, kann nur an Ortund Stelle entschieden werden. Maximowicz, welcher ie Frage eingchend untersucht hat und welchem reichlichea Mate- nal *nr \ erfiigung stand, hat keine gefunden. Die Narbe ist weder eigentliche NarbenflUche, noch kann man yon Narbenfortsfttzen ! reden ’ 910 i8t ein wulatiger echwach zweiteiliger KQrper, welcher der Mitte in das kurz dreieckige Rostellum tibergeht, nach den eiten hin mehr und mehr papillos wird und die Pollenmassen fest- t- Diese Uussersten papillosen Partieen verschmelzen mit der ^asis der Lippe. — Man kann die Pflanze weder zu Habenaria »°ch zu Platanthera atellen, allenfalle konnte Peristylus in Betracht a'uch dem widerspricht die Bildung der Narbenpartie Neolindleya decipiens (Lindl.) Krzl. Caule O—eo cm alto l cm crasso saepius luxuriante folioso, foliis e eataphyllis amplis grandescentibus, infimis fere orbi- eu aribus, late ellipticis, oblongis acutis, supremis infra spicam ipsam ovatis acuminatis ad 12 cm longis ad 7 cm latis, spica ^°bgesta multiflora interdum inter folia suprema obcelata, ^acteis lineari-lanceolatis inferioribus flores ditplo superantibus 3 cm lpngis 2—B mm latis. Sepalo dorsali oblongo, later 652 ralibus ovatis, petalis latioribus subbrevioi ibus ovatis acutis, labello cuneato margine exteriore antice interdum serrulato antice tridentato, dentibus magnitudine et circnmferentia quara maxinie variis lateralibus plerumque longioribus interdum fal- eatis ineurvis, calcari brevi subulato curvnlo dimidium labelli vix aequante; gynostemio perbrevi utrinque cum labello con- tinuo (margine labelli hie incrassato-staminodiis?-) anthera per¬ brevi, loculis paralleliSj caudiculis polliroorum nullis, stigmate proprie nec ,,fovea“ dicendo nee „processns u , est enim corpns- culum a pariete posteriore partim liberum crassum nitidnm manifeste bilobum cum rostello triangulo confluens. — Flores mediocres viridi-albi antice violacei, sepala petalaque 6 v. 5 mm longa, labellum 6 mm, ealear vix 8 mm, ovarium 1,5 cm longum. Platan them dccipiens Lindl. G. et Sp. Orch. 290. Maximowici in Diagn. Faec. VI- VIII (1886- 93), 552. Bchb. f. FI- Germ. XIII. XIV, 128 t. 417 (65) fig. 2. pers! Fr. Schmidt Beisen im Amur- lande etc. in Mem. Acad, l'ctcrsb. 7. Ser. XII, N. 2 , 182. — Orchis camt- schatica Cham, in Linnaea III (1328), 17. Ledcb. Flora Bossica IV, 03. — Hue Gymnadenia Vidalii Fr. et Sav. Enumeratio pi. J«P- II 29 et 512; So moku Dsussetz XVIII , t. 52. Kamschatka. Auf Anhbhen bei Dui Ende, Mai billhead, an der j^aing Bay (Glehn!). - Pacchalin (Glehn 1861!). - Japan. Hakodate, IV. Satyrieae. Veget. Kingdom 1847, 182 (erweitert)-, Monandrae Pfiti. in Engl. Prantl Nat. Pfl. Fam. II *■ > Labellum basi gynostemii affixum superum v. inferum calcaribus 2 v. 1 instructum v. ecalcaratum inappendiculatnm galeatum v. planum v. imo lineare, cetera floris phylla P e ” rumque typica, sepalum dorsale interdum galeatum, pulvinare, anthera cum axi gynostemii angulum efficiens, loc antherae saepius paralleli contigui, rarius rostello dila sejuncti. Die hier zusammengestellten GattuDge besebriebenen weuig gemeiusam. Die Anthi der Saule, dje beiden Facher sind aber h bon mit den bisber “ “ teht achrSg zur poch einander *«■»* genkhert, da das Rostellum meist schmal ist und sich von dem bishcr bckannten Formen nur wenig entfernt Die Narbe ist dick und kissen- oder polstcrformig. Die ilusserst variable Lippe hat Die Abteiiung hat an Bestand nur ein paar kleinere Gattungen abgegeben, Piatycorync an llabenaria, Brachycorytbia und Schizo- chilu$, letztere - als Subgenus - an die Gymnadonieen, ihr ganzer ttbriger Bestand ist unvertkndert geblicben. tiber die Abgrenzung der Gattungen kGnnen Zweifel kaum bestehen. Claris gcnernm. I. Labellum superum bicalcaratum. 1. Satyrium Sw. II. Labellum inferum ecalcaratum. a. Sepalum dorsale ecalcaratum. a. Sepala petala labellum subaequalia. 2. Pachites Lindl. P- Sepal, dorsale fornicatum, labellum transversum reniforme. • 3. Forficaria Lindl. b. Sepalum dorsale calcaratum. a- Labellum late unguieulatum, unguis sacculatus, petala aurita. 4. Schizodium Lindl. P- Labelli unguis transversus sacculatus, lamina mi- nuta, petala non aurita. 5. Brownleea Harv. T* Labellum planum plerumque minutum. * Glandnlae 2. 6. Disa Bera. ** Glandula 1. Rostelli trilobi lobi inter se aequales erecti, folia graminea, flores pulchri. 7. Herschelia Lindl. Rostellum galeatum, folia lanceolata v. ob- longa, flores inconspicui. 8. Monadenia Lindl . Satyrium (L.) Sw. Koval a v r ' Um Linni Syst ed 1 < J735 ) et Gen - ed 1 (7737) e * p,! Sw ' G e 9 t 'J etensk - Acad ‘ N v a Ha ”di. Stockh. XXI {1800), 2U-, Lindley Kent] P ‘ ° rCh ‘ 335 ? Endl Gen ‘ N - 1536 > Meisn Gen 1842 ' 380 T. G V* Il0,>k ' f ' Gen - 2I1,629 ’ Ffits ‘ in En 9 l Prantl Nat - T fl’ Fam 11 Lindl r **' ° 7 ' ~~ Di P lecthr um Pers. Syn II {1807), 508. - Aviceps • ^ Sp. {1838), 345 . - Satyridium Lindl. (1838), 345. lib . P e t a l a que subaequalia plerumque magna pro parte e,a ^ e A exa , raiius connata v. sublibera, labellum posticum 654 cucullatiim v. galeatum v. infundibuliforme bicalcaratum, cal- caria longitudine quam maxime diversa, longissima, longa, brevia v. subnulla; anthera in dorsum gynostemii reflexa, stigma bilabiatum, labium superius stigmatiferum ierminale qnadratnm subbilobiim, semiorbiculare v. transverse oblongum, interdum longissimum, labium inferius rostelliferuui trilobum, lobi late- rales saepius angust.e rliombei, lobus intermedins quani maxime polymorphic, linearis sulchtus v. non, probosci- deus, obovatus, spathulatus, anclioriferus, protensus v. genii-, flexus; anthera magna bilocularis, candiculae plerumqiie breves, glandulae 01 biculares saepius concavae, staminodia pone basm antherae plus minus efoluta in fere omnibus speciebus, inter¬ dum magna papillosa, — Plantke liabitu Orchidis, caule folioso v. diphyllae liabitu Habenariae Dregeanae v. Holotbrieis cujus- dam. Tuberidia more Orchidis bina oblonga ovata saepius cylindacea. ;l llIroiclHMl Die Gattung Satyrium ist nach Ausscheidung vieler hfichst ver- schiedenartiger Elemente von O. Swartz in den Verhamilungen der Stockholmer Akademie void Jahre 1800 so scharf prftcisiert, class em Missverstehen in Zukunft ausgeschlossen ' Satyrien vorlinn6ischer uml Naheren einzugehen, dttrfte Uberflllssig soin. In der stellten Fassung ist Satyrium eine der nach ausson bin am abgerundeten Gattungen. Sehr viel schwieriger ist die innore ^ grenzung, d. h. die Bildung von Sectionen. Lindley hatte ausserlichen Merkmale, die Stellung reap. Rifehtung dor Deck ^ und die L&ngenverhiiltnhse der Sporne zum Einteilungsprincip^ boben, er war freilich damit wcnig zufrieden und dcuteto an, violleicht die Merkmale des Gynostemiums cin bosseres Einteilun^ princip aeien, aber trotz so rgftll tiger Untersuchung ziemUcb « licber und fllr seine Zeit ausgezeicbneter Materialien (er a Sammlungen von Ecklon, Zeyher, Drege, Maire und Mund z« r fUgung gehabt) nahrn er davon Abstand und stelUe f eme 6 ^ stark scliematische Eiulcitung auf. Ich glaube, er bat sich dass es eine vergeblieho MUhe sein wurde, mit diesera Merkma^^ arbeiten. Und dem ist in der That bo. Dio Oberlippe — die . u ‘ i der — durchlauft alle Formen von einem Durchmesser von Lange zu 1 in der Breite bis zu V 2 in der Lange zu 1 ni Die Unteriippe — das Rostelluni — hat 2 insist wenig var | l ^n er . rhombische und vorn spitzwinkiige Seitenlappeu, dings Susserst variablen mittteren Toil. Dieser kan alisch 8* in — MS — zeigen, neben uolchen, bei welchen tier Mitteltappen gekielt iat, aber alle diese Formen gleiten Uber von Fall zu Fall und von Art zu Art; ein Einteilu.igs-l'rincip aus ihnen zu gewinnen, let zur Zeit ■debt mbglieh und wird wohl nie imOglich aein. Clavis sectionum. I. Sepala petalaque in i»hyllum labium inferius formans eon- nata, planta pnsilla. I. Aviceps. 1. II. Sepala petalaque sejuncta. A. Stigma et rostellum in partem dorsalem gynostemii reelinata, anthera fere terminalis, glandulae valde approximatae in unam coalitae. II. Satyrulium. 2. B. Stigma et rostellum terminalia in apiee gynostemii, anthera infra rostellum, glandulae sejunctae. III. Ematyrium. Clayis subsectionum Easatyrii. A. Braeteae divergentes, spicae capitatae, caules distanter foliati, plantae plerumque satis altae. ~ 1. Trinervia. 3 — 10. • Braeteae divergentes, spicae longissimae, plantae humiles satis dense foliatae, folia parva. 2. Bradeata. 11-18. U * Braeteae deflexae. t Saules basi stricte diphylli. 3. Bifolia. 19—32. tf Caules 2—3-pbylli. Spica longae v. longissimae, flores parvi, sepala petalaque semper minora quam labellum, calcaria Previa. 4. Coriophoroidea. 33—45. ftt Caules plerumque plurifoliati. Folia herbacea plerumque tenera, plantae maximae. 5. Macrophylla. 46-64. Folia plerumque coriacea ascendentia, plantae jy mediocres. 6. Coriifolia . 65—75. racteae et interdum folia ochreata. 7. Ochreata. 76. 656 Lindl. G. Aviceps. Orch. {1838), 346. — Satyrii sect. Sepala petalaque in folium union in apice vix divisum coalita, labium inferius fere integrum formantia. Species ad hue 1, planta pusilla. 1. S. pumilim Thunb. 1. Satyrinm pumilum Thunb. Tubeiidiis pawis oblongis filipendulis, caule brevi 5—8 cm alto folioso, foliis congestis oblongis acutis 5—6 cm longis 1,5—2 cm latis, brae- teis omnino foliaceis magnis a foliis vix diversis, flores 2-3-5 magnos dense vestientibus. Sepalis lateralibus lima tantum a petalis et petalis a sepalo intermedio divisis, omnibus in lanu- nam rectangulam vemicosam medio subbilobam coalitis labium inferius formantibus, (si mavis sep. lat. magnis late oblongis margine interiore cum petalis conglutinatis, apice inteidum liberis acutis, petalis et sepalo intermedio aequalibns lineali- bus), labello latissimo ovato acuto aperto, calcaribus brevissimis sacculatis obtusis; gynostemio gracili tenui, labio stigmatiteio oblongo incurvo, rostellifero piano trilobo, lobo intermedio acuto carncso. — Flores pro planta magni, labellum fere 2 cm on ■ gum et latum, sepalorum lamina c. 2 cm longa 1,5 mm lata, calcaria vix 1.5 mm, omnes partes intense stramineae punc tulis v. verrncis atropurpureis decorae. — Octob. Satyrium pumilum Thunb. Prodr. FI. Cap. {1794) 6 et K &P- {ed. Schult. 1833), 19 ; Sw. in Kongl. Vet. Acad, llandl. XXI {1300), ^ Bolus Orch. South Afr. t. 35. — Diplecthrum pumilum leis. {1807), 509. — Aviceps pumila Lindl G. et Sp. Orch {1838), 34 ^ Cap der guteu Hoffnung. (Drege N. 2996a u»d b!). A» fde ® Piquetberg (Thunberg), (herb. norm. Austr. Afr. Bolus «■ IX. Satyridium. Satyridium Lindl G et Sp. Orch {1838), 345 et Harvey Cap. I, 55. ~ Satyrii sect, fere omnium autorum. Stigma et rostellum dorsalia, anthera terminalis, gl am in unam coalitae. Species adhuc unica. 2 . S. rhynchanthum Bolus 2. Sa[tyrium rhynchanthum Bolus. Tuberidiis parvis globosis, caule 25—30 cm alto tenui, foliis oblongi- lanceolatis ad 8 cm longis medio 1—1,2 cm latis, foliolis linearibus basi vaginantibus decrescentibus in scapo, supremis acuminatis v. aristatis, spica satis plerumque brevi pauci-vel pluriflora, bracteis ovatis acutis sub anthesi reflexis 6-8-10 mm longis. Sepalis lateralibus leviter falcatis incurvis ipsis inter- medio angustiore petalisque paulo minoribus oblongis obtuse acutatis, labello aperto longissime acuminato, calcaribus bre- vibus cylindraceis obtusis quam ovarium brevioribus; labio stigmatifero elliptico medio' umbonato, rostello brevi transverso, anthera magna rostello et stigmati anteposita, glandula 1 (ex 2 arctissime approximate coalita) caudiculis 2, polliniis 2 o scure bipartite. — Flores speciosi lilacini tenerrime rosei- punctati (praesertim labellum) 8—9 mm diam. — Decemt). Satyrium rhynchanthum Bolus in Journ. Linn. Soc. XIX {1882), Ct 0rch - Ca P< Lenins. 133 t. 25. ~ Satyridium rostratum Lindl. * Sp - 0rch - {1M8), 345 et Harvey Thes. Cap. I 55 t. 87. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg bis 10C0 m und am Steen- N *JL, 0 “ (BoluS in herb * norm - Austr - Afr - 49991 und Bodkin 81 • Bei der Capstadt (Dr. Wilma N. 646!) Die Pflanze ist zweifelloa ein Satyrium. Der' Unterachied ^•schen ihr und andej ? ,e Spitze der s Satyrium. Der iht darin, class d imengedrUckten I iiden Klebscheiben III. Eusatyridium. therjf ^ gma et roste ^ um terminalia in apice gynostemii, an- 14 ln ^ ra r °stellum, glandulae semper sejunctae. 1. Trinervia. ^ rac4les } folia dissita, spicae compactae breves, zonLr^ <1Uani ® ores sem P er et saepe multo longiores hori- a »ter divergentes, calcaria brevissima v. nulla. Caulis sub anthesi foliosus. *• Calcaria omnino nulla. 3. S. Mech&wii Bchb. f. — 658 b. Calcaria vix dimidium labelli aequantia. a. Bracteae longissimae. (4—5 X longiores quam flores.) 4. S. leucocomos Rchb. f. p. Bracteae bis v. ter longiores. 5. 8. trinere Lindl. c. Calcaria labello aequilonga. 6. 8. Atherstonei Rchb. f. d. Calcaria dimidium ovarii aequantia. «. Petala libera. 7. S. triphyUum Krel p. Petala semiconnata. 7 a. 8. breve Rolfe Petala fconnata. 8. 8. monopetalim Krzl. ■ B. Caulis sub anthesi aphyllus v. vaginis amplis vestitus, flores plus minus papillosi. a. Calcaria brevissima. 9. 8. paludosum Rchb. f. b. Calcaria ovarium aequantia. 10 . 8. Wehvitschn Rchb. f. 3. Satyrium Mechowii Rchb. f. Caule 20—40 cm alto valido, foliis laDceolatis, maximo 28 cm longo 3 cm lato, additis quibusdam minoribus in scapo, spica densiflora multiflora fere strobilacea dicenda, bracteis lanceolatis acumi- natis parum deflexis patentibus 2,5 cm longis. Sepalo inter- medio petalisque paulum brevioribus linearibus apicem versus paulum dilatatis obtusis, sepalis lateralibus oblongis, paulum obUquis acutis (si mavis semiovatis obliquis) labello plane cucullato supra in laminam rectangulum apice leviter emai- ginatam aucto, calcaribus omnino nullis; gynostemio brevi, labio stigmatifero quadrato, labio rostellifero minore trape- zoideo antice retuso. — Flores albi, omnes partes 8—9 nun longae, ovarium 1 cm. — Octob. Satyrium Mechowii Rchb. f. in llora 65 {1883), 531. {Rescr. »«' perfecta); A. Rolfe in Fl. Prop. Afr. VII, 375 {Descr. Rchb. f- latioribus et Vs longioribus oblongis subfalcatis, labello pro- lunde cucullato, lamellula apical! rotundata, calcaribus bievi u. labellum vix aequantibus quam ovarium pilosum multo reu oribus subulatis obtusis divergentibus; stigmate trail verso o longo supra retuso, rostello latiore quam longo antice min ® lobulato, connectivo antherae lato. — Flores inter h* 1 ” 1 ® generis, sepala et labellum 5 mm longa, petala et calearia > 3 mm. Sepala petalaque alba, labellum aureum. Satyrium Atherstonei Bchb. f. in Flora Bd. 64 (1881), 328, ^ Brown in Gard. Chron. Ser. 2, XXIV (1883), 331 , Bolus Joum. Soc. XXV (1889), 194. bei Leydenburg (Dr. atone!), Sud-Ost-Afrika. Transvaal bei LeyaenDurg 402 |) Kl. Olifant Rivier (Schlechter N. 4038!) Pondoland (Bachmannu • ^ Natal und Zululand (Gerrard N. 1562! Wood N. 1599 und 1 ■ ^ mann N. 5824!) Ausserdem Nelson N. 108! und Miss Allison Unterscheidet sich von dem sehr ahrdichen Sat. tnner ^^^ durch noch kleinere BIttten und die eigentttmliche k Behaarung der BlUtenstandsaxe. 7. Satyrium triphyllum Krz]. ^ sp ' gupra oblongis subcylindraceis, cataphyllis 2 brevibus p — 661 basin caulis, caule (incl. spica) 20 cm alto, foliis 3 aeque- distantibus oblongis v. oblongi-lanceolatis trineryiis (nervis more Melastomacearum prominentibus), 6—7 cm longis 1,2— 1,8 cm latis, supremo dimidium spicae attingente, spica more Sat. trinervis compacta pluriflora, bracteis lanceolatis sub anthesi horizontaliter divergentibus 1 cm longis quam flores, longioribus, rhachi scaberula. Sepalis lateralibus oblongis acutis, intermedio et petalis aequalibus lineari-lanceolatis basin usque liberis, labello extus piloso amplo profunde galeato antice sub- clauso, margine crenulato, calcaribus brevissimis sacculatis amjilis obtusis vix dimidium ovarii scabri aequantibus, gynos- temio brevi incurvo, labio stigmatifero amplo supra crenulato, labio rostellifero minore, tridentato. — Flores (purpurascentes?) inter minimos generis, omnes partes 4 mm longae, calcar vix 2 mm. — Febr. ^ SQdost-Afrika. Transvaal. Distr. Lydenburg bei Spitzkop. (Dr. Die Pflanzp sieht mbglichst indifferent aus. Auffallend ist aber zunachst das sehr hocli gestellte oberste Laubblatt, welches an sich kaum kleiner als die beiden andereu ist und bis zur Mitte des Blttten- standes reicht. Dieser erinnert an den von Sat. trinerve Liudl. oder n °ch rnehr an den der vorigen Art. Die BlUten sind jedoch kleiner a's die von Sat. triphyllum und unterscheiden sich von denen der 'ongen Art erstens durch die vollig freien Petalen und durch die Behaarung des Helmes der Lippe. "a. Satyrium breve Eolfe. Caule 50—55 cm alto olioso, foliis oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis superioribus a nceolatis, maximis ad 13 cm longis 2 cm latis cauli adpressis pins minus vaginantibus. (An adsint folia caulis hornotini »escio), folia caulium floriferorum cataphyllis v. vaginis simillima JPica brevi subcapitata cylindracea v. late ovata pluri-multi- ora , bracteis e basi ovata acuminatis (siccis) dense papillosis ma igine glabris quam flores vix longioribus, ovariis costatis, c nstis serrulati-scabris. Sepalo dorsali lato-lineari v. ligulato 0 ^nso, lateralibus oblongis subobliquis duplo latioribus, petalis aequilongis linearibus multo angustioribus, bis omnibus satis f e c °nnatis et a labello omnino sejunctis, supra minute pu- eru iis; labello galeato antice in partem apicularem triangulam 662 aucto, calcaribus brevibus oblongis obtusis dimidinm ovarii aequantibus. Sepala petalaque 1 cm longa, labello c calcari¬ bus 1,5 cm longum. Satyrium breve Rolfe in FI. Trop. Afr. VII , 274. Trop. Ost-Afrika. Zambesia (Buchanan N. 814!) Erinnert im Habitus ungemein an eine etwas sehr schlanke Orch. sambucina. Auffallig ist die scharfe Trennung zwischen deni Labellum einerseits und den Sepalen und Petalen andererseits. Die papillosen Deckblatter und die rauhen Ovarien der Trinervia-Gruppe sind deutlich zu erkennen, die Blttten sind auffallend gross far eine ,,Trinervia“. 8. Satyrium monopetalum Krzl. n. sp. Caule gracili 25 cm alto, cataphyllis 2, altero longiore in basi, foliis 3 distantibus lanceolatis brevi-vaginantibus 5—7 cm longis 1—1,5 cm latis, spica brevi densi- et pluriflora (5 cm longa), lhachi scabra, bracteis ovati-lanceolatis acutis sub anthesi ringentibus vix 1 cm longis post anthesin deflexis. Sepalis lateralibus late oblongis obtusis, intermedio multo angustiore lineari-lanceolato obtuse acutato, petalis in unum late-lineare antiee subbilobum coalitis, labello profunde eucullato margine supra crenulato, calcaribus brevissimis sacculatis quam ovarium pilosum semilongis; gynostemio brevi, labio stigmatifero latissimo quam galea labelli fere aequilato semiorbiculari eucullato, labio rostellifero perbrevi obscure tridentato, anthera magna lat a * — Flores inter minimos generis omnes partes 3 mm longae, calcaria 2,5 mm. — Febr. Sttdost - Afrika. Transvaal. Distr. Leydenburg. Blinkwater b. Bpitzkop. (Dr. Wilms N. 1859!) Die Pflanze erinnert an ein schwaches Exemplar von Sa trinerve, wenigstens soweit der BlUtenstand in Betracht komffl Vor alien anderen bisher beschriebenen Arten untersebeidet sie 91 ^ durch die vollstandige Yerwachsung der Petalen. Die ilbrigen Me ^ male sind aus der Diagnose ersichtlich, keins ist von beson frappanter Wichtigkeit. 9. Satyrium paludosum Rchb. f. Caule 30 cm alto apliyllo a basi spicam usque vaginis foliaceis arnp ^ lanceolatis acutis vestito, maximis ad 12 cm longis, supre ® spicam attingentibus, spica congesta fere capitata 4,5 cm on 3 cm diam , bracteis sub anthesi horizontalibus. Sepalo o — 663 ligulato, lateralibus miilto latioribus subfalcatis antice obtusis- simis, petalis linearibus aequilongis his omnibus intus dense papillosis, labello cucullato supra explanato antice rotundato, calcaribus brevibus dimidium labelli aequantibus apicem ovarii vix attingentibus; gynostemio perbrevi in cucullo labelli brevis abscondito, rostello latissimo. — Flores parvi v. mediocres, omnes partes 6-7 mm longa, labellum 4 mm latum, calcar 4—5 mm longum. — Satyrium paludosum lichb. f. in Flora ( 186 5), 182 ; A. Bolfe in Trap. Afr. VII. 271. Tropisches West-Afrika. Angola. Huilla (Welwitach N. 728!) 10. Satyrium Welwitschii Rchb. f. Tuberidiis oblongis 2—3 cm longis, caule elato 60 cm alto (tripedale ex Rchb. f.) cataphyllis amplis in ima basi mox in folia longe vaginantia paulum evoluta grandescentibus, foliis propfiis per- paucis longe distantibus decrescentibus, spica brevi ampla ob- longa pluriflora sublaxiflora, bracteis oblongis acutis (pulckre violaceis) patulis (nunquam deflexis) flores aequantibus alabastra paulum superautibus. Sepalis lateralibus oblongis falcatis acutis, intermedio et petalis lineari-spathulatis obtusis omnibus alto connatis supra papillosis, labello oblongo eompresso, lamina apicali ovata acuta lobulata, calcaribus cylindraceis obtusis ovaria manifeste costata subaequantibas; labio stigmatifero transverso oblongo supra leviter emarginato, labio rostellifero brevi subquadrato antice medio apiculato, appendice utrinque pone basin antlierae. — Flores violacei (?) sepalorum et pe- talorum pars libera 1 cm longa, labellum aequilongum, calcaria ' mm longa. — Decemb. Satyrium Welwitschii Bchb. f. in Flora 48 {1865), 182; Bolfe in Bo1 Soc - Brot. VU {1880), 238 et in FI. Trop. Afr. VII, 273. Tropisches West-Afrika. Angola. Distr. Huilla (1300-1800 m) l Dr - Welwitach N. 726!) 2. Bracteata. Plantae plerumque humiles plurifoliatae, folia brevia, spicae oogissimae saepius plus quam dimidium caulis occupantes, braeteae divergentes primo suberectae deinde patulae, denuo deflexae, flores parvi depressi, labellum planum (rarissime — 664 — galeatum), calcaria brevissima rarius longiora nunquam ovarium superantia. Die Gruppe umfasst Formen, welehe sich an das altbekannte Sat. bracteatum Thunb. anschliessen. Es sind kurzgebaute Pflanzen mit kurzen ziemlich zahlreichen Laubblattern; eine Trennung von Laubsprossen und BlUtensprossen ist bisher nicht beobachtet. Die BlUtenstande nehmen oft mehr als die Halfte des Sehaftes ein. Die DOckblatter stehen bisweilen seitlich ab, ! wie bei den „Trinervia“- Yom Knospenzustand an bis zu dem der abwelkenden Bltite bilden sie alie meglichen Winkel, aber sic stehen stets von dem BlUten- stand ab und rechtfertigen den Ausdruck „Bracteatae“ insofern, als allerdings die Deckblatter den Gesamteindruck mitbedingen helfen. Ich benutze auch hier die Sporne zur Aufstellung von Abteilungen. — Alle Arten sind stld-afrikanisch. Claris specierimi. A. Calcar longius quam ovarium. 11. S. lupulinim Lindl. B. Calcar ovario aequilongum. 12. S. emarcidum Bolus C. Calcar dimidium ovarii aequans. 13. S. retusum Lindl. B. Calcar brevius quam ovarium. a. Labellum applanatum non galeatum. a. Labium stigmatiferum magnum. a. rectangulum. 14. 8. bracteatum Thunb . trapezoideum basi bituberculatum. 15. S. debile Bolus b. Labium stigmatiferum retusum. Rostellum dibrachiatum. Flores minuti 2—3 mm diam. 16. 8. Bindleyanum Bolus Rostellum et stigma post antheram obcelata. 17. S. bicallosum Thunb. p. Labellum cucullatum, caulis basi 2—3 phyllum, ro stellum dibrachiatum. 18. S. paludicohm Schlecn 11. Satyrinm lupulinum Lindl. Caulibus 10 40 cm altis, parte subterranea tenuissima cataphyllis ampis vestita, folio 1 majore in ima basi et 2—3 minoribus in scap omnibus ovati-oblongis oblongisve acutis, maximo circ. 6 8 cm longo 4—5 cm basi lato, spica longa v. longissima (in 1 S P €CI mine plus quam Va totius plantae occupante), bracteis ovatis acutis floret superantibus sub anthesi deflexis. Sepalis laterali- bns lineari-oblongis deflexis intermedio et petalis linearibus medio paulum dilatatis ascendentibus, petalis a medio apicem usque crispulis, labello galeato angusto compresso acuto ori- ficio angusto, margine supra crispulo, calcaribus quam ovarium longioribus filiformibus; gynostemio ipso brevi, labio stigmati- fero longo lineari apice dilatato retuso ad apicem galeae as- cendente, labio rostellifero multo breviore ovati- oblongo, antice truncato infra manifeste carinato, carina in apicem crassum carnosum bilobulum rostello antepositum producto. — Flores uiter mediocres generis Intel aur, brunnei, sepala 5 mm, petala et galea 7 mm, calcaria 12 mm longa. Satyriun lupulinum Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 338; Bolus Orch. Cape Penins. 136. k , Ca P der guteq Roffnung. Tafelberg von 1R0- 400 m bei Klassen- & Wynberg (Bolus N. 4563! und N. 4554! Mund ohno N! 1560!) Herb. norm. (Bolus N. 1373! Drege N. 8392!) it hbchst eigenthtimlieh, der untere stielfdrmige Zh 8t r hr kUrZ ’ die Narbe ”P artie i8t aussergewohnlich lang line- »bech, oben etwas verbreitert und abgestutzt. sie reicht bis an die kpitze des Helmes. Die Rostellarpartie ist eiformig oder breit ob- vorn abgestutzt und etwas ausgebuchtet; die Unterseite hat « n *n dicken fleischigen Kiel und dieser endet vorn mit einem nopfahnlichen etwas ausgerundeten Kbrper, welcher in der Aus- iriL I* 6 des Rostellums liegt, rechts und links davon liegen die Klebscheiben. Zeyhei Die Saule 12. Satyrum emarcidum Bolus. Tuberidiis ob- QPgis villosis l cm longis, caule 15—25 cm alto, parte sub- rranea tenuissima supra crassiore, folio basilari 1 majore o ongo obtuso amplexicauli 5—6 cm longo basi 4—5 cm caulinis 1 v. 2 cordati-ovatis acutis, additis vaginis angustis 2 s Picam attingentibus, spica pauci- pluriflora semper jj 8 7 ensa > bracteis ovatis acutis acuminatisve sub anthesi j. C ^ Xls fl uam flores semper longioribus. Sepalo intermedio ? cut ° 7 lateralibus ovati-oblongis acutis, petalis ovatis ^muiatis, labello plane cucullato acuminato satis aperto, canbus labello et ovario aequilongis cylindraceis, labio stig- a e ro oblongo apice deflexo (igitur subemarginato) labio 666 — rostellifero sublongiore lati-lineari acuto. — Flores sordide lutei-albi inter minores generis, omnes partes 4—5 mm longae apicibus mox siccae. Satyrium emarcidum Bolus in Journ. Linn. Soe. XXII {1885), 67 et in Orch Cape Benins. {1888). 121 t. 27. Cap der guten Hoffnung. Cap-Halbinsel bei Fish Hoek (Bolus N. 159!) 13. Satyrium retusum Lindl. Caule 5—10 cm alto foliato, foliis inferioribus ovati-oblongis semiamplexicauli- bus 1,5—2 cm longis 1 cm latis acutis, supra decrescentibns spicam attingentibus, spica saepius dimidium totius plantae occupante densa, bracteis ovati-oblongis acutis florem aequanti- bus vel non, erectis. Sepalo intermedio triangulo, lateralibus oblongis, petalis linearibus omnibus aequilongis obtusis, labello breviore plane cucullato antice aperto acuto carinato, calcari- bus crassis cylindraceis obtusis vix dimidium ovarii aeqnanti- bus; labio stigmatitero oblongo duplo longiore ac lato apicem la belli fere attingente, labio rostellifero multo latiore expanso trilobo, lobo intermedio cordato lobulato, antliera magna lata. — Flores inter minimos generis, sepala petalaque 4 mm longa, labellum vix 3 mm, calcaria 2,5 m longa. — Octob. Satyrium retusum Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 313. Cap der guten Hoffnung. (Mund und Drege N. 3678!j Swe en- daro (Schlechter N. 5669!) Die beiden von Lindley unterschiedenen Varietaten: a " braC e ‘ t loribus longioribus“ und b „bracteia floribus multo longionbus e ica crassiore" erscheinen mir als Pbasen wahrend des BM d nach dem BlUhen. — Ich fand Blllten noch mit Pollmien, e 14. Satyrium bracteatum Thunb. Tuberidiis ob¬ longis obtusis acutisve 1 cm longis et 6 mm diam. caule 10 25 cm alto, foliato plus minusve piloso, foliis ommnibus am plexicaulibus basilaribus majoribus ovatis, superioribus o ong^ v. lanceolatis acutis ochreatis spicam attingentibus a longis ad 2 cm latis. spica densa cylindracea pauci-pl flI \j^ bracteis ovatis acutis acuminatisve quam flores long 10 Sepalo intermedio brevi oblongo acuto, petalis sepalisqne m ^ majoribus incurvis falcatis oblongis acutis, omnibus acu bello plane cucullato acuto orificio amplo limbo utrinque antice rectangulo, calcaribus saccatis brevissimis obtusis, gynostemio arctissime carvato, rostello tripartite, labio stigmatifero reetan- gulo basi piloso. — Flores minuti 4 mm diam. extus in venis sparsim aut densius pilosi. Satyrium bracteatum Thunb. Prodr. pi. Cap. {1791), 6 et Ft. Cap. (ed. Schultz 1823), IS ; Bolus Orch. Cape Penins. 130, t. 32, A et B; N. E. Brown in Gard. Chron. Ser. 2, XXIV {1885), 331 et in Journ. Unn. Soc. XXV {1889), 191. — Hierzu Var. glandulosum Sond. in Lin - naca XIX {1817), 89 und die Subvarietdten Jatebracteatum Sond. 1. c. p. 89 (= Sat. lineatmn Lindl. var. in Lindl. G. et Sp. Orch. 313) und namm Bolus l. supra c. 130. Cap der guten Hoffnung. Ribeeks Caateel (Thunb. und Ludwig!) Piquetberg (Thunb.); Hottentotsholland (Ecklon!); in cacumine montis Diaboli (Bergiue!) ohne genauere Angabe (Mund! Bergius, Drege N * 12f9a und b!, 1251 d; Herb. norm. Austro-Afr. N. 1094 Bolus!) Ausserdem Zeyher N. 1562, Drege 3579, Bolus 4820, 3932 und 4904. Die Synonymie dieser weitverbreiteten und ziemlich variablen Art ist dadurch verwickelt geworden, dass Lindley die von Thunberg mit emer verschwommenen Diagnose pablicierte Art missdeutete. Die oben stebende Diagnose ist (abgesehen von der Angabe der raoglichen Hohe — 25 cm) nach einem Exemplar gemacht, welches Ludwig bei Ribeek: standorte der ech nmelte, s ginal- -- uiueraoienungen, u. u. uj« oi nneatum et nanum acceptiere ich nach Untersuchung zahlreicher Exemplare nicht. Die Grbsse und damit die Intensitat der Farbe Dichte der Behaamng sind variabel von Exemplar zu Exemplar. Lb ^ 6S ^ e ^ n * ersc Leidungsmerkmark zwischen dieser Art et Sat. D e y anum ist die stark gekrUmmte Saule. 15. Satyrium debile Bolus. Tuberidiis ovatis acu- Dusculis caule 15—20 cm alto tenui, foliis 2 basilaribus ma- joiibus oblongis obtusis apiculatis ad 4 cm longis 1,5—2 cm a li s j additis foliolis 2 distantibus angustioribus in scapo, spiea pauci-pl ui »ig 0ra anguste cylindracea, bracteis ovatis v. ovato- anceolatis acutis patulis v. ascendentibus fere 1 cm longis, flores aequantibus v. subbrevioribus. Sepalo intermedio et Petalis oblongis acutiusculis, sepalis lateralibus latioribus et obtusioribus v. ellipticis divergentibus, labello plane galeato a pice acuto aperto a fronte viso depresso, calcaribus vix pro- — 668 — minentibus bullatis; gynostemio brevissimo, labio stigmatifero trapezoideo supra emarginato et tuberculis 2 instructo, labio rostellifero obtuse-triangulo, ovario compresso utrinque costato. — Flores inter minimos generis cum ovario. 5—7 mm longi. Satyrium debile Bolus in Journ. Linn. Soc. XXII (1885), 67 et in Orch. South Afr. (1893), t. 21. Cap der guten Hoffnung. Kleinpoort am Winterhoek-Berg bei Tulbagh in 900 m Hbhe (Bodkin N. 6907!) und in 1000 m H6hc ebenda (Bodkin N. 318!) Die Pfianze ist ein in alien Teilen reducierte Form des Typus, 16. SatyriumLindleyanum Bolus. Caule ad 20cm alto folioso, foliis basilaribus plerumque minutis oblongis acutis vix 2 cm longis et latis in minora ovati-lanceolata v. lanceolata acuminata ocbreata amplexicaulia transientibus, spica pluii- multiflora saepius cylindracea densissima interdum fere dimi- dium totius plantae occupante, bracteis late ovatis acutis liorizontaliter divergentibus v. leviter ascendentibus nunquam deflexis. Sepalo dorsali petalisque paulo minoribus ovati- triangulis acutis, sepalis lateralibus irregulariter oblongis acutis energice divergentibus, labello fere piano a fronte viso feie depresso-elliptico margine angusto revoluto, calcaribus nu nutissimis saccatis, gynostemio perbrevi vix curvate, labm stigmatifero abbreviate, labio rostellifero parum producto di- bracbiato. — Flores minuti 2—3 mm diam. lutei-albi, labellum et calcaria dorso et apice adusta. Satyrium Lindleyanum Bolus in Journ . Linn. Soc. XX (&*),*'* et in Orch. Cape Benins. (1838), 180 t. 30. — Hue Sat. bracteatum Ltn (non Thunberg) Lindl. G. et Sp. Orch. 312. Cap der guten Hoffnung. Cap-Halbinsel bei ° _ 260 m (Bolus N. 4828 und in Herb. norm. Austro-Afr. ' T und Drege 1 rotz habitueller Ahnlichkeit «d . r Blttte auch sonst ganz gut von S f^ . t teatum Thunb. zu unterscheiden. Dio basalen Blatter kleiner, die Ahre ist stets gedrftngter und dichter, die haben nie die Neigung aich nach uuten zu schlagen, son ga _ entweder rechtwinklig ab oder streben sogar aufwarts, tyrium sonst nie vorkommt Die Blttten i tonsp. V, 96.) Die Pfianze on den Merkmalc Duraud und Scbi® , kahl und etwafl — 669 mehr von oben nach unten gestaucht als die von Satyr, bracteatum Thunb. Gute Merkmale sind die zurilcktretende Narbenflache und das ein stumpfwinkliges Dreieck bildende Rostellum. 17. Satyrium bicallosum Thunb. Tuberidiis ovatis acutiusculis caule 6—20 cm alto satis dense foliato, foliis inferioribus ovatis v. cordato-ovatis ad 3 cm longis basi 2,5 cm latis mox decreseentibus supremis spicam attingentibus, spica cylindracea densiflora dimidium fere totius plantae occu- pante, bracteis ovatis acuminatis inferioribus flores excedentibus margine minute puberulis, summis quam flores vix longioribus. Sepalo dorsali ovati-oblongo obtuso, lateralibus late ellipticis, petalis obovatis apiculatis, labello vix galeato transverso ob- longo, lamellula apicali oblonga longe producta deflexa, calcari- bus brevissimis saccatis obtusis; gynostemio brevi reflexo, processu stigmatifero parvo transverso semiorbiculari, rostello majore utroque post antheram multo majorem obcelato, tuber- culis 2 sat magnis (staminodiis?) paulo supra basin gynoste- mii. — Flores 3—4 mm diam. albidi lutei v. pallide rosei suffusi. Satyrium bicallosum Thunb. Prodr. pi. Cap. 6 {1794) et FI. Cap. )ed \ Schult 1833), 9; Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), . ’ Lindl - G - et Sp. Orch. 343 ; Bolus Orch. Cape Pen. 138, t. 31 und *» Journ. Linn. Soc. XXV {1889), 191. j . ® Qd -Afrika. Paardeberg (Thunberg); bei Klein Draakenstein und ei Uefde (Drege). Ausserdem Mund ohne N.! Herbar. normal Austro- flk - N - 335 '• Bolus N. 4553! Austro-Afric. Schlechter N. 6442! v pi ™ anze ist in alien Sammlungen ziemlich haufig; die beiden on Bolus untschiedenen Varietaten „Thunbergianum a et B ocelIatum“ c iemen mir nur Phasen des Bltihens zu sein, denn sowohl die Lange er Deckblatter, wie die Neigung der vorderen Partie dee Helmes zum WShrend dc f. Entwicklung der Blttten vom Knospenzustand bis WAro ^ We ^ en Anderungen unterworfen. Der Name „ocellatum a ine Varietat auf jeden Fail zu beseitigen, da es eine • ocellatum Bolus giebt. Species Satyrium paludicolum Schlechter. „Foliis icalibus 2 humistratis late ovatis vel suborbicularibus breve acnminatig 3—7,5 cm longis, medio 3—4,5 cm latis; scapo f 11 crecto, vaginis foliaceis 2—3 lanceolatis acutis erectis Sess °; s P* ca densa multiflora cylindrica 5 —7 cm lOnga, bracteis foliacels patentibus decrescentibus ovatis aeuminatis flores superantibus; floribus in genere mediocribus glabris; sepalo intermedio lanceolato obtnso lateralibusque oblique fal- cati-ovatis subacutis integris 0,4 cm longis; petalis cum sepalis dimidium usque connatis lanceolatis acutis integris sepalorum longitudine; labello ovati-cucullato dorso carinato basi brevis- sime bisaccato, apice libera revoluto obtuso, galea 0,6 cm longa, medio 0,4 cm lata; columna gracili arcuata elongata, labio stigmatifero rostello multo longiore, oblongo apice bifido, seg¬ ments obtusiusculis; rostello basi transverso trilobo, lobis la- teralibus adscendentibus linearibus apice truncatis emarginatis, intermedio dentiformi lateralibus multo breviore acuto; anthera apice obtusa, connectivo loculornm apices aequante, polliniis ovoideis, caudicula brevi, glandula minima.” [Species milii non visa.] Stldost-Afrika. „In paiude prope Kleen Olifant Rivier, alt. c. 6100 Ped (= 1700 m) 22. Dec. 1893. N. 4047.“ Ausgezeichnet durch das Rostellum mit dem kurzen Mittelappen und den beiden langen Seitenarmen. „Die Bliitentraube, natflrlich abgesehen vom Habitus der Pflanze, erinnert lebhaft an S. bracteatum Thunb.® (Schlechter). An die Arten der „bracteatum-Gruppe“ erinnern auch die andren Merkmale der Blilte, besonders die stark verkilrzten Sporne; ich habe die Pflanze daher an das Ende der „Bractea a als tlbergang zu der „Bifolia“ gestellt. 3. Bifolia. Folia basilaria liumistrata semper 2 plerumque magn a non in foliola v. bracteas decreseentia, scapus vaginis scariosis tectus, spica pauci-pluritiora rarius multiflora; flores plerumque conspieui, labellum galeatum, calcaria longitudine diversissima. Die Gruppe ist gut charakterisiert durch die beiden “ achtig ®“ basalen Laubblatter, welche zur'Zeit der BlQte meist entweder Zerfall Oder mindestens stark geschrumpft sind. Clavis specierum. A. Calcaria omnino nulla. 19. S. microrhynchuni Schlechter B. Calcaria brevissima sacculata. . . a. Glandulae margine interiore in unam conglutina a i planta mediocris. 20. 8. muticum IAndl. P. Glandulae distinctae. Planta parvula parviflora, folia paulum distantia. 21. S. saodcolum Bol. Planta robusta, folia stricte subopposita. 22. S. cor difolium Lindl. C. Calcaria ovarium subaequantia v. paulum longiora. Sepala petalaque 1,5 cm longa, calcar 2 cm, folia obtusa. 23. S. bifolium A. Rich. Sepala petalaque 8—9 mm longa, calcar 2,3—2,5 cm, folia acuta. 24. S. acuminatum Lindl. Sepala lateralia 5—6 mm longa, dorsale et petala bre- viora, labell. 8 mm, calcaria 2 cm longa. 25. S. bicorne Thunb. Sepala 4 mm, petala 3 mm longa, labellum 2—5 mm, calcaria 5—6 mm. 26. S. orbiculare Rolfe Sepala petalaque 2—3 mm, labellum 4 mm, calcaria 1,2 cm longa. 27. S. humile Lindl. D. Calcaria quam ovarium sesquilongiora. Labium stigmatiferum ter altius quam latum. 28. S. carneum R. Rr. Labium stigmatiferum transverse quadrangulum. 29. 8. candidum Lindl. L. Calcaria quam ovarium ter v. ultra longiora. Labium stigmatiferum obovatum. 30. S. membranaceum Sw. Labium stigmatif. subquadratum. 81. S. maculatum Burch. Labium stigmatif. oblongum utrinque complicatum. 32. S. gracile Lindl. 19. Satyrium microrrhynchum Schlechter. „Eree- tU n humile, 22 >5 cm altum, caule stricto basi vaginato supra iu m vaginis 2 distantibus lanceolatis cucullatis donato; 0 ls radicalibus suboppositis erecti-patentibus late ovatis acu- ^‘natis 6-7,5 cm longis, medio 3—3,5 cm latis; spica densa c ynndric a , multiflora 8 cm longa; bracteis erectis ovario ap- PJessis apice deflexis lanceolatis acntis, inferioribus flores supe- rantibus, superioribus minoribus; floribus in genere minoribus, sepalis petalisque deflexis lineari-oblongis obtusis basi pilosis, petalis brevioribus angustioribusque quam sepala (sepalis 5 mm longis, petalis vix 4 mm aequantibus); labello postico galeato eealcarato, cum apicula libera obtusa 6 mm longa; columna gracili erecta; rostello pro genere minuto subtriangulari, apice tridentato, lobo stigmatifero oblongo rotundato, marginibas superioribus inflexis, rostellum paulo superante.“ — Febr. [Species mihi non visa.] Satyrium microrrhynchum Schlechter in Engl. Jahrb. XX (lS9o), Beibl. N. 50, 14. Sttdost-Afrika. Transvaal. „In summo monte Mount aux Sources. Febr. 1883 alt. 3300—3400 m (1100 ped.) Justus Thode.“ Ich stelle die Art, welche ich, wie bemerkt, nicht gesehen babe, auf die Merkmale der beiden Laubblatter hin zu den *Bifolia‘. 20. Satyrium muticum Lindl. Tuberidiis oblongi> v. ovatis 2—3 cm longis basi 1 cm diam. caule 15—30 cm alto, foliis 2 suboppositis e basi cuneata latissime ovatis v. suborbicularibus acutis ad 8 cm longis ad 6—7 cm latis, scapo vaginis 4—5 satis amplis imbricantibus vestito, spica pauci* v. rarius pluriflora, bracteis ovati-oblongis acutis 2,5 cm longis 1,2 cm latis sub antliesi deflexis floras subaequanb- bus. Sepalis oblongis obtusis intermedio panlum angostiore. petalis longioribus oblongi-spathulatis obtusis et margin - * inferioribus praesertim basi laceri-crispulis, omnibus alte con^ natis, labello profunde galeato carinato, lamina apiculi sa^ evoluta apice retusa margine erosula, calcaribus fere o soj^ in sacculos brevissimos conicos reductis; gynostemio ^ longo, labio stigmatifero magno pulvinari bipartite, stellifero minore antice minute tridentato, glandula 1 ( feC • ^ in rostellum insolito more incumbentibus) caudiculis breu l1 ^*^ Flores speciosi rosei inter majores generis, omnes partes j ^ longae, calcaria 2 mm, ovarium 6-costatum (5 costae arg tae, 1 obsoleta). ^ in Satyrium muticum Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 344, Joum. Linn. Soc. XXV (1889), 193 et in Orch. South Afr.J • ^ Cap der guten HoIFnung. (Drege N. 4758 b, Mund un ohne Nl Bolua N. 62271) 6?3 t)ie Anomalie einer einfachen Klebscheibe ist scheinbar, that- sachlich sind zwei mit ihren Randern an einander geklebte Glandulae vorhanden, beide sind ziemlich gross und stossen daher auf dem niclit sehr breiten Rostellum mit ihren Innenrandern zusammen. Icb habe koine Beobachtungen ttber die Befruchtung finden kOnnen; es ist wahrscheinlich, dass sie gelegentlich nach Art der Pollinien von Orchis beide auf einmal entfUhrt werden. In Herbarexemplaren sind selten Pollinien zu finden, sie fehlen schon den eben geoffneten BlQten und man muss Knospen untersuchen, um sie zu finden. Der Insectenbesuch muss also rege sein. 21. Satyr i um saxicolum Bolus. Tuberidiis parvis oblongis, foliis ovati-oblougis acutis 2 majoribus, inferiore inter¬ num fere aequilongo et lato, brevi- v. longius pedicellatis ad 4 cm longis ad 2,5 cm latis, superioribus multo minoribus, caule debili ad 8 cm alto, spica pauciflora (3—5), bracteis foliaceis ovatis acutis quam flores subaequilongis 1,5 cm longis Margine minute ciliatis sub antliesi reflexis. Sepalis laterali- bus incurvis ovati-oblongis, intermedio et petalis minoribus fclhpticis omnibus obtusis et alte connatis, labello multo majore ample galeato acuto apice et dorso ciliato, calcaribus brevissi- mis sacculatis; labio stigmatifero oblongo, longiore quam lato, labio rostellifero semilongo antice trilobo, lobis divergentibus, luberculo utrinque pone basin antherae, ovario perbrevi minute piloso. — Flores brunnei-lutei rubri-lineati, sepala petalaque 5 mm. galea 8 mm, calcaria 1—2 mm longa. — Octob. Novemb. Satyr in m saxicolum Bolus in Journ. Linn. Soc. XX (1884), 474 et * rch Ca P e 1’enins. 131 t. 4. — Sat. bracteatum Thunb. var. latebrac- G alUm Sond - *» Linnaea XJX (1847), 89. — Sat. Uneatum var. p. Lindl. ' et <)rc b. 344. — Iiiplecthrum bracteatum Pers. Syn . II, 509. Cap der guten Hoffnung. (Drege N. 1269b!, C. Wright N. 136, “ad und Bergius ohne N! Bolus N. 3866! Bolus und M’Owan N. 156! Harvey N. in.) . Die Art variiert stark im Habitus, bisweilen sind die Blatter ein&he kreisrund, bisweilen fast elliptisch, bisweilen stecken die utensumde zwi8cheil den Laubblattern, bei andren Exemplaren 6heu sie ziemlich hoch Uber ihnen. 22. Satyrium cordifolium Lindl. Tuberidiis 2 jj°. sis 1,5 tm diam. foliis 2 lmmistratis v. vix erectis coi- atls se niiamplexieaulibus acutis ad 5 cm longis 4 cm latis, 6f4 — stiperioribus 2 vaginantibus acutis, caule c. iuflorescentia 12 cm alto, bracteis late ovatis cordatis subito contractis acuminatis sub autliesi apice deflexis flores superantibus. Sepalo dorsali oblongo medio carinato ibi et margine papilloso, sepalis late- ralibus valde curvatis falcatis subspathulatis apice obtusis, petalis minoribus linearibus acutiusculis, labello multo majore conchiformi dorso carinato ibique puberulo basi utrinque saccu- lato, gynostemii „labio bidentato“ ex Lindl. — Novemb. Satyrium cordifolium Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 344. S. O. Afrika. Kaffraria (Bauer N. 651); Katberg Herbar. Bolus (Scilly 5012!) Eine Pflanze von niedrigem compactem Wuchse, welcha durch die verhaltnissmassig grossen sehr breiten plotzlich in eine Spitse verschmalerten Deckblatter ausgezeichnet ist. Die seitlicben Sepalen Bind aehr scharf gekrUmmt. Das Labellum ist breit muschelfflnmg mit 2 ganz kurzen rudiinentaren Spornen. 23. Satyrium bifolium A. Rich. Tuberidiis ob- longis pro planta parvis, caule 30—60 cm alto valido, folib 2 basilaribus humistratis suboppositis fere orbicularibus obtuMS aut subemarginatis interdum latioribus ac longis ad > cm longis 7—8 cm latis, vaginis oclireatis acutis in scapo 3— » spica satis congesta pauciflora rarius pluriflora, bra ovati-oblongis obtusis sub anthesi deflexis flores aequanti us* Sepalis oblongis, petalis e basi angusta spathulatis, onini m obtusis, labello cucullato, lamina apicali paolum producta to data, calcaribus tenuibus subulatis quam ovarium paulum o gioribus; processu stigmatifero oblongo apice rotundato excavato, processu rostellifero triangulo infra acuto. — ° albi rosei-suffasi inter maximos generis, sepala petalaque 1^^ longa, sepala 5 mm lata, calcaria fere 2 cm longa, biac inferiores 3 cm longae basi 8 mm latae. Satyrium bifolium A. Hick, in Ann. Sc. Nat. Se, U. XIT <*£ 273, tab. 18 fig. 2 et in Tentam. FI. Abyss. II, t. 92 , Hchb.) f. « in Annal. Ill , 589 ; Schweinf. Hcitr. FI. Athiop. 293. - Hue Sat. w" Holfe in FI. Trap. Afr. VII, 265. , Abyssinien. In Thalern bei Mohadera Mariam 2200 m $ N. 1232!); auf Bergen bei Dochli in d. Prov. Sana (Scbimper sec N. 1564!) Tigre (Quartin Dillon N.23B!) — 675 — 24. Satyrium acuminatum Lindl. Caule 20-40cm alto, foliis 2 basilaribus suboppositis ovati-cordatis acutis acu- minatisve ad 10 cm longis 6 — 7 cm latis, additis 3 vaginan- tibus decrescent ibus acutis squamisque panel’s ringentibus, spica densiflora pauci—multifiora, bracteis ovatis acuminatis flores aequantibus a medio deflexis 3—4 cm longis. Sepalis petalisque oblongis obtusis trinerviis, pctalis carinatis apiculatis, labello cucullato apice lobulato obtuso, calcaribus flliformibus quam sepala petalaque fere ter quam ovarium paulum longioribus; :j-inatii'cio oblongo satis alto supra obtusato, pro- cessu rostellari trapezoideo deinde utrinque sinuato antice auchorifero, caudiculis longis , glandulis braebiis ancliorae appositis. — Sepala petaia labellum 8—9 mm, calcaria 2,3 cm longa. — Floret? Satyrium acuminatum Lindl. G. et Sp. Orch. 339. Sfld-Afrika. Vormannsbosch (Ecklon undZeyher!); Grahamstown ‘Glass in Herb. Auatr. Afric. N. 1535! sub nomine S. macrophylli Lind l); Karatra River (Schlechter ohne N!) Ausaerdem Austr. Afric. N.513! Bolua Austr. Afric. 5927! und 5932! Der Roatellarfortsatz stellt eine sich nach vom hin wenig ver- breiternde Platte dar, an welcher durch eine tiefe Einbuchtung ge- trennt ein ankerfOrmiger Fortsatz aitzt. Die beiden KlebdrQaen bpgen den Armen des Ankers an, die sehr langen Stielchen den beiden Trapezseiten. 25. Satyrium bicorne Thunb. Tuberidiis ovatis acutiusculis 2-3 cm longis 2 cm diam., caule satis firmo ad 40 cm alto, foliis 2 magnis liumistratis late ovatis acutis v. obtusis siccis saepius favosis minutissime ciliatis ad 10 cm ton&is ad 8 cm latis, squamis v. foliis minoribus vaginantibus ^biplis 3—4 ] n scapo, spica pauci—pluriflora basi saepius laxi- ora interdum dimidium totins plantae occupante, bracteis wdongis v. ligulatis obtusis reflexis quam flores longioribus. e Palo dorsali petalisque linearibus apice paulum dilatatis, ^palis lateralibus majoribus oblongis, omnibus obtusis et alte c °bnatis, labello ovato baud pvofunde cucullato, lamina apicali Tlx tvo )ttta, calcaribus tenuibus ovarium superantibus; pro- cessu s tigmatifero lato lineari erect 0 , emarginato ibique denti- cblato. processu rostellifero trapezoideo (si mavis leviter cuneato *- 6*6 — antice tridentato), glandulis in sinubus inter dentem intermedium et laterales. — Flores virides maleolentes, sepala 5—6 mm longa, labellum 8 mm, calcaria 2 cm longa. — Floret? Satyrium bicorne Thunb. Prodr. pi. Cap. {1794), 6 ; Bolus Orch. Cape Penins. {1888), 122. — Satyrium cucullatum Sw. in Vet. Acad. Handl. Stockh. XXI {1800), 216 t. Ill fig. c .; Hot. Peg. {1819), t. 416; Pot. Peposit. V {1803), t. 315; Willd. Sp. pi. IV. 54; Lindl. G. et Sp. Orch. 339. — JDiplecthrum Pers. Syn. pi. II {1807). 508. — Orchidis sp. L. {non Jacg.) Amoen. Acad. VI {1764), 109. Cap der guten Hoffnung. Auf der Cap-Halbinsel und den an- grenzenden Gebieten ttberall haufig. (Mund! Bergiua! Leibold! Bach* mann N. 16351 und 36! Drdge N. 8291 und 8295; Ecklon und Zeyher N. 1569 und 4679, Bolus N. 4656!); Lionhead bei Capstadt. (Dr. Wilms N. 651!) 26. Satyrium orbiculare Rolfe. Foliis 2 sub- oppositis suborbicularibus 2—2,2 cm longis et latis coriaceis, caule spitbameo vaginis 3 laxe vaginantibus aciitis vestito, spica brevi densa pauciflora, bracteis deflexis ovatis acutis quain flores longioribus. Sepalo dorsali obovato, lateralibus obovati- spathulatis subobliqnis duplo majoribus antice rotundatis, peta- lis linearibus sepalo dorsali aequilongis omnibus obtusis, labello late ovato baud profunde cucullato apice apiculato, ealcaribus ex orificio amplo attenuatis ovarium aequantibus rectis; stig- mate late ovato, rostello ovati-oblongo obtuso obscure trilobulo. — Flores parvi, sepala lateralia 4 mm, dorsale 4 mm, petala 3 mm longa, labellum etiam brevius, calcaria 5—6 mm longa. Satyrium orbiculare Polfe in Fl. Prop. Afr. VII (1838), 266. Trop. Central-Afrika. N. W. des Tanganyika-See’s 1600-1700 m (Nutt ohne N.!) 27. Satyrium bumile Lindl. Catapbyllo 1 majoie in basi caulis, foliis 2 magnis ovati-oblongis obtusis v. brew* acutatis ad 9 cm longis ad 7 cm latis, addito 1 vaginante minore in ipsa basi scapi, scapo 20—40 alto vaginis paucis acutis distantibus vestito, spica longiuseula satis densa multi- flora, bracteis oblongis acutis margine serrulatis anthesi reflex^ quam flores subbrevioribus. Sepalis obovatkoblongis obtusis, petalis minoribus linearibus obtusis dorso medium usque can* natis, labello galeato dorso et lateribus manifesto carina > 677 apice magno lobulato margine subserrulato, calcaribus tenui- bus gracillimis quam ovarium paulo v. vix longioribus; labio stigmatifero brevi duplo latiore quam longo, labio rostellifero fere quadrato infra carinato antiee utrinque acutangulo. — Flores quam illi Sat. liumilis Lindl. paulo majores, calcaria breviora, color ocliraeeus, odor gratissimus, sepala 4—5 mm longa, petala 3—4 mm, labellum 7—8 mm, calcaria 10 mm longa. — Octob. Satyrium humile Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 339. — Sat. ochro- kucum Bolus in Journ. Linn. Soc. XXU (1885), 66 et Orch. Cape Be¬ nins. 123, t. 26. Cap der guten Hoffnung. (Drege N. 1257!), herb. norm. Austr. Afr. (Bolus N. 411!). Der Name .humile* passt nicht gut, er ist auf ein schwach- liches Exemplar hin aufgestellt Oder mOglicherweise im Gegeneatz *u den grosseren Arten der Gruppe. Die von Herrn Bolus aufgestellte Art S. ochroleucum ist nicht aufrecht zu erhalten; die oben citierte Abbildung zeigt ein typisches S. humile Lindl. 28. Satyrium carneum R. Br. Caule ad 60 cm alto valido basi 1—2 cm diam, foliis b'asilaribus 2 humistratis, suboppositis orbicularibus camosis maximis, foliis caulinis 5—7 coriaceis ochreatis acutis, spica deusa cylindracea multiflora, bracteis magnis oblongis concavis acutis margine fimbriatis sub anthesi patulis, flores aequantibus v. paulo longioribus. Sepalis lateralibus oblongis subobliquis acutis carinatis, sepalo inter- medio aequilongo acuto angustiore, petalis brevioribus lineari- bus acutis, carinatis, labello ample galeato obtuse acutato, calcaribus filiformibus quam ovarium fere sesquilongioribus; labio rostellifero triangulo antiee acuto acuminatove medio suleato, labio stigmatifero leviter curvato multo longiore lineari apice obtuso cucullato galeam paulum excedente, stigmatibus “ Se junctis, lineam longam infra attenuatam efficientibus. — Flores maximi, sepala 1—1,5 cm longa, petala 1 cm, labellum cm longum, calcaria 2—2,5 cm longa. — Floret? Satyrium carneum R. Br. in Ait. Hart. Kew. ed2.V (1813), 193; f* ndl ' G - Sp. Orch. 336 ; Bat. Mag. 1813, t. 1512 ; FI. d. Serr. IV. If 48 ), t. 329 ; N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 J7, 331] Bolus Orch. C«P« Benins. 120; O'Brien in Gard. Chron. 1888 II, 696- 7 c. xyl. opt. ** 98 - - Orchis camea Dry and. in Ait. Hort. Kew. edL 137, 294. Cap der guten Hoffnung. Cap-Halbinsel bei Wynberg u. Hotten- tottsholland, ferner bei Fish Hoek haufig bis zu 8C0 m Hohe an- steigend, haufig gesammelt. (Drege N. 9293! Wright N. 143! und Bergius ohne N.! etc.) 29. Satyrium candidum Lindl. Tuberidiis ovatis acutis 4 cm longis basi 2,5—3 cm diam. caule basi 1 cm diam. yalido ad 50 cm alto, foliis 2 humistratis late v. transverse ovatis acutis ad 10 cm longis 10—12 cm latis albi-marginatis, additis foliis minoribus 3 oclireatis amplis acutis in scapo, spica longa (interdum dimidium totiiis plantae occupante) densiflora cylindracea multiflora, bracteis Oblongi-lanceolatis acutis arete' reflexis quam flores longioribus. Sepalo dorsali lineari-oblongo obtuso, lateralibus divergentibus subsimilibus acutiusculis, petalis linearibus angustioribus bene breyioribus, labello amplo galeato, apice reflexo obtuso, margine subundulato, dorso carinato, calcaribus quam ovarium sesquilongioribus; labio stigmatifero transverso quadrangulo supra rotundato marginato, labio ro- stellifero triangulo et antice tridentato. — Flores albi odori, sepala 1 cm longa, petala vix 8 mm, labellum 1 cm longum et latum, calcaria fere 3 cm longa. — Satyrium candidum Lindl. in Bot. Beg. (1838) misc. 153. Id. G. et Sp. Orch. 339; Bolus Journ. Linn. Soc. XXV (1889), 191 et Orch. Cape Benins. 121. — Sat. 'utriculatum Sander in Linnaea XIX (1817), 81; Bchb. f. in Walpers Annal. Ill\ 799. var. minus Sond. 1. c. 85, Differt caule bumiliore ad 10 cm alto floribusque mi* noribus. Cap der guten Hoffnung. Cap-Halbinsel ziemlich haufig •» Tafelberg bis zu 800 m H5he. Herbar. norm. Austr.-Afric. (Bolus N. 158!) Swellendam (Garndt!), ohne Angabe des Standortes (Ber gius! Leibold!). Bei Gnadenthal und Riebeck’s Casteel (Dreg N. 1257a!) - Fast von alien Sammlern gefunden. (Harvey N. !«• Zeyher 1550! Bolus 4331!) Zwischen den Aufbtthen der ersten und Ietzten BlUten sC J el ” eine lange Zeit zu vergehen. Das Exemplar von Bolus N. 168 ha am Grande des Bltitenstandes auf'springende Kapseln, an der bpi aber BlUten, welche sich eben offneten. 30. Satyrium membranaoeum Sw. Caule 30 45 cm alto valido, foliis 2 magnis suboppositis humistra fere orbicularibus cordatis 9—10 cm longis et latis, squamis scariosis v. membranaceis oclireatis acutis imbricantibus in scapo, spica 5—20 cm longa pauci — multiflora plus minus densa. bracteis sub anthesi reflex is oblongi-lanceolatis acutis 2 cm longis quam flores brevioribus. Sepalo intermedio ligulato, lateralibus obovati-oblongis latioribus omnibus obtusis, petalis linearibus margine undulatis et a medio apicem usque laceris, labello cucullato, lamina apicali lacerodentata, calcaribus longis quam ovaria fere ter longioribus, labio stigmatifero obovato; supra subbipartito margine minute denticulato, labio rostelli- fero utrinque in lobum rliombeum antice aeutangulum aucto, medio in processum complicatum antice spatbulatum producto, appendice utrinque juxta antheram apice bilobulo, glandulis angustis semilunatis, caudiculis longis. — Flores inter majores generis, omnes partes 1 cm longae, calcaria 3 cm. Salyrium membranaceum Sw. in Vet. Acad. Handl. Stockh. XXI [180°), 216 ; Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 335. — Hue. Sat. princeps Solus in Book. I c . PI. t. 1729. Cap der guten Hoffming. (Burehell N. 6788, N. 6845, N. 4153, brege N. 2207, Bolus Austr.-Afr. leg Scully N. 5913! und 5914! Cooper Nl 384 *) Im stldwe li !. n Capland bei Riversdale. (Rust N. 648!) (Bolus X. 5929! = Sat. princeps Bolus.) An den zahlreichen den Stengel dicht deckenden Scheiden und den gezahnten Petalen leicht zu erkennen. 31. Satyrium maculatum Burch. Gaule 20— cm a ^o, foliis 2 magnis suboppositis humistratis orbiculari- bns ol)tu sis 6—10 cm longis et latis, foliolis vaginantibus ob- tusis v. acutis 5—6 in scapo, spica 10—20 cm longa pauci— multiflora satis densiflora, bracteis oblongi-lanceolatis deflexis 2;5 cm longis 5—8 mm latis scariosis. Sepalo intermedio petalisque minoribus lanceolatis, sepalis lateralibus oblongis omnibus obtusis v. obtusi-acutatis, labello plane cucullato, j*mma apicali lata apice emarginata, calcaribus longissimis nhformibus quam ovarium fere ter longioribus; gynostemio satis longo, labio stigmatifero subquadrato v. transverse ob- l°»go pulvinato, labio rostellifero breviore trapezoideo antice tndentato, dentibus brevibus. — Flores pallide rosei intensius puuctulati, omnes partes 1 cm longae, calcaria 3 cm longa. 680 — Satyrium maculatum Burchcll ex Lindl. G. et Sp. Orch. 337 (G»- tal. geogr. N. 6854)] Bolus Orch. South Afr. 11. 16. — Hue Sat. longi- colla Lindl. G. et Sp. Orch. 335 ex N. E. Broum in Gard. Chron. 18S5 n, 33i. Cap der guten Hoffnung. (Burchell ohne Standortsangabe N. 6854!) Zwartkoprivier (Ecklon und Zeyher!), Ausserdem Drege N. 2206b! Krebs N. 350! Mund ohne N.! Bolus Austro-Afr. Js T . 2471?! Schlechter N. 5940! 32. Satyriumgracile Lindl. Catapliyllo 1 magno subfoliaceo in basi caulis, foliis 2 suboppositis oblongis obtuse acutatis ad 10 cm longis 3 cm latis, scapo gracili 30—40 cm alto, foliolis bracteiformibus distantibus 3—4 lanceolatis acu- minatis in scapo, spica laxiuscula pauci—pluriflora, bracteis ovatis acuminatis deflexis quam flores longioribus supra comosis. Sepalo intermedio lineari. lateralibus late linearibus apice pan* lum dilatatis, petalis angustioribus linearibus sepalo intermedio aequalibus, labello excavato (nec tamen proprie cucnllato) antice acuto crispulo intus papilloso, calcaribus filifonnibns alte descendentibus quam ovarium multo longioribus; gyno- stemii pede gracili, anthera postice carinata, caudiculis brevi- bus, rostello rhombeo, processu stigmatifero late oblongo ob- tuso utroque complicato. — Flores rosei, inter miuores, sepala labellum 4—5 mm longa, petala aequilonga angustiora, caria 2 cm longa v. imo longiora. Satyrium gracile Bindley G. et Sp. Orch. 338. Madagascar (Dr. Lyall in herb. Lindl.) Betsileoland (Baro 214, 215!) Central-Madagascar (Baron N. 2283!) — Comoren, Grde. Comoro (Boivin!) 4. Coriophoroidea. Sepala petalaque pro floribus minuta quam labellum semper multo minora, calcaria ovario aequilonga rarius breviora rarissime longiora. Bulbi hornotini foliis 1—3, plerumque - instructi, bulbi anni praecedentis floriferi, caules floriferi vagbu plus minus foliaceis vestiti. Africae orientali (praesertim picae) omnes species hujus sectionis indigenae. Ich hatte es vorgezogen, die Abteilung nen, denn eine sehr grosse Anzahl der hier Bind schwache Variationen der Art, welche als 691 langst gut bekannt ist. Der Name ware aber eineraeits zu nichts- aagend und andorerseits falach, denn manche Satyrien haben noch viel kleinere Bltiten und ich habe deshalb den Namen einer nahe- atehenden gut bekannten Art gewahlt. Die Abteilung gehQrt apecieli Ost-Afrika an, und iet dort auf den Berghalden ein Reprasentant unse- rer Wiesen-Orchideen, im Habitus durchaus, aebr oft in der Farbe und — leider — in der Variabilitat. Ich bin peraonlich sehr geneigt ge- wseen, bei weitera die meisten Arten als Sat. parviflorum anzuaehen, ala Seitenattick zu Sat. nepalenae, aber wahrend wir von letzterer Art ein ao ttberreichlichea Material haben, urn die gauze Reihe zwiachen Kenntuiss dieaer oatafrikanischen Reihe noch niclit annahernd voll- itandig. Ich halto es in diesem Falle, wie in alien analogen, f(ir das kleinere von zwei Uebeln, einige schlecht motivierte Arten vorlaufig be8te'nen zu lasaen, ala durch Einziehuug dieaer und Auf- atellung einer zu elaatischen Diagnose nomenklatorische und aonatigo I nklarheit zu achaffen. Fast alle Arten aind im Vergleich zu denen dea Caplandea neueren Datums, entaprechend ^ termedio et petalis aequilongis paulum curvatis lineari-o ov ^ omnibus obtusis, sepalo intermedio et petalis manifeste, lateralibus obscurius papillosis, labello cucullato ca ^ a ,°’ ] a mina apicali bilobula, orificio supra transverso infra ( s versus) angustato, calcaribus filiformibus quam ovanum — 686 -~ lougioribus. Sepala petalaque 3 ram, labellum 3,5 mm, calcaria 10 mm longa; gynostemio brevi, labio stigmatifero late trans- verso supra margine tridentato, labio rostellifero trilobo, lobis lateralibus minutis, intermedio ovato carnoso prosiliente. — - Febr. SUdost-Afrika. Transvaal, Distr. Lydenburg bei Spitzkop. (Uni¬ corn" Dr. Wilms Nr. 1370!) Die Pflanze ist durch die unverhaltnissmSssig grossen sehr dDnnen Laubblatter ausgezeichnet, der dUnne Schaft tragt 2 sehr kurze weit entfernt gestellte Blattchen und eine kurze etwa lObltt- %e Ahre ziemlich kleiner Bltlten. Die Pflanze ist sonst wenig charakteristisch, es ist mir abor nicht gelungen, sie mit einer der bisher beschriebenen zu identificieren. Herr Dr. Wilms, welcher viel auf Spitzkop bei Lydenberg gesammelt hat, fand nur dies eine lemplar, nach welchem die obenstehende Beschreibung entworfen wurde. 37. Satyrium chlorocorys Rclib. f. Tuberidiis oblongis subcylindraceis satis tenuibus, caule ad 30 cm alto, basi triphyllo, foliis oblongis apiculatis v. acutis ad 8 cm lon- gbs ad 3 cm latis, foliolis 2 minoribus in scapo, spica pauci- ora (—10), bracteis ovatis v. oblongis acutis deflexis, inferi- oribus 1,8 cm longis. Sepalo dorsali petalisque paulo an- gustioribus linearibus apice paululum dilatis. Sepalis sub- acatis multo latioribus semioblongis, omnibus obtusis margine tomutissime (sub lente satis yalido) papillosis, labelio profunde cucullato fere semiclauso, margine supra reflexo crenulato, amina apicali proprie dicenda nulla, ostio papilloso, calcaribus nnibus ovarium superantibus; processu stigmatifero subqua- v. trapezoideo margine superiore medio leviter inciso, processu rostellifero obscure anchorifero addita utrinque la- me an tice bipartita. — Flores mediocres. Sepala 3 mm, 1* a |a 2 mm longa, labellum 5—6 mm, calcaria 1,3 cm longa, °varmm non glandulosi-pubescens. — Novemb. II Morocorys Echb. f. ex Oliv. Trans. Linn. Soc. ser. 2, k<*J J n ° men!): Rolfe in FL Tr °P *fr. VII , 268. - Hue Sat. Vol- "Schicchter in Engl. Jahrb. XXIV (1897), 425 et Eolfe l. c. 267. Bn* ft eutsch Dat-Afrika. Kilimandjaro zwischen Marangu und dem ■ ach 1900— 2800 m (Johnston N. 182! Meyer N. 199 in Mus. Berol.!) ch babe auf&njrlich geglaubt, die Pflanze mit Satyr, brachy- ligen zu mUssen, sie unteracheidet sich aber — 686 durch dan nicht zugespitzte Labellum und scbwachere erst unter star¬ ker Lupenvergrosserung sichtbar werdende Behaarung dcr Sepalen und Petalen und durch die vollig verschiedene Form des Rostellums, ausserdem ist das Ovarium absolut (auch unter starker Vergrfisse- rung) glatt. 38. Satyrium eriostomum Lindl. Caule ad 50 cm alto basi, foliis 3 oblongis obtusis acutisve in basi ad 12 cm longis ad 5 cm latis, foliolis multo miuoribus decrescentibus in scapo, spica longa satis densiflora multiflora interdum 30 cm longa, bracteis e basi ovata longe acuminatis ad 2,5 cm lon¬ gis sub anthesi reflexis quam flores longioribus. Sepalo dor- sali petalisque paulo minoribus villosis, lineari - spathulatis, sepalis lateralibus multo majoribus energice falcatis semilunatis obtusis („semiorbieulatis“ Lindl.), labello galeato non carinato, lamina apicali nulla, margine reflexo apice acuto, orificio pi- loso, calcaribus filiformibus ovarium paulo superantibus, labio stigmatifero oblongo supra retuso leviter concavo, labio ro- stellifero tripartito, parte mediana obscure ancliorifornu. — Flores inter mediocres generis, sepala 3—4 mm longa, petala vix 3 mm, labellum 5 mm, calcaria 1—1,2 cm longa. — Octob., Novemb. var. sqmmatum Sonder. Caule vaginis foliaceis ovatis acutis imbricatis vestito. Satyrium eriostomum Lindl. G. et Sp. Orch. 1838 , 342; Sender *» Linnaea XIX {184 7), 88; ibid. var. squamata. - Hue Sat. . JRchb. f. in FI. 1881, 328. Cap der guten Hoffnung. Bei Uite (Ecklon und Zeyher! Mund und Mairc N. 127!), Natal (Sanderson Wood N. 1185! burg (Atherstone obne N! Dr. Wilms N Der Name .eriostomum* enthalt haarung ist dazu nicht dicht genug. ihage, in dei !, Cooper N. u Zuurebergen, 3619! U’Owan N!) bei Lej'd«- 1879!) sine tlbertreibung, 39. Satyrium parviflorum Sw. Caule 40-90 alto, foliis in basi 2—3 ovati-oblongis obtuse acirtafcis 15 cm longis ad 8 cm latis, cataphyllo 1 magno in in ™* vaginisque in scapo paucis satis amplis acutis, spica mu ti densiflora interdum longissima (40—50 cm), bracteis ov 687 lanceolatis acuminatis deflexis quam flores vix longioribus circ. 1 cm longis margine minute ciliatis. Sepalis lateralibus obo- vati-oblongis, intermedio ligulato, petalis lineari-spathulatis, omnibus obtusis et fere aequilongis, labello multo majore ga- leato carinato, margine revoluto apice acuto, calcaribus fili- formibus ovario aequilongis, labio stigmatifero subquadrato magno, labio rostellifero multo breviore tripartite, parfitioni- bus lateralibus parvis antice aeutangulis utrinque sinum for- mantibus, partitione intermedia triloba excavata protensa. — Flores carnei inter minores generis, labellum 5 mm, sepala lateralia vlx 4 mm, petala et sep. intenn. vix 3 mm longa, calcaria 6— 7 mm. Satyrium parviflorum Sw. in Iiongl. Vet. Acad. Eandl. XXI {1800), 216 ■ ~ Sat - cassideum Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 341. - Sat. densifto- rum Lindt. 1. c . 340. — Diplecthrum parviflorum Peri. Syn. II {1807), 509. Cap der guten Hoffnung. (Burchell N. 3854!) — Natal (Natal uovernm. Herb. Wood ohne N!) Die Pflanze ist dem Sat. eriostomum Lindl. sehr ahnlich, unter- scheidet sich aber durch das Rostellum. Dies Organ zeigt die haufig vorkommende Teilung in 2 sehr kleine annahernd rhombische vorn spitzwinkelige Seitenlappen und einen mittleren Teil, fUr welchen ,Ch keineu besseren Vergleich finde als die bekannte Figur des Treff auf den Spielkarten. Auch bei dieser Art ist die Dauer der Bltitezeit eme lange, sicher mehrere, vielleicht viele Monate betragende; an dem *j US atal stammenden Exemplar Wood’s fanden sich an der Basis 68 8ehr lan gen Bltitenstandes offene Kapseln, an der Spitze noch anz unentwickelte Knospen. Das Exemplar war im April gesammelt. enauere Angabe Uber die Bltitezeit vermochte ich nicht zu finden. 40. Satyrium minax Kolfe. Tuberidio longo napi- °nm, radicibus crebris, caule ad 100 cm alto squamis medio ® caule foliaceis appressis supremis bracteiformibus vestito, °bis^ in tuberidio liornotino' 2, catapliyllis 2 infrafoliaceis r etusis acutis, foliis e petiolo lineari sensim dilatatis oblongis acutis cum petiolo 25 cm longis medio 5 cm latis, spica longa *■0—30 cm longa divitiflora, bracteis deflexis lanceolati-ovatis ^cuminatis margine minute papillosis. Sepalo intermedio obo- * 0 ’ lateralibus similibus sed majoribus fere spatbulatis, pe- multo miuoribus liuearibus crystallini-papillosis, labello 0 °so profunde cucullato supra carinato margine revoluto 683 apice leviter crenulato, calearibus duplo longioribus corfluam instar ascendentibus antice curvatis! — Fiores parvi, sepala 5 mm longa, petala labellum vix aequilonga, calcaria 1—1,2 cm longa; labellum et calcaria alba rosei-suffiisa, sepala petalaque alba, caulis rubeseens. Satyrium minax Bchb. f. Ms. in herb. Kewensi et A. Bolfe in It Trop. Afr. VII {1898), 268. — Sat. elongatum Bolfe l. c. 268. Tropischea Ost-Afrika. (Blantyae ohne N.!) Nyassaland (Buchanan N. 188!) Ruanda am Kirunga Vulcan (Graf Goetzen!) Es mtisste streng genommen heissen: Sat. minax Rchb. f. Dieser Name findet sieh im Royal Herbarium mit Roichenbach's hand- Bchriftlicher Notiz. 41. Satyrium brachypetalum A. Kich. Tube- ridiis oblongis obtusis 3 cm longis 2 cm diam., caule 40—50 cm alto praesertim basi folioso, foliis plerumque 3 oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis ad 12 cm longis ad 4 cm latis, foliis minoribus compluribus vaginantibus sese partim tegentibus in scapo, spica satis densa pluri—multiflora, bracteis oblongi-lan¬ ceolatis deflexis quam flores paulo longioribus 2 cm longis- Sepalo dorsali petalisque lineari-obovatis, sepalis lateralibus semiobovatis subfalcatis obtusis, omnibus margine manifesto glandulosi-fimbriatis, labello galeato postice carinato antice semiaperto, lamina apieali nulla, calearibus tenuibus ovarium in costis glandulosi-pubescens aequantibus; processn stigmati* fero (v. stigmatis labio superiore) erecto emarginato, processu rostellifero acutato. — Flores mediocres, sepala petalaque 3 mm longa, labellum 8—9 mm, calcaria 1,5 cm longa. Satyrium brachypetalum A. Bich. Tent. FI. Abyss. U (1851), 2 t. 90; Bchb. f. in Walp. Annul. Ill, 5S9 ; A. Bolfe in II lrop. Afr - VII, 272. - Hue Sat. Kraenzlinii Bolfe l. c. 269. . Abyssiuien. Tigre. Berg Heja bei Adanah 3000 m (ScbinjP N.650!) Share (Quartin-Dillon!) Tebra Tabor 2800 m (Schimper 1297 a-; Deutsch Ost-Afrika, Kilimanjaro bei Marangu (Volkens N. 999!) Es ist eitel Haarspalterei, aus Sat. brachypetalum A. Rich- schiedene Arten machen zu wollen. Ich babe a. Z. mit gutem dacht die Volkens’sche Pflanze als brachypetalum bestimmt- grossen Mengen Schimper'scher Hlanzen, welche ich in Berlin Haris gesehen habe, mussten mich in der Ansicht bestark^ habon,die deu gesamten oetaMkanischei^Hochgebirgen gemeinsaffl i* L 42. Satyrium Buchan an i A. Rolfe. Cataphyllis in ima basi 2 ochreatis obtuse acutatis, foliis 2 in basi caulis florentis ad 60 cm alti, foliis oblongis v. obovatis acutis ad 1,r > CU1 longis ad 7 cm latis, foliis 1 v. 2 minoribns in medio scapi, vaginis 6 in superiore parte arete adpressis acuminatis acutisve, spica multiflora cyliudracea plus minus congests ad 15 cm longa, bract eis sub antliesi deflexis ovatis acuminatis, rliaelu ovariisque glabris, Sepalo dorsali petalisque linearibus, sepalis lateralibus anguste oblongis lignlatisve, omnibus aequi- longis obtusis leviter divergentibus, labello breviore ovato cochleato baud profunde excavato simpliciter acuto, a sepalis petalisque omnino sejuncto, calcaribus ex orificio amplo sensim nttenuatis ovarium aequantibus ; gynostemio labellum omnino aequante, stigmatis lobo superiore crasso maximo, pollinis massis magnis, rostello angusto. Flores rubri, sepala petala labellum 5 mm longa, calcaria 1,3 cm, bracteae 2—2,3 cm. Satyrium Buchanani Bc/tb. f. Ms. in herb. Kew.; A. Bolfe in il. Trop. Afr. VII (1898), 270. — Hue. Sat. densum Bolfe l. c. 270 et Sat. K'rkii Bolfe l. c . 271. 43. Satyrium c o r i o p h o r o i d e s A. Rich. Tnbe- i»ui> magnis globosis 2—3 cm diam., eaule validissimo ad J* 20 m a ^° basi 2 cm diam. foliis caulis non floriferi oblongi- nceolatis obtuse acutatis cum cataphyllis grandescentibus ad 25 tm Wis ad 6 cm latis, foliis caulis floriferi miuoiibus oblongis obtuse acutatis amplexicaulibus ochreatisve spieam attiugeutibus 5—io cm longis ad 4 cm latis, supremis aequi- ac lo ngis, spica longa multiflora interdum longissima t'~40 cm), bracteis ovatis acuminatis Acres superantibus de- flexis 1,5—2 cm longis. Sepalo intermedio petalisque lineari- bus apice paullulum dilatatis obtusis, sepalis lateralibus inulto majoribus falcaiis (fere forcipatis) apice obtusis, labelli galea subcompressa margine anteriore reflexo apice acuto, orificio alto, calcaribus leviter compressis obtusis ovarium in costis pilosum non aequantibus; gynostemio satis brevi, labio stigma- tifero subquadrato margine erosulo maniieste bipartito, latio rostellifero vix aequilongo acuto. — Flores pulchre purparei, sepal, intermedium et pet ala 3 4 mm, galea 7 mm, calcana 12 mm longa. Satyrium cwiophoroid.es A. Rich, in Ann. Sc. Rat. Sir. 11. {1840), 274 t. 18 fig. 3 ft Tent. FI. Abyss. II, 298 t. 89 ; Rchb. f. *'« Walp. Ann. Ill, 589. - Sat. macrostachyum Hochst. in Schimp. PI Abyss, sect. 3 , N. 1606. — Sat. sacculatum Rolfe in Flor. Trop. Afr. VII, 266. Abyseinien. Prov. Sana bei Dochli (N. 1606!) Bei Dschan Meda (N. 1297!) Bei Debra Tabor (N. 126:4!) Bei Sanke Berr obne N! B 01 Mariam N. 697!) Alle von Schimper gesainmelt. - British Oat- Afrika. Ruwenzori; Batagu in 3300 m H6be (Sc. Elliot N. 7064.) Nyamwamba in 3300 m (Sc. Elliot N. 8097.) Die Pflanze variirt je nach der Hohe dea Standortea an GrSsae idler Teile ganz ausserordentlich, die aus Britisch Ost-Afrika *e.gen keine specifiachen Pnterschiede von den abyssiniachen. Di 0 » a tional spurs*, welche Herr Rolfe hier und bei S. shirense^efuu kugeligen Labellum aich 5fter zu bilden pflegen. 44. SatyriumSchimperi Hochst. Tuberidiisoto- vati-oblongis 2—8 cm longis 2 cm crassis, caule ail 4 alto, foliis plerumque 2 basilaribus oblongis ovatisva ^ ad 12 cm longis 5 cm latis, vaginis in scapo 2—3 lanteo acutis distantibus supremo acuminate, spica longiuscu a densiflora pauei—multiflora, bracteis ovati-lanceo latis acW ^ l)US quam flores paulum longioribus, reflexis. Sepalis latei ^ semiobovatis subtalcatis infra acutis, petalis mult° . mlI ^ ibus sublalcatis lineari-obovatis, sepalo intermedio aequali, oin “ alte connatis obtusis et minute papillosis, labello mlllt °.^ lil)US galeato, toto margine reflexo crenulato apice acuto, ca tenuibus vix dimidium ovarii aequantibus, labio stigm a ^ subquadrato supra subbilobulo, labio rostellifero trilo > lateralibus parvis rliombeis acutangulis lobo intermedio pro- tenso scntellato crasso medio sulcato. — Flores minuti pro gen ere, sepala lat. vix 5 mm, intermedium et petala vix 4 mm, labellum G mm, calcaria 6—7 mm longa. Satyrium Schimperianum Hochst. in Schimp. PI Abyss, sect. 2, X. 1185', A. Rich. Tent. PI. Abyss. II (1851), 300 t. 91-, Rchb. f. in Walp. Annal. Ill, 589; Schweinf. Beitr. FI. Aeth. 293. Abyssinien. Bei Enschedcap (N. 1185!) Bei Mobattera Mariam, 2S00 m (N. 1252) (1262?)! Bei Debra Tabor, 2800 in (N. 1331!) Auf dem Berge Medsclia 3000 m (N.650I) — Alle von Scliimper gesammelt. Die Pflanze hat den allgeineinen Habitus des alten Sat parvi- florum Sw., unterscheidet sich aber habituell durch einige achein- bar wenig belangreiche Merkmale, welche alien Exemplaren zu- kommen. Sie aind alle atreng zweiblattrig, die Blatter stehen stets 6 cm tlber dem Boden, ihre Groase variirt nur um halbe Centimeter- Der Schaft hat stets 2 hochstena 3 ScheidenblUtter. Wichtiger ist das Rostellum, deasen mittlerer Lappen ziemlich dick (fast schild- formig) und in der Mitte gefurcht ist. Die ttbrigen Merkmale sind 44a, Satyrium zombense A. Rolfe. Caule graeillimo ad 65 cm alto distanter foliato, foliis basilaribus lanceolatis acutis basi vaginantibus ad 20 cm longis 2—3 cm lat is de- crescentibus, spica longiuscula 8—9 cm longa haud ita densa, bract eis ovati-oblongis acutis v. acuminatis sub anthesi non deflexis margine minutissime ciliatis quam flores sublongiori- bus, ovariis necnon rbachi dense setosi-pilosis. Sepalo dorsali oblongi-ligulato, lateralibus plus duplo latioribus obliquis ob- longis obtusis, petalis linearibus quam sepalum dorsale bene angustioribus omnibus dimidium usque connatis, labello late ovato baud profunde excavato, parte apicali transverse oblonga medio apiculata, calearibus medium ovarii aequantibus obtusis labello aequilongis; gynostemio perbrevi galeam omniuo occupante, antherae loculis rostello quadrato bene sejunctis. — Flores c «rte purpurei, parvi, sepala petala labellum subaequilonga nun longa. Satyriu Bnc S. occul 1600— - zombense A. Rolfe in FI. Trop. Afr. Vll (1898), 273. - on Rolfe et S. Nutti Rolfe l. 1. c. c. 273. Mxika. Kamboli, Sttdwestkttste des Tanganjika Sees (Nutt ohne N.!) — 692 — Nyassaland; Shire Hochland, Gipfel des Zomba (Buchanan N. 304!) = Sat. zombense Rolfe. - Nyassaland ohne gennueren Standort (Buchanan N. 287) Sat. occultum Rolfe. Die Pflanze erinnert im Habitus und in der Grosse der Bliltcn an eine kurzspornige Form von Gymnadenia conopsoa. leh stelle sie an das Ende der s Parviflora“, zu denen sie schliesslich noch die meisten Beziehungen hat. Es 1st ein ziemlich appart auaaehen* gabe von Sat! Schimperi Hocbst., mit welchem sie trotz allcr Ab- weichungen bei genauer Untersuchung vieles gemein hat. Ba i? ganz unmbglicb, aus dieser Art 3 zu machen, wie Herr Rolfe dies gethan hat, seine 3 Diagnosen sind 3 nahezu wortliche Wider- holungeu. Dass gewisse Teile urn V 4 einer englischen Linie in der GrOsse differieren, ist doch kein Speciescharakter. Ich habe e» Namen der ersten der 3 auf Seite 273 (VII das Flora of Trop. Africa) erwahnten Arten angenommen und die beiden folgenden als Syno- nyma eingezogen. 45. Satyrium rupestre Schlechter. Tuberidiis 2 cm longis 1 cm crassls horizontalibus (an semper?) caDe 15—20 cm alto tenui, foliis 3—4 basilaribus ovatis v. ova i oblongis obtusis ad 7 cm longis ad 3 cm latis, supenore multo minore et acutato, scapo vaginis 3 ringentibus das Rostellum hat die oft vorkommende Dreiteilung mit stark wickeltem oben gefurchtem Mittelteil. ■ 59. Satyrium Hallackii Bolus. 0*b***£ lido ad 50 cm alto folioso, foliis ovati-lanceolatis acutis llia ad 20 cm longis 6 cm latis, superioribus lanceolate vagin&ntibus imbricantibus scapum dense vestientibus, ORCHIDACEARUM G E N E It A E T SPECIES EXPOgriT FRITZ KRAENZLIN. /& Bumm. MAYER & Mi l.LER, cylindracea densissima ad 12 cm longa, bracteis ovatis acu- minatis sub anthesi patulis (non deflexis) — 3 cm longis quam, flores longioribus. Sepalo dorsali ligulato obtuso, lateralibus majoribus oblongis, omnibus obtusis apice extus cartilagineis, petalis bene minoribus anguste linearibus obtusis, labello pro- timde cucullato apiculato, calcaribus filiformibus quam ovarium longioribus: gynostemio brevi, labio stigmatifero subquadrato marginato, labio rostellifero' tripartite, partitione media trian- ?nla acuta basi bituberculata. — Flores pulchre pallide rosei, sepala 5 mm longa, petala 4 mm, labellum fere 5 mm, calcaria 1,2 cm longa, bractearum apices rosacei. — Decembri. Satyrium UaUackii Bolus in Journ. Linn. Soc. XX {1884), 476 et « Ca f )e Lenins. 128 t. 29; N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 , , 3ol. Sat. foliosum Lindl. G. et Sp. Orch. et var. helonioides ( dif - ert bracteis panto brevioribus et sepalis petalisque mayis obtusis) est me judtce mera forma. ' Ca P dcr g«ten Hoffnung. Cap-Halbinsel. (Pappe N. 65, Mund! ergius! Zeyher 1556) herb. norm. Austro-Afr. (Bodkin N. 6092! und WOwan N. 948!) Ferner Burchell (N. 4372 und 4879) ex Bolus 1. c. 60. Satyrium Beyrichianum Krzl. n. sp. anta pusilla babitu Sat. longicaudae Lind!, minoris. folia esont. Scapo 16 cm alto sqamis alte vaginantibus acuminatis 'estito, spica congesta pauciflora, bracteis lanceolatis acuminatis margine minute papillosis ciliatis 2,5 cm longis. Sepalis pe- ^isque anguste oblongis medio dilatatis, lateralibus paulum 0 ^uis, labello cucullato apice in laminam brevem obtusam j^argine minute crenulatam aucto intus calvo, calcaribus quam « ellum paulum longioribus tenuibus; labio stigmatifero cora- P cato supra emarginato manifeste bilobo, rostello multo Ion- gwre in rostrum longum attenuatum triangulum protracto, ,. in pede gynostemii nullo. — Flores illis Sat. longicaudae ln dl. similps sed paulisper majores, calcaria breviora, sepala * IDm ’ pe,a,a 6 mm, labellum 8—9 mm, calcaria 1,5 cm longa. Sildost-Afrika. Pondoland; Grasland, 30- 200 m (Beyrich N. 374!) — ?06 61. Satyrium 1 o n g i c a u d a Lindl. Caule elato ad 50 cm alto crasso basi catapliyllis amplis ochreatis obtuse acutatis 8—9 cm longis vestito ceterum apliyllo, foliis 2 mag- ms e bulbo juniore hujus anni obovati-oblongis obtusis 15 ad 20 cm longis, scapo spicam usque foliolis lanceolatis obtecto, spica ipsa longa 20 cm et ultra densiflora cylindracea multi- flora, bracteis ovatis acuminatis margine puberulis sub antliesi energice reflexis quarn flores sublongioribus supra comosis. Sepalis obovati-oblongis lateralibus patentibus, petalis lineari- bus margine pilosulis omnibus obtusis et basin usque liberis, petalis apice paulum revolutis, labello amplo cucullato intus papilloso, lamina apicali subquadrata erosula, calcaribus tenui- bus longissimis quam ovarium breve plus duplo longioribus; labio stigmatifero obovato obtuso, labio rostellifei o trilobo, lobo intermedio producto cochleato obtuso, dente prosiliente in fronte ad basin gynostemii. — Flores pallide rosei, sepala petals labellum 8 mm, calcaria 2 cm longa. — Jan.—Febr. Satyrium longicauda Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 337 ; Solus Orch. South Afr. 1. t. 70. Sttd-Afrika. Copland. Grahamstown (Glass) Katberg in 1380 m (Scully N. 394 = herb. norm. Aust. Afr. N. 13721) Tcmbulaml, 750 m (Baur N. 93!), Pondoland, 60 m (Tyson N. 2603! Bachm*nn N. 395! 399! und 408! bei Korogha (Tyson S. 1037!). . Der kurze spitzwinkelige Zahn an dem Fusse der S.lulo i sehr bemerkenswert. Der mittlere Teil des Rostellum bildet einei kurzen tiefen Lbffel. 62. Satyrium neglectum Sclilechter. .Cauleval* 50—60 cm alto aphyllo vaginis cucnllatis acuminatis teeto, 2 radicalibus e gemma distincta ad basin caulis erecti-paten tibus ovatis acutis 15—25 cm aids, spica densa cylindracc^ multiflora, 20—30 cm longa, bracteis lineari-lanceolatis acn^ flores multo superantibus, inferioribus reflexis, supenoi erectis; sepalis petalisque subaequilongis, basi tantuni con ^ revolutis, sepalo intermedio petalisque linearibus obtusis, seP* * lateralibus ovati-falcatis obtnsiusculis 0,4 cm longis, postico eucullati-galeato dorso perspicue carinato, apicula subquadrata apice rotundata, calcaribus dependentibus n i o bus acutiusculis, ovarium dimidio superantibus; gynostemio gra — ?0? cili, rostello basi subqradrato apice trilobo, lobis lateralibus dentiformibns acutis, mediano unguiculato semiorbiculato defiexo medio sulcato, lobo stigmatifero semiorbiculari rostello bre-1 viore.“ [Species milii non visa]. V r ^ aty / ium ne 9^ctum Schlechter in Engl. Jakrb. XX {1895) Beibl. .In locis humidis montium prope Clydesdalo Jan. 1886 alt, 8500 ped. (1600 m); in graminosis mentis Currie, Griqualand orien¬ tals Mart 1883 alt. 5500 ped = 1800 m (W. Tyson N. 1887). Loraati In clivis graminosis summi montis Mpome prope Houtbosch, Mart 1894 6400 ped = 2130 m. (R Schlechter.“) Li dl^d Alt Unterache5det sich nach dem Autor von 8. longicauda tOckgerollten Sepalen und Petalcn. Bolus hat iu Orch. South. Africa • t <0 s^inerseits anerkannt, dass er die Pflanze fQr eine Art halte. 63. Satyrium ocellatum Bolus. Caule50—100cm a *° satis valido, foliis basilaribus oblongi-lanceolatis acuminatis v * acutis basi vaginantibus ad 20 cm longis ad 5 cm latis m°x in vaginas lax as acutas decrescentibns, spica densa multi* 0ia cylindracea, bracteis lanceolatis sub anthesi deflexis acuminatis flores paulum superantibus. Sepalo intermedio ligu- ato obtuso, lateralibus ellipticis apice incrassatis obtusis, petalis anceolatis acuminatis sepalo mediano aequilongis, labello eat0 semispbaerico carinato apice acuto, calcaribus gracilibus quam ovarium plus duplo longioribus; labio stigmatifero pul- |iuato fere semiorbiculari crenulato, labio rostellifero trilobo, 0 0 antic0 rliombeo acutato, lobis lateralibus semirbombeis int 106 acu * an £ u ^ s » ca ^° utrinque pone basin antberae. — Flores inj-r mediocres, albi rosei suffusi v. purpurei, sepala et petala cm, labellum 1 cm, caicaria 2—2,5 cm longa. Aug.—Mart. f“' yriww ocellatum Bolus. Orch. South Afr. I. t. S3. *tad Und SQdost Afrika. Cap-Colonie (Flanagan N. 627); Kok- ’ * 540 m (Tyson N. IL91). — Natal, (Wood N. 3415!). — Trana- N 620i C - Pretoria J 1300 ™ (Me Lea N. 3095), Johannisburg (Hall _ 20 111 berb. Bol.) bei der Stadt Lydenburg (Dr. Wilma N. 1360!) 0rt Elizabeth (Burchell N. 4372? 4379? 4387) ex Bolus 1. c. — Tropical Region (Herb. Culver N. 36!) g r g Dle Abb ‘ldung in dem Werko von Bolua stellt die BlQten 9Gr dar » aU ieh sie in Wirklichkeit fand. Nach dem Herbar- exemplar Culver N. 36 zu urteilen, macht die Pilanze den Eindruck einer sehr Uppigen, breitblattrigen Gymnadenia conopsea var. densi- flora. Der Beinamo ..ocellata* ist sell we r verstandiich, da Angen- flecke — stricto sensu genommen — nirgend vorkommen. Herr Bolus citiert sowolil zu dieser Art ais zu seinem Sat. Hallackii die N. 4372 und 4379 der Sammlung Burchelfs. Ich habe sie auf N. 59 bezogen und bier unter ? citiert. 64. Satyrium a m o e n n m A. Rich. Tuberidiis ob- longis v. subcylindraceis obtusis, foliis 2 suboppositis basilaribus ovati-oblongis acutis ad 8 cm longis ad 5 cm latis, caulinis multo minoribus decrescentibus valde distantibus, caule ad 20 cm alto rarius altiore, spica brevi pauciflora, bracteis lanceolatis acuminatis flores aequantibus 1,2 cm longis. Sepalis ligulatis oblongisve obtusis, sepalis duplo angustioribus oblongis acntis, labello profunde cucullato, lamellula apicali Iobuiata satis evoluta, calcaribus filiformibiis ovarium plus duplo superantibus , processu stigmatifero supra serrulato late oblongo obtnso reflexo brevi, processu rostellifero comph'cato subquadrato 0 uaiu stigma beviore. — Sepala 5 mm longa 1 mm lata, petal* 7 n longa 2,5 mm lata, labellum aeqnilongum, calcaria 2,5 cm l° n = H { ; Satyrium amoenum A. Rich, in Mint. Soc. Hist. Rat. P ar - (1828), 29 et Monographic des Orchid. lies dc France etc. ( lS ^ 8) ' ' Lindl. G. et Sp. Orch. 337 ; S. Moore in Baker FI. Maurit. 33', inJourn. Linn. Soc. XXIX (1891), 59; Cordemoye Flore He Reunion — Diplecthrum amoenum Thou. Orches lies Afr. t. 21 et 22. ^ Mauritius (Bojer), Bourbon (Balfour ohne N!), Madagascar ( Elliot N. 1981!, Dr. Fox ohne N!). |]e(1 Nach der Abbildung in Du Petit Thouars’ Werk zu ur e aind die Blatter dem Boden nicht viillig angedrttckt, die 1 also nicht den Humistratae zuzuweisen. Ea ist auf einer tropischen Insel nicht zu erwarten, daaa Blatter gebilde_ ^ welche als Wasserreservoire fUr eine trockene Jahreszeit ltJU 6. Coriifolia. Ascendentes Bolus in Orch. Cap. 1W. Benins, enceitert. ^ Plantae foliosae, folia plerumque coriacea rarius me ^ nacea, (S. odorum et pygmaeum), spicae fere semper multi e siflorae, bracteaedeflexae, labellum galeatum, calcarialongi v. longa, flores ut totae plantae satis duri v. im0 car | e deflexis recurvis, sepalis lateralibus linearibus rectis apicem versus paululum dilatatis, labello ovato plane galeato longe acutato margine apicem versus reflexo ealcaribus longis quam ovarium 2V2PI0 longioribus; labio stigmatifero oblongo v. siib- quadrato supra leviter emarginato, labio rostellifero multo bre- viore utrinque acutangulo, medio in processum rbombeum ob- tusum aucto. — Flores virides apice sepalornm saepius quasi adusti, omnes partes 8—10 mm longae, calcaria tenuissima 2,5-3 cm longa. —- Oct.—Nov. Satyrium stenopetalum Lindl. Cr. et Sp. Orch. 336; Bolus Orch. South Afr. I. t. 71 et var. brevicalcarata Bolus l. c. 1 t. 72. var. brevicalcaratum Bolus. A forma typica differt ha- bitu saepius robustiore, bracteis magnis inflatis, perianthii segmentis latioribus, „labelli ealcaribus brevioribus quam ova¬ rium vix longioribus. “ (Mihi non visa.) Cap der guten Hoffnung. Distr. Riversdale (Burchell N. 6856 und 6880, Lalande ohne N!) Forest Hall an der Plettenberg Bay (Miss Newdigate); bei Storm’s river (Scblechter N. 6095!) - Dj* var. brevicalcaratum. In der Nahe der Capstadt (Ecklon N. I 561 und 3913, Drdge N. 1260a; Pappe N. 65 und 66, Bolus N. 4560; herb, norm. M’Owan und Bolus N 691); Sir Lowrey’s Pass und bei C6res in 450 m Hohe (Bolus) und am Tulbagh Waterfall (Bolus N. 6551)* Uber die Varietat fehlt mir ein absebliessendes Urteil. Sowe^ ein solches nach der citiertej 713 — 69. Satyrium foliosura Sw. Caule 12 —25 cm alto, basi praesertim foliato, foliis basilaribus oblongis obtusis acnlisve ad 6 cm longis ad 4 cm latis, foliolis 4—5 vaginan- tibus quam internodia brevioribus in scapo, spica semper lon- giuscula in speciminibus minoribus saepius dimidium totius plantae occupante satis densiflora mnltiflora, bracteis ovati- lanceolatis deflexis acutis flores vix aequantibus. Sepalo inter¬ filed io petalisque brevioribus late linearibus obtusis, sepalis lateralibus divergentibus, majoribus obovati- oblongis, labello depresso galeato antice aperto, lamina apicali acuta erosula, calcaiibus filiformibus quam ovarium fere duplo longioribus, labio stigmatifero late oblongo v. subquadrato, labio rostelli- fero minore triangulo obtuso; gynostemio dorso late carinato. — Flores inter minores generis ochracei, sepala lateralia et labellum 5 mm, petala 4 mm, calcaria fere 2,5 cm longa. — Decemb.- Jan. Satyrium foliosum Sw. (non Lindl.) in Kongl. Vet. Acad. Handt. XXI (1800), 216; Thunb. 11. Cap. {td. Schultz 1923), 18; Sond. in Lin- «««a XIX (1817), 83; Bolus Orch. Cape Tcnins. 126. Cap dor guten Hoffnung. Cap-flalbinsel (Bergias! Mund!) Am Tafelberge in dcr Nahe des Gipfels in 1100 m Hohe (Bodkin N. 4858 herb. norm. Aust. Afr. N. 165!) Der Bciname B foIiosuni" ist nicht streng wortlich zu nehmen; * r iat verrautlich ein Contrastnamo im Vergleich mit andren gleieh- zeitig untersuchten Aden, bci welclien der BlUlenschaft nicht bo reich beblattert erschien. <0. Satyrium ligulatum Lindl. Caule valido 25—50 cm alto, foliis amplexieaulibus oblongis acutis 8 cm longis 4 cm latis supra decrescent ibus, spica longa interdum longissima (ad 20 cm), bracteis ovati-lanceolatis acuminatis ieflexis quam flores sublongioribus. Sepalis lateralibus petalisque minoribus ovatis acuminatis apicibus linearibus tortis, sepalo intermedio ligulato sigmoideoflexo apice acuto, labello profunde galeato acuminato apice reflexo, calcaiibus tenuibus ovarium ^quantibus; gynostemio brevi, labio stigmatifero elongato ob- lon &° obtuso, labio rostellifero ovati-oblongo obtuso breviore, a Ppendice utrinque pone antberam, connectivo antherae subu- — 714 lato. — Flores inter minores generis albi, omnes partes 6—7 cm longae conniventes. — Nov.—Dec. Satyrium ligulatum Lindl. G. et Sp. Orch. (1899), 312 ; Bolus Orch. Cape Penins. 132 t. 38. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg, 800 in (Bolus herb, norm. N. 882! Bolus N. 4893) Bei George, 6CO m (Schlechter N. 5866!) Aus alteren Sammlungen: Mund ohne N! Drdge N. 1258a. 71. Satyrium marginatum Bolus. Tuberidiis anguste ovatis 3 cm longis, caule 15—25 cm alto satis valido, foliis 2 majoribus ovati-oblongis acutis ad 9 cm longis ad 3 cm latis additis foliolis vaginantibus acutis 3—4 in scapo, spica densa cylindracea multiflora ante antbesin strobilacea interdum dimidium totius plantae occupante, bracteis oblongi-lanceolatis acutis. Sepalo intermedio petalisque paulo niinoribus lineari- lanceolatis acutis, sepalis lateralibus oblongi-lanceolatis acutis divergentibus, omnibus plus minus tortis, labello satis piano, lamina apicali triangula acuta, calcaribus tenuibus subu atis quam ovarium longioribus; gynostemio brevi, labio stigmati ero fere orbiculari pulvinato, labio rostellifero tere trilobo, an ic in processum complicatnm anticum antice spatliulatum produc^o, addito appendice utrinque pone antheram. — Flores a > (nearly white Bolus) sepala lateralia rosei-suffusa 5 mm long*, petala et sep. interned, aequilonga, labellum 7 mm,^ ca cai^ 1,2 cm longa. tota planta sicca pallide brunnea. — Novem Satyrium marginatum Bolus in Journ. Linn. Soc. XX . et in Orch. Cape Penins. 127. — Sat. parviflorum Lindl. G. et Sp • 336 (non SwartzSonder in Linnaea XIX (1817), 83. ^ Cop der guten Hofifnung. (Leibold N. 38! Ludwig, Zeyher N. 1561 und N. 1913. Bolus Austro-Afric. ^ norm. Austro Afric. N. 691! Schlechter ohne N! Pappe N. 60 un * ^ Diese Art tritt durch das verhaltuissmSssig schmale ^ offene Labellum etwas aus dem Rahmen der andren hera , welchen sie in indesseu groese habituelle Ahnlichkeit tei Tuberidiis otr 72. Satyi lepalense Don. longis v. roturdatis ad 3 cm diam. caule ad 60 m pra cataphyllis in basi 3 longe vaginantibus foliis paulwn y basin 2 oblongis plus minus rotundatis v. oblongi-lanceo — 715 imo lanceolatis pro magnitudine plantae variis ad 30 cm longis ad 10 cm latis acutis v. imo acuminatis additis 1 v. 2 minoribus squamisque 3 distantibus in scapo, spica panci —multiflora plus minus congesta, bracteis sub anthesi deflexis lanceolatis acu¬ minatis ad 2 cm longis flores subaequantibus. Sepalo inter- medio petalisque minoribus ligulatis obtusis, sepalis lateralibus obov&ti-oblongis, omnibus obtusis margine plus minus ciliatis, labello galeato dorso carinato margine antice revoluto plus minus ciliato serrulato interdum integro, orificio subclauso v. patente, calcaribus plerumque ovarium aequantibus; gynostemio brevi, kbio stigmatifero subquadrato lato leviter excavato, labio rostellifei o toto circnitu cordati-triangulo margine toto erosulo, glandulis satis magnis excavatis in sinu utrinque ad basin rostelli posit is, caudiculis perbrevibus, polliniis magnis, antherae loculis crassis. — Flores rosei-albi, albi, purpurei magnitudine varii, omnes partes cir. 5— 7 mm longae et flores 5—7 mm diam. suaveolentes, omnibus partibus quam maxime varii. \ arietates olim pro speciebus descrip tae. p. Perrottetiana. Sepalis petalisque quam labellum sub- longioribus, calcaribus tenuibus ovarium aequantibus. '(■ Wightiana. Planta humilior 20 ad 30 cm alta, foliis fere basilaribus brevioribus latioribus, galea fere clausa, sepalis petalisque galeam non superautibus, calcaribus ovarium non aequantibus. cttwta. Planta magis compacta vix 20 cm alta, galea ere clausa, sepalis petalisque galeam non aequantibus manifeste ciliatis, calcaribus quam galea brevioribus erassittsculis. Satyrium nepalense Don Prodr. 26; Lindl. G. et Sp. Orch. 340 et J °urn. Linn. Soe. Ill , 44; Wight Icon. Tl. Ind. Or. t. 929; Bot. Mag. Wall. Cat. 7025. - var. Perottetiana = Satyrium Perrottetianum 7"^ in Ann - Sc. Nat. Ser. 2 , XV, 76 t. 53 (anal) et Wight Ic. PI. * Or. 1.1716. - Hue Satyrium albifiorum A. Bich. 1. c. et Wight l. c. Sue porvo Sat. pallidum A. Bich. 1. c. 77. — var. Wightiana 7.j- Wi 9htianum Lindl. G. et Sp. Orch. 340 et in Journ. Linn. Soe. Wight Icon. PI. Ind. Or. 1.1718. - var. ciliata Lindl. G. et Sp. rch - 341 ; Sing et Pantling Orch. Sikk. Him. I, 338, t. 444 et 444 A. Ost-Indien nebst Ceylon und Mal*yische Halbinael. Durch alle 1686 bander verbreitet und, wie ee echeint, tlberall haufig; von 716 den Ebenen bis zu 4600 m Meereshbhe im Himalaya, auf Ceylon bis zu 2000 m, in den Shan-Staaten bis zu 1300 m beobachtet. — Die Variabilitat dieser Art ist. aussordentlich, trotzdem sind die Autoren der oben erwahnten Subspecies kaum je zweifelhaft ge- wesen, ob nicht ihre Arten eigentlich besser als Formcn von S. nepalense, anzusehen seien. Das Gynostemium zeigt bei alien von mir untersuchten Blttten dieselben Verhaltnisse, die Lange der Se- palen, Petalen und Sporne wechselt meist gleichzeitig an derselben Pilanze. So hat — die Lange des Halmes als Massstab genommen — die Var. B ciliata“ die kttrzesten Sepalen etc., var. Wightiana etwas langere, die typische Form geichlango und die Var. Perrottetiana die langsten Sepalen, Petalen und Sporne. Eine Combination dieser Merkmale ist mir bisher nicht vorgekommen, was nicht ausschliesst, dass sie vorkommen mag. Ebenso variabel ist die Form der Blatter. In den Shan-Staaten sind Exemplare gesammelt, bei welchem die Lfinge zur Breite sich verhielt wio 1:1, von ihrem Verhaltniss an, bei welchem die Exemplare an gewisse sildasiatische Formen er* innern, durchlaufcn sic alle Werte bis zum Verhaltniss von 7:1 (ge- nau 21,5 cm Lange zu knapp 3 cm Breito ohne den Scheidentcil des Blattes). Die Farbe der Blttten durckl&uft die gauze Seals von tiefpurpurrot bis reinweiss, und als ob auch in der Farbe die ganze Variabilitat unserer europaischen Orchis-Arten Bich hier wieder- holen Boilte, so sind blassgelbe Formen beobachtet (Sat. pallidum A Rich.) welche sich zu den den typischen Verhalten wie unseie gelbe Orchis sambucina zu roten Form oder wie 0. ochroleuca Wttstenei zur typischen 0. incarnata. 73. S a t y r i u m p e n t a d a c t y 1 u m Krzl. n. sp. Caole ad 30 cm alto satis firmo, foliis 2 basilaribus erectis late oblongs v. ovati-oblongis acutis 8—9 cm lonyis 4—5,5 cm latis temu- bus, foliolis raginantibus in scapo 2—3 lanceolatis acutis, spiea densiflora plnri—multiflora, bracteis lanceolatis sub antliesi deflexis margine glabris fiores aequantibus. Sepalis lateralibns paululum latioribus ceternm petalis et intermedio omnino aequalibus lineari oblongis obtusis, labello elongato satis plauo- a fronte viso obovato apice margine leviter crenulato, calcari bus subulatis quam ovarium vix longioribus quam sepala dap o longioribus; gynostemio gracili apicem labelli attingente, la stigmatifero magno transverse oblongo supra rotundato,^ la 10 rostellifero multo breviore obscure trilobo. — Flores mediocres, omnes es 6—7 mm, calcaria 1,2 cm longa. — Febr. part Btldost Afrika. Transvaal, Diatr. Lydenburg bei Spitzkopf. (Dr. Wilms N. 1369!) Eine wenig characteristisobe Pflanze mit 2 grossen ziemlich grundstSn digen aber dem Bodon nicht aufliegendeu Blattern. Die Blilten sind verhaltnissmliBsig lioch und sclimal, besonders das Labellum, die Sepalen und Petalen einander ftusserst fthnlich, kaum dass die seitHchen Sepalen etwas breiter sind. Sehr hoch und dUnn ist die Sftule. - Die Pflanze erinnert sehr stark an S. nepalense D6n v. albiflorum zumal an etwas scbwacho Exemplare derselben. 74. Satyrium cheiropliorum A, Rolfe. Oaulis pars quae adest 22 cm longa, vaginis acutis distantibus liinc inde vestito (fotiis? in specimibus 3 Musei Kew. nullis) spica pauci- pluriflora laxiflora, braeteis lanceolatis anthesi reflexis lanceo- latis acuminatis quam flores paulo brevioribtis margine glabris. Sepalis pelalisque vix minoribus basin usque liberis linearibus v. ligulatis apicem versus paululum diktat is obtusis digitorum instar divergentibus, labello 1 fi breviore oblongo obtuse acutato, in calcaria 2 tenuia fere flliformia quam ovarium breve ses- quilonga producto; gynostemio elongato labellum aequante. ^'loi'es pulcliri, sepala petal-aque 1 cm longa, labellum 7 8 mm, calcaria 1,2 cm. Satyrium cheiropliorum Rchb. f. Mss. in herb. Kew; A. Rolfe in Flor. 7V. Afr. Vll , 365. Trop. Oat-Afrika. Hochland von Sbir6 (Blantyre!) Ich babe zuerst geglaubt, die vorhergeheude Art dieser identicifieren zu sollen, und zweifellos herrsclit inanche tlbereinstim- mung zwiscben beiden; aber anderer Unterschiede zu geschweigen sind die GrOssenverhaltnisse der BlUten hinreichend zur TrCnnung. Die BlUten von S. cheiropliorum haben Sepalen und Petalen, welche i als daa Labellum, was sehr selten knger vlel kflrzere Sporne. - Die Pflanze war Obrigens bereits Heic hen bach im Herb. Kew unter diesem Namen und natflrlich seiner (Reichenbach’s) Autoritat bestimmt. 75. Satyrium crist a turn Sond. Tuberidiis ob- longis cylindraceisve non magnis, caule ad 25—40 cm alto satis fiinio, foliis 2 basilaribus late oblongis obtuse aeutatis •^atis fimis suboppositis ad 12 cm longis ad 8 cm latis mino- ribus vaginantibus acutis caulem obeelantibus in scapo 8 spicam attingentibus, spica densa cylindracea multiflora, braeteis lanceolatis acuminatis sub aulbesi reflexis ad 2 cm longis — 718 — margine sub lente valido minute fimbriatis. Sepalis petalisqne aequalibus omnibus linearibus apice minute dilatatis labello galeato dorso membranacei-carinato margine antice leviter reflexo apice acuto, calcaribus satis crassis cylindraceis obtusis ovarium non aequantibus; gynostemio satis brevi pallium curvato, labio stigmatifero subquadrat o, labio rostellifero transverso oblongo antice obscure tridentato. — Flores omnino glabri inter minores generis, sepala petalaque margine minutissime ciliata, 4 mm, labellum 5 mm, calcaria 6 mm longa. — Martio. Satyrium cristatum Sond. in Linnaea XIX (1347) 84; Itchb. f. »'» Walp. Ann. I, 799. SUd-Afrika. Kaffraria, Katriviereberg (Ecklon und Zeyhcr). Natal, Sevenfontain (Wood N. 6360!), Mosi River (Schlechter N. 6851!). Ferner Wood N. 1682! M’Owan N. 1900, Idem Austro-Afric. N- 6126! Baur N. 140! Bolus Auetro- Afric. N. 414 Scully! Rehmann N. 6836!) 7. Ochreata. Caulis a basi foliosus, folia omnia braeteaeque ochreata, tota planta carnosula, species adhuc 1 Disperidibus quodam- modo similis. 76. S. striatum Thurib . 76. Satyrium striatum Tiiunb. Tuberidiis oblongis obtusis vix 1 cm longis, scapo 10 —12 cm alto, folio infimo majore ovato cordato obtuso v. acuto humistrato 2 cm longo 1,5 cm lato, minoribus 2 v. 3 ochreatis amplexicaulibus acutis in scapo, spica pauciflora brevi, bracteis cucullatis lhoinbeis acutis erectis flores subaequantibus ant paulum superantibus illos plusminus amplectentibus carnosulis. Sepalo intermedio ovato v. rhombeo, lateralibus late oblongis v. ellipticis mu to majoribus minute papillosis, petalis minutis lanceolatis acutis, labello piano (!) late oblongo supra retuso emarginato (in ® fere subquadrato) et fere aequilongo et lato, calcaribus brevibus sacculatie obtnsissimis ; gynostemio pro flore longo, labio stjg matifero manifeste lilobo supra emarginato, labio roste^ 1 fero aequilongo, antice rhombeo deflexo. — Flores fulvi ia minimos generis, sepala lateralia 5 mm, labellum 6 mm, P eta a 2 — 3 mm longa. — Septemb. . ^ Satyrium striatum Thunb. Prodr. 11 Cap. (1794) 6 et FI. C «P l Schult. m3), 19; Lindl. G. et Sp. Orch. 345; Hidley Journ. Ltn*. r 19 — XX7, 519 ; liolfe l. c. XXIX , 59; Bolus Orch. Cape Penins. 133 t. 33. Cap dor guten Hoffnung. (Herb. norm. Austr. Afr.) Auf dem Sternberg in 400 m (Bodkin, Bolus N. 817!) Nordwarts bis Stellen¬ bosch und Piquetberg beobachtet (ex Bolus 1. c.) Dio Pflanze erinnert mehr an eine Disporis, als an irgend oin Sntyrium. Die Blattorgane sind ziemlich fleischig, das Labellum ist vollkommen flach uud zeigt auch nicht die Spur einer Helm- bildung. Die BlQton werden vermutlich wegen ihrer saftigen Textur von Insekten benagt. Icli fand viele angefressene Bltlten, welche ihre Yerletzungen nicht erst im Herbar erhalten hatten. Species liybridae. 77. Satyrinm Guthriei Bolus. „Caulis spithamens v. ultra, erect us vaginis 2 cucullatis inflatis vestitus, folia 2 ladicalia, inferum humistratum ovatum 7,5 cm longum, superum liaud visum, spica pluriflora (in exemplari unico laesa), bracteis lanceolatis, inferioribus patentibus superioribus adeendentibus floies plerisque excedentibus, sepala oblonga subacuta, 7 mm tonga, lateralia obliqua v. subfalcata, intermedium rectum, pelala ligulata acuto, marginibus sub lente erosulis sepalis fere aequilongis sed augustiora, labellum galeatum globosi-inflatum, ore subrotundo, dorso argute carinatum apice libero acuminato reflexo, calcaribits flliformibus pendulis ovario subaequilongis, columnae stipes rostello fere duplo longior, rostellum triangulare v - tote linguaeforme arcuato - porrectum, antice emarginatura, gtondulis in utroqne latere approximatis, anthera ultra rostellum piotiusa, connectivo producto acuminato sub rostello deflexo, tobus stigmatiferus bipartitus, segmenta subulata erecta apice Panto divaricata rostello multo breviora, ovarium promi- nentes costatum. M — Octob. — Species mibi non visa. Satyrium Guthriei Bolus. Orch. South Afr. I. t. 21. Cap der guten Hoffnung. SUdwoatliche Region. Tokai in der K&he der Capstadt. (Guthrie N. 7095 in herb. Bolus). . Die Pflanze 1st nur 1 Mai in der Nahe der Capstadt - also in ei,,er dor bostbekannten Gcgenden in 1 (beschadigten) Exemplar gefunden. In der fcabe blUbte S. candidum, mit welchem sie un- 'erkonnbare Aelmlicbkeit hat; da aber die S9ule sehr stark an die * ou Sat. bicallosum erinnert, so nimmt Herr Bolus u»d wohl mit R echt an, Uass ein natUrlicher Bastard vorliegeu konne. Species dubiae affinilatis. 78. S a t y r i um 1 o n g i s s i m u m Rolfe. Planta elata cujus pars suprema tantum cognita. Racemo laxiusculo 15 cm longo, bracteis ovatis acutis ] .2—2.5 cm longis, peilicellis (ovariis?) 6—7 mm longis, floribus albis. Sepalis 1,2 cm longis, dorsali anguste oblongo obtuso, lateralibns lalioribus patulis, petalis ad quart am partem cum sepalis coalitis et dorsali similibus, labello galeato 1 cm longo ad quartam par¬ tem eum sepalis lateralibus coalito, orificio amplo, apice labelli lato reflexo obtusissimo leviter plieato emarginatove, calcaribus elongatis linearibus 3—a,5 cm longis; gynostemio 8 mm alto, stigmate obcordato, rostello trilobo, lobulis lateralibus late tri- angularibus falcatis, lobule antico orbiculari reflexo muito majore. Satyrium longissimum Kolfe in FI. Trop. Afr. VII {1898), 267. Mozambique. District? Herkunft und genauer Staiulort unbekannt. Der obige Text ist die ttOrtiiche Uebersetzung der Rolfe’schen Diagnose. 79. Satyrium pa 11 idiflorum Schlecbter. ,.Herba erecta glabra 30-40 cm alta; caule basi laxe foliate supra medium squamis paucis alte connatis acutis obsesso; foliis erecti-patentibus ovatis acutis 5—7 cm longis; spica laxa multiflora, cylindrica, bracteis reflexis lanceolatis acutis ovarium superantibus; floribns in genere mediocribus ocbroleucis; sepalis petalisque basi tantum connatis, lineari-ligulatis obtusis, sepalis trinerviis, petalis uninerviis margine exteriore lobulo obtusato ad medium usque connatis; labello cucullato, apicula libera ob- tusa undulata, caloaribus dependentibus filiformibus stibacutis ovarium muito superantibus; columna gracili, rostello subqua- drato apiee trilobo, lobis lateralibus dentiformibus acutis, medio decurvo spathulato obtuso; lobo stigmatifero erecto liueari- ligulato obtuso, rostellum muito superante (more S. ligu^ 1 Lindl.), anthera generis/ 4 — [Species rnihi non visa.] Satyrium pallidiflontm Sehlechter in Engl. Jahrb. XX {1895), M* blatt 50, 15. „In clivia montium Langebergen supra Riveradale alt. c. mo ped. (?). — R. Sehlechter N. 1720 (expl. unit*.)/ Soil zwiacheu S. marginatum einerseits und ligulatum seita stehen, mit welcher letzteren aie den Mittelteil des Ro f2f gemeinsam hat. - Es ist dies einer der Falle, wo es sehr schwer zu sagen ist, oh ein gfcnzlich aua dem Rahmen des gewOhnlichen Formenkreises heraustretendes Exemplar vorflegt, (dies war bei Beurteilung ahnlieher Falle Reichenbach’s Ansicht) Oder ein natttr- licher Bastard. 2. Pachites Lindl. Parities Lindl. G. et Sp. Orch. 301\ Endl. Gen. N. 1519; Meisner Gen. 381, Benth. et Hook. Gen. Ill, 629\ Pfitz. in Engl.-Prantl Nat. Pfl. Fam. II, 6, 97 u. Nachtr. 100. Sepala petalaque subeonformia, labellum ecalcaratum lan- ceolatum acutun); g-ytiostemium elongatum, postice processu- l>us 2 cornuformibirs obtusis aucttun, rostellum maximum bra- ciiiis 2 trianguhs'mstructum inter antherae loculos interpositum, antherae loculi declives v. proni, glandulae minutae, caudi- culae et massulae deflexae, stigma crassum obscure hippocrepi- cum margine paulo crassiore circumdatum. t’ T bor die Berechtigung dieser lange Zeit monofypisch geblie- benen Gattung habeu ernsthafte Zweifel nie bestanden. In Pachites eine pelorioide Form einos Satyrium zu seben, liegt natflrlich nahe, aber nut einer bloasen Mutmassung ist nichts gesagt und die Ver- egenbeiten dilrften beginnen, sobald des genaueren gesagt werdon Bollte, von welcher Art die Pachites-Pelorien sein sollten. Clavis specierum. Planta elata, floris pliylla ovata v. oblonga obtusa, labellum simplex. j. Pach. appressa Lindl. PlantaJ parvttla, floris pliylla lanceolata acuminata, labellum trilobum. 2 . Pach. Bodlcini Bolus 1- Pachites appressa Lindl. Caule valido fere ^noso a(i 40 cm alto basi foliato, foliis numerosis linearibus 10 cm longis 5 mm latis in foliola minora his in bracteas rensientibns, spica densissima cylindracea multiflora, bracteis anceolatis acuminatis flores arete adpressos superantibus 2,5 cm ongis. Sepalis late oblongis obtusis, petalis angustioribus Ce terum aequalibus, labello etiam angustiore oblongi-lanceolato °btuso omnibus aequilongis ringentibus; gynostemio basi in piocessuni obtusum produeto, dorso cornubus parallels obtusis (staminodiis ?) iustructo, labio stigmatifero trapezoideo utrin- m que aeutangulo, labio rostellifero oblongo obtuso rotundato. — Januario. Pachites appressa Lindl. G. et Sp. Orch. (1835) 301 et Solus Orch. South Afr. 11. 76. Cap der guten Hoffnung. Sildwestlicher Teil. Swellendam auf dem Gipfel der Langebergen (Burchell N. 7356 !> Ebenda bei Zuur- brak in 1100 m (Sehlechter N. 2157). Derselbe bei Garcias i’ass ohne N. 2. PachitesBodkini Bolus. „Herba glabrapusilla, vix spithamea (11 cm) caulls erectus paucifoliosus, folia radi- calia nulla, caulina circiter 5, e basi lata mem' ginante linearia acuminata erecta, infimum 3 cm longnm, su- periora sensim minora; racemus abbrevfatus, laxe 5-flonis, brae- teae foliaceae laneeolatae ovariis aequilongae, sepala lanceolata acuminata l-nerva, erecti-patentia, 1,3 cm longa, petala acuta marginibus leviter incurvis, subtus prominenter l-nerva, 1 cm longa, labellum petalis aequilongum, erectum trilobum basi oblOLgum, segmentis lateralibus oblongis obtusis abbreviate incurvis, lobo intermedio lanceolatio muito longiori apice sub recurvo, basi extus carnnculis pluribus minimis aggregate praeditum, antherae loculi incurvi, basi tantum approximati, pollinii glandulae terminates in summa appendice rostelli m- sidentes, rostellum bippocrepiforme appendicibus erectis f minalibus, stigma bippocrepiforme pulvinatum, ovarium cy a dricum." — Januario. Species mibi non visa. Pachites Bodkini Solus. Orch. South Afr. 1 t. 26. Cap der guten Hoffnung. Sttdwesten der Cap-Holbinsei 400 m auf dem Muizenberg (Prof. Bodkin N. 7071 herb. BoiUs ) 3. Forficaria Lindl. ^ Potficaria Lindl. G. et Sp. (1838), 302 ; Senth. et Hook. ’ 631; Pfitz. in Pngler-Prantl Nat. Pfl. Pam. 11, T. 6, 96 et 9 /. Sp. § Orthocarpa Bolus in Orch. South Afr. I t. 87. Sepala libera lateralia ovati-oblonga, doi sale unguiculatu® subspathulatum fornicatum, petala muito minora g eD hirsuta, labellum parvum^transversum puberulum antice m ^ tissime triapiculatum, authera latissima cum connectivo ^ connexa, pollinia; 2, rostellum tripartitum, partitiones la r ^ ciliatae, intermedia retusa, stigma transversum oblongam- Herba liabitu Herscheliae, folia graminea, spica elongata pluri- v. multiflora. — Species ad hue 1 Capensis. Din Pflanze ist natflrlich im ganzen Bauplan nut Disa ver- wandf, aher ‘sie hat so viel Eigentlimliches, dass es nicht nngeht^ talen, das Labellum und das Rostellum, also gerade Charaktere gd- Juig, um eiue Trennung zu rechtfertigen. Dazu kommt, dass keine •’iuzige Disa gonauere Anklftnge an sie zeigt und dass sie auch uutcr der Gruppe der w Orthocarpa“, wohin Herr Bolus sie gesteilt hat, absolut unverniittelt steht. F or fie a ria graminifolia Lindl. Caule ad 45 cm alto tenui firmo, foliis radicalibus ad 6 filiformibus rigidis ad 20 cm longis, cataphyllis 2 brevibus in basi scapi ceterum n udi;, spica laxa pauci—plnriflora, bracteis lanceolatis flores wiperantibus aequantibnsve. Sepalo dorsali obovato conchiformi margiue crenulato, sepalis lateralibus ovatis acutis concavis, petals anguste ovati-lanceolalis supra inflexis citiolatis apice biapiculatis, labello brevi transverse oblongo antice retuso ibique ciliolato; anthera reclinata nec tamen adeo ut in Disis propriis, rostelli braebiis rotundatis ciliolatis, lobo mediano letuso, stigmate transverso oblongo brevi-marginato nec tamen »excavato u dicendo. — Sepala viridi-alba 8 mm longa, petala et ^bellum purpurea multo minora. — Octob.—Aprile., Forficaria graminifolia Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 362. — Disa *orficaria Bolus South Afr. I t. 87. t g. Dutoit’s Kloof i (Drdge!) HottentotVHoIland (Ecklon und Zeyber!’ herg-Bay (Miss Newdigate). -4<0 m Hoh i der PlettoD 4. Schizodium Lindl. Schisodium Lindl. G et Sp. Orth. (1838), 358; Benth. et Hook. ^ -HI, 631; Pfitg, i n Eng i Prantl Nat j> fl . Fam , U T. 6 S. 96 u. L>isoe Seetio 5 Bolus in Orch Cape Penins. 160. Sepala libera, dorsale planum ant galeatnm postice in 04 tar cylindraceum v. extinctoriiforme auctum, petala basi aQ Hculata apice saepius bilobula semitorta carnosa, labelli jhiguis y. liypocbilium angustum excavatum, lamina v. epiebi- 1Um ^i^tatum interdum eanalieulatum saepius in apicem con* ctuni; gynostemium perbreve, stigma pulvinare crassum. an- — m - thera in calcar sepali dorsalis reclinatum, rostelli bracliia basi petalorum affixa (!) et auriculis illorum approximata. caudiculae elongatae, glandulae pudae v. in margine bracliiorum rostelli subcelatae. — Herbae minutae habitu peeuliares, caulis basi foliatus ibique saepius singulari modo tortus, spicae panci- florae, flores rosei, purpurei, lutei-albi, crocei. Capenses. Die Gattung Schizodium ist auf Grand der stark abweichenden Petalen und der eigentUmlichen Verwachsung derselben mit der Saule unter alien Umstamlen aufrecht zu erhalten, eino Vereinigung mit Disa wtirde die Diagnose dieser Gattung mit Merkmalen iiber- lasten, welche andere wichtige Merkmale direkt aufheben. Mag man es als denkbar erachten, dass eine' Gattung Untergattungen von fast selbststandigem Charakter entlialten kann, so ist selbst ei einem solchen Standpunkt der Verbleib oder die Vereinigung von so abweichenden Formeu wie Schizodium absolut nicht zu recbtfertigen. Clavis specieruni. A. Labellum et petala e basi multo latiore subito in apices caudiformes ter longiores produeta, basi non aurieulata. 1. Sch. longipetalum Lindl. B. Petala ligulata apice bidentata basi auriculata, labellum in apicem caudiformem ipsi aequilongum produetuni. 2. Sch. bifiorum Durand et Sclnnz C. Petala ligulata apice bifida, labelli pars apicalis labellum ipsum aequans v. brevior. a. Lobulus petalorum antice fimbriatus. „ Calcar breve sacculatum. 3. Sch. ftexuosuni Calcar amplum in sepalum dorsale sensim t r * DSI 4. Sch. inflexum Un etal01 "j, 8. Sch. bifidum Ltndt- 725 — 1. S c h i z o d i u m 1 o n g i p e t a 1 u m Lindl. Tuberidiis longe stipitatis villosis globosis v. ellipsoideis 6 mm longis 3 mm diam., foliis basiiaribus 3—6 lanceolatis acutis acumi- natisve in petiolum angustatis 8—12 mm longis 2 mm latis margine crispulis, foliolis caulinis 3—4 anguste lanceolatis, spica panciflora (2—4), bracteis ochreatis acutis quam ovaria pedicellata bene brevioribus. Sepalo dorsali brevi oblongi-lan- ceolato reflexo, sepalis lateralibus subfalcatis e basi ovata sensim angustatis, calcari sepali 'dorsalis augustato ipsi aequi- longo, petalis oblongis truncatis margine postico apice subito in processum caudatum (ilium Masdevalliarum refereiitem) pro- ductis, labelli hypoehilio concavo brevi subquadrato, epicliilio petalis sub.simili et pari modo caudato; rostelli bracbiis late¬ ralibus a petalis subliberis areuatis, intermedio triangulo. — Flores lutei-albi purpurei-punctulati, sepala 1,5—2 cm longa, petalorum et labelli basis 5 mm, caudae 10—12 mm, calcar sepali dorsalis 5—6 mm longum. — Septembri. Schizodium longipetalum Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 359. — Hue Schizodium antenniferum Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. XXIV (1897), *26-, Bolus' Orch. South Afr. I t. 88. Cap der guten Hoffnung. Westlichea Gebiet. Gipfel des Piquet- berges, 500 m (Schlechter N. 5284!) Der Lindley’sche Originaltext enthalt — stark gekUrzt — alle in Betracht kommenden Merkmale dieser Art so acharf ausgesprochen, wohl es achade ist um den aehr viel zutreffonderei. Specieanamen. 2. Schizodium biflorum Durand et Schinz. Tu- beridiis longe stipitatis villosis ellipsoideis, parte caulis infrafoli- acea 4—5 cm longa, foliis basiiaribus 3—4 oblongis v. oblongi- lanceolatis acutis brevi-petiolatis ad 1 cm longis 5—6 mm latis, caule ad 10 cm alto semel v. bis genuflexo, floribus 1 v. 2, bracteis pedicellos aequantibus. Sepalo dorsali lineari-lanc o- lato acuminato,, lateralibus margine involutis subsimilibus lon- gioribus acuminatis, omnibus reflexis, calcari sepali dorsalis subcylindraceo recto obtuso quam sepalum breviore, petalis basi in lobulum auriculiformem acutum auctis ceterum late line- mibus quam sepala vix semilongis apice bidentatis, dentibus falcatulis subaequilongis paulum divergentibus, tota superficie papillosa, labelli hypochilio profunde excavato, epicliijio basi utrinque lobulato deinde in apicem longissimum fere teretem sulcatum contracto, rostelli brachiis medium fere petalornm attingentibus. — Omnes partes flores 1—1,2 cm longae an- gustae, calcar 7 mm longum, flores lilacini v. rosei, punctulis plus minus numerosis viridibus decori. — Septembri. Schizodium biflorum Durand et Schins. Comp. FI. Afr. V, 111 - Sch. arcuatum Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 359. — Disa torta Sic. Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 21V, Thunb. FI. Cap. (1823), 10; Bolus Orch. Cape Penins. 161. — Orchis biflora L. f. Sp. pi. «d. U N. 1330. — Satyrium tortum Thunb. Prod. PI. Cap. (1791), 5. Cap der guten Hoffnung. Piquetberg ^Schlechter N. 7894!) Malmesburg (Bachmann N. 1632! et 1972!) Ausserdem Berge bei Constantia (Kraus N. 1326.) Es muss auch hier der leidigen Prioritatsregeln wegen ein guter eharakteristischer Name unterdrtlckt und ein niclitssagender wieder hergestellt werden. Herrn Bolus Ansicht, dass Scliiz. lonyi- petalum Lindl. hiermit identisch sein kOnne, teile ich nicht, Lindleys Diagnose widerspricht dieser Annahme zu nachdrttcklich. ft. Scliizodium flexuosum Lindl. Caule elato ad 36 cm alto, foliis basilaribus oblongis acutis petiolatis, la¬ mina 1—1,5 cm longa ad 1 cm lata petiolo subaequilongo, foliis caulinis 4—6 lanceolatis acutis 1 cm longis, spica 4-" 6-flora, braeteis lanceolatis oblongisve ovaria non plane ae- quantibus, supremis ochreatis. Sepalis obovati-rotundatis api- culatis, sepalo dorsali in calcar breve curvulum obtusum atte¬ nuate, petalis e basi triplo latiore angustatis strictis linean bus media in longitudine lobulo minuto instructis basi leviter concavis margine postico angulatis, labelli hypochilio angus 0 excavato, lamina ovata margine energice undulata tuberca o minuto convexo in ima basi; stigmate manifeste bilobulo, bia chiis rostelli cum basi ipsa petalorum tantum coalitis. ^ res inter majores generis, sepala 8 mm longa et antice ere 7 mm -lata Candida, petala aequilonga, labellum 1,5 cm on- gum 6—8 mm latum utraque pulehemme aurea panther®** — Octobri. Schizodium flexuosum Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 359 '~~ h flexuosa Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 212; Thun - Cap. (1823), 9 \ Bolus Orch. Cape Penins. 160. — Orchis flexuosa 727 — Sp. Plant, ed II. N. 1331. — Satyrium ftexuosum Thunb. Prodr. PI. Cap. (1794), 5. Cap der guten Hoffnung. (Leibold! Bergius! Ludwig! Mundt und Maire! Zeyher!) Austro - Africanae bei Malmesbury (Bolus N. 4332!) und Herb. norm. Austro-Afr. (Mac Owan N. 172!). 4. S c h i z o d i u m i n f 1 e x u m Lindl. Caule gracillimo ad 30 cm alto vix vel non torto, foliis 3—5 basilaribus pro planta minntis oblongis acntis vix v. non petiolatis 2—2,5 cm longis s—10 cm latis, foliolis 3 v. 4 in scapo minntis appressis, floribns 2—5, bracteis ochreatis oblongis obtusis pedicellos aequantibus, pedicellis cum ovariis 1,5 cm longis. Sepalo dor- sali extinctoriiformi antice{ oblongo, parte postica v. calcari in laminam sensim transiente apice ipso obtuso, sepalis latera- libus ovati-oblongis obtusis, petalis subobliquis basi latioribus ceternra ligulatis margine anteriore paulum infra medium denticulo instrnctis apice oblique emarginatis, lobulo minuto obseuro in basi labelli, basi paulum excavato obovati-oblongo satis abrupte in apicem semiteretem contracto; autbera satis conspicua reclinata, stigmate pulvinato parvo, rostelli parvi brachiis vix basin petalorum attingentibus. — Flores carnei, punctulis kermesinis decori, sepala lateralia labellum sepalum dorsale incl. calcari 8 mm longa, petala 4 mm. — Novembr., Jannario. Schizodium inflexion Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 3C0. - Pisa '"flcxa Mundt in Herb. Lehmann ex Lindl. 1. c.; Bolus Orch. Cape Pe- Cap der guten Hoffnung. Tafelberg (Herb: norm. Austr.-Afr. N - Ui7 * Seblechter! Austro-Africanae Bolus N.3882!) und Palmiet Gat ('chlechter N. 5488!) Ausserdem Ecklon und Zeyher, sowie bei Swel- lendam (Burchell). Durch den sehr scldauken Habitus und das eigentQmliche bei- nahe hehnformige obere Sepalum von alien anderen Arten au unter- acheiden. Scliizodium clavigerum Lindl. Tuberidiis Lrevi-stipitatis, majoribus 1 cm longis v. ultra 8 mm crassis, caule ad 12 cm alto, foliis late oblongis v. suborbicularibus apiculatis brevi-petiolatis, petiolo 1 cm longo, lamina aequilonga at (plerumque) lata, caule paulum flexuoso, floribus 2—4 inter roinores generis. Sepalis oblongi-lanceolatis acutis dorsal! — 728 — apieulato, calcari recto obtuso quam sepalum paulo breviore, petalis bene brevioribus late linearibus supra abscissis triden- ticulatis (dentibus inaequalibus) basi in auriculuni antice ser- ratum auctis, labelli hypochilio subquadrato excavato margine minute serrulato, epicliilio ovato piano in apicem subcylindra- ceum contracto; gynostemio perbrevi, brachiis rostelli basiipsi petalorum affixis. — Sepala lateralia et labellum 5 mm, petala sepalum dorsale calcar 4 mm longa, flores rosei, punctulis lila- cinis ornati, labelli apex certe intension coloratus. — Septembri. Sc7Uzodium clavigerum Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 360. — Visit clavigera Bolus Orch. Cape Fenins. 163. Cap der guten Hoffnung. Tafel-Berg (Ecklon und Zeyher!); PI. Austro-Afr. (Schlechter N. 538G!) Westl. Gegend bei Sir Lowry’s Pass (Schlechter!; Stellenbosch (Miss Farnham). 6. Schizodium obliquum Lindl. Caule G— 1G cm alto, fob’is basilaribus 2—5 petiolatis cum petiolo 8—12 mm longis 4—5 mm latis, foliolis caulinis 2—3 lanceolatis bractei* formibus, spica 1—6-flora, floribus erectis, bracteis plerisque ochreatis exceptis Minis quam pedicelli satis longi semper brevioribus, ovariis cum pedicellis 1,5 cm longis. Sepalis ob- longis acutis, dorsali paulo breviore apieulato postice in calcar rectum y. vix decurvum aequilongum obtusum producto, petalis late linearibus */& brevioribus apice inaequaliter bidentatis (denticulo postico breviore, antico carnosulo), basi in lobnlum rotundatum antioe fimbriatum auctis margine postico rotundatis, labelli bypochilio anguste oblongo paulum excavato, epicliilio m apicem carnosulum deflexum contrato; brachiis rostelli petalis ipsis (non lobulo basilari) affixis. — Flores pulchre earn*# v. rosei punctulis et guttis purpureis decori, sepala latei aim et labellum 8 mm longa, dorsale et petala 6—7 mm, calcar 7 mm. Julio—Augusto. Schizodium obliquum Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 359. - Disa oUiqua Bolus Orch. Cape Fenins. {1888), 162. Cap der guten Hoffnung. Muizenberg 300-400 m. Taf ® lb ^ 7-800 m (Bolus 7037! Herb. Norm. Austr. Afr. Bolus N. 173! Zeyne N, 1571). Im Berliner Herbarium findet sich die N. 173 des Herb *. I !° r ®! Austr. Afr. unter der falschen Bezeichnung Schizodium rig‘ “ Lindl. Da sich der Fehler bei den beiden Exemplaren (mit im gemaclit wordcn. In den Orcb. Cape Pen. ist dieselbe N. 17a richtig 7. Schizodinm obtnsatnm Lindl. Foliis late ob- longis acntis v. obovatis obtusis apiculatis, caule 5—10 cm aitf, foliolis canlinis 2 v. 3 bracteiformibus plus minus ochreatis, floribus erectis 1—4, biacteis quam peclicelli brevioribus. Se- Palis laleralibus ovati-oblongis obtusis, sepalo dorsali oblongo obtu so, calcari e fauce extinctoriiformi angustato breviore quam sepalum obtuso, petalis \/ i brevioribus late linearibus supra bidentatis (quasi abscissis), dentibus longitudine vix diversis, lota snperficie omnino byalini-papillosa, liypocbilio fere pan- durato, epicliilio brevi canaliculato carnoso, callo minuto in medio disci umbonato. — Sepala et labellum 5 mm longa, petala et calcar 3,5 mm. Flores pallide rosei pnrpureo-maculati. Schizodinm obtusatum Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 359 non Bolus »« Orch. Cape Benins. 162. Cap der guten Hoffnung. Riviere Boutcr (Garnot! Drdge 1231 *■ c ! Zeyher!) I^ie Art stelit Scliiz. obliquum aehr nalie, unterscheidet sich a er ( l urc h stumpfere Sepalcn einen kllrzeren Sporn, eine auffallend «ark papillose Innenseite der Blilte, etwas onders gebante Petalen and orheblich kleineren Blttten. Ich babe die Originalexemplaro chenbach’s untorsucht und stelle die Art wieder her. 8 - Scbizodium bifidum Lindl. Caule interdum 25 cm pleruraque 10—15 cm alto, foliis basilaribus 4—5 brevi- petiolatis oblongis acutis 1,5—2,5 cm longis (petiolo 6-8 mm on ?o), foliolis caulinis satis distantibus 3 lanceolatis acutis, oiibus paucis (l—3), bracteis ovaria longe non aequantibus. e palo dorsali oblongo acuto, calcari recto ipsi aequilongo apice ° nso, sepalis lateralibus similibus paulo angustioribus acutis, P e a is e basi paulo tantum latiore linearibus apice biapiculatis, tube^° I) ° Stico P autum longiore carnosulo, auriculo v. potius ercu l° utroque petalo paulum supra basin, labello pandurato j®£hsto basi i. e. hypochilio leviter concavo, epiebilio lanceo- cat° ttai&ine obscure undulato antice in apicem solidum sui- lua ^ntracto, tota snperficie minute papillosa; brachiis 730 rostelli fere ad medium baseos petalorum porrigentibus et cum illis eoalitis. Sepala 1,2 cm longa 5 — 6 mm late, petala 1 cm longa basi 2—3 mm lata, labellum 1,5 cm ‘longum medio 6 mm latum. — Aug.—Septembri. Schiz odium bifidum Itchb. f. in Flora 1883 , 560. — Schizodiam rigidum Lindl. G. et' Sp. Orch. (1838) 360. — Disa bifida Su>. in Kongl. Vet. HandL Acad. XXI (1800), 312; Bolus Orch. Cape Pcnins. 163. - Satyrium bifidum Thunb. Prodr. PI. Cap. (1794), 5. Cap der guten Hoffnung. Rondeboch (Bolus N.8741) Claremont Plat (Bolus ohue K. !) Herbar. norm. Austro-Afric. N. 173!.; Bei Riversdaie (Rust N. 540!) Species subdubia. Scliizodium Gueinzii Rclib. f. „Racemo 2-floro, perigonii pbyllo supremo lauceolato obtuso postice in galeam conoideam obtusam ascendentem producto (lamina 4,5'" ** ®* 11 mm longa, galea 4'" = 10 mm longa) lateralibus extends lanceolatis acutis, deflexis 4,5'" = (11 mm) longis basi 2'"^ 5 mm latis, lateralibus externis ligulatis, sub angnlo cnrvatis anguli margine posteriore prominulo, auteriore excise, ap ice oblique bidentato, dente posteriore omnino obsoleto, anteriore prominente acuto, labello 4,5"' (=11 mm) longo basi attenuate, medio pandurato, apice ligulato, marginibns involutis filiform!- bus, gibbere in lamina centro a pagina inferiore intruso. .Tnigknollen walzig. Blatter 5 eirund gestielt, 2"' = 5 mm breit, Stiel seheidig bis 2'“; Bltttens anliegende Scheiden 4,5"'= 11 mm mit lanzettliehei *Der Gestalt der Lippe rigidun}, longipetalum, obtusat avigeruro vergleb naca XX (1847), 694 Schizedium Gueinzii Bchb. f. Walp. Annul. I, 804. . Cap der guteu Hoffnung. Ohne genauere Standortsanga ^ Die Angaben Reichenbaehs tiber diese Art Baben 1 ^ er 42 Jahren von der ersten Niederschrift bis zu semem To_ 6 ^ ErgUnzungen noch Erlauterungen irgend welcher Art « 8 ® * b den Ver6Uich mif 4 “r - ligen wollte. 731 5. Brownleea Harv. Brownleea Harv. cx Lindl. in Hook. Lond. Joum. Bot. I (1812), 16; Meisner Gen. 1843 Comm. p. 371; Endlicher Genera 1843, Suppl. J1J, 62; Sonder in Linnaea 1847, 106 = Rchb. f. in Walp. Ann. I (1849), 800 ; Benth et Hook. Genera 631 ; PfUeer in Engl.Prantl Nat. Bfl. Fam. IJ, Alt. 6, 96 et 97. — Disa Rchb. f. Otia (1881), 119. Characters perigonii generales omnino Disae; stigma angustatum, rostellnm semper longras quam latum, anthera mums reclinata quam in Disa, loculi antherae cum rostello canales caudicularum efficientes. Ich halte die Gattung Brownleea neben Disa nufrecht und zwar auf - d,e Construction des Rostellums und auf die Anwesenheit von Antherencanalen bin. Beide Merkmale kommen in dieser eigon- artigen Durchbildung bei keiner einzigen Disa vor. Die Ahnlichkeit des Perigons ist in diesem Falle ganz und gar nebensachlich. Auf Gnuid einer weitgehenden ftbereinstimmung der Saule sind unter isa, Arten mit den heterogensten Bildungen des Perigons vereinigt. Reichenbach hat Ubrigens in den Otia S. 119 nichts weiter gethan, ais die Namen der damals bekannten Arten von Brownleea in solche von Disa umzutaufen, ohne Gripide daftlr anzugeben und ohne sieh arUber zu Sussern, in welchor Abteifung dieser mit discrepanten fclementen schon reichlich ttberla^teten Gattung er eich die Brownleea- Arten eingestellt dachte. Clavis specierum. A * Sepala lateralia libera. Spica 1- pluriflora, folia ovata, calcar longius quam sep. dorsale. i. Br. coerulea Harv. Spica elongata pluriflora, folia lanceolata, calcar sepalo doi-s. aequilongum. 2. Br. recurvata Sotid. Spica eorymbosa v. subcapitata, calcar brevius quam sepal, dorsale. 3. Br. Oalpini Bolus Sepala lateralia semiconnata, spica densiflora. (Flores minuti.) 4. Br. parvifbra Harv. 1* Brownleea coerulea Harvey. Tuberidiis ob- on &is v. oblongi-ovatis obtusis 2—3 cm longis’1,5—2 cm diam., CAule tenui ad 30 cm alto, foliis 3—4 ovatis oblongisve basi cordatis semiamplexicaub bus ad 12 cm longis basi ad 5 cm tis acutis acuminatisve, spica p'auci —pluriflora (1—20) baud 732 densa, bracteis lanceolatis 1—1,2 cm longis quam ovaria bene brevioribus acutis. Sepalo dorsali a fronte viso ovato acu¬ minate extinctoriiformi postice in calcar longum filiforme apice ipso incrassatmn produeto, sepalis lateralibus subobliquis ob* longis acutis deflexis, p'etalis sepalo dorsali arete adpressis agglutinatis et cum eo galeam formantibus, labello linean basi paululum dilatato margini inferior! stigmatis aftixo; gy- nostemio exacte generis. — Sepalmn doi*sale 8 mm, lateralia 10 mm longa, calcar 2,5 cm longum, petala 6—7 mm, labelbun 3 mm longa; flores pallide coerulei maculis intensioribus decoii — Januario—Martio. Brownleca, coerulca Harv. in Ilook. Lond. Journ. Bot. I (1313), 16 ct Thes. Cap. IJ, 3 t. 103-, Bolus Orch. South Afr. I t. 10. - Brow - leea macroceras Sond. in Linnaea XIX (1817), 106 et Bchb.f. Otia 113 (nomen muiatum!) * Cap der guten Hoffniing. SUdiJetliches Gebiet. (Harvey • “■} Grahamstown (Mac Owan N. 232!) Natal (Wood N. 1982! un ^ Thorncroft N. 4327!) Transvaal (Galpin N. 1257). ? Madagascar (Dr. Fox). , .. da Von den beiden citierten Abbildungen ist die in Bolus rc 1 of South Africa bei weitcm die bessere, ich gestehe aber, as ^ 7 und 8 mir uicht ganz verstandlich siud. Wenn die ® eg lichen Protuberanzen Staminodialbildungen sein sollen, so . . im Text erw&hnt werden mttssen, bei aufgcwoichten B on ^ diese Bildungen nicht nachweisbar. — Ausserst variabel « ^ Grbsae aller Teile und in der Anzalil der Blttten. Ich ea e ). fttr ausgeschlossen, dasa die von Dr. Fox auf Madagascar gwai ten Exeroplare specifisch verscbieden von den ettdafrikainsc u Das bisher gesammelte allerdings sparliche Material zetg weaontlichen Abweichungen. .. . 2. Brownlee a recurvata Sond. Tube, ' id ‘l^ iSi longis obtusis rotundatis ad 2,5 cm longis 1,5 cm caule gracili 30—40 cm alto, foliis 2 (rarius . 1S ^ e0 i a tis e basi ovata lanceolatis acuminatis, supremis linean- an ^ (maximis 8—9 cm longis 6—8 mm latis), spica on 0 laxiflora pauci-pluriflora, bracteis lanceolatis acumma ferioribus quam flores bene longioribus 2,5 cm lon ^ ato ap j C e dorsali a fronte viso ovato acuto, a latere viso £ aea . j fl . recurvato, calcari sepalo aequilongo incurvo apl j: e . aCU tis crassato, sepalis lateralibus lanceolatis incurvis de e — 733 — aeuminatisve, petalis (a latere visis) undulatis apice obtusis (si mavis primo reflexis deinde incurvis) sepalo dorsali adpressis, labello e basi triangula liaeari minutissimo, antliera clavata leviter curvata; rostello magno, dibracliiato, caaalibus valde conspicuis, stigmate parvo rotundato. — Flores pallide rosei, sepala 7—8 mm longa, petala 6 mm, labellum vix 2 mm longum. — Febr.—Aprili. Brownleea recurmta Sond. in Linnaea XIX {1847), 107 = Rchb. f. «'n Walp. Annal. I, 800; Ilarvey Ikes. Cap. U, 3 t. 104; Bolus Orch. South Afr. I t. 41. Cap der guton Hoffnung. StldOstliches Gebiet, Elands Rivier (Eeklon und Zeyher!) Eoschberg in 1870 m (Mac Owan N. 526) Grahamstown (herb. norm. Airntr. Afr. Glass N. 1877!), Kaffraria, 1070 m (Baur N. 625). 3. Brownleea Galpini Bolus. Caule graeili 30 ad 75 cm alto, foliis perpaucis linearibus acuminatis ad 12 cm longis vix 5 mm latis vestito, spica pauci-pluriflora suborymbosa v. mio capitata, bracteis e basi ovata longe acuminatis flores aeqantibus v. paulum superantibus. Sepalo dorsali ample galeato antice explanato paulum eontracto deinde subquadrato v. retuso margine plus minus crenulato, calcari dimidium sepali et ovarii aequante, sepalis lateralibus oblongis acutis sublongioribus, petalis irregulatiter ovatis margine anteriore plus minus lobulatis crenulatisve, labello e basi lata angustato lineari brevi. Flores sicci straminei, vivi carnei purpurei- Punctulati, sepala4- 5 mm loDga. — Martio. var. major. Floribus circiter plus quam quarta parte ma- joiibus, petalis latioribus apice rotundatis magis lobatis con- uavisque, labello duplo longiore (Varietas mihi non visa.) — ibid Br0Wnleea Gal P ini Bolus. Orch. South. Afr. I t. 42 (1893); var. SOd Afrika. Kokstadt (Tyson N. 1084!); Transvaal. Zwischen Earberton und Swaziland in 1400 m Hohe (Galpin N. 1255!). — Var. “ajor. Auf der Stldseite des Mt. Cuvrie bei Kokstad in 2000 m HOhe Oyson N. 1074) d. Brownleea parvitlora Harv. Tuberidiis obo- vatls oblongisve ad 2 cm longis ad 1,5 cm latis, caule graeili ad 40 cm alto, foliis paucis 2—3 dislantibus e basi vaginante lineari-lanceolatis acuminatis ad 10 cm longis 1 cm latis, sn* premis multo minoribns, spica longa (12 cm et ultra) densa multiflora, bracteis ovati-lanceolatis flores plerumqne superan* tibus longe acuminatis 1 cm longis. Sepalo dorsali oblongo obtuso profnnde cucullato, calcari paulo longiore satis crasso incurvo apice incrassato, sepalis lateralibus medium usque comiatis semioblongis acutis, petalis oblique ovatis sepalum dorsale aequantibus, labello minutissimo triangulo erecto; au- thera parva reclinata, rostello magno lato supra emargmaw, bracbiis brevibus acutis lobo mediano obsoleto, canalibns apertis, stigmate parvo, stylo maniteste evoluto. — Flores a i subclausi 4—5 diam. — Martio. Brownleea parviflora Harv. in Hook. Lond. Journ. Bot. I (1&2), 18; Sond. in Linnaea XIX (1S47), 107 ; Bolus Orch. South Cap der guten Hoffnung. Bei King Williams Town Brownlee), Katberg (Ecklon und Zeyher!), Boschberg in 1230 m (11 M Owan N. 1530!); Ost GriquaJaud Borg l"gl* >» ^ (Tyson N. 1080! und 2066!) — Natal (Natal bovein N. 9*71!) -hdiese Abgesehen von den viel kleineren BlUten unterscheidet 31(5,1 Art durch die bis zur Mitte zusaramengewaehsenen seithchen . ep und durch die kaum geschlossenen Amherenkanftle; t)bng sio eine echte Brownleea. Species dubiae affinilatis. Brownleea madagascarica Ridley. »Tnb«» ® | longa lanata; caulis ultra pedalis debilis; folia 3 hssi a ^ ceolata acuminata amplexicaulia 2 uncias longa (e. 5 ^ cteae ciam lata (2,5 cm) tenuia; racemus laxus 5-7-floras; i foliaceaelanceolatae ovariis subaequales v. (inferiores) on ^ ^ sepalum posticum petalis (dorsis nec marginibus) a <' ’ apicibus iiberis, galeam ovatam fonnans, calcar longum dricum recurvum, apice obtusi-truncato; sepala latera ceolata subfalcata; labellum brevissimitm, lobo nie 10 re q eX a lineari clavato, columna brevissima. antliera in dorsum apicibus breviusculis. u ~ Brownleea madagascarica Bidley in Journ. Linn. (1885);■ 136. Madagascar, Imer rina (Dr. Fox). ?35 Disa Berg. Dim Berg. FI. Cap. 348 ( 1767)\ Swartz in Vet. Acad. Handl. Stockh. XXI (1800), 210; Lindt. G. et Sp. Orch. 347; Benth. et Hook. Gen. HI 030 (exd. Monadmut et Schizodio); Pfitz. in Engl.-Frantl Xnt. Pfl. Fam. U T. 6 S. 98. LSepala petalaque libera patentia, sepalum dorsale planum excavatum saceatum infundibuliforme galeatum postice aut angustatum aut subito calcaratum, petala simplicia erecta v. supra incurya basi in lobulum (interdum maximum) aucta v. I'epanda, apice aut simplicia aut bilobula v. interdum fere al- cicornia; labellum plerumque lineare v. ligulatum rarius fili- loinie v. ex unguiculo angusto in laminam propie dicendam dilatatum. Gynostemium bipartitum, pars superior, anthera biloeularis plerumque reclinata rarius erecta, caudiculae 2 plus ndnus elongatae, glandulae semper 2, stigma truncatum pul- vinare saepe distincte trilobum, rostellum manifeste trilobum, °bi laterales saepius bracliiata forma variables; semina Cru¬ stacea more Cypripediorum sectionis Selenipedii. Herbae ter- restres - Genus polymorphum in Africa meridionali plerumque 111 plaga Capensi necnon per totam Africam tropicam et in- pas Mascarenses late dispersum. — Nulla species in parti¬ es septentrionalibus Abyssiniae, nulla aliis in regionibus fricae, nulla in insulis occidentalibus. enthe emg ' *736 Aufstellung von Sectionen bin ich raehrfaeh von ihm abgewichen, ganz besonders betreffs der Grundeinteilung in Macranthae uml Clayis sectionnm. I. Labellum anticum. A. Labellum lineare v. Iigulatum. a. Sepalum dorsale unguiculatum vexilliforme. (B lo¬ res magni.) 1. Sc utettiferae. (1— 4 ) b. Sepalum dorsale non unguiculatum. Sepal, dorsale planiusculum v. leviter excavatum non calcaratum. 2. Vexillatae. ( 5 " 9 ^ Ut praeeedens, sed manifeste calcaratum, flores spicati. 3. Polygonoideae. (10 30) Habitu ut praecedentes sed flores subcorymbosi et sepal, dorsale extinctoriiforme. 4 . Hircicornes. ( 31 — 36 ) Sepalum dorsale saccatum v. profunde exca- vatum, flores subcorymbosi, sepala patents. 5. Corymbosae. (37—4 U Sepalum dorsale galeatum et calcaratum, pe- tala semper simplieia. (Fiores magni.) 6. Macranthae . ( 42 i] Sepalum dorsale amplum calcaratum P et ^ semper bipartita (sc. partitio v. lobulus ticus nunquam major quam posticus). 7. Coryphaea. Sepalum dorsale in galeam reductum ranssi ^ proprie calcaratum, calcar interdum vesi »$) 8. Acohitoidege. (° y B. Labellum proprro sensu filiforme, sepalum 01 manifeste saccatum non calcaratum* 03) 9. Disella. ( 80 . ' C. Labellum unguiculatum explanatum (more Hei^lm 10. Spathulatae. I s * II. Labellum posticum. 1. Scntelliferae. Sepalum dorsale magnum saepius unguiculatum planum v. leviter concavum vexilliforme; petala magna, partitio supera angusta, infera magna rotundata. — Plantae maximae sped* osae Afrieae orientalis tropicae (Abyssiniae et praesertim re- gioni lacuum) indigenae. A. Sepalum dorsale longe unguiculatum. a. Calcar elavatum. Calcar 1,5 cm longura apice 3 mm crassum, flores 5—6 cm diam. 1. D. Carsoni N. E. Brown Calcar 6-8 cm longum rectum deinde deflexum, flores 3,5—4 cm diam. 2. D. erubescens Rendle Calcar pendulum, flores 2,5 cm diam. 3. D. zombica N. E. Brown B. Sepalum dorsale brevi-unguiculatum. Calcar cylindraceum. 4. D. scutellifera A. Rich. 1. Disa Carsoni N. E. Brown. Caule 40—45 cm alto glabro a basi spicam usque'foliis vaginantibus appresis acuminatis vestito, inferioribus rubii-maculatis, spica fere 15 cm lunga pauciflora, floribus magnis, bracteis quam flo¬ res brevioribus 3—4,5 cm longis ovati Ianceolatis basi fere 2 cm latis. Sepalo dorsali unguiculato, ungue incurvo fere 3 cm longo 3—4 mm Jato, lamina elliptica obtusa concava, calcari a media lamina oriente 1,5 cm longo apice fere 3 mm ,:|ass "? sepal is litteiaiibus patulis v. divaiicatis Id- • 1>5 cm latis oblongis-Ianceolatis obtusis apicem versus con- cavis, petalis ad 4 cm longis basi bipartite v. auriculatis, (auriculis semiellipticis 1,5 cm longis 7 mm latis) cornuum instar erectis et extrorsis sepalum dorsale laminam fllius nsque sequentibus linearibus supra paulum dilatatis, labello iineari acuto 3,5 cm lougo; anthera erecta 8 mm longa ob- lo nga, rostello brevi emarginato non plicato. — Folia viva glauca esse videntur et rubro-maculata v. sufusa, bracteae rubrae (?), flores pnlcherrimi intense rubri, sepalum dorsale violacei-punctatum. — Fvbiuario. Vim Carsoni N. E. Brown in FI. Trop. Afr VO, 277. Tropigches Ost-Afrika. Mozambique-District. Fwambo am Siid- tifer des Tanganyika See’s. (Carson N. 22). — Nyassa-See Expedition. District Uhehe bei Kissinga. (W. Goetze N. 575!) 2. Disaerubescens Rendle. Caule 40—55 cm alto glabro, caule florifero foliis coriaeeis lauceolatis aeuminatis appresis yaginantibus dense vestito, maximis 4—8 cm longis, vaginis basilaribus punctulatis, foliis caulis homotini (non floriferi) 30 cm longis 1 —1,3 cm latis linearibus, spica 6—12cmlonga laxiflora, floribus conspicuis intense rubris, bracteis flores lion aequantibus 3—4 cm longis 7—8 mm latis ovati - ellipticis aeuminatis. Sepalo dorsali unguiculato erecto (unguiculo 1,5 cm longo) cymbiformi, lamina 1,5 cm longa 7—8 mm lata incitrva, calcari graeili ascendente y. horizontali e media lamina oriente c. 1,3 cm longo, sepalis lateralibus oblongis acutis apice sub* cucullatis basi obliquis fere 2 cm longis, petalis 2,2 2,4 cm longis linearibus basi antice dilatatis rotundatis (auriculatis N. E. Br.) parte superiore lineari 1,2—1,4 cm longa primum deflexa et divergente deinde ascendente et incurva, labe o 1,3 cm longo anguste lineari; anthera erecta oblonga, roste o brevi inter antberae loculos plicato. — Species mihi non visa. Disa erubescens Ttendle in Journ. of Bot. 1895, 297 et N. E. Brom in Ft. Trop. Afr. VU, 277. Tropisches Ost-Afrika. Ruwenzori, 2CCO-230O m (Scott-ElUot N. 7309) — Mozambique-District, Fwambo im Sttden des Tanganyi See’s, 1700 m, (Nutt), Nyassaland zwischen Kondowe und Karon^ 660-2000 m (Whyte N. 348), Plateau des Berges Zomba, HOO i (Whyte). 3. Disa zombica N. E. Brown. Canle v 45-00 cm alto glabro foliis hornotinis longe lanceolatis ad 18 cm tong® 1,3—2 cm latis, caule florifero foliis yaginantibus oyatis^* lanceolatis acutis aeuminatis ve snbappresis 4—6 cm vestito, spica 15—18 cm longa densiuscula, floribus niediocii ^ (pro sectione), bracteis flores superantibus 4,5—5 cm long^ lanceolatis aeuminatis. Sepalo dorsali erecto ad 2 cm 0D °^ obovato oblongo basi cuneato et in ungniculum laminae a< *1 longum canaliculatum angustato, calcari clavato pemluo 7 mm longo, sepalis lateralibus divergentibus ascen en 1,5—1,8 cm longis basi circ. 5 mm latis oblongis obtusm ap t39 concavis basi obliquis, petalis spatliulati-lanceolatis obtusis basi dilatatis semicordatis 2 cm longis, labello lineari obtuso 1,3—l,5cm longo angusto; anthera erecta 5 cm alta, rostello brevi postice inter antherae loculos carinato, carina in api- culum producta. — Species mihi non visa. Visa zombica N. E. Brown in FI. Trop. Afr. VII, 278. Tropisches Ost-Afrika, Nyassaland. Gipfel des Berges Zomba (Buchanan N. 305.) 4. Disa scutellifera A. Rich. Tuberidiis magnis globosis v. oblongis subglobosis 4:4 cm v. 4:3.5 cm diam., caule boraotino valido ad 90 cm alto basi fere 1,5 cm diam. foliis parvis oblongis acutis alte vaginantibus vestito, caule folioso satis brevi, foliis lanceolafis acutis ad 30 cm longis 3—3,5 cm ktis, spica longissima densi- et multiflora 25—30 cm longa, braeteis lanceolatis ovaria snbaequantibus v. snperantibus in- ferioribus flores aequantibus. Sepalo dorsali late ovato obtuso fere 0J hiculari excavato, calcari filifonni e basi sepali dorsalis onentis qnam sepalum dorsale sesquilongiore, sepalis late- ^libus ascendentibus leviter excavatis oblique ovatis obtuse acutatis, petalis multo minoiibus transverse oblongis rotun- ^tis supra in appendicem lineari-lanceolatum sepalum dorsale ^qnantem productis, labello lineari-lanceolato acuminato an- g'ustc); stigmate maximo piano oblongo, rostelli brachiis et lobo ''' m ‘ !l ' ang an It ra ascendente, polliniis magnis, cau- ^iculis brevibus. — Flores laete purpurei maculis intensioribus econ ’ M—1,5 cm diam. — Septembri. Visa scutelliftra A. Rich, in Annal. Sc. Nat. 2. Ser. XIV (1340), * \ 18 fi9- 1 et Tent. FI. Abyss. II, 302 t. 94; Rchb. f. in Walp. * na i 1H > 590. _ Hue Disa Schimperi N. E. Brown in FI. Trop. A fr VU, 279. (R °® l * Afrik a Abyasinion. Auf Bergen an GebQschen 2150 m . m Fusa ) fiber dem Meere. Sanka Berr (Schimper Nr. 1309!); auf ie ® Scholoda bei Adanah (Dillon!) spariichen Schimper’i — 740 — 2. Vexillata. § 3. Vexillata Bolus in Orch. Cape Pen, 138 et 155. Sepalum posticum leviter excavatum erectnm non propie calcaratum, petala inflexa, rostellum postice in appendicem vexilliformem antheram amplectentem auctum. — Capenses. A. Flores > L.f. Sepalum dorsale rliomboideum acutatum. 6. D. venosa Sio. D. filicornis Thnnb. D. patens Thumb. D. elegans Rchb. f- B. Flores subcorymbosi. a. Petala apice bilobula. b. Petala simplicia. Petala lanceolata. Petala oblonga obtusa. 5. DisaracemosaL. f. Canle elato 30-75 cm alto, foliis basilaribus lanceolatis acuminatis 10 — 18 cm longi* 1 — 2 cm latis, caulinis distantibus roulto minoribus, racemo elongato distantifloro paucifloro, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria non aequantibus 2—3 cm longis. Sepalo dorsali ovato obtuso galeato carinato in saccum amplum brevissimum aucto. sepalis lateralibus late oblongis acutis, apiculo in dorso aute- posito, deflexis sublongioribus quam dorsale, petalis lineal 1 oblongis apice acutis incurvis margin^ posterio e cro nlis nulatisve, labello parvo lineari acuto; rostelli bracbiis l* tera ' libus valde divergentibus, lobo intermedio rotundato concavo, anthera maxima angusta, postice medium usque late marginal caudiculis longis, glandulis minutis, stigmate magno pulvman- — Flores pulcherrimi rosei v. purpurei. sepal, del- longum 1 cm latum, lateralia 2,5 cm longa 1—I? 5 c111 labellum 1—1,2 cm longum 1—2 mm latum. - ° ctob -" Januario. Disa racemosa L. f. Suppl. pi (1781), 406; N. E Brown in t J, i ’> fig- Cape Penim. 155; Bolfe in Kew Bull. 188 Orch. Album VU1 t. 356; Journ. of Hon Garden XXXIX (1891), 10 t. 786; William cylogr. opU); Bolus - , 102; Bot. Mug. <• ‘ . s. 1888 , 221 fig- * 5 j , Orch. Grow. * 741 375. - Dim secunda Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI {1800), M3; Lindl. G. et Sp. Orch. 348. - Satyrium secundum Thunb. Prodr. pi. Cap. ( 1794 ), 4. - Hue porro Disa secunda Sw. var. pauciflora Sonder in Linnaea XIX {1847), 90 et Disa fontinalis Mund Ms. ex Sonder l. c. Cap der guten Hoffnung. Eine der haufigeren Arten und seit vielen Jahren in alien Sammlungen reichlich vertreten. Bergius! Mund und Maire! Bolus N. 4888. Mac Owan N. 887. etc. Die Varietat ,isopetala“ Bolus 1. c. 156 ist in einem einzigen Exemplar gefunden. Die Pfanze ist eine Pelorie der typischen Form, bei welcher die Lippe aber nicht die Form der Petalen, son- dem die der aeitlichen Sepalen angenommen hat. Das Rostellum «igt statt des kleinen rundlicher Zipfels 2 ziemlich lange aufrecbte Fortsatze. ( B lip like the side sepals, but obtuse, rostellum with 2 parallel approximate erect recurved processes between its arms, stigma furnished at the base with a petaloid linear emarginate projecting appendage" — Bolus.) 6. Disa venosa Sw. Caule erecto ad 30 cm alto foliato, foliis 3—4 lanceolatis acutis 4—5 cm longis 1 cm lat,s > squamis in scapo 5—6 lanceolatis acutis, spica brevi pauciflora, bracteis ovati-lanceolatis ovaria aequantibus vix 1 cm longis. Sepalo dorsali rhombeo v. oblongi-acnto con- ca 'o bisaccnlato, calcari brevissimo e medio sepali oriente, sepalis lateralibns oblongis acutis deflexis, petalis oblongi-lan* ceolatis pronis curvatis antice basi in lobulum rotundatum auctis, labello lineari-lanceolato acuto; gynostemio in tertia V ' ,? uarta parte inferiore membranaceo-marginato, rostelli bra- ^ iis divaricatis intermedio minuto, caudiculis sibimet oppositis, sl’guiate maximo protenso. — Flores rosei v. carnei rubri- St * ati > sepalum dorsale 2,2 .cm longum, 1,3 cm latnm, late- i ,a ae( iuilooga 9 mm lata, calcar 2,5 mm, labellum 1 cm ongum. — Novemb.-Decembri. Visa venosa Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 213; unb - FI. Cap. (1823), 15; N. E Brown in Gard. Ghron. 1885 H, 232 ; lus Cape Penins. 156 et in Joum. Linn. Soc. XX, 479. 5274 p SP der 8114611 Tafelberg in 800 m (Bolus 4845 und Pappe N. 54!), Haufig gesammelt. 7 - Hisafilicornis Thunb. Tuberidiis anguste ob- acutis 2,5 cm longis 1 cm crassis. Caule ad 16 cm a * > foliis complnribus in ima basi caulis linearibus acutis ^ cm longis, scapo squamis multo majoribus baa late 742 vaginantibus vestito, spica pauci—pluriflora subcorymbosa, braeteis lanceolatis acuminatis ovarium aequantibus s. flores semiaequantibus 1,5—2 cm longis. Sepalo dorsali latissimo galeato ecalcarato, sepalis lateralibus oblongis basi tortis apice mucronulatis, petalis subsimilibus angustioribus apice manifeste subbilobulis, altero apice obtnso altero acuto, labello lineari setaceo deflexo; stigmate pulvinato inter sepala lateralia. ro- stello multo altius affixo, brachiis magnis antice rotundatis arrectis, lobo mediano triangulo acuto more Habenariae medio sulcato, antliera maxima arrecta, basibus rostelli et antlierae limbo magno explanato supra extus acutangulo alatis dimidinm antberae aequantibus. — Sepalum dorsale l,3cmlongum 1cm latum, lateralia 1,7 cm longa 5 mm lata, petala 1 cm longa, labellum 1,2 cm longum; sepala lateralia purpurea, petala extus purpurea intus lutea purpurei-adspersa, sepal, doi-sale et labellum rosea. — Octob.-Decemb. Disa filicomis Thunb. FI. Cap. ed. 1823, 17; K E Brown • Gard. Chron. 1885 II, 232. — Penthea filicomis Lindl. G. et Sp. Orch. { 1S3S ) 361. - P. reflcxa Lindl. 1. c. 361. - Disa reflexa Bclib. f. in 1865, 182. — Orchis filicomis L. f. Suppl. pi. (1781), 400. - V** patens Sw. (non Thunb.) in Kongl. Vet. Acad, llandl. XXI (1800), 2U\ N. E. Brown l. c. 232. — Penthea pulchella Mund ex Sonder in Ltn- naea XIX {1847), 105. Cap der guteu Hoffnung. (Drdge N. 1233. Leibold N. 38! Zcyb* r N.8931); Herb. norm. Austro-Afr. (Bolus und M’Owau N. 163!) Ferncr (Mundt, Maire!) aussergewOhnlich Uppige Ex. (Ludwig!) 8. Disa patens Thunb. Caule gracili 8—15 cm alto, subflexuoso, folius minutis squamiformibus 5—10 mm lanceolatis acutis quam intemodia brevioribus, spica P aucl flora (1—3 rarius —8), braeteis omnino foliaceis ovaria sub aequantibus. Sepalo dorsali latissimo ovato v. subrhombeo acuto piano, sepalis lateralibus falcatis ascendentibus basi saepius utrinque obtuse angulatis acuminatis sepalum dorsae aequantibus, petalis multo minoribus lanceolatis falcatis in- curvis, labello ligulato obtuso crasso; stigmate inter sepa* lateralia, rostelli brachiis divergentibus, intermedio minore tn* angulo, alis 2 fz totius gynostemii vestientibus. — Flores ex pansi 2,5 cm diam. aurei. — Octob.—Decemb. 748 — Disa patens Thunb. (non Sw.) FI. Cat), (ed. Schnlt. 1823), 16', N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 27, 232. — Ophrys patens L. f. Suppl. pi. 1781 (404). — Serapia spatens Prodr. pi. Cap. (1794), 3. — Penthea patens Lindl. G. et Sp, Orch. (1838), 362. — Disa tenuifolia Sw. in Konejl. Vet. Acad. Handl XXI (1800), 214; Bolus Orch. Cape Pen. 137. Cap der guten Hoffnung. Swcllendam (Burehell N. 7055, 7338) Caphalbinsel (Burehell N. 656! Dr6ge 1232 a! und b! Leibold! Bergius! Mund! Zeyher N. 1580, Bolus N. 3913.) Der vorigon sehr ahnlich und getrocknet nicht leicht von ihr zn unterscheiden. Sie hat in der Regel nur 1-3 sehr gespreizte BlQ- ten von (in frischem Zustande) goldgelber Farbe, das dorsale Sepalum eigenttimliche Saum der Faule reicht bei dieser Art weiter nach oben, als bei D. filicornis. Schliesslich ist die BlUtezeit eine andere, D. fili- cornis beginnt zu blOhen, wenn D. patens verbltlht ist. 9. Disa elegans Echb. f. „Herba glabra erecta 10—20 cm alta, folia pleraque radicalia 5—6, lineari-ligulata acuminata 4—8 cm longa in bracteas foliaceas lanceolatas erectas abeuntia, racemus abbreviatus subcorymbosus, 2-4-flo- rus, bracteae membranaceae lanceolatae v. ovatae acutae erec- tae coloratae ovaria nunc ampleetentes nnne eis approximatae et aequilongae. Sepala ovata obtusa patenti-erecta circa 2 cm longa v. impar anticum lateralibus paulo brevius, petala re- clinata oblique oblonga obtusissima apice incurva inibricantia circa l cm longa, labellum lanceolati-rbombewn obtusum sub- camosum petalis aequilongum; anthera resupinata, rostellum eiectum retusum, stigma pulviuatum trilobum, ovarium cylin- dricum costis tortis prominentibus 1;8 cm longum.“ — Sepala lactea, petala et labellum basi lactea maxima pro parte ca- stanea punctulis aurantiacis decora/ Mihi non visa. — No- ^embii, Decembri. Disa elegans Bchlj. f. in ldora 1865,182; Bolus Orch. South Afr. t.35. Dap der guten Hoffnung. SUdwestliches Gebiet. District von Caledon (Ecklon und Zeyher N. 3934). Im District von Ceres (A. Bodkin N. 7472 in herb. Bolus). 3. Polygonoideae. Caulis semper foliosus, scapus foliolis bracteiformibus dense tectus, spica semper dense cylindracea multiflora, sepalum dor- sale plerumque erectum plus minus excavatum non propie galeatum subito in calcar plerumque breve deflexum angusta- tum, flores parvi v. mediocres. A. Calcar brevissimum saeculatum. a. Petalorum lobus basilaris et labellum papillosa. 10. D. picta Sond. b. Petala et labellum inerassata. 11. D.W 'laris Sond. e. Petala et labellum nec inerassata nec papillosa. a. Petala triangula infra producta. 12. D. cylindrica Sw. ji. Petala et labellum subsimilia laneeolata. 13. D. borbonica Balf. et Moore T- Petala minuta obovata. f Sepal, dorsale vix excavatum. Flores inodori aurantiaci. 14. D. polygonoides Lindl. Flores pallide lutei odori. 15. D. fragrans Schlechter ft Sepalum dorsale galeatum. 16. D. chrysostachya Sw. B. Calcar filiforme apice clavatum. a. Labellum lineare v. anguste ligulatum. Petala manifeste biloba subspathulata. 17. D. ochrostachya Rchb. f. Petala basi processu filiformi instructa. 18. D. incarnata LiruU. Petala simplicia longe acuminata. 19. j D. Dechenii Bclib. f. b. Labellum fibforme interdum minutissimum. Petala quam sepala majora, labellum vix conspicuum. 20. D. alpina Hook f. Petala linearia, labellum manifestum. 21. D. WaUeri Rchb. f. C. Calcar filiforme tenui-eylindraceum non clavatum. Petala bipartita, partitiones posticae elongatae inflexae cruciatae. 22. D. Welwitschii Rchb. f. Petala obtusanguli-rhombea ligulatave. (Spec, subdubia.) 23. D. laeta Rchb. f. Petala implicata expansa quam sepala majora orbicularia. 24. D. fallax Krel.. 745 D. Calcar cylindraceum plerumque ovarium aequans v. (ra- rius) superans. a. Labellum papillosum.* Labell. ligulatum obtusum. 25. D. versicolor Echb. f. Labti% dilatatum subspathulatum. 26. D. Mac Owani Rclib. /. b. Labellum glabrum. Labellum lineare. 27. D. stachyoides Echb. f. Labellum ligulatum. 28. D. Stairsii Krzl. Labellum obuvatum. 29. D. Wissmanni Krzl. Labellum oblongum, petala omnino obsoleta. 30. D. apetala Krzl. 10. Disa picta Sond. Caule tenui 20—25 cm alto subflexuoso, foliis paucis linearibus (incl. spica) ad 10 cm lon- gis 1—2 mm latis decrescentibus, spica satis longa cylindracea P ori-multiflora, bracteis ovatis acuminatis flores superantibus 1 cm longis. Sepalo dorsali galeato acuto postice in calcar re vissimum sacculatum producto, sepalis lateralibus oblongis mentis basi semitortis concavis, petalis falcatis incurvis obtusis asi antice in lobulum rotundatum papillosum auctis, labello lnear i antice paulum dilatato papilloso'; stigmate bipartito, r °stelli braebiis satis longis erectis, anthera valde reclinata. T Flores albi rosei-'picti tenerrimi, sepala 5 mm longa. — °etob.—Jan Uario . ' lsa Victa Sond. in Linnaea XIX ( 1847 ), 99 . Bei s° aP der guten Hoff »ung. Sir Lowry’s Pass (Schlechter N. 7220!) ’wellendam (Ecklon und Zeyher). set? der Beschr eibuDg Sonder’s habe ich hauptsftehlich auszu* en, da 88 er die vorderen Abschnitte der Petalen ftbersehen hat. ® Cr dsa i_1 ■ _ 1_ u „. .m. acinnr Zpit x lu ^isa tabularis Sond. Caule satis tenui debili 25 cm a p 0 ^ ense folioso, foliis linearibus v. lineari-lan- cennf 3 ^ 12 cm longis 2—3 111111 latis supra vaIde decres " 1 lls ? spica densiflora interdum dimidium totjus plantae 746 — aequante, bracteis lineari-lanceolatis flores subaequantibus. Sepalo dorsali - pro flore magno galea to orificio trans verso ob- longo, calcari brevissimo sacculato, sepalis oblongis obtusis, petalis minutis falcatis obtusis, apice paululum incrassatis, labello lineari v. ligulato obtuso acutato dimidium sepalovum aequante; rostelli bracliiis satis longis divergentibus, lobo in- termed io longiore subulato, stigmate excavato quasi bilabiato. Flores sat parvi fusci-lutei v. fulvi, sepala 4 mm longa, dorsale 5 mm latum, labellum 2—3 mm longum. — Octob.— Decemb. Visa tabular™ Sond. in Linnaea XIX ( 18i7 ), 90; N. E. Brown in Gard. C/iron. 1885 II, 232; Bolus Orch. Cape Penins . 168 1.15. Cap der guten Hoffuung. Tafelberg 1100-1800 m. (Harvey, Bolus N. 4219! Herb. Norm. Auetro-Afr. N. 406!) Von der Abbildung des Herrn Bolus 1. supra c. weichen meino Befunde hinsichtlich der Petalen durcbaus ab; es ist mir nicht ge- lungen, den vorderen basalen Fortsatz zu finden, weichen er in Fig. 6 und 6 abbildot. 12. Disacylindrica Sw. Caule valido ad 30 c-m alto a basi spicam usque folioso, folils lanceolatis acutis plus minus undulatis ad 3 cm longis ad 5 mm latis, spica saepiiw plus dimidio totius plantae oecupante densiflora divitifloia, bracteis lanceolatis acuminatis subloliaceis, flores subaeqnanti- bus in media spica 8—9 mm longis. Sepalis tateralibus late ovatis obliquis obtusis patentibus, dorsali late oblongo cucul- lato obtuso postice brevissime calcarato (potius sacculato di- cendo), petalis triangulis infra longius productis apice obtusatis quam sepala panlum brevioribus, labello earnoso oblongi-linea 11 ligulatove apice obtuso; stigmate fere orbicnlari pulvinari, an- tliera brevissima, rostello non brachiato triangulo erecto. Totus flos 7—8 mm diam. calcar 1—2 mm, tota planta sicca tolia et flores pallide ochracei. — Oct.—Jail. Disa cijlindrica Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI ( iS00 ^f’ Thunb. FI. Cap. (ed. Schult. 1823), 13; Lindl. G. et Sp. Orch. 356; Orch. Cape Penins. 153. Cap der guten Hoffnung, Tafelberg 800 m (Thunberg, Bol“* N. 4538! Schlechter ohne N!) Ausaerdem gesammelt von Berg* — 747 — 13. Disa borbonica Balf. et Moore. „Caule basi folioso sursura vaginato, foliis linearibus apice sensim an- gustatis, vaginis ample ovali-lanceolatis imbricatis ovaria su- perantibiis v. subaequantibus, sepalis lateralibus obtusis, sepalo dorsali ovati-oblongo calcar breve obtusuin emittente, petalis laneeolatis labello subsimilibiis, anthera oblouga erecta. — Heiba (8') 20 cm alta, folia (2"—3") 5—8 cm longa basi vaginantia, bracteae 1,5 — 2 cm longae concavae, perigonii segmenta circ. 5 —6 mm longa, calcar 3 — 4 mm longum, ovarium crassum oblongum.“ — Mihi non visa. Disa borbonica Balf. et Moore in Trimen Joum. of Bot. XIV {1876), 293. lie de Reunion. Ich babe die Originalexemplare der Pflanze nicht gesehen und der Gattung. Uber ihre Zugehorigkeit zu Disa ist aber jeder Zweifel ausgeschlossen. Eigonttlinlicli ist es daher, wenn in Cordemoie, Flore de Hie de la Reunion S. 255 gesagt wird: B Nous ne les (les Disa) connaispons pas a la Reunion. Peut-6tre font-elles double eniploi avec d’autres d6crites ici mfime danH dee genres voisins, le genre Disa etant nial etabli.“ Wenn auch Uber die Zustandigkeit Zweifel entsteben konnen, so ist andrerseits jeder Zweifel aus- geschlossen, sobald es sich darum handelt, ob eine Pflanze zu Disa im weiteren Sinne gehort Oder nicht gehort. H. Disa polygonoides Lindl. Caule elato ad 50 cm alto v. imo altiore basi praesertim foliato, foliis erectis laneeolatis ad 30 cm longis ad 2,5 cm latis acuminatis, scapo foliolis bracteiformibus compluribus vestito, spica densa cylin- dracea interdum subcapitata multiflora, bracteis oblongis qiiam floies brevioribns. Sepalo dorsali erecto oblongo vix excavato basi in calcar breve attenuato, sepalis lateralibus oblongis oh- tusis deflexis, petalis parvis obovati-oblongis obtusis apiculatis, labello lineari obtuso; anthera angusta longa, stigmate mani- feste trisnlcato. — Flores lutei v. anrantiaci, sepala et label- * Um 6 mm longa. — Aug.—Octobri. Disa polygonoides Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 349; Peters Beise nach Mozambique 512; N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 II, 232 ; Bot. Ma 9- *• 6532. - Disa natalensis Lindl. in Book. Lond. Joum. Bot, I {1842), 1$. 748 SGdost-Afrika, vom Cap der guten Hoffnung bis zum Kilimanjaro- Gebiet verbreitet. Zwischen Omtato und Omsamwubo (Dr£ge herb. Lindl.!), Natal (Gerrard N. 315! == D. natalensis Lindl. 1. e., Sander¬ son N. 110! Gueinzius!) Bei Grahamstown (Mac Owan! Wood N. 278!) Delagoa Bay (Lt. Speke!), Pondoland (Bachmann N. 371! und 392!) Kilimanjaro (H. Meyer N. 126! 127!); Nyassaland (Buchanan N. 238! 15. Disa fragrans SchlecLter. Caule ad 18 cm alto, foliis 3—4 confertis oblongis v. oblongi-lanceolatis recur- vis acutis more Orehidum maculatis spieam attingentibus, ad 12 cm longis ad 3 cm latis, additis 2—3 vaginantibus in scapi parte superiore, spica divitiflora cylindraeea fere dimi- dium totius plantae aequante, bracteis lanceolatis ovarium aequantibus. Sepalis oblongis, dorsali latiore in calcar filiforme 8 /s ovarii aequante produeto margine inflexo, lateralibus an- guste oblongis omnibus obtusis, petalis lanceolatis duplo an- gustioribus et paulo brevioribus, labello basi lineari antice lanceolato aeqUilongo; gynostemio Dio Disae polygonoidis Ldl. rostello tridentato, dentibus lateralibus glanduligeris, inter- medio paulo longiore. — Flores illis D. polygonoidis aequi- magni fragrantes, perigonii partes apice viridi-luteae. — Fe- bruario—Martio. Disa fragrans Schlechier in Engl. Bot. Jahrb. XX (1895) Bet- blatt 50 S. 40. Ost-Afrika. Transvaal, Houtbosch Berge in 2300 m und oberhalb Mamavolo in 2260 m. (Schlechter N. 4445 und 4712) (Herb. Wood. N. 4565!) Es bandelt sich hier urn einen ahnlichen Fall wie bei unseren europaischen Orchis coriopnora L. und O. fragrans Poll. Weder im frischen noch besonders im getrockneten Zustaude sind scharfe Unterschiede zwischen D. polygonoides und fragrans nachzuweia© , beide Pflanzen unterscheiden sich jedoch durch einige unbedeuten © aber ausserst constante Merkmale. Ich lasso die Pflanze als Art bestehen, da ich nicht Material genug gesehen babe, um ein a - schliessendes eigenes Urteil zu gewinnen, wie weit sie von polygonoides abweicht 16. Disa chrysostachy a Sw. Caule valido gra- cili ad 90 cm alto, 1 cm diam., foliis erectis lineari-lanceolatis ?49 — acuminatis, ad 40 cm longis ad 3 cm latis, foliolis compluri- bus in scapo, spica ad 16 cm longa cylindraeea densiflora multiflora, bracteis oblongis flores aequantibus. Sepalis late¬ ral i bus oblongis obtusis, intennedio galeato supra obtuso, cal- cari clavato obtuso galeae aequilongo paulum infra medium illius sepali oriente, petalis obovatis sub galea absconditis apice conniventibus, labello lineari acuto sepalis lateralibus aequi¬ longo; stigmate crassissimo leviter complicato, anthera multo longiore, glandulis crassis triangulis, rostello liumili supra ob¬ tuse triangulo. — Sepala lateralia petalaque 4—5 mm longa, sepalum dorsale cum calcari 10 mm. — Deeemb. Bisa chrysostachya Sio in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 2U\ Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 349. — B. gracilis Lindl. I c. 348. Cap der guten Hoffnung (Burchell N. 4129!). Trop. SOd-Afrika Barberton (Culver N. 66!). Ausserdem gesammelt von Krebs! Schlechter N. 3778! Herb. norm. Austro-Afr. (M’Owan N. 949!) Die Exemplare variieren ausserordentlich au GrOsse, die oben angegebenen Abmeseungen sind als Maximalwerte anzuselien. Die Pflanze hat getrocknet den oft vorkonimenden rostfarbenen Ton. 17. Disa ochrostachya Rchb. f. Tuberidiis magnis ovat is 4 nn longis 2,5 cm crassis, eaule 50—60 cm alto, foliis e tuberidio liornotino lanceolatis acuminatis ad 25 cm longis 2 cm latis, caule florifero omnino foliolis oblongis im- bricantibns acutis vestito, tota planta praesertim caule sicca ferruginea, spica subcylindracea v. ovoidea densiflora multi- flora, bracteis lanceolatis acuminatis flores subaequantibus 2-2,5 cm longis. Sepalo dorsali ovati-oblongo obtuso paulum excavato, calcari paulum supra basin oriente filiformi clavato pendulo apicem ovarii attingente, sepalis lateralibus ovatis oblongisve ascendentibus omnibus obtusis, petalis e basi obli- que ovata elongatis supra subbiiobis, lobulo anteriore abbre¬ viate, lobo posteiiore multo longiore ligulato subspathulato obtuso, labello lineari-lanceolato acuto; anthera satis magua, stigmate maxirno. — Flores satis magni, sepala petala label- lum calcar omnia 1 cm longa, sepala 5 mm lata. — Novbr. Bisa ochrostachya lichb. J■ in Flora 1865, 181. Tropisches West-Africa. Angola, Distr. Huilla (Dr. Welwitsch N. 702!). Am Okamba (Dr. Buchner N. 699! in herb. Berol.). Der vorigen Art in vielen Punkten sehr ahnlich, aber mit bo- deutend grijsseren BlQten. 18. Disa incarnata Lindl. Caule ad 50 cm alto basi vaginato supra folioso, cataphyllis infiniis obtusis deinde acntis in folia accreseentibus, foliis basi vaginantibus lineari- laneeolatis ad 8 cm longis 5 mm latis in braeteas decrescen- tibus, bracteis oblongi-lanceolatis acutis quam flores sublon- gioribus ad 4 cm longis ad 6 mm latis, spica densiuscula multiflora supra comosa. Sepalis lateralibus ovati-oblongis obtusis divergentibus, sepalo dorsali cucullato obtnso circuitu ovato, caleari e medio galae oriente flliformi elavato, petalis ovatis dimidiatis fere semiorbieularibus basi in processum bre- vem fililormem anctis, labello aeqnilongo lineari, anthera satis alta recta, rostello transverso obscure tridentato, stigmate oblongo infra angustato. — Sepala T 8 mm lata, 5 mm longa, petala aequilonga et basi aequilata, labellum vix 1 mm latum; flores rosei. — Januario. Disa incamata Lindl G. et Sp . Orch. (1838), 348; Krzl. in Ab- handl. Nat. Ver. Bremen VII (1883), 263 ; Bull, in Journ. Linn. Soc. XXII (1886), 127 et XXIX (1891), 59. Madagascar (Lyall! in herb. Lindley). Pei Antananarivo (Dr Rutenberg 1878! Scott Elliot N. 1910!) — Exam, floros vivos ex caldariis F. Sander! 19. DisaDeckenii Hclib. f. Caule ad 40 cm alto, foliis lanceolatis acutis in ima basi, scapo vaginis satis magnis Hcuminatis quam inteinodia majoribus vestito, spica brevicnn- pacta fere capitata dicenda, bracteis ovati-lanceolatis acumi- natis, flores non excedentibus. Sepalo dorsali ovato aeuto basi in calcar dimidium ovarii aequans apice paulo incrassatum attenuato, sepalis lateralibus oblongis obtusis concavis, petalis ovatis longe aeuminatis sepalo dorsali fere aequilongis, labello lineari obtuso; stigmate pulvinato, rostello perbrevi, anthera alta. — Flores illis D. polygonoidis Lindl. simiilimi sed paulo minores, sepala 5 mm longa. Floret? 751 Disa Deckenii Tichb. f. Otia {1881), 105 et in Transact. Linn Soc. Ser.3 11, 350; K E. Brown in FI. Trop. Afr. VII, 280. - Hue D. Ki- Tropischcs Ost-Afrika. Kilimandjaro 2100 - 2800 m (Decken! Ebonda in 3000 m W. E. Taylor). Das obere Sepalum mit seinem ziemlieh langen Sporn und den eifBrmigcn langzugespitzten Petalen bilden den Unterschied zwischen dieser Art und der babituell sehr ahnlichen D. polygonoides Lindl. 20. Disa a 1 p i n a Hook f. Tuberidiis globosis 2 cm crassis, caule gracili ad 40 cm alto, cataphyllo 1 ringente nigro-birsuto apice acuto in basi, foliis laneeolatis acuminatis longe vaginantibus, lamina 5—9 cm longa 5—10 mm lata, supremis multo minoribus omnino bracteiformibus, spica pro planta brevi cylindracea multiflora non densa ad 5 cm longa, bracteis laneeolatis acuminatis flores aequantibus superanti- busve. Sepab dorsali oblongo carinato apice acuto basi in calcar cylindraceum medio geiiuflexum v. curvatum obtusum Pi'oducto, sepalis lateralibus cuneati-oblongis obtuse acutatis, petalis late et oblique ovatis quam sepala majoribus (1) ob- bisis v. vix acutatis, labello minutissimo oblongo acuto; stig- ciasso pulvinari semper pollinis granulis dense obtecto, lostelli braebiis linearibus. — Flores minuti, sepala petalaque mm longa, sepala basi 1 mm, petala 2 mm lata, calcar ciiciter 4 mm longum, labeilum x ji mm longum. — Septembri. Lisa alpina Hook. f. in Journ. Linn. Soc. VII (1864), 220. — Lreussii Krel. in Engl. Jahrb. XVII, 64. — Broumleea alpina E Lrowti in FI. Trop. Afr. VH, 287. Tropisehes West-Afrika. Kamerun. In der Grasregion des ebirgea westlicli von Buea um 2200—2500 m (Dr. Preuss N. 973!). Auagezeichuet durch die ungewOhnlich grossen Petalen und . sehr winzige, scliwer auffindbare Labeilum. Ich glaube, dass jeh die Pflanze selbst befruchtet, da ich in Bltiten, welche sich kaura gpffnet hatten, die gauze Narbe mit Pollentetraden dicht bedeckt, Anthere aber leer fand. . 21 - Disa Walleri Rchb. f. Foliis e bulbo hornotino ori entibus 3-4 laneeolatis satis breve acutatis basi longe angitis 20-40 cm iongis 3 4 cm latis, scapo florifero 5 ~-4o cm alto crassinsculo foliolis vaginantibus aeutis acu- minatisve satis dense vestito, spica longiuscula pluri-mulfciflora, bracteis lanceolatis acuminatis flores bene superantibus 3—4 cm longis. Sepalo dorsali galeato compresso acuta posfcice extinc- toriiformi in calcar curvatum primum filiforme deinde clavatura l Js ovarii aequans attenuate, sepalis lateralibus lineari-lanceo- latis acuminatis, petalis falcatis angustioribus acuminatis in* curvis galeam fere aequantibus, labello etiam angustiore lineari petalis aequilongo; antbera magna valde reclinata, stigmate erassisimo pulvinari, rostellum certissime perbreve eximinare non contigit. — Flores ut tota planta sicci atri-cinnamomea, sepalum dorsale 1,8 cm longum, calcar 1,3—1,5 cm, sepala lateralia 1,3 cm, petala et labellum 1,3 cm longa. Disci Walleri ItcJib. f. Otia (1881), 105; N. K Brown in 11 Trop. Afr. YU, 282. — D. zombaensis Bendle in Trans. Linn. Soe. Ser. 2IV, 47 t. 7,1-3. Tropisches Ost-Afrika. Manganja-HQgel (Waller), Nyasaaland (Buchanan N. 717!). 22. Disa Welwitscliii Rchb. f. Tuberidio napi- formi acuto 4,5 cm longo basi 1,5 cm crasso, 1‘oliis hornotinis lanceolatis acutis 10 cm longis I cm latis, scapo elato fiimo ad 30 cm alto foliolis imbricantibus acutis dense vestito, spica densa cylindracea v. subcapitata, bracteis lanceolatis acumi- natis inferioribus flores superantibus 1,5 cm longis ad 1 cm latis decrescentibus. Sepalo dorsali late ovato piano v. paulum excavato in calcar breve filifonne attenuatum, lateralibus an- gustioribus ceterum aeqnalibus omnibus obtusis, petalorum partitionibus posticis late ligulatis subspatliulatis retusis sese partim cruciatim tegentibus, partitione antica tere oibiculan, labello lineari; antbera magna 3 / 4 sepali dorsalis aequante erecta, stigmate magno pulvinari, rostelli brachiis minutis, lo o mediano aequimagno rotundato. — Sepala lateralia 7 inm long A 3 mm lata, dorsale 5 mm longum et basi latum, labellum 4 mm longum. — Februario. ^ Disa Welwitscldi llchb. f. in Flora 1305, 181: N. E. Brown ^ Trop. Afr. VII, 280. Tropisehea Weat-Afrika. Angola-Diatr Huilla in I 2 C 0 - 18 W*“ (Dr. Weiwitsch N. 715!) 753 23. Disa laeta Rchb. f. „Caule stricto, foliis arrectis ligiilatis acutis, supremis in bracteas abeuntibus, racemo densi- floro cylindraceo, bracteis lanceis flores superantibus aequan- tibnsve, galea oblonga fornicata, calcari modico supra-basilari filiformi ovarium medium attingente, sepalis lateralibus oblon- gis ante apicem energetice mucronato apiculatis, tepalis obtus- angiilis rhombei-ligulatis, labello cuneato oblongo retusiusculo medio utrinque obtusangulo bine trilobo, antbera erecta.“ (Ex Beichenbach.) Dim laeta Rchb. f. Otia (1881), 106. Stldoat-Afrika. Natal (Fannin N. 63). Ich habe auch diese Art in Kew nicht gefunden. • Die Diagnose passt auf sehr viele Arten dieser Gruppe. I)is a fallax Krzl. Caule valido ad 40 cm alto, mliis sub anthesi saepius destructis lanceolatis acuminatis, s capo foliolis multo minoribus bracteiformibus satis dense vestito, tota planta sicca ferruginea, flores nigri, spica densa multiflora, bracteis oblongis v. oblongi- lanceolatis acutis acu- minatisve 2,5—3 cm longis 1 cm latis quam flores sublongi- °nbus. Sepalis lateralibus ovatis infra productioribus rotunda- bsque apice ipso obtusis ascendentibus, sepalo dorsali oblongo n ^ n ^ aleato viv excavate apice obtusu, calcari brevi incurvo 0 tibo cylindraceo vix 1 f$ ovarii aequante paulum infra me- , lum se Palum oriente, pet alls pro genere maximis suborbicu- ai * uUs singulari modo implicate, ut minora appareant, supra processu brevi triangulo auctis, labello lineari fere filiformi; s lginate trilobo, rostello brevissimo, antbera magua reclinata. j 0res Satls niagni, sepala lateralia 1,2 cm longa basi 5 mm ata ? sepalum dorsale 9 mm longum, 4 mm latum, petala g 111111 fonga 5 mm lata, excepto processu apicali, labellum —9 mn 1 longum vix 1 mm latum. — Januario. fau™ Krzl. in Engler's Jahrb. XVII (1893), 64. Madagascar. Nord-Betsileo, ira Sumpf. (J.M. Hildebrandt N.3874!). Das obere Sepalum und die Petalen Bind in eigentQmlicher a]s 8e «mgeknifft Oder gefaltet, so dasa sie viel kleiner eracheinen FaU Sle - SiUd ’ UaS ist bei koilier Disa in 80 auffallendem Maaae der veri hT 10 hier ' Getr °cknet zeigt die Flame die allgemeine Umrias- aUnis se von D. iucarnata, aber sie wird beim Trocknen nicht 754 braun, sondem die Bltiten werden schwarz und die Blatter lederfarbig. Die Bildung des Spomes und mehrere Merkmale sonst verbieten ea, sie unmittelbar neben D. inearnata zu stellen. 25. Djsa versicolor Rchb. f. Caule ad 40 cm alto (bipedali ex Rchb.), foliis lineari lanceolatis basilaribus 4 multo majoribus curvulis ad 12 cm longis 1,5 cm latis subito in foliola multo minora lanceolata acuminata vaginantia decres- centibus, spica eylindraeea densa multiflora, bracteis oblongi- lanceolatis acutis flores superantibus 1,2 cm longis. Sepalo dorsali oblongo obtuso apiculato margine inflexo, calcari paulum infra medium oriente satis crasso cylindraeeo obtuso sepali ip- sius */a aequante, sepalis lateralibus oblongis acutis cum apiculo longiuseulo in dorso semideflexis, petalis ovatis acutis sepalo dorsali fere aequilongis acutatis, margine interno sinu aequi- longo satis profunde insiliente quasi excisis margine illius sinus incrassato, labello lineari-oblongo papuloso scabro sepalis aequi- longo; anthera supiua post petala abscondita, rostelli lobo mediano magno rotundato acuto infra excavato. — Alabastia rosea, flores extus virides intus brunnei, inter minores generis, sepala lateralia et labellum 6 mm, dorsale 5 mm, petala 4—5 nun longa. — Octobri. Visa versicolor lichb. f. in Flora 1865, 181; N. E. Brown in FI. Trop. Afr. VII, 283. Tropiaehea Atrika. Angola Distr. Huilia (Dr. Welwitscb N. ? 14 )' Pondoland \¥. Backmann N. 390! 391!) Die Ausachnitte der Petaleu stehen unzweifelhaft in BeZiebung zur Beataubung durch Insekten, da durcb sie hindurcii die Kle acheiben zuganglich sind, die Petaleu bildeu bei dieser Art erne Scheidewand zwischen der dicken polsterartigen Narbe vor ibnen und der Anthere nebat Roatellum hinter ihnen. 26. Disa Mac Owani Rchb. f. Caule florifero va- lido 40—60 cm alto omnino toliolis vaginantibus acuminatis satis dense vestito, superioribus minoribus in bracteas decres* centibus, spica eylindraeea longa densa multiflora, bracteis oblongis v. oblongi-lanceolatis acutis flores aequantibus snpe- rantibusve 1,5 cm longis. Sepalo dorsali a Route vise com plicato acutiusculo, a latere viso ovato, calcari e basi onente subito deflexo vix */* ovarii aequante apice obtuso ciassius- culo, sepalis lateralibus oblongis obtusis acutatis apiculo satis longo in dorso, petalis oblongis acutis basi antice produetis rotundatis margine snperiobe in medio lobulo minuto rotun- dato et plica insiliente instructis, labello e basi angustissima sensim dilatato antice subspatliulato tota superficie (sub lente valido) niinutissime papilloso; stigmate valde prominente sub- compresso oblongo, antliera valde reclinata, rostelli brachiis lateralibus obsoletis, lobo intermedio multo majore compresso. — Flores rosei, sepala lateralia 4 mm longa, dorsale et cal- m ' 5 — Deeembri—Februario. Disa Mac Owani Rchb. f. Otia (1881), 106. Sfidost-Afrika. Ohne genaueren Standort (Mac Owan.) Natal 1300 m, Herb. Colonial (Wood N. 5C61!), Transvaal, Botsabelo, (?) 1600 m (Schlechter N. 4060!) 27. Disa stachyoides Rchb. t Caule 10—20 cm satis rigido folioso, foliis arrectis basi vaginantibus lan- ceolatis acnminatis supra in bracteas decrescentibus, spica satis densa pluri-multiflora, braeteis lanceolatis acuminatis flores Paulum superantibus. Sepalo dorsali oblongo apice rotundato, va*cari a basi sepali oriente satis crasso compresso dimidium Se pali aequante, sepalis lateralibus oblongis apice iucrassatis cucullatis apiculo ante apicem ipsum, petalis ovatis antice ^paudis apice obtusis intiexis, basi antice paulum produetis fotundatisque, labello lineari obtuse acutato, rostelli lobo medio plicato, lobis lateralibus s. brachiis parum evolutis, stigmate nia gno concavo. — Flores inter minores generis, sepal, dorsale 5 ~ 6 m m long. 3 mm latlllllj lateralia vix 5 mm longa, petala Vellum 3 mm longa. — Octobr.—Januario. Visa stachyoides lichb. f. in Flora 1881, 328 \ Bolus in Journ. Linn. C ' XXV {1889), 198. — Hue Disa hemisphaerophora Rchb. f. Otia 106. biulost-Afrika. Transvaal. Barberton in 1300-1500 m (Culver ^ r ch. K. 7! distrib. Schlechter Galpin N. 715! Atlierstone, Cooper * 9 a 75 -)- ^zigaberg (Baur N. 5111!) - Natal, Juanda (Wood N. 770!) Ausserdem herb. norm. Austro-Afr. (Tyson N. 549 und 1595! und 00(1 8^2!); Pondoland (Bachmann N. 393! 394! 398! 1708!) 28 - Disa Stairsii Krzl. Caule 50-60 cm alto °uoso, foliis lineari-lanceolatis v. linearibus acuminatis 20 cm 0u gi3 ad 2 cm latis in bracteas decrescentibus, spica longius- ?56 — cula 15 cm longa basi laxiflora, bracteis lanceolatis aristatis sub anthesi quam flores paulo longioribus. Sepalo dorsali galeato v. potius excavato obtuso, calcari 2 /'b ovarii aequante curvato (extenso oyarium aequante v. sublongiore), sepaJis lateralibus divergentibus deflexis oblongis (margine inflexo pseudi-obova- tis) obtusis apiculatis, petalis late ovatis sub sepalo dorsali absconditis obtuse acutatis. labello lineari-ligulato obtuso se- palis aequilongo; gynostemio (putredine valde injiu*iato) cer- tissime breyi, stigmate crasso transverse oblongo, rostello pro* babiliter transverso breyi tridentato, anthera? — Flores pur- purei, sepala 7—8 mm longa, basi 3 mm lata, labellum 8 mm, calcar 1,8 cm (extensuin) longum, ovarium aequilongum v- subbrevius. — Floret? Disa Stairsii Krzl. in Gard. Chron. 1892 II, 728 ; Bolfe in FI. Trop. Afr. VII, 281. — Disa Gregoriana Eendle in Journ. Linn. Soc. XXX (1895), 398. Tropisches Central-Afrika, Ruanzori (Grant Stairs N. 51!) Die Pflanze erinnert entschieden an eine Orchis laxiflora oder eine etwas grossbltttige Orchis mascula. Ich bedaure, die genaue Schilderung der Saule auch dieses Mai schuldig bleiben zu mClsscn, aber selbst die jttngsten Bltlten meines Exemplars waren, wie sic bei der genaueren Untersuchung herausstellte, im Innern erg zerstort, dass ich nicht mehr festzustellen vermbchte, als ich in e ersten Diagnose gesagthabe. Herr N. E. Brown erklart D. Gregoriana Reudle als identisch, das ist richtig, aber beide mit D. Wissmann zu vereinigen, geht nicht an. 29. Disa Wissmanni Krzl. Caule 50-75 cm alto folioso, foliis crebris lanceolatis aeuminatis 15 — 25 cm l° n £ IS supra decrescentibus, spica longiuscula multiflora ad 25 cm longa, bracteis lanceolatis flores subaequantibus v. paulo bie- yioribus. Sepalo dorsali fere orbiculari obtuso margine m flexo, calcari curvato filiformi apice clavato 3 / 4 ovaiii aequan^ sepalis lateralibus obovati-oblongis rotundatis apiculatis. pe a ■ multo minoribus falcatis acutis margine anteriore repandis, labello obovato obtuso, antliera horizoutali. — Flores ^ Orckidis incarnatae subaequimagni, sepala 7—8 mm longa- Floret? Disa Wissmanni Krzl. in Engl. Jahrb. XXII (1395), 2L - Stairsii N. E. Brown in El. Trop. Afr. VII, 281 nan Krzl. Trop. Ost-Afrika. Kilimanjaro. In Waldern am Rifinika-Vulcan, 2800 m. (Volkena N. 1898!) Aus der naehsten Verwandschaft von D. Mac Owani Rchb. f. Die Pflanze unterscheidet sich durch das obere Sepalum und den Sporn hinlanglich von D. Stairsii Krzl., ausserdem sind die Blttten grosser. 30. Disa apetala Krzl. Plantae pars superior tan- tmn adest. Sepalo dorsali galeato ovato obtuso, calcari cylin- draceo curvato fere circulum efficiente apice paululum in- crassato obtuso, sepalis lateralibus irregulariter quadrangulis, (angulo exteriore inferiore recto) supra implicatis obtusis, pe- propriis nullis, orrmino cum sepalis lateralibus connatis, labello latissimo oblongo obtuso; gynostemio generis, anthera horizontal!, rostelli lobo mediano brevi ligulato, lateralibus ob- soletis. — Flores carnei vix 2,5 mm diam. — Floret?. Visa apetala Krzl. in Engl. Jahrb. XXII (1895), 21. - Brownleea a r etala N. E. Brown in FI. Trop. Afr. VJJ, 287. Tropisches Ost-Afrika. Kilimandjaro-Gebiet. Landschaft Useri am Wege zum Gttrtelwalde, 1800 m. (Volkens N. 1969!) Die Gattung Brownleea ist von Herrn N. E. Brown in einer Wsher nicht tiblichen und man darf sagen, nicht glticklichen Weise biterpretiert-, sie unterscheidet sich von Disa denn doch noch durch etwaa wichtigere Meikmale als die Vereinigung der Petalen mit j* em °beren Sepalum. Die eigentftmliche Bildung der Lippe von Brownleea ignoriert er in seiner Gattungsdiagnose, welche sich in alien eesentiellen Merkmalen mit der von Disa deckt, vollkommen; 8e me Brownleea ist identisch mit Disa. Das Exemplar ist leider unvollstandig; aber der BlUtenstand ist zum GlUck gut erhalten Ulld ziemlieh reichbliltig. Die eigentttmliche Gestalt der Sepalen ▼aranlasst mich dazu, eine Verschmelzung zwischen ihnen und den etalen anzunehmen. Eine Trennung derselben nach Behandlung “ er Blaten in heissem Wasser findet bestimmt nicht statt. 4. H ircicornes. Plantae Labitu generali nPolygonoideis* similes, spicae capita- tae v * applanatae, calcar sepali dorsalis longiusculum attenuatum. P°lia plana lanceolata v. late linearia v. lanceolata. Petala irregulariter rhombea. 31. D. cephalotes Rchb. f. Pet ala oblonga acutata. 32. £>. hircicomis Rchb. f. Petala triangula inflexa acuta. 33. D. extinctoria Rchb. f. Petala spatbulata. 34. D. Emini Krzl. — 758 B. Folia tenuissima graminea. Flores aurantiaci. (Tropaeoliflorae.) Sepala petala labellum ant,ice acuta acuminatave. 35. D. ferruginea Sw. Sepala petala labellum antice obtusa v. rotnndata. 36. D. porrecta Sw. 31. Disa cephalotes Iichb. f. Caule gracili firmo ad 50 cm alto basi tantum foliato, foliis fere gramineis longe linearibus v. lineari-lanceolatis longissime acuminatis 20—25 cm longis ad 8 mm latis supra in squamas carinatas cauli arete adpressas decreseentibus, racemo plurifloro primum subcorym- boso capitato postea elongate Sylindraceo, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali a fronte viso oblongo obtuso utrinque leviter sinuato, a latere viso sub* rbombeo postice in calcar ipso sesquilongius quam ovarium bi e- vius filiforme producto, sepalis lateralibus late et oblique ovati- oblongis apiculatis leviter coneavis, oriflcio galeae margine incurvo satis angustato, petalis minutis irregulariter rliombeis ubique obtusangulis in galea absconditis, labello ligulato utrin¬ que leviter repando obtuso; anthera energice reclinata, stig- mate magno trilobulo. — Flores inter minores generis albi purpurei-punctulati ad 5 mm diam. sepala later. 5 mm longa, galea 4—5 mm, calcar 7—8 mm. — Januario, Februario. Disa cephalotes Bchh. f. Otia 1881 , 106; Bolus Orch. South Afr.l t. 81. - Due D. frigida Schlechter in Engl. Jahrh. XX, Beibl. 50 S. Cap der guten Hoffnung. Boschberg, 1380 m (Mac 0«a N. 1533!), AbhUnge dea Elandsberges bei Stockenstrom, Bolus !540m Hanzlip Berg bei Queenstown, 1840 m (Galpin N. 1777), Dohne erg (T. R. Sim), Engcobo Berg, 1300 m (Bolus). Orange Frei-Staai, im Bezirk Harrismith. (Miss S. Jacobsz). — Basutoland, Mont a Sources, 3200 m (Thode!) D. frigida Schlechter ist eine verkfimnierte Form des yP von einem sehr hohen Standort stammend. 32. Disa hircicornis Bchb. f. „Tripedalis caule valido foliis oblongi-ligulatis acutis in caule ad 5, superion vaginis, racemo cylindraceo densissimo, bracteis oblongis a P culatis ovaria pedicellata aequantibus seu superantibus, ga ovata acuta fornicata in calcar erectum curvum sen vugo — 759 — nncinatura acutum extenso, sepalis lateralibus ligulatis apiculo ante apieem insidente, tepalis oblongis sinuatis obtuse acutis, labello lineari-spathulato. — Planta sicca cinnamomea. Brac- teae siccae nunc reflexae. Ab affini Disa extinctoria tepalis, labello, statura recedit.“ Disa hircicornis Bchb. f. Otia {188f), 105. Tropisches Ost-Afrika. Manganja-Gebiet. Soche Hiigel in 1000 m (Dr Kirk). Prof. Reichenbach giebt die Pflanze ala im herb. Kew befindlich an. Ich habe sie dort vergeblich gesucht. Wahrscheinlich gehort aie zu den ihm privatim von England aus anvertrauten Pflanzen. 33. Disa extinctoria Rehb. f. Caule stricto ad 50 cm alto satis firmo, foliis in tuberidio hornotino 2—3 minoribus et 2 majoribus e basi attenuata paulum dilatatis linearibus ac.utis(?) ad 10 cm longis vix 1 cm latis, scapo mfinulo a basi apieem usque squamis lanceolatis acuminatis qoam internodia breyioribus vestito, spica densa cylindracea 5—12 cm longa, bracteis ovati-oblongis acuminatis flores ae- quantibus v. (inferioribus) superantibus. Sepalo dorsali pro flore magno extinctoriiformi antice in apieem brevem triangulum producto, caleari erecto multo breviore reeurvo filiformi, sepalis lateralibus oblongis longioribus, apiculo minuto apici ipsi ante- posito petalis minutis triangulis e basi plieata latiore attenu- atis leviter antice curvatis, labello minutissimo anguste lineari; stigmate crasso pulvinari stylo brevi crassissimo instructo, anthera minuta, rostello minutissimo triangulo. — Flores mi- DQ ti, sepalum dorsale cum calcari 4 mm longum. — Decemb. Januario. Disa extinctoria Bchb. f. Flora 1881 , 328. Transvaal. Leydenburg (Atherstone!), Barberton (Galpin N. 716!) Danke des Kl. Lomatio Flusses (Culver!) Die Narbe steht auf einem dicken fleischigen fast wie ein Urzer Grififel erscheinenden Fuss. 3 ^. Disa Emini Krzl. Caule gracili ad 50 cm alto j°&s 2 basilaribus lineari-lanceolatis ad 25 cm longis vix 1 cm ktis acutis acuminatisve, vaginis quibusdam arete appressis acutis in scapo, racemo plurifloro laxifloro 12—13 cm longo, bracteis lanceolatis acuminatis aristatisve ovaria brevi-pedi- — 760 — cellata subaequantibus. Sepalis lateralibus oblongis obtusissi- mis v. retusis, galea oblonga obtusa pustice extinctoriiformi in calcar filiforme apicem' versus leviter incrassatum ascendens rectum v. vix curvatum ovario aequilongum v. sublongius pro- ducto, petalis sub galea abseonditis obovatis v. rectins spathu- latis obtusissimis, labello protenso petalis subsimili sdd longiore; gynostemio brevissimo generis. — Flores illis D. polygonoidis Lindl. subaequimagni calcar 2,5 cm longum tenuissimum. — Aprili. JDisa Emini Krzl. in Engl. Jahrb. XIX (1894), 248\ N. E. Brown in FI. Trop. Afr. VII , 282. TropischesOst-Afrika. Seeengebiet. Bukoba (Stuhlmann N. 4089!) Die Pflanze wird beim Trocknen zimmtbraun und nimmt dann einen sehr ahnlichen Farbenton an wie D. hircicomis Rchb. f., welcher unsere Fflanze auch sonst ahnlich iat, andererseits erinnert sie an D. Walleri Rchb. f. 35. Disaferruginea Sw. Caulegracili 30—65 cm alto tuberidiis crassis napiformibus obtusis 3—4 cm longis 2 cm crassis, scapo basi fibrillis foliorum s. catapliyllorum saepius dense vestito, foliis linearibus ad 25 cm longis ad 2 mm latis, foliolis v. squamis bracteiformibus acuminatis cre- bris in scapo, spica subcorymbosa v. fere capitata, bracteis lanceolatis ovaria subaequantibus alabastra superantibus 1,8— 2,3 cm longis.- Sepalis lateralibus cuneati-oblongis acutis, se- palo dorsali a fronte viso ovato galeato extinctoriformii sensim in calcar tenui-cylindraceum ascendens sepalo aequilongum v. longius attenuato, petalis minutis e basi multo latiore antice rotundata subito attenuatis, labello laneeolato acuminato; stig- mate et rostello brevibus transversis. — Flores plus minus intense aurantiaei, sepala lateralia 1,2 cm longa 4 mm lata, sepalum dorsale cum calcari 2 cm longum, labellum 1— cm longum. — Februar—Aprili. Bisa ferruginea Sw . in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 2101 Thunb. FI. Cap. (ed. Schult. 1823), 11; Lindl. G. et Sp. Orch. 355; Harv. in Hook. Ic. plant, t. 214 (anal, ex parte erronea); N. E- Brown in Gard. Chron. 1885 H, 232 ; Bolus Orch. Cape Benins. 172, Id- Journ. Linn. Soc. XXV, 175, Id. Orch. South. Afr. It. 38. - Bisapor- recta Ker in Journ. Sc. Boy. Inst it. V (1818) t. 1 fig. 1; Lindl \ Sp. Orch. 352. — Satyrium ferrugineum Thunb. Prodr. FI Cap . (#«*)» 3 — 761 Cap der guten Hoffnung. (Bergiua! Mund und Maine! Burchell, Dl6ge N. 1223; Herb. norm. Austr. Afr. Bolus und Mac Owan N. 165!) 36. Disa porrecta Sw. Caule ad 45 cm alto tenui firmo, foliis linearibus ad 15 cm longis 2 mm latis acuminatis rigidis, scapo basi ipsa rudimentis foliorum vetustorum vestito supra squamis perpaucis breyibus acuminatis, spica brevi satis densa, plnri-multiflora, bracteis ovatis acuminatis ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali ovato acuto supra extmctoriiformi et in calcar rectum filiforme quam ovarium breviore attenuato, sepalis lateralibus oblongis acutis, sub apiee mucronulatis, pe- talis minutis falcatis incurvis basi anticc auriculatis obtusis, labello late lineari v. lineari-lanceolato’; gynostemio perbrevi, rostello brevissimo, stigmate crasso sulcato. — Flores auran- tiaci v. coccinei? sepala 1 cm longa, calcar 3 mm longum. — Floret? Disa porrecta Sw. in Kongl Yet. Acad. Hand! XXI (1800), 211; Undl G - et Sp. Orch. ( non Ker) 352 et in Hook. Land. Journ. Bot. I, f' Bolus Orch. Cape Penins. 173. — D. Zeyheri Sond. in Linnaea XIX (1817), 95; Bchb. f. in Flora 1883, 461; N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 n > - D ferruginea Thunb. ex Bchb f. in Flora 1883,461. Cap der guten Hoffnung. (Burchell N. 4693! und 5014!, Mac Wan 1478, Bolus N. 1298, Leibold!) 5. Corymbosae. ex it ° rth0Carpa ma 9 na Bolus *» Journ. Linn. Soc . XXV (1889), 201 Spicae corymbosae applanatae, sepalum dorsale saccatum V ' exc avatum nunquam calcaratum, sepala lateralia alarum “Ktar divergentia. ^abellum basi lobulatum. 37. D. rosea Lindl. Vellum simplex. Cabell, oblongum apice truncatum, apice ecallosum. 38. D. Bichardiana Lehm. Labelluin apice callosum. 39. D. Bodkini Bolus Labellum e basi lineari dilatat. acutum. 40 . D. bivalvata Bur. et Schinz Labellum subrhombeum acuminatum. 41 . D. alricapilla Bolus 762 — 37. Disa rosea Lindl. Canle debili flexnoso ad 18 cm alto, foliis 2 basilaribus oblongis obtusis v. ovati-oblongis acutiusculis ad 5 cm longis ad 2,5 cm Iatis, foliis caulinis minoribus lanceolatis bracteiformibus, spica subcorymboka pauciflora (3—10), bracteis oblongis acutis 2 Js ovarii aequan- tibus, siccis apiee roseis. Sepalo dorsali oblongo obtnso postice basi ample saccato (nec tamen calcarato dicendo), sepalis Ia- teralibus ellipticis obtusis aequilongis, petalis gynostemio alte affixis toto circuitu irregnlariter ovati-triangulis antice late productis rotundatis supra angustatis apice in laminas minutas rotundatas infra papillosas et sub anthesi eonglutinatas incras- satis, labello ligulato obtuso basi lobulis 2 incnrvis instructo; gynostemio minuto generis, stigmate obscure bipartito. — Flores pulchre rosei v. carnei v. iuterdum albi rosei-suffusi, sepala 1 cm longa. — Oetob.—Becembri. Disa rosea Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 350; N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 11, 232; Bolus Orch. Cape Benins. 164. Cap der guten Hoffnun g. Tafelberg (Mund und Maire! Bergius! Bolus herb. norm. Austro.-Afr. N. 319! und N. 4562). 38. Bisa Richardiana Lehm. Caule erecto 5— 15 cm alto, foliis basilaribus saepius petiolatis 3 cm longis? superioribus 1 cm latis oblongis acutis, dense vaginantibus sensim in bracteas decrescentibus, spica subcorymbosa inter- dum fere capitata pauciflora, bracteis lanceolatis acutis ovaria non aequantibus 1—1,5 cm longis. Sepalo dorsali oblongo obtnso cucnllato ore angusto non calcarato, sepalis lateralibus oblongis obtusis aequilongis, petalis incurvis anguste oblongis apice lobulatis, labello oblongo apice truncato, rostelli bracbiis divergentibns, lobo tntermedio rotundato multo breviore, stig* mate medioeri. — Sepala 7 mm longa 5 mm lata alba, lateralia apice rosei-suffusa, petala alba 5 mm longa, labellum aureum 4 mm longum. — Septemb.-Octobri. Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), XX (1884), 480 et Orch. Cape Pent IT, 232. Richardie Bolus N. E. Brown in Gard. Chron. Penthea obtusa Lindl Cap der guten Hoffuung. Tafelberg SCO—1160 m. (Bergiue Mund! Harvey N. 121, Bolus herb. norm. Austr. Afr. N. 168! N. ^ 4b) — 763 — 39. Disa Bodkini Bolus. Tuberidiis oblongis obtusis, scapo 10—20 cm alto subflexuoso, foliis compluribus lanceolatis acuminatis erectis spicam attingentibus v. superantibus ad 12 cm longis 3—4 mm latis in bracteas foliaceas Cores ex- cedentes decrescentibus, spica pauei—pluriflora subcorymbosa congesta v. imo capitata. Sepalis lateralibus ovatis v. ovati- oblongis acutis, sepalo dorsali ecalcarato baud profunde cucul- lato acuto v. acuminato medio deCexo, petalis ligulatis obtusis apice oblique rescissis ibique callosis et cartilagineis subfalcatis, labello erecto longiore oblongo obtuso apice ufc petala calloso; rostello tribachiato, brachiis parallelis. — Flores satis con- spicui, sepala fusci-rubra, petala et labellum luridi-purpurea, sepala lateralia 1,6 cm longa 8 mm lata. sep. dorsale (ex¬ pansum) 2 cm longum 1 cm latum, labellum 8 mm longum 3 mm latum. — Novembri. Disa Bodkini Bolus in Journ. Linn. Soc. XXU (1885), 74 ft in Orch. Cape Benins. 165 t. 13. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg (Mund! herb. norm. Austro. Afric. N. 838! Bolus N. 4968.) 40. Disa bivalvata Durand et Scliinz. Tuberidiis °blongis obtusis ad 2,5 cm longis, caule 15—45 cm alto stricto, foliis basilaribus compluribus lanceolatis acutis ad 6 cm longis 2—3 mm latis, minoribus crebris in scapo in bracteas subsimiles decrescentibus, racemo compacto corymboso v. sub- eapitato pauci-pluriCoro, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria oon aequantibus 2 3 cm longis. Sepalo dorsali oblongo acuto galeato ecalcarato gynostemio adnato postice earinato, sepalis lateralibus divergentibus ovatis oblongisve acutis paulum ascen- dentibus, petalis oblongis subeucullatis antice obtuse triangulis apice incurvis, labello e basi angustiore dilatato lineari acuto, stigmate magno bipartito, rostello bieruri, anthera valde re- flexa horizontali. — Flores omnes coaetanei, sepala albi-sep. dorsale levissime viridi-suffusum, petala et labellum intense brunnea quasi nigra, totus flor fere 2 cm diam. Decembri. D. bivalvata Bur. et Scliinz Cansp. FI. Afr. 100. - Ophrys bival- V * ta L - f- Suppl. 403, (1781). — Serapias melaleuca Ca P- (1794). - Bisa melaleuca Sw. in Kongl. Vet Acad. Handl. XAi 764 {1800), 313] Thunb. Ft. Cap. 16; Harvey Then. Cap. I, 53 t. 81 ; N. % Broim in Gard. Chron. 1885 II, 332; Bolus Orch. Cape Benins. 166. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg 400—1100 m. Sehr oft gesammelt. (Mund und Maire! Burchell N. 6855! Drege N. 1247a. Bolus Austro-Afrie. N. 4208!) Es ist unabweisbar, don von dem jOngeren Linne gewahlten — ttbrigens sehr charakteristischen — Speciesnamen wieder einzu- ftlhren, so fatal es auch sein mag, den seit Thunberg’s Zeiten Ubliehen Speciesnameu aufgoben zu mftssen. 41. Disa atricapilla Bolus. Tuberidiis ovatis acu- tiusculis 2,5 cm longis 1,5 cm crassis, caule 15—25 cm alto stricto, foliis compluribus in basi vaginantibus e basi ovata angnstatis linearibus acutis acuminatisve ad 6 cm longis 1 cm latis, in bracteas similes decrescentibus, spica plerumqUe pau- ciflora sub initio antheseos subcorvmbosa, bracteis flores non aequantibus oblongis acutis 1,2 cm longis. Sepalis lateralibus ovati-oblongis emarginatis crenulatis apice inflexis postice di- latatis rotundatis, sepalo dorsali ligulato obtnso galeato e basi ampliore apieem versus angustato postice in carinam contracto, petalis paulo minoribus oblongis apice incurvis denticulatis postice atiriculatis rotundatis apice extus nigri-pilosis, labello attenuato acuto v. subrhombeo acuminato, stigmate magno pulvinari protenso obscure bilobulo, rostelli bracliiis brevibus approximatis, lobulo mediano subnullo. — Sepala lateralia 9—10 mm longa dimidio antico alba, postico atri-purpurea, sepal, dorsale viridi-album striolatum, petala viridi-lutea pur* purei-punctulata. — Decembri. Disa atricapilla Bolus in Journ. Linn. Soc. XIX {1882), 344 * Orch. Cape Benins. 166 t. 10. — Benthea atricapilla Harv. in Booh. Lond. Journ. Bot. {1842) I, 17. Cap der guten Hoffnung. (Ecklon und Zeyher, Zeyher N. 1679, Bolus N. 4638! Herb. Norm. Austr.-Afr. N. 409!. in 500 m.) Diese Art ist seltener als die haufige P. melaleuca, mit welcher sie stellenweis gemeinschaftlich vorkommt. 6. Macranthae. Macranthae Lindl. G. et Sp. Orch. 34 6 J Bfits. in Engl. Brantl Nat. Bfl. Fam. II T. 6. S. 98] Eudisa Bolus Orch. Cape Ben. 137. max. p. parte. Sepalum dorsale erectum galeatum et calcaratum, petala erecta simplicia v. vix antice iD lobulum aucta, rostellum mag* 765 — num. Flores maximi generis subsolitarii v. racemosi. — Ple- raeque Capenses. A. Brevicalcaratae. Flores maximi rosei 8—9 cm diam. sepal, dorsale aper- tum brevicalcaratum. 42. D. uniflora Berg. B. Longicalcaratae. a. Planta parvula (15 cm), flos solitarius magnns (6—7 cm coeruleus. 43. D. longicornu L. f. b. Plantae elatae (40 cm et ultra.) Calcar obtusangule-deflexum, flores lutei 4 cm diam. purpurei-adspersi. 44. D. crassicornis Lindl. Calcar filiforme borizontale v. vix deflexum, labellum byalini-papillosum. 45. D. cornuta Stv. Calcar subulatum descendens, labellum microscopice denticulatum. 46. D. montana Sond. Calcar abrupte deflexum. 47. D. Oliveriana Rclib. f. 42. I) i s a u n i f 1 o r a Berg. Caule non valido interdum deeumbente 30—40 cm alto, foliis lanceolatis acuminatis subun- dulatis basi brevi-vaginantibus, inferioribus 10—20 cm longis 2—3 cm latis in bracteas foliaceas decrescentibus, spica pauci- flora (1—3), braeteis,. lanceolatis acuminatis ovaria superantibus 4—6 cm longis. Sepalo dorsali maximo circuitu oblongo apice acuto postice cucullato non proprie galeato basi ipsa in calcar breve obtusum producto, sepalis lateralibus imo majoribus ovati- °blongis acutis patentibus v. deflexis, petalis multo minoribus obovatis subobliquis antice denticulatis acutis, labello etiam “tinore lineari-lanceolato acuminato deflexo reflexoque, stigmate crasso obscure trifurcato, rostelli brachns divergentibus longi- °ribus quam lobulus intermedius obtusus, pollinia, longa caudi- c ulae divergentes breviores. — Flores maximi generis, sepala ® ® cm longa 3,5 cm lata, petala 2 cm -2,5 cm longa, Su pra i cm lata, labellum vix 2 longum. bepala plerumque laete Purpurea aurantiaci-sufi'usa, petala venis cermesinis decora, kbellum pallidius, gynostemium album. — Inveniuntur varie- tates ab hortulanis nominibus distinctae inter quas variet. Bari-elii sepalo dorsali aurantiaco purpurei-venoso distinctissima. — 766 — Bisa uniflora Berg. Descr. pi. Cap. B Spei 348 t. 4 fig. 7 ( 1767); K E. Brotm in Gard. Chron . 1885 I, 232; Bolus Orch. Cape Penins. 147. — Disa grandiflora L. f. Suppl. plant. 406 ( 1781 ); Thunb. FI. Cap. (ed. Schull 1823), 7; Lindl. G. et Sp. Orch. 347. — leones: Bot. Reg. t. 926 ; Bot. Mag. t. 4073; Flore des Serves II t. 160; Pescatorea t. 18;, Lindl. Sert. Orchid, t. 49; Rchb. FI. exot. II t. 110; Flor. Magaz. II t. 69; Belg. hortic. V, 97 t. 7 fig. 1-2; Reichenbachia I, 38 t. 15; Lin- deniaVlI t. 308 ; Joum. Linn. Soe. VJI (1864), 145 ic analyt. aryl opt.! var. superb a Moore in Proceed, hort. Soe. Lond. II, 617; Florist et Pomolog. II, 105 t. 223; Warner Select. Orch. 11. 36. var. Barelli hortul. FI. Mag. II t. 104; de Puydt. les Orch. 1.18; the Garden t. 234. Chron. 1879 I, 424. (a praecedente ) Cap der guten Hoffnuug. Tafelberg, von alien Saminlern gefunden. 43. DisalongicornuL. f. Tuberitfjis parvis ovatis obtusis, eaule curvulo ad 15 cm alto, foliis basilaribas lanceo- latis brevi-petiolatis ad 8 cm longis ad 1 cm latis, squamis perpaucis 1—3 in scapo, spica pleiumque uuiflora, bractea ovata acuminata ovarium brevi-pedicellatum subaequante 2— 2,3 cm longa. Sepalis lateralibus oblongis acutis, sepalo dor-' sali oblongo acuto cueullato basi extiuetoriitormi et in calcar sesquilongius apice curvatum sensim attenuato, petalis lineari- bus postice in calcar sepali dorsalis productis antice Jobulo lineari obtuso auctis, labello ovato acuto quam sepala laterals bene breviore; stigmate manifeste trilobO, rostelli brachiis lateralibus erectis parallels, dente mediano minuto. — Flores iuter maximos generis pallide coerulei, sepala 2,6 cm longa, calcar 3,6 cm, labellum 2 cm longura 8 mm latum. — Decern - bri et Januario. Bisa longieomu L. f. Suppl. pi. 406 (1781); Lindl. G. et Sp. Orch. 350 (longicornis); Lam. PI. bot. Encycl. t. 727 fig 2\ N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 II, 232; Bolus Orch. Cape Penins. 145 t. 6 (to* gicomis); Thunb. Prodr. pi. Cap. 1794, 4 el FI. Capens. 8. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg 700- 1000 m (Thuuberg, Bolus N. 1611) 44. Disa crassicornis Lindl. Canle ad 50 cm alto basi l cm diam. valido inira foiioso supra vagiuis imbricanu- 767 bus acuminatis in bracteis trausientibus obtecto, foliis ovati- oblongis v. ovati-lanceolatis acutis ad 22 cm longis ad 3 cm latis, spica pauciflora, bracteis foliaceis lanceolatis acuminatissi- mis flores aequantibus v. superantibus 6—7 cm longis 1—2 cm latis. Sepalo dorsali maximo galeato a fronte viso ovato acuto, postice in calcar ipsi aequilongum obtusanguli-deflexum contracto, sepalis lateralibus ovati-oblongis obtusis apiculatisque, petalis paulum brevioribus late oblongis subobliquis, labello petalis aequilongo, complicato expanso oblongi-lauceolato ; an- thei a longa, rostello minuto, stigmate magno crasso tripartito, margine minute crenulato. Sepalum dorsale fere 3 cm long., calcar 3 cm long. sep. lat. 2,5 cm longa 1,3 cm lata, petala 2 cm longa 1,2 cm lata, labellum 2,3 cm lougum vix 1 cm latum, flores lutescentes centro praesertim purpurei-adspersi, calcar viride. — Novemb. Disa crassicornis Lindl. G. et Sp. Orch. ( 1838 ), 348; Williams torch. Grow. Man. 7 ed. 373. — I), megaceras Hook. f. Bot. Mag. t. t>529. SUd Afrika. Cap der guten Hoffuung, auf dem Gipfel des Berges Witbergen (Drege!) Bei Uinaimkulu in 1000 in. (Tyson!) — Ostliche Districte. Kagaberg (Mac Owan! Baur N. 432!) 45. Disa cornuta Sw. Caule valido crasso ad 40 cm alto dense folioso, foliis imbricantibus lanceolatis acuminatis acutisve ad 15 cm longis 2—3 cm latis in bracteas magnas loliaceas decrescentibus, spica longa multiflora densiflora, bracteis oblongi-lanceolatis quam flores longioribus 2—2,5 cm longis l cm latis v. imo latioribus. Sepalis lateralibus ob¬ longis obtusis, apiculo ante apicem, sepalo dorsali magno or- l>iculato galeato, caleari ex orificio extinctoriiformi attenuato tiliformi deflexo v. primum borizontali sepalo ipsi aequilongo, Petalis multo minoribus linearibus apice incurvis cornuum instar divergentibus basi auriculo magno oblongo concavo instructis, labello brevi oblongo obtuso etiam breviore quam petala, tota snperficie interna praesertim labelli et petalorum papillis crystai- llnis velutina; gynostemio omnino generis. — Sepala 1,2 cm * 0D ga, dorsale 1,2 cm latum, lateralia 6—7 mm lata, petala externa 7—8 mm longa, labellum 6 mm longum 4—5 mm latum. Sepalum dorsale auropurpureum, lateralia alba v. albida, labellum supra purpureum, infra album. Octobri—Decembri. var. aemula Bolus. Gracilior, spica longiore et graciliore, bracteis magis acuminatis, sepalis angustioribus acutioribus, labello oblongo angustiore quam in typo. Magnitudo et color florum idem quam in typo, labellum tarnen saepius luteolum purpurei-notatum. Disci cornuta Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXl (1800), 210; Ihunb. FI. Cap . (ed. Schult. 1823) 7; Lindt. G. et Sp. Orch. 319; Bot. Mag. t. 4091 ; Bolus Orch. Cap. Penins. 149. — Orchis cornuta L. Sp. PI. ed 2 (1703) 1330. - Satyrium cornutum Thunb. Prodr. PI Cap. (1794) 7. — Disa' aemula Bolus in Journ. Linn Soc. XXII (1885), 09 et Orch. Cap. Penins. 150. — Hue Disa macrantha Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800) 8? et Thunb. FI. Cap. 1823, 8 ? Cap der guten Hoffnuug. In der Nahe dcr Capstadt und auf dem Gipfel des Talelberges in 1200 m Hohe. Sehr haufig uud in alien Sammlungen (Burchell N. 538! Bolus K. 4505! Herb. norm. Austr.-Afrika N. 565!) Bei Grahamstown (Burchell N. 3680 8846, 4030) Ausaerdem (Leibold ohne N! Mund! Bergius! Krebs!) — Var. aemula Bolus, ebenfalls in der Hahe der Capstadt (Harvey) Tyg< Owan) uud bei Groenekkloof (Bolus N. 433u!) aerg (Mac ula Bolus altln kam 46. Disa montana Sond. „Caule folioso, foliis n- gidis ensiformibus nervosis, spica nmltiflora laxiuscula floribub erectis, bracteis acuminatissimis flore longioribus, sepalis ob* longis obtusis sub apice mucrouatis, galea mucrouata iii calcai subulatum descendens ovario duplo brevius producta, peta is supinis subfalcatis, labello oblongo sepalorum longitudiiie. „Planta 1V2—2 ped. (45—60 cm), flores majuscub 10- seorubri. JSepala 4 lin. (tere 1 cm) longa, bracteae infeiioies 1 poll. (c. 2,5 cm) acumiue setacea. A D. nervosa Liudl. cm similis differt bracteis et sepalis brevioribus, petalis dup minoribus labelloque oblongo' 1 . [Mibi non visa.] Disa montana Sond. in Linnaea XIX (184 7), 90; Bchb. f- *» u ' naea XX (2848), 692. Cap der guten Hoffnung. Kaffraria, Winterberg (Drege,. Ich ftige die Rcichbach’ache Diagnose zur Vervollstiindigung hinzu: „Spiea erecta multiflora (25), bracteis oblougis longe cu p ORCHIDACEARUM GEXEa A ET SPECIES BXKMOT FRITZ KRAENZUN. datis infima 1 poll (=2,6 cm) longa, 3 lia (=4 mm) lat. praetor cud- pidem erecto-patentibus flores subaequantibus, floribus erectis v. erecti-patentibus, ovario cylindraceo torto (10 lin. = 2 cm), perigonii phyllo externo supremo oblongo cucullato, calcare suprabasilari ex bnai infundibulari nunc incurvo (1,8 cm long, basi 1 cm lat. calc. 1,2 cm lg.) apice mucronulato, lateralibus oblongis nunc subcrispulis, lateralibus internis falcatis acutis basi antice auriculatis erectiusculis (ex sicco, an in vivo?) tortis, labello ligulato acutiusculo (1,2 cm lg. 2 mm It.) margine microscopice denticulato, anthera elongata, stig¬ mata unibrachiato, brachio concavo margine crenulato, antico saepe emarginato.“ 47. DisaOliveriana Rchb. t. „Affinis et habitu Disae crassicornis Lindl. Sepalo impari ante calcaris "ostium exitum abrupte angulato nec coni saccharini (sugar loaf) ad instar sensim in calcar producto (cf. iconem optimam Disae megaceratis Hock. Bot. Mag. t. 6529), sepalis lateralibus oblongo-ligulatis acutis, ante apieem apiculo extrorso insidente, tepalis oblongis obtuse acutis brevioribus, labello oblongi-acuto (nec ikombeo acuto).“ „I)isa macrantha Rchb. (= D aemula Bolus! floribus ene minoribus calcari erecto etc. longe recedit.“ »I11. Oliver planta haec gratissinio animo inscript a, de qaa alio loco D. f. tusius.“ Oliveriana Rchb. f. in FI. 1886 , 547. Standort? d Hie ganre aussert flttchtig abgefasste BeachreibuDg gehbrt einer n @r etxten Publicationen Reichenbach’s an, welche den Monographen ^ Viel zu ecbaffen machen wird. Es fehlt gftnzlich das Eingehen auf •us * e8entlichen Merkmale des Gynostemiums, welches die Diagnosen 8 r J llleren Arbeiten so wertvoll maclite. — Mit den Worten: „De and * 10 l0C ° D ' f ' fu8ius<£ schloss Rchb. die Arbeit. Gott fllgto es Hindi™ Der Hinweis > daaa die Pfianze Anklftnge an D. crassicornis •rh 4 i 0,1188 zuna chst genQgen, sie in die nftchste Verwnnd- >Chaft Closer Art stellen. 7. Coryphaea. Tv j c °ryphaea Lindl. G. et Sp. Orch. ( 1S38 ), 350; Pfite. in Engl tl * at ‘ Pfl- Earn. II T. 6 S. 98. bell ^ a ^ 6a i n ^ un( libu]aris nunquam abnipte calcarata. La- ai n attenuatum, petala simplicia erecta ant proclivia, flores piU5 oonspicui. scapi foliosi. ??0 — A. Calcar breve extinctoriiforme, sepal, dorsale magnum alte bipartitum vexilliforme. 48. D. sagittalis Sw. B. Calcar dimidium ovarii aequans. a. Sepalum dorsale vix v. non exeavatum. Labellnm lanceolatum acutum. 49. D. pulchra Sond. Labellum lineare. 50. D. triloba Lindl Labellum e basi lineari spathulatum. 51. D. vaginata Harv. b. Sepalum dorsale fornicatum. Planta mediocris ad 25 cm alia, folia caulina ample oclireata, flores albi. 52. D. ovalifolia Sond. Planta elata ad 45 cm. alta, flores carnei. 53. D. patula Sond . C. Calcar ovario aequilongum, sepalum dorsale planum v. vix exeavatum. Labellum minutum obovatum. 54. D. glanddosa Burch. Labellum lineare obtusum. 55. D. nervosa Lindl. Labellum lineare dilatatum apice obscure tridentatum. 56. D. gladioli flora Burch. D. Calcar quam ovarium sesqui- v. bene longius. — Grandi- florae. Labellum lineari-Ianceolatum. 57. D. Harveyana Li Labellum lineare. 58. D. Draconis Sw. 48. Disa sagittalis Sw. Caule ad 30 cm alto, foliis 3—5 basilaribus rosulatis oblongi-lanceolatis aentis a 8 cm longis 1—2 cm latis, scapo tenui sqamis bracteiformi compluribus tenuibus membranaceisve nervosis acutis ves i o, racemo laxo paucifloro-plurifloro, bracteis oblongis acutis mem branaceis venosis, ovaria longe pedieellata subaequanti ^ Sepalis lateralibus lineari-oblongis obtuse acutatis, sepalo or sali a basi angustiore dilatato supra alte bipartito, partition 1 ^_ cuneatis margine denticulate, infra in calcar breve extinc on^ forme rectum angustato, petalis e basi multo latiore aurienliformi angustatis abrupte acuminatis bis et sepa o sali intus puberulis, labello lanceolato acuto acuminatove ^ berulo margine leviter undulato quam petala breviore, ros brevissimo vix trilobulo. — Flores albi violacei-striati 1,2—1,5 cm diara., sep. dorsale 1—1,2 cm longum incluso calcari 4—6 mm longo, petala 8—10 mm longa, labellum vix 8 mm longum. Aprili — Septembri et Decembri. Visa sagittalis Sw. in Kongl. Vetensk. Aad. Nya Handl. XXI 1800), 212; Lin dl. G. et Sp. Orh. 350 ; Bolus Orh. South Afr. 1 t. 32 ; (Bot. Mag. t. 7403. - Orhis sagittalis L. f. Suppl. 399. — Satyrium sagittate Thunb. Prod. PI. Cap. 5. Cap der guten Hoffnung. (Burehell N. 5344, Mund und Maire! Schlechter N. 5794! Tyson N. 2974); Grahamstown 750 m (Galpiu N. 307) Katberg (Scully N. 162). Ausserdem Bolus Austro-Afr. N. 5535! Hue certissime D. attenuata Lindl. G. et Sp. Orch. 351. *Foliis radicalibus oblongis obtusis basi angustatis, caulis vaginis 4 acutis appressis, racemo subcorymboso, bracteis ovario attenuato du P } o brevioribus, sepalis lineari-oblongis apiculatis, galea apice hastata pubescente basi conica pendula, petalis a lata basi abrupte acuminatis villosis, labello lineari obtuso basi angustato.® Hab ad Cap. B. Spei ad Keureboomsrivier et in rupestribus Kopje. Drege.“ »Palmaris D. sagittalis facie. Flores minores, ovarium mag is attenuatum, bracteae minores ovaria duplo breviores, galea diversa “ 1st nach Herrn Bolus Ansicht hbchstens eine Varietat, vielleicht nur eine Form von D. sagittalis. 49. Disa pulchra Sond. Caule elato ad 80 cm alto valido, foliis rigidis linearibus acuminatissimis infimis sub anthesi in fibros tenacissimos dissolutis, caulinis ad 15 cm longis basi 1 cm latis longe vaginantibus multo minoribus in scapo in bracteas decrescentibus, spica longa (—30 cm) multiflora sub- laxiflora, bracteis lanceolatis acuminatissimis flores non aequanti- bus ovaria semper superantibus 3—4 cm longis. Sepalo dorsali nnguste oblongo vix exeavato aento basi in calcar filiforme dhnidium ovarii aequans attenuato, sepalis lateralibus subla- tioribus obtuse acutatis, petalis minutis lanceolatis acutis rectis basi in lobulum rotundatum productis, labello sepalis acqui¬ ts 0 lanceolato acuto; gynostemio pro flore minuto, antliera jn faucem extinctoriiformem calcaris reclinata, rostello perbrt vi lob° intermedio subnullo, stigmate conspicuo bipartito. — yimes inter maximos generis, sepala et labellum 2 , 5 —2,8 cm lo »&a, sepala lateralia 5-7 mm lata, labellum 3 mm calcar 1,5 cm > longum. — Decembri Disa putchra Sond. in IAnnaea XXI (1847), 94; X. E. Brotcn in Gard. Chron. 1885 II, 232. Sildoat-Afrika. Winterberg, Kntberg (Ecklon und Zeyher! Bolus Austr. Afr. N. 4910! Scully!) 50. Disa triloba Lindl. Canle ad 12cm alto, foliis 2— 3 radicalibus oblongis acutis 3 cm longis vix 1 cm Iatis, scapo foliolis bractescentibus acutis apice ringentibus-vestito, spica brevi pauciflora subcorymbosa, eongesta, bracteis oblongis dorso carinatis, acutis quam ovaria vix longioribus. Sepalo dorsali e basi aDgustiore fere rhombei-dilatato utrinque mani- feste angulato apice acuto basi in calcar tenue ovarii rostrati dimidium aequante producto, sepalis lateralibus oblongis acutis paulo longioribus, petalis linearibus bene brevioribus, labello angusto lineari etiam breviore, gynostemio mihi non viso. — Flores minuti, sepala 6 mm longa calcar 4 mm. Disa triloba Lindl. Orch. (1838), 351. SUd-Afrika (Drege N. 1236!). 51. Disavaginata Harv. Tuberidiis parvis oblongis obtusis 1 cm longis, caule 10—15 cm alto rarius altiore, o ns 3— 4 basilaribus oblongis lanceolatisve obtuse acutatis 3 4 cm longis 3 mm latis, foliolis vaginantibus crebris imbricanti us scapum vestientibus, spica pauciflora brevi subcapitata, ac el lanceolatis ovarium aequantibus 1,3 cm longis. Sepalo uorsa oblongo acuto leviter excavato basi in calcar tenue filiorm^ attenuato, sepalis lateralibus ovati-oblongis acutis, petais , a j! gustiorihus oblongis acutis leviter incnrvis apice minute or* piculatis, labello anguste obovato v. e basi lineari spat u a antice rotundato; stigmate stylo crasso instructo utnnq crasse marginato. anthera brevi reclinata, rostello brevissmi . — Flores rosei, petala et basis sepali dorsalis punctu is turatioribus decora, sepala 5 mm longa, labellum 3 mm. Novembri—Decembri. Disa vaginata Harv. in Hook. Land. Journ. Hot. Bolus Orch. Cape Fenins. 159. — Disa modesta Bchb. f. tn 1 (1847), 690. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg 800 m (Bolus in herb. norm. Austro-Afr. N. 164!) Teufclsberg, Bergiu If. 3998 und gj (Scblecb* — 773 52. Disa ovalifolia Sond. Tuberidiis globosis 1,5— 2 cm diam., caule 15—25 cm diam. alto folioso, foliis in- ferioribus ovati* oblongis acutis basi ample vaginantibus cum parte vaginante 6—7 cm longis 2 ad 2,5 cm latis, supe- rioribus in vaginas reductis, spica longiuscula densiflora pluriflora, bracteis satis magnis oblongis acutis ovarium superantibus flores non omnino aequantibus 1,5 cm longis, superioribus ovaria tantum aequantibus. Sepalo dorsali infun- * dibulari orificio ova to acuto, supra in calcar rectum s. pronum filiforme attenuato, sepalis lateralibus oblongis acutis, petalis oblongis acutis apice antice incurvis, labello lineari antice paulum dilatato apice obtuso carnoso ovarium subaequante (basi trans- verso corrugato ex Bolus); stigmate trisulcato, brachiis rostelli satis productis divergentibus. — Flores albidi, sepala apicibus pallide rosea, sepala lateralia 1 cm longa, dorsale cum calcan 1,3-1,6 cm longum, labellum 8 mm longum. — Septembri. Disa ovalifolia Sond. in Linnaea XIX (1817), 93; Bolus Orch. South Afr. 1 t. 29. - Hue D. paHidiflora Bolus in sched. Cap der guten Hoffnung. Brackfontein (Ecklon und Zeyher.) Cold Bokkeveld in 1000 m (Bolus N. 7326 und 1097!) Herr Schlechter 1st jedenfalls im Recht, wenn er - wie aus »einen Notizen im Berliner Herbar hervorgeht — D. pallidiflora Bolus 53. Disa patula Sond. „Caule folioso, foliis lineari, lanceolatis basi vaginantibus, spica laxa 16—20-flora, floribus pet&lis, bracteis ovatis subacuminatis flores aequantibus, sepalis oblongi-linearibus sub apice mucronatis, galea fomicata obtu- siuscula basi in calcar subulatum ovario duplo brevius pro- dacta, petalis falcatis supinis apice erectiusculo, labello^ an- ?uste lineari apice latiore carnoso sepalorum longitudine. Caulis rigidiusculus 1—lVsped (=30-45 cm). Bracteae venosae. Flores carnei. Sepala et latus galeae intenus ma- calata. Calcar horizontale. Labellum 5 lin. (= 1,2 cm) longum. Ovarium defloratum pollicare. (= 2,5 cm). — Mihi non visa. Disa patula Sond. In Linnaea XIX (JS47), 94. Cap der guten Hoffnung. Kaffemland. Winterberg. Transvaal. 54. Disaglandulosa Burch. Caule 8—15 cm alto, iP-o foliis squamis bracteis ovariis glandulosi-pilosis, foliis basilaribus 2 v. 3 oblongis acutis 3—4 cm longis ad 1,5 cm latis rarius mnjoribus, squamis in scapo compluribus ovatis acutis imbricantibus in bracteas simillimas transientibus, brac- teis quam Acres paulo brevioribus, spica pauciAora congesta (2—12) subcorymbosa. Sepalis leviter concavis late ellipticis, intermedio paulo minore et in calcar extinctoriiforme acutum ipsi fere aequilongum angustato, petalis profundius excavatis multo minoribus, quam sepala ovatis retusis, labello minuto obovato obtuso; stigmate sulcato, rostello transverso multo latiore quam longo, anthera horizontali. — Flores purpurei margine intensius punctulati. (expansi) 15 mm diam.. sepala 7—8 mm longa 5 mm lata. Decemb. — Januario. Disa glandulosa Burch, ex Lindl. G. et Sp. Orch. 351] Bolus Orch. Cape Benins. 158 t. 35. Cap der guten Hoffmmg. Tafelberg 1CC0 m und am Muizenberg 5 C0 m. (Herb. norm. Austro-Afric. N. 169! und 4540!); auf den Lange- bergen bei Zuurebrak 1000 m (Schlechter N. 2107! und 7218!). Ausecr- dem Mund und Maire! Ohne genauere Standortaangabe! 55. Disa nervosa Lindl. Tuberidiis globosis v. irre- gulariter ovalibus 3 cm : 2 cm diam. caule elato gracili lo¬ ss cm alto folioso, foliis strictis e basi longe vaginante an- gustatis linearibus erectis v. apice reAexis acuminatis seusirn in bracteas decrescentibns, maximis ad 20 cm longis 1 1,S c,n latis, spica ovata, pluri-multiAora, bracteis oblongi-lanceolatis acuminatis Aores subaequantibus 2—2,5 cm longis. Sepalis excavatis, lateralibus late linearibus apice obtusis, nervo me diano prominulo in apieulum satis prominentem apici an positum evoluto, sepalo dorsali non apiculato, calcari filtfornu paulum inerassato sepalo ipsi aequilougo, petalis late lineari us aequilongis, labello anguste lineari apice obtuso sublongiore, stigmate oblongo bipartite, rostello brevi transverso tndenta o- — Flores speciosi pallide violacei-purpurei-punetulati, sepaa et labellum 2 cm longa 4 mm lata, calcar 2,2 cm longuni 2 cm longum vix */t mm latum. — Novembri. j Disa nervosa Lindl. G et Sp. Orch. 352 ; Bolus Orch. South A! (1838) t. 81 ( ie. non characteristic ^; Gard. Chrcn. 1894 U, 308 t‘9 (xyl. opt!) - Hue D. stenoglossa Bolus in Joum. Linn. Soc. (1888), 173 fig 11. 775 Cap der guten Hoffnung. (M.'Owan N. 678! Zeyher ohne N.) Pomloland (Drege! Flanagan! Tyson N. 1599! Bolus!) — Natal (Wood N. 4821!) —vTransvaal boi Barberton in 400—450 m (Galpin N. 794.) 56. Disa gladioli flora Burch. Caule aphyllo gra- cillirao ad 40 cm alto, foliis caulis hornotini junioris lateralibus acuminatissimis ad 20 cm longis 2 mm latis, vaginis in scapo multis lanceolatis omnino bracteiformibus, spica pluriflora rarius pauciflora, bracteis ovati-lanceolatis apice aristatis quam ovaria satis longe pedicellata dimidio fere brevioribus, 1,2— 1?5 cm longis. Sepalis lateralibus late linearibus obtusis, sepalo dorsali subsimiH subpandurato acuto leviter concavo, basi in calcar filiforme sepalo fere aequilongum attenuato, petalis multo minoribus basi dilatatis antice produetis rotun- datis supra acuminatis, labello lineari antice dilatato obscure tridentato, dentibns lateralibus vix evolutis (si mavis labello leviter cuneato antice utrinque angulato) dente mediano minuto tnangulo; stigmate manifeste tripartito, rostello lato obscure trilobo. — Mores rosei, sepala petala labellum 7—8 mm longa, calcar 5 mm. — Februario. Disa gladioliflora Burch, in Lindl G. et Sp. Orch. (1838), 352; Rcfib. f. in Flora 1883, 463. — D. capricornis Bchb. f. in Linnaca XX (*847), 692. Cap der guten Hoffnung. Auf Bergen bei Tradouw (Mund und Maire!). Herb. norm. Austr.-Afr. bei Swellendam (Borchard N. 1099! 57. Disa Harvey ana Lindl. Caule 20—30 cm alto basi foliato, foliis 3-4 lanceoletis sub anthesi saepius jam marcescentibus 12—15 cm longis, scapo vaginis 6—10 albidis membranaceis tenui-reticulatis lanceolatis vestito, spica pauci- flora j bracteis ovati-laneeolatis acuminatis ovaria subaequan- tibus membmnaeeis reticulati-venosis. Sepalo dorsali obovati- oblongo leviter excavato in calcar tenuissimum qnam sepalum sesquilongins attenuato, sepalis lateralibus oblongis brevi-api- cnlatis obtusis, petalis subsimilibus angustioribus fere linearibus a equilongis obtusis, labello lineari-lanceolato; rostello breyi tranwerso v ix tridenticulato. — Flores tenerrime lilacini venis saturatioribus decori, sepala petala labellum 2 cm longa, se- pala 5 mm lata, calcar 3 cm longum. — Deeemb. et Januario. — 776 — Disa Harvey ana Lindl. in Hook Land. Journ. Hot. 1 (1842), 15; Solus Orch. Cape Penins. 158. Cap der guten Hoffnung; Tafelberg 500-800 m. (Bolus N.8304) und Herb. norm. Austro-Afr. (Bolus N. 162!) 58. Disa Draconis Sw. Caule satis valido ad 30 cm alto, foliis basilaribus sub anthesi saepius destructis lanceo- latis acutis ad 16 cm longis 2 cm latis, scapo vaginis crebris membranaceis imbricantibus bracteiformibus reticulatis vestito, spica pauei— pluriflora subcorymbosa, bracteis oblongi-lanceola- tis flores subaequantibus acuminatis reticulatis ad 3,5 cm longis medio iere 1 cm latis. Sepalis lateralibus oblongis obtuse acutatis, sepalo dorsali latiore vix cucullato obtuso basi in calcar filiforme ipso et ovario bene longiore attenuato, peta- lis ligulatis quam sepala lateralia paulo minoribus ceterum similibus, labello lineari obtuso aequilongo; anthera maxuna horizontal, stigmate et rostello minutis. — Flores gilvi ( ex Farnham), sepalum dorsale album, sep. lateralia flavescenti- alba, petalorum striis margineque antiee purpureis, labe uni album (ex Thunberg). Sepala 1,6 cm longa, calcar 3 cm et ultra, petala et labellum 1,50 cm longa. Disa Draconis Sw. in Kongl Vet. Acad. Handl. XVI Thunb. H Cap. (ed. Schult. 1823) 10; Lindl. G. et Sp. Orch . (18 b 352; N. E. Brown in Gard. Chron . 1885 II, 231. - Satynum in corn's Thunb. pi. Cap. 5. — Orchis Draconis L. f. Suppl. pi- y ^ Cap der guten Hoffnung. (Drege 1237 a! Leibold N. 88.) Stellenbosch (Herb. norm. Austro-Afr. Farnham N. 384!). 8. Aconitoideae. Sepalum dorsale aut omnino in galeam stride eiect ^ reductum aut breve et ample extinctoriiforme rarissime pi op ^ brevi-calcaratum. Petala aut simplicia antiee sinuata au lobulum anticum magnum evoluta, labellum filiforme ligulatum oblongum v. rhombeum. Die Abteilung enth&It Arten, welche durch das helmfor^^ obero Sepalum gekennzeichnet sind, ein eigentlicher P^ brg . tea Oder ist sehr kurz. Die Petalen sind entweder aus einem ^ Basalteil stark verschmalert und nach voru gekriimmt Oder ^ riss, also mit UnterdrQckung des oberen schmftleren Tei es, merenfSrmig. 1. Genuinae. Calcar aut breve cylindraceum aut conicum, sepala non v. non multa majora quam petala. A. Labellum lineare antice acuminatum. a. Petala biloba, lobus anticus rotundatus, posticus apice subbilobus. Planta elata, folia quam caulis breviora. 59. D. pnlchella Hochst. Planta pygmaea, folia caulem superantia. 60. I). Telipogonis Echb. f. b. Petala simplicia. «. Basi antice auriculata. (Flores magni). 61. D. robusta N, E. Brown p. Basi omnino simplicia ex auriculata v. antice marginata. Sepal, dorsale galeatum. 62. D. aconitoides Sond. Sepal, dorsale ample ealcaratum. 63. D. saxicola Schlechter B. Labellum lineare antice dilatatum quam sepala longius. Flores fere 10 mm diam. vivi rosi purpurei-punctulati. 64. D. oreophila Bolus Fiores 1,2—1,3 cm diam. sicci ferruginei vivi (et aqua ferveute soluti) coerulei. 65. D. Buchenaviana Krzl . C. Labellum lanceolatum. u. Caulis uniflorus, petalorum lobulus basilaris erosulus. 66. D. maculata L. f. b. Caulis pluriflorus, petala simplicia. Labellum lineari-laneeolatum apice excavatuni. 67. D. equestris Echb. /. Labellum apice obtusum emarginatum. 68. D. stricta Sond . II- Labellum rhombeum apice glandula instructum, flores san- guinei minutissimi sectionis. 69. D. sanguined Sond. F. Labellum subrliombeum apice nudum, flores mediocres. 70. D. lineata Bolus F. Labellum manifeste unguiculatum longitudinaliter plicatum. 71. D. aperta E. E. Brown 2. Vesicatae. Calcar galeae brevissimum apice ipso bullatum v. vesi- catum, sepala baud majora quam dorsale et petala. a. Petalorum lobulus basilaris erosus. Labellum oblongi-lanceolatum obtusum. 72. D. Tysoni Bolus Labellum parvum lineare glabrum. 73. D. uncinata Bolus Labellum parvum lineare obtus. pilosum. 74. D. longifolia Lindt. b. Petalorum lobulus basilaris integer rotundatus. 75. D. ocellata Bolus c. Lobulus basilaris vix evolutus. 76. D. physodes Sw . 3. Tripetaloideae. Calcar proprie dicendnm nullum, sepala quam ceterae partes flores inter se subaequimagnae multo majora. Labellum ligulatum, flores lutei. 77. D . tripetaloides K. E. Brown Ijabellum filiforme, flores albi. 78. D. caidescens Lindl Labellum cuneatum apice obtuse lobulatum (folia omnia ba- silaria). 79. D. schizodioides Sond. 59. Disa pulehella Hochst. Tuberidiis oblongis satis crassis 2—8 cm longis 2 cm diam, caule folioso ad 40 cm alto, foliis oblongis acutis v. oblongi-lanceolatis acuminatis a 10 cm longis 1,5—2,5 cm latis in bracteas decrescentibus, spiea cylindracea densa multiflora, bracteis ovali-lanceolatis flores subaequantibus 1,5 cm longis. Sepalo dorsali a fronts viso ovato acuto cueullato supra medium in calcar rectum tenui-cylindraceum obtusum attenuato, sepalis lateralibus de- flexis obovafci-oblongis, apiculo in dorso, petalis supra latioiibus sublilobis retusis basi antice in lobulum rotundatum auctis, labello obovato apice rotundato; stigmate producto acuto viter excavato, anthera valde reclmata, rostelli brachiis di'er^ gentibus late membranaceis, lobo mediano cueullato. Flores pm purei, sepal, dorsale 1 cm longum, lateralia 7 mm lougs» labellum 5 mm longum. — Augusto. Disa pulchella llochst. in Schimp. PL Abyss, sect. 2 N. 1102; A. Kick. lent. Ft Abyss. II {1851), 301 t. 93 (tabula quoad analysin non laudanda ); Bchb. f. in Walp. Annul. Ill, 590 ; liidley in Journ. of Hot. 1886 , 296. Abyssinien. Bei Enschedcap (Schimpcr N. 1192!) Bei Debra Tabor (Schimper N. 1316!) 60. Disa Telipogonis Rchb. f. Caule cum spica 5 cm alto, foliis basi vaginantibus lineari-laneeolatis acumina- tis 3—5 cm longis spicam superantibus 2—3,5 mm latis, spica brevi pauciflora (3—4), bracteis ovati-lanceolatis acuminatis flores superantibus aequantibusve 1—1,3 cm longis. Sepalis ereetis, dorsali ovato acuto cucullato v. galeato postice extinc- toriiformi acuminato in calcar amplum obtusum eurvulum 7* ovarii aeqnans attenuato, sepalis lateralibus ovatis longe acu¬ minatis, petalis gynostemio affixis antice productis rotundatis obtusis, postice subbilobulis infra obtusangulis, supra angusta- tis incurvis, labello anguste triangulo acuminato; stigmate bilobo, rostello brevissimo. — Flores albidi? sepala lateralia 7 —8 mm longa, intermedium subaequilongum v. brevius. — Novembri. Pisa Telipogonis Bchb. f. in Linnaea XX (1817), 689. Ca P der guten Hoffnung. Tafelberg in Felsspalten (Mund, Die „Borstenspitzen“, wie Reichenbaeh sich ausdrUckt, sind strcng genommen nur sehr lang ausgezogene Blattspitzen und nicht e ‘gentliche Boraten. 61. Disa robusta N. E. Brown. Caule 60—75 cm a tto robusto c. 8 mm diam, foliis brevibus vaginantibus inter- n °dia aequantibus ovatis acutis acuminatisve caulem arete a mplectentibus, spica densiuscnla ad 15 cm longa, floribus oonspicuis pallide coeruleis, bracteis 2,5—4 cm longis basi 1,2 cm latis lanceolatis acutis acuminatisve. Sepalo dorsad extinctoriifoimi ab orificio sensim sensimque in calcar rectum ^ndens tenue acntnm angustato antice 1,3 cm alto et api- Cem calcaris usque 3,5—4.5 cm longo, sepalis lateralibus de- flexis 1,3— 1,5 cm longis’ oblongis obtusis concavis, petalis ^mplicibus falcatis lanceolatis v. lineari-oblongis acutis basi antice auriculatis l,l cm longis, labello a basi latiore sensim 780 — angustato acuminato, 7—8 mm longo, anthera horizontali. — (Species mihi non visa!) Disa robusta N. E. Brown in FI. Trop. Afr. FIT, 282. Tropischea Central-Afrika. Nyassaland, zwischen Kondovo und Karonga, 600-2000 m (Whyte N. 347); Shire-Hochland, Wilandi bei Blau tyre, 1300 in, (Buchanan N. 23), Berg Zomba und Malosa 1800— 2000 m (Whyte) Herr N. G. Brown hat die Pflanze zwischen D. Emini Krzl. und Walleri Rchb. f. gestellt d. h. in eine Verwandschaft von Arten, welche den Typus von D. polygonoidea Lindl. wiederholon. Dem widerspricht aber der Bau des oberen Sepalura, welcher durchaus wie ein LichtlOscher gestaltet ist, ohne scharf abgesetzten Sporn. — Die Blttten sind die grossten der ganzen Abteilung, ware die An* there aufreeht, ao lhge die Versuchung nahe, die Pflanze in die Nfibe von D. megaceras zu atellen. 62. Disaaconitoides Sond. Caule graeili firm 0 50—60 cm alto in axiliis fuliorum saepius puberulo, toliis laxe vaginantibus oblougis v. oblongi-lanceolatis v. imo lineari-lan- ceolatis acutis apieulatisque in bracteas magnas foliaceas tran* sientibns, foliis maximis circ. 10 cm longis 1,5 cm— l, 8 em latis, spica longiuscula interdum 2 /s totius plantae aequante ad 28 cm longa basi l&xiflora supra densiore, bracteis lanceo* latis acuminatis (lores excedentibus v. eos aequantibns reticulati- venosis ad 2 cm longis. Sepalis lateralibus ovatis obtusis mai- gine antico repandis sub apice mucronulatis, sepalo dorsa cucullato antice retuso,' calcari recto conico obtuso v. extmc toriiformi acuto, petalis obliquis et pro parte gynostemio a natis toto circuitu oblougis apice carnosulis basi antice P aU lum productis rotundatis, labello oblongi-lineari apice earn 0 ' sulo obtuso quam sepala breviore; gynostemio omnino typm°* — Flores pallide lilacini intensius punctulati sicci rubr *’^ pala 4 — 5 mm longa, galea cum calcari 6 mm longa } l a ^ e 5 mm. — Octob.—Decembri. Disa aconitoides Sond. in Linnaea XIX (1S47), 91\ Harvey Cap. I, 26 t. 41; Bolus South Afr. Orch. 1 t. 79. - her v Cap der guten Hoffnung. Bei Olifantsboek (Ecklon unu bei Albany (Mrs. Barber). Grahamatown (Bolton; bei Howrick in 1000-1300 m (Wood N. 5136!); Natal, Grey (Mrs. SannderB); bei Inanda (Wood N. 1418). Transvaal. Elenas P bergen (Schlechter N. 3851). 68. Disa saxicola Scblecliter. Caule gracili ad 25cm alto piaesertim basi foliato, supra curvulo, foliis 2-4 lineari- lanceolatis lanceolatisve acuminatis ad 12 cm longis ad 2 cm latis interdum fere gramineis, spica subsecunda pauci-pluri- flora laxiflora, bracteis oblongi-lanceolatis acuminatis ovaria lequantibns superantibnsve. Sepalo dorsali a latere viso tri- angulo supra leviter curvato postice in calcar amplum ipsi aequilongum producto, sepalis lateralibus obovali-oblongis ob- tusis antice subsinuatis y. obscure repandis, petalis mnlto minoribus late ligulatis obtusis, labello lineari acuto fere fili- formi. — Flores pulchri albi atri-purpurei-punctulati, sepala petala calcar 6 mm longa. — Decembri. saxicola Schlechter in Engl. Jahrb.XX, Beiblatt N. 50 S. 41 Slid Ost-Afrika. Swaziland (Galpin! C. Mudd.) Steht augenscheinlich der D. aconitoides Sond. sehr nahe und •t vielleicht nur eine Localform dieser Art. 64. Disa oreophila Bolus. Caule gracili 10—25 cm &ito, foliis pluribus gramineis linearibus 5—15 cm longis 2 mm latis spicam attingentibus, spica pauei-pluriflora laxiflora ad 10 cm longa, bracteis angustis lanceolatis acuminatis aristatisve °varium superautibus inferioribus 1,5 cm longis. Sepalo dorsali Prcfunde galeato v. extinctoriiformi obtuso retusoque postice in calcar ipsi aequilongum e basi galeae oriens producto, se- palis lateralibus oblongis obtusis, v. apiculatis (apiculo ante apicem ipsum in dorso sepalorum), petaiis obliquis ovatis ma rgine anteriore repandis, labello lineari apice paululum dilatato obtuso quam sepala lateralia paulum longiore; anthera satis magna, caudiculis brevissimis, rostello minuto dilatato stigmate parvo pulvinari. — Flores rosei pnnctis purpureis, v - violaceis decori, sepala 5 mm longa ad 3 mm lata, petala 3 aim, labellum 6 mm longum. — Januario. oreophila Bolus in Journ. Linn. Soc. XXV (1889), 170 fig . 8 und 199. S&dost-Afrika. Natal (Wood N. 3413 Schlechter N. 6488!) Gri* qua-Land (Tyson N. 1073!) Plant. Tranakeianae et Ciskeianae (Bauer «• 738!) 65. Disa Bnchenaviana Krzl. Caule ad 50 cm * ito basi cataphyllis latis carinatis obtecto, foliis lanceolatis acutis 10 cm longis 1,2 cm latis quam internodia multo Ion* gloribtis eauli adpressfc, sapremis minoribas in braeteas tran- sientibus, bracteis late laneeolatis oblongisve aristatis flores aequantibus alabastra superantibus fere 2 cm longis, spica laxi- flora pluri-multiflora 12—’20 cm longa. Sepalis lateralibus deflexis oblongis obtusis, sepalo dorsali galeam oblongam baud ita concavam efficiente, parte angustiore quam galea semilonga curvulo in ima basi galeae oriente, petalis multo minoribus obliquis ovalibus obtusis sub galea abseonditis, labello filiformi antice paulum dilatato obtuso quam sepala paulum longiore; anthera reclinata brevissima, caudiculis brevissimis, stigmate late triangulari crasso infra obtusangulo. — Flores pulchre coerulei, sepala later. 5 mm, dorsale cum calcari 7—8 min (calcar 2,5 mm.) longum. — Floret? Dim Buchenaviana Krzl. in A^handl. Nat Ver. Bremen VII (1882), 261; Nidi Journ. Linn. Soc. XXI (1885), 524 (laps. cal. D. v Buten- bergiana u ). — Satyr, calceatum Bidl. Journ. Linn. Soc. XXI (1885), 59. Madagascar. Antananarivo (Dr. Rutenberg! J. M. Hildebrandt N. 3845! Scott Elliot N. 1832!) Den Vergleich mit D. aconitoides Soncler, welchen ich gelegent- lich der ersten Beschreibung anstellte, muss ich auch jetzt nach 15 Jahren aufreebt erhalten. Die Blilten habOn im Profil grosso Ahnlichkeit. 66. Disa maculata L. f. Tuberiidiis ovati*ob- longis 1 cm longis, caule gracili ad 18 cm alto, toliis basi- laribus 3—5 e basi multo angustiore sensim dilatatis lan- ceolatis aentis ad 4 cm longis 5 mm latis, scapo squamis perpaucis brevibus yestito unifloro, bractea brevi lanceolata acuta pedieellnm ovarii longe non aequante interdnm ovarium c. pedicello aequante. Sepalo dorsali magno galeato a latere viso triangulo postice iere rectangulo vix calcarato dicen o, sepalis lateralibus ovati-oblongis acutis sublongioribus quam dorsale, petalis linearibus horizontalibus reflexis apice antice curvatis dilatatis denticulatis, labello lanceolato acuto; stigma e magno suborbiculari trilobo, rostelli bracliiis erectis, metiano subnullo. — Flores coerulei, sepala lateralia 1,3 cm longa, dorsale aequilongum eomplicatum utrinque 9—10 mm latum, labellum 1,2 cm longum 3 mm latum. 783 — Disa maculala L. f. Suppl. pi. (1781), 407 ; 77iu«&. TVodr. pi. Cap. 4 Jt Cap. 14; Bolus in Journ. Linn. Soc. XX, 478 et in Orch. Cape Penins. 146 t. 7. — Schizodium maculatum Lindl. G. et Sp. Orch. 360. Cap der guten Hoffnuug. Muizenberg 400 — 5300 m. Herb, norm. Austro-Afric. (Bolus N. 160! und N. 4843). Die Pflanze siebt auf den ersten Blick wie eine verkleinerte Ausgabe von D. longicornu Thunb. aus, aber die Ahnlichkeit ist so ganz und gar auf Ausserlichkeiten gestellt, dass von einer systema- tischen Zusammengehorigkeit keine Rede sein kann. Die Bemerkung ties Herrn Bolus: „It does not appear to have any near allies,® ist nicht unbedingt richtig, stellen wir uns die Pflanze statt einblfltig etwa sechsblutig vor und lassen alle andern essentiellen Merkmale genau wie sie sind, so haben wir eine der D. aconitoides sehr Ahn- liche Pflanze. 67. Disa equestris Rchb. f. Tuberidiis oblongis subcylindraceis obtusis 2—3 cm longis 1 cm diam. v. crassi- oribus, caule gracili 30—45 cm alto, cataphyllis 2—3 in ima basi acutis, foliis 3 erectis cauli appressis lanceolatis acutis ad 7 cm longis 1,2—1,5 cm; latis, supra in bracteas decrescen- tibus, spica longiuscula pluri—multiflora, bracteis oblongi-lan- eeolatis acutis flores subaequantibus, siccis rubellis. Sepalis lateralibus oblongis obtusis, sepalo dorsali galeato conico v. oxtinctoriiformi apice acuto in saccum satis crassum rectum brevem ipsi aequilongum attenuato, petalis sub galea abscon- ditis incurvis margine antico medio sinuatis margine postico non siiiuatis (igitur non panduratis ut ait Rchb. f.) infra paulum Pioductioribus rotundatis, labello ligulato obtuso apice paulum fcxeavato'; anthera magna horizontali, rostelli bracbiis brevibus mtundatis, lobo intermedio in denticulum minutum reducto, stl gmate magno paulum excavato. — Sepala lateralia 6 mm lon ga, dorsale 7-8 mm ahum cum sacco 1.2 cm longum, Potala et labellum 5 mm longa. Flos siccus niger. — Novembri. Dlsa equestris Bchb. /. in Flora (1865), 181. Tropisches West-Alrika. Angola. Distr. Huilla in 1250-1800 m. Welwitsch N. 717 !)} 68- Disa stricta Sond. Caule stricto 20—45 cm alto ^cili, folds plerisque basilaribus linearibus gramineisve acu- “inatis ad 15 cm longis 2 mm latis, squamis bracteiformibus P^paucis in scapo suprafoliaceo, spica tenui pauci—pluiioaup sublaxiflera 3—8 cm loiiga, bracteis ovali-lanceolatis acuminatis aristatisve flores aequantibus v. subbrevioribus 1,3—1,5 cm longis. Sepalis lateralibus obovati-oblongis obtusis apiculo apici anteposito, sepalo dorsali galeato erecto a pice obtuso v. extinctoriiformi, calcari brevi erecto galeae ipsi aequilongo, petalis multo minoribus lanceolatis incurvis basi late et obtuse auriculatis, labello multo majore late ligulato obtuso emargi* natove stigmate satis magno leviter excavato, rostello majore quadrato. — Flores pallide lilacini, sepala lateralia 4—5 mm longa, intermedium vix brevius, calcar 2 mm, labellum 3— 4 mm longum, ovarium 1,5t cm longum. — Novemb.—Decemb. Visa stricta in LinnaeaXIX {1847), 91 ; Bolus Orch. South Afr.I t. 78. Cap der guten Hoffnung. Winterberg (Ecklon und Zeyher.i Katberg (Scully N. 140 und N. 6911! Baur N. 644!) 69. Disa sauguinea Sonder. Cattle satis crasso firmo ad 30 cm alto, omnino foliis vaginantibus amplexicauli- busve ovati-oblongis acuminatis vestito, 3,5—5 cm longis a 2 cm latis supremis in bracteas decrescentibus, spica densa capitata multiflora, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria tan turn superantibus. Sepalo dorsali cucullato margine repan o? calcari ascendente obtuso brevi quam sepalum breviore, sepa is lateralibus late oblongis apiculatis, petalis basi multo latiore affixis falcatis antice curvatis 3 /* circuli efficientibus, labe o rhombeo apice paulum dilatato hyalino v. pellucido; gynostenm latissimi stigmate crasso pulvinari. — Flores minuti vix 3 m® diametro purpurei v. sanguinei extus minute papillosi. — vemb., Decembri. K Visa sanguinea Sonder in Linnaea XIX (1847), 97 et Bo us South Afr. It. 80. — Hue Visa Huttoni Rchb. f. Otia 10$. Sttd-Ost-Afrika. Capland, Winterberg (Zeyher ohne N ; ebe Hutton 53! in herb. Kew ; Berg Kemp 270—800 m. T. R. Sim in Bolus N. 1497!) 70. Disa lineata Bolns. Tuberidiis ovatis 1,5 ® longis 1 cm crassis, caule 10—15 cm alio, foliis lineau ^ ceolatis acuminatis spicam attingentibus basi vaginanti ^ bracteas decrescentibus, spica saepius dimidium totius p an aequante densiflora pluri—multiflora, bracteis ovati-lanceo — 785 — acuminatis flores duplo superantibus infimis 2,8 cm, supremis vix 1 cm longis. Sepalo dorsali galeato postice profunde excavato vix calcarato apice acuto, sepalis lateralibus patulis lanceolatis acutis, petalis multo minoribus lanceolatis falcatis recurvis apicibus adustis subcartilagineis antice curvatis, labello brevi-lanceolato (si mavis subrhombeo) primum prosiliente deinde stigma versus reflexis (ex Bolus); stigmate trilobulo, rostellli bracMis brevibus erectis, lobulo intermedio subnullo. — Flores fasci-brunnei lutei-striati, sepalum dorsale purpurei-lineatum, sepala 5 mm longa, cetera folioia breviora. — Octobri. Disa lineata Bolus in Joum. Linn. Soc. XXII (1885), 74 et Orch. Caps Penins. 154 t. 18. Cap der guten Hoffnung. Couatantin-Berg 860 m (Bolus und Mac Owan N. 405! Bolus N. 4966.) Die eigentttmliche Streifung der Blilten ist auch bet trockenen Exemplaren sehr deutlich zu sehen. Dieses Merkmal und das Fehlen eines eigentlicken Spornes machen die Pflanze leieht kenntlich. 71. Bis a aperta N. B. Brown. Caule 40—48 cm alto glabro, foliis 4—6 oblongis v. ovatis coriaeeis acutis in- ternodia aequantibus caulem amplectentibus 4—7 cm longis 1>—1,8 cm latis, spica laxa elongata 17—25 cm longa, bracteis ovatis v. ovati-lanceolatis 1,5 cm longis acuminatis. Sepalo dorsali rectangulariter reflexo galeato medio abrupte in saccum lectum compressiusculum obtusum contracto, sepalis lateralibus oblique ellipticis obtusis sub apice mucronatis, petalis basi anguste oblongis supra semisagittatis acutis duplo latioribus, ello cum ovario continuo oblongo obtuso longitudinaliter P cato e basi cuneata in unguem brevem angustato; anthera horizontal!, rostello brevi acute bifido inter antherae loculos P cato. — Flores mediocres, sepalum dorsale 8—9 mm longum j 11113:1 latum, sep. lat. 1,2 cm longa 7 mm lata, petala 7 mm on ?a basi 2,5 mm apice 4—5 mm lata, labelli unguis 2,5 mm, fere 8 mm longa. Bisa aperta N. E. Brown in FI. Trop. Afr. VII (1 898), 286. ninu Tro l ,i8ch e8 Central-Afrika. Fwambo am Sfldufer des Tanga* See’s. (Carson N. 61). auff j 1 e starke Spreizung der Bltttenteile giebt der Pflanze ein sehr ^ U8ae hen; das Labellum kommt dadurch in dieselbe * Chtun S wie daa 0varium ?86 12. t)isa Tysoni Bolus. Caule stricto valido ad 30 cm alto dense foliato, foliis oblongis y. oblongi-lanceolatis acuiis ad 10 cm altis ad £ cm latis, superioribus angustioribus spicam attingentibus, spica densa cylindracea multiflora, brac- teis lanceolatis flores superantibus v. (superioribus) aequanti- bus 2 v. 1,5 cm longis. Sepalo dorsali profunde cucullato conico postice in saccum breve cylindraceum curvulum obtusum producto, sepalis lateralibus oblongis obtuse acutatis, petalis gynostemio alte affixis, parte superiore lineari falcata incurva antice deflexa, parte inferiore in lobulum subquadratum mar- gine multifarie crenulatum aucto, labello oblongi-lanceolato ob- tuso; antbera reclinata, glandulis introrsis valde approximatis, rostelli lobo medio crasso carnoso, stigmate inter sepala late¬ rals biloba marginata. — Flores mediocres, sepala lateralia 9 mm longa, sepal, dorsale 1 cm longum et incl. sacco altum. — Novembri et Decembri. in Journ. Linn . Soc. XXV (1889), 172 , fig■ 10- 3 kstad in 1600 m (Tyson Lisa Tysoni Bol Sttdost Afrika. Ost-Griquala N. 1609 in herb. Bolus. Austro-Africanae Schleehter N. 6509.) Die S&ule ist sehr eigentttmlich. Zwische; ' " Rostellum ist ein ziemiich grosser Zwischenraui liegen stark nack hinten tiber, das Rostellum hat einen stars ■wickelten, sturupf dreieckigen, fleischigen Mittellappen, an , - e33t beiden Seiten die Klebscheiben liegen. 73. Disauncinata Bolus. Tuberidiis ovatis obtusis 2 cm longis 1 cm diam. caule ad 30 cm alto, foliis pl er ^® basilaribus ovati-lanceolatis ad 8 cm longis 1—1 »2 cm ^ caulinis minoribus lineari-lanceolatis, spica longa laxi- e , und die Narbe stantiflora panciflora, bracteis lineari*lanceolatis 1 2 cm ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali obovato pioun e ^ leato a fronte yiso obovato apice obtuso, calcari^ recto ^ draceo apice incrassato, sepalis lateralibus oblongis apiculo in dorso anteposito, petalis falcatis iaflexis acumi ^ basi antice in lobulum obovatum margine erosnlum aUot ^ at0 bello lineari acuto parvo; stigmate magno pulvinato marg ^ trisulcato, rostello brevissimo. — Flores albidi, calc^ ^ ^ ces petalorum fusca, sepala 6—7 mm longa. Oc o u cembri. ?8f Disa mcinata Bolus in Journ. Linn. Soc. XX (1884), 4*18 ; Orch. South Afr. 1 t. 82. Cap der guten Hoffuung. Tafelberg (Scblechter N. 86!) Mon¬ tague Pass (Schlechter N. 5804!) Mitchell’s Pass (Bolus N. 6279, 6095) Bain’s Cloof (Cooper N. 3598), Albany (Cooper N. 1878). 74. Disa longifolia Lindl. Tuberidiis fere globosis oblongis obtusis 2—3 cm longis 1,5 cm diam, caule ad 35 cm alto foliato, foliis arrectis basi late vaginantibus attenuate linearibus acuminatis spicam attingentibus ad 15 cm longis basi i cm latis in minora et illis in bracteas decrescentibus, spica baud longa densa pluxi—multiflora, bracteis e basi lata attenuatis linearibus flores inferiores duplo superantibus acu- miuatis ad 2 cm longis. Sepalo dorsali oblongo acuto galeato basi in calcar breve v. sacculum obtusum subdidymum protracto, sepalis lateralibus obovati-oblongis acutis, omnibus extus et intus minute pilosis, petalis e basi latissima antice denticulata angustatis supra linearibus reflexis, labello minuto linear! ob- tUS0 ^rinque dense piloso; stigmate quadrato obscure tripartito, rostelli bracbiis brevibus, glandulis valde approximates con- glotinatis, anthera valde reflexa. — Flores albi mediocres, sepala lateralia 6—7 mm longa, dorsale sublongius. — Octobri, Novembri. n J 3 *** iongifolia Lindl . G. et Sp. Orch. (1838), 349; Bolus < »outh Afr. 11. 83. Cap der guten Hoffnung. Piquetberg 6-900 m (Drege N. kerb Boi er ') VaUey 450 m ^ T y ron N - 644 )i bei Ceres (Bodkin N. 75. Disa ocellata Bolus. Tuberidiis globosis 1 cm diam. caule subflexuoso tenui ad 25 cm alto paucifoliato, Q ° is toteari-oblongis acutis acuminatis ve ad 8 cm longis 6 — ***** latis in bracteas decrescentibus, spica longiuscula laxi- g° ra ( Sa epius) pauciflora, bracteis inferioribus omnino foliaceis bene superantibus. Sepalo dorsali fere orbieulan v. late Va to cuspidato profunde cucullato margine subundulato, postice itmctoriiformi et in saceum breve rectum paulo incrassatum jtusuin (subacutum?) producto, sepalis lateralibus obliquis ob- acutis, petalis e basi antice productiore rotundata atte- a btice curvatis acuminatis (si mavis oblongis incurvi- 50* — ?88 — falcatis), labello minuto lineari acuto; stigmate pulvinari bi¬ partite, rostelli brachiis nullis, appendicibus 2 protensis par- cissime supra pilosulis, lobo intermedio latiore apice tridentato. Sepala pallide ochracea, dorsale maculis 2 atropurpureis ornatum (minoribusque in sacco) petala et labeilum albida. Totus flos 1,5 cm longus 5—8 mm latus post anthesin inversus. — No- vembri—Decembri. Disa ocellata Bolus in Journ. Linn. Soc. XX {1884), 477 et Orch, Cape Benins. 148 t. 5 — D. maculata Harv. in Hook. Lond. Journ. Bot. 1 (1842), 15 non L. f. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg in 1100 m HShe (Harvey, Bolus N. 4849!) 76. Disaphysodes Sw. Caule ad 40 cm alto crasso basi praesertim folioso (sicco rubiginoso), foliis basi vaginanti- bus oblongi-lanceolatis acutis complicatis ad 11 cm longis ad 2,5 cm latis decrescentibus, supremis triangulis spicam attin- gentibus, spica longa (20—25 cm) divitiflora sublaxiflora, brac- teis ovati-laneeolatis subito acuminatis ovaria aequantibus v. paulum superantibus. Sepalo dorsali obovati-oblango non pro- funde cucullato (cochleato si mavis) obtusi-rotundato apiculato in vesicam ipsi fere aequilongam valde inflatam obovatam bnllatam producto; sepalis lateralibus anguste oblongis obtuse acutatis deflexis, petalis multo minoribus e basi latiore ovatis incurvis acutis, labello late lineari obtuso sepalis laterali us subaequilongo v. sublongiore apice obtuso rotundato. Sepalum orsale c. 8 mm longum, vesica 6—7 mm, sepala lateralia tere 1 cm, labeilum 6—7 mm. f Dim physodes Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), * ■ Capland (Forsyth ohne N.) Sttdwestl. Gegenden bei Malmesburg. (Bolus Austro-African. N. 4836!) 77. Bisa tripetaloides N. E. Brown. Foliis ro- sulatis compluribus in basi caulis lanceolatis acuminatis 15 cm longis ad 1 cm latis, scapo 20—90 cm alto, oio^ vaginiformibus arete appressis vestito, racemo laxifloio plurifloro, bracteis lanceolatis acutis Va—V 2 ovariorum aequ _ tibus circ. 1 cm longis. Sepalo dorsali brevi-conico (si ® calyptrato) apice obtuso, calcari proprie dicendo nnllo, £e P. lateralibus oblongis ellipticisve obtusis multo majoribus, pe — 789 multo minoribus sub sepalo dorsali absconditis oblongis obtusis, labello minuto liueari quam sepalum multo minore; stigmate ob¬ scure tripartite, rostello transverse oblongo lobulis v. brachiis abbreviatis. — Flores rosei, interdum intense purpurei guttulis intensioribus decori, interdum aurei (var. aurata Bolus), sepala lateralia 1,0—1,5 cm longa 7—8 mm lata, sepal, dorsale 1,2 cm altum basi 1 cm diam. Visa tripetaloides N. E. Broicn in Gard. Chron. 1889 I, 360 ; Bolus OrcA. South Afr. 11. 30 (var. aurata Bolus). - Visa venosa Lindl. (non Sv ) G. et Sp. Orch. 351. — Orch. tripetaloides L. f. Suppl. 398 (1781) Cap der guten Hoffnung. (Mund und Maire! Disa ardens in ached). Sudwestl. Gebiet, Montague Pass 1200 m (Schlechter N. 5843!) Pondoland (Beyrich N. 376!) Bachmann N. 413!) — var. aurata Bolus Bei Swellendam (Bolus Herb. Austr.-Afric. N. 1098!) Die PflaDze variiert ungemein an Grdsse. Eines dor Exemplare von Mundt und Maire im Berliner Herbar. erreichte eine HOhe von eiuahe ] Meter. Das von Bolus abgebildete Exemplar ist unter aer Du rchschnittggr6ase Dje Blflten variieren e benfalls, wenn auch me t in enlsprechendem Yerhaltnisse, es befinden sich aber unter en von Mund und Maire gesammelten Exemplaren einige, bei eehen die seitlichen Sepalen reichlich l,5cmbeinahe 1,6cm messen. ^8. Disa caulescens Lindl. Tuberidiis oblongis tetundatis obtusis 2 cm longis 1 cm crassis, caule tenui sub- exuoso 25—40 cm alto basi praesertim foliato, foliis lan- ceolatis acuminatis acutisve, basilaribus ad 8 cm longis 1 cm at i$, canlinis minoribus lineari-lanceolatis per squamas in brac¬ ks decrescentibus, spica Iaxa pauciflora (3—10), bracteis ^nceolatis ovariorum dimidium fere aequantibus 1 cm longis. Palis lateralibus obovati-oblongis obtusis infra apicem api- . tis, sepalo dorsali ovati-oblongo angustiore, postice conico 111 calcar extinctoriiforme breve attenuate, petalis late obovatis j^ 0 8' eri cre satis conspicuis exsertis, labello anguste lineari 0Q ge acuminato; stigmate pulvinato trilobo, rostelli brachiis ▼aricatis, lobo intermedio subnullo. — Flores pulchri albi, et ala violacei-striata, sepala lateralia 7—8 mm longa (10 mm 8ec> Bo ^), sepalum dorsale 6—7 mm. — Decembri. caulescens Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 351 ; Bolus Orch. Air. 11. 31. Cap der guten Hoffnung. SUdwestl. Gebiet. Du Toits kloof 1 re S e > Hcklon u. Zoyhor! Zeyher N. 1568!) Bei Ceres (Bolus N. 7449!) — 790 79. Disascbizodioides Sonder. Caule debili te- nui ad 20 cm alto, foliis 5—7 rosulatis in ima basi brevi- petiolatis oblongis acutis ad 2,5 cm longis ad 1 cm latis, seapo vaginis 6—7 acutis quam internodia subbrevioribus ve- stito, spica pauciflora (1— 3), bracteis vaginantibus lanceolatis quam ovaria bene brevioribus. Sepalo dorsali breyi ovato acuto cucullato (non calcarato), sepalis lateralibus oblongis v. obovatis apice interdum incisis v. lobulatis acutis, petalis multo minoribus apice cucullatis ceterum linearibus obtusis, labello obovato y. cuneato antice retuso apiculato, („lanceolatum bre- yissime puberulum“ Sonder) quam sepala duplo v. triplo bre- yiore, rostello oboyato, glandulis distantibus. — Flores pulclni candidi purpurei-punctulati, maguitudiue , satis diversi, sepala lateralia in altero specimine 1,5 cm in altero 2 cm longa, 7 min v. 9 mm lata. — Januario. Visa schizodioidcs Sond. in Linnaea XIX (1847), 92; Solus Orch. South Afr. t. 85. Cap der guten Hoffnung. Swellendamm (Ecklon und Zeyher ohne N.!); bei Zunrebraak in 1100 m (Schlechter N. 2046!) Ich verdauke der Gefailigkeit des Herrn R. Schlecbter 2 Exem- plare von demselben Standort, von welchem die Exemplare atammten, nach welcben Herr Bolus Beine Abbildung zeichnete. 9. Disella. Disella Lindl. G. et Sp. Orch. 347 et Pfitz. in Engl Prantl I Nat. Pfl. Tam. VI T. 2, 98. — Eudisa Bolus e. p. Orch. Cape Pen. U5. Galea basi saccata, labellum filiforme, petala erecta, A° res dense spicati minutissimi generis. A. Sepalum dorsale, unisaccatum. Saccus breve acntatus deflexns , petala ovata sn obliqua. 80. D. tenella Sw . Saccus obtusus, petala e basi latiore subito contracta. 81. D. brachyceras LtwU- Saccus rotundatus, petala antice auriculata. 82. D. obtusa Lindl . B. Sepalum dorsale bisaccatum, calcar minutissranun inter positum. 83. D. tmuicornis Bolus — 791 — 80. Disa ten ell a Sw. Tuberidlis parvis oblongis obtusis 5— 8 ram diam. caule basi cataphyllis membranaceis satis magnis vestito cum spica 5—10 era alto, foliis basilari- bus 3 — 5 linearibus 3—4 era longis 1 ram latis spicam attin- gentibus, spica pauci—pluriflora satis eongesta, bracteis flores snperantibus v. (superioribus) aequantibus lanceolatis. Sepalo dorsali conico v. extinctoriiformi margine oblongo incurvo, galea supra attenuata, sacco apice acutato deflexo, sepalis lateralibus late ellipticis antice rotundatis, petalis ovatis aeutis subobliquis antice rotundatis, multo minoribus, labello liueari-oblongo obtuso margine revoluto; stigmate protenso crasso pulvinari, rostelli brevis brachiis multo longioribus quam lobus intermedius vix evolutus. — Flores parvi lutei v. rufinuli, sepal, dorsale cum sacco 4 mm longum, lateralia 3 nun longa 2,5 mm lata. — Flores odorem Beilis perennis exlialare dicuntur. Augusto, Septembri. Disa tcndla Sw. in Kongl. Vet. Acad. Bandl. XXI (1800), 212;. Viunb. FI. Cap. (ed. Schultz 1823), 11; Lindl. G. et Sp. Orch. 355; K - E - Brown in Gard. Chron. 1885 II, 232; Bolus Orch. Cape Penins. 1:,1 ‘ — Satyrium tenellum Thunb. Prodr. PI. Cap. (1794), 5. — Orchis tenella L. f. Suppl. PI. (1781), 400. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg und bei Wynberg [var. latea Sonder] (Ecklon und Zeyher!, Mund und Maire!) Bei Malmes- bur & Umgegend von Hopefield (Bachmann N. 1973! 1010!) Bei Stellenbosch (Herb. norm. Austro-Afr. Farnham N. 309!) 81. Disa brachyceras Lindl. Tuberidiis oblongis Parvis vix l cm longis stipitatis, caule 6—7 cm alto folioso, fobis linearibus ad 2 cm longis linearibus spicam attingentibus Va ginis amplis ringentibus acuminatis in scapo, spica satis densa pauci— pluriflora. bracteis satis latis subito contraetis Acuminatis quam flores vix brevioribns. Sepalis * v at is latera- llbas aeutis, dorsali panlum obtusiore postiV in sa. cnlum per- brevem producto, petalis brevioribns ovatis subito contraetis, labello lineari etiam angustiore. — Flores minuti 3 mm diam. ^Pala lutea, pet ala purpurascentia. — Augusto. Disa brachyceras Lindl. Orch. 355 Sttd-Afrika (Dr&ge bei Dondertoek N. 1246! Zeyher o Caledon (Ecklon und Zeyher!) >rne No !),' 792 Die Pflanze ahnelt habitiiell der D. tenella Sw. selir, unter- scheidet aich aber durch die kleineren BIflten, deren Blatter durch- wog spitz sind, durch den kurzen sackartigen Sporn und die schma- lere Lippe. Ausserdem ist das Verbreiterungsgebiet, wie Herr Bolus nachgewieaen hat, ein andres. Nach seinen Angaben scheinen beide Arten einander auBzuschliesaen. 82. Disa obtusa Lindl. Tuberidiis parvis globosis 1 cm diam., caule 15—25 cm alto folioso, foliis e basi multo latiore vaginante in laminam linearem angustatis 6—10 cm longis vix 3 mm latis decrescentibus, spica saepe dimidium totius plantae aequante densa multiflora, bracteis oblongis ob- tusatis circ. 1 cm longis flores subaeqnantibas. Sepalis late- ralibns oblongis v. late linearibns antice rotundatis, sepalo dorsali multo majore profunde cucnllato margine recto, sac- culo brevissimo obtuso, petalis multo minoribus falcatis inctir- vis obtusis antice in lobulum auriculiformem productis, labello minutissimo lineari; stigmate brevi crasso, rostelli bracbiis lateralibus magnis erectis obovatis infra et antice auriculatis, iobo mediano brevi crassiore, anthera reclinata. — Flores ai- bidi lilacini-punctulati v.-striolati v. violacei punctulis v. stras ntensioribus decori, sepala lat. 2,5 mm longa, dorsale 3—4 mm longum et latum. — Novemb.—Januario. Disa obtusa Lindl. G. et Sp. Orch . 355; Bolus Orch. Cape Penins. 153 t. 34. Cap der guten Hoffnung. (Bolua AuBtro-Afr. N. 4549!) Herb, norm- (Bolua und M’Owan N. 336!) Tafelberg in 1000 m (Schlechter obne N!). Ausserdem Bergius! Mund und Maire! 83. Disatenuicornis Bolus. Tuberidiis ovatis v. ovati-oblongis obtusis ad 2,5 cm longis 2 cm diam. caule o —40 cm alto, foliis plerisque basilaribus erectis basi late mem branaceis vaginantibus linearibns ad 15 cm lougis 2 mm paucis, in scapo decrescentibus, spica brevi v. elongata c —15 cm longa densiuscula, bracteis lanceolatis membran ^ flores aequantibus superantibusve. Sepalo dorsali trausve^ oblongo concavo obtuso postice utrinque sacculato, calcau in ^ sacculos tenui brevi curvulo!!, sepalis lateralibus deflexis ova subfalcatis acutis, petalis minutis medio gynostemio a borizontalibus antice ligulatis rotundatis postice (i* e * P os 793 sertionem) dilatatis infra rectangulis supra in processum line- arem antice curvatum productis, labello ligulato apice obtuso; stigmate pulvinato crasso, margine paulum elevato, rostello brevissimo, lobulis subnullis. — Flores albi purpurei-punctati, sepalum dorsale 7 mm longum et latum, lateralia 9 mm longa, labellum 5 mm longum. — Octobri. Disa tcnuicornis Bolus in Journ. Linn. Soc. XXII (1885), 68: Orch. Cape Penins. 151 t. U. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg in 860 m (Bolus, herb. norm. Austro-Afr. N. 407!) i8oliertd PflanZe 8t6ht den BaU d6S 0beren Se P alums 6 anzlich twhchen 1 ^ 1 6ndet in 2 8tumpfe Ba ckahnliche sehr kurze Sporne gleichbar ein kurzer sehr dinner dritorSporo steht.”WennTch von ®r Aufetellung einer monotypen Tribus Abstand nehme, so geschieht “® 8 nur d eehalb, weil die Versuchung dazu grade bei Disa Ofters • r n . abe lie ^ 1 und und eine derartig zersplitterte Anordnung sich «chlecht handhaben lasst. 10. Spathulatae. Labellum unguiculatum, ungis plerumque linearis, lamina v ' ot) scure quinqueloba (hederaefolia), petala saepius supra cicornia. Species grandiflorae. ^elli lamina triloba hederaefolia. a ‘ Unguis labelli semper (interdum multo) longior quam !a raina, calcar deflexum. Flores atropurpurei majusculi. (Sep. 1,3 cm lg., la- 1>5 cm, 1 cm It.) 84. D. atropurpurea Sond. Flores minores quam in praecedente viridi-albi pur- Parei-striati. unguis saepe longissimus. 85 . D. spathulata Sw. k ^ n ^ais laminae brevior quam lamina, calcar ascendens. 86 . D. Cooperi Bchb . f. I&belli lamina subrhombea obscure triloba, calcar as- cen dens, 87 . j). ScuUyi Bolus • Labelli lamina lanceolata acuminata, calcar suberectum. 88 . D. Thodei Schlecht. 794 D. Labelli lamina tripartita, laciniae lineares. 89. D. tripartita Lindl. E. Labelli lamina non lobnlata margine laeiniata. 90. D. lacera Sw. 84. Disa atropurpurea Sonder. Caule ad 15 cm alto basi foliato, foliis paucis scapum aequantibus linearibns acuminatis acutisye 1-1,5 m latis, scapo vaginis perpaucis laneeolatis acntis vestito plerumque unifloro, bractea satis magna (addita saepius altera multo minore) cueullata dimi* dium oyarii superante. Sepalo dorsali profunde cucullato ova o acuto a latere viso extinctoriiformi basi in calcar perbreve vix evolutum producto, sepalis lateralibus oblongis acutis, petalis e basi latiore angustatis supra dilatatis bilobulis ( ere alcicornibus dicendis) multo minoribus, labello longe unguicu lato, ungue lineari deinde energice in laniinam transverse o longam dilatato, snbtrilobo, lobulis lateralibus parum evou acutis antice curvatis, lobo intermedio anguste triangulo pro Flores atropurpurei satis magni, latum, labellum 1,5 cm ler in Linnaea XIX (1847), 96; Bot. Mag. ducto, ceterum gener sepala 1,3 cm longa, dorsale longum 1 cm latum. Disa atropurpure (1886) t. 6891. Capland. Worcester District. (Exam. spec. typ. iconis Bot. Mag. in herb. Kew. cons. 85. DisaspathulataSw. Tuberidiis ™ a « n,s gulariter globosis, foliis plerisqne radicalibas graromeis s ad 10 cm longis 1—2 mm latis spicam laxam pauc * ^ attingentibus, bracteis laneeolatis acuminatis vaginanti H* ^ ovarium longioribus 1,3 cm longis, scapo quam foia duplo altiore 15—22 cm alto. Sepalo dorsali ovato o^ ^ crenulato postice in calcar v. sacculum brevissimniu' ,u . tUli js losum obtusum producto, sepalis lateialibus ova is subobliquis deflexis, petalis basi in lobulum deflexum » basi latiore attenuatis apice deflexis dilatatis i on . praesertim exteriore serratis, labello longe v. in er gissime unguiculato, lamina triloba lobulis margine r y. dentatis, lobo intermedio interdum longiore lm ear 795 retuso interdum triangulo acutato; anthera magna, caudiculis rectangulariter protensis, rostello minute triangulo, stigmate crasso bipartito. — Flores pulcliri viridi-rosei, sepalum dor- sale 8—9 mm long, et lat., sepala lateralia 9—10 mm longa 6—7 mm lata, labelli unguis 1—3 cm longus, lamina 8 mm lata, ovarium 1,3 — 1,5 cm longum. — Septembri et Octobri. 2>»sot spathulata Sw, in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI ( 1880% 2l °i Thut &- FI. Cap. {ed. Schult. 1820), 15; Lindl. G. et Sp. Orch. 352 ; Bauer IU. Orch. pi. ’t. U\ Journ. of Science et Arts IV t. 6; Harvey Thes. Cap. 1, 54 t. 86. — Orchis spathulata Linn. Suppl. 396. = Saty- rium mthulatum Thunb. Prodr. 5 {ex Lindl. 1. c.) — Hue D. propin - ?«a Sond. in Linnaea XIX {1847), 95 et ejus var. triflda l. c. 95. Cap der guten Hoffnung. Bei Moselbank und Riebecks Caateel (Thunb.) Zwischen Paarl und Paarleberg (Drege!), bei Tulbagh (Pappe- he> Zwartboach-Kraal (Schlechter N. 5165!) Ausaerdem Mund und Wairo! Austro-Afr. Schlechter N. 4997 ! Bachmann N. 1009! Brak Pontein (Clanwilliam!) Die Lange der Lippe variiert von 1 cm bis zu 3 cm, die Urn «88e der Lippenplatte desgleichen, die Grosse der andern Blftteii * lle scheint ziemlich constant zu sein. Trotz gelegentlich starker habitueller Abweichung kann Disa propinqua Bond, auf Grand ihrer samtlichen Merkmale hin, nicht I 0n Disa spathulata getrennt werden. Die typiseben Formen der • spathulata sind graciler und haben oft die tlbermassig verl&ngerten 'Ppen, von diesen aber finden sich alle Uebergange zu compacteren ormen und eine solche ist D. propinqua Sond. 86. DisaCooperi Rchb. f. Caule elato ad 50 cm 0 ^°‘* 0so ) foliis ovatis lanceolatisve acuminatis ad 12 cm longis 2 cm latis, superioribus in bracteas maximas subfoliaceas rescentibus, bracteis superioribus lanceolatis flores aequan- 1 118 (a 4 cm ad 2 cm deerescentibus). Sepalo dorsali galeato ^tnso et apiculato in calcar tenue rectum vel vix arcuatum miens longissimum aucto, sepalis lateralibus oblongis api- o at . ,s * P^talis antice productis (fere auriculatis) toto circuitu vatpoblongjs a piee erosu ji s jbjqne implicate quam sepala bene ^ ,e V!0ribus, labello brevi-unguienlato subtrilobulo v. obscure ° mbe ° margine leviter cienniato v. erosulo; stigmate magno so pulvinari, rostello brevi transvei'so, brachiis lateralibus ^ canales caudicularum supra apertas evolutis, lobo medio revi tr iangulo. — Flores majusculi, sepala rosea extus albida, — 796 — labellum et petala aurea, sep. later. 1—1,2 cm Ionga basi 1 cm lata, dorsale paulo brevius, calcar 3,5—4 cm longum, petala 9 mm longa, labellum 1,5 cm longum medio 1 cm latum. — Decembri. Visa Cooperi Rchb. f. in Flora LXIV (1881), 3S8 [diagn. imperf.); Bot. Mag. t. 7256 (ie. opt!) Subtropischea Sttd-Afrika. Orange-Freistaat (Cooper N. 1098! Boyle N. 27!). Natal (Mrs. Fannin). Transvaal (Atherstone ohne N., ebenda Dr. Wilms N. 1372! Schlechter N. 4194!) 87. Disa Scullyi Bolus. Caule valido 40-60 cm alto a basi spicam usque foliolis adpressis vaginantibus sese attingentibus vix in folia proprie dicenda evolutis tecto, spica pauci-pluiiflova sublaxiflora 12 cm longa, bracteis oblongi- lanceolatis acutis coloratis flores supeiantibus. Sepalo dorsali a facie viso oblongo acuto a latere viso triangulo postice in calcar ascendens curvatum ipso ter v. qnater longius producto, sepalis lateralibus oblongis acutis, petalis oblongi-ligulatis multo minoribus, apice papillosis sub galea absconditis, labello e basi angusta dilatato ovato v. rhombeo multo minore, antice ut petala papilloso; gynostemio minuto, rostello infra forcipato. — Flores inter majores generis (illis 1). megaceratitis Hook. & comparandi), sepala lateralia ad 1,5 cm, sep. dorsale 1,2 cm, calcar ad 4 cm longum. — Januario. Visa Scullyi Bolus in'Journ. Linn. Soc. XXH p. 70. SUd-Ost-Afrka. Bei Stockenstrom. (Bolus N. 5916!). Caflfraria (Mrs. Barber N. 23!) Weicht durch den Sporn des oberen Sepalums allerdings von den anderen Arten der Gruppe ab, zeigt aber sonst vlel Uberexn* stimmendes. 88. DisaThodei Schlechter. Habitu et foliis Disae Scullyi Bolus comparanda sed minor, spica pauciflora, bracteis majoribns inferioribus flores fere snperantibus (viridi-luteisf). Sepalo dorsali late ovati-oblongo brevi-acutato (lato ac longo» calcari erecto vix duplo longiore apice clavato, sepalis latera bus paulo minoribus quam dorsale ceterum circuitu petalis vix diversis oblongis acutis sed angnstioribus, la e basi satis lata lanceolato acuminato, his (scil. labello et pe apice non papillosis; gynostemio brevi, rostello antice 5 797 fauce sepali dorsalis prope ealcaris orificium pilosa. — Flores 2 cm dlam. Floret? Disa Thodei Scldechter Ms. SUd-Oat-Afrika. Am Caledon-Range in einom grasigen FIubs- bett 2600-2760 m. Januar 1896 (Thode N. 53!) Dieee Art ist von Herrn H. Bolus mit seiner D. Scullyi zu- samraengezogen worden. Nach meiner Ansicht mit Unrecht. Das einzige bisher bekannte Originalexemplar zeigt kaum einige habituelle Ahnlichkeit. Die Vergleicbung der Di agnosen zeigt, dass die Pflanzen tot in jedem Punkte verschieden sind. 89. Disa tripartita Lindl. ,,Foliis angustissimis rigidis striatis falcatis versus apicem latioribus, caulis foliis paulo longioris subbiflori vaginis 3 laxis acuminatis distantibus, bracteis oblongis acuminatis ovario duplo brevioribus, sepalis ovatis apice inflexis, galea ovata incumbente obsolete creuata, calcare brevissimo recto obtuso supra basin aucto, labello tri- partito, laciniis linearibus, intermedia flexuosa longissima, petalis supinis bidentatis." (Dente antico minore acuto, postico majore obtuso.) — Species mihi non visa. i>wa tripartita Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 353. Cap der guten Hoffnung. Albany (Drdge). Der eingeklammerte Zusatz (dente .... obtuso) findet sich in tteinem vor Jahren erworbenen Exemplar der Genera und Species mdley’s handschriftlich hinzugeftlgt. Disa lacera Sw. Caule gracillimo ad 40 cm alto, oliis plerumque radicalibus linearibus gramineis acuminatis a d 25 cm longis 2—3 mm latis, squamis distantibus brevibus ^ scapo, spica pauciflora distantiflora, bracteis minutis 1,2 cm longis quam ovaria pedicellata Vs v. V2 brevioribus. Sepalis a te ovati-oblongis acutis, dorsali galea to extinctoriifonm, cal- car | Vb sepali aequante obtuso, petalis mnlto minoribus entice dilatatis productis (si mavis oblongi-auriculatis), supra antice ourvatis, labello brevi-unguiculato ovati-oblongo acuto “^giue breviciliato v. denticulato — ceterum generis. — be Pala lateralia 1,7 cm longa basi 1 cm lata, sep. dorsale c. calcari 2,5 cm longum, calcar 5 —7 mm longum, petala 1,2 cm °nga, labellum sepalis aequilongum, totus flos in tense-violaceus. — 798 Disa lacera Sw. in Kongl. Yet. Acad. Handl. XXI {1800), 212 \ Lindl. G. et Sp. Orch. 354. — Disa multifida Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 353. — Disa lacera Sw. (var. multifida N. E. Brown in Gard. Chron. 1888 II, 664 cum ic. xylogr. 93; Bot. Mag. t. 7066. Sild-Afrika. Caderbergen (Drege!) Uitenhage (Cooper N. 1464! M’Owan N. 1045!) Ohne Standort (Burchell N. 747! 4692! N. 71 und 82! Drege N. 2211a!) Subtropisches Geblet und Transvaal. Bei Barberton (Culver N. 20C0!) Ea i8t ein frachtloses Bemflhen neben der gut pracisierten alten D. lacera Sw. nock neue Arten aufstellen zu wollen. Aus Hcrrn N. G. Brown’s Studie ftber dies© Art geht unzweifelkaft hervor, daas auch die Lindley’sche D. multifida hierher einzuziehen 1st. 11. Vaginaria. Vaginaria Lindl. G. et Sp. Orch. 347 B § 5; Pfitt. in Engl. Prantl Xat. 1% Earn. II T. 6 S. 98; Bolus Orch. Cape Benins. 138 et 167 §7. „Sepaium dorsale anticum horizontale, labellum oblongum, petala lobata auriculaeformia, flores subsolitarii sessiles." Ich habe die Tribusdiagnose Lindley’s angenommen, da das, was zu sagen ist, nicht besser gesagt werden kann. 91. Disafasciata Lindl. Tuberidiis pisifonnibos, canle 5—15 cm alto teimi flaccido, foliis basilaribus 2 v. 3 ovatis acutis basi vaginantibus paulo majoribus quam vaginae scapi, vaginis arctis ocbreatis acutis in bracteas majores ochre- atas increscentibus, spica subcorymbosa brevi pauciflora (1-“»>)• Sepalo dorsali obovati-obscordatove medio apiculato, calcan brevi cylindraceo obtuso quam sepalum ipsum vix semilongo, sepalis lateralibus paulo brevioribus latissime oblongis obtusis apiculatis, petalis minutissimis in fauce floris absconditis basi auriculatis apice cuspidatis, labello sepalis lateralibus fere aequimagno oblongo obtusissimo, his omnibus ringentibus horizontalibus; stigmate paulum elevato crasso obscure til* sulcato, rostello bipartito, toto gynostemio perbrevi crasso- Oaulis et vaginae laete virides purpurei-brunnei-vittatae, fl° reS albi 2 cm diam. — Octobri. t Disa fasciata Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 350; Harvey Thes. Cap- {1859), 54 t. 85; N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 {ID 231; Orch. Cape Benins. 167 {descr. opt!) t. 36. Cap der guten Hoffnung. Berg Constantia (Bodkin, Bolus N. 49559 Herb. norm. Austr.-Afr. in 900 m Hobe N. 320 J uod aUf ?9d den Bergen von Simonstown (Miller). Tafelberg (Harvey). Auf den Langebergen bei Riversdale (Schlechter N. 2028!) Sir Lowrya Pass (Schlechter Austro-Afiic. N. 6878!). Ausserdem (Leibold!) Mr. Bolus vergleicht die 1 flanze mit eiuer an demselbeu Stand- ort vorkonmienden und gleichzeitig bllihenden Adenandra (Diosmacee). Species subdubiae milii non visae. Disa neglecta Sond. „Caule folioso, foliis lineari- bus erectis longitudine caul is, spica elongata, bracteis lanceo- latis acuminatis flores aequantibus, galea erecta ovata obtusa basi saccata, sepalis oblongis acutiasculis, petalis minutis erec- tiusculis lanceolatis Mcatis acutis, labello angusto lineari se- palorum longitudine." «Spitliamea, habitu et foliorum fonna D. pictae proxima. Folia angusta longe acuminata basi vaginante sublatiora. Spica tripollicaris (=7,5 cm). Bracteae foliaceae acuminatissimae inferiores flores superantes pollicares (=2,5 cm) superiores breviores. Galea in sicco purpurascens intus albida et striata, extus brevissime pubescens, fornicata, basi sacculo brevi v. gibbo obtuso instructa, non ealcarata, 27a lin (=5 — 6 mm) l°nga. Labellum quadruplo angustius aequilongum. Petala & ngusta sepalis vix breviora, stigma globosum. 8 — Novembri. Dtsa neglecta Sond. in Linnaea XIX (1847), 190. Cap der guten Hoffnung. Bei Tulbagh auf Bergen (Ecklon und Zeyher) Hie Pflanze iat nicht wieder aufgefunden worden. Bisa anrantiaca Rchb. f. „Sepalis oblongis sub- acQ tiusculis, summo sepalo in calcar clavatum cylindraceum e xtenso, sepalis ligulatis medium versus basin usque lobo se- ^iovato extrorso, labello lineari obtusato ante basin utrinque an gulato, anthera erecta libera, rostello conduplieato, stigmate ^irotundo. Subbipedalis. Caulis vaiidus dense foliosus. Folia lati- ^ culji - -. . (omnia vere folia laminigera laminis egent, quae °rsan siceitate ante anthesin destructae) Folia summa vaginae a pice oblongae acuminatae in bracteas oblongas longe arista- alenutia. Bracteae flores (baud apertos) bene excedentes. Mermen pallide flavovirens. Perigonium splendide aurantiacum — 800 — Sparsim in turfosis editis Mono de Lopollo loco dicto Quipaca. Alabastrifera Nov. 1859 (Dr. Welwitsch N. 718).“ - Wbrtlich copiert aus Flora 1867, 98. Die Species ist zunachst als hQchst zweifelhaft auzusehen, da das Material Reiclienbach’s, wie aus der Beschreibung hervorgeht, Bpftrlich und unvollstandig gowesen ist. (Polygonoideae?) Disa minor Rchb. f. „Foliis radicalisms petiolatis spathulatis acutiusculis, vaginis submembranaceis acutis laxis, floribus 2—6 racemoso-corymbosis, sepalis subaequalibus obo- yatis obtusis concavis integerrimis, petalis truncati-obtusis la belloque spathulato carnosis." (Ex Sonder.) — Novembri. Disa minor Echb. f. in Flora 1865, 182 (nomen mutatumf). Penthea minor Sonder in Linnaea XIX (1847), 104. Cap der guten Hoffnung. Winterhoeksberg, Tulbagh. Disa oligantha Rclib. f. „Foliis radicalibus petio- latis, spathulatis acutis, vaginis membranaceis subaciuninatis, floribus paucis corymbosis, sepalis obovatis obtusis loba sublongioribus, petalis apice carnosis obtusis, labeuo lineari aeuto membranaceo." — „Digitalis, apice 3 —4-flora. Galea triloba obtusa, lobis lateralibus rotundatis. Petala ovata subfalcata, basi mem branacea, apice oblique obtusa carnosa. Labellum mmu u angustum.“ — Februario. Disa oligantha Echb. f. in Flora 1865, 182. - Penthea tnloj# Sond. in Linnaea XIX (1847), 104 = Echb. f. in Walp. — Disa parvildbris Bolus in Journ. Linn. Soc. XIX (1882), • Cap der guten Hoffnung. Am Hexrivier (Bcklon un Disa escelsa Sw. „Folia raclicalia 6 Y. plyf. lata acuta erecta digitalia. Scapus filiformis bipeda * ^ rara palmaris et ultra floribus 20—30. Galea calcare simo obtuso porrecto. Sepala ovati-lanceolata. Peta a m ^ lanceolata falcata. Labellum integrum concavum, l eT1 er gine undulatum.“ (Ex Lindley.) — Novembri. ^ 2 12 Disa excelsa Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI V™ ^ (excl. syn.y, Thunb. FI Cap. (ed. Schult. 1823), Ltnat. cfp der guten Hoffnung. In collibue HoutniquM prop® in Langekloof et Kramrivier florens Novembri (ThunbergJ. — 601 7 — Herschelia Lindl. Herschelia Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 363] Endl. Gen. (1841) Suppl. I N. 1537/8 p. 1366 ; Meitner (1842) Gen. 381 ; Benth. et Hook. Gen. FI. 630; Ffitzer in Engl. Prantl. Nat. Pfl. Fam. U Abt. 6, 96 u. 97 *— Lisa Sw. aliorumque autorum. Sepala Disae, petala apice dilatata biftda plerumque alci- cornia. labellum magnum dilatatum margine fissum laceratum fimbriatum, laciniis v. fimbriis diversissimis, rostelli tripartiti partitiones inter se aequales, glandula unica lobo mediano ro¬ stelli superposita, stigma a rostello sejunctum. — Herbae tuberidiis magnis instructae, folia graminea v. filiformia tena- cissima, flores speciosi magni albi coerulei v. rosei. — Capenses. Die Gattung Herschelia muss aufrecht erhalten werden. Sie unterscheidet sich von Diea, ganz abgesehen von dem Habitus, durch 8 e * n f&che Klebscheibe und das in 3 gleiche Teile geteilte Rostel- um, Merkraale, welche in dieser Abteilung von hochBtem Werte sind azu kommen die geweihartig geteilten Petalen und das grosse babellum, dessen Rand moistens in sehr zierlicber Weise zerschlitzt Oder gewimpert ist. Die Teilung zeigt alle mdglichen bei der Uuter- *? ei dung der Arten brauchbare Unterschiede. Der Habitus ist bei * en Herschelia-Arten durchaus derselbe und abweichend von dem einahe aller Disen. Grosse ausserst sattreiche Knollen, dilnne^ * he > Carex ahnliche Blatter und wenigbltttige Ahren mit ziemlich die^ 611 * atteU 1)611 ailgemeinen Disa-Charakter haben nur sch -^ e Umanderun S Namen der meisten bisher als Disa be- nebenen Herschelia-Arten nicht umgehen zu kbnnen, ist mir Pers5nli ch wenig angenehm. Clavis specierum. labellum sepala non excedens. I- Labellum margine crenulatum. Labellum oblongum apice reflex um, petala genuflexa. 1. H. graminifolia Durand et Schinz Labellum ovatum, petala alcicornia. 2. H. purpurascens Krzl. Labellum basi tantum fimbriatum. 3. H. hamatopetala Krzl. 51 §02 — III. Labellum toto circuitu fimbriatum. a. Fimbriae breves. Labellum lineare. 4. H. barbata Bolus Labellum ovati-lanceolat. 5. H. Baurii Krzl. b. Fimbriae longiores, fere laeinae dicendae. 1. Flores eoerulei. Petala supra retusa. 6. K. venusta Krzl Petala alcicomia. 7. JET. Bachmcmnionct Krzl 2. Flores purpurei v. cuprei. Laeiniae fere ad dimidium, labelli incisae. 8. H. lugens Krzl B. Labellum longissimum apice tantum in laminam ciliatam evolutum. 9. H. CJiarjpentieriana Krzl 1. Herschelia graminifolia Dnr. et Schinz. Tuberidiis magnis oblongis obtusis 2—4 cm longis 2 cm diam. foliis basilaribus 4—6 gramineis tenuissimis ad 25 cm longis 1 mm latis, scapo 30—50 cm alto tenui strieto, squamis lan- ceolatis acuminatis distantibus spicam usque tecto, spica panel flora (2—5), bracteis lanceolatis acuminatis quam ovaria bre- vioribus. Sepalo dorsali lato cucullato acuto, calcari ipso m breviore et e medio galeae oriente recurvo (v. ascendente)* s® palis lateralibus oblongis v. obovati-oblongis obtusis apicu atis, petalis multo minoribus basi auriculatis auriculo obovato, api dolabriformibus medio genuflexis sub sepalo dorsali abscon i » labello obovati-oblongo obtuso margine obscure undulato? stello tripartito, partitionibus lateralibus sublongioribus, £ ^ dula magna trapezoidea, caudiculis brevibus, polliniis globosis. — Flores pulcherrimi eoerulei, sepala 1,5 cm o . dorsale 2,5 cm latum, labellum 1,5 cm longum, fere calcar 4 mm longum. — Januario—Martio. * v vi - Herschelia graminifolia Dur. et Schinz Consp. FI. ’ Qf ^ Herschelia coelestis Hindi. G. et Sp. Orch {1838), 363, c * ^ ^ ef Europ. (Flora Germ.) XIH. XIV t. 2 fig. 18 - 20. - Visa gram**! ^ in Joum. Sc. Hoy. Inst. Land. VI, 44 t. 1 fig. 2\ Bolus m J* ^ ^ ^ Soc. XIX, 234 ; Id. Orch. Cape Benins. 168 et Orch. South ^ m (Her b. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg in *>0-1 *<» UeD d*m. norm. Austro-Afr. N. 167!) Berge bei Gnadenda! und » (Burcbell N. 7372! 7801 und 4672!) 2. Herschelia purpurascens Krzl. Tuberidiis 2 ovatis oblongisve villosis 3—4 cm longis 2—3 cm diam. caule ad 40 cm alto, tenui, foliis compluribus basilaribus angustissime linearibus ad 25 cm longis 1 mm latis, scapo vaginis arete ad- pressis scariosis acutis qnam internodia bene breyioribus veslito, racemo paucifloro (1—3), bracteis oblongis acutis vaginantibus quam ovaria ter brevioribus. Sepalo dorsali ovato acuto pro- funde cncullato in calcar brevissimum sacculatum adscendens vis prominens producto, sepalis lateralibus ovati-oblongis acutis, petalis multo minoribus cuneatis dilatatis utrinque acutis, la- bello late ovati-oblongo acuto margine crenulato complicato leviter reflexo; glandula magna transversa, anthera valde reclinata, rostelli brachiis acutis erectis, lobo mediano brevi acut °, stigmate pulvinari. — Flores pulcherrimi coerulei, se- Pala lateralia 1,9 cm longa basi 1 cm lata, sepal, dorsale M cm latum, labellum 1,2 cm longum. — Novembri. Visa purpurascens Bolus in Journ. Linn. Soc. XX, 482 el in Qrch. South. Afr. t. 86. Cap der guten Hoffnung. SQdwestl. Gegenden der Caphalbinsel 10 830 ® Hohe (Bolus N. 4898!) 3. Herschelia hamatopetala Krzl. „Erecta, gabra loliis radicalibus anguste gramineis, scapo flexuoso . e 2—7-floro, bracteis brunneis, membranaceis, ovatis acu- mioatis, sterilibus margine sub medio connatis, floribus breviter Pedicellatis, sepalis lateralibus ovali-oblongis, obtusis, dorsali galeato, calcari brevi recti-cylindrico, petalis basi. columnae a nat ^ s > ^amatis, apice late emarginatis, labello elongato tri- aQ gulari piano, supra basin profunde fimbriato 11 . — Mihi visa. ^olia tenuissima, scapus 15—30 cm altus, flores majusculi j o Cm » ^ores 2,5 cm diam, sepala 2 cm longa, petala 1,2 cm 0n ga* (Ex descriptione et icone infra citata.) t 7 I*** hamato P eiala Bendle in Transact. Linn. Soc., 2. Ser. IV, 47 • fig. 4 6 (1894). tt. lOQ° 8t * Afrika - N yaa9&-Laud; Milanji in 2000 m. (Whyte N. 86, 136 de Buchanan N. 1016). Zambesia in 20C0—2800 m (Kirk). Zwischen 01 Tan &anjika- und Nyassa-See. (Johnston.) 4. Herschelia barbata Bolus. Tuberidiis oblongis obtusis, caule tenui supra leyiter flexuoso ad 35 cm alto, basi fibrillis foliorum vetustorum yestito, foliis tenuissimis fllifonni- bus ad 20 cm longis 1 mm latis, scapo squamis perpaucis in¬ struct, spica brevi v. elongata 1-2-v. rarius pluriflora, bracteis ovatis brevi-acutis ovaria aequautibus 1,2 cm longis. Sepao dorsali oyato acuto haud profunde galeato basi in calcar bre- yiusculum extinctoriiforme attenuate, sepalis lateralibus oblongis acutis patentibus, petalis multo minoribus supra dilatatis su bilobulis margiue superiore denticulatis (fere alcicornibus i cendis) antice basi auriculatis rotundatis, labello ovati-o ongo acuto margiue lacerate',; antbera valde reclinata horizon » glandula 1 transversa, rostello tridentato. — Flores p c rimi albi pallide rosei-suffusi v. yenosi, sepal, dors, me calcari 2,2 cm longnm 1,3 cm latum, sep. lateralia 1, c longa. - Septemb.-Octobri. « XT x (1882 V, 236. Herschelia barbata Bolus in Joum. Linn . Soc. ’ - Disa barbata Sw. in Kongl. Vet. Acad. Bandl XXI (ttOffU ^ Lindl. G. et Sp. Orch. 354 ; N. E. Brown in Gard. Chrm.18 Bolus Orch. Cape Benins, 170 fc A - ** pi. Cap. 5. - Orchis barbata L. f. Supdl. pi {1781), 399h , Cap der guten Hoffnuag. Zeyher N. 1567. Leibold! BoIub herb. uorm. Austr. Afr. S' 166! et Austro-Africanae ( • 5. Herschelia Banrii Krzl. Caule tend ad» « alto sub anthesi aphyllo squamis—quarum infima obo . cis instruct, spica laxiflora pauci— ▼. pluriflora, b ™ c } cm vati-oblongis acutis y. cuspidatis oyarium non aequan l ^ longis. Sepalo dorsali profunde galeato maigme postice in calcar aequilongum cylindraceum atteuua » lateralibus oblongis obtusis apiculatis, petalis an ice' m v supra subbilobis obscure denticulatis, antice m laciniaS auriculum auctis, labello oyati-lanceolato margiue ^ numerosas filiformes simplices v. apice bilobas vis ^ j,j oreS mium floris unici, quem examinari licuit, non vi »* ^ ] a ta, albi v. coerulei. Sepala lateralia 8—9 mm * 0I ^ a ca icar sepalum dorsale 8 mm longum et (orificio) ia ™ ’ rua rio ? 5—10 mm longum, labellum 8—9 mm longum. certe Septembri. 805 — Lisa Baurii Bolus in Joum. Linn. Soc. XXV {1889), 174 c. xy- logr. fig. 12 (i analys .) SQd-Afrika. Kaffraria, Baziga Bg. in 925 m (Baur N. 814!) - Transvaal bei Barberton. (Galpin N. 427!) Die Befunde meiner Untersuehung stimmen im wesentlichen mit Herrn Bolus’ Analyse tiberein. Betreffs des Gynostemium muss ich leider bekennen, daas mir dies nicht so klar ist, wie ich wtlnschte. Ich batte nur eiue Bl(lte zur Verfiigung und diese war beim Trock- nen so stark gepresst, dass ein genaues Bild der einzelnen Teile nicht zu gewinnen war. Das Originalexemplar Baur’s soli im Fe- bruar gebltiht haben, das von Galpin gesammelte im September. Sollte bei ersterer Notiz ein Schreibfehler vorliegen? (II anstatt IX?) 6. Herscheliavenusta Krzl. Tuberidiis ovatis obtusis 5 cm longis fere 3 cm diam. caule tenuissimo gracili ad 50 cm alto, foliis numerosis basilaribus tenuissimis ad 25 cm ^ong-is ad 7a mm latis, scapo squamis valde distantibus acutis tecto, racemo paucifloro (3—5), bracteis oblongis acutis pedi- cellos tantum superantibus, ovariis cylindraceis. Sepalo dor- ^li a latere viso extinctoriiformi profunde cucullato, calcari recto brevi obtuso vix prominulo, sepalis lateralibus paulo longioribus oblongis acutis, petalis quasi bipartitis, partitione Postica cuneata retusa fere dolabrata, partitione antica brevi lineari protensa rotundata, labello oblongo toto margine bar- bato v. ciliato, ciliis simplicibus, bi- v. trilobis v. imo multi- partitis et apice incrassatis; gynostemio generis, rostello tri¬ partite, anther a horizontaliter reclinata, stigmate transverso, glandula magna oblonga. — Flores coerulei, labellnm album, sepala Iateralia 1,5 cm longa, dorsale c. calcari 1,7 cm lon- 1,2 cm altum, labellum 1,2 cm longum. — Octob. — Decembri. Lisa venusta Bolus in Joum. Linn Soc. XX (1884). 482 et Orch. Ca P e Benins. 170 t. 9\ N. E. Brown in Gard. Chron. 1885 H, 232. Cap der guten Hoffnung. Ebenen des Tafelberges. (Burchell 747, Bolus N. 4666!) 7* Herschelia Bachmanniana Krzl. n. sp. Caule sub anthesi aphyllo 20—50 cm alto, squamis paucis valde distantibus minutis instructo, spica pauciflora (3 8) sub- secundiflora, bracteis oblongis subito acutatis ovaria subae- qu antibus 1 cm fere longis. Sepalis lateralibus late oblongis obtusis rotundatis, sepalo dorsali profunde cucullato margine rectilineo postice in calcar breve cylindraceum curvulum inter- dum leviter ascendens interdum apice ipso incrassatum atte- nuato, petalis linearibus apice alcicornibus 4—6 (dentibus varia magnitudine) antice in auriculum rotundatum auctis, labello lineari in lacinias quam lamina multo longiores numerosissimas antice spatliulatim dilatatas lobulatasque diviso, his laciniis in apice labelli penicillum formantibus; rostello trilobulo, anthera magna horizontal, stigmate satis parvo. — Flores pulchri coerulei v. aZurei interdum rubelli azurei-suffusi, sepala later. 8 mm longa 4 mm lata, sepal, dorsale 7 mm, calcar 2—3 mm, labellum 10 mm longum 2 mm latum, laciniae 4—5 mm longae. Tropisches Afrika. Pondoland. (Bachmann N. 414!) Die Eflanze ahnelt auf den eraten Blick der Diaa Baurii Bolus, unterscheinet eich aber durch den viel kttrzeren Sporn, die absoiut etumpfen Sepalen, die Petalen, welche oben nach Art eines Elch- geweihes verbreitert und oben stark geteilt slnd und ganz besonders durch die Lippe. Diese ist schmaler als bei D. Baurii, die Zipfel sind nicht linealisch sondern spatelig verbreitert und gelappt, ferner bilden sie an der Spitze der Lippe elnen Bfischel Oder eine r Troddel, wie sie bei D. Baurii nicht vorkommt. 8. Herschelia lugensKrzl. Tuberidiismagnisovatis 3—5 cm longis, caule ad 50 cm alto, foliis basilaribus com- pluribus gramineis v. filiformibus ad 40 cm longis 1—1,5 mm latis, vaginis quam internodia multo brevioribus nonnullis m scapo, spica longiuscula pluriflora subdisticha, bracteis late oblongis aeutis quam ovaria brevi-pedicellata dimidio brevionbns 1,2 cm longis. Sepalo dorsali latissimo ovato acutato galeato basi in calcar brevissimum ascendens angustato, sepalis late ralibus oblongi-laneeolatis aeutis, petalis falcatis antice enrva is linearibus supra alte bifidis, utrinque in lacinias irregular 83 lineares dissolutis, basi antice in lobulum obovatum obtusum protractis, labello lineari utrinque in lacinias namerosissunas ipsas a basi in lacinulas lineares divisas dissoluto; stigma e magno piano bipartito. rostelli brachiis lateralibus satis ^ on ' 5 ascendentibus dentiformibus, intermedio angustiore. Sej? 1 1,3 cm longa, calcar 3 mm longum, labellum 1,7 cm — 807 — 1,7 cm latum. Flores sordide purpurei, v. cuprei, labellum viride. — Novembri. Disa lugens Bolus in Journ. Linn . Soc. XX {1884), 483 et Orch. Cape Benins. 171", K. E. Brown in Gard. Chron. 1885 U, 232. Cap der guten Hoffnung. (Ecklon N. 1566!) Herb. norm. Auatro- Afric. (Bodkin N 494!); auaaordem Pappe N. 39 und 387. Belus N. 8810. Herr Bolus bemerkt zu dieser Art, dass er in einem Jahre eine Menge von BlUten untersucht habe, welche alle 2 Pollinien hatten. (cf, Orch. Cape Penins. S. 172). Das ist eine der Abweichungen, wie aie gelegentlich bei alien Pflanzen beobachtet werden, es ist aber wenig empfehlenswert, auf solehen Erscheinungen hin Gattungen zuaammonzuziehen, deren Trennung sich auf das gewohnliche Aua sehen der Merkmale hin empflehlt. 9. Herschelia Charpentieriana Krzl. Tu- beridiis ovatis v. difformibus magnis, caule ad 50 cm alto tenui fiimo, foliis omnibus radicalibus (7—10) tenuissimis ad 25 cm longis 1 mm latis, vaginis compluribus arctissime ap- pressis acutis in scapo, racemo paucifloro remotifloro, bracteis ovati-lanceis acuminatis dimidium ovarii aequantibus. Sepalo dorsali late ovato acuto hand ita profunde excavato in calcar perbreve conicum v. extinctoriiforme producto, sepalis latera- libus ovatis acuminatis leviter coneavis, petalis e basi antice producta latiore linearibus apice dilatatis pluridentatis (alci- cornibus), labello longissimo (filiformi) lineari antice in lami- llam minutam oblongam in lacinias lineares dissolutam dilatato; r °stelio trilobo, brachiis rostelli triangulis glandula quadrata, stigmate crasso bilobo. — Flores purpurei, sepala 1,2 cm longa, labellum viride 7 cm. Novembri—Januar. Charpentieriana Bchb. f. in Linnaea XX {1847), 688 ; N. E. Brown i n Gard ChrQn ig85 n ' 231 . Eook _ Ic . PI. t. 1841. Cap der guten Hoffnung. (Gueinzius!) Bei Villiersdorp in 400 m Bolus N. 6278). Auf dem Winterhoek-Berge bei Tulbagh in 900 m (Bodkin, Zeyher N. 3917!) Species d tibiae seciionis mi hi non visa. Herschelia forcipata (Schlechter) Krzl. „Herba erecta glabra c. 60 cm alta, foliis radicalibus ignotis, scapo Prieto vaginis erectis membranaceis acutis v. acuminatis vestito, *$ica laxa multiflora cylindrica 20 cm longa, 5 cm diam. bracteis membranaceis, ovati-laneeolatis setaceo - acuminatis ovarium aequilongum amplectentibus, floribus erecto-patentibus illis D. lugentis Bolus vix minoribus (fide collectoris viridi- flavescentibns), sepalis lateralibus petalis oblique late ovato- oblongis acutis concavis 1,5—1,4 cm lougis medio 9—10 mm latis, sepalo postico galeato-cucullato, ore oblongo acuto, dorso supra basin in calcar horizontali-patens filiforme apice brevi- forcipatum 3—4 mm longum producto, sepalis lateralibus ae- quilongo; petalis deeumbentibus, more sectionis, lineari-lanceo- latis, supra medium subito genuflexis dilatatis inaequaliter bifidis, marginibus subundulatis, partitione posteriore oblique oblonga obtusa, anteriore oblique lanceolata subfalcata acuta, basi margine anteriore rotundatis ampliato-lobatis vix 1 cm longis, anthera yalde resupinata, connectivo angusto, loculis breviore; rostello erecto trifido, partitionibus lateralibus denti- formibus acutis, intermedia erecta postposita, stigma paulo ex- cedente; ovario glaberrimo cylindrico stricto vix 2 cm longo. JDisa forcipata Schlechter n. sp. in Engl. Jahrb. XXIV (1897), 428. Capland. (R. Trimen 1870 in Herb. Mua. Brit.) Monadenia Lindl. Monadenia Lindl G. et Sp. Orch. (1838), 356; Endl. Gen. 18*1, Suppl. I N. 1537/1 p. 1365 ; Meisner Gen. 1842, 38l\ Benth. et Hook* Gen. in, 630; Pfitzer in Engl. Frantl Nat. Pfl. Earn. II. Mt. 6, 96, 97. Sepala plerumque oblonga obtusa, posticum plane galea- tum calcaratum, petala minora simplieia erecta carnosula, a bellum angustatum integrum deflexum; anthera reclinata, po linia grosse granulosa, caudiculae satis longae, glandula unica quadrata v. transversa, rostellum planum membranaceum, stigma crassum pulvinare, staminodia in specibus complnn observata. — Tuberidia testiculata. Plantae inter se s media altitudine, flores minores v. media magnitudine, u brunnei, pallide rosei, vultu generali Disae. Die Frage, ob Monadenia als Gattung weiterbestehen oier ^* T Tribus in Disa aufgehen soil, fallt zusammen mit der lrage ^ die Abtrenimng von Herschelia. Wahrend bei Herschelia typis 1 Klebscheibe und nnr ausnahmsweis 2 beobachtet sin , ^ die Frage endgllitig dahin entschieden, dass alle Monad*»n ^ zweifelioa nur eine Klebscheibe besitzen. Wahrend be! ners dagegen das Perigon, von den Sepalen abgesehen, Bildungen — 809 — welche bei Disa aehr ungewohnlich sind, 1st hier das Perigon sehr monoton und wiederholt durchaus den allgemeinen Disa-Typus, aber in einer, man mbchte sagen, gedankenlosen Weise, ohne bemerkens- werte Variation. — Die Einteilung nach der Lange der Sporne ist stellenweia etwas kQnatlich, aber sie hat den Vorteil der leichten Auffindbarkeit. Clavis specierum. A. Calcar omnino nullum. 1. M. conferta Krzl. B. Calcar in sacculum reductum. a. Calcar deflexum. Labellum minutum liueare. 2. M. bracteata Dur. et Sch inz Labellum obovati-oblongum. 3. M. multiflora Sond. b. Calcar rectum (non deflexum). 4. M. leydenburgensis Krzl. C. Calcar l / 9 ovarii aequans v. imo brevius, petala et labellum papillosa. Sepala 4 mm longa, labellum 3,5—4 mm. 5. M. macrostachya Lindl. Sepala 8 mm longa, labellum 1,5 cm. 6. M. comosa JRchb. f. ft Calcar 1 j% ovarii aequans. a - Ovarium ipsum brevissimum 4—5 mm longum, calcar igitur fere in sacculum reductum. 7. M. pygmaea Dur. et Schirn b * Ovarium 6—8 mm long. v. longius, calcar cylindrieum. Petala anguste ovata simplicia. 8. M. densiflora Lindl. Petala apice bifida. 9. M. sabulosa Krzl. Petala ovata v. oblonga, calcar inflatum. p 10. M. cernua Dur. et Schinz • Calcar ovarium aequans. Flores mediocres. Calcar erassum. 11. M. brevicomis Lindl. Calcar filiforme, 8 mm long. 12. M. reticulata Dur . et Schinz Calcar attenuatum 2,5 cm long. 13. M. ophrydea Lindl. b. Flores minuti. (4-5 mm diam.) Calcar vix 5 mm long. 14. M. micrantha Lindl. Calcar quam ovarium longius. 15. M. rufeseens Dur. et Schinz 810 — 1. Monadenia conferta KrzI. Caule vix spi- thameo 15 alto stricto folioso, foliis e basi amplexicauli valde altennuatis lineari-lanceolatis acuminatis ad 8 cm lon- gis vix 5 mm latis, spica cylindracea divitiflora, densissima plus diminium altitudinis totius plantae occupante, bracteis lanceolatis acuminatis flores paulo superantibus. Sepalo dorsali ovati-oblongo obtuso basi tantum excavato, calcari proprie dicendo nullo, sepalis lateralibus late oblongis obtusis, peta- lis obovato oblongis. subobliquis, labello lineari obtuso sepala lateralia * aequante v. paulo superante; rostello erecto, bracliiis magnis dilatatis, stigmate rotundato leviter concavo, glandnla minutissima biloba, — Flores minuti vix 2 mm diam. extus et intus pallide lutei, petala rubra. — Septembri, Octobri. Visa conferta Bolus Orch. South. Afr. 11. 28 (1893). Cap der guten Hoffnung. Bei Houw Hoek (Bodkin N. 6231 in herb. Bolus). Bei Raapenburg (Guthrie N. 7097!) Ausgezeichnet durch eine dieht gedrangte zapfenahnliche Ahre Die BlUten sind solir winzig, absolut spornlos und haben ein aehr grosses Rostellum, dessen Seitenarme sogar nach vorn ttber die Peta en hinausragen. Die Faibe ist ausserlich ein fables Sandgelb.| gegcn welches die roten Petalen abstechen. (Nach Bolus.) 2. Monadenia bracteata Durand etSchinz. Tu> beridiis globosis parvis 1 cm diam., caule 12—20 cm alto prae- sertim basi foliato, foliis 3—5 majoribus oblongis v. oblongi- lanceolatis brevi-acutatis superioribus decrescentibus vaginanti bus spicam attingentibus, maximis 5 cm longis 1 cm latis, spica longa cylindracea 5 — 10 cm longa densiflora, bracteis ova is acuminatis quam flores lougioribus v. (supremis) aequanti us* Sepalo dorsali a facie viso late ovato oblongo apiculato, apicu postposito in dorso, a latere viso oblique oblongo in sacculum brevissimum producto, sepalis lateralibus late oblongis brevi apiculatis, petalis minutis linearibus basi dilatatis, labello nunu lineari obtuso. — Flores viridi-lutei, sepala 4—5 mm calcar vix l j% mm longum. Visa bracteata Sw. in Kongl. Vet. Acad. Bandl • XXI (1800), Bolus Orch. Cape Penins. 154 ; Lindl in Bot. Beg. IV *• 324 ^ Capland. (Ecklon und Zeyher 3926! Harvey 230, Bolus!) 3. Monadenia multiflora Sond. Tuberidiis fusi- formibus attenuatis, caule 15—35 cm alto (incl. spica) satis crasso folioso, foliis e basi bene latiore vaginante attenuatis linearibus acuminatis ad 10 cm longis 3—4 mm latis dorso manifeste uninerviis, spica saepius plus dimidium totius plantae occupante cylindracea multi- et densiflora, bracteis lanceolatis acuminatis apice saepius recurvis flores snperantibus. Sepalis lateralibus ovati-oblongis obtusls, intermedio majore oblongo concavo, calcari brevissimo sacculato, petalis brevioribus ob- lougis obtusis subfalcatis carnosis, labello obovati-oblongo ob- • tuso sepalis aequilongo, apice carnosulo ut petala; stigmate subquadra to, rostelli brachiis magnis, dente intermedio minuto tnangulo. — Flores inter minores generis, sepala 3 mm longa, petala et labellum 2 mm, sepal, dorsale intense rubrum, se- P&la lateralia petala labellum lutea. — Octobri et Novembri. . Mowtenia multi/lora Sond. in Linnaea XIX (1817), 101 ; Rchb. f. ni^UO Mn ^ ~ DiSgewohnt hat Die Originale von Gueinzius sind in England 7 8 ^ ecie b ^ Kew _ nur sehr sp&rlich vertreten und das ist wohl r Grund, weshalb Herr N. E. Brown sich veranlasst ftthlte, die com 026 D ° Ch einmal zu benennen. - Die beiden Arten Monadenia z ° aa und M. rufescens lassen sich flbrigens auch im getrocknetem Q d ohne grosse Mtlhe unterscheiden. 7. Monadenia pygmaea Durand et Schinz. Canle m]i a 7-10 cm alto infra cataphyllis tecto supra (infra Sl4 — Spicam ipsam) folioso, foliis ovati-Iauceolatis v. lanceolatis acutis acuminatisve 1,5 cm longis 3—4 mm latis v. angustioribus, spica densa cylindracea pauci-multiflora majorem totius plantae altitudjnem occupante, bracteis ovatis acuminatis flores fere aequantibus. Sepalo dorsali late oblongo apiculato haud pro- fuude excavato postice in calcar v. sacculum curvulum obtusum quam oyarinm brevissimum semiloDgnm producto, sepalis late- ralibus divergentibus late oblongis obtusis, petalis irregulaiiter partitis et dentatis interdum cuneatis supra dilatatis dolabratis apice antice incurvis, labello lato lineari obtuso; stigmate tn- lobulo, glandula 1. — Flores minuti lutei—rubri, sepala 4— 5 mm longa, calcar 3 mm longum. — Novembri. ^ Monadenia pygmaea Durand et Schim. Consp. FI. Afr. V, 1U. Disa pygmaea Bolus in Joum. Linn. Soc. XXII (1885) 73 et Orch. tlape Fenins. U3 t. 17. . , K Cap der guten Hoffnung. Muizenberg in 400 m (Bodkin in herb. Bolua N. 4970!) Exam, in herb. Kew. 8. Monadenia densiflora Lindl. Caule stricto lignoso ad 25 cm alto sicco ferrugineo, omnino folioso, 0 ^ lanceolatis ad 10 cm longis 1,5—2 cm latis obtuse acu is spicam attingentibus, spica dimidium totius plaotae 0CCU P an divitiflora cylindracea, bracteis ovati-oblongis acuminatis ov aequantibus. Sepalo dorsali obovati-oblongo obtiiso vix coc leato planiusculo, basi in calcar filiforme ovario adpre^s , („antice alato“, ut ait Lindley v. cl.) attenuato quam ov . rium vix semilongo, sepalis lateralibus minoribus o obtusis, petalis anguste ovatis falcatis incurvis levitei toi apice subcartilagineis */* 2 A sepali dorsalis aequanti us > beilo lineari apicem versus paulum dilatato cartilagineo, ap ^ dicibus gynostemii horizontaliter reflexis. — Flores P arvl - ^ palum dors. 6 mm longum, ceterae partes paulo breviores. Floret? ___ j) tta Monadenia densiflora Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 3 '• densiflora Bolus in Joum. Linn. Soc. XXV (1889), 19 <■ « 0 J) Capland (Thom) ex Lindley 1. c. Bei Paari (Dr^ge ohne (Exam. spec. typ. herb. Lindley!) . 9. Monadenia sabnlosa Krai. Caule stnetosau* firmo ad 20 cm alto, praesertim basi folioso, foliis ( e nibus In speciminibus a me examinatis destruetis) e basi am- plexicauli angustatis acuminatis in squamas triangulas decres- centibus, spica compacta brevi-cylindracca, bracteis lanceolatis quam flores subbrevioribus. Sepalo dorsali obovati-oblongo apice apicnlato emarginatove inflexo, calcari subulato dimidium ovarii aequante, sepalis lateralibus obovati-oblongis rectan- gulariter divergentibus fere cruciatis subflexuosis obtusis, pe- talis basi dilatatis y. ovatis infra antice rotundatis apieem versus angustatis bilobulis, labello brevi lati-lineari obtuso, rostelli lobis antice flexis incurvis. — Flores luteoli rubri- suffusi, sepalum dorsale c. calcari aequilongo 1,5 cm longum, sep. lateral, l cm longa. Octob., Novembri. Disa sabulosa Bolus. Orch. South Africa 1 1. 27. Cap der guten Hoffnung. Kenilworth in 20 m (Bolus N. 7104!) Wynberg in 30 m. (Schlechter ohne N.!) (Herb. norm. N 1374!) 10. Monadenia cernua Durand et Schinz. Caule valido ad 30 cm alto, a basi medium usque folioso, foliis ova- lis ovati-lanceolatis v. lanceolatis supremis minoribus fere line- aribus ferrugineis ut tota planta sicca, maximis ad 15 cm longis 1,5—2 cm latis in squamas caulem arete vestientes de- ciescentibus, spica densa multiflora 1 js —V 2 totius altitudinis occ upante, bracteis late lanceolatis acuminatis flores subae- qaantibus. Sepalo dorsali obovati-oblongo cernuo apice rotun- dato vix y. non excavato in calcar aequilongum crassum cy- lifldraceum fere inflatum obtusum producto, sepalis lateralibus breviorilius oblongis obtuse acutatis, petalis ovati-triangulis acuminatis, labello paulo longiore lineari obtuso sepalis acqui¬ ts 0 ; stigmate antice angustiore, rostelli brachiis dilatatis ^Piee recurvis. — Sepala viridi-lutea 1 cm longa, petala et helium purpurea. — Septembri, Octobri. Monadenia cernua Durand et Schinz. Consp. FI. Afr. V (1895), 111. ~~ Disa cernua Sw. in Kongl, Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 211 ; T ^ nb ' FI. Cap. (1823), 12; Lindl. G. et Sp. 356: Bolus Orch. Cape 2”*ns. 141 . _ D prasinata Ker in Bot. Beg. (1817), t. 210. - Mona- ***** Prasinata Lindl. 1. c. 358. — Monad, inflata Sond. in Linnaea X1X < 18 *7), 102; R c hb. f. in Walp. Annal. I, 803. Sud-Afrika. Bolus. Austro-Afr. (Yonug N. 5534!) (Zeyher 1569!) l0n ’ 8 Head Monutain. (Bolus N. 4973!) 816 Sonder bemerkt zu Monad, iuflata .Planta .... facie Oro- banchis.“ Das ist zutreffend flir absterbende Exemplare, an welchen die Bl. gUnzlich fohlen. Uebrigens ist die PfL an den weiten blasig aufgetriebenen Spornen gut zu erkennen. 11. Monadenia brevicornis Lindl. Caule va- lido 20—30 cm alto dense foliato foliis oblongi- v. lineari- lanceolatis ad 10 cm longis 1,5—1,8 cm latis supra in brac- teas decrescentibus, spica densa cyliudracea multi- v. pluri- flora, bracteis lanceolatis acuminatis 1,5—2 cm longis flores aequantibus. Sepalo dorsali oblongo obtuso plane concavo postice in calcar ipso duplo longius cylindraceum satis crassum obtusum producto, sepalis lateralibus oblongis deflexis obtusis, petalis vix minoribus ovatis obtusis subobliquis, labello late oblongo obtuso quam sepala paulo breviore, stigmate crasso pulvinari manifesto bilobo, rostelli lobo medio profunde sulcato. — Flores sicci terruginei ut tota planta, sepal, dorsale 5 mm, calcar 7 mm, long, sepala lateralia 4—5jnm, petala et label- lum 4 mm longa. — Martio. Disa brevicornis Bolus in Joum Linn. Soc. XXV (1889) 190. — Monadenia brevicornis Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 357. SUdost Afrika. Transvaal. Auf grasigen Triften des Bergea Houtboschberg in 2200 m. (Schlechter N. 4713!) Auaserdem Fannin N. 33!) Herb. Austro-Afr. (Hallack N. 83, Atherstoue obne ) — Natal. (Buchanan obne NJ, M’Owan N. 679!) Pondoland. (Bach- Der Name ^brevicornis® ist strenggenommen verfehlt, den» der Sporn ist ftlr eine Monadenia thatsUchlich ziemlich lang, © r einigermassen Sinn, als die Pflanze noch zu Disa gerechnet wu 12. Monadenia reticulata Durand et Sclm®’ Caule ad 25 cm alto stricto basi praesertim foliato, ' basi amplexicauli triangola sensim attenuate acuminatis ^ 10 cm longis 1 cm latis spicam attingentibus, spica o ^ (saepius dimidium totius altitudinis occupante) divitiflora, teis e basi cuneata dilatis subito contracts acuminate ^ subaequantibus v. superantibus retinerviis. Sepalo dorsau^ ^ obovati-oblongo antice rotundato vix concavo, retinervi^ calcar filiforme ovariom fere aequans producto, sepalis *^ libus oblongis obtusis deflexis, petalis ovati-oblongis o 817 mourns falcatis quam sepalum dorsale vix brevioribus, labello lati-lineari deflexo obtuso; stigmate brevi obscure tripartite; rostelli, bracliiis retusis apice papillosis, interraedio transverso brevi. — Flores luteoli apicibus rubris, sepalum dorsale 5 — 6 mm longum, calcar 8 mm, sep. lateralia vix 5 mm longa. - Decembri. Monadenia reticulata Dm — Disa reticulata Bolus i C*pe Penins. {1888), 143 t SQd-Afrika. Auatro-Africanae. Cap Constants (Bodkin 4988!) Tafelberg. (Bolus N. 4897!) 13. Monadenia ophrydea Lindl. Tuberidiis ob- ongis obtusis satis parvis, caule ad 30 cm alto basi debili tenui, foliis dissitis 2—3 lineari-lanceolatis acutis ad 10 cm °ngis ad l cm latis, additis minoribus 3—4 in scapo supra Parpurascente in bracteas subsimiles decrescentibus, spica lon- gjuscula 2 / s totius plantae aequante subsecunda, pauci- rarius P uriflora, bracteis ovatis acutis flores aequantibus. Sepalo orsali oblongo obtuso non profunde cucuilato, basi in calcar i orme tenuissimum ovarium aequans attenuato, sepalis late- . 118 an grustis oblongis obtusis quam dorsale subbrevioribus, 0 ique ovatis, petalis basi utrinque pallium productis ibique rotundatis supra leviter falcatis incurvis, labello ligulato ob- J* 8 ?’ st igniate crasso umbonato, rostelli brachiis reflexis, lobo e lano biapiculato. Flores saturate purpurei mediocres 1 cm •> calcar 2,5 cm longum. — Septembri—Octobri. °P hr y dea Lindl. G. ct Sp. Orch. (1838), 358. — Monad. AnnaiT Sond ‘ in Linnaea X * X {*847), 100; BcKb. f. in Walpcrs Da* 1, 80 *~~ Lisa ophrydea Bolus Orch. Cape Penins. 142. — Hue n < * ro ™ b ** Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. 2CX1F (1897), 427 et onderiana Schlechter in sched. Mus. Berol. jj - ^ der §uten Hoffnung in 450-850 m. (Zeyher N. 8924! Rust v . BoI «8 N. 4538! Schlechter N. 6617! liolus und Mac Owan * 171 ;_ Zeyher N. 3924!) und p ie Pflanze ahnclt einer Ophrys muscifera Huds. in Habitus K. 8 ° d ° r B,aten S anz ausserordentlich. — Die von Herrn it t C ec bter fQr seine D. atrorubens in Anspruch genommenen erschiede sind, soweit sie den Habitus betreffen, unter keiner a pit nSUDg zum Aufstellen eiuer Art ausreichend, ein schwach zwei- z ‘ges Mittelteil des Rostellums findet sich auch bei der typiachen 818 M. oplirydea Lindl. Der rStlicho Anflug des SteDgels mag demAua- sehen der Pflatize etwas auffalliges geben , genOgt aber aucli nicht zum Aufstellen elner Art. 14. Monadenia micrantlia Liadl. Tuberidiis glo- bosis villosis 1 cm diam., caule 15—45 cm alto folioso, foliis e basi lata vaginimte attenuatis ensiformibus linearibus acu- minatis arreetis supra in apicem teretem contracts 5—15 cm longis in bracteas decrescentibus, spica densiflora multiflora, bracteis oblongi-lanceolatis in apicem teretem longum (adu- stuni?) contractis flores'superantibus. Sepalis lateralibus ova- tis deflexis subfalcatis, sepalo intermedio ovato acuto galeato incurvo, calcari filiformi sepala lateralia superante, petalis bene minoribus, falcatis incurvis acntis, labello late-lineari apice rotundato interdum fere obovato quam sepala breviore, stigmate crasso subquadrato, rostelli bracliiis brevibus, dente mediano subnullo, caudiculis brevissimis. Flores 4—5 mm diam. sep. dorsale rubrum, lateralia lutea rubri-striata, petala et labellum lutea. — Septembri—Novembri. Monadenia micrantha Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 357. - micrantha Bolus Orch. Cape Penins. (1888), 112. Cap der guten Hoffnung. (DrSge N. 1261! Ecklon und Zey ’ « N. 4680, Bolus N. 3859! Burcbell N. 4015 und 1039, M’Owan N. » Schlechter N. 2031 und 6965!) Riversdale (Rust!). Ausserdeno on Standortsangabe (Leibold! Bergius! Mund und Maire!) 15. Monadenia rufescens Durand et Selling Caule 20— 45 cm alto basi saepius ascendente, catap^y^ membranaceis tenuissimis in basi, foliis majoribus 2 v * ^ longis v. oblongi-lanceolatis acutis acuminatisve ad 1 longis ad 4 cm latis, foliolis bracteiformibus in scapo » spica tenui pauci—pluriflora laxiflora, bracteis lanceolatis ovaria satis longa aequantibus 3 cm longis. Sepa 0 a ^ oblongo obtuso rotundatove plane concavo, calcari ^ ovarium panlo superante, sepalis lateralibus oblongis o acutatis, petalis sepalum dorsale fere aequantibus basi ^ margine interno medio abrupte obtusangulis (g® n e ^ E. Brown) extrorsis emai ginatisque, parte superiore obtuso, cartilagineis infra petaloidei-marginatis, labei o obtusa quam sepala lateralia vix breviore; stigma e 819 obscure bipartite, rostello lato pellueide membranaceo. — Se- palum dorsale fere 1 cm longum 5 ram latum, calcar 2 — 2,5 cm longum, lateralia aequilonga 3 mm lata, petala 8 mm longa medio fere 3 mm lata, labellum l cm longum 2 mm latum; color pallid us? flavi-briraneus? Monadcnia rufescens Durand et Schinz Consp. II. Afr. V, 112. — Visa rufescens Sto. in Kongl. Vet. Acad. Uandl. XXI (1800), 210 ; Thunb. Fl C, 'P- M- Schult.), 13; Bolus Orch. Cape Benins. 144. — Monadenia macrocera Lindl. G. et Sp. Orch. 358. — Satyrium rufescens Thunb. Brodr. Bl. Cap. (1794), 5. Cap der guten Hoffnung. (Bolus N. 4561, 4969, 4903; Zeyher N. 1570.) 16. Monadenia tenuis Krzl. Tuberidio magno ob- l°ngo, caule 30—40 cm alto stricto tenuifoliis basilaribus 3—4 setaceis 5—6 cm longis 1-—2 mm latis, scapo vaginis pcrpaucis brevibus distant er vagina to, spica brevi v. oblongata densiflora multi- v. plurifiora ad 10 cm longa, bracteis ovatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali ovati-oblongo acuminate, * a te tenui marginato margine denticulato, calcari conico brevi ascendente, sepalis lateralibus ovati-oblongis ante apicem apiculatis acutis, petalis oblongis obtusis extus serratis, abello lineari obtuso petala aequante apice denticulato, stig- mate Jeviter excavate subquadrato, glandula magna quadrata. ~~ minuti 3—4 mm diam. virides purpurei-punctalati ve * omnino pallide purpurei intensius pnnctulati. — Aprili —Maio. Disa tenuis Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 354; Bolus Orch. Cape etllns - 173. — Disa leptostachys Sond. in Linnaea XIX (1847), 98. Cap der guten Hoffnung. Am Teufels Peak in 400-500 m (Bod- m Herb. Bolus N. 4874). Bei Claremont (Mac. Owen N. 2566). Kenilworth (Bolus) Houw Hoek (Bolus, Schlechter N. 75600 Die Pflanze iat abweichend von alien anderen Monadenia-Arten, er auch v 0 n Disa. Herr Bolus hat sie ala monotype Tribus an ** Ende seiner Aufzahlung der Disa-Arten gestellt, bemerkt aber ^®®d*Hcklich, dass sie strenggenommen, zu Monadenia gehore. Icb •- an das Ende von Monadenia, gewissermassen hors ligne d e v habe Bie ni .? ht in die Clavis der Arten aufgonommen, dem ich orzug der tibersichtlichkeit und Einfachheit nicht nehmen wollte. 8te f 1 aerdem hfttte ich sie zwischen Mon. rufescens und micrantha en mQ ssen, wahrend sie von beiden ganz wesentlich abweicht 62* 820 Ad Monadeniam cert© referendae. Disa caffra Bolus. „Herba glabra erecta circa 2 dcm alta. Scapus subgracilis strictus vaginis foliaceis subinflatis vestitus; folia 1—2, lanceolata acuta, mucronata, 3-nervia erecta 6—8 cm longa in bracteas abeuntia; spica ovata vel lanceolata subdensiflora, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis, floribus parum longioribus; sepala lateralia ovalia, concava, subobtusa, venosa 9 mm longa; sepalum impar posticum, ga- leatum inflati-hemisphaericum, obtusum, venosum, in calcar dependentem (sicH) e basi conica filiformem, circ. 8 mm Ion- gum productum ; petala oblongi-lanceolata, acuta supra medium geniculati-inflexa, apice mareineque membranacea, carnosi- carinata columnae adnata 6 mm longa; labellum lanceolatum acutnm carnosi-carinatum 5 mm longum; rostelli bracliia dis- creta, subelongata, acutangula; ovarium 1—1,2 cm longum. — Octobri. (Species mibi non visa.) Disa caffra Bolus in Joum. Linn. Sac. XXV (1888), 171 Stldost-Afrika. Pondoland am Flusse Umkwani in 60 m H06e - (Tyson N. 2611.) Disa Bolusiana Schlechter n. sp. „Caule erecto gjabro stricto v. subflexuoso 17—25 cm alto, basi foliato, supra me iu^ vaginis arete appressis acutis 3—4 vestito; foliis 3—4 su rec i > vel erecti-patentibns lineari-lanceolatis acutis glabris, 4—6 cm on 8 medio 0,5—1 cm latis, superioribus brevioribus; spica erecta cula 6— multiflora subsecunda, 4—9 cm longa; bracteis ovatis » minatis, ovarii dimidium superantibus v. aequantibus; flor * u . sectione majoribus suberectis; sepalis lateralibus oblique o on obtusis, subtus infra apicem breve apiculatis 0,8 cm longis> vix 0,4 cm latis, patentibus v. patulis, sepalo postico erecto ^ Iibus aequilongo galeati-concavo, apice breve apiculato, basi 9 in calar dependens apicem versus attenuatam obtiusculam ov paulo superans productum, calcaris oslio sepali dorsalis angustiore; petalia erectis, oblique ovati-oblongis margme m « ^ obtuse lobulatis, apice obscure bilobis lobis obtusissimis 0,b gis; labello deflexo, lineari-oblongo obtuso, medio dilatato. erecto, transverao apice emarginato, utrinque subauriculato, valde resupinata, connectivo loculis aequilongo; stigmata su^ rostellum vix excedenteJanuario. — Species mihi no"i vi ^ Disa Bolusiana Schlechter in Engl Bot. Jahrh. A AH ( foihertjS* Westlichee Kapgebiet. Auf grasigen Platzen des unterhalb Maclear’s Beacon in 1100 m (Zeyher N. 1570 z. T. Bolus N. 4903 bei Zuurbraak in 1000 m (Schlechter). Nach Ansicht von Bolus uud N. E. Brown ist die Pflanzo iden¬ tic* 1 mit D. rufescens Sw. Herr Schlechter betont als Hauptunter- schied die stark erhohte Narbe. Die Unterschiede der Sllule in alien Ehreu scheint mir dies zu weit gegangen. Urn den Losern das Nachschlagen in Engler’s Jahrbttchern zu ersparen, habe ich Herrn Schlechter s Originaldiagnose wOrtlich abgedruckt. Amphigena Disae scctio et Bolus Orch. Cape Pcnins 173.] V. Corycieae. Alonandrae-Ophrydinae-Corycieae Pfitzcr in Engl. Prantl\ Nat. P/l. Fum - T. 6, 98. - Disperideae Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 800. Sepala aut libera ealcarata aut lateralia plana plus minus connata, pet ala plerumque minora cum sepalo dorsali galeam satis polymorpham efficientia, labellum gynostemio, alte inter- dum sub anthera ipsa, affixum appendice quam maxime poly- m °rpha extinctoriiformi ochreiformi cornucopioidea ornatum. Rostelli bracliia elongata saepe vario modo torta plus minus formam hippocrepicam referentia, rostellum ipsum saepius breve: authera reclinata, pollinia saepius unilateralia, caudiculae elon- gata. — Herbae pleraeque humiles tenellae maxima pro parte Africae australis incolae paulae tropica. Die Abteilung, deron Namon zu Undern schlechtcrdings kein rund vorliegt, steht unter den Ophrydeen ebenso isoliert, wie die ^ypripedieen unter den ttbrigen Orchideen. Die Annabme Pfitzer’s, dasa die eonderbaren LippenanhUngsel das mediane Staubgefdss des inneren Kreises sein kb nil ten, hat viel far sich. Ich mochte bei d jeser Gelegenheit noch die Frage herUhren, ob das Rostellum bier stecken diose Arme von einem sehr frtlhen Zustand der Knospe an ln den Spornen der seitlichen Sepaleu. — Die geographische Ver- breitung i 8t nahezu dieselbe wio die der vorigen Abteilung; d. h. die uberwiegende Mehrzabl der Arten gehort SUd-Afrika an, 1 Art °dien und — Wunderlich genug — 1 Disperis-Art mit Ubersprin- des Sunda-Gebiotes, der Flora von Neu-Guinea. Clavis generum. Sepala lateralia libera ealcarata v. saccata, sepalum medi- a hum cum petalis galeam efficiens, labellum saepissime och- reatum. JDisperis Sw. Sepala lateralia plana, libera v. semiconnata. Lamina labelii gynostemio affixa non unguiculata, connec- tivum dilaiatum membranaceum. Pterygodhm Sw. Lamina labelii unguieulatum infra ipsam antheram gyno¬ stemio affixa. Ceratandra Eckl. Sepala lateralia fere apicem usqae eonnata ceterum ut praecedeus. Corycium Sw. Disperis Sw. Disperis Sw. in Vet. Acad. Handl Slockh. XXI (1800), 218; Willd. Sp. PL IV. 59; Ihunb. Ft. Cap I (1807). 118 ; LineU. O. et Sp. Orch. 369; Endl. Gen. (1837) N. 1542 p. 212; Benth. et Book. Gen. Ill, 633 ; Bfitz. in Engl. Prantl Nat. Pfl. Fam. II, 6, 99; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI (1898), 911. - Dipera Spreng. System. Ill (182 6'. 676. — Dryopeia Thou. Orch. Ilea Afr. t. 1-3; Bolus in Orch. South Sepalum dorsale concavum galeatum (aconitoideum) cum petalis plerumque lanceolatis v. rhombeis saepius autice si- nuosis arete conglutinatum, sepala lateralia patentia plerum- que libera saccata, labellum faciei gynostemii adnatum asce- dens appendiculatura plerumque in galea abseonditum simplex s. dibrachiatum (cruciatum), appendix saepius major quam labellum ipsum apice pilosa aut rarius glabra, anthera resu- piuata, loculi sejuncti, rostelli brachia vario modo torta pus minus deflexa rarius patentia, caudiculae polliniorum bracbus arete adpressae pollinia grosse granulosa saepius uni la ei caudiculae affixa, stigma angastum y. transversum dilatatutt* — Plantae humiles flaccidae tenerae seu elatae rigidae, oia subopposita s. in caule dissita, racemi pauci-pluriflora inteif nm disticlianthi. — Pleraeque Capenses, paucae Mascarenai insularum Indiae orientalis et Novae G-uineae incolae. fiber die Abgrenzung der Gattung haben me ernste bestanden, Uber die der Arten kOnnen in einigen dem tr ° pl . bt Gebiet angehdrige Art allerdings Zweifel erhoben werden. 8 dort zweifellos ein P nar Arten von sefar welter Verb^T^ entsprechender Variability D. Kersteni Rchb. t. u A. Die * ^ bungen aller Art eind naturgemass etwas lang, da die B _ compliciert gebaut sind. Mit Ausnahme der meiat lanzet ic formigen und an das obere Sepalum angeklebten Peta en ^ jeder Theil der BHlte eine oft aebr ins Einzelne gehende Beacnr n&tig. Hieraus ergiebt sicli die Schwierigkeit eine Clavis der Arteu aufzustellen. Die Verwendung der Lippe und Hirer Anbangsols scheint hierzu sehr verftthreriseh, aber da dieses Organ von Art zu Art Sndert, so warden wir| fast eben so viele Unterabteilungen als Ar- ten erhalten und die Ciavis wUrde unglaublich achwerfellig werden. Der hier mitgeteilte ist, soweit leicht auffindbare Merkmale zu fi'iden waran, mit Zuhttlfenahme derselben aufgebaut. — Die geographiache gedehnt, da von Tenimber-Islancl oder Timorlaut eine regelrechte Disperis aus der weiteren Verwandschaft der Ausserst polymorphen Diap. neilgherrensis Wight bekannt geworden ist. Der Fundort ist um 80 auffallender, als bislier auf den Sunda-Inseln keine Disperis- Art (auch D. neilgherrensis nicht) gefunden ist. Claris speciernm. I- Raceini pluriflori v. multiflori (6—30). a. Flores exacte distichi, bracteae arete complicatae. 1. D. cardiophora Harv. b. Flores seeundi, bracteae planae. «. Sepal, dorsale non calcaratnm. Sepal, dorsale obtuse galeatum rotundatuni. 2. D. circumflexa Durand et Schinz Sepal, dorsale ovatum obtusum profunde cucul- latura. 3. D. Cooperi Harv. Sepal, dorsale alte galeatum. 4. D. FanniniaeHarv. P. Sepal, dorsale calcaratum aeonitoideum. 5. D. Tysoni Bolus e. Flores racemosi, quaquaversi. 6. D. stenoplectron Rchb. f. II. Racemi subcorymbosi pauciflori (3—5). a - Folia 3—4 parva quam bracteae vix majora. 7. D. Wealei Rchb. f. b. Folia plerumque 3 distantia. «. Sepala processu caudiformi instructa non proprie calcarata. 8. D. capensis L. f. P. Sepala calcarata v. saccata. Sepal, dorsale oblongum acutum. 9. D. tneirax Rchb. f. Sepal, dorsale lineare augustissimum (1,2 mm )* 10. D. mozambicensis Schlechter Sepal, dorsale acuminatum apiee deflexum. 11. D. concinna Schlechter Sepal, dorsale acuminatum rectum. 12. D. oxyglossa Bolus Sepal, dorsale late galeatum. 13. D. paludosa Harv. c. Folia semper 2 distantia, racemi pauciflori. a. Planta villosa v. pubeseens (aut tota planta aut eaulis). 14. D. villosa L. f. p. Planta minutissime pilosa, folia fimbriata. 15. D. micrantha Lindl. f. Plantae omnino glabrae. * Sepal, dorsale subcullatum non proprie calcaratur. Sepal, dorsale 6 mm altum, flores par\i. 16. D. Johnstoni Bchb. /. Sepal, dorsale lOjnm altum, lateral. 9—11 mm* 17. D. tripetaloidea Lindl. ** Sepal, dorsale proprie calcaratum. f Bracteae quam flores longiores v. sub- aequales. 18. 2). gakrita Bchb. f. *j f Bracteae ovaria aequantes. Labellum formam T referens. 19. D. neilgherrensis WtgM Folia 2 distantia, eaulis uniflorus (rarissime biflorus). a. Caulis pubeseens. t ,. Folia utrinque viridia, sepala lateralia divergen 1 21. D. Bolusiam Schlechter Folia infra purpurea, sepala lateralia deflexa. 22 D. Bodkini Bolus Folia infra purpurea ciliata. 23. D. Mac Owani Bolus p. Caulis calvus. ^ Flores magni virides 3 cm diam. (sepala a suberecta). 21. D. cucidlata Sw. Flores parvi rosei, sepala et petala 6 mm on 25. D. kUimandjanca e. Folium caulinum l, flores 1 v. pauci. a. Plauta sparsim pilosa. (Folium alterum si adest bracteiformis). 26. D. purpurata Rchb. f. P. Planta glabra (semper monopbylla). Sepal, dorsale depressum obtusum. 27. D. crassicaulis Rchb. /. Sepal, dorsale depressum apiee cucullatum v. ca- lyptratum. 28. D. Hildcbrandtii Rchb. f. Sepal, dorsale galeatum satis altum juxta galeam utrinque marginatum. 29. D. papuana Krzl. Sepal, dorsale omnino in galeam v. calcar reductum. 30. D. Lindleyana Rchb. f. f. Folia 2 subopposita, flores pauci v. 1. Sepala lateralia semiconnaia. Flores purpurei v. carnei. 31. I). oppositifolia Smith Flores pallide lutei. 32. D. anthoceras Rchb. f. Sepala lateralia basi tantum coalita. Flores albi v. rosei-punctati. 33. D. Kerstenii Rchb. f. Sepala lateralia libera v. vix connata. Calcar apice paulum incrassatum. 34. D. nemorosa Rendle Calcar cylindraceum. 35. D. Woodii Bolus £• Folia omnino nulla. 36. D. aphylla Krzl. . ** Disperis cardiophora Harv. Tuberidiis par- oblongis obtusis, caule stricto gracili glabro ad 25 cm a °> cataphyllo l brevi in ima basi, folio caulino 1 in iuferi- ore parte caulis vaginante v. ocbreato oblongo lanceolatove saepius fere in squamulam reducto v. 3 cm longo et . cm lato, spica disticha satis densa pauci-pluriflora, brae- 61s la tis patentibus orbieularibus v. reniformibus plus minus complicatis et recurvis ovarium aequantibus. Sepalo dorsali e cucullato obtuso, lateralibus patentlbus lanceolatis medio saccat is, sacco obtuso, petalis concavis toto circuitu oblongis a P»ce acutatis, labello erecto lineari-unguiculato basi utrinque l^n CUlat ° V * finibriato, antice dilatato acuto appendice quam a ellum breviore lineari-lanceolata acuta horizontali porrecta, — 826 rostelli brachiis antice ampliatis cochleatis, glandulis caudicu- larum similibus antice dilatatis. — Flores 8 ram diam extus viridi-lutei, sepala 7 mm longa intus rubella, labelium eodem colore apice rubellum. — Octobri—Januario. Disperis cardiophora Harv. Thes. Cap. U (1863), i t. 106; Bolus Orch. South Afr. It. 95 ; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI t 926. Cap der guten Hoffnung. SildOstl. Gebiet. Bei Stockenatrom (Scully N. 191!), bei FortCunynghame (Sim!) — Natal. Bei Richmond (Sanderson N. 488) Inanda (Wood N. 1066), bei Charlestown (Wood N. 6068!) [6668?] (Schlechter N. 6957). 2. Disperis circumflexa Durand et Schinz. Caule 8—30 cm alto leviter flexuoso, foliis plerumque 2 equi- tantibus linearibns acuminatis basi longe vaginantibus ad 12 cm longis basi 1 cm latis, spica pauci-pluriflora (3—10), bracteis e basi ovata longe acuminatis (lores aequantibus. Sepalo dorsali plane galeato obtusissimo a latere viso obtuse triangulo cum petalis rhombeis acutis arctissime connato, se- palis lateralibus oblongi-lanceolatis acutis medio in calcar com- pressum obtusum auctis, labelli unguiculati parte antica mi* nuta ovata acuta, parte postica longe lineari post gynostemio® reflexa apice hispida; rostelli brachiis contortis erectis apice paulum dilatatis obtusis, stigmatibus paulum distantibus pal vinatis, caudiculis sat longis tortis rostello arete adpressis. — Flores pallide flavidi-virides, sepalum dorsale cum petalis 1 cm lato 5 mm alto, sepala lateralia patentia 8 mm longa. var. aemula Schlechter. „Differt floribus majoribns, sepalo dorsali alte galeato, labelli lamina labio posteriore longio re * Disperis circumflexa Durand et Schins Consp. FI. M r - V ^ L 118. — Orchis circumflexa L. Sp. PI. (1763) p. 13U. — Arethusa secU Thunb. Prodr. 1. Cap. (1794), 3. cf. Var. aemulaSchlechter I «• ~ Disperis secunda Sw. in Kongl. Vet. Acad. Hand! \ ’ 220; Ktr in Joum. Sc. Boy. Inst. (1818) t. 1 fig- 3; Lindl. O. Orch. 370 ; Bolus Orch. Cape Penins. 177 t. 11; Schlechter Bull. Boissier HI, 922. Cap der guten Hoffnung. Stidwestl. Gebiet Haufi f„, iD Dr ^ Sammlungen sOdafrikauischer Orchideen. (Bolus N. 4817- N. 8279! Zeyher N. 3939!) Auf der Cap-Halbinsel selbst «d» ^ ju nicht eben haufig. Die .Varietat (Schlechter N. 5010! uud Mua. Berolin.) 3. Disperis Cooperi Harvey. Caule stricto va- lido ad 30—45 cm alto (sicco!) augulato, foliis distantibus squamaeformibus lanceolatis acuminatis cauli arete adprtssis ad 4 cm longis ad 1 cm latis, racemo paucifloro distichantho, bracteis omnino foliaceis quam flores bene longioribus 3,5 cm longis 1 cm—1,3 cm latis cymbiforinibus acutis. Sepalo dor- sali ovato obtuso profunde cucullato, lateralibus triangulis antice brevi-acutatis in calcar conic urn obtusum auetis, petalis multo minoribus subrhombeis sepalo dorsali arete adglutinatis lobulatis intus sparsim et minute callosis, labello basi lineari canaliculato antice eordato ovato acuto papilloso. — Flores mediocres rosei, viridi-suffusi („olivacei-purpurascentes Schlech- ter) sepalum dorsale et lateralia 6 mm longa, dorsale aequi- latum, lateralia 3 mm lata. — Februario—Aprili. Disperis Cooperi Harvey Thes. Cap. U, 47 t. 172\ Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 920. Subtropisches Sttd-Afrika. Natal (Wood N.3176! Herb. Sanderson ohne Nr. leg. Buchanan!) Alt. West (Schlechter N. 6883!) — Orange* Freiataat (Cooper N. 1100). 4. Disperis Fanniniae Harv. Tuberidiis obovatis oblongis, caule debili tenui ad 25 cm (50 cm?) alto, foliis, ut videtur plerumque, 3 ovatis semiamplexicaulibus basi cor- datis acutis, glabris ut tota planta, 2—4 cm longis basi 1—2 cm latis, spica pauciflora (1—4), bracteis omnino foliaceis ovati- cordatis acuminatis ovaria aequantibus vel non. Sepali dor¬ salis orificio oblongo v. obovato ipso alto galeato plus duplo sltiore quam lato, sepalis lateralibus lanceolatis acuminatis ffi edio in sacculum brevem auetis, petalis oblique et irregulariter r bombeis antice lobulatis, labello appendice cucullato apice acuminato deflexo, labello ipso longe lineari acuminato basin versus utrinque augulato apice port gynostemium reflexo, vostelli braebiis subfalcatis deflexis apice excavatis acutis non tort is. Flores albi petala purpurei-punctulata sepalum dors. 1,8 cm lon- &um 8—io mm diam, lateralia vix 1 cm longa 5 mm lata, la- bellum 4—5 mm longum, processus l cm longis. — Febr.-Aprili. Disperis Fanniniae Harv. Thes. Cap. II (1863), 46 t. 171 (ic. non toudanda ); N . E. Brown in Gard. Chron. 1885 If, 232; Schlechter m huU Kerb. Boissier VI, 944. — 828 — Sttd-Afrika. Natal (Miss Fanniu N. 88) Pondoland (Beyrich Nr. 46!) (Wood! 8chlechter N. 6929! und 6813, 4462). Die Bill ten Bind gross aber ausserordentlich zart und nach Herbarmaterial schwer zu untersuchen. Das Labellum zeigt, so wunderlich es erscheint, Anklbnge an Saccolabium-Arten. An der Zeichnung in Harvey’s Thesaurus fehlt der obere Fortsatz, die untere Partie ist riclitig wiedergegeben. Die beide Endstlicke dor Rostellar- arme sind nicht gedreht, sondern direct nach unten gowendet; die beiden Antherenhalften Bind durch ein breites hautiges Connectiv verbunden. 5. DisperisTysoni Bolus. Caule gracillimo incl. spica 40—45 cm alto sparsim foliato, foliis parvis 3—4 valde distantibus lanceolatis acutis maximis 2,5 cm longis 4—5 mm latis saepius multo rainoribus, spica angusta pauci-rarius pluri* flora subsecundiflora, bracteis quam foliorum laminae vix mino* ribus lanceolatis acutis ad 1 cm longis 4 mm latis ovaria non aequantibus. Sepalo dorsali alte galeato aconitoideo a latere viso conico paulum incurvo ab orificio viso oblongo acuto, sepalis lateralibus circuitu oblique lanceolatis acutis doi'so excavatis acutis (fere calcaratis dicendis), petalis aequimagnis cum sepalo dorsali conglutinatis cuneati-oblongis lanceolatisve acutis labello loDge unguiculato ovati-cordato acuto, appendice recurvata longissima lineari quam labellum ipsum duplo longiore retrorsa in galea sepali dorsalis abscondita, disco labelli verrucis minutis melliferis obsito, rostelli brachis e basi latiore involute late membranaceis, stigmate manifeste bilobo, anthera valde reclinata. — Flores earnei 8—10 mm diam. — Januario— Martio. Disperis Tysoni Bolus in Joum. Linn. Soc. XXII (1885), 79 t.I fig. 28-33; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 918. Subtropisches Afrika. Sudostl. Gebiet. Natal. Ost-Griqualand b. Kokstad 1600-1700 m (Tyson N. 1097!) Van Reenen, 1700-20CO m (Wood! Mac Owan N. 521) (Schlechter N. 6692 und 7001). Die Analyse des Herrn Bolus 1. c. finde ich nicht in Punkten mit meinen Bcfuuden Ubereinstimmend; der Fortsafc de Lippen ist bei meinen BlUten bedeutend langer, die Lippe fle * mehr eckig, auch konnte ich die von ihm erwahnten Tuberceln ** den Petalen nicht Roden. Ich kann mich gleichwohl nicht c n schliessen, eine nene Art aufzustellen. Ich babe das obere Sep^® a * 3 -galeatum** beechrieben und fllge hinzu, dass es mit seinem — 829 — hervorgebogonen seitlichen Rande an cino der phantastischen Holm- formen erinnert, w!e sie von rOmischen Gladiatoren getragen wurden. Mit dem Ausdruck ^galeatus" ist in manclien Fallen gar nichts geaagt. 6. Disperis stenoplectron Rchb. f. Caule spi- thameo v. fere 30 cm alto folioso, foliis semiamplexicaulibus ovati-ligulatis acutis acuminatisye in bracteas omnino foliaceas decrescentibus, majoribus ad 6 cm Iongis 1—1,5 cm latis, racemo pauci-plurilloro (3—12), bracteis lanceolatis acutis flores subaequantibus v. imo longioribus. Sepalo dorsali galeato antice acuminato, petalis illi arete agglutinatis irregulariter rhom- v. oblongis margine anteriore crenulatis, sepalis lateralibus obliqne ovati-oblongis acutis, calcaribus brevibus obtusis ob- liquis non in centro sed margini superiori magis appproximatis, labelli ungue lineari, parte superiore triangula acuta, inferiore late lineari subpandurata medio leviter constricta antice tri¬ angula obtusa, disco papillis v. verrucis duris obsito (super- ficiem dentium molarium humanorum accumlantibus" Rchb. f.), rostelli brachiis divaricatis strictis („in calcaribus sepalonim lateralium immersis u Rchb. f.). Flores sordide purpurei, calearia sepalorum viridia, petala et labellum viridi-lutea, sepala 8 mm longa, labellum 1 cm longum. — Februario, Martio. Disperis stenoplectron Rchb. f. Otia (1881), 102 ; Bolus Orch. South 1 t. 90. Cap der guten Hoffnung. SQdOstl. Gebiet. lit. Currie in Ost- Criqualand 1700 m (Tyron N. 2525!) Mt. Dohne (Sim N. 25! FJanagen N. 2309.) Ausserdem Ecklon und Zeyher nach Rchb. f. ohne genaue btandortsangabe. Die Diagnose Reichenbach’s und die von Bolus weichen von emander nicht in soviel Punkten ab, dass man nicht die Richtigkeit der Bolua’schen Bestimmnung annehmen sollte. Eine dritte Art dieser leinen Gruppe ausaer dieser hier und Cooperi ist wohl nicht gut deukbar. 7 - Disperis We alii Rchb. f. Caule tenui flaccido c * 20 c m alto, foliolis 3 v. 4 oblongis acutis valde distantibus Vest ito, maximis ad 2 cm Iongis 7 mm latis, floribus plerumqne 2 > bracteis foliaceis oblongis aentis 2 /a ovariorum aequantibus, °variis 1,8—2,3 cm Iongis Iongis fusiformibns brevi-peduncu- et brevi-rostratis. Sepalo dorsali galeato acuminato & Pice ipso obtuso antice margine acuto acuminatove, sepalis 830 lateralibus lanceolatis eonspicue excavatis anfcice aeutis, pe- talis oblique rhombeis margine anteriore irregulariter crenu- latis antice retusis apiculatis, labello basi lineari-unguiculato erecto rellexoque antice in cucullum ampliato, appendice reflexa ascendente utrinqne h} T alini-lobulato, rostello magno. Flores albi, sepala 8—0 mm longa, 4 mm lata, labellum 1,2 cm longum. — Martio, Apriii. Dispcris Wealii Bchb. f. Otia S. 103 et Bolus in Journ. Linn- Soc. XXII (1887) tab. 1 fig. 1—5; Schlechter in Bull. Herb. Boisster II, 925. — Hue 1). gracilis Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. XX, Beibl. 50 Stld-Ost-Afrika. Kokstad 2100 (Griqualand) N. 1077! Auf dem Kagaberg bei Bedfort 1500-1800 m (Mausel Weale N. 917 Spec. Typ. Rchb. f!) Die Spaltung von Disp. Wealei Kchb. f. in eine Staromart una eine nahestehende Art wie D. gracilis Sch weite: Autstellu Schlechter analogen Arien den Stelle selbat 8. Disperis capensis L. f. Caiile gracili W* setoso 12—40 cm alto leviter ilexuoso, foliis lunge distant! us 2 3 lineari-lanceolatis acuminatissimis ad 6 cm longis 4— 6 nmi 1 atis, floribus plerumque solitariis rarissime binis, bractea florem superante omnino foliacea lanceolata acuminata ad 4 cm o»g** Sepalo dorsali oblongo obtuso v. subito in apicem s “ ^ turn ipsi aequilongnm reeurvum contracto, sepalis latera basi leviter conici-excavatis lanceolatis acuminatis, rec lariter divergentibus, petalis cum sepalo dorsali galeam ^ mantibus oblongis obtusis apiculatisque, orificio galeae orbiculari 1 cm diam., labello gynostemio alte affixo . ute sigmoideo deinde spathulato apice dilatato membranaceo ^ tuberculato, appendice labelli brevi lanceolata lacera, r 0 ® brachiis brevibus tortis. — Flores puipurei v. lilacim m tudine variabiles, sepal, dors. 1—1,5 cm altum, apex longus, galea (c. e sep. dorsale cum petalis) 2—2.5 cm ^ sep. later. 2—3 cm louga basi 5—8 .mm lata. — J u Dispcris capensis Sw. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), ‘ ^ f. 91; Schlechter in Bull. Herb. Boisa. VI, 915. — Arethusa capensis L. f. Suppl. pi. {1781), 405; Th^b. Prodr. pi Cap. 3. — Bipera ca- ptnsis Spreng. Syst. Veg. Til {1826), 696. — var. tenera Sond. in Litmaea XIX {1847), 112. — Bipera tenera Spreng. 1. c. 696. Cap der guten Hoftnung. Haufig in alien Sammlungen. (Lei- bold! Ecklon und Zeyher! Mund und Maire! Mac Qwan N. 177! Bach- 9. Disperis raeirax Rclib. t. Caule 7,5 cm alto sparsim foliato, foliis 3 (in specimine herb. Kewensis) ovati- oblongis v. ovati-eordatis, maximo vix 2 cm longo et 1.5 cm lato, floribus 1 v. 2, bracteis foliaceis ovaria non aequantibus cncullatis oblongi-lanceolatis acutis, maximo 1,3 cm longo et circ. 8 mm lato. Sepalo dorsali oblongo acuto in calcar satis mag¬ num obtusum extinctoriiforme producto („apice retuso emar- ginatum — an Semper ? u Rclib. f.), sepalis lateralibus ovatis, calcari quam illud intermedii semilongum instructis, petalis semiovatis (,,ovati-falcatis w Rchb.) sub sepali dorsalis galea absconditis, labello lineari infra in dimidio anteriore lobulato apice subbilobulo leviter flexuoso. — Flores minuti, sepal, dorsale 2,5 mm, galea 3—4 mm longa, sep. lateralia cum calcaribus vix 3 mm, petala 1—2 mm, labellum 3 mm, gy- nostemium 2 mm longa. Bisperis meirax Bchb. f. Otia {1881), 103; Schlechter in Bull. \Eerb. Eomcr VI, 9i4; Bol/e in FI. Trap. Afr. VII. 290. Abyasinien. Debr.-Eskir vers Voina in 2800 m. (Scbimpor N. 632!) Die Pflanze iat hdchst merkwttrdig und entfernt sich im Habi¬ tus aehr von den anderen Dieperis-Arten. 10. Disperis mozambicensis Schlechter. „Canle tenui stricto glabro 7—13 cm alto, foliis 3 distantibus ovati- oblongis v. ovati lanceolatis acutis y. acuminatis, infimo 1 2 cm tongo medio 7—10 mm lato, superioribus paulo minoribus, ra- cenw subcorymboso paucifloro, bracteis foliaceis ovatis v. late ovati-oblongis acutis ovario brevioribus, floribus mediocribus Pallide roseis. Sepalis lateralibus e basi paulo angustata ob- li 5 nis oblongis obtusis subfalcatis basi quarta parte connatis dimidio inferiore in sacculum brevissimum obtusum productis 1 cm longis medio vix 6 mm latis, sepalo intermedio refracto subliorizontali anguste lineari obtusiusculo cum petalis agluti- natis galeam obovati-oblongam obtusam formante 1,4 cm longo 1 mra lato, petalis concayis lanceolati-falcatis snbacntis mar- gine anteriore paulo ampliatis 1,3 cm longis medio 5 mm latis; labello erecto, ungue angustissime lineari subito bifurcate te- nuiter puberulo, lamina antice elongati-filiformi subito dilatata suborbiculari facie superiore papillis carnosis ornata, labelli ungue 3 mm longo, lamina apice bifurca (sic!) antice lobo superiore suborbiculari inclusa omnino 6 mm longo, lobo antico vix 2 mm diametro, caruncula 1 mm alta; rostello convexo apice retuso, loculis breviore, brachiis cartilagineis paulo tor- tis, falcati-porrectis, oyario subcylindrico glaberrimo apice rostrato 9 mm longo! (Species mihi non visa.) Disperis mozambicensis Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. XXIV (1897), 428 et in Bull. Herb. Loissier VI, 946. — Hue D. comorensu Schlechter l. c. c. 429 et 946. Tropisches (Oat-)Afrika. In feuchten GebUschen bei Beira an der MUndung dca Pungwe-Fluaaes. (Aprili — R. Schlechter.) Soli D. Reichenbachiana ahnlich sein, sich aber durch das La- bellum unterscheiden. Leider iat gerade die Beschreibung dea beiluma in Herrn Schlechters Diagnose obne Commentar kaum verateben. Ich filge hier der Vollstandigkeit halber die Diagnose v D. comorensia Schlechter bei: Disperis com erecto glabro ad 17 r e n s i a Schlechter. Caule 1 alto, cataphyllo brevissiroo lerectia. sesailibus inferiors aubcordato 4 cm longo 1,5 cm lato, superioribua sensim bracteis aubfoliaceia lanceolatia acuminatis o\ bus roseis aubcorymboais medioribus erectis lateralibus porrectis oblique aubfalcato-oblongis obtusia feriore brevisaime obtuso sacculatis 7 mm longia medio 8 mm aepalo doraali anguste lineari obtusiusculo reaupinato ® vix 1 mm lato, petalis aepalo postico infra marginem ijjfr|k oblique lineari-oblongia obtusiusculia aepalo postico aequi ongi # medium 2 mra latis, labello erecto lineari-ligulato libero »P lC ^ parte bifido, aegmentis erectis obtuaia, medio antice in P r ^ ce8 - ua car . cuati-deacendentem graciliter unguiculatum, aubpettatum, lann uHitulTs 3 mm b ‘' partito latissimo lobia obtuaia, brachiis gla eriaarcuatoporrectU, ORCHIDACEARUM genera et species EXPOSUIT FRITZ KRAENZLIN. BERLIN. MAYER & MULLER. 833 Vispersis comormsis Schlecker in Engl. Boi. Jahrb. XXIV (1897), 429 et in Bull. Herb. Boissier VI. 946. Comoro-Inaeln. Ohne genaue Angaho des Standortes (Bang). Soli oinerseits D. mozambicensis Schlechter, andrerseits D. neil- gherrenais Wight naho stehen. U. Disperis concinna Schlechter. „Gracillima erecta 12—15 cm alta canle glabro terete, ima basi vagin is 1—2 brevibus obserso, 2—3 foliato apice I~3-floro, Mis sessilibus erectis oblongis acutis 1—1,5 cm longis 5—7 mm ^tis, floribus in genere minoribus roseis; sepalo dorsali gale- *to aeuminato 7 mm alto ore medio 4—7 mm lato, laterali- has dependentibns ovati-lanceolatis apice acutissimis deflexis 5 mm medio alte calcaratis, calcari conico obtnsiusculo 4 mm longo, pstalis oblique falcati-lanceolatis acuminatis 6 mm ongis, labello e basi lineari erecto, dorso rostello alte adnato, mm longo apice subito in appendicem naviculiformem 4 mm ongam dilatato, apicibus divaricatis acutissimis elongatis; an- era brevi apice emarginata; rostello apice breviter excise, to-achiis reht is dependentibus.“ — Januario. Disperis concinna Schlechter in Engl. Bot. Jahrb. XX (1895), Bei- 50 S - 43 un d (wortlich wiederholt) in Bull. Herb. Boissier VI. 920. SQd-Afdka. Sfidfistl. Gebiet. Transvaal WiJge Rivier in 1500 m (Schlechter). d' M V ° n ^ ^ ea l e i Rchb. f. durch kleinere rosenrote Blfiten und Hp e jkmale des Labellums verschieden. — Ich habe den Text rrn Schlechters einfach copiert, da ich fiber die Pflanze nichts esseres zu sagen weiss. 12. Disp er is oxyglossa Bolus. Caule satis firrao ^ 85 cm alto, foliis 3—4 minutis oblongis s. lanceolatis acu- ad 3 cm longis 4— 5 mm latis brevi-vaginantibus rarius y 101 ^ ns » Aoribus plerumque 2 rarius 3, bracteis omnino fo- . i® ovar bim 2 cm longura aequantibus v. panlo superanti- j Se Palo dorsali cueuliato aeuminato apice deflexo, sepalis •teralibus subtalcatis lanceolatis profunde excavatis v. brevi- caratis, calcaribus curvulis alarum instar fere horizontaliter ^t-rgentibus, petalis e basi brevi-cuneata oblique triangulis, a elli parte basilari lineari, parte anteriore bilabiata, labio in- enore v, labello proprio lanceolato acuto basi papilloso antice 8M , Soc. XXL! (1337), i Disp. pal“- alato, alis semitriangnlis; labio posfcico (appendice) lineari-Ian- ceolato utrinque hyalini-marginato; rostelli brachiis valde elon* gatis glandulosis incurvis. — Flores pulclire purpiuei illis Disp. paludosae primo aspeetu similes tamen diversissimi, sepal, later, 1,3 cm longa, calcar 5 mm, labelli pars anterior 1,3 cm longa. Disperis oxyglossa Bolus in Journ. L tab. I fig. 6—12; Scklechter in Bull. Herb. Boissicr VI, 91 2 Kaffraria. (Barber N. 28 etc. Baur N. 813} Tyaon N. (Schlechter). Ourch das volliff verschiedene Labelluni dosa zu unterscbeiden. 13. Disperis paludosa Harv. Caule ad 40 cm alto glabro supra leviter flexuoso, foliis 2 — 3 appressis longe lineari-lanceolatis ascendentibus acuminatis 6—10 cm oiigw 1 cm latis apice cucullatis, spica pauciflora (2—5), brat eis» foliaceis lanceolatis acutis ovaria non aequantibus. e P a ° dorsali late galeato dorso subcarinato antice brevi-acu^ cum petalis subfalcatis lanceolatis acutis obcure veriU( f\ cohaerente, sepalis lateralibus ovati-lanceolatis acuminatis in calcar conicum obtusum auctis apice deflexis late paten ^ labelli ungue fimbriato ascendente, lamina antrorsa sn concava cymbiformi antice acutata, appendice retrorsa 1 supra lanceolata apice papillosa, acuta; rostelli brae ins divaricatis tortis antice cochleatis, glandulis apicibus brae aide appressis, caudieulis aequaliter tortis. — Flores purpurei 1—1,3 diam. sepala 1 cm longa, galea 1 calcaria sepalornm 2 —3 mm longa. — Octob.—Decern • ^ Disperis paludosa Harv. in Hook. Lond. Journ. ^ ot ’ gc/decM# Thes. Cap. H, 30 1.148; Bolus Orch. Cape Penins. 176 t. 19 i in Bull. Herb. Boissier VI. 916. . ( g a tton,) Cap der guten Hoffnung. Tafelberg (Ecklon) Kat Kevie t Tafelberg (Bolus N. 339! und 4499). 14. Disperis villosa L. f. Caule 5 7~ 15 ^pnro* villoso, foliis plerumque 2 ovatis acutis plus miuus ^ ximatis y. interduui suboppositis villosis, scapo ceterum •. spica l-4-flora, bracteis subtoliaceis infra plane lanceolatis acutis ovarium subaequantibus. Sepalo do 835 galeato depresso applanato, basi saccato, lateralibus obovalis acutis apice conici-saecatis, petalis sepalo dorsali agglutinatis lanceolatis oblongisve margine externo irregnlariter lobnlatis, labello imguiculalo lineari ascendente in sepalo dorsali obs- condito et post gynostemium reflexo apice reflexo et incrassato, excavato, rostelli brachiis brevibns contortis, caudiculis elongatis, polliniis paucigranulosis. — Flores intense Intei, 1,5 cm lati, extus (sepala) villosuli, sepala lateralia 7—8 mm longa, dorsale 5 mm altum et latum. — Augusto—Oetobri. Disperis villosa Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 230; Ker in Journ. Sc. Boy. Inst. Lond. (1819), 1.1 fig. 3; Bolus Orch. Cape Benins. 178; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 913. - Are- thusa villosa L. f. Suppl. pi. (1781), 403. — ?Disperis cordata Sw. 1. c. (MO), 330. - IDryopeia discolor. Thou. Orch. lies Afr. (1833) t. 3; A - Ric7 >- °rch. lies Fr. et Bourb. 36. Cap der guten Hoffnung. Seit der Mitte dee achtzehnten Jahr- hunderta. in alien Sammlungen sehr hUufig vertreten. Eine der haufiggten Orchideen am Cap. (Bergius! Ecklon! Zeyher! Bolus Nr - 3 966. M’Owan in Herb. Norm. Austr. Afr. N. 178, Schlechter N. 1338! und 5176, Drege N. 481). 15. Disperis micrantba Lindl. Caule debili 5— 20 cm alto parce piloso, foliis distantibus 2 ovatis cordatis semiamplexicaulibus acutis glabris margine fimbriatis parvis —1,5 cm longis 1 cm latis rarius 4,5 cm longis 2,5 cm latis, scapo pier unique 1 — 2-floro rarius trifloro et ultra, brac¬ ks oblongi-lanceolatis ovaiia non aequantibus. Sepalo dorsali alte galeato obtuso apice antice reflexo acuto, petalis ei arete agglutinatis lanceolatis acuminatis, sepalis lateralibus minoribus a latere visis triangulis medio in saccum conicum apice ob- lasum excavatis, labello lineari sagittato antice cucullato acuminato, appendice lineari apice dilatata rotundata villosa, rostelli brachiis brevibus paulum tortis. — Flores inter minores generis, sepala 6— 7 mm longa 3 mm lata, petala 5 mm longa “* ffiIn Inta, labellum 4—5 mm longum. — Martio. Disperis micrantha Lindt. G. et Sp. Orch. (1839), 370 } Schlechter *n Bull. Herb. Boissier VI, 935. Cap der guten Hoffnung. SfldSstl. Gebiet. Bei Grahamstown « 7oo m, (South N. 609). — Transvaal bei Barberton in 1200 m \vulvar N. 83) un d bei Houtbooichberg (Schlechter N. 4789). — Aus 63* — 836 — frttheren Sammlungen Copland, Tygorbergen (Bergioa!) auaserdem von Mund gesammelt. 'Die Diagnoae iat mit Bomitzung do3 Lindley’schen Original- exemplarea in Kew gemacht, welches J. Lindley von Hooker erhalten hatte und welches von Mund gesammelt war. Dio Bezeichnung „glaberrima“, welches Herr Schlechter anwendete, finde ich nicht gerechtfertigt, ein, allerdinga sehr leichter, Auflag von Bchaarung ist vorhanden. 16. Disperis Johnstoni Rchb. f. Caule 10— 15 cm alto, cataphyllis 2 minutis in basi, foliis semper 2 valde distantibus ovati-oblongis, inferiore magis cordato, brevi-aeutatis 2.5 cm longis 1,5 cm latis vel paulo minoribas, racemo sub- corymboso l—4 floro, bracteis excepta infima omnino foliacea- parvis ovatis acutis V* ovarii brevi-pedicellati aequantibus* Sepalo dorsali oblongo obtuso subcucullato, lateraiibus basi a V* longitudinis connatis, semiobovatis (dimidiatis fere semiiu natis) apiculatis (apiculis in inferiore parte), petalis wsa 13 ligulatis, labello lineari antice dilatato, appendice bicruu pa pillosa in parte superiore tertia. — Flores parvuli, sepa. dors. 6 mm, lateralia 5 mm longa 3—4 mm lata, la e a 4 mm longum. _ 3 Disperis Johnstoni Rchb. f. ex Oliver in Trans. Linn. Soc. U (2887), 348 et in Joum. Linn. Soc. XXI (1885), 404; Rolfe »» Trap. Afr. VII, 291. . . n , t0 „ Trop. Ost-Afrika. Kilimanjaro 1700—2000 m (Rev. J° n ohne No !) 17. Disperis tripetaloidea Lindl. Tubrndi* ovatis obtusis, caule debili flaccido ad 25 cm alto, o “ g valde distantibus ovatis semiamplexicaulibus laete brunnei-macnlatis acutis ad 4 cm longis 1,5—1»8 cm ^ floribus 1—4 distantibus, bracteis foliaceis ovatis aca ovarium aequantibus vel illo brevioribus. Sepalo fle guste oblongo concavo, lateraiibus ima basi connatis fomicatis obovato oblongis omnibus obtusis, petals ^ oblongis cum cum sepalo dorsali gal earn formantibus su medio parce tuberculosis, labello angusto lineari apice ^ ibique piloso, appendice parva v. subaequilonga stello magno subtriangulo, bracbiis longis lineanbus V glanduligeris. Disperis tripetaloidea Lindl. O. et Sp. Orch. (1839), 371; Wight 7c. Ill 12 t. 930; S. Moore in Balter FI. Maurit. 331; Bidl. in Journ. Linn. Soc. XXII (1886), 127 ; Schlechter in Bull. Herb. BoissierVI\ 932. - Dryopeia tripetaloides Thou. Orch. lies Afr. (1822) t. 3; A. Bich. Orch . lies Fr. et Bourb. 36. Bourbon (Commerson!) Mauritius (Ayres ohne N.!) Madagascar (Scott Elliot N. 2305 und 2731! Baron N. 4288). 18. Disperis galerita Rcli. f. Caule crassiusculo ad 15 cm alto, cataphyllis in ima basi 1 -v. 2, foliis supra medium caulis 2 ovatis distantibus basi cordatis apice obtusis acutisve 2—3 cm longis basi 2 cm latis, spica paueiflora (2-5), bracteis magnis foliaceis flores superantibus v. aequan- tibus. Sepalo dorsali galeato cucullatove rotundato, laterali- i^us oblongis acutis paulum ante medium cucullatis obtusis, petalis cum sepalo dorsali conglutinatis oblongis subfalcatis acutis margine antico basin versus obtusangulis, labello lineari e basi latiore triangula brevi unguiculato rhombeo, (Iobis late- ralibus v. potius auriculis minutis rotundatis) antice lineari obtnso in galeam ascendente et post gynostemium abscondito, appendice minore longe triangula obtusa antice in calcar se- pali dorsalis reeurva, stigmatibus 2 pulvinatis confluentibus, brachiis rostelli sat brevibus ascendentibus apice dilatatis coch- leatis margine asperis glandulas et partem caudicularum am- plectentibus. — Flores (sicci) rosei, omnes partes 7 mm longae, sepala 5 v. 8 mm lata, labellum 10 mm longum. — Augusto. Disperis gnlerita Bchb. f. Otia (1881), 104 (Diagn. imperf ); Bolfe tn Fl. Trap. Afr. VII, 289; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 943. AbyssinieD. Debra Tabor 2800 m. (Schimper N. 1270!) Die lctzte Zeile der Reichenbach'schen Originaldiagnose ist auc b ftir Jemand, welcher die Originalexemplare in Banden hat, im beaten Fall© unklar. Die betr. Stelle lautet: „labcllo lineari medio rhombeo lobis rliombi lacinulam in pagina inferiori mediana externa mtrorsum amplectentibus.- Eine Erlauterung ware mindestens *ttuschei)swert gewesen. Die Lippe ist bei diesor Art kurz, hat aber ®inen aehr langen nach oben gewaiidten Appendix, welcher so voll- ‘ommen in den Balsalteil der Lippe Ubergeht, dass er tbataflchlich «en Hauptteil derselben ausmacht, wodurch der eigentliche vordere Tei1 des Labellums zu einem nebensachlicheu Anhangsel einern scheinbar unter dem Labellum sitzenden Zipfel (lacinula) berab- gedrtlckt wird - 838 — 19. Disperis neilgherrensis Wight. Caule ad 25 cm alto tenero, foliis 1 v. 2 cordati-ovatis acutis, 1—2,5 cm longis 1 cm—1,6 cm latis, floribus subeoryrobosis 2—4, brae* teis omnino foliaceis sed minoribus ovaria subaequantibus. Sepalo dorsali lato cucullato cum petalis semilunatis (v. semi orbicularibus intus excavatis) galeato, sepalis lateralibus basi connatis ibique puberulis oblongis acutis excavatis, labello e basi angusta dilatato dibrachiata formam T v. Y praebente, brachiis intus papillosis falcatis, appendice complicato oblongo intus manifeste papilloso in ima basi labelli; rostelli brachiis valde divaricatis similem formam litterae T aemulantibus, pol- liniis longis grosse granulosis, candiculis leviter tortis apicibus braehiorum dilatatis arctissime adpressis. — Flores albi v. varie punctati 1,5—2,5 cm diam. magnitudine et colore fere a specimine in specimen varii. Disperis neilgherrcnsis Wight Icon. t. 1719;. Hook. f. FI. Frit. Ind. VI, 169. — Disp. zeylanica Trimen Cat. PI. Ceyl 91; Thwattes Enum. 311■ Wight Icon. t. 930 et V, 13; Booh. f. Ft Brit. Ind. VJ, 169; 8chlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 931 et 932. Ost Indian. Durch die game Halbinsel verbreitet, ebenso auf Ceylon. (Wigt N. 3018! Walker! Stockes!) Nachdem ieh die zahlreichen Exemplare in Kew gesehen ha e, stehe ieh davon ab, Disp. zeylanica et D. neilgherrensis als getrenn e Arten zu unterscheiden. Die beiden AbbildungenJ in R. 8 leones aeheinen allerdings 2 ganz verschiedene Pflanzen darzustelien, eind aber beide mit grosser Vorsicht zu benutzen, es iat aber ®. klar, dass Disp. zeylanica eine carricierte Zeichnung eines dQr ig ^ Exempt ares von dor Hand eines sehr ungewandten Illustrators « wahrend bei Disp. neilgherrensis der Zeichner sich kaum an ^ Befund seines Oppigen Exemplares hat genllgen lassen, so D noch aus eigener Phantasie hinzugethan hat. Wir haben hie .^ ef Seitenst&ck zu Satyrium neilgherrense d. h. eine einzige wei breitete variable Art. 20. Disperis disaeformis ScMechter. .CanledeUffi stricto (sic vult auct. elariss.) 8—15 cm alto, catap y infra foliaceis acuminatis, foliis 2 distantibus °vati-c° ^ amplexicaulibus acutis, 2—3 cm longis 1,2—1, 7 cm a ^ superiore paulo minore, bracteis foliaceis ovarium ae d^ an vel non, floribus albidis mediocribus. „Sepalis latcrali ns recti-patulis oblique ovati-oblongis acuminatis apice deflexis medio fere sacculo brevi subconico obtusissimo donatis 6 mm hngis 4 mm latis, sacculo 3 mm alto, sepalo dorsali galeato, dorso in calcar dependens subconicum obtusum producto, apice acuminato porrecto, ore oblongo 5 mm longo acuto, caleari 6—7 mm longo; petalis galeae infra marginem agglutinatis breviter nnguiculatis oblique late ovatis apice acuminatis fal- cato inflexo, margine anteriore valde ampliatis 7 mm longis infra medium vix 5 mm latis; labello graciliter unguiculato p recto, supra rostellum in calcar galeae recurvato, subito ga- ieato cucullato, basi (laminae) subliastato auriculato apice in- fl p xo acuminato dorso apice in appendicera sensim attenuatam *pice incrassatam emarginati-excisam subito refractam in ligu- | am anguste oblongam obtusam dense papillis elongatis pili- formibus tectam producto, labelli ungue 3 mm longo, lamina cnm processu 4 mm longa basi 3 mm lata, processus ligula papillosa 2 mm longa, rostello circuitu suborbiculari margini- bus reflexis apice obtusissimo, brachiis glanduliferis porrectis snbtortis pro magnitudine rostelli longissimis, oyario glaber- n'mo 8—io mm longo." Septb.-Novembri. ** Disperis disaeforwis Schlechter in Verb.. Bot. Ver. Brandenb.XXXV {1893 )> 47 et in Bull. Herb. Boissier VI, 935. SQd-Afrika. Sadwestlicher Teil dee Caplandes, bei Riversdnle (Schlechter N. 2143). Im sUdOstlichen Teil bei Grahametown in 00 m Hohe (Galpin N. 3C00). . Ichr l mb o von Herrn Schlechtera i ! e den Habitue betreflende Fartie g Qte w 8rtlich Ubernommen. Ob die j ^chioden iat, wat re ich weder zu jehr weitschweifiger Diagnose jekflrzt, die Beachreibung der \rt von D. raicrantha wirklich bejahen noch zu verneinen. usdrOcklieh ala „glaberrima- h mit D. micrantba vereinigen. .21. Bisperis Bolusiana Schlechter. Tuberidiis mi- oblongis 5—8 mm longis, caule 10—20 cm alto tenui, j°liis plerumque 2 subamplexicaulibus ovati-oblongis ad 2 cm lon ?is ad i j5 cm latis obtusis v. acutis distantibus, tota planta f rce villosa, floribus solitariis (an semper?) bractea parva snceolata acuta quam ovarium breviore pilosa ut tota planta. ^ paI ° dorsali galeato alto obtuso (accnitoideo), sepalis late- 840 ralibus oblique triangulis profunde et ample exeavatis apice acutis, petalis cum sepalo dorsali conglutinatis obliflue et ir- regulariter triangulis angulo exteriore rotundato angnlo api- cali aeuto; labello longe unguiculato e basi lineari anguste lanceolato naviculari antice acuto v. acuminato, postice brevi acutato, ibique dense papilloso; rostelli orbicularis brachiis convolutis. — Flores pallide straminei, sepala 6—7 mm longa 3 mm lata, petala vix minora. — Aug. et Aprili. Disperis micrantha Lindl. G. et Sp. Orch. (1839), 370; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 935. — Disperis Bolusiana Schlechter in Engl Bot. Jakrb. XXIV (1897), 430; Bolus Orch. South Afr. I t. 93; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 940. — Disp. purpurata Bchb f. var. parviflora; Bolus in Journ. Linn. Soc. XXII (1887), 79. Cap der guten Hoffnung. Westl. Gebiet. Hopefield (Schlechter N. 6321!) Umgegend von; Malmesbury (Bachmann N. 1011!). — Aus- serdem Stollenbosch (Miss Lloydl Tygerbergen (Bergius), bei Mal¬ mesbury (Schlechter N. 6346), bei Groeneklof (Bolus N. 4397), bei Piquenierskloof (Schlechter N. 4972). 22. Disperis Bodkini Bolus. „Herba tenera pusilla erecta spithamea v. minor, caulis gracillimus bifoliatus pubes* cens, folium inferius 2—4 cm supra basin cordatum acutum amplexieaule 1,6—1,9 cm longum, alterum conforme minus m- ternodio parum brevius; flores 1 v. 2, bractea foliacea foliis conformi ovario cum pedieello breviore; sepala lateralia deflexi* patentia lanceolata acuminata saccata 4 mm longa, sepalum impar adscendens galeatum acutum, fundo obtuso latere com* pressiusculo circ. 6 mm longum; petala rliomboidea concava incurva margine anteriore irregulariter sinuato; labellum basi semiannulare columnae basin arete cingens, deinde lineare adscendens, apice bifido, medio appendice retrorsa porrec lineari ibique paulum dilatato appendice basi apice con< ^ a |.. uncinata et in laminam parvulam refractam aucto, roste ^ braebia linearia incurva, apicibus glandulosis oblique a eI1 dentibus parum dilatatis.“ — Angusto. in Disperis Bodkini Bolus Orch. South Afr. I t. 96; Schlcc Bull Herb. Boissier VI, 937. — Hue D. stenoglossa Schlechter m * 9 Jahrb. XX (1895), Beibl 50 S. 19 et l. c. 936. at Cap der guten Hoffnung. Sudwestliches Gebiet. Ca Flats unter dichtem GebQsch. (Bodkin N. 7970!), 841 Ich liabe die Pflanze mir gesehen, aber nicht so genflgend ana- lysiert, wie Ich wllnschte. Es ware wert gewesen zu bemerken, dass dio Unterseite der Blatter dunkel braunrot gefarbt ist. Die Knollen der Pflanze haben nach Herrn Bolus’ Tafel die GrOsse von Erbsen und bilden sich am Ende von ziemlich dtinnen, circa 2 cm langen unterirdischen Stlimmchen. Hineiclitlich der Lippe ware zu bemerken, dass die beiden von Herrn Schlechter gemachten Figuren (8 und 9 der oben citierten Tafel), trotzdem sie stark schematisiert Bind, die Ver- haitnisse riclitiger wiedergeben, als die Figuren 4, 6 und 6 der- selben Tafel. Aber eben auf Grund dieser Analysen babe ich Disp. stenoglossa Schlechter cassiert. Die Entfernung der Blatter von ein- ander ist ein Charakter vilissimi pretii und ein Unterschied im La- bellum ist nicht vorhanden. 23. Disperis Mac Owani Bolus. Tuberidiis par¬ vis globosis stipitatis 5—7 mm diam. caule teuuissimo 7—15 cm aIto > foliis 2 laete viridibus infra purpureis valde distanti- bus cordatis ovatis acutis ad 1,5 cm longis 1 cm latis mar- ^ ne minute ciliatis, scapo ceterum nudo 1-floro, bractea foliacea ovata fere cordata margine ciliolata acuta dimidium ovarii aequante, ovario 1 cm longo. Sepalo dorsali galeato sntice infra acuto, apice deflexo, sepalis lateralibus a latere visis cuneatis, cornucopioideis antice acuminatis pseudo-bilo- bulis non forcipatis, petalis lanceolatis falcatis acutis antice lobulatis (lobulo 1 majore), linea mediana papillosis, labello erecto recurvo lineari antice leviter dilatato, appendice in dflarta parte inferiore brevi reflexa lineari-lanceolata apice c arnosula obscure trilobula et obscure papillosa; rostelli bra- ciiiis acutis deflexis. — Flores rosei et lutescentes ex Schlechter, pallide coerulei ex Bolus, sepal, dorsale 6 mm long, lateralia 2 —3 mm, petala 5 mm, labellum 7-8 mm vix l j% mm latum. disperis Mac Owani Bolus in Journ. Linn. Soc. XXH (1837), 77 1 13-17; Schlechter iu Bull. Herb. Boissier VI, 939. Cap der guten Hoffuung. Sadostl. Gebiet (Mac Owan N. 807! 626! (Schlechter N. 6937). fiber die Farbo der Blflten gehen die Angaben von Bolus und Schlechter sehr stark auseinander. Von voroherein erschemt Herrn Schlechter’a Angabe als die wahrscheinlichere, denn ein Ubergang weiss in ein mattes rosa resp. gclblich ist haufig, dagegen ware “iassblau bei Disperis eine hochst auffallende Farbung. 842 24. Disperis cucnllata S\v. Caule 10—15cm alto supra levissime flexuoso minutissime pubescente ut tota plauta, foliis plerumque 2 distantibus longe tfaginantibus inferiore ple- rumque ovati-oblongo obtuso, superiore oblongi-lanceolato acuto, scapo ceterum nudo fere semper unifloro, bractea foliacea ob- longi-lanceolata acuta v. oblonga florem aequante v. superante, foliis 2—4 cm longis 1—1,2 cm latis, bractea paulo minore, omnibus margine ciliatis. Sepalo dorsali alte galeato (aconi- toideo) conico apice obtuso, lateralibus lanceolatis acuminatis in calcar obtusum leviter curvatum excavatis, petalis cum se¬ palo dorsali galeatis lanceolatis falcatulis acutis, labello ascen- dente e basi lineaii dilatato utrinque acutangulo s. rhombeo utrinque acuto, parte superiore latiore sub sepalo dorsali ab- scondita cupuliformi, appendice lineari ascendente apice pubes- cente; rostelli bracbiis energice tortis, apice glandulosis, polli- niis longis gyratis multigrannlosis. — Flores yii’ides mtei majores fere 3 cm diam. — Augusto—Octobri. Disperis cucullata Su>. in Kongl. Vet Acad. Eandl. XXI{lSOO). 220', Ker in Journ. Sc. Boy. Inst. Land. {1819) t. 1 fig- 4; ^ et Sp. Orch. 371; Bolus Urch. Cape Penins. 177 et in Orch. South Af • t. 94; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI , 924. Cap der guteu Hoffnung. Sttdwestl. Abhange des L6vren B * r ^ (Zeyher N. 3988! Bergius! Bolua N. 4887! Herb. norm. A us N. 338!) (Schlechter N. 6164, 6312, 1414.) 25. Disperis kilimandjarica Rendle. Caulepri- mario longe prorepente apice bulboso, secundario ad 7 cm a glabro debili, foliis basi paulum distantibus ovati-cordatis acu^ subaraplexicaulibus, majore 1,5 cm longo, basi 7—8 mm ' altero paulo minore, scapo ceterum aphyllo plerumque uni > bractea subfoliacea aequali scil. multo minore ovarium ae< l ua ^._ 5 Sepalo dorsali galeato acutiusculo orificio oblongo, sep lateralibus oblique ovatis acutis, calcaribus brevibus superiori proximis, petalis lanceolatis subfalcatis cumi ^ dorsali galeatis, labello lineari appendice termina _ oyata basi in calcar elongatum aucta; rostelli brae gatis linearibns. — Flores inter minores, rosei, sepaa longa, labellum fere aequilongum. — 843 Disperis Icilimattdjaricn Bendle in Journ. Linn. Soc. XXX {1894), 400 t. 39 fig. 8 — 10; Eolfe in FI. Irop. Aft. VH. 290; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VII, 937. Tropischea Ost-Afrika. Kilimandjaro-Gebiet. Bergabhange ober- halb Morang in 3300 m (Taylor!) Die Beschreibung dor Lippe in Herrn Rendle’s Diagnose 1st nach meiner Auffassung ganz klar; die Lippe selbst ist linear und hat vorderen Ende dicht vor der Spitze ein etwaa breiteres und gesporntes Anhangsel. Weniger klar ist mir in Herrn Schlechter’s Beschreibung der „calcar subcylindricum“ von 3 mm Lange auf den aeitlichen Sepalen. 26. Disperis purpurata Rchb. f. Tuberidiis pisi roagnitudine, caule ad 12 cm alto mono- rarius diphyllo, tota planta sparsim setosa, folio late ovato cordato apice obtusis- Slme acutato 2—2,5 cm longo et lato, folio snperiore (si ad- est ) Bmlto minore elliptico basi cuneato, scapo ut videtnr sem- P €r unifloro, bractea lanceolata ovario aequilonga. Sepalo dorsali conico obtuso, lateralibus cuneatis brevi-rhombeis vix connatis acntis omnibus apicem versus conici-saceatis, petalis Dn guiculatis Irregulariter rbombeis antice sinuatis, labello erecto ivcurvo imguiculato antice profunde cucullato carinato acuto, f 1 ma vis cornucopioideo; rostelli brachiis latis tortis antice mcurvis deflexisque. — Flores rosei 2 cm diam.; sepala late- 1 cm longa, 7 mm lata, sepalum dorsale 8 mm altum P e tala l cm longa 4 mm lata. — Septembri, Octobri. . disperis purpurata Echb. f. in Linnaea XLI (1877) 55; Schlechter ** Serb. Boissier VI, 939 et var. densiflora Bolus in Journ. Linn r!L XXU (1885 >’ 79 - — D. namaquensit Bolus in Journ. Linn. Soc. XX 486-, Schlechter l. c. Cap der guten Hoffnung. Westl. Gebiet. (Bolus N. 5820!) Hautam er ge bei Calvinia (Dr. Meyer!) (Bolus herb. Norm. Austr.-Afr. N. 179.) 27. Disp eris cra ssicau 1 is Kclib. f. Caule 5- ® alto satis crasso carnoso, folio paulo supra basin 1 late c °rdati-ovato amplexicauli antice obtuso v. obtuse acutato 2^3 cm longo 2 cm lato, scapo ceterum nudo, floribus paucis bracteis oblongis acutis ovaria non aeqiiantibus 1 ^ cm longis. Sepalo dorsali cum petalis late ovatis galeam obtusam rotundatam formante, sepalis lateralibus obovati-ob- 0n gis obtusis patentibus pone medium basin versus saccatis. 844 sacculo minutissimo vix conspicuo, labello unguiculato triangulo medio auriculato" Sehlecht.) acuto, appendice longiore late lineari reflexa apice obtusa v. bidentata supra gynostemium reflexo; rostelli magni bracbiis erectis vix v. non tortis. — — Flores lutei-albi (?), galea 8 mm longa 5 mm alta, sepala lateralia 8 mm longa antice 5 mm lata. — Augusto. Disperis crassicaulis Rchb. f. in Linnaea XXH (1849), 860 ; Rchb. f. in Walpers Ann. Ill (1893). 593 ; Schlcchter in Bull. Herb. Boissier VI. 927; Rolfe in II. Trop. Afr. VH, 289. — Pterygodium biflorum Hochst. in Schimper PL Abyss, sect. 2 N. 570; A. Rich. Tent. PL Abyss. U, 303. Abyssinien. Mittlere Bergregion zwischen Enschedcap und Schoata. (Schimper N. 670!) 28. Disperis Hildebrandtii Rclib. f. Tuberidiis oblongis globosisve 1 cm diam. v. 2 cm longis 1 cm crassis, caule debili ad 20 cm alto, cataphyllo 1 brevi in ima basi, folio caulino 1 valde distante in superiore parte caulis ovato s. triangulo basi rotundato 2—2,5 cm Ion go basi 1 cm lato, spica pauciflora (1 — 5), bracteis ovati-cordatis foliaceis ovarium aequantibus vel non. Sepalo dorsali latissime ovato cucullato, apice obtuso supra emarginato, sepalis lateralibus longioribifi oblongis semiconnatis apice obtusatis medio transverse et obli¬ que breviter cucullatis, petalis cum sepalo dorsali conglutinatis late lanceolatis acutis, labello basi lineari utrinque angulato deinde obovati-oblongo obtuso densissime papilloso, papilla clavatis; rostelli magni bracbiis brevibus circinnatis, candicubs longioribus longe excertis. — Flores majusculi purpurei (?)> sepalum dorsale 7—8 mm lougum 6 mm latum, lateralia 10 mu 1 longa 5 mm lata, labellum 4 mm longnm. — Septembri. Disperis Hildebrandii Rchb. f. Otia (1881), 73. (descr. imperf.) Mascarenen. Nossibd (Hildebrandt N. 3168!) Der Vergleich mit Disp. tripelaloides Thou, ist zutreffeh bessort aber nichts daran, dass Reichenbach es unterlassen hat, nneren Organe der BlQte zu besehreiben. Die Bezeichnung Lippe als „ligulat“ ist nicht zutreffend, sobald man hierunter Mittelform zwischen breit liuealisch und oblong versteht. * c dies Organ als „obovat“ besehreiben mttssen. 29. Disperis papuana Micbolitz et Krzl. n * s P Planta tenella 5—15 cm alta, tuberidiis oblongis 1 cm i 00 ® 1 *' 845 folio 1 minuto amplexicauli apiculato in medio seapi 1 cm longo et lato, floribus 1 v. 2, bracteis ovatis acutiusculis ova¬ rium longe non aequantibus. Sepalo dorsali petalisque latio- ribus lanceolatis in galeam oblongam arctissime conglutinatis, sepalis lateralibus semiobovati-oblongis acutis paulo supra basin cucullatis v. calyptratis, labello formam litterae T efficiente, brachiis gynostemii gracilibus e basi latiore linearibus tortis apice paulum dilatatis, stigmate corpusculis conchoideis 2 com- posito pone basin gynostemii, caudiculis supra dilatatis, labelli brachiis rostelli satis arete affixis, glandulis oblongis satis con- spicuis. — Flores rosei sepala 6—7 mm longa. Timorlaut- oder Tenimber-Insel, auf Korallenkalk unter ab- gefallenem Laub. Marz 1897 (Micholitz!) Bis jetzt die Ostlichste Art dieser einst ala specifisch sttdafrika- niach und madagassisch betrachteten Gattung. Die Beziehungen zu den beiden indischen Arten sind ziemlich echwache. Disp. tripeta- loides Lindl., welche in Hooker’s Flora of Brit. India ohne zwingen- den Grund in Disp. zeylanica Trimen umgetauft ist und Disp. neil- gherrensis Wight haben alle beiden, besondera die letztere, grOssero BiOten. Disp. tripetaloides hat ebenfalls ein behaartes Labellum. Bie Narbe jedoch, und das iat die Hauptsache, besteht hier aus 2 fast muschelfonmigen lxohlen Korpern, welche der Basis des mit dor Li Ppe verwachsenen Gynostemiums aufsitzen. 30. Disperis Lindleyana Rchb. f. Caule gracil- bmo debili 20—25 cm alto glabro, folio in medio caulis 1 cordato acuto amplexicauli 4 cm longo basi 2,5—3 cm lato, floribus 1 v. 2 sessilibus, bracteis late ovatis acutis 1—2 cm longis ovarium longum fusiforme non aequantibus. Sepalo dor- ^i cum petalis oblique lanceolatis s. falcatis extus acutangulis galeam altam antice longe acutatam eoalitis, sepalis late- ^ilibus ovati-lanceolatis acutis pone basin in calcaria brevia oblique truncata excavatis; labello basi lineari deinde dilatato obiongo supra in apicem acutum utrinque alatum margine pi- losum protracto infra appendice deflexa lineari acuta instructo; rostelli brachiis divergentibus dilatatis paulum tortis. Flores lutei-albi y. viridi-albi, sepala 1 cm longa, petala subbreviora. Decembri. n Diverts Lindleyana Bchb. f. in Flora LXW1 (1865), 181 ; Bolus ° H} ' South Afr. It. 44Schlechter in Bull . Herb. BoisHer VI, 928. — 846 — Cap der gutcn Hoffnung. SttdOstl. Gebiet. (Herb. Lindl.!) Gra- bamstowm (Dr. Krebs!) Katberg (Scully N. 194) Komgha (Flanagan N. 176). — Natal (Buchanan!). — Transvaal Barberton, in 1300 ra (Culver N. 86). (Schlechter) (Galpin N. 1688 p. p. ex Scbl.) Bolus sagt, dass, wenn die Pflanzo zweiblUtig vorkiime, die eine Blflte gestielt, die andere (obere) sitzend sei. Das ist unrich- tig, da man den Beginn des Bltttenstieles erst von dem Winkel dos Deckblattes an rechnen darf, Bind beide BHlten als sitzend zu bezeichnen. 80a. Disperis Thornycroftii Schlechter. Tuberidiis globosis stipitatis 1,6 cm diam. caulibus ad 20 cm altis tenuibua, catapliyllis 1 v. 2 in imo caule, folio 1 amplexicaule late ovati. cordato rotundato acuto in basi ad 3,5 cm longo 2,8 cm lato, adjecto altero minore In medio scapo ovati-triangulo acuto, floribus 1—2, bracteis foliaceis parvis ovatis acutis. Sepalo dorsali cucullato antice acuminato lateralibus cuneatis cucullatis apice reflexis acummatis quasi biiobulo-forcipatis, petalia semilunatis sepalo dorsali arctissime agglutinatis, labello liueari apice reflexo appendico ovata cucullato acuta'v. galeata, rostelli bracluis maximis linearibus apice cochleatis paulum defiexis. Disperis Thornycroftii Schlechter in Engl Bot. Jahrb. XX (1895) Beibl. 50 S. 19 et in Bull. Herb. Boissier VI, 933. Capland. Katberg (Herb. Galpin N. 1686 b!) Da die Art stela mit D. Lindleyana Rchb. f. gemischt vorkommt, ware es aebr wohl denkbar, dass sie eine Varietat derselben darste te. 31. Disperis oppositifolia Smith. Tuberidiis parvis oblongis subcylindraceis, caule 10—20 cm alto, gl* r0 ut tota planta, foliis 2 suboppositis ovati-acutis acuminatisve 1,5—3,5 cm longis basin versus ad 2 cm latis (pailide mar moratis ex ic. Thouarsiana), floribus 1—5 subcorymbosis, brae teis minutis ovatis acutis. Sepalo dorsali transverse oblongo obtuso profunde cucullato, lateralibus divergentibus semicon natis e basi cuneata dilatatis parte libera oblongis subfalca is apice acutis, petalis obovatis obtusis cum sepalo dorsali levi conglutinatis, labello gynostemio alte affixo basi utrinque an gulato ascendente formam litterae T referente parce pubei u o, rostelli brachiis perbrevibus apice involutis, stigmatibus fluentibus valde prominentibus pulvinatis. — Flores carnei pailide purpurei, sepala 8—10 mm longa 6—8 Disperis oppositifolia Smith in Bees Cyclop. XI (1809) A. 5 cm, lateralia 1,5 cm longa, labellum 1 cm longum. — Spccim. Abyssinica Septembri, Natalensia Februario florentia. - Hisperis Anthoceros Bchb. f. Otia (1881), 103. (diagn. imperf ); Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 951; Bolfe in FI. Trop. Afr. W,292. Abyssinien. Sanka Berr, 2100-2200 m. (Schimper N. 1296! and 1210). — Natal 180Q m ( Wood n. 6249!) Reichenbach’s Diagnose ist >o wenig charakteristisch, datai es °hn e Angabe der Nummer echwierig sein wttrde, die Pfla^e nach ,hr bestimmen. Die Exemplare, welche Meadl Wood, in Natal •wnnicite, B lnd von den abyssinischen kauzn verschieden. — 848 — 33. Disperis Kerstenii Rchb. f. Caule 15—18 cm alto tenui flaecido, foliis 2 suboppositis late cordati-ovatis acutis 2,5—4 cm longis 3 cm latis, scapo suprafoliaceo nudo, floribns 2—4 subcorymbosis, bracteis ovatis acutis acuminatisve magnitudine valde diversis. Sepalo dorsali anguste et alte galeato s. aconitoideo cum petal is angust e falcatis acuminatis margine anteriore obscure lobulatis v. obtusangulis galeam fere ter altiorem quam longam antice acutam formante; sepalis la- teralibus ovatis fere obcordatis medio apiculatis basi tantum coalitis medio in sacculum brevem obtusum auctis, labello lineari in galeam ascendente deinde in laminam ligulatam papillosam reflexum dilatato, appendice labelii brevi ligulata, rostelli bracbiis cartilagineis tortis transverse deflexis. — Flores albi, purpurei-punctulati, sepala circ. 8 mm longa v. (rarius) sub- longiora. — Septembri. var. kamerunmsis Krzl. Sepalis lateralibus spathulatis s. obovatis emarginatis medio apiculatis, ceterum ut typus. Disperis Kerstenii Bchb. f. Otia {1881), 102 et in Transact. Linn.boc. Ser. 2, II (1887), 349' Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 948; xoif in FI. Trop. Afr. VU, 291. — Hue me judice Disp. kamerunensis bcMct - ter in Engl. Jahrb. XXIV (1897), 431 et l. c. VI, 948. — Hue D&P- Freussii Bolfe in FI. Trop. Afr. VH, 291. - Hue porro Disp. virginal i Schlechter in Engl. Jahrb. 1. c. 431 et l. FIusso der Kilimanjaro im Gebiete von Dochagga 1000-1300m l * sten). - var. kamerunensis. Kamerun. Buea,I100-1200m (Preuas Die Diagnose Reichenbach’s ist merkwtlrdig durch die « Charakteristik des Habitus sowohl wie der Details der B ®- haben es hier mit einer Art zn than, welche rich quer ganze tropische Afrika verbreitet und fUr eine so weite Ver rei ziemlich constant ist. Die N. 609 der Preuss’schen Samn “ U J ein0 welche hin Herr Rolfe seine Disp. Preussii und Herr Schlecnte Disp. kamerunensis aufgestellt haben, mtlsste natQrlich^n wftref D. kamerunensis bezeichnet werden, falls sie eine neue .j 0 was sie zweifellos nicht ist. Dass zwei Autoren, web:he» viol und zum Teil fast ausschliesslich mit afrikanisenen j,at beschaftigt haben, die N. 609 ftlr eine neue Art erklart 8 6 ’ nter . mich dazu veranlasst, die Pflauze besonders eingehen * suchen. Ich bin, nachdem ich viel Material in Handen ge mehr ale eine Blttthe analyaiert habe, schliesslich doc zu ^ un •icht gekommen, dasa wir es hier mit einer eiuzig® 0 Ar — 849 — haben, welche ihrer weiten Verbreitung enteprechend variabel ist. t>er Einwand, dass alsdann aueh noch manche andero Art cassiert werden milsste, werde ich stets dann gel ten lassen, sobald Material 2U einer solchen Zusammenziehung beigebracht ist. — Ich babe auch D. virginalia Schlechter nieht als Art auerkenuen kbnnen, wenigstens nicht auf die von Herrn Schlechter gegebene Blilthe bin; ich fiige aber die Diagnose im Wortlaut bei. — Was die Merk¬ el® angeht, so stehen sich D. Kerstenii und kamerunensis so nabe, dass sie nur mit Anwendung einiger gewaltsam betonter Merk¬ el® zu tremien sind. — Das Vorkommen von Disperis-Art an den onigegengesetzten KUsten Afrikas ist natflrlich auffallig filr den, belcher an die eng begrenzten Verbreitungsgebiete der Cap-Flora gewfihnt ist, die Thatsache ist aber bei nachgrade einer ganzen Anzahl von Orchideen des tropischen Afrikas beobachtet und somit bein Hinderungsgrund. 33a. DiBperis virginalia Schlechter. Caule glabro 10 Cm & ito, flacido, cataphyllis acuminatis in basi 2, foliis 2 sub- oppositis Bubcordato-ovatis acutis, inferiore 2,5—6 cm longo 1—8,6 cm at0 altero paulisper min ore, floribus 2—3 subcorymbosis, bracteis °vat:8 v. lanceolatis acutis varia longitudine. Sepalia lateralibus ^bovati-oblongis acutis calcaribus pro genere Iongis quam sepala JJ? femilougis cyliudraceis pauluxn curvatis obtusis, sepalo postico galeato fornicato apice porrecto acutissimo (scil. a fronte viso) dorso K>bboso, petaiis oblique rbombei-faicatis margine anteriore irregula- ^ bilobuiis cum sepalo postico more generis galeam formantibus, a ello e basi triangulari utrinque auriculato, lineari supra gynoste- ® IU ® cecurvato, cruciato, brachiis crucis cruribus rostelli subpa- ra lelis apicem versus dilatatis (subspatbulatis) intus papillosis, r °8tell 0 subtriangulari apice bifido, brachiis glanduliferis subtortis •pathulatis. - Flores albi, pctala sepalaque 6 v. 7 mm longa, sep. orsaIe 6—7 mm a ltum, labellum 9 mm longum, brachii iUiua 3 mm ° Dga apice 2 mm lata. - Februario. Subtropisches Ost-Afrika. In Urwttldem am Houtboschberg. m (Schlechter N. 4463!). Disperis nemorosa Rendle. Tuberidiis ovatis, tenui flaccido ad 15 cm alto, foliis 2 suboppositis supra ® e 4iuin iusertis ovati-triangulis acutis ad 3 cm Iongis ad j*’ 5 cm basi latis, scapo nudo, floribus 2—3 subcorymbosis, r acteis ovati-triangulis acutis v. acuminatis ovaria longe non ae< mantibus. Sepalo dorsali ovato cucullato aconitoideo, cal- ^ apice paulisper incrassato, sepalis e basi cuneata rhom- postice excavatis, petaiis minutis triangulis sub sepalo 850 dorsali absconditis et cum eo galeam formantibus, labello lon- gissimo in galea occulto a basi medium usque filiformi medio appendiee minuto instructo a medio apicein usque latiore line* ari apice in lamiuam triiobulam aucto; „rostelli bracbiis magnis margine involutis, apice glanduiiferis arcuatis.“ (Rendle.) — Flores albi illis D. anthoceratidis paulo minores. Sepal, dor- sale 1 cm, lateralia 6 mm, labelli pars basilaris 7 mm, pars antica 9 mm longa. Disperis netnorosa Rendle in Journ. Bot. 1895 vol. XXXUT, 234, Sctdechter in Bull. Herb. Boissier VI, 950. Trop. Oat-Africa. Kuwenzori. dichte Waider 2300-2700 m (Scott Elliott N. 7914!) 35. Disperis Woodii Bolus. Tuberidiis oblongis obtusis 1 cm longis, caule 5—15 cm alto, foliis 2 suboppo* sitis vel non longe distantibus in basi caulis ovati-oblongis v. ovatis acutis basi vaginantibns et semiamplexieaulibus ad 1,5 cm longis 8—12 mm latis, scapo ceterum nudo uuiiloro raiius billoro, bractea brevi oblonga acuta dimidiuin ovarii bievi pedicellati 5—6 mm longi aequante rarius longiore. Sepa ° dorsali aconitoideo, calcari fere perpendieulari eylindraceo o tuso, galea antice acuta, sepalis lateralibus multo nu “ 011 lanceolatis acutis, sepalis lateralibus multo minoribus lanceo- Wis acutis infra antice lobulatis brevi-sacculatis, sepalo dorsali conglutiuatis oblique trapezoideis Mtice ■ u . guiariter lobulatis, labello a basi medium usque liueaii- ^ apptndice in galea abscoudita medio caruncula retroisa p dita, antice in lobules 2 parallelos plus minus coalitos U bilido *‘) producto; bracbiis rostelli elongatis oblougw ac ^ D taper is Woodit Bolus in Joum. Linn. Soc. XXU ^ tig. 18-22 et Orch. South Afr.l (1896) t. 92\ Schlec/Uer tn ^ Loisaier VI, 950. - Lisp. Mackenii Haro. Thes. Cap. U V * bei lnauda ^Wood N. 127!) Bei burban (Schlechter N. 2943). 36. Disperis aphylla Krzl. a. »P- "-J’S rima; caule omnino aphyllo ad 15 cm alto, catap y 1 in basi, tuberidio oblongo crasso pro plautula sa (1 cm), radicibus crebris, racemo paucitioro (2— h ovati-lanceolatis acutis dimidium ovarii aequanti us. — 851 lateralibus cuneati-obovatis retusis profunde cucullatis, cucullis obtusis le viter antrorsis, sepalo dorsali gal earn haud ita pro- fundam obtusam formante, petalis cam galea arctissime con-, natis irregulariter obovatis minutis, labello sub galea abscon- dito et parieti ejus arete appresso lineari antice dilatato ibi- que infia glandulosi-papilloso apicem versus angustato biapi- culato; rostelli alis latissimis dimidiatis vexillaeformibus infra antice glandulas amplectentibus, antherae loculis valde approxi- niatis parallelis. — Flores minutissimi rubelli (?) sepala et galea 2—2,5 mm longa. Tropiaches West-Afrika. Congo-Staat (Herbier de i’JEtat. a Bru¬ xelles N. 1065!) Die Pflanze iat saprophy tisch; an den Wurzeln hingen die Uberreate verweaeuder Blatter so feat, daaa es umndglich war, dieae ohne Beachadigung der Wurzel abzulbsen. Durch den Bau im Ali- genieinen und dea Labellum im Beaondercn gehSrt die Pflanze in die Mitte zwiachen Disp. Woodii Bolus und Disp. Boluaiaua Scbleehter. Hpecies subdudiae. Disp er is iteicbenbachiana Welw. Tuberidio satis rnagno 2,5 cm longo 1,3 cm diam. (in spec. 1 typico Mus. Kewens.) caule 20 cm alto basi cataphyllo altero per- ^ re vi altero 2 cm longo utroque brevi-acutato vestito, foliis 1 v. 2 inter se valde distantibus, cordatis semiamplexicaulibus dvatis acutis 3—3,5 cm longis ,basi 2 cm latis, lloribus 1—3 subcorymbosis, bracteis omnino foiiaceis ovati-oblongis, flores .a^quantibus v. superantibus, maximo 1,7 cm longo 8 mm lato. »Sepalo dorsali ligulato acuto, sepalis lateralibus oblongis cu- aatis acutis, petalis triangulis calvis, labello cuneato divergenti Wcnui, cruiibns papiliosis, appendice longiscula oblonga car- aosa papulosa. (Rchb. f.) Visperis Rcichcnbachiana Welw. in Flora (1865) Bd. 48 S. 180; wfc in FI. Trop. Afr. VII, 290; Schlechter in Bull. Herb. Boise. VI, 955. Trop. Weet-Atrika, Angola (Welwitsch N. 634!) l>as Original exemplar Welwitsch’s in Kew ist »o d tlr ftig, dass ic b nu r tije Beacbreibung des Aufbaus babe macheu konnen, die der bl bte i 6t aus Reichenbach 1. c. copiert. Das betr. Exemplar bat erne v6 % zerstOrte Blute und 1 Kuospe. P^tiolatia subcordafis oblongia acutis i 852 — phyllo apico racemoso, folio inferiori brevissime petiolato cordato triangulo, folio superiori aequali sessiii, racemo trifloro, bracteis triangulis ovaria pedicellata longe non aequantibus, aepalo impari triangulo cum tepalia anguste liueari-ligulatia in galeam curvam an- gustam coalitis, sepalis inforioribus obtusangulo - rhombeia supra medium angulato-calcaratia, columna ac labello in axi producto, la* belli auriculis spathulatis velutinia curvulia, lamina mediana bene unguiculata oblonga velutina basi superiori] excepta (verosimiliter ancipiti), tabula stigmatica trausversa subreniformi.*' Mihi non visa. „Spaunenboch achlank. Disp. tripetaloidea Lindl. die ich unter- sucht habe, 1st eine viol plumpere Pflauze, bei der die Verbal tuisse der Lippe umgekehrt siud. Die grundstaudigen Theile bilden machtige Lappen, der Spitzenteil ist ganz klein.“ Disperis Humblotii Bchb. f. in Flora LXVUI {1885), 377. Comoren-Inseln (Humblot). Disperis cardata Sw. in Act. Holm. {1800), 218; Lindl. G. et Sp. Orch. {1839), 371\ Schlcchter in Bull. Herb. Boissier VI, 955. Disperis discolor Frapp, in Cordemoy FI. lie Biunion (1895), 254. JJryopeia discolor Thouars Orch. Afr. t. 2; A. Bich. Maur. p. 8. Mauritius Thouars. A. Richard. Authentisches Material dUrfte in Paris zu findeu sein. Disperis guttata Frapp, in Cordemoy lie Reunion {1895), 254} Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 955. Reunion. In umbrosis elevatis prope St Pierre. (Trampon). Pterygodium Sw. Flerygodium Sw. in Kon. Vttensk. Acad. Nya Handl. St0< * h ‘* (1800), 217 t. 3 E; Lindl. G. et Sp. Orch.\ {1839), 366} EntUu Gen. N. 1539 p. 21V, Benth. et Hook. Gen. 1U, 632 ; E/its. *» ***• Prantl Nat. P(l. Fnm. H, 6, 99. — Ommatodium Lindl. G. et bp. B. Schlcchter in Bull. Herb. Boissier VI {1898), p. 802. Sepalum dorsale cum petalis galeam formans, P etala ’ subaequalia, sepala lateralia plerumque divergeniia, la ^ e ^ a simplex basi gynostemii adnatum appendicula polymorpba .P v. extiuctoriilormi v. cucullata) instructum, gynostemium brevi^ mum latius quam altum, stigma transversum, antherae connectivo latissimo membranaeeo coujuncti, rostellum tiaI ^ ae sum dibracbiatum, bracliia quam maxime polymorpba, mass ^ polliuis granulosae, caudiculae breves, glandulae minntae. ^ Herbae babitq Orcbidis, foliosae, pleraeque raultiflorae, o regionia Capensis ituiigenae. 853 - Claris specierum. A. Labellum utrinque alatum (Ommatodium). 1 . Pt. Yolucris Sw. B. “Labellmn utrinque lobulatum. 2. Pt. alatum Sw. C. Labellum exalatum (Eupterygodium). a. Flores resupinati normales (labellum inferum). Labellum minutum lineare, appendix alta cruci- formis. 3. Pt. cruciferum Sond. Labellum minutum ovati-triangulum, appendix cu- cullata in sepalo dorsali occulta. 4 . Pt. acutifolium Lindl. Labellum breve rhombeum, appendix pandurata. 5 . Pt. catholicum Sw. Labellum oblongum minus quam appendix apice hastata. 6. Pt. hastatum Bolus Labellum oblonguw, appendix major apice triden¬ tal 7. Pt. Pentherianum Schlechter Labellum sellaeforme subbilobum, appendix trian- gula patula auricnlata multo major. 8 . Pt. alare Durand et Schinz Labellum bilobum, appendix magna cucullata gyno- stemiiformis. 9. Pt. caffrum Sw. Labellum cuneatum fiabellatum ipsum et petala antice ciliata, appendix supra dilatata. 10 . Pt. magnum Echo. /- P’Flores resupinati fere semper cleistogami, planta ce- terum N. 5 afftnis. Petala et labellum apice ciliata v. lacera. 11 . Pt. Neu digatae Bolus T- Flores non resupinati (labellum snperum). Planta elata (60 cm), labellum parr-urn spatbulatum, appendix multo major pandurata. 12 . Pt. inversum Sw. Planta mediocris (20 cm), labellum oblongum basi papillosum, appendix subsiroilis deflexa ’ 13. Pt. Flanagam Bolus 854 D. Sepala profunde concava transversa, flores igitur latiores quam alti. (Pseudo-Corycium.) Labellum deltoideum utrinque acutangulum, appendix supra bilobula. 14. Pt. rubiginoswn Sond. Labellum et petala flabellata crenulata, appendix pro* funde bicruris. 15. Pt. venosim Lindl. Labellum late reniforme (anchoriforme), appendix con¬ cava a latere visa gynostemiiformis acuta. 16. Pt. carnosum Lindl. L PterygodiumVolueris Sw. Caule(incl.spica) 20— 30 cm alto, folio 1 in basi majore amplexicauli oblongo acuto basi cordato ad 10 cm longo 2 cm lato rarius majore, additis foliis minoribus vaginantibus in scapo 2, supremis bracteiformibus, spica pauci-plui’iflora densiuscula, bracteis lanceolatis acuminatis deflexis satis teneris. Sepalo dorsali oblongo obtuso cum petalis arete conglutinato, lateralibus pa- tentibus leviter concavis oblongis acutis, petalis multo majori- bus flabellatis obtriangularibus margine superiore irregnlariter plicatis orenulatisque, labello late triangulari basi bastato utrinque in disco lamellula triangula aucto, appendice magna, ochreata v. eormicopiodea margine ejus postice oblique reseisso, antice denticulato, antherae loculis connectivo et rostello maximo valde sejunctis antice convergentibus appendicem labelli feie attingentibns, stigmatibus 2 pulvinatis. — Flores flaveoli 1,2 cm longi 8 rom lati. — Sept., Octobri. Pterygodium Volucris Stv. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI (1800), 318; Ker in Joum. Soc. Boy. Inst. Lovd. IX t. 4 fig. 1\ FI. Cap. ( 1833\ 33; Bolus Orch. Cape Penins. 188 et Orch. South Afr. t. 100; Schlechter in Butt. Herb. Boiss. VI (1898), 804. - Ophry^u- cris L. f. Suppl. (1781), 403. — Ophrys triphytta Thunb. Prodr. FI- (1794), 24. — Ommatodium Volucris Lindl. G. et Sp. Orch. {1838), 3bi>. Cap der guten Hoffnung. Sttdweetl. Gebiet. (Bergius! bei Malmesbury (Bachmann N. 214! und 1547!), bei Grnonfl Kl (Bolus. Austr. Afr. N. 4333!), Piquetberg (Schlechter N. 5280!) Die Aufstelluug einer besonderen Gattung fttr dicse hochst qizarre Pflanze war im Jahre 1838 durchaua verstftndlich. »e mlissen wir Swartz's Ansicht wieder anuehmen. Es finden «ch a L Merkmale vou Pterygodium und alle in durchaua typiacber o > — 855 — warn-hes in aelir auffallender Weiae abgeilndcrt, so z. B. der full* hornahnliche Appendix, aber weder dieses noch das enorm verbreitete Connectiv reehtfertigen die Schaffung einer neuen Gattung. 2. Pterygodium alatum Sw. Tuberidiis parvis globosis slipitatis, tota planta 10—15 cm alta, foliis plerisque basilaribus ovatis acuminatis acutisve 2—3 cm longis basin versus g mm ] a |j Sj additis pancis minoribns in scapo, spica pauciflora, bracteis oblongis v. a cutis ovaria subaequantibus 1 r m longis. Sepalo dorsali lanceolato acuto cum petalis ar <*te conglntinato, lateralibus paulo longioribus et magis °va.tis, petalis cuneati-obovatis acutis margine leviter crenulatis, a Ppendice erecta e basi oldonga pandurata infra apicem foveata isril. carina mediana in loculos 2 diviso), carina fere basin «sqne decurrente; stigmate hippocrepico, antherae loculis parvis, celerum generis. — Flores pallide sulfurei, sicci nigri ut tota planta, 6—8 mm diam. labellum circ. 10 mm transversum. — ^Ptembri. Merygodium alafum Sw. in Kongl. Vet. Acad. Handl. XXI {1800), Hoi Kfr in Journ - Sc - Instit - Lond - ( 182 °) *■ 3 fa 2 \ Thunb. FI. Cap. I 24 > Lindl. G. et Sp. Orch. 366 ; Bolus in Orch. Cape Penins. 187 ; Mcchter in Bull. Herb. Boissier VI {1898), 806. _ j . Ca P d ^r guten Hoffnung. Sehr haufig in alien Sammlungen. I ntiere daher nnr einige Sammler. (Ecklon N. 673! Mund! Bergius! ^»bold! Drego N. 1255; herb. norm. Austr. Afr. N. 337! Schlechter " r - 6186! Bachmann N. 1548! und 1549!) 3 * Pterygodium cruciferum Sond. Canle 10— cm alto, f 0 ]|j g j n 2 plus minus approximate lineari- -«nceolatis acutis maximam caulis partem aequantibus ad 12 cm «>ngis l—i f2 cm latis, spica pauciflora (2-5), bracteis satis a gnis subfoliaceis lanceolatis flores subaequantibus ad 2,5 cm ® gls - Sepalo dorsali lanceolato acuto incurvo, sepalis late- rallbus semideflexis ovatis acuminatis leviter concavis, petalis Dla ximis suborbicularibus concavis alarum instar divergentibus . CUm Se Palo dorsali galeam amplam formautibus, labello minuto ’ n t eari angusto, appendice multo majore cruciformi (braebiis Jateralibus paulum ascendentibus), apice leviter excavata (nee- taiuera?); rostelli brachiis horizontalibus apice paulum dilatatis, b Stilus paulum incrassatis aequo modo quam rostelli braebia inter se cohaerentibus. — Flores sulfurei satis magni, sepal* 1,3 cm longa, galea infra 1,7—2 cm diam. — Sept., Octobri. Pterygodium cruciferum Sond. in Linnaea XIX (1847), 109\ Bolus Orch. Cape Penins. 186 t. 22 fig . 18-21', Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI (1898), 808. Cap der guten Hoffnung. Van Kamp’s Pass (Bolus N. 316!) (Bolus N. 4964 und herb. norm. N. 316!). 4. Pterygodium acutifolium Lindl. Caule cum inflorescentia ad 25 cm alto basi foliis 2 l&nceolatis acutis vaginantibus arrectis 5—7 cm longis 1—1,5 cm latis vestito, addito 1 minore in scapo, spica pauciflora (3—8), bracteis oblongis acutis ovaria aequantibus 1,5 cm longis subfoliaceis. Sepalo dorsali lanceolato acuto quarta parte superiore cucul- lato, sepalis lateralibus ovatis excavatis acuminatis, petalis fere subquadratis apicibus juxtapositis in margine interiore cum sepalo dorsali conglutinatis, labello parvo ovato acuto, appendice multo majore ovati-lanceolata cucullata apice m cucullo sepali dorsalis abscondita, infra carina crassa instruct a, antherae locnlis magnis, polliniis cum glandulis postice versis, stigraatibus medio vix unitis, bracliiis rostelli apice glandu as semicelantlbus. — Flores satis magni 2—2,5 cm diam. intense aurei. Novembri, Decembri. Pterygodium acutifolium Lindl. G. et Sp. Orch. (1838). 366 ’**1 Orch. Cape Benins. 195 ; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI (1898), Cap der guten Hoffnung. Im -sUdwostl. Gebiet. Muwepb® 1 ]* (herb. norm. Austro-Afr. Mac Owan und Bolus N. 175!) (Bolus a. (Schlechter N. 93). 5. Pterygodium catholicum Sw. Caule 15^" 30 cm alto, tuberidiis parvis oblongis obtnsis, foliis 2—®^^ longis obtuse acutatis basi vaginantibus distantibus 5 longis 1—2,2 cm latis, addito interdum minore infra sp* spica pauciflora, bracteis lanceolatis acutis flores subeaquanj^ Sepalo dorsali obovato acuto, lateralibus oblique ovatis ^ vatis acutis, petalis fere semiorbicularibus leviter Ji^brevi margine subundulatis sepalo dorsali aequilongis, labe rhombeo obtuso, appendice majore utrinque leviter^ (tere pandurata) antrorsa apice lineis elevatulis 4 >• 857 culatis instructa; gynostemio exacte generis cujus typns species ista. — Flores lutei 1,5 — 1,8 cm diam. — Aug.—Octob. Pterygodium catholicvm Sio. in Kongl. Vetensk. Acad. Handl. XXI WOO), 217; Lindl. O. ct Sp. Orch. 366 ; Bolus Orch. Cape Penins. 184 ; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 813; Ker in Joum.Sc. R. Inst. VI (M9) 1.1 fig . 3 . — Ophrys catholica L. f. Sp. PL ed. 2 {1763) 1344. — Ophrys alaris L. f. Suppl. (1781), 404. Cap der guten Hoffnung. Sfldwestliches Gebiet. Seit der Mittc <*es achtzehnten Jahrhunderts in alien Samrolungen siidafrikanischer Orchideen reichlich vertreten. Die Pflanze ist nach Bolus „very regular in its appearance," im Gegensatz zu andren Arten, welche gelegeiitlich auf Jahre hinaus verschwunden zu sein scheinen, P^btzlich in Menge wieder aufzutreten. Ich citiere nur wenipe Sanunler (Bolus Herb. norm, austr. afr. N. 174! Schlechter N. 1339! Cooper N. 1672 und 1698). Ausserdem (Ecklon! Zeyher! Drfcge!) 6 * Pterygodium hastatnm Bolus. „Herba glabra erecta gracilis 15—30 cm alta facie Pt. cruciferi. Scapus debilis subflexuosus, folia 2, inferum oblanceolatum acutum multinervatum basi angustatum erecto-patens 5—10 cm longum -~~3 cm latum, superum multoties minus, racemns laxe 6 — 8- florus, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria aequantibus, florcs expansi circit. 1,5 cm lati, sepalum impar posticum erectum lanceolatum concavum obtusum, lateralia subconformia acumi¬ nata patentia petala vix excedentia, petala snbqnadrato-rotnn- data concava venosa margine exteriore crenulato, labelhim oblongum basi modice angustatum crenulatum venosum circ. ® nun longum 1,5 mm latum appendiee duplo majore cuneata a Pice hastata carnosa antice sacculis 2 transversis plicatis Praedita, ovarium gracile cum pedicello circ. 1 cm longo.“ — Pe br., Martio. Pt»ygodium venosum Bolus in Joum. Linn. Soc.XXH ( 1889), 177 e - tc xulogr. fig. U \ Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI {1S98), 809. Stldost-Afrika. Oranje-Freietaat (Cooper N. 1090!) (Schlechter 6923, Cooper N. 1090). Barberton (Galpin N. 1256 und Culver N. 87.) Ich habo Herrn Bolus Beschreibung wortlich wiedergegeben, ich keine zu entwerfen im Stande bin, welche die Merkmale e ® Bind stark umgeschlagene liander, aber keine Tasehen oder Sack- chen, welche sich an dem Appendix, befinden. Die Pflanze wachst 111 sehr bedeutenden Hcihen, so auf dem Mont aux Sources 8000 in. 7. Pterygodium Pentherianum Schlechter. „Herba flaccida erecta v, adscendeus glaberrima 10—15 cm alta, caule subflexuoso paueifioro (3—4), foliis tenuibus erecto- patentibus (siccis submembranaceis) lanceolato-oblongis Ian- ceolatisve basi vaginantibus, infimo ad 6 cm longo medio ad 2 cm lato, superioribus sensim minoribus angustioribusque, floribus illis P. caffri Sw. similibus tamen paulo minoribus sulfureis suberectis, bracteis membranaceis lanceolatis acutis ovario subaequilongis, sepalis lateralibus divaricatis submem¬ branaceis oblique ovati-lanceolatis acutis valde concavis 0,8— 0,9 cm longis medio c. 0,5 cm latis, sepalo dorsali suberecto oblongo-lanceolato acnto concavo lateralibus aequilongo, petal is erectis oblique late obovatis obtusis concavis sepalornm longi- tudine supra medium vix 0,6 cm aequantibus, labello deflexo, bilobo 0,5 cm longo, lobis subdivaricatis oblongis vel subqua- dratis margine minute denticulatis 1,3 cm lato; appendice erecta carnosiuscula circiter oblonga apice conspicue tridentata, excavata, marginibus erectis haud incurvis c. 0,4—0,5 cm longa, 0,3—0,4 cm lato, ovario subcylindrico vix 1 cm longo.“ — Mihi non visa. Pterygodium Pentherianum Schlechter in Engl . Bot. Jabrb. *** {1897), 432 et in Bull. Herb. Boiss. VI {1898), 811. .Habitat in Africa australi. In regiono auatro-occidentali aa flumen Bergrivier prope Piquetberg alt. 2000 ped. Sept. 189<- Schlechter N. 3278, Dr. Penther Nach der Beschreibung und Herrn Schlecbter’a Beroerkung i«t die Pflanze durch den Appendix der Lippe mit P. hastatum 0 verwandt, im tjbrigen aber von Pt. caffrum Sw. kaum zu trenn 8. Pterygodium alare Durand et Schinz. 11 ridiis globosis magnitudine pisi, caulibus gracilibus ad 15 c altis leviter flexuosis, foliis plerumque 2 oblongi-lan ceo acutis dissitis 1,5—3,5 cm longis 4—5 mm latis, spica flora (1—3), bracteis ovatis ovaria superantibus. ovatis acutis basi excavatis, intermedio praesertim, P* ^ magnis alarum instar divergentibus seraiorbicularibus, in margine externo fere recto, petalis vexillum fere qu gulum formantibus, labello minuto sellaeformi bilobo a triangulo, appendice nuilto majore biauriculata postice m Cfessum triangularem utrinque canaliculatum reflexum produeta, stigmatibns 2 sejnnctis. — Flores pallide flavi, sepala petalaque 7 mm longa, petala 5 mm lata, flos expansus fere 1 cm diam. - Sept., Octobri. rtcrygodium nlare Durand et Schinz Consp. FI. Afr. V, 116 (non *. mutat.). - Tterygodium platypctalum Lindl. G. et Sp. Orch. 366; Bolus Orch. Cape Benins . 184 et Orch. South Afr. I t. 48] Schlechter in Bull krb. Boissier VI (1898), 807. — Pterygod. catholicum var. minor Thunb. »n sched. - Arethusa alaris Thunb. Prodr. PI. Cap. (1794), 3. Cap der guten Hoffnung. Slldwestl. Gebiet. (Zeyher N. 3944. JJrege N.8280! Bolus! Bachmann N. 772!) (Herb. norm. leg. Farnhara 1379!) (Schlechter N. 1153 und 5473!) (Dr&ge N. 1881!) Bei keiner Art ist das Missverh<niss zwischen dem Labellum J nd seinem Appendix so weit getrieben wie bei dieser. - Die Andenmg des Namens ist unvermeidlich, wla aus Durand und Schinz er\ orgeht. Diese Pflanze hier ist die Arethusa alaris Thunbergs, TT " icht ‘Be Ophrys alaris L. f. t denn diese letztere ist Pteryg. ^ elicum Sw. Gleichklange wie alatura und alare sind zu vermeiden, ern Gs sich um Schaffung neuer Speciesnaraen handelt, bei der ichtigstellung alterer Namen wird man sie in den Kauf nehmen niQssen. 9. Pterygod in m caff rum. Sw. Canle cum in- fl °rescentia ad 25 cm alto basi folioso, foliis sub anthesi T trumque plus minus destructis oblongis acutis ad 5 cm longis cm latis, additis squamis paitcis in scapo, spica pauci- Pjhriflora, bracteis lanceolatis acutis nervosis ovaria involven- tibus et paulum superantibus. Sepalo dorsali lanceolato a Details libero, lateralibus aequalibus paulum longioribus acutis, P^talis flabellatis basi concavis toto circuitu suborbicularibus Margine repandis, labello latissimo bilobo, lobis cuneatis supra re clilineis antice rotundatis, appendice magna profunde cucullata apice incurva infra medium carinata (tota gynostemiiformi), bracbiis rostelli leviter ascendentibus, antberae loculis cum a Ppendice labeili (postice) cohaerentibus; stigmate triaugulo more generis utrinque in pulvinar stigmatosum iucrassato, ^bhectivo gynostemii lato obtuse triangulo medio linea in- Cra »sata instrncto. — Flores intense lutei, 1,5—2 cm diam. " Septembri—Decembri. Pterygodium caffrum Sw. in Kongl. Vet Acad. Stockh. Bandl. XX USOO), 218 ; Thunb. FI. Cap. (1823), 23; Bolus Orch. Cape Teams. geo 163 t. 22 fig 22 ; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI [1898), 812. - Ophry* caffra Tkunb. Pro dr. PI. Can. (1791), 2. Cap der guten Hoffnung. SQdwestl. Gebiet. (Zeyher N. 894 n * Drege N. 1154) Fuss des Tafelberges, Ostseite (Bolus in herb, norm* AuBtro-Afr. N. 176! und 3936! Ausserdem (Bergiua! Mund! Bachmann N. 213! Schlechter N. 5341! N. 1556!) 10. Pterygodium magnum Rchb. f. Radicibus crassis villosis apice fusiformibus incrassatis, caule valido 70— 130 cm alto basi fere 2 cm diam. folioso, foliis ad 8 magnis oblongis ellipticisve acutis spicam attingentibus, spica satis magna ad 25 cm longa multiflora densiflora, bracteis lar- ceolatis flores superantibus acuminatis rectangulariter diver- gentibus ad 3 cm longis. Sepalo dorsali oblongo acuto. latera- libus subobliquis latioribus excavatis ovatis acutis, petalis latissimis fere orbicularibus antice rotundatis ciHatis, labelio cuneato flabellato margine antice ciliato, appendice magna complicata supra dilatata cucullata, linea mediana intus pro 51 ' liente postice carinam formante instructo supra utrinque m lobum obtusum aucto, stigmatibus more generis incrassatis postice ligamento quodam rostello parallelo et subsimili con junctis, caudiculis et glandulis antrorsis. — Flores virides ru n cm diam. appendix labelli 7 altus, sepala fere 7 cm longa, petala aequilonga 8 mm lata. — Febru • Pterygodium magnum Rchb. f. in Flora 50 (1867) 117 pcrfccta); Bolus in Jonrn. Linn. Soc. XXII, 75; Schlechter tn BuU. a Boissier VI (1898), 817. . 600 m Stid-Afrika. SttdOstliches Gebiet. Natal; Grahamstown in HOhe (Glass in herb. Austr.-Afr. N. 1537!) Lynedoch (Natal Herb. leg. Wood N. 1014!). Ausserdem Kagaberg in 1600 m 1“ f ' Ost Griqualand auf Mt. Currie in 1700 m Hohe (Mrs. Brownlee). ^ ohne genaueren Stadtort (Wood N. 909, Cooper N. 3621, Mrs. Die Pflanze soli bis 5 Fuss Hbhe erreichen. — Die bach’sche Diagnose ist so gut wie wertlos. 11. Pterygodium Newdigatae spitbamea (15—20 cm alto) paucifoliato, folns i & lanceolatis basi vaginantibus 4 cm longis 5 mm latis, pauciflora (1—3). Distiguendae sunt formae 2. . A. Forma normalis. „Sepala ovato-lanceolata acum ^ concava circ. X—2 cm longa, lateralia patentia, dorsae e 861 — petala subrhomboidea concava apice lacerafa roargine anteriore basiu versus sinuato-inciso, labello recurvo-deflexo oblongo &cuto apice lacerato 3—4 mm longo, appendice erecta obionga carnosa crassiuscula apice incurva excavata (illis Pt. catholici acutifolii persimili), stigmatibus 2, ovario clavato.“ B. Forma cleistogama. Habitu paulo major, spica ple- nimque piuriflora, perianthio ornuino clauso,, sepalis petaiis labello ovatis acuminatis basi exeavatis, gynostemio plerumque tetrabracbiato, brachiis vario modo tortis stigmatiferis vel Dun » ant bera plerumque nulla, si ad simt binis brachiis appositis, sligmate 2 v. 1 papillosis vel non, ovariis semper incrassatis seminibus scatentibus. Pttrygodium Newdigatae Bolus Orch. South Afr. I t. 99; Schlechter Herb. Boissier VI (1898), 814. - Hue lUrygod. cleistogamum Schlechter l c. 816 . Cap der guten Hoffnung. ^Forest Hall bei Plettenberg Bay, die normals Form (Miss NewdigateN. 164 herb. Bolus); bei Knysma nur 16 clei stogame Form (Schlechter N. 69C8!) Bei Grahametown eben- W 8 die cleistogame Form (Glass N. 479)., *uf u* 1 mUS8 bek . euneD > da38 “ eine eigenon Untersuchungen wenig ^rVerfUgung standen, im Inneren von Iusecten c 1 hatte aber in Kew Gelegenheit, die gesammte !: nongen zu sehen, welche Herr Bolus an Ort und Stc ‘uten aufgenommen hatte und welcbe er mir ne P T* n zum Vergleich gab. Von diesen Zeichnuugen d,e ob en citierte Tafel gebracht wordeu und nur d 16 zahlreiehen Obergangaformeu fehlen, es hatten paar Tafeln gefiillt. Ich kann daraufbin die ®Uf*ntUmlichen Pflanze als einer cleistogame Form dm o*Mreifeln. Die sehr viel seltenere normals Form e * ner verktimmerten Pt. catholicum. Dass di »ner Pfl anze 8e lten, die abnorme dagegen die bei l8 S kommt auch sonst vor. 12. Pterygodium inversum Sw. Caule valido f °lioso ad 60 cm alto, foliis subdistichis ad 6 lanceolatis acu* jDinatis 6 bis 10 cm longis ad 3 cm latis, superioribus caulem , e omnino vestientibus in bracteas subsimiles decrescentibus, 6 P ic * dtmsa cylindracea multiflora ad 20 cm longa, bracteis ^ 862 — lanceolatis acuminatis ovaria aequantibus. Sepalis ovati-lan- ceolatis acuminatis. lateralibus basi paulum latioribns ibique concayis extus bene rotundatis (angulo interno apicali fere recto) „inversis -oblongis", labello supero parvo* spathulato antice rotundato apice deflexo, appendice multo majore pandurata antice biloba ascendente basi leviter concava; rostello et stigmate bippocrepicis. — Sepalis petalisque 8 mm longis, pe- talis 6 mm latis, labello 4 mm, appendice 6 mm longa, flores viridi-lutei subclausi, ovarium rostratum valde tortum. Sep* temb.—Novembri. Pterygodium inversum Sw. in Kongl. Vet. Acad. Eandl. XXI (1800), 218; Ker in Joum. Hoy. Sc. Instit. London (1820) t. i fig. 1\ Tkunb. FI. Cap. (1823), 24; Bindley G. et Sp. flrch. 387 ; Bolus Orch. South Air. I. t. 97; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI (1898), 8o5. Cap tier guten Hoffnung. SUdwestl. Gebiet. (Leibold! Ecklou uud Zeyher! Dr&ge, Bolus N. 4335!) (Schlechter N. 4959!) Die meisten Exemplare sind bis jetzt auf dera Piquetberg gesammelt. Durch die nicht resupinierten Bliiten von alien anderen, aowobl Pterygodium wie Corycium-Arten vollig versehieden und streng genommen keiner von beiden Gattungen ahnlich. Es geht tro * e 13. Pterygodium Flanagani Bolus. Caule ad 20 cm alto dense foliato, foliis ovatis acuminatis sese tegen tibus spicam attingentibus ad 8 cm longis 2 cm latis supra fuscis, spica cylindracea densiflora multiflora, bracteis latiasin^ ovatis acutis venosis teneris flores superantibus et fere omnii^ amplectentibus. Sepalo dorsali ovato obtuso, sepalis 1* bus basi counatis ovati-oblongis obtuse acutatis subfa °Vj petalis ovatis falcatis deflexis, labello simplice ligulato o ^ basi appendice ipsi simili sed breviore fere orbiculari ^ nstru ^ et paulo ante tuberculis qnibusdam et zona velutina; g) u stemio mibi non viso. — Decernbri. q hiecMer Pterygod. Flanagani Bolus South Afric. Orch. L t. 98, ' in Bull. Herb. Boissier VI (1898), 854. n i0 Cap der guten Hoffnung. SUdwestl. Gebiet. Brought 1940 m HOhe (Flanagan N. 1639! herb. Bolus und Kewens.J ^ Die Art ist durch das bOchst merkwttrdige Labellum ™ m pjge andreu ausgezeichnet und nicht zu verkenneu. Das einzige im Royal Herbarium zu Kew ist fast verblliht. 14. Pterygodium rubiginosum Sond. Caule stiiclo ad 25 cm alto folioso, foliis parvis linearibus 1,5—3 cm longis vix 3 mm latis, spica pauci-pluriflora satis densa, brac- teis late lanceolatis acutis ovaria aequantibus. Sepalis ovatis acutis, lateralibus plus duplo latioribus, petalis toto circuitu triangulis toto margine irregulariter erosulis, labelio deltoideo utrinque aeutangulo antice obtusangulo v. rectaugulo, appendice carnosa elata supra bilobula instructo autice excavato, antherae loculis valde segregatis infra utrinque sinu v. ostio minuto instructis, quibus caudiculae polliniorum sustinentur. Sepala 5 mm longa, labellum aequilongum et latum, petal a vix breviora, totum perigonium plus minus rubiginosum. — Nov.—Januano. Pterygodium rubiginosum Sond. ex Drege in Linnaea XX (1847), 220 (women), Bolus in Journ. Linn. Soe. XX ( 1884 ), 486 et in Orch, South. Afr. It. 50; Schlechter in Bull. Herb. Boissiel VI (1898), 820. Cap der guten Hoffnung. Stidwestl. Region. Caledon-Distnct (Zeyher N. 8946!) Stellenbosch (Dr. Marloth) Berge beim Tulbagh- Waeserfall (Guthrie), Constantia-Berg (Bodkin N. 7048 in herb. Bolus). 15. Pterygodium venosum Lindl. Radicibus crassis tuberidia aemulantibus, caule dense folioso ad 20 cm alto, foliis lanceolatis v. (superioribus) lineari-lanceolatis acu- minatis 2—4 cm longis 3—4 mm latis, spica satis longa interdum dimidium totius plantae aequante multiflora densius- cula, bracteis lanceolatis ovaria 1,5 cm longa aequantibus. Sepalo dorsali ovato, lateralibus ellipticis v. suborbiculanbus, omnibus concavis et obtusis, petalis obtriangulis v. subrhom flabellatis margine superiore crenulatis quam sepala up o latioribus, labelio fere orbiculari (rectius */* circuli effieiente) flabellifoi mi margine crenulato basi tuberculo subulato concavo instructo, appendice labelli erecta a basi fere bipartita, par- titiouibus aures arrectos v. cornua similantibus, g> nos mio Wiobo, antherae loculis in margine exteriore utrinque o tauii Mlaefoimis positis erectis, glandulis polUuiorum supens, stig- Matibus 2. — Flores 1 cm diam, sepala vindia pnrpur suffnsa, petala rosea, labellum pallidi-viride v. album rose^ striatum, tuberculus smaragdinus, appendix albidus, an fusca. — Octob., Novemb. 864 Pterygodium venosum Lindl. G. el Sp. Orch. (1839), 367; Harvey Thee. Cap. I, 59 t. 94; Bolus Orch. South. Afr. I t. 49. — Ceratandra venosa Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI (1898), 906. Cap der guten Hoffnung. Sttdwestl. Region. Winterhoek in 1000 m. Hohe. (Dr. Pappe), Viiliersdorp (Bolus N. 6281!) am Tulbagh- XVasaerfall (Guthrie). In lebendem Zustand jedenfalls die hUbscheste Pterygodium-Art, in unseren Herbarien leidcr die seltenste von alien. Von den beiden eitierten Abbildungen ist die von Bolus bei wcitem die beste. Dio von Harvey giebt jedoch eine gute Vorsteilung vom allgemeinen Aussehen und enthalt alle charakteriatischen Kinzelheiten. Wenn man, wie Herr Schlechter dies gethan hat, die Pflanze zu Ceratandra stellen will, so muss man logischerweiae auch Ceratandra iu toto zu Pterygodium einziehen und aua den geaammten biaherigen Corycieen eine einzige Gattung bilden, nkmlich Pterygodium. 16. Pterygodium ear nosum Lindl. Caule fere lignoso valido 15—35 cm alto supra saepius subflexuoso sparsim foliato, foliis 4 (rarius 5—6) dissitis arrectis laneeolatis acumi- natis, supremis bracteiformibus 5—10 cm longis 1 cm latis, spica densa cyliudracea multiflora 5—10 cm longa, bracteis oblongis acutis quam flores paulo brevioribus. Sepalo dorsal ovato acuto, lateralibus ovati-oblongis fere semiorbicularibus paulo latioribus ascendentibus, petalis concavis rotundatis, a bello spathulato reniformi v. lunato postice utrinque acu antice emarginato (si mavis ancboriformi), appendice ga ea profunde concava antice acuta fere formam gynostemii Vandeae cujusdam typicae referente; connectivo inter antherae locu ^ magnos tenui, stigmate subsimili utrinque in pulvinaria pi opr stigmotosa incrassato, dorso gynostemii praesertim inter ros ^ lum et stigmata minute papilloso. — Piores pallide s. pupurei sicci nigri (exceptis antheris) ut tota planta, diam. sepala 6 mm longa. — Nov.—Januario. Pterygodium car nosum Lindl. G. et Sp. Orch. (1939), 367; Orch. Cape Penins. 189 t. 12 ; Schlechter in Bull. Herb. Hois (1898), 818. 8950) Cap der guten Hoffnung. Sttdwestlichea Gebiet. g er b. Muizenberg und dort meist haufig (Bolus N. 3339! u»d 46 ^ u0 j norm. Austro-Afr. N. 182!) Tafelberg (Mund! Schlechter V, K. 6953). — 865 — Ceratandra Ecklon. Ceratandra Ecklon ex Lindl. Gen. et Sp. 363 ; Bauer Illustr. Gen. 0rch - 16; Benth. et Hook. Gen. HI, 534; Pfitzer in Engl. Prantl Nat. P fl' U, T. 6 , 99; Schlechter in Bull. Herb. Boiss. VI (1898) 857 ff. Sepalum dorsale cum petalis subaequalibus in galeam anticum v. posticum connatum, sepala lateralia libera patentia Plana, labellum manifeste unguicnlatum, lamina transversa paulum infra apicem gynostemio affixum appendice instructum v - inappendiculatum, gynostemium breve, rostelli brachia elon- gata plerumque erecta canaliculata v. plus minus plana, stigma s «b rostello absconditum plus minus bipartitum, anthera re- supinata clinandrio arete affixa, caudiculae plerumque erectae longiusculae, glandulae nudae. — Herbae terrestres radicibus Plus minus fusiformibus praeditae foliosae, folia plerumque linearia, spicae densae multiflorae. — Species omnes Capenses. Die Gattung ist gut characterisiert durch die teilweiae Ver- 8c bmelzung der Petalen uud des oberen Sepalums zu einem Helm durch die starker entwickelte Lippe, welche deutlich genagelt ist und Pei welcher der Appendix eine weit nebensachlichere Auabildung erfahren hat, als bei Corycium und Pterygodium, drittens durch die ^eringere Breite des Roatellums, welches hier nie die ganze Breite Uer BlQte einnimmt. — Die Gattung umfasst jetzt 7 sicher bekanute Arteu gegen 6, welche meist von Lindley (schon 1838) beschrieben * 0rden sind. Ich habe die Einteiluug und Iteihenfolge Lindley’s beibehalten, doch hielt ich es fttr natOrlicher, bei der Aufstellung der Clavis Specierum denjenigen Teil der BlUte zu berQcksichtigen, belcher stets in erster Linie uutersucht wird, d. h. das Labellum. Clavis specierum. A * ^ttceratondra Lindl. G. et Sp. Orch. 364 , Schlechter l c. 658 «, 907 . Stigmatis brachia angusta distantia omnino ferri equini forma. (Hippopodium Harvey.) I. Labellum ap pen die ula turn. Appendix labelli manifesta subquadrata denticulata. 1. Cer. atrata Dur. et Schin? Appendix labelli longe unguiculati superficialis denti- culata. 2. C'er. aunculata Lindl. — 866 — II. Labellum non appendiculatum. Labellum subrotundum manifeste unguiculatum utrinqae rotundatum. 3. Cer. ylobosa Lindl Labellum breviter unguiculatum rhombeum utrinque acut- angulum. (Flores paulo minores quam in praecedente.) 4. Cer. par viflora Lindl Labellum cordatum subrotundum fere sessile. (Flores 1,3 cm diam. aurei.) 5. Cer. grandiflona Lindl. B . Evota Lindl. G. et Sp. Orch. 365 ; Schlechter l. c. 858. Stigmatis brachia dilatata conniventia galeae speciem formantia. (Galota Harvey Ms.) Labellum brevissime unguiculatum, appendix crassa supra in iamellulas 2 retrorsas producta. 6. Cer. Harvey ana Lindl. Labellum obovatum cochleatum antice crenulatum, ap* pendicis bifidae brachia linearia. 7. Cer. bicolor Sond. 1. Cera t and r a at rata Durand et Sehinz. Caule 20—40 cm alto firmo supra leviter tlexuoso polypbyllo, foliis linearibus 2—5 cm longis supra decreseentibus, spica densi- floia pluri— multiflora densiflora, bracteis e basi bene latioie angustatis attenuates flores subaequantibus ipsis et foliissupe- rioribus margine ciliatis. Sepalo dorsali lanceolato acuto ( ton petalis falcatis concavis acutis in galeam conglutinato, sepali> lateralibus deflexis ovati-oblongis concavis acutis quam P etAa paulum majoribus, labello unguiculato, lamina renirormi v. \ funde hastata acuta, appendice pedicellata oblouga obtusa subquadrata laminae labelli fere aequilonga, disco microscope® papilloso; bracbiis s cornubus rosteili erectis parallels, ant ie rae loculis illis antepositis, stigmate inter cornua pulvina o crasso. — Sepala pallide lutea, petala labellum et brac J* rosteili intense lutea, flores 2,2 cm alti, sepala laterals longiora quam dorsale 1 cm lougum, labellum 5 mm long et latum. — Septemb. —Januario. 3 __ Ceratandra atrata Durand et Sehinz Consp. FI. Af r - V * ' - n Ophrys atrata L. Mant. PI (1767k 121. - Pterygodium atratum ^ Kongl. Vetensk. Acad Uandl. XXI (1800), 218; Thunb. Ft. Cap. h 867 - Cent, chloroleuca Eckl. ex Lindl. G. et Sp. Orch. (1838) 364 ; Bauer Illustr. Orch. pi. 1.16 ; Bolus Orch. Cape Benins. 193 ; Schleckter in Bull. Serb. Boissier VI, 907. Cap der guten Hoffnung. Sildwestl. Gebiet. Ich citiere nur Swartland (Ludwig! Zeyher! Leibold! Bergius! Drege N. 1241a!) (Bolus in Austr. Afr. N. 4546! Schlecbter N. 1727 und 5707!) bei Knysma (Newdigate N. 1651!) Sehr oft gesammelt. per Name „atrata“ muss nach den Gesetzen der Prioritat wie- der eingefQhrt werden, so nichtssagend er ist. 2. Ceratandra auriculata Lindl. Scapo leviter flexuoso polyphyllo ad 40 cm alto, foliis linearibus ciliatis ad 8 cm longis ad 1,5 mm latis, supremis multo brevioribus, ►"Pica densa subcapitata multiflora. Sepalo dorsali lanceolato obtuso, lateralibus oblique ovatis oblongis basi concavis ibique postice appendice quasi auriculiformi praeditis, petalis semi- cordatis ovatis concavis cum sepalo dorsali leviter cohaerenti- bus > la-bello longe unguiculato, unguiculo duplo longiore quam lamina lunulata s. reniformis, lobulis utrinque rotundatis posti- cis obtusis, callo in disco parvo superficialiter denticulato; br-achiis rostelli mediocribus leviter arcuatis brevioribus quam ^ynostemii pars inferior. ~ tala 2 sepala 1 cm longa, la Novembri. Ceratandra auriculata Lit atrai <* Schlechter non Schinz ct Bcrb Boissier VI, 9ff7. Cap der guten Hoffnun, (Schlechter N. 6790! C. grandi] bleiben noch folgende Abweichi *®>Uichen Sepalen haben hi Flos major quam C. atrati, pe- llum 6 mm longum 9 mm latum. 6900), Montague Paas iched.) ait C. strata Durand et iungen der Bltite ausaer ungen beatehen: 1. Die ch eutwickelten Zipfel l am Grunde ausgeaprocheu halbberzformig. 6. Der Nagel > iat doppelt so lang und der Callus ist bedeutend kleiner atrata. 3. Ceratandra globosa Lindl. Tuberidiis oblongis ^iformibus v. radiciformibus longis villosis, caule 30 cm alto v * imo altiore firmo basi ipsa loliis numerosis linearibus ad — 868 — 3 cm longis vestito supra folioso, foliis omnibus 5 cm longis rarius longioribus tenuibus siccis nigris ut tota planta, spica densa globosa capitata v. oblonga multiflora densiflora, bracteis omnino foliaceis quam flores paulo brevioribus. Sepalo dorsali oblongo lanceolato acuto, lateralibus longioribus ceterum aequalibus subfalcatis, petalis e basi cuneata ampliatis oblique ovatis cre- nnlatis erectis apice obtusis, labello brevi-unguiculato cordate fere spathulato antice utrinque obtuso inappendiculato, rostelli brachiis erectis basi tuberculo instructis. — Flores minuti, sepala 6 mm longa fusci-rubra, petala et labellum alba 5 mm longa. Ccratandra globosa Lindl. Orch. 364 (1838); Bolus Orth. Cape- Benins. 192. Capland. Tafelberg (Drege N. 1248! Bolus Austro-Afr. N. 4565 Burchell N. 7336. Schlechter). 4; Ceratandra parviflora Lindl. Caulibus ad 20 cm altis, basi foliis numerosis quam caulina brevioribus vestitis, foliis caulinis e basi triangula angustatis omnibus anguste linearibus margine ciliatis, bracteis augustis subu a 1* ciliatis, spica capitata pauci-pluriflora. Sepalo dorsali oblongi lanceolato acuto, lateralibus paulo longioribus acutiusc petalis e basi cuneata oblique ovatis antice margine extei lore repandis, labello e basi brevi cuneata subito dilatato. amm basi subcordata transverse oblonga lobulis postice acutangu h disco inappendiculato, rostelli brachiis hippocrepiformibus 3.® pais integra gynostemii brevioribus. — Flores paulo mmor quam illi C. globosae Lindl. Ceratandra parviflora Lindl. G. et Sp. Orch. (1838), 364, Orch. Cape Penins. 192. iu8 Cap der guten Hoffnung. (Burchell N. 560, 662, 7336; Berg und Mundt!) nie Blaten Bind durchaus nicht beso sind 1. die kurzen Rostellararme nicht ganz richtig M rhombisch“ g lich genagelten am Gruude keil Stengels besonders haufig und m lissglUckten Speciesnam • ers winzig. Die Uifferen*p«»» 2. das quer oblonga vo» l>“ ' 869 — 5. Ceratandra grandiflora Lindl. Caule 15— 25 cm alto polyphyllo, foliis margine pilosis linearibus basi multo latioribus ad 4 cm longis 1 mm latis in bracteas decres- centibus, spiea subcapitata v. breviter cylindracea pluii—multi¬ flora, bracteis angustis ovaria aequantibus ut folia margine pilosis. Sepalo dorsali ianceolato obtnso, lateralibus deflexis ova- tis acutis non appendice auriculiformi instructs, petalis semi- cordati-ovatis acutis, labello brevi-unguiculato fere semiorbi- culari basi cordato. disco nudo appendice omnino destituto: brachiis rostelli brevibus distantibus parallels parti basilaii ^ynostemii subaequilongis. — Flores satis magni, sepala et petala l cm longa, labellum 6 mm latum 5 mm longum. Ceratandra grandiflora Lindl. G. et Sp. Orch. 364; A. E- Brown in Gard. Chron. 1885, II, 136; ScMechter in Bull. Herb. Boissier VI, 909. Cap der guten Hoffnung. (Drdge N. 8282!) Es hat auch diese Art, wie fast alle Arten von Ceratandra, einen ungeschickt gewahlten Speciesnamen erhalten, denn die Bldten aind keineswegs so gross, um den Beinamen „grandiflora" ,Qr u ns zu rechtfertigen; zu Lindley’s Zeiten mochte es angehen. Dle Lippe hat keine 8pur eines Anhfingsela und es stimmen auch alle anderen Merkmale des Exemplares von Drfcge, welches im Berl. Bot. Museum unter der Bezeichnung C. grandiflora liegt, gut mit Undley’s leider sehr kurzer Beschreibung Uberein. Die Bltite hat e in „labellum nudum“, aber die Mittellinie dieses Organes ist merk- [jch dicker als die Umgebung. Die Lippe ist kurz und ausserorde.it- bch hochgewachsen, die Seitenarme des Rostellum sind kaum so an S als der Basalteil der Saule. 6. Ceratandra Harveyana Lindl. Caule debili a d 14 cm alto, foliis quibusdam in basi linearibus ad 3 cm longis 1—2 mm latis et perpaucis minoribus in scapo, spica Pauciflora (2—8) rarius pluriflora, bracteis ovatis acutis 7* ovarii aequantibus. Sepalo dorsali Ianceolato obtugo, lateralibus ovati-oblongis concavis obtusis rectangulariter divergentibus, petalis unguiculatis obovatis margine extenore erenulatis, la- bello brevi-unguiculato profunde reniformi concavo antice medio bilobulo, appendice lata crassa carnosa laminam in lamina (labelli) efficiente postice in processus 2 multo majores peta- loideos (non carnosos) incurvos falcatos aucto; antherae loculis m&ximis brachiis rostelli divergentibus affixis, stigmatibus 2 — 870 — approximates parvis. — Flores illis Cerat. bicoloris Limit aequimagni 1,5—2 cm diam lutei, 1 labellum intensius coloration* — Nov., Decembri. Ceratandra Harveydna Lindt G et Sp. Orch. (1838), 365; Bolus Orch. Cape Penins. et in Hookers Icon. PI. (1889), XIX t. 1810 ; Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 90S. Cap der guten Hoffnung. Tafelberg in 2200 m H6he (Bolus in Austr.-Afr. N. 4648|! Zeyher, Harvey.) Den Lindley’schen Ausdruck „eagittatus“ flir die Form dea La- belluin kann ich nicht verstehen, dies Organ ist nach meiner Unter auchung auffallig breit nierenformig mit fast sichelformig nacli iunen gekrttmmten Seitenzipfeln. 7. Ceratandra bicolor Sonder. Canle subflexuoso ad 20 v. 22 cm alto basi dense folioso, foliis brevibus supra sparsim folioso, foliis basilaribus linearibus 1—2 cm longis, caulinis e basi seroiamplectente triangula sensim acuminatis, superioribus basi latioribus, brevioribus in bracteas transientibus, maximis ad 3 cm longis, spica pauci-plurifiora laxiflora, bracteis late ovati-triangulis acutis quam ovaria semper brevioribus. Sepalo dorsali oblongi-lanceolato acuto, sepalis lateralibus paulo longioribus subaequalibus, petalis cuneati-obovatis antice retusis margine crenulatis, labello cochleato margine crenulato obovato antice bilobo, lobis erectis ovatis, lobis 2 falcatis an- trorsis erectis in basi labelli, appendice labelli in medio disco plana tuberculosa antice denticulata, brachiis rostelli maximis. — Flores magni speciosi, sepala 1 cm longa, petala 1,2 cm. labellum 8 mm longum 6 mm (vi expansum) latum, sepaa viridia apicibus rufa, petala et labellum lutea. Ceratandra bicolor Sonder ex Dr'ege in Linnaea XX (18i~)i ’ Bolus in Orch. Cape Penins. 190 t. 21. - Cerat. Harveyana Sonder (no Lindl.) in Linnaea XIX l. c.; Schlechter in Bull Herb. Boiss. VI, be^ Cap der guten Hoffnung. (Bolus N. 4564! Bolus und Mac u N. 340! Zeyher N. 1674). Species dubiae affinitatis. Ceratandra affinisSond. „Foliis radicalibus linear^ involutis, caulibus basi latioribus, spica oblonga, bracteis ova sepalis ovato-oblongis obtusis, petalis cuneatis latere exterio rotundatis unguiculatis margine crispatis, labello hastato acu appendice subquadrato acuto, carnoso, rostelli alis ovatis. — 871 Ceratandra afflnis Sond. in Linnaea XIX (1847), 108 = Rchb. f. in Walpers Ann. 804. Cap der guten Hoffnung. Hexriviera (Worcester). .Caulis 4—6 pollicaris (10—13). Spica oblonga subdensa 10—12-flora.- - Non vidi. 1st doch wohl kaum etwas anderes ala Cerat. Harveyaua Lindl. Corycium Sw. Corycium Sw. in Vet. Acad. Nya Hvndl. Stockh. XXI (1800) 220 L 'ndl. G. et Sp. Orch. 368 ; Benth. et Hook. Gen. Ill, 633 ; Pfizer in Lngl. Prantl Nat. Pflans. Fam. U Abt. 6, 99. - Pterygodii sectio ScJdechter in Bull Herb. Boissier VI (1898), 803. Sepalum dorsale liberum, sepala lateralia plerumque in phylhim apice bilobum coalita, petala majora alarum iustar tlivergentia excavata, labellum infra ipsam ioveam stigmaticam affixum appendice magno simplice v. bipartite polymorpho iiistructum, antherae loculi approximati v. rostello interposito sejuncti, eonnectivum saepius latissimum cum rostelli trilobo intermedio plus minus coalitum, lobi rostelli laterales angusti. ^landulae nudae, fovea stigmatica angusta trausversa inter basin labelli et rostellum. — Herbae terrestres foliosae tube- ridia testiculata, flores numerosissimi coaetanei in spicam den- sissimam cylindraceam dispositi. — Capenses. I>le Gattung Corycium Sw. ist eine der best begrenzter gesa ®ten Ophyrdeen. Zweifel ttber die Zugehdrigkeit tier emzt Artp " haben wohl nie bestanden. Die wenigen Synonyma, w< der Vollstandigkeit halber erwahnt werden mUssen, datieren au ® der Zeit vor O. Swartz’s grundlegender Arbeit, oder aus : J'eueeter Zeit. Die Vereinigung rait Pterygodium, wie sie R Schlechter im Bulletin de l’Herbier Boissier Bd. VI. vorgenon hat , ist nicht empfehlenswert, da Corycium ale eine selbst&n Tribus in Pterygodium aufgenommen ist. Derartige Vereimgui and Schiebungen besagen nichts, was man nicht langst gew batte und verwirren unnUtzerweise die Nomenclatur. Die n ^eziehungen zwischen beiden Gattungen kannte bereits O » Und ausgezeichnetes Material stand schon Lindley ™ Geb ° t *' w U8sten ganz genau, was sie thaten, als sie die beiden *ufctellten resp. aufrecht erhielten. Uber Dinge, wie di< v erhaitnisse der Lippe, welche bei beiden Gattungen ‘dentinch ist, vermag ich mich nicht hinwegzusetzen un R erkmal hin, halte ich beide Gattungen getronnt n Gattungen e Insertions- keineaweg* id auf diesea 872 Cl avis speciertim. A. Petala profimde sacculata, postice prominentia. Folia margine crispa. 1. C. crispum Sw. Folia plana. 2. C, orobanchoides Sw. B. Petala concava postice non prominentia. Labellum obovatum, appendix late clypeata, petalorum orificium angustum. 3. C. bicolorum Sw. Labellum obcordatum, appendix angusta, petala ample excavata. 4. C. excisum Lindl. Labellum lignlatum, e basi angusta dilatatum triloba- lum, lobi lateral es falcatuli, flores sicci brunnei. 5. C. tricuspidatum Bolus Labellum lineare antice dilatatum bilobum, flores sicci nigri ut tota planta. 6. C. nigrescens Sond. Labellum lineare minutum, appendix multo major late spathulata emarginata. 7. C. microglossim Lindl Labellum lanceolatum, appendix obovata. 8. C. bifidum Bond. 1. Corycium crispum Sw. Caule valido 15- 35 cm alto distiche folioso, foliis e basi amplexicanli trian gulis acuminatis toto margine crispis erectis 7—12 cm longis 1—2 cm latis basi lamina latioribus, spica laxa aut plus minu> densa nec tamen ita densa ut in plerisque speciebus, b ,ac teis inferioribus subfoliaceis crispulis quam flores jongioribus. Sepalo dorsali anguste oblongo cum petalis amplissime sacca is obtusis in galeam arete conglutinato, sepalis lateralibus phyllum obovatum profunde bipartitum utrinque acutum con natis, labello brevi unguiculato obcardato antice leviter ema^ ginato utrinque obtuso, appendice utrinque in laminam ap*- helicoideam obovatam antice retusam evoluto; rostello u i que dilatato, stigmate utroque fere globoso, antherae oc^ pro flore minutis. Flores vivi flavi, sicci nigri, ut tota plan > fere 1 cm diam. „ Corycium crispum Sw. in Kongl. Vet. Acad. Nya Hand!. st0 ^ bi , (1800) 22; Ker in Joum. Sc. B. Instit. Lond. VI t. 1 fig- 1 * ^ _ color o; Lindl. G. ct Sp. Orch. 368; Bolus Orch. Sonth Ajr. ■ ^ Orchis coccinca Buxbaum Cent. IU, 7 t. 11 (1729). - 873 — Thunh. Prodr. PI Cap. (1794), 3. — Pterygodium crispum Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 849. Cap der guten Hoffming. SUdwestliches Gebiet. Sehr bSufig in alien Sammlungcn (Mund! Bergius! Bolus, Austro-Afr. N. 3334! Bachmann N. 36! 930! 931! 2260! etc. Schlechter N. 5068!) 2. Corycinni orobanchoides Sw. Caule satis valido 15— 30 cm alto folioso, foliis e basi nmlto latiore sen- sim attenuates acuminatis supra ensiformibus spicam attingenti- bus ad 1 2 cm longis pone basin amplexicaulem fere 2 cm latis, spica densissima cylindracea rarius capitata, ovario manifeste torto supra attenuato. Sepalo dorsali anguste oblongo obtuso, lateralibus in unum coalitis apicibus liberis obtusis, petalis oblongis obtusis obliquis sacculatis, labello obcordato antice obtuse bilobo protenso, appendice multo majore postice in lobulos ovatos acutos divisa, antherae loculis labello interpo- sito valde sejunctis inversis, rostelli lobis magnis obovatis, stigmatibus 2 pulvinatis. — Fiores 7 mm longi extus viridi- Itttei antice (apices petalorum et rostelli lobi laterales) rosei, a Pices sepali inferioris purpurei. — Septemb., Octobri. Corycium orobanchoides Sw. in Kongl Vet. Nya Acad. Handl XXI [1800 \ 222; Ker in Joum. Sc. B. Inst. HI (1820) t. 3 fig. 3 ; Lindl. *" Bot. Beg. XXIV t. 45 (icon, et diagA. optim!); Bolus Orch. Cape Benins. I8i ; Thunb FI. Cap. (1823), 20. - Satyrium orobanchoides L. /'. : U PP l (t'M) 402; Thunb. Prod. PI. Cap. (1794) 6. - Pterygodium oro- tonchoides Schlechter in Bull. Herb. Boissier VI, 848. Cap der guten Hoffnung. (Bolus N. 3935. Herb. norm. Austro- “ fr - N. 18U Dr6ge N. 4782! Bcklon N. 217! Bachmann N. 926-928! Bergius! Mund! Leibold! Burchell!) Meist mit der Bezeichnung » p rom. bon. Spei“. Hue inserendum: Corycium vestitum Sw. Lc. .Foliis oblongis cucullato- Va ginantibu8, venoso-reticulads, spica cylindracea densa, sepalo su- P r em 0 angusto-concavo apice latiore obtuse excise cum petalis ovatis ^atricoso-saccatie cohaerente, labello dilatato obtuso exciso, appen S. 201 32. H a b. We 1 w i t s c h i i Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1 c.VII. 235. a a Krzl. Fttge hinzu: Rolfe 1. c.VII. 237 33. Hi 34. He a t a Rchb. f. Fttge : Rolfe L c. VII. 248. S. 202. 34a. Habenaria ecaudata Krzl- (Ceratopetalae.) Planta maxima elata, partes quae adsunt, 65 cm a tae, o ns ovati-oblongis obtusis ad 13 cm longis 5 cm latis; scapo supr squamis scariosis acuminatis vestito, racemo paucifloro ( ) in specimine unico, bracteis illis squamis simillimis /*▼. /• ovariorum aequantibus; floribus inter maximos generis, dorsali cncnllato acuto, lateralibns longioribus ^neatis andce nntusis supra acutis infra mentulum rotundatum e or inter se cum basi labelli et processubus Petalorum parte postica lineari sepalo dorsali iore arctissime agglutinata, partition antica plus dup g angustbsime lineari cornu instar recnrrata, labelli — 888 — linear!, partitionibus linearibus lateralibus longissimis inter se et partitioni antice petalorum aequalibus, intermedia */» bre- viore et duplo latiore, caleari omnino nullo; canalibus antherae longissimis rectis, processubus stigmaticis aequilongis .supra excavatis, rostello antice serrulato apice in laminam applaua- tam acutam minute tuberculosam aucto, anthera altissima acuta. — Sepala 2,5 cm longa, lateralia antice J ,5 cm lata, peta¬ lorum partitiones anticae et laterales labelli 6,5 cm longae, flores albi. Habenaria ecmidata Krzl. in Engl. Jahrb. XXII {1895) 19 ; Bolfe in FI. Trop. Afr. VII, 949. Ost-Afrika. Sansibarktlste, Httgelland bei Mtoudwe (Stuhlmann N. 8282!) Ich hatte die Beechreibung nicht mit in die Aufzfthlung der „Ceratopetalae“ mit aufgenemmen, da ich hoffte, es wtlrdo mir in- zwischen beaseres Material zur Verl'flgung gestellt werdeu. Das Originalexemplar iat, wie ich schon 1895 sagte, nicht ganz tadelfrei und das Fehlen des Spornes konnte eine zufftllige Bildungahemnning sein. Leider iat meine Hoffnung nicht in Erfttllung gegangen und so publiciere ich meine Originaldiagnose hier noch einmal. S. 203. 35a. Habenaria Holubii Rolfe. Planta elata (e statu imperfecto descripta) foliis superioribus ovati-oblongis basi vaginantibus ad 8 cm longis, racemo laxo 8—8- floro, bracteis ovati-oblongis acutis, pedicellis 6—7 cm longis qaam bracteae subduplo longioribus. Sepalo dorsali elliptico-oblongo acuto, lateralibus obliquis obovatis lalcatis basi cuneatis apicu- latis, petalorum partitione postiea filiformi sepalo dorsali aequilonga et cum eo conglutinata, antica lineari falcata sensim attenuata duplo longiore, labelli partitionibus lateralibus ovati- lanceolatis acutis, partitione intermedia lineari filiformi ter a quater longiore, calcari longissimo apice clavato; processubus stigmaticis longis protensis capitatis, canalibus antherae fere aequilongis, rostello triangulo acuto. — Sepalum dorsale e petalor. part, postiea 1,5 cm longa, sepala lateralia 2,3 cm longa, petalorum part, antica 3 cm longa, labelli part, later. 1 cm longa, intermedia 3—3,5 cm longa, calcar 7—8 cm longum. — Mihi non visa, ex Rolfe. Habenaria Holubii Bolfe in FI. Trop. Afr. VII, 949. , Rhodesia, Leshumo-That am Zambesi S. 203. 36a. Habenaria Goetzeana Krz!. Tuberidiis globosis 2 cm crassis, caule ad 30 cm alto folioso, foliis (7—8) lineari-lanceolatis acuminatis acutisve 4 —5 cm longis 6 — 8 nun latis supra decreseentibus, spica pauciflora laxiflora, bracteis lanceolatis acutis ovaria subaequanfcibus; sepalo dorsali oblongo obtuso, lateralibus deflexis oblongis obtusis, petalorum parti- done postica cum sepalo dorsali arete conglutinata lanceolata acuta, partitione antica lineari-ftliformi reflexa quam postica fere duplo longiore, labelli basin usque tripartiti partitionibus jineaiibus, lateralibus quam intermedia fere duplo longioribus j® 8 petalorum subaequalibus, calcari filiformi apicem versus incrassato ambitu uno florem amplectente deinde ascendente; processubus stigmaticis clavatis crassis oblique rescissis, ca- halibus antherae parvae panlo brevioribus, rostello minuto tri- ail gu1o. — Flores virides, sepala 1 cm longa, petalorum part, postica 8 mm longa, antica et labelli partitiones late rales 1)5 cm longae, intermedia 7—8 mm longa, calcar (expansum) fece 1,5 cm longum, ovarium 2 cm. Habenaria Goetzeana Krzl. in Engl Jahrb. XXVI11 {1900) 173. Nordl. Nyaesaland: Uhehe, Station Iringa, lichte, httgelige Steppe c - 1600 m tl. M. (GStze K. 661!) Ahnelt Robert, hat denen Habenari P°lyphylla Krzl. i allge: e OlUthe gel Lind elcher nd dit 43 Hab. rabaiensis Rendle. FUge hinzu: Bonatea ra- b aiensi 8 Bolfe 1. c . 253. 47. H a b. c e r a t o p e t a 1 a A. Rich. Fttge zu den Standorteu Gerra Abuna am Reb. (Schimper N, 1176!) 890 8 . 211 . 48a. Habenaria Antunesiana Krzl. Caule fo- lioso debili cum iuflorescentia 35 cm alto, foliis ad 8 lanceo- latis acuminatis, infimis 8 cm longis 1,5 cm latis, supremis 4 cm longis vix 1 cm latis, spica pauciflora (— 10), bracteis subfoliaceis acuminatis */* ovarii aequantibus, 2 cm longis 6 mm latis; sepalo dorsali oblonge obtuso cum petalorum par- titione postica arctissime agglutinata galeam formante, sepalis lateralibus oblongi-lanceolatis acutis semideflexis tortis, peta¬ lorum partitione postica lanceolata, antica filiformi, posticae ad dimidium illius longitudinis adnata duplo longiore quam postica erecta, labello ad Vs longitudinis integro deinde tripartite, partitionibus lateralibus filiformibus quam intermedia lanceolata duplo longioribus omnibus protensis, calcari e fauce paulo am- pliore angustato deinde apicem versus incrassato obtuso quam ovarium et lobi laterales labelli breviore; processubus stigma- ticis longis protensis apice oblique rescissis fere pediformibus dicendis labello fere omnino adnatis hirsutis, canalibus cau i- culisque tenuissimis paulo brevioribus liberis, rostello proprie dicendo nullo a connectivo antherae amplo membranaceo ?ix sejuncto. — Flores (ut apparet) albi, sepal, dors, et pari. postica petalor. 1,5 cm longa, tota galea 1 cm (expansa) a > sepala later, aequilonga 4—5 mm lata, petalor. partit. pos ic» 3 cm longa, labelli partit. later. 2,5 cm longae, intermeal 1,5 cm, calcar 2 — 2,2 cm longum, process, stigmat. 1 cm ongi- Bab. Antunesiana Krzl. in Engl. Jahrb. XXVIII (1900) 17*- Benguella: Huilla (Antunes!) ein Bin hOchst eigentllmliches Gewaehs, von welche einziges Exemplar gesehen habe, welches dem Universi Coimbra gehOrt. Zum GlOck war dies Exemplar seh und auf der HOhe der Entwickelung gesammelt. elchem ich nur em (rersitatBherbar vom _ vorderen Petalenabschnitte wiederholen, der mittlere Abschnitt ist breiter und kttrzer. Der Sporn ist fast wie der von H. polyphylla, an welche Art auch die Pflanze im Allgemeinen und besonders die Form des Labellums erinnert. Die Narbenfortsfttze sind borstig behaart und fast ganz mit dem Labellum verwachsen; sie setzen sich rttckw&rts in einen schmalen, niedrigen Saum fort, welchen man kaumRostellum nennen kann und welcher von dem Connectiv der sehr weit aus- einander gerttckten Antherenfacher Uberragt wird. — Dies die Merk- male. Das auffallendste derselben, die stark verlangerten vorderen Abschnitte der Petalen, kommt bei manchen anderen besonders ^estafrikanischen Habenarien vor, dagegen ist die Teilung derselben vailig einzig, ebenso aussergewdhnlich ist das kleine Rostellum. Die Art wird zu den „Ceratopetalae« zu stellen sein, unter welchen sie freilich eine isolirte Stelle einnimmt, da sonst bei diesen Habenarien die Petalen bis auf die Ansatzstelle gespalten sind. S. 211. &2. St arangana lies orangana. ^ 2(3 49. H a b. p e 11 a s t e s Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1 c. VII. 238. 60. H a b. Kilimanjari Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 240 und femer hinter Kilimanjaro (New) et Usambara (Volkens N.2371!) S. 216. 65. H a b. r o b u s t a Welwitsch. Ftige hinzu: Rolfe 1. c. VII. 283. S. 217. 67. Hat cataohvsema Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. 220. v n. 237 et 239 (Hab. ndiana Rendle.) 61. H a b. h u i 11 e n s i s Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe I. c. VII. 240. Femer HuiUa (Welwitsch N. 724, 724 b und 754 c, Autunea N. 14). S. 221 63. Hab. pedicellaris Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe La VII. 244. Ferner: Kilimanjaro (Volkens N. 8321!) g ^ 66. Hab. hu mi 1 i or Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe I. c. VII. 285. S. 225. 70. Hab. anaphysema Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. V1L 267, ferner auf S. 226 hinter Aqua Grande (Quintas!) 73. Hab. Schimperiana Rchb. f. Fttge hinzu: Hue. Ha- ben aria altior Rendle in Journ. Linn. Soc. XXX. 394 et Rolfe L c. 73a. Habenaria Thomson! Rchb. f. Caule 20- 30 cm alto, foliis basilaribus oblongi-ianceolatis acutis 6-10 cm supremo valde reducto, spica satis densa 5—8 cm longa, — 892 bracteis oblongis aciitis pedieellos aequantibus margine et infra muriculatis, pedicellis v. ovariis ad 2 cm longis. Sepalo dor- sali elliptico v. lanceolato obtuso 5 — 6 mm longo, lateralibus valde obliquls obtusis apiculo juxtaposito in medio margine superiore, petalornm partitione postica lineari murieulata se- paliun dorsale aequante, antica oblique lanceolata quam postica bene breviore margine minute muriculataj labelli par- titionibus lateralibus lanceolatis acutis 1,2 cm longis inter¬ media lineari-filiformi 1,8 cm longa leviter recurva, calcari 1,7 cm longo filiformi apice clavato apiculatoque; processubus stigmaticis clavatis 5 mm longis, antherae canalibus subulatis recurvis processus superantibus, rostello triangulo subulato. — Mihi non visa. Habenaria Thomsoni Rchb. f. in Journ. Linn. Soc. XXI ( 1885 ) 404; Rolfe in FI. Trop. Afr. VII, 242. - Hue ex decriptione Bab. lyK- piensis Rolfe l. c. 243. Trop. Ost-Afrika. Britlsches Gebiet. Lykipia Plateau 2000- 2700 m (Thomson). — Ebendaselbst in derselben Hohe und ebenfalls von Thomson gesammelt iat Hab. lykipiensis Rolfe, welcbe augen- scheinlich nur ein beaonders iippiges Exemplar von Hab. Thomsoni darstellt. 74. Hab. plectromaniaca Rchb. f. et Moore. Fflge hin- zu: Rolfe 1. c. 246. Ferner Usambara am Sigi-FIuss (Holst. N. 2818 A!) 8. 228. 81a. Habenaria Pantlingiama K rzl. (Salac- censes.) Caule ad 60 cm alto v. imo altiore satis valido, tuberidiis oblongis 3 cm longis 1,5 cm, crassis inferiore parte caulis fere dimidium usque subterranea, foliis 6—7 appr° xl matis lanceolatis acutis ad 20 cm longis ad 4,5 cm latis supra deereseentibus in bracteas desinentibus, spica satis brevi den siuscula, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria snbaequantibus. Sepalo dorsali ovato in caudam filiformem protracto, sepa is lateralibus reflexis deflexisque aequaliter caudatis, caudis mo o singulari ascendentibus, petalis bipartitis, utraque partitione lineari fere filiformi antica paulo longiore apice deflexa, a belli partitionibus aequalibus vix inter se diversis linean ns ascendentibus deinde deflexis, calcari ovarium pedicellatum non aequante transsectione triangulo apice obtuso; canalibus an — 893 therae deflexis quam processus vix semilongis, staminodiis con¬ cerns. — Flores virides, sepala cum caudis 2,5—3 cm longa, pet ala 1,5-1,8 cm longa, labellum ad 2 cm longum, calcar vix longius. Habenaria stenopetalu Lindl. var. polytricha Hook, f'. in FI. Brit. In( l- VI, 134 et in Ann. Boy. Bot. Gard. Calc. 64 t. 96; King et Pantl. l ' «• VIII pt. I 309 pt. IV t. 404. Nord-Indion. Sikkim, in 6C00— 6000 Fuss. (Pantling N. 415!) ^ l) ie von Sir Jos. Hooker ala Hab. stenopetala vor. polytricha dass von einer Zusammengehorigkeit keiue Rede sein kann. Ini All- KPineinen variiren nur die sohr weit verbreiteten Arten und auch diese VOr ) does eine Art bald einfache, bald getheilte Petalen bat. Ohne die auadrUckliche Versicherung, dass die Pflanze nordindischer Her- kuntt sei, hatte ich sie Mr indo-malayisch gehalten. Ich habe die I J «anz e gosehen und soweit dies bei den feat aufgeleimten Bxem- P’aren mOglich war, nachuntersucht. Species subdubia. s. 243. 93a. Habenaria Zenkeriana Krzl. Planta va- hdissima 120 era alia v. altior, caule basi 2 cm diam., foliis late ovati-oblongis obtusis pro plantae magnitudine parvis 10 —11 cm longis 6 cm latis in bracteas maximas transienti- I'ds, racemo laxifloro. Sepalo dorsali ovato aento, lateralibus deflexis obovatis cuneatis sub anthesi revolutis acutis, petalorum Partitione postica triangula sub sepalo dorsali abscondita acu¬ minata, partitione antica ter majore lineari acuminatissima, labelli partitionibus linearibus angustissimis intermedia vix Ion¬ s' 0 *;, his omnibus phyllis sub anthesi ringentibus fere aequi- i°ngis (3 cm), partitione antica petalorum fere 5 cm longa, calcari longissimo filiformi pendulo apice vix inflato 15—16 cm Joi) go; processubus stigmaticis strictis protensis, canalibus an- therae paulum brevioribus, oyario cum pedicello 6—8 cm longo. Flores viridi-albi. — Septembri. Habenaria Zenkeriana Krzl. in Engl. Jahrb. XIX (1894) 347; Bolfe 1 c - VH, 247. k ^Kamerun. Yaunde-Station an Suropfotellen der Savanne (Zen- — 894 — Ich habe die Diagnose zum allergrossten Teil auf eine Abbil- dung hin aufgestellt; was ich auch bereits bei der ersten Publication gesagt habe. Erfahrungen unliebsamer Art haben mich gegen der* artiges Material misstrauisch gemacht und wie ich frtther bereits die- jenigen brasilianischen Arten, welche nur auf Abbildungen hin be- schrieben sind, in die Reihe der mehr Oder minder zweifelhaften Arten gestellt habe, so weise ich auch diese hier in die Reihe der „subdubiae". Ich hoffte, da die Pflanze aus deutschem Gebiet etammt, inzwischen besseres Material zu erhalten, dies war aber nicht der Fall. Ich wUrde sie heute nicht publicieren, da Abbihlun- gen allenfalls ErgAnzungen ftlr Material sind, aber niemals allein ala Material anzusehen sind. Da die Pflanze jedoch publiziert ist, so mag sie hier ihren Platz finden. g ^35 84. Hab. cultrata A. Rich. Filgehinzu: Rolfe 1. c. VII 232. S. 236. 85. H a b. c u 11 r i f o r m is Krzl. FUge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 232. S. 237. 86 Hab. pantothrix Krzl. Fiige hinzu: Rolfe l c. VII. 235. S. 238. 87. Hab. Rivae Krzl. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VH. 672.^ ^ 89. H a b. s i m e n s i s Rchb. f. Fllge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 234. S. 240. 90. Hab. decaptera Rchb. f. FUge hinzu: Rolfe 1.c. VII.2 - 91. Hab. antennifera A. Rich. FUge hinzu: Rolfe l. VII. 231. Ferner: (Schimper N. 1833! und 1324 e. p.!) g ^ 92. H a b. p e r b e 11 a Rchb. f. FUge hinzu: Rolfe 1. c. VH- 93. Hab. Walleri Rchb. f. FUge hinzu; Rolfe Lc. VII. Ferner: Shire-Hochland bei Blantyre (Last). g 2 43. 93b. Habenaria mirabilis Rolfe. Caule 25 ^ 30 cm alto stricto, foliis omnibus vaginantibus, caulinis ob ellipticisve subacutis v. apiculatis 2,5—3 cm longis, r* 5—6 cm longis densis, bracteis oyatis subacutis apic a is 1—1,3 cm longis, pedicellis 1—1,5 cm longis. Sepalo 01 ^ ovato acuto 1,3 cm longo, lateralibus falcatis ovatis ac^ 2 cm longis, petalorum partitione postica liueari falcata sepalum dorsale aequante, antica lineari quam postica ^ longa, labelli lobis subspathulatis obtusiusculis velutinis ralibus 1,4 cm longis, intermedia 2 cm longa, calcari ca — 895 — 1,3 cm longo; processubus stigmaticis oblongis truncatis 6 ram longis, antherae canalibus gracilioribus aequilongis, rostello brevi-triangulo et latiore quam alto obtuso. — Mihi non visa, ex Rolfe. Babenaria mirabilis Bolfe in FI. Trop. Afr. VII 572, nomen mu - ttttum pro nomine Babenaria imignis Rolfe (non Schlechter ) l. c. 234. Trop. Ost-Afrika. Mozambique-District. BritischesGebiet, Fwambo am Tanganyika-See (Carson N. 2 und 9). Nach dem Aufbau zu urteilen, gehort die Pflanze trotz des kurzen Spornes zu den „Macrurae“ und das Labellum zeigt An- klflnge an Hab. Soyauxii Krzl. Herr Rolfe versichert ausdrttck- lich ..there is no trace of radical leaves, which suggests that they nia y wither before the spikes appear, for the sheath-like cauline °»es seems altogether inadaequate for the support for such a plant/ * Jaa ist nichts Aussergewohnliches und kommt bei alien *Macrurae“ Vor> Her kurze Sporn rechtfertigt in diesern Falle die ZugehOrig- “icht, wohl aber der ganze sonstige Aufbau, ebenso der Standort. Hab. Soyauxii Krzl. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VIL 246. 95. Hab. occultans Welw. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 246. Ferner (Antunes N. 15). S. 246. 108. Hab. parvidens Lindl. ist zu streichen ebenso auf Seite 262. S. 262. 122. Hab. tridens Lindl. Fttge hinzu: Hue H. Gerrardi Rchb. f. °^ a * 97 und Krzl. in Engl. Jahrb. XVII. 110. S. 264. 125. Hab. njamnjamica Krzl. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. Vll. 220. 126. Hab. polyantha Krzl. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 239 und N. 266 Zeite 9 v. ob. die Bezeichnung rom hinter 5. S. 265. 127. H a b. H o 1 s t i i Krzl. Fttge hinzu; Rolfe l C. VIL 238. 133. Hab. chirensis Rchb. f. Fttge hinzu. Rolfe 1. c. VIL 238. S. 268. 134. Hab. sochensia Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VH. 239. S. 270. 138. Hab. digitata Lindl. Fttge hinzu: Hook. f. in Ann. Roy. B °t Gard. Calc. V. 63. t. 95. (Die Tafel ist durch Versehen ais Hab - stenopetala Lindl. bezeichnet.) g ^ . 139. Hab. Bongensium Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe L c. VII. 232. b 896 — S. 272. 141. Hab. thorn an a Rchb.f. FUge hinzu: Rolfe 1.c. VII. 229. Ferner: (Moller N. 7 und N. 75. Quintas N. 96) ex Rolfe 1. c. - Herr Rolfo hat bezOglich der Beschreibung der Petalen angenommen, dass ich auf Herrn Ridleys Autoritat hin die partitio poatica et antica verwechselt hatte (He follows Ridley in transposing the description of the posterior et anterior lobes of the petals). Ich kann versichern, dass ich vollig unabhangig von Herrn Ridley zu demselben Ergebniss gekomxnen bin. S. 274. 146. Hab. m art ia 1 is Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 70. S. 317. 208. Hab. Michauxii Nutt. Hue Habenaria Garberi Porter Bot. Gazette V. 136 und Platanthera Michauxii Wood Class Book. 686. S. 320. 2ll.Hab. ichnemonea Lindl. Hue Habenaria confusa Rolfe in FI. Trop. Afr. VII. 240 non Cogniaux. Herr Rolfe hat ttbersehen, dass es bereits eine Hab. confusa Cogn. giebt, welche die Prioritat hat (vergl. S. 289). Sein Original- exemplar ist mir wohlbekannt, es ist von Afzelius gesammelt un nichts weiter wie ein aussergewohnlich dUrftiges Exemplar von Hab. ichneumonea Lindl. Ich habe viele Exemplare der Art in Handen gehabt, welche Herr Soyaux gesammelt hatte und die schwachsten unter ihnen glichen durchaus dem von Afzelius gesammelten. S. 322. 214a. Habenaria r h y n ch o c a r p a Hook. f. Caule 30—60 cm alto stricto folioso, foliis lanceolatis acutis 5—15 cm longis, spica compacta pluri-multiflora, bracteis lanceolatis acu- tissimis ovario subaequilongis. Sepalo dorsali ovato obtuso, lateralibus deflexis subacutis paulo longioribus, petalis lineari sp&thnlatis, labello sepalis aequilongo a medio tripartite, ciniis lateralibus quarn intermedia paUlo brevioribus omnibus lineari-lanceolatis, calcari cylindraceo obtuso porrecto quam ovarium dimidio longiore, ovario longe rostrato, processubus s lg maticis elongatis incur vis ovario appressis, autherae caua i » Iongissimis porrectis, rostello minuto. — Flores albi 1,3—I? 8 cB1 diam. calcar viride 2,5—3 cm longum. — Mihi non visa, Thwaites et Hook t. b Habenaria rhynchocarpa Hook /. FI. Brit. hid. VI, U5. — ‘ l stenopetala Lindl. G. et Sp. Orch. 324 («o« 319). — Platanthera r y chocarpa Thw. Enum. 610. ORCHIDACEARUM genera et species FRITZ KRAENZLIN. Vol.1 Fasc L /T BERLIN. MAYER & MULLER. Ceylon* Bei Galagama in 13C0 m (Thwaites, Macrae). Der Name Hab. stenopetala Lindl. kommt in den Genera und Species auch auf Seite 319 vor, die dort beschriebene Art ist nach Hooker die echte Hab. stenopetala, wahrend er die auf Seite 324 filr »ein starved specimen of rhynchocarpa“ halt. Die echte Hab. rhyn- chocarpa ist jedenfalls ziemlich selten, da sie seit der Zeit, wo Thwaites sie sammelte, nicht wiedergefunden zu sein scheint. S. 325. 222. Hab. ovalifolia R. Wight. Hue Habenaria platan- theropsis Krzl. in Engl. Jahrb. XXVII (1900) 172. - Nachdem ich Hab. ovalifolia R. Wight noch einmal genau untersucht habe, bin ich zu dem Schluss gekommen, dass Hab. plantantheropsis nur eine aller- dings sehr auffallende individuelle Abweichung von der typischen Form darstellt, die Diagnose war schon vor Jahren geschrieben, ^nd ich hatte sie ganzlich unterdrfleken sollen. S. 326. '224. Hab. muricata Vidal. Hue Hab. graminea Naves in Blanco Flora d. 1. Filipinas ed III. Nov. App. 251. S. 328. 225. Hab. combusta Ridl. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 214. 226. Hab. mi croc eras Hook. f. Fflge hinzu: Rolfe 1. c. VH. 213. Ferner: (Preuss N. 967! Johnston N. 81 und 32.) S. 330. 280. Hab. cardiochila Krzl. Filgehinzu: Rolfe 1.c. VII. 214. S. 331. 232. Hab. variabilis Ridley. Fflge hinzu: Rolfe I. c. VH. 217. S. 332. 233a. Habenaria Erythraeae Kolfe. Tuberidiis oblongis 2 cm longis, caule 40—45 era alto folioso, foliis lan- ceolatis s. oblongi-lanceolatis acutis acuminatisve 5—10 cm longis 1,2—3 era latis, racerao 10-15 cm longo laxifloro, braeteis lanceolatis s. ovati-lanceolatis acuminatis 1 2 cm longis ovaria subaequantibus v. paulo longioribus. Sepalo dor¬ sal! ovati-oblongo obtuse acutato, lateralibus oblongis falcatis obtusiusculis, petalis simplicibus oblongis obtusis sepalum dor- sale subaequantibus et cum eo galeatis, labelli partitionibus filiformibus intermedia V* longiore quam laterales, cal- c ari filiformi leviter incrassato quam labellum fere ter Ion- Pore; processubus stigmaticis porrectis oblongis subclavatis, canalibus antherae aequilongis, rostello triangulo supra subu- Uto. — Flores viridi-albi (?), sepala petalaque 6-7 mm lotlga, label!! lobi laterales 4—5 min', intermedins 8 ttinl longi, calcar fere 2 cm longum. — Species mihi non visa. Habenaria Erythraeae Rolfe in FI. Trop. Afr. YU, 215. — Uab. ichneumoniformis Schtoeinf. (non Ridley) in Bull. Herb. Boissier II, 88,112. Ost-Afrika. Erythraea, oberhalb Saloraono am neuen Wege nach Maldi (800 m). Ich habe die Diagnose hier aufgenommen, halte aber die Pflanze fflr nichts weiter als Hab. tridactyla Rich. ^ 234. Hab. chlorotica Rcbb. f. Fllgo hinzu: Rolfe l c. VII. 216. 235. Hab. deflexa Hoclist. FQge hinzu: Rolfe 1. c. Vlf. 218. S. 334. 238. Hab. Milnei Rchb. f. Filge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 231. S. 338. 241. Hab. Dr6geana Lindl. var. calva Rchb. f. in Flora 1866, 179. Hue. Habenaria calva Rolfo I. c. VII. 226. g ^ 243. Hab. Ldcardii KrzI. Filge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 228. 243a. Habenaria villosa Rolfe. Caule ad 30 un alto villoso basi monophyllo (dipbyllo ?), folio late orbicul&ii basi cordato obtuso 4 cm diam., foliolis bracteiformibus non- nullis in scapo lanceolatis acuminatis, spica 9 — 10 cm longa, bracteis lanceolatis v. ovati-lanceolatis acuminatis 6—7 mm longis qnam pedicelli brevioribus. Sepalis oblongi-ellipticis subobtusis ad 8 mm longis, petalis cuneati-oblongis a basi medium usque integris deinde lobatis, lobo postico lato obtuso, antico ter angustiore et breviore, labello e basi brevi integia trilobo, lobis lateralibus ligulatis subobtusis rectis 7 mm lon¬ gis, intermedio lineari obtuso incurvo quam laterales longiore margine incurvo coucavo, calcari filiformi apicem versus cla- vato 1,5 — 1,8 cm longo; processubus stigmaticis brevibus cla- vatis subsessilibus, antherae canalibus 3 mm longis, rostelo triangulo subobtuso. — Mihi non visa, ex Rolfe. Habenaria villosa Rolfe in FI. Trop. Afr. YU ( 1898 ) 229. Trop. Ost-Afrika. Deutsches Gebiet (ohne genaueren Stan o Hannington). Durch die dichte Behaarung und die eigenthttmlichen Petaleo gut charakterisiert. 244. Hab. subarmata Rchb. f. Filge hinzu: Rolfe I. VII. 227. Ferner: Nyassaland (Kirk). S9§ — S. 341. 246. Hab. Mechowii Rchb. f. Fftge hinzu: Rolfe 1. c. VII, 226. 247. Hab. stylites Rchb. f. et Moore. Flige hinzu: Rolfe L c. VII. 226. S. 342. 248. Hab. armat'issima Rchb. f. FOge hinzu: Rolfe 1. c. VH. 227. Ferner: (Schweinfurth N. 161 u. 162) ex Rolfe. B. 342. 248a. Habenaria Lugardii Rolfe. Caule ad 50 cm alto, foliis 2 humistratis late suborbicularibus v. trans¬ verse oblongis 1,5 cm longis 2,0 cm latis multinerviis (siccis scil.), foliolis paucis laneeolatis in scapo, racemis 10 cm longis laxifloris, bracteis laneeolatis acuminatis 2— 3,5 cm longis pedicellos 4—6 cm longos non aequantibus. Sepalo dorsali °vati-lanceolato acuto, 3,2 cm longo, lateralibus oblongi-lan- ceolatis falcatis acuminatis 1,8 cm longis, petalorum partitione postica lineari falcata acuta sepalum dorsale aequante et cum eo conglutinato, antica filiformi illis labelli aequali, labelli partitionibus aequalibus 3,8 cm longis, calcari gracillimo 15 18 cm longo; processubus stigmaticis clavatis elongatis 9 mm ^ on gis, antberae canalibus 6 mm longis, rostello subulato acuminato 6 mm longo. — Flores albi. — Mihi non visa, ex Rolfe. Menaria Lugardii Rolfe in FI. Trop. Afr. F27, 228. Trop. Ost-Afrika, Mozambique-District, Ngamiland, Botletle-Thal (hugard N. 216). 249. Hab. rhopalostigma Rolfe. Hue. Habenaria Ion* «»8tig ma Rolfe j c YII 248 Brit . Centr.-Afrika, Fwambo sfldlich Tanganyika-See (Carson N. 31). Das Exemplar iflt unvolUst&mhg. 260. Hab. macrura Krzi. FOge hinzu: Rolfe L c. VII. 220. S. 344. 251. Hab. vaginataA. Rich. FOgebinzu: RolfeLc.VH.222. ■*“ Fern ®r: (Schimper N. 614, 634, 639) ex Rolfe. g ^ &3. Hab. Aitchisonii Rchb. f. FOge hinzu: vor. Joseph! K,n K et Pantlirg in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. Via 311. t. 408. 254a. Habenaria Nicholsoni Rolfe. Caule ad 40 cm alto, foliis 2 radicalibus inaequalibus humistratis Wblcularibus v. ovati-orbicularibus apiculatis 2-3,5 m latis, — 900 foliolis bracteiformibus in scapo 4—5 acutis, raeemo io cm longo circ. 6-floro, bracteis lanceolatis acutis 1,2—1,8 cm longis, pedicellis 2,5—3 cm longis. Sepalo dorsali ovati-lan- ceolato obtusiusculo 1 cm Ion go, lateralibus deflexis lineari- oblongis obtusiusculis apiculatisve 1,3 cm longis, petalis sim- plicibus late-lanceolatis acutis sepalum dorsale aequantibus ei adpressis et cum eo galeam formantibus, labelli lobis lateralibus oblongis falcatis divergentibus 2,2 cm longis 7 mm latis, lobo intermedio oblongi-lanceolato obtuso subbreviore 1,6 cm longo 3—4 mm lato, calcari 2 cm longo filiformi a medio apicem usque clavato; processubus stigmaticis linearibus clavatis parallelis contiguis leviter cohaerentibus apice deflexis, antherae canalibus semilongis, rostello subulato acuto. — Milii non visa, ex Rolfe. Habenaria Nicholsoni 'Rolfe in FI. Trop . Afr. VII, 581. Trop. 08t-Afrika. Britisches Gebiet, Nyaasaland und am oberen Loangwa Fluss bei Fort Young (Nicholson). S. 347. 257. Hab. reniformis Hoot f. FBge hiozu: Hormiolum reniforme Lind], io Wall. Cat. N. 7087. 257b. Habenaria Debeerstiana Krai. (Dr phyllae.) Foliis 2 bumistratis suboppositis transverse oblongis v. suborbicularibus obtusis v. obtuse acutis, altero 6 cm a er 4 cm lato, utroque 4 cm longo, scapo 55 cm alto distaii tr vaginato, vaginis acutis, spica pauciflora (— 10), bracteis an ceolatis acuminatis quam ovaria pedicellata brevioribus- palo dorsali oblongo concavo acuto, lateralibus paulo majori subaequalibus deflexis acutis, petalis simplicibus oblongi an ceolatis acutis, labelli lobis lateralibus maximis semir om e» acutis, intermedio subbreviore late lineari obtuso, calcari sa brevi 2 /s labelli vix 72 ovarii' aequante obtuso leviter in f u1 ^ processubus stigmaticis magnis late linearibus marginal w erectis obtusis duplo altioribus quam antbera, rostel 0 triangulo, canalibus antherae perbrevibus. — Flores sa i* spicui 2,5 cm diam., lobi laterales labelli 1,5 cm long 1 cm lati, calcar fere 1 cm longum. V xvui 67- Hob. Debeerstiana Krzl. in Bull. Soc. Roy. Bot. Belg. A A » b’ongO'Staat, I. Reg. Haut Marangu (Debeeret). — 901 — Ausgezeichnet durch tlbertriebene Eutwicklung der Lippe im Yergleich mit don ttbrigen Teilen der Bllite und der Narbenfortoatze im Vergleich mit den anderen Teilen der Saule. Das Material war ni'cht reichlich und die Bldten eind von auffallend weicblicher Textur, was die Untersucliung sebr erBchwert. Der Sporn iet sehr kurz. - Ich stelle die Pflanze zunacbst an das Ende der Dipbyllae. 257c. Habenaria Johnsoni Rolfe. Caule 25 cm alto, foliis 2 humistratis late ovatis subobtusis apiculatisve membi anaceis (siccis scilic.) 2,6—3 cm longis, foliolis bractei- formibus 3—1 in scapo, racemo brevi paucifloro (3—4), bracteis lanceolatis acuminatis 1—1,2 cm longis, pedicellis 1,8—2 cm longis. Sepalo dorsali ovati-oblongo acutiusculo, lateralibus deflexis falcatis oblongis subobtusis, dorsali 1 cm, lateralibus 1,2 cm longis, petalis lanceolatis falcatis acutis sepalum dor- sale aequantibus eique adpressis, labelli lobis lateralibus ob- longi-lanceolatis subobtusis paulum divergentibus, 1,5 cm longis 2 mm latis, lobo intermedio aequilongo elliptico oblongove obtusiusculo plus duplo latiore, calcari filiformi 2 mm longo; pro- cessnbus stigmaticis clavatis capitatis 4 mm longis, antherae canalibus gracilioribus, rostello angusto subulato. — Mihi non visa, ex Rolfe. Hal en art a Johnsoni Rolfe in FI. Trap. Afr. VII , 571. Trop. Ost-Afrika, Mozambique-District. Berge am Nyassa-See (Johnson). ... Durch den sehr kurzen Sporn ausgezeichnet, Herr Rolfe gie das englische Mass J line an, dass sind annabernd 2 mm. 263. Hab. gat p erner: Deutsch Ost-Afi (Volkens N. 1339!) ^chb. f. Otia 34 und Krz i. uua una — et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII . a t a Hook f. FOge hinzu: Rolfe L c.VU.216 s Hook. f. FUge hinzu: Rolfe L c. VII. 2^. ensis Rchb. f. Ffige hinzu: Rolfe U •a Island (Quintas) ex Rolfe. g ^ i o s aHochst. FUge hinzu: Rolfe l c -™v 21 * Kilimanjaro; Kifuika-Vulcan 2900 m ra Benth Hue Habenaria tentaculata „ Engl. Jolub. XVI. 160. Feraer: King 265a. HabenarlaMsi»8»sr“"»; ,. . Sadicicus crassiusculis leviter ip tubera lncra ’ M a i n g a g y i King et PantliBg. 902 10—15 cm alto, cataphyllo 1 in ima basi, foliis 3 v. 4 ses- silibus basilaribus oblongi-lanceolatis aeutis 1,2 cm—4 cm lon- gis 4—10 mm latis, scapo vaginis brevibus 4—5 lanceolatis vestito, spica 2,5—3,5 cm longa 6—12- flora laxiuscula, flori- circ. 4 mm diam., bractea lanceolata ovarium aequante. Se- palis oblongi-lanceolatis subacutis aequalibus, petalis angustio- bus, labello aequilongo brevi-unguiculato trilobo, lobis laterali- bus late oblongis obtusis divergentibus obtusioribus quam lobus intermedins ceterum aequilongus, denticulo pone basin lobulo- rum lateralium, calcari brevissimo sacculato v. ovoidei-globoso. — Milii non visa, ex King et Pantling. Habenaria Maingayi King et TantUng in Journ. As. Soc. Beng. Vol LXVI pt. 3 N. 3 (1897) 60t. Singapore, Maingay, Herb, propr. N. 3354 (Kew clistrib. N. 1663). Unterscheidet sicli von Hab. tentaculata Rchb. f. durch zahl- reichero und schmalere Blatter, melir ala doppelt so grosse BlQthen nnd breitere Lappen der Lippe. S. 358. 267. Hab. furcifera Lindl. FQge hinzu: King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 313 t. 410. 268. Hab. raacrandra Lindl. Hue. Podandria macrandra Rolfe 1. c. vn. 205. Es liegt durchaus kein zwiugender Grund vor, diese Art zum Range einer Gattung zu erheben. Daa Gynostemium ist allerdings sehr viel hbher ala bei den meisten anderen Habenarien, aber im Ubrigen ganz und gar typisch. llbrigena sind alle Bliltenteile se f in die Lange gezogen, nicht nur die Sftule. Q S. 3o& 272. Hab. stenopetala Lindl. Zeile 8 v. ob. sind die Worte B var. polytricha t. 97“ zu streichen. g 3fi0 275. Hab. procera Lindl. FUge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 220. S. 361. 277a. Habenariaeelebica Krzl. n. sp. (Cblorinae.) Tuberidiis napiformibus ad 4 cm longis, radicibus paucis mu ^ tenerioribus, caulibus ad 70 cm altis maxime pro parte su terraneis cataphyllis vestito, foliis 6—7 approximate fe . re snlatls lanceolatis acuminatis acutisve 8—12 cm l°ng is 2,5 cm latis, scapo snprafoliaceo brevi, spica longiore p flora satis laxiflora, bracteis lanceolate ovaria 2,5 cm 903 - brevi-rostrata non plane aequantibus. Sepalo dorsali lanceo- lato acuminato, lateralibus majoribas oblique ovatis reflexis in processum filiformem longissimum apici ipsi antepositum (!) attenuates, petalis simplicibus carnosulis linearibus acuminatis falcatis recurvatis 2 / 3 sepali dorsalis aequantibus, labello basi integro, lobo intermedio protenso angustissime triangulari acu- minato, lobis lateralibus forcipatis incurvis semilongis v. vis longioribus, calcari reflexo compresso obtuso 2 / 3 ovarii aeqnante; anthera alta, canalibus quara ipsa semilongis, processubus stig- matihis ill is fere aequilongis, rostello parvo triangulo plicato, staminodiis magnis papilligeris. — Flores albi suaveolentes, sepala 1,5 cm longa, labelli lobus intermedius 2 cm longus, laterales 1 cm, calcar 2 cm longum. Celebes, Masarang (Sarassln N. 429!) Durch die langen SchwUnze der seitlichen Sepalen hat die Pflanze eine gewisae Ahnlichkeit mit Hab. Pantlingiana Krzl., aber eratent Bind die .processus filiformes - keine directe Verlangerung der Spitze, sondern entspringeu hinter ihr aus dem Mittelnerv, aodann sind die Petala bei Hab. Pantlingiana geteilt, hier aber einfach, es bleibt also nur eine habituelle Abnlichkeit iibrig, von einer engeren er wandschaft ist keine Rede. S. 362. 278. Hab. Kingii Hook. f. Die Worte: *Huc Habcnana fur, furacea Hook. f. 1. c. 144 N. 39- sind zu streicheu. 279. Hab Spiranthea Ecbb. f. FOge hinzu: Rolfe L c. VII. 216. 280. H a b. p a i 1 o c e r a a Welw. FUge liinzu: Rolfe I. c. VIL 1 (S. 863) hinter Welwitsch schalte ein N. 680! 283. Hab. hi , Rchb. f. FOge 284. Hab. epipactidea R' = Hab. Schinzii Rolfe 1. c. VII. 2 Otnatope (Schinz N. 20). — geringfOgige Abweicbungen, ausaprechen kann S. 364. Rolfe 1. c. VII. 220. var. Schinzii Kr*l. Amboland: Olukonda und Die Diagnosen bolder Arten zeigea bo does man die Identitat unbedenkhch Schinzi fej ” ralibus labelli in dentea reducl ling 287. Hab. malleifer in Ann. Roy. Bot. Gard. a Hook, f., Fflgelhinzu: King u. Calc. VHI* 313 t. 411, S. 365. u Pant- 288. Hab. peristyloidea A. Rich. FUge hinzu: Rolfe 1. c. VII, 214. Ferner hinter Adauah: („Quartin*Dillon).“ Hue Habenaria Rendlei Rolfe 1. c. VII. 213. (Scott Elliot N. 7646!) 8. 368. 293. Hab. filicomis Lindl. Filge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 216. 297a. Habenaria marmo’rophylla Ridley. (Chlo- rinae.) „Radices crassi lanuginosi. Folia plura lanceolata con- gesta acuta basi attenuata tenuia 30 cm longa 3,5 cm lata, scapus crassus elatus 45 cm altus v. ultra, vaginis foliaceis pluribus in bracteas supra attenuatis. Bracteae lanceolatae acuminatae 2,5 cm longae 6 mm latae ad basin, superiores minores. Flores majusculi, pedicellis quam bracteae longioribus. Sepalum posticum cum petalis connatum galeam erectam 6 mm longam formans, lateralia oblonga ovata falcata deflexa. Labellum trifidum, lobi lineares medium ultra */* pollicis (= 1,2 cm) laterales breviores. Calcar longum pendulum cla- vatum pollicare (= 2,5 cm). Columna lata, anthera obtusa, processubus longis porrectis. Pollinia oblongi-ovoidea, pedi¬ cellis longis tenuibus V*- pollicaribus. Processus rostelli elon- gati porrecti iis antherae aequales. Stigmata subglobosa pa* pillosa. Glandulae laterales columnae lamelliformis. 4 * (Stami- nodia? Krzl.) Mihi non visa. Habenaria marmarophyUa Eidley in Joum. Linn. Soc. XXX (1896) 304. Malayische Halbinsel. Sarawak. Buseau (Haviland). chat. Excl. aynon: uau.uM C r B n lUBnUC uJ! BPP - » Haben “f£ micrantha Rchb. f. in Flora 1865, 180 et Krzl. in Engl. Jabrb. X 172 =» Bonatea micrantha Lindl. G. et Sp. Orch. 329.® —■ Ferner s zu atreichen: „Cap der gnten Hoffnung." . .. 299. Hab. viridi flora R. Br. Hue Platanthera hn “ 01 “ Lindl. in Wall. Cat. N. 7041. Hue porro Habenaria graminea A. Rw • in Ann. Sc. Nat. 2. S6r. XV (1841) 73. j- . S. 372. 300. Hab. arenaria Lindl. Hue Habenaria micrantha Rchb.f- in Flora 1865, 180 = Bonatea micrantha Lindl. G. et Sp. 0re . S. 373. 303. Hab. Maaoniana King et Pantling in Journ. M ^ Bengal. LXVI pt. 2 N. 3. (1897) 601, — 905 304. Hab. Prazeri King et Pantliog- ibid. 602. Ich babe die Pflanze 1897 in Kew untersueht und fand das Labellum dreitheilig, in alien tibrigen Merkmalen stimint meine Diagnose mit der von King und Pantling Ubcreiu. Dio betreffende Publication erhielt ich erst sehr viol spater. S. 375. 306. flab, distantiflora A. Rich. FOgo hinzu: Rolfe 1. c. VII. 218. S. 376. 308. flab. Montolivea Krzl. Fttge hinzu: Rolfe L c. VII. 212. S. 379. 311. Hab. Prainii Hook. f. ist zu streichen. vergl. S. 614 Peristylua Prainii Krzl. 8. 385. 320. Hab. praealta Lindl. Hue. Hab. clarenconsia Rolfe L c. VII. 216. — Die Diagnose von Hab. praealta Lindl. und dieaer Art zeigen in den Hauptpunkten Ubereinstimroung. Dor wichtigate Binderungagrund ist die geographische Verbreitung. aber dicae allein kann die Aufatellung einer neuon Art nicht motivieren, auf die Ab- ^eichungen in Lange und Form dea Spornea liease aich alleufalia ®ine Yarietat begrttnden, aber keineufalls eine neue Art. S. 388. 326. Lies Hab. physoplectra anatatt physoplectron Rchb. f. Hue Habenaria Novo Ebudarum F. v. Mull. Phyt. New Hebr. 22. Die Beschreibungen Reichenbachs und MUllera decken sich m 80 vielen Einzelheiten, dass ich kein Bedenken trage, Hab. Novo- Bbudarum zu caesieren, zumal os ziemlich unwabrscheinlich iat, dasa einer so kleinen In’sel wie Aneityum (od. Aneiteum) 3 Habenaria- Arten vorkommen sollten. Es wachst dort auaser Hab. physoplectra bekanntlich noch Hab. stenodon Rchb. f, welche aber vDHig ab- weichend iat und hier nicht in Betracht kommt. g ^ 844. Hab. M a n n i i Hook. f. FOge hinzu: Rolfe I. c. VII. 225. Perner: (Johnston 87, Mann 2119! Freusa 892!) 345. Hab. QuartinianaA. Rich. FOge hinzu: Rolfe 1. c. Tl1 - 402. Ferner: (Schweiufurth N. 163 und 442). Hierhin Hab. •nisoptera Rchb. f. 1. c. VII. 402. 846. Hab. macrantba Hocbst. Fflge binzu: Rolfe L c. VIL224. S. 404. 349. Hab decorata HochaL FOge hinzu; Rolfe L c VIL 228. S. 405. 250. Hab. pec tin ata Don. FOge hinzu: King und P» ntlill S to Ann. Roy. Bot. Card. Calc. VIL 311 t 406 und 407 (var. anetina). S. m — ro7 — 9. 438. 890. Hab. z a m b e s i n a Rchb. t. Ftlge hinzu: Rolfe 1. c. VII. 211. Ferner: Brit. Nyassaland. Shir6-Hochland (Buelnnau N. 312, 472 und 642) ex Rolfe. S. 437. 893. Hab. Protea rum Rchb. f. FUge hinzu: Platycoryne Frotearura Rolfe 1. c. VII. 258. Ferner: (Antunes N. 18.) S. 438. 894. Hab. anguiceps Bolus. FUge hinzu: Bolus, Orch. South 396. Hab. Candida Lindi. Hue Habenaria leonensia Krzl. ex Dur. et Schinz Consp. FI. Afr. V, 80 et Rolfe in FI. Trop. Afr. VII. 212. Dio Umtaufung in Hab. leonensis, welche die Herren Durand und Schinz vorgenomraen haben, 1st UberflUssig und daher zu \er- werfen. Jch habe 1894 den Lindley’schen Manuscriptnamen publiciert. ohne irgend welche Verwirrung i veranlassen, gebrauebt werden kann. Hab. Candida Dalzell iat bekanntlich = Hab. subpubens A. Rich, und falls man PL Candida Lindi. zu Habenaria einzieheu oolite, so wUrde aich selbst dann noch kein Missverstandniss er- geben, denn fttr diese Pflanze ist der altere Specieaname .triflora- 4 . Ea kann also der Name Habenaria Candida ruhig so lange welter be- atehen bleiben, bis der Grundsatz: once a synonym always a synonym, allgemein angenommen sein wird. Das dUrfte aber kaum eintreten. S 440. 897. Hab. leptocaulon Hook t. FUge hinzu: King et Pant¬ ing in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 320 t. 421. — Die Zeile -Hue Habenaria oligantha Hook. f. ist zu atreichen.* 4 g ^ 389. Hab. oligantha Hook f. Statt Hab. .pachycaulon* lies -oligantha* und ftlge hinzu: King et Pantling in Ann. oy. o . G ®rd. Calc. VII. 320 t. 422. 400. Hab. latilabris Hook f. Die Citate auf S. 442 sm durch folgende zu ersetzen: Hab. latilabris Hook f. in FI. Brit. Ind. VI. 153 ‘ 7. 1 ^ iatilabris Lindi. et Sp. Orch. 289. - Plat, acuminata Lindi. in a . . - 7 °40, G. et Sp. Orch. 289. — Plat. Orchidia Lindi. in Wall. Ca . i • * " Hue. Hab. atenantha Hook f. 1. c. 153 und in Ann. Roy. Bot. Gar . C ®lc. V. 66 t. 100? et King et Pantling ibid. VUI- 314 t. * - 400a. Habenaria 1 i n e a r i s King et Pantling. Caule <0-85 cm alto gracili, calaphyllis tubularibus m P arte °“; kn quibusdam, foliis distantibus in cattle abasisupra medium bracteas transientibtts linearibns acupipatis 5—10 cm ongu, — 90S — 5—10 mm latis, braeteis minoribus lanceolatis, racemo 4—5 cm longo 3—6-floro, floribus albis circit. 1,8 cm diam., braeteis lineari-lanceolatis acuminatis ciliolatis quam ovarium longe rostratum longioribus. Sepalis subaequalibus lanceolatis, dorsali plicato concavo, lateralibus falcatis patentibus, petalis sub- brevioribus anguste oblongis antiee sensim angustatis obtusis, labello quam sepala sublongiore lanceolato anguste ungniculato apice obtuso margine reflexo infra carinato a basi apieem usque, calcari clavato ineurvo ovarium paulum superante. Habenaria linearis King et Pantling in Joum. As. Soc. Bengal. LXVI pt. U. N. 3 ( 1897) 602. Malayische Halbinsel. Ober-Burmah. Shan-Staaten; bei Saga. (Sammler des Bot. Gart. zu Calcutta). — Nach Herrn Kings Be* Bchreibung. Die Ezemplare waren nicht genllgend, um das Gynostemium zu untersuchen, daher ist die Stellung der Pflanze zweifelhaft. Ha- bituell soil sie an Hab. commelinifolia erinnern, aber diese Art ge* hOrt zu einem unter den indomalayisehen Habenarien hdufigen Typus, »o dass hiermit eigentlich nichta gesagt ist. 402. StattHab. Cummingiana lies Cumminsiana King et Pantling und fUge hinzu: In Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 321 t. 424. Ferner: hinter Guatoug ..(Cummins)" — Lachong Thai (Pan ling N. 829). S. 443. 403. Hab. dens a Wall. Andere dio Citato: Das Citat HookL in FI. Brit. Ind. VI. 216 gehSrt hinter Habenaria densa Lindl. un nicht hinter Platanthera densa Lindl. FUge hinzu: King et Pantlir -f in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 819 t. 400. Ferner: Hue Platanthe clavigera Lindl. G. et Sp.,Orch. 289. g ^ 404. Hab. hexaptera Lindl. FUge hinzu: Hue Hab. arvens’^ Barb. Rodr. G. et Sp. Orch. Nov. I (1877) 163 ex Cogn. in FI. Bras. » 408. Hab. abortions Lindl. Zu streichen das ! hinter Haenke (letzte Zeile der Seite). g ^ 409. Hab. Poggeana Krzl. Fttge hinzu: Platycoryne P & geana Rolfe I. c. VII. 258. 0 410. Hab. Guingangae Rchb. f. Filge hinzu. Platycory Guingangae Rolfe 1. c. VIL ?58, 909 S. 449. 411. Hab. c r o c e a Scbwemfurth. Fiige hinzu: Platycoryne crocea Rolfe 1. c. VII. 257. 412. H a b. p a l u d o s a Lindl. FUge hinzu: Platycoryne palu- do Ba Rolfe 1. c. VII. 256. S. 450. 413. Hab. aurea Krzl. FOge hinzu*: Platycoryne aurea Rolfe l c. VII. 256. S. 451. 415. Hab. Wilfordii Ridley. FUge hinzu: Platycoryne Wil- fordii Rolfe 1. c. VII. 256. S. 452. 416. Hab. Buchananiana Krzl. FUge hinzu: Platycoryne Buchananiana Rolfe 1. c. VII. 257 und Platycoryne tenuicaulia Rolfe 1- c. VII. 257. Ferner: Nyasealand (Buchanan N. 739 u. 1165). Shire- Hochland (Buchanan N. 318), Magomora-Station in 1000 m (Waller), Mlange-Eerg (Scott Elliot N. 8617). Fwambo attdlich vom Tanga¬ nyika-See in 1760 m (Nutt). S. 453. 416a. Habenaria ambigua Krzl. Tuberidiis ovatis oblongisve 1—1,2 cm longis, caulibus 20 cm altis v. vix al- tioribus distanter foliatis subflexuosis, foliis lineari-lanceolatis liuearibusve 4—6 cm longis 2—3 mm latis acuminatis spicam laxam paucifloram attingentibus, floribus 3—8, bracteis amplis cucnllatis oblongis acuminatis ovarium non aequantibus. Se¬ palo dorsali toto circuitn lanceolato profunde cucullato acuto, sepalis lateralibns arete deflexis oblongi-lanceolatis acutis con- volutis, petalis simplicibus lineari-lanceolatis sepalo dorsali arete agglutiuatis eique fere aequilongis, labello simplice lineari- lanceolato ascendente sepalo dorsali subaequilongo m basi ipsa PapiSloso, calcari ovarium subaequante pendulo filiformi apice clavato; rostello magno ceterum sectionis, anthera aequilonga acuta, canalibus antbeiae brachiis rostelli aequilongis, proce^ kus stigmaticis quadratis extus grosse papillosis, camiiculis fe * V« cilculi efficientibus, polliniis magms oblongis, gan bicularibus. - Flores lutei, sepala et labellum 1,3 cm longa, Petala l cm, calcar 1,5 cm longum. Febrnano. Eab. ambigua Krzl in Engl. Jakrb. XXTBJ ^ KflrdL Nyaesaland: Uhehe, Weru-Landschaft Wnkungen des lichten Buachea (GOtze N.700.}. 010 foie Pflanze vereinigt die Merkmale der Gruppen Bonatea und Platyeoryne. Man konnte aie auf Grund dea grosaen Roatelluma zu Bonatea stellen, aber die einfachen Petalen, das einfache Labelium und das sehr grosse obere Sepalum rechtfertigen ihre Einatellung zu Platyeoryne, dazu kommt, daaa die Blatter, obwohl leidlich lang, doch sehr schroal sind und also dieser Charakter der Platycoryne- Gruppe nicht ganzlich verwiacht ist. 416b. Habenaria flammea Krzl. n. sp. Tuberi- diis pro planta gracillima magnis globosis v. crasse ellipsoideis 2 cm diam., caule ad 30—60 cm alto pergracili, foliis lineari- bus y. lineari-lanceolatis sparsi svestito, maximis, 4—5 cm longis 6—8 mm latis, plerisque multo minoribus bracteiformi- bus, spica 3—6-flora, bracteis lanceolatis acuminatis dimidium ovarii vix attingentibus. Sepalo dorsali magno oblongi-lan- ceolato profunde cucullato cum petalis anguste ovati-lanceo- latis galeam formante, sepalis lateralibus deflexis lanceolatis acutis, labello erecto ligulato omnino simplice (basi nec auri- culato nec angulato) apice rotundato margine basin versus revolnto quo fere spathulatum appareat, calcari tenui pen- dulo apice vix incrassato ovarium aequante; anthera alta, connectivo in apicem subulatum elongato, rostello fere bona- teiformi, bracliiis altis membranaceis, lobo intermedio bievi cucullato, processubus stigmaticis brevibus antice subrhombeis. — Flores ignei, sepalum dorsale et petala 1 cm, sepala late¬ rals 1,2 cm longa, labelium 7—8 mm, calcar 1,5 cm longum. Habenaria flammea Krzl. in Engl. Jahrb. XXVH1 (1900) It Bansibarkuste: D&r es Balaam. Bei Mpafu auf Sutnpfbode** 20 m Ob. M. (Heede N. 14!, Februar). Einheim. Name: kinzekule. Stengel, die BlOten sind w feuei ■0B8 fttr den meiat aehr schlan * Habitucll i»t die *“ nicht und bei etwaa genauerer Untersuchung i-— t j er bar spathelfiJrmige Labelium zu unteracheiden; die Analyse BlUte ergiebt aber Merkmal fUr Merkmal Abweichungen yon biaher beachriebenen Arten. Auffallend lat, daaa die beiden_ ^ beschriebenen Arten ein Rostellum haben, wie ea sonat nur typiechen Bonatea-Arten vorkommt. — Herr A. Rolfe hat ala Gattung wiederhergestellt und ich gebe zu, dazu nahe liegt, aber ^ uii j Versuch ung — — ...... .... .. ..._.‘Sr**-!-*?* elchea alch nicht bei zahlreichen typiachen Habenarien W Species dubiae inilii non vis ip. Habenaria carinata Spanoghe. „Sepalis exterb oribus lateralibus patenti-erectis, sepalo dorsali minuto, labello tripartito petaloideo, laciniis aequalibus, sepala lateralia paulo longiora, lacinia media supra carinata, calcari ovarium sub- aequante, bractea carinata germen aequante, foliis late lanceo- latis amplexicaulibus acuminatis glabris integerrimis subtus albicant ibus, spicis elongatis glabris angulato-subalatis. Plant a minor. “ Habenaria carinata Spanoghe in Linnaca XV (1841) 478. Intel Timor. Habenaria cornuta Spanogbe. „Sepalis exteri- oribus lateralibus patenti-reflexis, iuterioribus linearibus recur- vis, sepalo dorsali rotundato concavo erecto; labello quinque- partito, laciniis linearibus, media elongata recurya, calcari quam ovarium breviore, bractea germinis longitudiue lanceo- lata, foliis subundulatis." Habenaria cornuta Spanoghe in Linnae XV (1841) 478. Insel Timor. Das .Labellum sein umi liochst wal abschnitte als Teile •chwommenen Diagr linquepartitum* wird wohl falsch gedeutet heiulieh hat Herr Sp. die vorderen Petalen- Labellums angesehen, aber selbst rait dieser mit dor Deutung dieser farblosen und ver- Habenaria viridiflora Spanoghe. „Sepalis ex- terioribus horizontal!-patenribus excavatis, labello tripartito, laciniis aequalibus sepala aequantibus sursum erectis; calcari quam ovarium multo breviore, bractea carinata germen su aequante, spicis alati-angulatis elongatis, foliis oblongi-ovatis obtusiusculis glabris amplexicaulibus. u Habenaria viridiflora Spanoghe in Linnaea XV (1841) 4,8. Insel Timor. Habenaria ranicolarata Bchb. I Specimen faperfectmn, adest indorescentia hand bene evolnta, norum fabnea ex descriptione Kolfeana ab Hab. Hochstettenana . Hab. ichnenmonea m divem. Labelli partifones iUu pe- talorum superantes iineares, calcar 2 cm longum apice cia 912 vatum, processus stigmatici longi protensi capitati, antherae canales longiores. — Mihi non visa. Trop. Ost-Afrika. Deutsches Gebiet. Kilimanjaro 2300 m (John¬ ston N. 159). S. 471. Diplomeris Don. 3. Diplom. hirsuta Lindl. Fttge hinzu: King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 337 t. 443. S. 473. Cynosorcbis Thouars. Da die Anzahl der Artcn inzwischen von 38 auf 42 gestiegen ist, halte ich es fQr ntttzlich, die Clavis abzuandern. I. Eucynosorchis. Labellum trilobum v. quadrilobum rarius quinquelobum. I. Flores subcorymbosi, inflorescentia congesta multiflora. Labellum manifeste quadrilobum. 1. G. ccdantlioides Krzl. Labellum trilobum, lobus intermedius emarginatus. 2. C. gibbosa Ridley II. Flores racemosi, inflorescentia elongata plerumque multi- flora. 1. Flores maximi speciosi, labellum 2—3 cm longum et latum. a. Calcar ovario aequiiongum, rostelli lob. medius an- gustus. 3. C. nniflora Ridley b. Calcar quam ovarium brevius, quam labellum longius. Rostellum quadratum quam antherae canales bene brevius. 4. C* speciosa Ridley Rostellum antice trilobum quam anth. canales vix brevius. 5. C. grandiflom Ridley c. Calcar vix dinddium ovarii aequans, quam labellum brevius. 6. C. flexuosa Lindl. 2. Flores medioeres, labellum 1 cm longum v. paulo brevius. a. Calcar cylindraceum, ovarium, labellum aequilonga. 7. C. purpurascens Lindl . b. Calcar cylindraceum duplo longius quam labellum. 8. C. KirMi Rolfe 1. C. Boryana Lindl. c. Calcar saccatum. — m — 3. Flores minuti, totus flos saepius vix 1 cm diam. lon- gus, calcar vix longius. a. Labellum 5- lobum (dentibus v. lobulis laterali- bus 2). Basi utrinque dente instruct, deinde trilobum. 10. C. Johnsoni Bolfe Basi utrinque lobulo lineari instruct, deinde tri- lobum. 11. C. Hanningtoni Bolfe b. Labellum 3- (rarius 5-) lobum. a. Calcar et ovarium aequilonga quam sepala petala- que multo longiora. 12. C. fastigiata Thouars p. Calcar quam ovarium et labellum sublongius v. aequilongum. 13. C. elatci Bolfe Y. Calcar quam labellum brevius. § Lobus intermedius labelli brevior quam late- rales. Lobus intermed. triangulaiis. 14. C. purpurea Krzl Lobus intermed. semiorbicularis. 15. C. elegans Bclib. f. §§ Lobus intermedius major (praesertim longior) quam laterales. ■f Lobi laterales lineares v. ligulati. O Flores omnino pilosi. 16. C. Boiviniam Krzl. CO Flores glabri (excepto labello saepius minute puberulo). * Calcar brevi-sacculatum. 17. C. brachycentron A. Bich. ** Calcar extinctoriiforme attenuatum. 18. C. aurantiaca Bidley *W Calcar infundibulare apice clavatum. 19. C. lilacina Bidley **** Calcar cylindraceun obtusum. oq C. hispidula Bidley 68 — 014 - ***** Calcar in alabastris Sacculattlm sub anthesi eylindraceum. Labelli lob. intermed. oblongus ob- tusus. 21. C. tenella Ridley Lab. lob. interned, oblongus acutus. 22. C. Baronii Rolfo ****** Calcar attenuatum apice breviter et subito uncinatum. 23. C. Ridleyi Durand et Schinz ff Lobi laterales rhombei, intermedins cu- neatus. 24. C. japonica Krzl fff Lobi laterales et intermedius obovati. 25. C. gracilis Krzl II. Anrtculatae. Labelli lobi laterales in angulos plus minus prosilientes reducti, intermedius elongatus apice integer v. plus minus lobnlatus A. Labelli antice tridentati lobnlus intermedius minor quam laterales. 26. C. HumUotiana Krzl B. Lab. trident, lob. interned, major quam laterales. 27. C. Buchicaldiana Krzl C. Labelli lobus intermedius omnino integer. Lob. interned, obovatus fere orbicularis. 28. C. cylindrostachys Krzl . Lob. interned, linearis (calcar rectum). 29. C. imerinensis Ridley . Lob. interned, lanceolatus (calcar sigmoideum). 30. C. sigmoidea Krzl Lob. intermed. cuneatus retusus crenulatus. (Floies inversi.) 31. C. calcarata Durand et Schinz III. HolocMlao. Labelli lobuli laterales ntilli. A. Labellum antice 3- dentieulatum. Caulis omnino pilosus 10—12 cm altus. 32. C. pauciflora Rolfe Caulis supra tantum glandulosi-pilosus 30—40 cm altus. 33. C. Buchanani Bolfe $15 — B. Labellum antice bifidum. Calcar quam ovarium duplo longius. (Flores majus- culi striati.) 34. C. Beisileensia Krzl. Calcar quam ovarium brevius. 35. C. glandulosa Ridley C, Labellum omnino simplex. a. Lab. cuneatum obcordatum. 36. C. tenerrima Ridley b. Lab. ligulatum v. oblongum. «. Calcar filiforme non inflatum. Flores fere 9 mm diam. calcar 1,6 cm longum. 37. C. galeata Rchb. f. Flores 5—6 mm diam. calcar 5—6 mm lon¬ gum. 38. C. Usambarae Rolfe fl. Calcar basi filiforme deinde per 2 /* longitudinis inflatum. 39. C. stenoglossa Krzl. c. Labell. a basi latiore angustatum. 40. C. brevicornu Ridley d. Labellum basi angulatum lineare. 41. C. VoVcensii Krzl. e. Labellum medio dilatatum subrhombeum. 42. C. Mtacamptoides Krzl. 8 . 475. 1. Cyn. calanthoide*. Krzl. Auf S. 475 Citate lien Cyno- "orchis anstatt Habenaria. 2- Cyn. gibbosa Ridley. (S. 476.) 3. Cyn. uniflora Ridley. (S. 477.) Hue Gymnadenia umflora Steudel Nomencl 2 ed. I. 712. 4. Cynosorchis speciosa Ridley. Tuberidiis ob- ^ngis, caule ad 30 cm alto, eataphyllis 2 in ima basi, ringen- tibus 2, foliis 1 v. 2 longe lineari-lanceolatis basi vaginantibus infra rubri-striatis ut caulis ad 30 cm longis 1,5—2 cm latis, Sca Po gracili foliolis 3 instructo, racemo plerumque paucifloro, bracteis ovatis acuminatis pedicelli 2 /s aequantibns. Sepalo ^orsali ovato cucullato acuto, lateralis majoribus dimidiatis oldongis obtusis sub antliesi reflexis, petalis ovatis subfalcatis — M — late duneatis dilatatis antice retusis, iuteraiedio angustiore alte bicruri, calcari cylindraceo subito inflato quam labelhlm Iongiore quam ovarium bene breviore sparsim setoso; rostelli lobo medio producto triangulo apice deflexo reflexoque (in alabastro quod examinavi), bracbiis tiiangulis longioribus, an- therae caualibus paulo longioribus, processubus stigma ticis semilongis, stigmatibus ipsis liberis magnis. — Flores spedosi extus virides viridi-purpurei-maculati (verdeoloresP), pet ala alba, labellum purpureum, sepal, dors, et pet ala 2 cm longa, sep. la(. 2,5 cm longa, lab. 3,5 cm long, et later, lob. 3 cm lat. calcar 5 cm longum. Madagascar. Aiikafana (Deans Cowan) Ohne gena ien Standort. (Joh. Braun !) Ich wiederhole hier die Boschreibung, welche ich in einigeu Punkten besonders hinsichtlich der Grossenverhaltnisse und dor Farben (letztere nach der inzwischen erschienenen Tufel iin BoU Mag. abge&ndert babe. .Meine Exemplare sind nicht eehr znfne en stellend und ich hatte die ersto Beschreibung S. 477 nach ciner Knospe gemacht. 6. Cyn. grandiflora Ridley. (S. 477.) 6. Cyn. flexuosa LindL (S. 478.) 7. Cyn. purpurascens Lindl. (S. 479.) 8. CynosorchisKirkii Bolfe. Tnbeiidiis oblongis 2,5 cm longis, caule 25—30 cm alto, ’folio basilari solitario spa- thulati-oblongo obtuso apiculatoque 8— 15 cm longo 2,5--4 cm lato, scapo gracili foliolo 1 lauceolato acnminato infra m in ® instructo, spica 2-3- flora, bracteis lanceolatis v. oblongi* ceolatis ovaria 1,5—1,8 cm longa non aequantibus. Sepalo sali late ovato obtuso 3—4 mm longo, lateralibus ovati-o on^ obtusis apiculatisve paulo longioribus, petalis ovati-lanceo a subobtusis aequilongis, labello 10—12 mm longo qua * lobulis obtusis v. truucatis oblongis margine crenulatis, ca cylindraceo gracili 2,2—2,5 cm longo; processubus late clavatis 1,5-1,8 mm longis, antkerae canalibus gn ^ (longioribus?), rostello cucullato antberam fore subaequa - Mihi non visa, ex Rolfe. Vynoeorchis KirUi Kolfe in FI. Trop . Afr. VU 917 •• Trop. Oat. Afrika. Mozambique-District. Poriugies. Gebiet. Mo- rambala-Berg in 600 m (Kirk.) Dio BlQthen, nach welchon Herr Holfe die Beschreibuug ent- warf, waren „not very well preserved. 8 9. Cynosorchis Boryana Lindl. (S. 480.) 10. Cynosorchis Johnsoni Rolfe. Plantae pars quae adest 22 cm alta, foliis oblongi-lanceolatis subacuminatis 3 cm longis 5—7 mm Jatis, scapo supra glandulosi-piloso, s P lca 7— s cm longa Iaxiflora paueiflora, bracteis ovati-lan- ceolatis acuminatis 4,5 mm longis, ovariis ad 7 mm. longis. — Sepal o dmsali ovato subobtuso 2-—3 mm longo, lateralibus faleati-oblongis snbobtusis 4 mm longis, pefalis ovati*oblongis subobtusis 2 mm longis, labello 7 mm longo quiquelobo, lobuiis basilaiibus lineari-ti iangnlis aeutis obliquis 1 mm longis, se- quenlibus anguste triangnlls acntis 3 mm longis antico obovati- oblongo obtuso 4—5 mm longo, calcari gracili G—7 mm longo, gynostemio brevi. — Mihi non visa, ex Rolfe. Cynosorchis Johnsoni 1lolfe in FI. Trop. Afr. VII. {1898) 362. Trop. Ost-Afrika. Portugiesisches Gebiet. Berge ostlich von %asaa-See. (Johnson). 11. Cynosorchis Hanningtoni Rolfe. Pars in- fciior plantae deest. — Caulis pars quae adest 15—16 cm alta glabra, spies 5 cm longa Iaxiflora, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria 6—7 mm longa non aequantibus. Sepalo dorsali ovato subacuto ad 5 mm longo, lateralibus oblique lalcatis oblongis, petalis oblongis falcatis obtusis 3—4 mm ^Ngis, labello 5.5— 6 mm longo quinquelobo, lolis basilaribus lintaribus Vlivergentibus, lobis medianis latioribus, lobo antico °blongo obtuso, calcari lineari cylindraceo 4 —5 mm longo; Proeessubus stigmaticis oblongis ipsis et antherae canalibus brevissimis, rostello minuto trilobulo, lobo antico triangulo subacuto. — Mihi non visa, ex Rolfe. Cynosorchis Hanningtoni Bolfe in FI. Trop. Afr. VII. {1898) 316. Trop. Ost-Afrika. Deutsches Gebiet, obne geuauere Angabe (Bannington), — 918 — 12. Cyn. fastTgiata Thouara.' (S. 480.) Hue. Cyn, triphyll* Thou. Orch.Il. Afr. t. i4; Gymnadenia triphylla A. Kich. ia M4m. Soe* Hiat. Nat. Par. IV (1828) 24. 18. C y n. e 1 a t a Rolfe. (S. 481.) 14. Cyn. purpurea Krzl. (8. 482.) Hue Peristylua purpureui S. Moore in Baker FI. Maurit. 885. 15. Cyn. e 1 e g a n s Rchb. f. (S. 482.) 16. Cyn. Boiviniana Krzl. (S. 488.) 17. Cyn. brachy centra A. Rich. (S. 484.) 18. Cyn. aurantiaea Ridley. (3.484.) 19. C y n. 1 i 1 a c i n a Ridley. (S. 484.) 20. Cyn. h i a p i d u 1 a Ridley. (S. 485.) 21. Cyn. t e n e 11 a Ridley. (S. 485.) 22. C y n. B a r o n i i Rolfe. (S. 486.) 23. C y n. R i d 1 e y i Durand et Scliinz. (3. 487.) 24. Cyn. japonica Krzl. Hue Gymnadenia lepida Rchb. f. Otia 51. Forner: Low. Chon. Ins. (Dr. Nilaon). (8.467.) 25. C y n. g r a e i 1 i a Krzl. Hue Gymnadenia Keiskei Franch. et Savat. Enum. PI. Jap. II. 513 et Gymnadenia tryphiaeformia Rchb. f. in Journ. Bot. XIV. 209 et Otia Bot. 51. (S. 438.) 20. Cynosorchis Humblotiana Krzl. Tube* ridio in specimine unico cylindraceo 3 cm longo 3—4 mm diam., caule incl. inflorescentia 25 cm alto tenui, foliis basilan- bus 2 suboppositis petiolatis lanceolatis oblongisve, petiolo 3 cm longo, lamina 9 cm longa 2—3 cm lata, scapo foliolis perpau* cis lanceolatis bracteiformibus acuminatis vestito supra sparsim glandulosi * piloso, racemo subcorymboso paucifloro, bracteis ovati-laneeolatis liores fere aequautibas acuminatis. ovariis fusifomibus sparsim glandulosi-pilosis. Sepalo dorsali ovati* oblongo obtuso, lateralibus late ovatis rotundatis omnibus ob- tusis, petalis minutis ligulatis obtusis, labelli basi utrinque auriculati lobis lateralibus ovatis obtusis lobo intermedio ininuto oblongo obtuso (si mavis labello 5-lobo, lobis basilaribns acute triangnlis, lobis medianis majoribus ovati-oblongis, lobo antico parvo oblongo), caleari recto obtuso sepala et labellUP 1 — 919 — aequante; gynostemio generis, processubus stigmaticis minutis quam canales antherae subbrevioribus. — Flores certe rosei, sep. dorsale 4 ram, lateralia 6 mm longa 5 ram lata, petala 8 mm, labellum 5 mm longum et latum, calcar 6—7 mm longum. Cynosorchis Humblotiana Krzl. in Engl. Jahrb. XX VIII (1900) 176. Comoren (Humblot!) Die Beschreibung der Lippe passt nahozu auf die von N. 10 C. Johnsonii Rolfe, aber Habitus und Dimensionen dor Pflanze sind durchaus andere, abgesehen von sonstigen Abweichungen. 27. Cynosorchis Buch waldiana Krzl. Tu- beridiis?; caule debili ad 20 cm alto basi monophyllo, foliis 6—8 cm longis 1,5—2 cm latis teneris (maculatis P), folio 1 minore v. plerumque foliolo bracteiformi in medio scapo, spica laxa pauci-pluriflora (10-20), scapo supra, rhachi, ovariis glandulosi-pilosis, bracteis lanceolatis acuminatis ovaria sub- aequantlbus calvis. Sepalo dorsali ovato cum petalis arctis- sime agglutinatis ovati-oblongis galeam satis profundam for- raante, sepalis lateralibus alarum instar patulis plus duplo majoribus semiobovati-oblongis acutis sparsim pilosis, labello longiore cuneato antice dilatato ibique tridentato, dente inter- medio bene majore, calcari leviter ilexo interdum sigmoideo quam labellum paulo breviore tenui-cjlindraceo; gynostemio luinuto, anthera valde reclinata, canalibus antice dilatatis, pro¬ cessubus stigraaticis aequilongis arete compressis, rostello mi- nuto triangulo. — Flores rosei, galea 6 mm alta, sepala lateralia 8 mm longa, medio 4 mm lata, labellum fere 9 mm, calcar 5—6 mm longum. —Maio. Cynosorchis BuchtcaUUana Krzl. in Engl. Jahrb. XXVIII (1900) 175. Usambara: im Gebirge bei Mnafa, 1200 m, in der Adlerfarn- region (Dr. Buchwald N. 687!). Die Pflanze erinnert sehr stark an C. sigmoidea Krzl., von welcher sie sich durch das Labellum unterscheidet. Durch dieses erinnert sio an C. calcarata Dur. et Schinz und somit an di « Ar * en welche zeitweiiig die vfillig UberflUssige Gattung Amphorchis bu- deten. 28. Cyn. c y 1 i n d r o s t a ch y s Krzl. (S. 4S9.) — 020 — 29. C y n. i m e r i n e n s i s Ridley. (S. 490.) Hue forsan Gymna* denia rosellata A. Rich. in Mem. Soc. Hist. Nat. Par. IV (1828) 26 et Satyrium rosellatura Tliouars Orch. II. Afr. t. 8 . — Ich bin Uberzeugt, dass Ridleys C. imerinensis mit dem alten Sat. rosellatum Thouara identisch ist. Die Urofaufung in Cyn. rosellata wage ich gleichwohl nicht vorzunehmen, da ich das Originalexemplar nicht gesehen habe. 80. C y li. 3 i g m o i d e a Krai. (S. 490.) 81. Cyn. cal car at a Durand et Schinz. (S. 491.) Zeile 8 von unten lies coalito statt coalitis. (S. 491.) 82. Cyn. pauci flora Rolfe. (S. 492) Zeile 16 von oben lies subelavatis statt sublavatis. (S. 492.) 33. Cy nosorch i s Buchan ani Rolfe. Caule 30 45 cm alto supra glandulosi-pubescente, foliis basilaribus 2 — 3 oblongi-lanceolate subimutis basin versus augustatis 2,5—3 cm longis, squamis perpaucis braeteiformibus in scapo, spica ad 5 cm longa densiflorn. braeteis lanceolatis acuminatis 3 6 mm longis ovavia aeqaantibus. Sepalo dorsali ovato subobtuso cucullato 3 mm longo, lateralibus obliquis ovati- oblongis f»b1 usis 1 1.5 mm Imgis. pefalis oblongis falcataiis 3 mm longis, labello simplice anguste cuneato apice obscure tridentato 5 ---G mm longo, ealcari curvulo cylindr&ceo 6 mm longo; processubus stigmaticis perbrevibns, antherae canalibus brevibus, rostello triangulo apiculato incurvo. — Mibi non visa. Cynosorchis Buchanani Bolfc in FI. Trop. Afr. YII (ISOS) 260. Trop. Ost-Afrika. Brit. Central-Afrilea. Slure-HocMand. Gipfel des Berges Zomba (Buchanan 808). Ahnelt in alien Merkmalon sehr stark den inadagassischen Formen mit einfachen Labellum. 81. Cyn. Betsilernsis KrzJ. (Folia speciininis uuici P a " risieneis desunt.) (S. 492.) 35. C y n. g 1 a n d u 1 o s a Ridley. (S. 493.) 36. Cyn. ten err ima Ridley. (8. 493.) 37. Cyn. gale at a Rchb. f. Hue Habemiria nutans Ridley in Journ. Linn. Soc. XXI (1885) 506. (S. 493.) 38. Cynosorchis Usambarae Rolfe. Plants huinilis, caule 12 cm alto sparsim glandulosi-piloso, tuberidiis oblongis circ. l cm longis, foliis 2 basilaribus ovati-oblongis — 921 — acuminatis 2 cm longis, spica ad 5 cm longa circ. 14* flora, braeteis ovati-lanceolatis acnminatis 5 mm longis ovaria non •'Tel vix aequantibus. Sepalo dorsali ovato subacnto cucullato 2,5 mm Ion go, later alibus ovati-oblongis obtusis sublongioribus, petalis ovatis snbobtusis quam sepal, dorsale paulum breviori- bns, labello simpliee oblongo obtuso vix 2 mm longo, calcari 5—6 mm longo cylindraceo, processnbns stigmaticis brevissi- mis oblongis, antherae eanalibns gracilibus brevissimis, rostello minnto. —- Mihi non visa. * r yn o>,orchis Usambarae Bolfe in FI. Trop. Afr .. VII, SCO (1898). Trop. Ost Afrika. Deutsches Gebiet bei Mtai (Holst 2474). 39. C y n. s t e n o g 1 0 s a a Krzl. (S. 494.) 40. C y n. brevicornu Ridley. (8.494.) 41. Cyn os orchis Volkensii Krzl. Caule ad 30 cm alto glandnlosi-piloso, foliis 1 v. 2 basiiaribus suberectis Ovali-oblcngis s. cuneati-oblongis acutiusculis, foliolis 2 — 3 bracteifoimiims in scapo, racemo 3—12 cm longo laxiuscuio multitloro, braeteis lanceolatis acuminatis 5—10 mm longis pedicellos superant ibus. Sepalo dorsali ovato aeuto, lateralibus divergentibus majoribus oblongis fere semiorbicularibus obtusis, petalis lanceolatis subfalcatis cum sepalo dorsali galeatis; la¬ bello omnino simpliee basi utrinque anguiato lineari obtuso, calcari filiformi incurvo quam ovarium cum pedicello bene Ion* Store; antherae canalibus stigmata satis brevia vix aeqnanti- bus. processnbns stigmaticis supra lationbus attenuate deflexis, rostello obtuso triangnlo. — Flores purpurei-violacei, sepala la¬ terals 3—4 mih longa, labellnm 6— 7 mm, calcar 1,3 cm jongum. Cynosorchis Voikami ml in Kngl Jahrb. XXII {1893)18, Bolfe in Fl. hop. Afr. VII , ‘160. - Hue Halman* phistadcma Rehb. f. tx OUv. in Journ. Linn . Soc. XXI, 404 et Transart Linn Soc. .XXJ.4M # Transact. Linn. Soc. Ser. g II, 350 et Krzl Orch. G et Sp. 1,40* Trop. Oat-Afrika. Kilimaiijaro-Gebiet, oberhalb Shire m 900 3300 m Huho (Volkens N. 1944! Thomson, Johnston Sr. 29). Mclne Originaldiagnose ■ 1 nach den dUrftigen Exemplaren von Volkens aufgestellt uud ich hoffte auf bessere. Inzwischen n« Herr Rolfe, auf vollatandigerc Exemplare bin, die Diagnose erg n konuen. Dass Habenaria pleistadenia Rchb. f. mit hoebster a- scheinliehkeit eine Cynosorchis sei, habe ich bereita vor 2 geaussert, ehe ich Herrn Rolfes Arbeit geaehen hatte. — 922 — 42. Cynosorchis anacamptoides Krzl. Planta habitu omnino Anacamptidis pyramidalis, caule 25—45 cm alto, foliis 2 basilaribus lineari-lanceolatis acutis, caulinis 1 y. 2 ovalibus acutis, scapo ceterum squamato; spica densa cylindracea v. capitata, bracteis lanceolatis quam ovaria glan- dulosi-pilosa aequilougis. Sepalo dorsali ovato cucullato, late- ralibus oblongis subobliquis acutis bene majoribus, petalis sub- similibus minoribus. labello simplice pone basin reflexo lineari antice paulum dilatato acuto (si mans subrliombeo), lineis 2 elevatulis in disco, calcari fusiformi acuto quam labellum aequi- longo quam ovarium bene breviore; gynostemio perbrevi, pro- cessubus stigmaticis maximis dolabratis. — Flores inter mini- mos generis 2—3 mm diam. rosei. Cynosorchis anacamptoides Krzl. in Engl. Jahrh. XXU (1895) 18, Bendle in Journ. Bot. 1895 , 295; Rolfe in FL Trap. Afr. VII, 260. Trop. Ost-Afrika. Secengebiet. Ruwenzori, 2500 m ttb. d. Meere (Stuhlraann N. 2346!), Butagn 30.0—3300 m Scott Elliot N. 8008 e. p.) Kivata 8000—3200 m (Scott Elliot N. 7648 u. 7747) ex Rolfe 1. c. Ich babe die Pflanze nur auf ein einziges leider nicht sonder- lich gut erhaltenes Exemplar aufgestellt und sie desbalb bei der Aufzahlung der Arten nicht miterwilhnt. Meine Diagnose ist m- zwischen durch Herrn Rolfe in alien Punkten bestatigt. Ich babe das von Scott Elliot gesammelte Material dieser Art nicht gesehen nehme aber an, dasa ea gut und reichlich geweseu sei. Species subdubiae y. dubiae. Cynosorchis Commersoniana Krzl. Caule ad 40 cm alto tenui foliis basilaribus 3 ovati-oblongis acutis basi semlamplexicaulibus 2 ad 8 cm longis ad 5 cm latis, teitia multo minore, scapo foliolis bracteiformibus paucis vestito, spica elongata laxiflora ad 20 cm longa, rhachi glabra ut tota planta, bracteis ovatis acutis quam ovaria brevi-pedicellata 1,2 cm longa duplo v. ter brevioribus. Sepalo dorsali ovato aca o concavo, lateralibus oblongis acutis falcatulis quam dors _ longioribus, petalis lanceolatis acutis etiam minoribus, la e basi unguiculato dilatato (quadrilobo ?) antice bilobulo, 0 utroque divergente triangulo, processubus stigmaticis P° marginem Tabelli, calcari brevissimo curvulo; anthera recuna ^ 923 canalibog quam processus brevioribus. — Flore* ouuuti. —* Milii non visa. Gymnadenia Conmersoniana A. Rich, in Orch. II. Fr. et Bourb . (1838) 37 t. 34. — Peris tylue Commersonianus Lindl. G. et Sp. Orch. (1835) 397. — Uabenaria Commersoniana Durand et Schint Consp. Ft. dir. F, 75. Insel Bourbon. Bei Legol (Commerson). Ich habe die Pflanze nach A. Richards Abbildung beschriebeu, Zu Cynosorchia etelle ich aie erstenB wegen des Habitus, welcher abgesehen von der fehlenden drUsigen Behaarung durchaua der einer Cynosorchia ist; zweitens wegen des Aussehens der BlUte, besonders auf die aichelfOrmigen Sepalen und das Labellum hin. Scbliesslich deute ich die Worte in Richards Beschreibung Jabellum-et mar- ginibus utrinque lamelliferum" auf Narbenfortsatze. Waren es zwei kleine basale Seitenlappen, das Labellum also vierlappig, so batte Richard dies hier ebensogut zu sagen vermocht, wie er an anderen Orten das Labellum richtig beschreibt. Ich halte darauf hin auch die Seitenl&ppchen der Lippe (PI. 4 fig. A.) fttr diese in der Zeich- nung verfehlten Narbenfortsatze. Schliesslich ist die Antbere ziem- iich deutlich zurtickgencigt. 31. Cyn. gal eat a Rchb. f. Hue: Habenaria nutans Ridl. in Journ. Linn. Soc. XXI (1895) 506. (S. 493.) C.y n. o c c i d e n t a 1 i s Durand et Schiuz. Fftge hinzu: Rolfe Fi * Trop. Afr. VII. 262. (S. 495.) Cyn. compacta Rchb. f. (S. 495.) Cyn. a r n o 11 i o i d e> Rchb. f. (S. 496 nomen.) Cyn. Cordemoyi Frappet. (S. 496 nomen.) Ad Cynosorcliidem referenda videtur. Platan tliera uncata Bolfe. Caule ad 20 cm alto, foliis 2 basilaribus oblongis v. ellipticis subacutis apiculatisve 5—6 cm longis 1,5—2,5 cm latis, racemis 6—7 cm longis laxifloris, bracteis ovatis acuminatis 7—8 mm longis pedicellos non aequantibus. Floribus purpureis, sepalo dorsali ovato acuto 5 mm longo, lateralibus oblique ovatis acutis aequilon* petalis suborbiculari-ovatis acutis paulo brevioribus, labello obovato basi cuneato antice trilobulo duplo longiore quam se* Pal a, lobulis lateralibus late oblongis inteimedio multo minore, c &lcari late conico deinde constricto curvulo apice inflate; pro- 924 cessubus stigmaticis subsessilibus, rostello triangulo. — Mihi non visa. Platanthera uncata Bolfe in FI. Trop. Afr. VII , SO 5. Trop. Ost-Afrika. Mozambique-District. Deutsches Gebiet bei Kwa, Chiropa (Hanuington). Nach der Beschreibung muss man die Pflanze bei weitem eher ftlr eine Cynosorchis als eine Platanthera halten, denn wenn sie that- sflchlich NarbenfortsUtze hat, so ist sie vor allem keine Platanthera, sondem entweder eine Habenaria, oder, was bei weitom wahrschein- licher ist, eine Cynoaorchis. 9. 502. Peristylus Bl. 1. Peristylus s t e n o s t a c h y u a Krzl. Habenaria peri- styloides R. Wight Ic. V t. 1702. Hue verosimiliter Habeuaria gra¬ cilis Colebr. in Hook. Exot. FI. t. 185. . 4. Peristylus goodyeroides land!. FUgc liaria affinis Don Prodr. Nepal. 25. — King et Pantling Bot; Gard. Calc. VIII. 326 t. 430 et 430b. 6. Peristylus aristatus Hindi. Andere d wie folgt: King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Garden t. 409. mi: Habe- Ann. Roy. 6a. Peristylus neglectus Krzl. Tot a plan ta 30—40 cm alta basi catapbyllis scariosis vestita, foliis 3 ~ u distantibus in caule, medianis maxitnis anguste oblongis acu* tis basin versus non angustatis 2.5—7,5 cm longis 5 —15 mm latis, squamis linearibus aeuminatis 1 v. 2 in scapo, spica 5—7,5 cm longa sparsiflora, bracteis lanceolatis aeuminatis quam ovaria paulo longioribus. Sepalis oblongi-lanceolatis ob* tusis carinatis, petalis aequilongis angustioribus obtusis. labe o brevi-unguicnlato in lobulos 3 angnstos diviso, lobis lateral bus quam medianus longioribus et angustioribus linearibus e rectangnlariter divergentibus, mediano anguste obloogo o tuso carnosulo, calcari longiore quam sepala ovarium. su ^ aequante leviter clavato. — Mihi non visa, ex King e Pantling. Habenaria neglecta King et Pantling in Journ. As. Soc Vol. LX VI pt.S , N.3 (1897) 603. — Peristylus exilis 11. Wight Ic. ^ Oat-Indion. Malabar und Concau (Stocks Law and otbersj. Herb. Ind. Orient. Hook. f. u. Thomson, Peristylus N. 13, 92o S. 507. 9. Peris tylus lancifolius A. Rich. Zweite Zeile dor Citate lies Peristylus robustior statt Platanthera etc. 10. Peristylus Petitianus A. Rich. Hue Platanthera Preussii Krrl. in Engl. Jahrb. XVII (1893) 63 -= Peristylus Preusii Rolfe in FI. Trop. Afr. VII. 199. S. 509. strieta Hook. f. King et Pantling in Ann. Roy. Bot Gard. Calc. VIII. 325 t. 429. S. 510. 13. Pe r'i s t y 1 u s spiralis A. Rich. Hue Habenaria spiralis Trimen Cat. PI. Ceyl. 91. S. 511. 16. Pe r i s t y 1 u s Pa r i a h i i Rchb. f. Hue Habenaria Parishii Hook, f.; King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 823 15a. Peristylus Quartinianus A. Rich. Cauie erecto ad 45 cm alto, foliis ,2 v. 4 brevi-vaginantibus oblon- gis v. oblongi-lanceolatis, acutis apiculatisve 5—7 cm longis 1,2—1,8 cm latis, spica 8—12 cm longa densiflora multiflora, bracteis lanceolatis acuminatis inferioribus 2,5 cm longis, flores aequantibus. Sepalo dorsali oblongi-ovato, lateralibus aequa- libus subfaltatis, petalis late ovatis obtusis carinatis apicem versus minute papiilosis, labello e basi- brevi integra trilobo, Jobis lateralibus Jinearibus obtusis, intermedio paulo longiore rocurvo, calcari brevissimo incurvo obtuso; processubus stig- ®aticis oblougis apiculatis brevissimis, connectivo latissimo, lostello perbrevi. Plores minuti, omnes partes 3—4 mm lon- gae/calcar 6 mm long urn. — Mibi non visa. Peristylus Quart inianus A. Rich, in Ann. Sc. Fat. Sir. 3, XIV 5 65 f. 16 fig . 2 e t Tent. Ft. Abyss. II, 287 t. 85 = Rchb. f. in Walp. HI, 582 ; Rolfe in FI. Trop. Afr . VII, 198. Ost-Afrika. AbyBsinien. Tigre bei Adauah (Quartin-DMon ex Richard); ohne Angabe des Standortes (Schimper). 17. Pe r i s t y 1 u s f a 11 a x Lindl. Hue Habenaria fallax Hook f. Ki ng et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII, 826 t. 428. S. 5i4. 20a. Peristylus pseudophrys KrzI. Tuberidiis R'vegulariter oblongis villosis, cauie 45—70 cm alto stricto, catapbyllis subterraneis foliisque valde distantbus, foliis ob- — 926 Ongis acutis longe vaginantibus, maiimis 5—7 cm longis ad 3 cm latis supra decrescentibus, foliolis perpaucis in scapo, spica ad 10 cm longa subdistantiflora, bracteis lanceolatis acuminatis flores aequantibus superantibusve. Sepalis conni- ventibus late ellipticis obtuse acutatis, petalis brevioribus late ellipticis subacutis, labello sepalis aequilongo concavo oblongo apice trifido, laciniis lateralibus intermedia vix brevioribus angustioribus, omnibus triangulis apice acutis, calcari bullato leviter applanato brevjssimo; gynostemio perbrevi lato utrinque irregulariter triangulo-alato, alis antice inflexis, antherae locu- lis parallelis, glandulis polliniorum in bursicula (more Ophrydis) absconditis, stigmatibus transversis utrinque productis et post alas gynostemii absconditis. Flores minuti subnutantes, virides 2—2,5 mm diam. — Julio. — Milii non visa. Habenaria pseudophrys King et Fantling in Journ. As. Soc. Beng. Voh 65, pt 2. 163 und Ann. Boy. Bot. Gard. Code. 320 t. 432. Nord-Indien. Sikkim. Bei Cbong-thang in 1800 m (Pantling N. 424). Die Pflanze ist nach dem ganzen Aufbau ein Periatylua und die Merkmale der BlUte stimmen mit Auanahme der eigenthiimlichen Taaehe filr die KiebdrUsen hiermit vbllig flberein. 8ie ist in ge* troeknetem Zu atari de kaum von Per. Prainii iu unterscheiden. S. 516. 21. Periatylua Lefeburianus A. Rich. Hue Herroinium Lefeburianum Rchb. f. in Linnaea XXV. (1862) 232. g ^ 26. Periatylua a e cu n d i f 1 oru a Krzl.*= Gymnadenia «e* eundiflora vide sub Gymnadenia la. ^ ^20 29. Periatyluaniveus Krzl. Hue Gymnadenia conica Lindl. G. et Sp. Orch. 280 (Statue junior typi.) 80. Periatylua c 1 a v e 1 1 a t u a Krzl. Hue Habenaria el»- vellata Spreng. Syst. III. 689. 8 ^3 81. Periatylua saccnlatua Balfour et S.Moorenicht S.Moore. Hue referenda videtnr. Roeperocharis Rendlei Krzl. Caule 25—30 cm alto, foliis 3—4 paulo infra medium linearibus s. linearidan ceolatis acutis 5—10 cm longis 4—6 mm latis, spica 8—12 cm longa angusta multiflora, bracteis ovati-lanceolatis acuminatis 6—12 tnm longis flores subaequantibus. Sepalo dorsali oya 1 oblougO obtilso 3—4 mm longo, lateralibus erectis obliquis semi- cordati-ovatis subacutis s. apiculatis eirc. 3—4 mm longis, petalis ovati-oblongis obtusis 3—4 mm longis, labello breviter unguicu- lato cleinde trilobo, ungue utrinque cordati-auriculato, lobis car- nosulis lateralibus linearibus subacutis divergentibus, lobo in- termedio latiore et duplo longiore, calcari late oblongo 1 lineam (sic vult A. Rolfe c. cl.) longo; processubus stigmaticis deflexis oblongis parallels, canalibus antlierae vix evolutis, rostello late obovato quadrato truncato 1,2 mm alto et plus duplo latiore. — Flores eirc. 4 mm diam. — Milii non visa. Habenaria ltendlei Rolfc in FI. Trap. Afr. VII. 213. - Hue. Bab. peristyloides Eendle in Journ. Bot. 1895 , 291 (non A. Rich.) Trop. Ost-Afrika. Britisches Gebiet. Ruwenzori, sonnige HUgel 2CC0—2300 m (Scott Elliot N. 7646). Ich habe die Pflaiize nicht untereucht, aber nach der Beschrei- bung zu urtheilen, ist es eine Roeperocharis, dafiir spricht beinahe jedes Merkmal, von den seitlichen Sepalen angefangen bis rum Rostellum und den fehlenden NarbencanUlen. S. 530 u. ff. Herminium L. Die Vermehrung der Arten dieser Gattung auf mehr ala die doppelte Anzahl macht die AufatelluDg einer neuen Clavis wQn- »chenswerth. Die bereits beschriebenen Arten nebst ihren Synony- ®en sind auf den citierten Seiten nachzuschlagen. Clavis specierum. I* Labellum trilobum, lobi aequales v. vix diversi. A. Petala simplicia. a. Plurifolia. f Folia plantae aequilonga. 1. 3. alpinum Lindt. ft Folia scapo breviora. Labelli lob. intermedius brevissimus. 2. 3. angustifoUum Bentk . Labelli lobus interm, longior quam laterales. 3. 3. spirale Rclib. f. b. Bifolia (addito interdum foliolo multo minore in scapo.) Folia oblongi-lanceolata. 4. 3 Monorchis B. Br. B. Petala 2-3- partita* 5. 3 alaschameum Maxim. §28 — It. Labellum subsimplex, lobi laterales basilares aurieuli- formes. 6. H. congestion Lindl. III. Labellum onmino simplex. A. Bifolia. a. Labellum longius quam sepala lateralia. Labellum utrinque angulis 2 extrorsis instruc- tum (auguli anteriores interdum product!). 7. H. quinquelobum King et Pantling Labellum basi obsolete lobulatum. 8. H. Jaffreyanum King et Pantling. Labellum late ovatum medio canaliculatum. 9. H. Josephi Bchb. f. b. Labellum sepalis lateralibus aequilongum. a. Folia oblongi-lanceolate, flores quaquaver.'i- Labell. ecalcaratum. 10. H. unalaschcense Bchb. f. Labell. basi saccatum. 11. H. Duthiei Book. /. p. Folia brevi-elliptica, flores secundi, labellum orbiculare. 12. H. orbiculare Hook, f- B. Monopbylla. a. Labellum late ovatum. 13. H. gramineum Lindl, b. Labellum triaugulum. 14. H. gracile King et Pantling- • c. Labellum lineare. 35. H. angustilabre King et Pantlmg d. Labellum basi multo latius utrinque rotundatum deinde lineare. Labellum basi utrinque biporosum. 16. H. biporosum Maxim. Labellum basi utrinque foveatum. 17. H. pugioniforme Lindl f. S. 532. 1. Berminiura alpinum Lindl. , 2. Herminium anguatifolium Banth. (S. 538.) Ki “* un ding in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VII. 382 t. 434. — P ® a a angustifolia Rchb. f. Otia 39 (nom. mut.) 3. Herminium spirale Rckb. f. „Spica secunda bracteis lanceolatis aristatis floribus aequalibus sed erectis, tepalis carnosulis sepala triangulo-laneea paulo excedentibus, labello ligulato antice tridentato, dentibus lateralibus abbre¬ viates dente medio producto, omnibus antrorsis, calcari cylin- draceo subscrotiformi ovario plus duplo breviore, staminodiis falcatis. Specimina, quae' prostant ultrapedalia (30 cm et ultra). Caulis gracilis (ad 25 cm altus) folia 2—3 oblongo-lanceolata, inferiora basi vaginantia usque 5 poll. ( — 12 cm) longa 1 poll. (= 2,5 cm) late. Folia quaedam superiora sessilia in bracteas abeuntia. Spica multiflora anthesi secunda; fructifera qua- quaversa.“ — Mihi non visa, ex Rclib. f. Herminium spirale Rchb. f. in Bonplandia III. (1855) 213. — Hue. Satyrium spirale Thouars Orch. FI. Afr. t. 9. — Feristylus spiralis S. Moore in Baker FI. Maur. 335 ; — Habenaria spiralis A. Rich, in Hem. Soc. Hist. Nat. Far. IV. (1828) 21. — Benthamia spiralis A. Rich. Orch. H. Fr. et Bourb. 1828 (44). — Spiranthes africana Lindl. Bot (1824) t. 823. He de Bourbon (Giraudy 1849. Distrib. Mus. Par. 226, 1841.) 4. Herminium Monorchia R. Br. (S. 681.) 5. Herminium alasclianicum Maxim. „Caule foliato, fol. acuminatis infimo oblongo, reliquis linearibus, summis 8ubulatis bracteiformibus, spica secunda densa, bracteis lan¬ ceolatis subulatis ovarium superantibus, ovario apice brevirostri inflexo erecto, floribus virentibus nutantibus, sepalo summo ovato, lateralibus lanceolatis, petalis triente longioribus apice carnosulis plus minus trilobis, lobo medio lineari producto, superiore dentiformi v. obsoleto, inferiore lineari v. anguliformi- deltoideo, labello cuneato basi concavo ad medium 3- lobo, lobis parallelis linearibus acutiusculis, medio subbreviore, calcari scrotiformi distincto. — Affine H. Monorchi sed flores majores, calcar distinctius, labell. petalaqne saepe triloba, lobis parallelis. — Adsunt tamen variet. 2: 1. alaschanica; pedalis, pe¬ talis angulatis et calcari longiore et 2. tangutica; spi- tbamea, petalis manifeste trilobis. , Herminium alaschanicum Maxim. Diagn. Fuse. VI-VIII. (1886 — 930 — Tangut in der sttdl. Mongulei anf dem Bergrflcken Alaschan (Prze'walski 1873, 1880). Die Petalen, welche bei H. Monorchis beiderseits stumpfwinkelig sind, zeigen hier eine bisweilen stark durchgeftlhrte Dreiteilung, ■wie bei manchen Arten der Gattung Holothrix. 6. Herminium congestnm Lindl. Caule 7—17cm alto, cataphyllis 2 obtusis foliis in ima basi 2 rarius 3 ap¬ proximate basilaribns oblongis v. oblanceolatis acutis spicam aequantibus 4—10 cm longis 6 mm—1,5 cm latis, scapo saepis- sime nudo, spica multiflora densiuscula 2—6 cm longa, brac- teis ovatis acutis ovarium longe non aequantibus. Sepalis ob¬ longis lateralibus sublongioribus angustioribusque, petalis tri- angularibus acutis, labello quam sepala longiore e basi cuneata triangula acuta, lobulis lateralibus ineonspicuis angustis cre- nulatis, callis 2 minutissimis ante orificium sacculi; antlierae loculis manifeste divergentibus, caudiculis brevibus, glandulis corniformibus, fovea stigmatica fere bipartita, staminodiis sat magnis. Flores virides 2 mm diam. — Juli et Augusto. Herminium congestum Lindl. in WaU. Cat. N. 7068; G. et Sp, Orch. 305; Hook. f. in LI. Brit. Ind. Vl t 130 e. p; King et Pantl. in Ann. Boy. Bot. Gard. Calc. VUI. 335 t. 44 0 e. p. — Hue foraan Neottxa macrophylla Hon Prodr. 3 7 et Spiranthea macrophylla Spreng. Syst. Hi , 708. Nord-Indien. Sikkim westwarts bis Nepal in 8300-4200 m (Wallich, Hook, f.) . Die Pflanze ist, abgesehen von dem allgemeinen Hermimum- Habitus, von der von Chamisso auf den Aleuten gesammelten Pflanze durchaus verachieden. (Vergl. N. 10 .) 7. Herminium qjiinquelobum King et Pantling. Tuberidiis oblongis v. irregulariter globosis 2 cm longis 1,5 cm diam. caule incl. spica 25 cm alto, cataphyllis infrafoliaceis 2, foliis 2 v. 3 lineari-lanceolatis acutis acuminatisve ad 18 cm longis 2 cm latis, tertio minore, spica 8—10 cm longa tenui laxiflora, bracteis minutis lanceolatis ovarium brevissimum su aequantibus. Sepalis ovati-oblongis obtusis ringentibus, peta aequilongis linearibus acutis acuminatisve, labello quam sep a longiore oblongo, angulis extrorsis obtusis 2 pone basin e lanterioribus interdum elongatis (lobulis lateralibus?), lobo in ® medio producto triangulo; gynostemio lato, antlierae cana parallelis non contiguis, stigmate reniformi quasi bilobo, cau — 031 — diculis polliniorum brevibus, glandulis oblongis. — Flores vi- rides 3 mm diam. — Augusto. — Milii non visa, ex descrip- tione et icone Pantlingii v. cl. Uerminium quinquelobum King et Pantling in Joum. As. Soc. Beng. Vol. 65 pt. 2, 130 et Ann. Boy. Bot. Gar A. Calc. VIII, 332 t.435. Nord-Indien. Sikkim. Bei Tendong in 2300 m (Pantling N. 339). Bei Tandra in 31B0 m (Gourmie); Sinchal (King); Darjeeling (Clarke, Thomson!) Durch das eigenthflmliche Labellum mit 2 Paar ausspringenden Ecken und einem lang vorgestreckten Mittellappen von alien an- deren Arten untersehieden. Habituell H. angustifolium Benth. sehr ahnlich. 8. Her minium Jaffreyanum King et Pantling. Tuberidiis oblongis 1 cm longis, canle 10 — 12 cm alto, cata- phyllis 2 in ima basi, foliis plerumque 2 linear i-lanceolatis acuminatis basi vaginantibus ad 12 cm longis 1 cm latis, tertio minore in scapo, spica longiuscula 4—8 cm longa satis densa, bracteis triangulis ovarium aequantibus. Sepalis late ellipticis obtnsis apice eoncavis, petalis ligulatis paulo longioribus, om¬ nibus ringentibus, labello triangulo basi utrinque angulato vix lobulato dicendo apice obtuso; gynostemio lato, antherae loculis parallelis, caudiculis subnullis, stigmate transverso reni- formi. — Flores virides 2 mm diam. — Augusto. — Mihi non visa, ex King et Pantling. Uerminium Jaffreyanum King et Pantling in Joum. As. Soc. Beng. Vol. 65. pt. 2, 130 et Ann. Boy. Bot. Gard. Calc. VIII, 333 t. 436. Nord-Indien. Sikkim. Haufig in Hdhen von 2700-3300 m (Pant- ling N. 237.) Habituell sehr an H. angustifolium Benth. erinnernd, unter- ■chieden durch das Labellum. Dies erinnert an H. gramineum Lin cl 1 , *uch finden sich Anklhnge an H. quinquelobum King und Pantling. 9. Herminium Josephi Rchb. f. (S. 534.) King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII. 335 t. 441. 10. Herminium unalaschcense Rchb. f. Tube¬ ridiis oblongis 1 cm longis 8 / 4 cm diam. caule 15 25 cm alto, foliis 2 paulum distautibus fere basilaribus oblongi-lanceolatis acutis dimidium totius plantae aequantibus, foliolo multo minore interdum in scapo, spica pauciflora (densifltora v. sparsiflora), bracteis flores aequantibus oblongis acutis. Sepalo dorsali ob- m longo acuto, lateralibus subrhombeis oblongisve obtusis, petalis ovatis v. subrhombeis antice levissime crenulatis, labello brevi- unguiculato (trulliformi ex Kchb. f.) leviter excavato obtuso ecalcarato, anthera lata, loculis vix divergentibus, rostello brevi obtusangulo, fovea stigmatica transversa subreniformi. — Flores minuti vix 2 mm diam. virides (?) Herminium unalaschccnsc Bchb. f. Ft Germ. XIII. XVI. 107 tab . 65, CCCCXVI. — Platanthera unaiaschctnsie Krel. Orch. G. et Sp. 631. — Platanthera Schischmareffiana Lindl. G. et Sp. 286. — Habenaria Schiechmareffiana Chamisso t'n Linnaea III. 32. — Herminium congestum Hook f. non Lindl. in FI. Brit. Ind. VI. 130 incl. synonymis et King et Pantling in Ann. Boy. Bot. Gard. Calc. VII. 335 t. 440 inch synonym. An hue. Gymnadenia longispica Durand in Journ. Acad. Sc. Phil Ser. 2, III. (1855) 101. — AlButen. Insel Unalasehka (Chamisso!) Es kann nicht zweifelhaft sein, dass die Chamisso’sche Pflanze von Unalasehka und die aus Sikkim nicht identisch aind. Die beiden Abbildungen, die Reichenbach’ache von H. unalaschcenae und die von King und Pantling von H. congestum Lindl. stellen 2 ganz ver- schiedene Gewftchse vor. Schliesslich ware bei alien nur denkbareu Bertthrungapunkten zwischen der Himalaya-Flora und der ostasia- tiachen die Identitftt zweier Orchideen von 2 ao entfernt liegenden Fundorten dennoch ohne Beiepiel. — Ich achliesse aomit H/congeatum Lindl. und seine Synonyma asiatischer Herkunft aus. 11. Herminium Duthiei Hook. f. (S. 636.) 12. Herminium orbiculare Hook. f. (S. 685.) King et Pant¬ ling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII, 336 t. 442. 13. Herminium gramineum Lindl. (S. 685.) 14. Herminium gracile King et Pantling. Caule 10—15 cm alto tenui, catapliyllis 2 in ima basi, folio 1 obo- vato v. oblongo brevi acutato ad 4 cm longo, 1,5—2 cm lato, scapo ceterum nudo, spica tenui pauciflora distantiflora, brae- teis Ianceolatis brevissimis. Sepalo dorsali fere orbicular! cum petalis late ellipticis galeam formaute, sepalis lateralibus ellipticis deflexis, omnibus concavis obtusis, labello e basi la- tiore angustato apice obtuso deflexo; gynostemio latissimo, antherae loculis distantibus, caudiculis incurvis, glandulis mi* nutis brunneis, rostello latissimo, stigmate fere bipartite qua® rostellum angustiore (fere in stigmata 2 sejuncto v. divisOi staminodiis parvis. — Flores minuti 1,5 mm diam. virides. — Julio. — Mihi non visa. Herminium gracile King et Pantling in Journ. As. Soc. Beng. Vol. 65 pt. 2, 231 et in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII, 334 t. 438. Nord-Indien. Sikkim. Thai von Lachen in 3300 m (Pantling N.397). Dem Hermin, pugioniforme Lindl. sehr ahnlich nnd vielleicht ala identisch anzusehen, sobald griissere Mengen von Material zum Vergleich zur Verftlgung stehen. 15. Herminium angustilabre King et Pantling. Caule 7—10 cm alto, folio 1 majore paulo supra basin ob- longo s. elliptico obtuso semiamplexicauli 2 cm longo vix 1 cm lato, foliolis minoribus 2 lanceolatis acuminatis in seapo, spica 1,5 cm—2,5 cm Ion ga, bracteis lanceolatis quam flores lon- gioribus acuminatis. Sepalo dorsali late oblongo fere orbi- culari concavo brevi-acutato, lateralibus anguste oblongis acutis deflexis, petalis subaequalibus acutis, paulo angustiori- bus, labello lineari acuto deflexo paulo longiore; gynostemio infra anguste alato, stigmate transverso angusto, antherae lo- culis valde distantibus minutissimis. — Flores minutissimi 1,5 mm diam., virides. — Julio. — Mihi non visa, ex King et Pantling. Herminium augustilabre King et Pantling in Journ. As. Soc. Beng. Pol. 65 pt. U t 131 et in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII, 334 t. 439. Nord-Indien. Sikkim. Bei Lingtu und Sin-ga-ie-la, in 8300— *000 m. (Pantling N. 875.) g ^ 16. Herminium biporosum Maxim. „Fo!ioradicali 3 cm longo 7 mm lato oblongo obtuso 3-nervi, cauli 12 cm alto continuo basi tubuloso-vaginante, scapo nudo apice laxe racemoso, bracteis minutis obtuse deltoideis pedicello brevi plus duplo brevioribus, flore viridi, phyllis obtusis obsolete nerviis, sepalo dorsali breviore late ovato cum petalis oblique anguste-ovatis aequilongis galeam formante, lateralibus ovato- ellipticis subobliquis labelloque vix longiore patentibus, hoc a I&tiore basi lineari-oblongo, basi secus nervum utrinque poro rotundo marginato instructo, ovario obovoideo pedicellum duplo floremque fere totidem superante." Hermin. biporosum Maxim. Biagn. Fasc. VI- VIII. (1886-93) 549 . Tangut. In der Umgehung des Sees Kuku-nor (Przewalski, 1880). — 934 — 17. Herminium pugioniforme Lindl. Ma. ex. Hook. f.l. c. 180. King et Pantling in [Roy. Bot. Gard. Calc. VIH. 883 t. 437. S. 539. Brachycorythis Lindl. 1. Brachycorythis Welwitschii Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe in FI. Trop. Afr. VII. 202. 2. Brachycorythis Schweinfurthii Rchb f. Fttge bin- zu*. Rolfe 1. c. VH. 201. S. 540. 8. Brachycorythis Kalbreyeri Rchb.f. Fttgehinzu: Rolfe 1. c. VII. 201. 4. Brachycorythis pleistophylla Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe 1. c. VH. 202. 8. 541. 4a. Brachycorythis parviflora Rolfe. Caule ad 45 cm alto folioso, foliis ovati-lanceolatis acuminatis 2— 3,5 cm longis in bracteas decrescentibus, racemis ad 8 cm longis densifloris, bracteis lanceolatis acuminatis 1—1,3 cm longis pedicellos superantibus. Sepalo dorsali elliptico v. Ian* ceolato subacuto 5—6 mm longo, lateralibus elliptici-oblongis aequilongis, petalis oboyati oblongis obtusis 7 —8 mm longis labello basi cymbiformi deinde contracto deinde in laminam latam brevi - trilobatam dilatato, lobulis utrinque rotundatis, intermedio triangulo, tuberculo y. callo minuto in ima basi laminae labelli. — Hihi non visa. Brachycorythis parviflora liolfc in FI. Irop. AJr. VH, 203. Trop. Ost-Afrika. Mozambique-Bistrict. Britisches Gebiet slid- lich vom Tanganyika in 1700 m (Nutt). Die Pfianze ist wohl kaum von Br. pleistophylla Rchb. f- ver schieden. 4b. Brachycorythis Briartiana Krzl. Caule gracili flexuoso, polyphyllo, foliis lanceolatis acuminatissimis 3—3,5 cm longis 5 mm latis in bracteas transientibus, racemo 15 cm longa multifloro sublaxifloro, bracteis lanceolatis acu- minatjssimis aristatisve ovaria superantibus 1,5 — 1,8 cm longis, ipsis et rhaclii et ovariis calvis. Sepalo dorsali ovati-oblongo obtuso, sepalis lateralibus obtusis apiculatis, petalis late ovatis subfalcatis acutis, labello duplo fere longiore e basi eordata leyiter pandurato antice dilatato profunde bilobo, lobo utroque 935 — semlobovato acuto dente triangulo interposito, basi labelli le- viter excavata nec sacculata nec calcarata, lineis in disco in- crassatis 2 y. 3 brevibus, gynostemio perbrevi. — Planta sicca aterrima, Cores minuti, sepalum dorsale 4 mm, lateralia et petala 3 mm, labellum 7—8 mm longum. Brachycorythis Briartiana Krzl. in Bull. Soc. Boy. Bot. Belg. XX vm (1900) 219. Congo-Staat. R6g. I. Musaima (Haut-Lualaba) (Briart). Unterscheidet sich von B. parviflora Rolfe, der sie aehr nshe ateht, durch noch kleinere BIflthen und durcb das Labellum, welches an der Basis ungetheiit, und doppelt so lang ist, als die Sepalen und Petalen. B. 542. 7. Brachycorythis pube’scens Harvey. Hue: Platanthera Buchanani Schlechter in Engl. Jahrb. XXVI. 420 — Brachycorythis Buchanani Rolfe 1. c. VIL 670. S. 543. 9. Brachycorythis tenuior Rchb.’f. Hue: Platanthera tenuior Rolfe 1. c. VII. 206. S. 547. 16. Brachycorythis Engleriana Krzl. Hue: Platanthera Engleriana Rolfe L c. VIL 204. S. 549. Schwartzkoffia Krzl. n. gen. (Gymnadeniearum). Sepala petalaque libera conniventia, labellum ecalcaratum trilobum basi callo didymo cum pede gynostemii conjunctum, gynostemium ovario parallelum erectum, anthera alta bUocu- laris, loculi connectivo satis lato sejuncti, massulae pollinis minute granulosae fere cereaceae, caudiculae lineares satis crassae, glandulae orbiculares exsertae foyeolis leviter excavatis facie glutinosa adpressae, rostellum minutum triangulum, fovea stigmatica spatiosa infra loculos antberae dimidium inferius gynostemii occupans. Fratribus Ernesto et Philippo Schwartzkoff v. v. cl. cL grato anlmo dicatum sit hoc genus novum inter Ophrydeas eximium. Schwartzkoffia Buettneriana Krzl. n. sp. Polia desunt, adest spica tantum pauciCora disticha (?), bracteis maximis vaginantibus oblongis obtusis ovaria longa sessilia non anquantibus 3 cm longis fere 2 cm latis, ovariis 3,5 cm longis. Sepalis petalisque ovati-oblongis obtusis vix inter se diversis, labello brevi-unguiculato toto circuitu obtriangulo trilobo, lobis inter se vix diversis antice obtusis callodi dymo in ungue labelli supra basin, utrinque explanato more Odon- toglossi bictoniensis aliorumque ejusdem affinitatis; gynostemio jam supra descripto quam sepalum dorsale vix breviore. — Tota planta sicca atra (indigofera?), omnes partes 4 cm Ion- gae, sepala petals que 5 mm lata, labelli lobuli 3 mm lati. SchwartzkopfHa Buettneriana Krxl. in Engl. Jahrb. XXVII (1900) 177. Die Pflanze ahnelt absolut keiner der bisher beschriebenen. Die Sepalen, Petalen und das spornlose Labellum sind ganz und gar frei; das letztere ist vorn in drei gleieh grosse Abschnitte goteilt und hat am Grunde eine Schwiele, welche genau an die mancher Odontoglossen erinnert. Die Saule hat zwei ziemlich von einander entfernte parallele Antherenfacher mit kleinen, ziemlich zarten Pollen- massen, ganz freiliegenden Stielehen und Klebscheiben, welche mit der Klebscheibe in zwei etwas auagetiefte Gruben an jeder Seite der Saule passen. Diese Antherenhalfte nimmt don oberen Teil der Saule ein, die ganze untere Halfte wird von der Narbenflache gebiidet. S. 552. Gymnadenia R. Br. la. Lies Gymnadenia Pinguicula nicht G. Henryi Krzl. , S. 553. 1. Gymnadenia cucullata L. C. Rich. Hue Habenaria cu- cullata Hoefft. Cat. PI. Koursk 66 ex Ledeb. FI. Ross. IV. 66. lb. Gymnadenia secundiflora Krzl. Tuberi- diis parvis oblongis 1—1,5 cm longis, caule gracili 15—25 cm alto, foliis 1—3 lineari-laneeolatis acuminatis 5—12 cm longis basi vaginantibus 8 mm latis, additis foliolis 2—3 multo mi- noribus, spica longiuscula secunda, bracteis lineari-laneeolatis acuminatis flores superantibus l—1,5 cm longis. Sepalo dor- sali ovato cucullato cum petalis ovati-lanceolatis falcatis ga- leam formante, sepalis lateralibus ovatis subfalcatis deflexis, labello late cuneato antice trilobo, lobis lateralibus obliqn e resectis v. subrhombeis acutis, lobo intermedio oblongo acuto, calcari extinetoriiformi apice obtuso ovarium aequante; gy n0 " stemio recto, polliDiorum caudiculis brevibus glandulis margine interiore conglutinatis, bracliiis rostelli magnis erectis antice papillosis processus stigmaticos aemulantibus, staminodiis ae- quimagms simiiibus, fovea stigmatica anguste transversa. 937 Flores pallide rosei, omnes partes 6—7 mm longae. — Aug., Septembri. Habenaria secundiflora Hook. f. in 1 q. PI. t. 2321 ct FI. Brit. Ind. VI, 165 \ King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Oard. Calc. VIII, 330 t. 433. — Peristylus secundi/lorus Krzl. Orch. O. et Sp. I, 518. Nord-Indien. Sikkim. Lachong-Thal in 3000—8600 m (G. Gam- mie, Pantling N. 419); Bhotan, Chumbi-Thal (King’s Coll!) Kumaon, in 8000-8300 m (Duthie! Hooker!) Die Exemplare, nach welchen ich in Kew meine Diagnose ent- warf, sind nicht annhhernd so schOn, wie die, welche den Herren King und Pantling zur VerfQgung standen. Dass eine Narbenflftche vorbanden aei, ist Sir Jos. Hooker und mir eutgaugen. Ich bin auf die grosse Ahnlicbkeit der Rostellararme mit Narbenforts&tzen in den Irrthum verfallen, eine Habenariee vor mir zu haben und babe die Pflanze zu Peristylus gestellt. — Die Pflanze scheidet aus den Habenarieen aus, wo sie schlecht unterzubringen war und lasst sich ungezwungen neben Gymnadenia Pinguicula stellen, mit welcher sie starke habituelle Xhnlichkeit hat. S. 557. 6. Gymnadenia conopaea R. Br. Hue: Habenaria conopaea Benth. in Joum. Linn. Soc. XVIII (1880) 884. S. 566. Ponerorchis Rclib. f. FOge hinzu: P. graminifolia Rchb. t. in Linnaea XXV, 227 etc Angesichts des Umstandes, dasa die Pflanze nicht wioder ge- funden ist, obwohl wir seit der Erschliessung Japans sehr inhalt- reiche Sammlungen von dort erhalten haben, ist die Annahme ge- rechtfertigt, dass es sich um ein verkUmmertes Exemplar einer Pla- tanthera handelt und dass die Gattung Ponerochis^zu cassieren ist. Gegen Vereinigung mit Herminium spricht der dllnne ziemlich lange Sporn. Die Abbildung Xenia 1. c. t. 8 macht den Eindruck eines ver- htimmerten Exemplars irgend einer kleinen Habenaria nnd ich wUrde die Pflanze trotz des etwas abweichenden Rostellums unbedenklich zu den Habenarien rechnen, wenn nicht Reichenbach ausdrUcklich eine *fovea stigmatica cordiformis - gesehen zu haben behauptete. S. 567. Holothrix L. C. Rich. Ftlge zur frberschrift hinzu: L. C. Rich. S. 576. 8. Holothrix squamata Rchb. f. Zu den Standorten fllge htnzu: Abyssinien. Semen bei Endjedcap (Schimper 982! 1164!), Schoa, Yamma (Steudner 6949, Gaint (Steudner 695!) 938 8. 582. 20a. Holothrix triloba Krzl. Caule 15—22 cm alto sub anthesi aphyllo, squamis bractescentibus paucis infra spicam, spica 6—12 cm longa subsecunda multiflora, bracteis lanceolatis s. ovati-lanceolatis acuminatis 4—7 mm longis pe- dicellos superantibus. Sepalis ovatis apiculatis vix 3 mm lon¬ gis, petalis oblongi-lanceolatis 7—8 mm longis medium usque tripartitis, labello oblongo tertia parte antica in lobulos 3 li- neares diviso basi late-eliiptico, calcari-cylindraceo acuto cur- vulo 8 mm longo quam labellum subbreviore; gynostemio stricto 2 mm alto, rostello triangulo acuto. — Mihi non visa, ex Rolfe. Deroemeria triloba Rolfe in FI. Trop. Afr. VI1 {1898) 197 . Trop. Oftt-Afrika. Mozambique-District, Deutsches Gebiet. Hohes Plateau nbrdlich vom Nyasa-See (Thomson). 30a. Holothrix Nyasae Rolfe. Caule 15-25 cm alto, foliis 1 v. 2 orbicularibus s. late cordati-orbicularibus longe pilosis eirc. 1,8—2 cm longis 1,5 cm latis, scapo dense piloso, racemo 5 cm longo secundo 12-14- floro, bracteis ovatis acutis 5—6 mm longis pedieellos aequantibus. Sepalis ovatis acutis pilosis ciliatisque 3 mm longis, petalis e basi lineari cuneatis apice tricuspidatis 5—6 mm longis, labello aequilongo flabellato apice in lobulos breves 7 diviso, lobults triangulis, calcari ? (ut videtur nullo), gynostemio 2,8 mm alto- — Mihi non visa, ex Rolfe. Holothrix Nyasae Rolfe in FI. Trop. Afr. VH {1898) 193. Trop. Ost-Afrika. Portugiesisches Gebiet Berge 5atlich vom Nyassa-See (Johnson), .. Von Hoi. tridentata Hook. f. augenscheinlich nur wenig ver ® c 6 den; diese Art hat jedoch kahle Laubblatter und eine annblQtig Ahre. Besonders daa erstgenannte Merkmal 1st entscheidend. S.597. Bicornella Lindl. 1. Bicornella parviflora Ridley. Fttge hinzu: Habenana graminea Spreng. Syst. HI. 690; Peristylus gramineus 8. Moore Baker FL Maur. 336; Platanthera graminea Lindl. G. und Sp. Orc^. ^ Diphylax Hook. f. 1. Diphylax urceolata Hook. f. Fttge hinzu: King QD Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIH. 316 t 416. 939 — S. 602. Platanthera L. C. Rich. I. Platanthera Suiannae Lindl. Hue. Habenaria gigantea Don Prodr. FI. Nep. 24. S. 606. 4. Platanthera blephariglotti^Lindl.;Hue: PI. hoiope- tala Lindl. G. et Sp. Orch. 293. S. 607. 8. Platanthera psycodea A. Gray. Hue: Platanthera in- cica Lindl. G. und Sp. Orch. 293. S. 608. 10. Platanthera paramoena A. Gray. Zeile 9 von unten ftlge hinter ,fiafia w hinzu: Lindl. S. 612. 16. Platanthera macrantha. Andere den Autornamen in Krzl. Hue Gymnadenia macrantha Lindl. G. et Sp. Orch. 279 und Krzl. in Xenia Orchid, in. 71 (var. punctata Rchb. f.) t. 236. S. 613 17. Platanthera Galeandra Rchb.f. var. nilagirica Hook. f. Hue Gymnadenia affinia Rchb. f. Otia 82 (nomen!) S. 613. 20. Platanthera diphylla Rchb. f. Hue: Habenaria cordata R. Br. Prodr. 312. S. 617. 21. Platanthera viridis Lindl. var. bracteata Rchb. Hue: Gymnadinia bracteata Presl ex Steudel Nomencl. 2 ed. l. vu. — Hinter longebracteatea fOge hinzu: Hochatetter ex (Seubertetc.) 21a. Platanthera albo-marginata Krai. Tn- beridio globulari-depresso 1,5 cm diam. caule ad 15 cm alto valido crassiusculo, cataphyllo 1 ringente amplo acuto in ima basi, foliis 2 suprapositis in caule ceterum nudo late oblongis v. oblongi-lanceolatis 3—4 cm longis, majore fere 3, minore 1,5 cm lato, spica pauciflora (8—10) haud densa, bracteis minutis (infimo interdum foliaceo) quam flores brevionbus. be- palis late ovatis ellipticisve obtusis, patulis breyionbus sub- rotundis concavis omnibus petalis (non conyergentibus), a e o quam sepala breviore subrotundo concavo oblongo trifido, lobo intermedio longiore, lateralibus parallelis omnibus apice obtusis, calcari cylindraceo recto horizontaB labello aeqnflongo quam ovarium multo breviore; gynostemio perbrevi, loculis antherae — 940 — infra divergentibus supra sese tangentibus, stigmate reniformi, staminodiis magnis rugulosis, antherae canalibus nullis, polli- niorum caudiculis brevibus sat crassis. — Flores 6—7 mm diam. sepala viridi albi-marginata, petala et labellum alba, calcar viride. — Junio. — Mihi non vi icone Kingii et Pantl. vv. cl. cl. Edbenaria albo-marginata King et Pantl Calc. VIII, 322 t. 425. Nord-Indien. Sikkim. Bei Jongri in N. 450). Erinnert habituell an ein et Exemplar von Platanthera viridis Lindl. ,, ex descriptione et nn. Boy. Bot. Gard. 4000 m (Pantling liv gebaute* 24. Platanthera mensis Hook. f. ex King e 817 t. 417. S. 622. ikkijmensis Krai. Hue: Habeuaria sikki- Pantliug in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. YIH, S. 627. 81. Platanthera chlorantha Custer. Hue}: Herminium lati- folium Lindl. Bot. Reg. sub t. 1499. g g^g 84. Platanthera Mandarinorum Rchb. f. Hue: Plat. Keiakei Franch. et Savat. Enum. PI. Jap. II, 81. 38a. Platanthera manubriata Krzl. n. sp. (Bi¬ folia.) Tuberidiis?, caule ad 40 cm alto folioso, foliis majori- bus 3 oblongis lanceolatisve obtusis v. (superioribus) acutis ad 10 cm longis 2,5—3 cm latis, superioribus paulum decres- centibus, spica pauciflora (8—10), bracteis lauceolatis acumi- natis oyaria superantibus 2 cm longis. Sepalis oyatis basi concavis obtusis, lateralibus ascendentibus subobliquis, petals ligulatis obtusis, omnibus satis teneris nervis crassiusculis pei- cursis, labello quam sepala duplo longiore carnosulo linean apice obtuso ovarium omnino aequante quam sepala fere ter longiore, calcari recto plerumque pendulo compresso apice acuto quam ovarium et labellum plus duplo longiore; ant erae loculis energice divergentibus a connectivo sejunctis, gyn stemio utrinque in processum manubriiformen (staminodium ^ linearem producto, glandulis pro flore longis linearibus processos illos semicelatis, caudiculis quam glanduiae y 1 * ° gioribus, massulis pollinis pyriformibus, rostello brevi-tnangui, — 041 fovea stigmatica parva viscida. — Flores albi, calcaria viri- dia (?), sepala 7 mm longa et lateralia basi lata, petala 6 mm, labellum 1,8 cm, calcar 4 cm longa. Plat, manubriata Krzl in Engl Jahrb. XXIX {1901) 265. China. Prov. Setchuen, Nan ch’ uan. (Bocku. von Rothorn N.2134!) Die Pflanze macht habituell den Eindruck einer etwa* ttppigen Plat Mandarinorum Rchb. f. Das auffallendate Unterscheidunge- merkmal bilden die beiden Forts&tze, welche seitlich aber ziemlich weit nach hinten gerOckt, aua der Saule entapringen und welche wohl trotzdem ala w Staminodien“ zu deuten sind. Es Bind weder Narbenfortsatze, denn die Blttthe hat eine gut slchtbare Narbenhdhle wie bei alien echten Platantheren, noch Bind es Antherencanftle, noch Arme des Rostellums. Auffallend gross Bind die Klebscheiben, aie eonvergieren stark nach innen und atehen unmittelbar liber der Mtlndung des Spornes. 38b. Platanthera setchuenica Krzl. n. sp. (Bifolia.) Tuberidiis? —, caule valido 60—70 cm alto folioso, foliis inferioribus late oblongis ellipticisve ad 14 cm longis 6—7,5 cm latis, superioribus ovatis acuminatis aequilongis basi vix 4 cm latis, supremis multo minoribus, spica laxius- cula pluriflora 15 cm longa, bracteis lanceolatis 3—3,5 cm longis ovaria aequantibus. Sepalo dorsali lanceolato arete com¬ plicate cucullato, sepalis lateralibus late linearibos apice ob- tusis deflexis quam dorsale 7* longioribus, petalis e basi Ian- ceolata longe productis apice ipso obtusis, labello lineari ova¬ rium aequante quam sepala lateralia duplo longiore apicem versus paulum dilatato, calcari lineari coropresso quam ovarium longiore; antherae loculis divergentibus a connectivo semilibe- ris, processubus gynostemii utrinque elongatis canales antherae simulantibus, fovea stigmatica parva lucida, glandulis magnis, caudiculis vix majoribus, rostello vix conspicuo. - Flores albi (?) sepalum dorsale 8 mm, lateralia 10 mm longa, petala 6—7 mm, labellum 1,8 cm, calcar 2,8 cm longa. Krzl. in Engl. JaHrb. XXIX (190^ China. Prov. Setchuen. Nau ch’ uan. (Bock u. von Rothora N.2I37!) Der Plat manubriata Krzl. ahnlich, aber bedeutend grOBBer. Die BlUten Bind ebenfalls grosser und die seitlichen Pet f^ en 8t f . , _ . Auch hier findet sich beideraeite an der welches trot, der ab.eichenden SteUu noch als Staminodium gedeutet werden muss. Auwerhch betrwhtet — 942 — erinnert die Bilduug stark an die Antheren canale der echten Habe- narien, Die auffallig grossen Klebscheiben sind auch bier direct fiber der Spommttndung, von Antherencanaien findet sich bei beiden Arten keine Spur und beide Arten haben eine beim Aufweichen der BlUte aufqueliende Narbenflache, wie sie Platanthera zukommt. S. 633. 89. Platanthera Bakeriana Krzl. Hue: Habenaria Bakeriana King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII, 314 t. 418. 89a. Platanthera juncea Krzl. Caule gracili ad 25 cm alto monophyllo, folio suprabasilari brevi-petiolato ob- longi-lanceolato acuto 5—8 cm longo 1,2—2 cm lato, foliolis lineari-lanceolatis distantibus 2 in scapo, spica tenui pauci- et remotiflora, bracteis ovatis triangulisve flores plerumque supe¬ rantibus. Sepalis oyati-triangulis acutis apice ipso obtusatis, dorsali sublatiore, petalis anguste oblongis obtusis, labello an- gusto simplice oyati-lanceolato acuto, calcari brevi-cylindraceo incurvo quam labellum subbreviore quam ovarium multo bre- yiore; gynostemii apice supra stigma et antherae loculos pa¬ rallels iuflexo, staminodiis magnis. — Flores virides minuti 2—3 mm diam. — Julio. Habenaria juncea King et Pantl. in Journ. As. Soc. Beng. Vol 65 pt. 2 , 132 et Ann. Boy. Bot. Gard. Calc. VHI, 315 t. ill. Nord-Indien. Sikkim. Thai von Lachen in 8300 m. (Pantling N. 406!) Ich habe bei dieser und der folgenden Art den grbssten Theil der Befunde von Herm K.’s Diagnose bestatigt gefunden, d. h. bo- weit das spftrliche Material genaue Untersuchung zuliess. 39b. Platanthera nematocaulon Krzl. Prae- cedenti habitu simillima sed paulo minor, folio ovati-oblongo obtuso breviore, spica densiore, quam in PI. juncea, sepalis ligulatis obtusis conniventibus, petalis triangulis subfalcatis ob¬ tusis latioribus quam in praecedente, labello supero (ovaiio semel- non semitorto) ovati-triangulo obtuso crasso; gynostemii apice obtuso non inflexo, antherae loculis contiguis glandulis introrsis, caudiculis null is. Flores albidi minutissimi etiam mino- res quam in praecedente (juncea) vix 2 mm diam. — Augusto. Habenaria nematocaulon Hook. f. in FI. Brit. Jnd. VI, 154 ; h* n 9 it Pantling in Ann. Boy. Bot. Gard. Calc. VHI, 316 t. 416. Word-Indien. Sikkim Re-chi-Ia in 8000 m. (Pantling N. 341 — 943 — Trotz grosser habitueller Ahnlichkeit mit PI. jnncea sind beide Arten ausreichend verschieden. Das beste Unterscheidungsmerkmal ist die halbe Drehung des Fruchtknotena bei PI. juncea und die ganze bei PI. nematocaulon. 8. 633. 40. Platanth era citrfna Krzl. Hue Peristylus citrinus Lindl. G. et Sp. Orch. 298. S. 636. 45. Platanthera Dyeriana Krzl. Hue Habenaria Dye- riana King et Pantling in Ann. Roy. Bot. Gard. Calc. VIII, 818 t. 418. S. 638. 47. Platanthera fucoscens Krzl. Hue Habenaria flava R. Br. Prodr. 312. — Habenaria Elliotii Beck Bot. N. et M. Amer. 348. — Habenaria integra Spreng. Syst. Ill, 689. — Gymnadenia Hava Lindl. G. et Sp. Orch. 279. — Orchis integra Nutt. Gen. Amer. II, 188. 8.642. 60. Platanthera hyperborea Lindl. a. genuina Rchb. f. Hue Platanth. Lindleyi Steudel Nomencl. 2. ed. II, 361 = Platanth. graminea Lindl. G. et Sp. Orch. 289 = Platanth. hyper¬ borea Lindl. var. graminea Rchb. f. FI. Germ. 1. c. 5. leucostachys Krzl. Hue: Habenaria leucostachys S. Watson in Bot. Californ. II. 184. — Habenaria Ghiesbrechtiana HemsI. Biol. Centr. Am. HI, 305. — Platanthera Lindleyi. Hue porro: Habenaria Thurberi A. Gray in Proceed. Amer. Acad. VIII (1^68) 889. — Habenaria sparsiflora S. Watson in Proceed. Amer. Acad. XU (1877) 276. Q (MR 54. Platanthera hologlottis Maxim, neuropetala Miq. in Ann. Mus. Bot Lugd. Bat II, Hue Habenaria 65. Platanthera 1 i m o s a Lindl. Hemal. Biol. Centr. Amer. Bot III, 306. Hue: Habenaria limosa S. 648. Species dnbia. Platanthera longebracteata Lindl. „Caule folioso 60—90 cm alto stricto, foliis 15 cm longis 1,5—2,5 cm latis lineari-oblongis acutis, bracteis longissimis foliaceis acu- nrinatissimis 5—7 cm longis, „labelli tripartiti laciniis lineari- bns lateralibus abbreviatis, calcari obtuso abbreviate.* Platanthera longebracteata Lindl. G. et Sp. Orch. 293. Robe- naria longebracteata Hook. f. in FI. Brit. Ind. VI, 166. Malayische Halbinsel. Burmab. Am Ufer des Irawaddy bei Bandya (Wallich). Lindley sagt ausdrflcklich, dass er keine Narbenfortsatze ge* hinden babe. 944 B. 657. Satyrium Sw. Z. 9 von unten lies: Eusatyrium statt Eusatyridium. : S. 659. 4. Sat. leucocomos Rchb. f. Fttge hinzu: Rolfe in PI. Trop. Afr. VII, 276. S. 663. 10. Sat. Welwitschii Rchb. f. Standorte. Fttge hinzu: (Autunes N. 16) ex Rolfe 1. c. S. 665. 12. Lies Satyrium anstatt Satyrum emarcidum Bolus. 12a. Satyrium Pentherianum Krzl. n. sp. Caule stricto 8—20 cm alto folioso, foliis basilaribus late ovato-cor- sub anthesi jam eyanescentibus acutis ad 4 cm longis ad 2 cm latis, foliis caulinis minoribus oblongis acutis ipsis margine et infra et caule in nervis papillosis, spia */2 ad 3 / ^ S. 783. 67. 'Disa equeatris Rchb. f. Fllge hinzu: N. E. Brown 1. c. VII, 284. Ferner: Nyasaland, Shird-Hochland b. Blantyre (Last) ex Brown. 67. Disa equestris Kchb. f. var. concinna Krzl. Differt a typo bractcis paulo angustioribus, calcari subbreviore et apiculo dorsali sepalorum lateralium. Mihi non visa. Visa concinna X. K Brown in 11. Trop. Afr. VV ( 7898 )^ 4 . Trop. Ost-Afrika. Nyasaland. Berg Zomba, 1800-2000 m (Whyte) Berg Malosa in derselben H5he (Whyte). Der Wortlaut der beiden Beschreibungen ist fast der namhche Die von Herrn Brown festgestellten Unterschiede genUgen fflr eme Varietat, rechtfertigen aber keine neue Art. 67a Disa Goetzeana Krzl. Caule gracili 40- 45 cm alto, folio infimo oblongo (quoad ex rudimentis judicare possum), folio superiors valde distante, racemo. 18 cm longo laxo plurifloro (- 25), bracteis lanceolatis, iufimis magras flores superantibus, supremis vix dimidium ovariorum aequantibus. Sepalo dorsali alte galeato aconitoideo, orificio alta ascendents, parte tertia superiore v. apicali angnstiore nec tamen ealrar dicendo, sepalis lateralibus lanceolatis acutis ^ ^m. ong^ petalis patulis obtuse triangulis antice acutis, labeUo linean — 950 — antice paulum dilatatu apice rotundato papilloso; anthera ho¬ rizontal! alta compressa antice in canales producta, stigmate crasso papilloso. — Flores pallide violacei, ovarium viride violacei-punctulatum; sepalum dorsale 9 mm altum, orificium 6 mm longum, sepala lateralia 6 mm longa 1 mm lata, petala S—4 mm longa, labellum 4 mm longum apice vix 1 mm latum. Vita Goetzeana Krai, in Engl.Jahrb . XXVIII (1900) 177. NQrdl. Nyasaland: Uhehe, Station Iringa bei Rugaro, auf rotem sandigen Laterit in 1500 m auf welligem Plateau (W. GOtze N. 544! im Februar blflhend). Einheim. Name: Njomi. Das Exemplar ist in seinen unteren Teilen nicht ganz voll- staudig, aber von der Mitte an biB zum Gipfel des Bltitenstandes ist ea tadellos. Der Schaft tragt nur ein oder zwei Blatter von (hOchst- wahracheinlich) oblonger Form, deren Dimensionon ich nicht fest- stellen konnte. Die BlQte zeigt starlce Ahnlichkeit mit denjenigon der Aconitoidoae, welche sich unmittelbar urn D. equeBtris Rchb. f. gruppieren. 8. 788. 76. Disa pbyaodea Sw. Hue: Monadenia physodea Rchb. f. in Flora Jahrg. 66 (1883) 461. S. 834. 14. D i s p e r s i s v i 11 o b a Sw. statt L. f. Wahrend Bogen 59 gesetzt wurde, erhielt ich dieae neue inter- essante Art aus dem Konigl. Botan. Museum zu Berlin. JBabenaria stereophylla Krzl. (Bonatea.) Tube- ridiis 2 napiformibus villosis cui vulis obtusis ad 6 cm longis 1,5 cm diam., caule incl. spica 70 cm alto 8 mm diam. strie- tissimo sub anthesi aphyllo v. rudimentis foliorum siccorum evanescentibus vestito, foliis pro planta brevibus (extat 1 om- mino^ paleacei-scariosum) oblongis acutis 5—6 cm latis v. pro- babiliter majoribus, internodiis caulis a tuberidiis spicam us¬ que 20 plerisque perbrevibus, spica pauciflora (—10), bracteis sub anthesi deflexis ovati-Ianceolatis acuminatis 3,5 cm longis ovarium brevi-pedicellatum crassiusculum subaequantibus. Se- palo dorsali ovato acurainato concavo, lateralibus aequilongis anguste triangulis, petalorum partitionibus aequalibus lineari- lanceolatis acuminatis sepalo dorsali aequilongis, antica erecta, labelli partitionibus qnam petalorum sublongioribus inter se aequilongis linearibus, lateralibus paulo latioribus, calcari aequi- — 951 longo crassiusculo cylindraceo obtuso; anthera alta acuta, ca- nalibus tenuissimis erectis, processubus stigmaticis linearibus antice sublatioribus acutis deflexis, rostello cucullato antherae altae subaequali, processu filiformi recto orificio rostelli ante- posito, stamlnodiis sat conspicuis oblongis. — Flores viridi- lutei inter maximos, sepala petalaque 2,5 cm longa, labelli partitiones 3 cm, calcar 3,5 cm longa. — Oetobri. Nyassa-See-Gebiet. Kirira-Thal in 1500 m. (W. Goetze N. 1339!) Von der Basis bis zum BlQtenstand hin ist der Stengel nur mit weisslichen abgestorbenen Schuppen besetzt und erinnert an manche Satyrium-Arten. Von Blattern war nur ein einziges vor- handen nnd dies war ebenfalls abgestorben. Der Blflthenstand be- fand sich auf voller Holie der Entwickelung. Die Blflthe zeigt ein sehr sonderbares Merkmal, namlich einen dritten, aber sterilen pro¬ cessus stigmaticus, welcher frei aufrecht vor dem Kostellum steht. Habenaria Columbae Ridley. ,,Folia 3—4 oblongo-lanceolata carnosula viridia rosulata 10 cm longa 5 cm lata, scapus circ. 22—23 cm altus glaucescens vaginis acuminatis testus, flores distantes 11—12 mediocres albi, brac- tae angustae lanceolatae acuminatae glaucescentes 1,8 cm longae, pedicelli cum ovariis patentes virides 2.5 cm longi sepalum posticum cum petalis galeam formans, 2,5 cm longum, sepalum ovatum acutum acumine recurvo, petala parva integra falcato-lanceolata acuta, sepala lateralia multo majora falcata ovata 1,8 cm longa 1,2 cm lata patentia, labellum trifidum lobis lateralibus august is linearibus recurvis 6—7 mm longis, lobo medio spathulato porrecto 1,8 cm longo, calcari gracili ad 4 cm longo viridi, columna alba, anthera mediocri, canalibus longioribus recurvis, polliniis roseo-violaceis, pedicellis tenuis¬ simis, disco minuto, rostellum anthera multo brevius apice rotundatum, glandulae stigmaticae mediocres pustulatae, pro¬ cessubus stigmaticis longis cylindraceis porrectis.“ — Oetobri. _ ~ , -n mt ... /'- J Oh, £ — oppositifolia Thou. £ — tripetaloides Thou. £ Epipactis alpina Schmidt I Eulophia Helleborine Hook. ( Forficaria Lindl. Forficaria graminifolia Lindl. ' Gennaria diphylla Parlat. < Gymnadenia R. Br. 650, £ — affinis Echb. f. — albida L. C. Rich. ■— angustifolia Spr. — anisoloba Peterm. — bifolia Meyer — Boryana A. Rich. — brachycentra Brogn. 657 Gymnadenia brachystachya Wett- — bracteata Presl. 617, 9 — Bulbinella Krzl. 6 — conopea var. indora Fries — Chusua Lindl. — comigera Echb. — Commersoniana A. Rich. — comosa Echb. — conica Lindl. — conopsea R. Br. — conopsea X nigra M. Sch. — conopsea. var. suaveolens Ken — conopsea x odoratissima M. Schulze — conopsea X Orchis maculaU M. Sch. — comigera K. Koch — cucullata L. C. Rich. 553 — cylindrostachya Lindl. — densiflora Dietr. — diphylla Lk. — erubescens Zuccarini — fastigiata A. Rich. — flava Lindl. — flexuosa A. Rich. — Friwaldii Kampe — Galeandra Echb. /. — Gerrardi Krzl. — gracilis Miq. — Heufleri Wettstein — humilis Lindl. — hyperborea Link. — intermedia Petermann — Keiskei Franch. et Savat. 9 18 — lepida Echb. f. 467, 918 — Linkii Presl. 173 557, 558 I Schii megaetacbys Krzl. Ill OHCHIDACEARUM <. KN KH A KT SPKCi KS KXHtHTT FRITZ KRAENZUN 961 Gymnadenia muricata Brogn. 483 — nigra Wettst. 559 — nigra, var. rubra Wettst. 659 — Nigritella an gust ifolia X odo¬ ratissima Kerner 664 — nivea Gray et Engelmann 620 — nivea Lindl. 620 — obcordata Bchb. f. 618 — odoratissima L. C. Rich. 556 — odoratissima Bietr. 657 — Orchidis Lindl. 616 — ornithis L. G. Rich. 657 — Pinguicula Rchb. f. et Moore 654 — plantaginea Lindl. 414, 906 — platyphylla Lindl. 414 — piiberutd Lindl. 163 — purpurascens A. Rich. 480 — rosellata A. Rich. 490, 920 - 1 rupestris Miq. 568 — Schweinfurthii Hegelraaier 563 — secnnda Lindl. 607 936 — secundiflora Krzl — sibirica Turcz. 657 — spathulata Lindl. 154 — squamata A. Rich. 492 — suaveolena Wettstein 669 — tenuis Lindl. 502 — tridentata Lindl. 521 — triphylla A. Rich. 481, 918 — tryphiaeformis Rchb. f. 488, 918 — Vidalii Franch. et Sav. 652 — violacea Lindl. 516 *— virginea Krzl. 562 — viridis L. C. Rich. 616 — Wahlenbergii Afzelius 658 — Zeyheri Krzl. 561 GYMNADENIEAE 628 Habenaria Willd. 174, 886 Habenaria abortions Lindl. 446, 908 — achalensis Krzl. 816 Seite labenaria achnantha Rchb. f. 804 - acuifera Wall. 379 - acvifera Rook. f. 413 - acuminata Thwaites 897 - acuminata Wall. Cat. 442 - aeqtiatorialis Rendl. 354 -- aestivalis Barb. Rodr. 278 - affinis R. Wight 824 - affinis Bon. 604, 924 - Aitchisonii Rchb. f. 845, 889 - alata Hook. 446 - albida R. Br. 655 - albo marginata King et Pantl 617, 940 - Allemanii Barb. Rodr. 455 - alpestris Cogn. 296 - amalfitana Lehmann et Krzl. 278 - ambigua Krzl. 463, 909 - Amphorchis Sprengel 491 • anaphysema Rchb. f. 225, 891 - anapleetron Rchb. f. 187 - andamanica Hook. £ 258 - anguiceps Bolus 438, 907 - angulosa Barb. Rodr. 469 - angustifolia H. B. K. 282 - anisoptera Rchb. f. 402, 905 - anomala Lindl. 428, 906 ■ antennifera A. Rich. 240, 894 - Antunesiana Krzl. 211, 890 ■ aphylla Barb. Rodrig. 246 - aphylla R. Br. 592 • arabica Krzl. 184 • arachnoides Thouars 200 arachnoides Mac Owan 338 araneiflora Barb. Rodr. 186 arauifera Lindl. 287 arcuata Hook. f. 634 Areckavaletae Krzl. 893 _ var. elata Cogn. 394 arenaria Lindl. 371 ■ aristata Hook. 606 Habenaria aristulifera Rchb. f. 231 — armata Rchb. f. 303 — armatissima Rchb. f. 342, 899 t- arvensis Barb. Bodrig. 444, 968 — attenuata Hook. f. 352, 901 — aurea Krzl. 450, 909 — autumnalis Poepp. et Endl. 395 — avana Hook. f. 323 — Bdkeriana King et Pantl. 83B, 952 — bambusetorum Krzl. 384 — barbata Wight 399 — Barberao Schlechter 228 — Barbertoni Krzl. et Schlechter 199 —• barrina Ridley 225 — Bauerleni F. v. Mall, et Krzl. 380 — Bennettiana Rchb . f. 627 — bicomia Lindl. 187 — bidentata Poeppig 188 — Biermanniana King et Pantl. 637 — biflora Barb. Rodr. 252 — bifolia R. Br. 626 — var. p. Hook. 627 — bephariglottis Beck. 605 — Boiviniana Krzl. 238 — boliviana Rchb. I 312 — Boltoni Ham. 180 — Bonatea Rchb. f. 179 — Bongensium Rchb. f. 271, 895 — borealis p. virtdis ( Ihamisso 642 — brachyctras Spr. 391 — brachyceratitis Willd. 391 — brachyphylla Aitch. 345 — brachyphylla Rchb. f. 345 — bracteata R. Br. 617 — bracteosa Hochst. 354, 901 — bracteacens Lindl 193 — bractescens Griseb. 191 — brevidens Lindl 278 — brevifolia Greene 642, 643 — breviloba Hook.f. 512 — Buchananiana Krzl. 452, 909 — Buchwaldiana Krzl. 453 — Buettneriana Krzl 201, 887 Habenaria caldensis Krzl calva Rulfe camptoceras Rolfe — cardiochila Krzl. • carinata Spanoghe carnea N. E. Brown cassidea Rchb. f. cataphysema Rchb. f. — celebica Krzl cephalotes Lindl. ceratopetala A. Rich. — cbirensis Rchb. f. — chlorantha Bdbingt. chlorina Parfsh. et Rc chlorotica Rchb. f. — Chorisiana Chamisso — Chusua Benth, eiliaris R. Br. ciliolaris Krzl. ciliosa Lindl. cirrhata Rchb. f. citrina Thouars clarencensis Rolfe — Clarkei Krzl. avata Rchb. f. — clavellata Spreng. clypeata Lindl. ■ Cogniauxiana Krzl — Columbae Ridley — combnsta Ridley smmelynifolia Wall. — CommersonianaHur.ei concinna Hook. f. • confusa Cogn. • confusa Rolfe — conopodes Ridley ■ conopaea Rchb. f. 963 Habenaria conopsca Benth. 667, — constricta Book. f. 509, — Cooperi H. Watson — corcovadensis KrzI. — eordata B. Br. 613, — cornuta Lind]. — cornuta Spanoghe 453, — eorydophora Rchb. f. — coryrobosa Par. et Rchb. f. — cra8sicornis Lindl. — crassifolia A. Rich. — crinifera Lindl. — cristata B. Br. — crocea Schweinfurth. 449, — crucifera Bchb. f. — cryptophila Barb. Rodr. — cryptostyla Rchb. f. — cubitalis B. Br. — cucullata Boefft. 653, — culicifera Rendle — culicina Rchb. f. et Warm. — cnltellifolia Barb. Rodr. — cultrata A. Rich. 235, — cultriformis KrzI. 236, — Culveri Schlechter — Cnmingii KrzI. ! — Cumminsiana King et P. 442, ! — curvilabris Barb. Bodr. i — cyclochila Branch, et Sav. 156, I — Dahliana KrzI. — Darwini M. Weale 181, J — Davidi Franchet — Debeerstiana KrzI. 347, ! — debilis Hook. f. 352, i — decaptera Rchb. f. 240, i — decipiens Book. J — decipiens Wight — decorata Hochst. 404, i — deflexa Hochst. 338, * — Deletsertiana KrzI. ‘ — densa Wall. 443, £ — densiflora Rchb. t 2 Habenaria denticulata Rchb. f. 375 — dcpauperata KrzI. 461 — dichopetala Thwaites 263 — diffusa A. Rich, et Galeotti 816 — digitata Lindl. 270, 895 — digitata Book. 270 — digitata. var. foliosa Hook. 273 — dilatata Hook. 642 — diphylla Dalzell 846 — disoides Bidley 548 — distans Grisebach 194 — distantiflora A. Rich. 375, 9C6 — ditricha Hook. f. 383 215 — dolichoceras Barb. Bodr. 189 — dolichostachya Thwaites 276 — Drfegeana Lindl. 838, 898 -var. calva Rchb. f. 338, 898 — Byeriana King et Pantl. 636, 948 — eeaudata KrzI. — elegans Bolander — Elliotii Rolfe — Elliotii Beck. — elliptica R. Wight — elongata R. Br. Elwesii Hook. f. Emini KrzI. endothrix Miq. — k Engleriana KrzI. — entomantha LindL 202, 887 • epipactidea — epi — Erythraeae Rolfe — estrelensis Bchb. f. — eustachya Rchb. f. — exaltata Barb. Rodr. falcicornis Bolus falcigera Rchb. f. — fallax Hook. f. filicornis LindL filifera Watson Warm, et Bchb. f. 277 61* 181S S 311S1S11§11S S 5 SI 31S1SI 3 5!SISIsSSlsIllI n s i i i m ms' i i i' s «8S8H3ls§5§s3ifi8§5mESS8S33SS3liS3S5m8 966 Habenaria macroceras Sprcng. 192 — macroceratitis Willd. - Herb. Rottl. — macrophylla Hook. — macrostachya Lindl. — raacrura Krzl. 843, 899 — Mac Owaniana N. E. Brown 646 — maculosa Lindl. 809 — Maingagyi King ct Pantl. 854, 901 — malabarica Hook. 505 — malacophylla Rclih. f. 198, 887 — malleifera Hook. f. 365, 903 — Manderaii Collett et Hemsley 359 — Mannii Hook. f. 401, 905 — marginata Celebrook 360 — maritima Marsh. Howe 407 — marraaropbylla Ridley 370, 9C4 — martialis Rchb. f. 274, 896 — Masoniana King et Pantl. 373, 904 — maxillaris Lindl. 815 — Mechowii Rchb. f. 341, 899 ~ Medusa Krzl. 422 — megaceras Barb. Bodr. 435 — Mclvillei Ridley 186 — membranacea Lindl. 265 — mesodactyla Griscb. 256 — mesophylla Krzl. 204 — Michauxii Nutt. 317, 896 — Micholitziana Krzl. 233 — micrantha Hochst. 370, 638 — micrantha Rchb. f. 371, 904 — microceras Hook. f. 328, 897 — microcorys Hochst. 344 — microrrhynchos Schlechter 888 — microstylina Rchb. f. 396 Miersiana Champ. 417 — militaris Rchb. f. 423 — Milnei Rchb. f. 33 4 ? 898 — mirabilis Rolfe 243, 894 — modestissima Rchb. f. ’ 285 — monophyUu* Collet et Hemsley 516 fabenaria monorhiza Rchb. f. - montana A. Rich. - montana Barb. Rodr. - montana Wight - raontevidensis Spreng. - monticola Ridley - Montolivaea Krzl. 376, - Moritzii Ridley - Mullerian a Cogn. - multipartita Bl. - Mundtii Krzl. - muricata Vidal 326, - muricata Barb. Rodr. - Murtoni Hook. f. - mutica Spanoghe - mystacina Lindl. - nasuta Rchb. f. ! - natalensis Rchb. f. < - ndiana Rendle ‘ ■ neglecta King et Pantl. 506, ! - nematocaulon Hook. f. 633, I - nemorosa Barb. Rodr. ' ■ neuropetala Miq. 645, 1 • Nicholsoni Rolfe 345, i ■ nigra R. Rr. i • nivea Sprengel f • njamnj arnica Krzl. 264, £ novemfida Lindl. 2 Novo Ebudarum Mull. - nuda Lindl. 249 - nutans Ridley 493, 920, 923 - nyikana Rchb. f. 209, 461 - obtuaa Lindl. 434 - obtusata Richards. 623 ■ occultans Welwitsch 243, 895 • ochroleuca R. Br. 380 • odontopetala Rchb. f. 392 - Oerstedii Rcbb. f. 445 ■ Oldbami Krzl. 426 ■ oligantha Hook. f. 440, 441, 907 ■ oligantha Hochst. 242 ■ omeiensis Rolfe 442 f I - • *- § is r =ii isgji: | Siiilslsscilll 1SSES SSSSSSSSsSSISSSi =§§ 238, ! — rariflora A. Rich. : — reflexa BI. ; ~ Regnellii Cogn. ! — Rehmanni Bolus S — Reichenbachiana Barb. Rodr. - — Rendlei Rolfe 366, ! — reniformis Hook. f. 347, ! — repens Nutt. ; — replicata A. Rich. — replicata JJochst. ! — retroflexa F. ▼. Mfill. et Krzl. i — retusa Barb. Rodr. : — rhodocheila Hance < — rhopalostigma Rolfe Mss. 842, 1 — rhynchocarpa Hook f. 822, l — Richardiana R. Wight * — Ridleyana Krzl ] — Riedelii Cogn. i — Rivae Krzl. — robusta Welwitsch — robusta N. E. Brown — robustior Hook. — rodeieDsis Barb. Rodr. — Rodrigueaii Cogn. — rostellifera Rchb. f. — rostrata Wallich — rotundifolia Lindl. — Rumphii Lindl. — rapestris Poepp. et End] — rupicola Barb. Rodr. — Rutenbergiana Krzl. — ruwenzorensis Rendle — sagittifera Rchb. f. — aalaccensis Bl. — samoensis F. v. Muller — Santonsia Barb. Rodr. — Sartor Lindl. — Saundersiae Harvey — Saunderaioides Krzl. et Schlechter Habenaria sceptrodes Rchb. f. 810 — Schaffneri Watson 318 — Schenckii Cogn. 289 — Schimperiana Hochst. 226, 462, 891, 906 — Schischmareffiana Chamisso 534, 631, 932 — Schinzii Rolfe 364, 903 — schizochilus Grah. 424 — Schlechteri Krzl. 42f — Schorabnrgkii Lindl. 800 — Schwackei Barb. Rodr. 269 — Schweinfurthii Rchbf. f. 202 — socunda Lindl. 296 -var. estrelensia Rchb. f. 296 — secundiflora Barb. Rodr. 454 — secundiflora Hook. 518 — secundiflora Hook. f. 653, 937 — setacea Lindl. 301 -var. depauperate Cogn. 302 — seticauda Lindl. 431 — setifera Lindl. 285 — sikkimensis Hook. f. 622, 940 — Sieboldiana Miq. 417, 630 — Sigillum Thouars 218 — simensis Rchb. f. 239, 894 — simillima Rchb. f. 288 — simplex Krzl. 338 — aingapurenais Ridley 232 — sochensis Rchb. f. 268, 895 — socotrana Balfour 329 — sondaica Krzl. 382 — Soyauxii Krzl. 243, 895 — sparsiflora S. Watson 642, 943 — spathacea A. Rich, et Gal. 247 — spathulaefolia Par. et Rchb. f. 324 spathulifera Cogn. 308 — speciosa Poepp et Endl. 310 spiralis A. Rich. 532, 929 — spiralis Trimen 610, 925 — Spiranthes Rchb. f. 362 — Spiranthes Rchb. f. 289, 90S — spkndens Rendle ^ 969 Habenaria Sprucei Cogn. : — Staudtiana Krzl. — stauroglossa Krzl. — stenantha Hook. f. — stenochila Lindl. — stenodon Rchb. f. — stenopetala Lindl. 358, — stenopetala var. polytricha 359, i — stenorhynchos Schlechter ! — stenostachya Benth. I — stereophylla Krzl. — Steudneri Rchb. f. — Stocked Hook. f. I — Stoliczkae Krzl. — stricta H. Ridley 1 — strictissima Rchb. f. 1 — stylites Rchb. f. et^Moore 341, 1 — euaveolenB Dalzell ' — subarmata Rchb. f. 899, 1 — subecalcarata Barb. Bodr. ! — subpubens Aeh. Rich. 361, ! — superflua Rchb. f. ‘ — supervacanea Rchb. f. 5 — Susannas B. Br. < — Sutteri Bchb. f. — sylvicultrix Liudl. 5 — tahitensis Nadeaud i — Taubertiana Cogn. ‘ — tentaculigera Rchb. f. * — tenuicaulia Rendl. — tenuicornis Wall. — tenuior N. E. Brown { — tenuis Griffith J — tenuispica Rendle — tentaeulata Bchb. f. 354, £ — ternatea Rchb. f. — tetramera Bolus 5 — tetrapetala Rchb. f. 2 — tetrapetala Bolus — tetrapetaloidea Schlechter 2 — thomana Rchb. f. 272 > 8 — Thomsoni Rchb. f. 227 » 8 Habenaria Thurberi A. Gray 64 — tipulifera Par. et Rchb. f. — tomentella Rchb. f. — torta Hook. — tosagnsis Makino — tradescantifolia Rchb. f. — trichoceras Barb. Bodr. — trichosantha Wall. — trichosantha A. Bich. — tricruris Rchb. f. iOl — tricuspis Griseb. — tridactyla A. Rich, tridactylites Lindl. tridens Lindl. 262 tridentata Hook. _ trifida H. B. Kth. — triflora Don Prodr. — trifurcata Hook. f. — trinervia R. Wight — triptera Rchb. f. — truncata Lindl. — Tysoni Bolus — Ulaei Cogn. — uliginosa Rchb. f. umbraticola Barb. Rodr. unalaschkense Bchb. f. unidentata Bl. uniflora Dalzell uniflora Griff. — Urbaniana Cogn. urceolata Clarke yaginata A. Rich. 344, — variabilis Ridley 331, — Yaupellii Rchb. f. et Warm. villosa Rolfe virescens Spreng. — viridiflora Spanoghe viridiflora Hook. viridiflora (Sw.) R. Br. !! Is iiIII i§ffI i i si'liillilllS!S HIS I SIISSS1S1 SiSSSIsSSSS 971 — parviflorum Spr. 165 — secundiflorum Echb. f. 173 — viride Echb. 617 Holothrix L. C. Rich. 567, 937 Holothrix apbylla Echb. f. 592 — arachnoidea Dur. et Schinz 678 — aspera Rchb. f. 687 — brathylabris Bond. 674 — Brogniartiana Rchb. f. 673 — Burchelli Rchb. f. 589 — condensata Bond. 577 Lindl. 574 -var. brachylabris Bolus 574 — gracilis Lindl. — grandiflora Rchb. f. — Harveyana Lindl. — hispidula Durand et S( — incurva Lindl. — Johnstoni Rolfe — Lastii Rolfe — Lindleyana Rchb. f. — longiflora Rolfe — Mac Oiraniana Rchb. f. — madagascariensis Eolfc — Medusa Krzl. — micrantha Schlechter — montigena Ridley — Monotris Rchb. f. Holothrix Eichardii Eolfe — rupicola Schlechter — Schimperi Rchb. f. — Schlechteriana Krzl. — Schmidtii Krzl. — Scopularia Echb. f. — secunda Rchb. f. — squamata Rchb. f. var. a. scabra dentata Rchb. f. — tridentata Hook. f. i triloba Krzl. i unifolia Rchb. f. — Usambarae Krzl. Vatkeana Rchb. f. villosa Lindl. Huttonea Harvey Huttonaea fimbriata Rchb. f. — pulchra Harvey Isias triloba Leucorchis albida E. Mey. Liparis diphyllos Nimmo Loroglossum anthropophorum L. C Eich. hircinum Eich. — longibracteatum Moris 585 I L y**as bifolia Balisb. 6 - 2 Macrocentrum Mendocinum Phi- 581 I li PPi - parviflora Rchb. f. - parvifolia Lindl. pilosa Rchb. f. platydactyla Krzl. pleistodactyla Krzl. praecox Rchb. f. pubernla Rendle ’ 682 Monadenia Lindl. 580 j Monadenia bracteata Durand < 579 Schinz 576 | — brevicomis Lindl 588 j — cornua Durand et Schinz 590 j — comosa Rchb. f. 571 conferta Krzl. 572 j — densiflora Lindl. 972 Monadenia inflata Sond. 816 — land folia Sond. 817 — leydenburgensis Krzl. 911 — macrocera Lindl. 819 — macrostachya Lindl. 812 — micrantha Lindl. 818 — multiflora Sond. 811 — ophrydea Lindl. 817 — physodes Echb. f. 788, 950 — prasinata Lindl. 815 — pygmaea Durand et Schinz 813 — reticulata Durand et Schinz 816 — rufeseens Durand et Schinz 818 — rufeseens Lindl. 813 — sabulosa Krzl. 814 — tenuis Krzl. 819 Mecosa dilatata Bl. 647 Mitostigma gracile Bl. 488 Monotris secunda Lindl. 682 Montolivea elegans Echb. f. 376 Neobolusia Schlechter 549 Neobolusia Tysoni Schlechter 550 Neolindleya Krzl. 651 Neolindleya decipiens (Lindl.) Krzl. 661 Neotinea Rchb. f. 172 Neotinea intacta Rchb. f. 172 Neottia macrophylla Don 632, 930 — monophylla Don 631 — monophylla Spreng. 635 Neuwiedia Bl. 2, 878 Neuwiedia calanthoides Ridley 2 — Curtisii Rolfe 4 — Griffithii Rchb. f. 4 — veratrifolia Bl. 3 — Zollingeri Rchb. f. 5 Niemeyera stylidioides F. v. Mull. 8 Nigritella angustifolia L. G. Eich. 569 — augustifolia x Sab. albida Selte Kerner 565 — fragrans Sauter 560 — globosa Echb. 135 — micrantha Kerner 665 — nigra Echb. f. 559 — suaveolens Koch 560 Ommatodium Volucris Lindl. 854 OPHPYDEAE 88 OPHRYDINAE 88 Ophrys L. 89 Ophrys alaris L. f. 857 — alpina L. 633 — andrachnites L. 100 — anthropomorpha Willd. 165 — anthropophora FI. Dan. 125 — anthropophora L. 165 — apicula J. C. Schmidt 94 — apiculata J. C. Schmidt 94 — apifera Hudson 107 — apifera Muteliae Mutel 107 — apifera X aranifera M. Sch. 171 — arachnites Lamarck 100 — arachnites Pers . ' 1°° — arachnites Eeichard 100 — arachnites Echb. 99 — arachnites Scop. 107 — arachnites Trait. 107 ■ arachnites X apifera M. Sch. 171 — arachnitiformis Gren. 1°° ■aneifera p limbata Lindl. 105 — araneola Echb. 105 — aranifera Huda. 104 — aranifera Labram aranifera )< fuciflora M. Sch. 171 — atrata Lindl. — atrata L. — Bertolonii Moretti — bicolor Thunb. 106 866 102 874 978 Ophrys bivalvata L. — bombyliflora Link. — brachyotus llchb. — bremifera Stev. — caffra Thunb. — canaliculata Viv. App. — catholica L.f. — chlorantha Hegetsch. — ciliata Bivona — corniculata Brot. — cornufa Stev. — crdbonifera Sab. et Mauri — densiflora Desf. — devenensis Bchb. f. — discors Bianca Todaro — distoma Biv. — episcopalis Poir. Lam. — exaltata Tenore — ferrum equinum Desf. — flavicans Vis. — fuciflora Sw. et Hall. K ~ funerea Viv. — fusca Ten • 98 — gibbosa Beck 94 — grandiflora Tenore 98 hirsuta Dufour 95 — hiulca Seb. et Maur. 106 — hiulca Spruner 105 — hybrida Pokorny 98 — incubacea Bianca 105 — insectifera L. 93, 97, 98, 107 — insectifera andrachnites Hal¬ ler — insectifera apiformis Desf. 108 - insectifera biflora Desf. 106 - insectifera et rosea Desf. 98 — insectifera var. S. L. 96 — Integra Saccardo 107 — Inzengae Cesati 103 j — iricolor Desf. 97 105 Ophrys limbata Link - lunulata Pari. - lutea Car. - lutea Bib. - mammosa Desf. — Monorchis L. 582 — muscifera Huds. 92 _var. bombifera Br5bisaon 93 Myodes Alching. 106 myodes Jag. 98 Myodes var. d. Poir. 96 Myodes. (lutea Gouan 98 — neglecta Pari. 99 M. Bieberst. 109 — oestrifera M. Bieb. e. p. 100 — oxyrhynchos Todaro 99 — pallida Baf. 97 — patens L. 743 pectus Mutel 96 — picta Link 1° 8 pseudospeculum DC. FI. Fr. 98 pseudospeculum DC. Bchb. FI. Grit. 106 j — pulla Cirillo Ten. j — purpurata Tausch 101 — Beichenbachiana M. Sch. 171 — rostrata Tenaro l 01 — Scolopax Cav. I 08 — Scolopax Alchinger 103 — Scolopax Brotero 95 — Scolopax Cav. Host 109 — Scolopax var. atropos Barla 109 — Speculum Link 95 __ Speculum Bertoloni 103 — sphegifera WiUd. — tabanifera Wind. 106 lenoreana Lindl. 98 — tenthredinifera Willd. 98 — triphylla Thunb. 834 — umbilicata Desf. 106 — vernixia Brot. 9o vespifcra Guj. 98 vespifera Willd. 98 974 Selte Ophrys vetula Risso 109 — villosa Besf. 98 — Volucris L. f. 854 Orchidea falcicornis Burch. 215 — hispida Burch. 582 | — pilosa Burch. 577 ! Orchigymnadenia Legrandiana G. Cam. 565 Orchis L. HO, 884 Orchis acuminata Besf. 127 — acuta Banks 642 — aetnensis b. laxiflora Tineo 126 — affinis C. Koch 147, 148 — africana J. Klinge 884 — agastachys Fisch. 642 — alata Fleury 122 — alba Lam. 626 — albida Scop. 656 — alpina Crantz 556 — alpina Schrank 633 — ambigua Kerner 146 — amboinica minor Rumph. 383 — amoena Crantz 125 — anatolica BoiBS. 141 -var. Kochii Krai. 142 — angustifolia M. Bieberst. 134 — angustifolia Lois. 145 — angustifolia Rchb. f. 884 — angustifolia Wimm et Grab. 145 — anthropophora Allioni 165 — aphylla Forsk. 592 ~ arachnites Scop. 100, 105 — aristata Lisch 147, 884 — atlantica Willd. 172 — atropurpurea lausch 660 — austriaca Kerner 125 — batiica J. Klinge 884 — barbata L. f. 804 — basilica J. Klinge 884 — Beyrichii Kerner 130 — bigomis L. 711 — bidentata Elliot 638 j Orchis Biermanni Ortm. 151 — biflora L. 726 — bifolia Crantz 627 — bifolia L. 626, 627 — bipunctata Rafin 140 — Bivonae Todaro 133 — blephariglottis Willd. 606 — Bononiana Todaro 151 — Bornemanni Ascherson 120 — Bornemanniae Ascherson 120 — Boryi Rchb. f. 140 — bosniaca Beck 884 — bracteata len. 149 — bracteata Willd. 617 — Branciforti Biv. 140 — brevicomis Viv. 136 — brevildbris Fisch. et Mey. 126 — Burmanniana L. 693 — camtschatica Cham. 662 — canariensis Lindl. 136 — caprina M. Bieberst. 167 — carnea Bryand. 677 — Cartaliniae J. Klinge 884 — cassidea M. Bieberst. 123 — caucasica J. Klinge — cercopitheca Poir. — Chusua Don — ciliaris L. — cilicica J. Klinge — cimicina Crantz — circumflexa L. — clavata Heyne — clavellata Mich .j — coccinea Buxbaum — Columnae Schmidt — commelynifolia Roxb. — comosa Schmidt — comosa Scop. — commutata Tod. — Comperiana Steven — condensata Besf. *— conic# Willd. 884 126 153 122 131 826 521 872 125 322 151 147 126 116 169 127 975 Orchis conopsea L. 65' — convallariaefolia Fisch. 645 — cor data Willd. 61( — cordigera Fries 884 — coriophora L. 122 — coriophora L. var. fragrans Boiss. 129 — coriophora x latifolia M. Sch. 171 — coriophora L. var. odorata Te¬ nors 123 — coriophora X palustris M. Sch. 171 — coriophora L. var. Polliniana Pollin. 123 — coriophoro-pahistris Timb.- Lagrave 123 — cornuta L. 768 — Corsica Viv. 127 — cristata Mich. 603 — cruenta Mull. 146, 884 — cubitalis L. 503 — cucullata L. 653 — Cupani Tod. 657 — curvifolia Hyland 151 — cyclochila Maxim. 156, 885 — Cyrilli Ten. 193 — decipiens Bianca 117 — densiflora Whlbg. 557 — dentata Sw. 416 — Dietricbiana Keraer 124 — dilatata Pursh 642 — divaricata Rich. 146 — Draconis L. 776 _ elodts Griseb. 151 — ennensis Guss. 126 _ ensifolia ViU. 143 — expansa Tenors 117 — fasiculata Guss. 149 — filicornis L. 742 _ filicornis Thonning 369 — fimbriata Ait. 607 — fimbriata Dry and. 608 — fissa Pursh 6C8 j — fiavescens C. Koch ( —- Hatagirea Don Orchis fiexuosa L. | — foliosa Solander 1 — foliosa Sw. — fragrans Tenors — fuciflora Hall. — fusca Jacq. — fuscescens L. — fusco-cinerea KirscMeger — galeata Poiret — galeato-fusca Godron Gennarii Rchb. f. 1 georgica J. Klinge Gervasiana Tod. — gigantea Sm. — globosa L. — globosa Brot. — graminca Grants — grandiflora Bigelow — Habenaria L. — haematodes Rchb. — IJalleri Crantz — Hanrii Henon — Hanrii lord. — Heinzeliana H. Reichardt — herbiola Pursh — hircina Crantz — hispidula L. — hispidula Thuhbg. — Hostii Tratt. — hybrida Boeningh. — hyperborea L. Mant — iberica M. Bieberst. ic/tneumonea Sw. — incarnata L. 147, l Wimm. et Grab. 1 - incarnata var. p ochroleuca Wueatnei 1 . incarnata var. ( seaquipedalis Willd. 1 976 Orchis incarnata neri Krzl. 142 — incarnata X latifolia M. Sch. 171 — incarnata X palustris M. Sch. 171 — incisa Miihl. 607 — incisa Nutt. 608 — incisa Pursh 608 — insularis Sommier 149 — intacta Link 173 — italica Poir. 129 — integra Nutt. 638, 943 — japonica Thunb. 686 — Karduchomm Bornm. etKrzl. 115 — Koenigii Betz. 642 — lacera. Mich. 606 — lactea Poirct 126 — laeta Steinheil 189 — lanceata Dietr. 145 — latifolia L. 146 — latifolia L. 145, 884 — latifolia Scop. 120 — latifolia var. angustifolia Ba- bingt. 145 — latifolia var. angustifolia Lindl. 145 — latifolia p atropurpurea Lindl. 560 — latifolia 8, conica Lindl. 147 — latifolia var. cruenta Lindl. 146 — latifolia longibracteata Neibr. 145 — latifolia X maculata M. Sch. 171 — latifolia X Mono M. Sch. 171 — latifolia X palustris M. Sch. 171 — latifolia x purpurea M. Sch. 171 — latifolia X sambucina M. Sch. 171 — latifolia/^ TraunsteineriM.Sch 171 — laxiflora Lam. 142 — laxiflora var. palustris Jacq. 148 — laxiflora C. A. Meyer 142 — leptophylla C. Koch 134 — leucophaea Nutt. 605 — leucostachys Grieseb. 189 — longibractea C. Koch 161 — longibracteata Biv. 166 Seite Orchis longibracteata Schmidt 161 — longicornis Poir. 121 — longicornu Poir. 121 — longicornu Pavon 192 — longicornu Salzm. 254 — longicruris Link 133 — lucana Spr. 149 — macedonica Griseb. 161 — macronectar Veil. 189 — macrostachys Tin. 151 — maculata L. 160, 884 — maculata x mascula M. Sch. 171 — maculata x sambucina M. Sch. 171 — maculata X Traunsteineri M. Sch. 171 — majalis Bchb. 146, 147, 884 — Markusii Tineo 149 — mascula L. 137 -var. a speciosa Host 137 -Tar. p stabiana Tenore 138 — mascula Alsch. 189 — mascula x Morio M. Sch. 171 — mascula x pallens M. Sch. 171 — mascula x purpurea M. Sch. 171 — mascula x sambucina M. Sch. 171 — maxima O. Koch , 132 — mediterranea Guss. 143 — mediterranea J. Klinge 884 — membranacea Sw. 266 — micranthema Herb. Ham. 618 — militaris Engel 129 — militaris L. 129, 131, 182 — militaris var. Poir. 126 — mimusops Thuill. 131 — mixta Sweet 161 — mixta var. a incarnata FI. 145 — Monorchis Crantz 532 — monorhiza Sw. 891 — montana Schmidt 627 — monticola J. Klinge 884 — moravia Jacq. 132 — Morio L. lis 977 Orchis Morio-laxiflora Reut. — Morio X papilionacea Timb.- Lograve — Morio var. Poll — mutabilis Steven — mysorensis Ileyne 273, — natalis Tineo kop. 559 hitt. 620 — obcordata Don 613 — obtusata Fursh 623 — odoratissima L. 656 — olbiensis Reuter 188 — orbiculata Pursh 624 — orientalis J. Klinge 884 — ornithis Jacq. 557 — osmanica J. Klinge 884 — ovalis Schmidt-Mcyer 138 — pallens L. 138 -var. pseudopaUens 0. Koch 139 — pallens Moritzi 160 — pallens Savi 189 — palustri-coriophora Barla — pdlustris Jacq. — panormitana Jin. — papilionacea L. — Parlatoris lin. — Parreisii Presl — parviflora Tenore — parviflora Willd. — pauciflora Tenore — parvifolia Chaub. — patens Deaf. — pectinata Smith — pectinata Thunb. — peloria Poir. — platychila C. Koch — platyphyllos Koxb. — platyphyllos Willd. — Polliniana Spreng. — pratensis Salem. — procera Si c. — pseud osambucin — psycodes Miihl. — punctulata Stev, — punctulata Stev. chralis Boies. — purpurea Hudson -var. a. atenoloba Cosson — purpurea Huds. — purpureo-militaris Gren. et idron — quadripunctata Bivona — quinqueseta Mich. — lladdeana Eegel — radiata Thunb. ■iflora C. Koch urva Nyland. — Beichenbachii Mutel — Rivini Gouan — Eivino-Simia Timb.-Lagr. — Robertiana Loisel. — Roborowskii Maxim. — Romana Sebast. — Roxburghii Fere. — rubra Jacq. — Russotcii J. Klinge — saccata Ten. sagittahs L. ■ sagittata Munby salina Tursc. 145, J • aatnbucina L. 1 sambuciaa var. subalpina Rchb. 978 Orchis satyrioides Steven ( — Schleicheri Sweet — scutellata Nutt. i — secunda Thunb. I — secundiflora Bertol. — siciliensis J. Klinge 1 — sicula Tineo — Simia Lam. -var. «. Beyrichii Rchb. f. : - var. p laxiflora Rchb. f. -var. ■( Steveni Rchb. f. — SimiaXmilitaris Gren.etGodr. — Simio-purpurea Weddel — spathulata L. — apathulata Rchb. f. — speciosa Host — 8pectabilis L. — sphaerica M. Bieberst. — spuria Rchb. f. — Steveni Bchb. f. — Stracheyi Hook f. — suaveolens Villars i — wb-purpureo-militaris Timb Lagr. — subrotundaKinget Pantl. 156,! — sulphurea L. — sulphured Spr. — Susannas Heyne — Susannas L. < — Susannas Thunb. — Tabernaemontani Gmel. — tenella L. — tsnuifolia G. Koch — Tenoreana Guss. — tenuis Herb. Bother ‘ — tephrosanthos Vill. - var. caucasica Stev. — — var. macrophylla Lindl. j Orchis tephrosanthos var. undulati- folia Bot. Beg. 133 — tipuloides L. 622 — tragodes Steven. 167 — Traunsteineri Sauter 145, 884 — trichocera Brogn. 140 — tridentata Scop. 126 -var. a variegata Rchb. t 126 -var. p commutata Rchb. f. 126 -var. y lactea Rchb. f. 126 — tridentato-militaris Barla 124 — tridentata Willd. 52 L — tripetaloides L. 789 — triphylla G. Koch 147, 146 — turcestanica J. Klinge 884 — undulatifolia Biv. 133 — uniflora Boxb. 470 — ustulata L. 126 — virens Scop. — virescens Willd. — viridiflora Sw. — viridis p VaiUanti Ten. — eoophora Thuill. Pachites Lindl. Pachites appressa Lindl. — Bodkini Bolus Paphiopedilum amabile Hidlier Paphiopedium Appletonianum Bolfe — Argus Pfitz. 66 — barbatum Pfitz. 62 — bellatulum Pfitz. 76 — Boxalli Pfitz. 85 — Bullenianum Pfitz. 59 — callosum Pfitz. 66 — Chamberlainianum Pfitz. 78 — Charlesicorthii Pfitz. — ciliolare Pfitz. 979 Selto Paphiopedium concolor Pfitz. 75, 880 — Curtisii Pfitz. 60, 880 — Bayanum Pfitz. 68, 880 — Bruryi Pfitz. 82, 880 — exul Kerch. 84, 884 — exul Iiolfe 880 _ Fairieanum Pfitz. 85, 880 — glandulifertm Pfitz. — Godefroyae Pfitz. — Haynaldicmum Pfitz. — hirsutissimum Pfitz. — Hookerae Pfitz. — insigne Pfitz. — jamnicum Pfitz. — Latcrenceanum Pfitz. — Lowii Pfitz. — Mastersianum Pfitz. — nigritum Pfitz. — nivcum Pfitz. — Parishii Pfitz. — philippinense Pfitz. — Poyntzianum Kerch — praestans Pfitz. — purpurattm Pfitz. — Bothschildianum Pfitz. - Stonei Pfitz. — superbiens Pfitz. - ionium Pfitz. — renuslum Pfitz. __ Victorias Mariat Kolfe 69, 879 74, 880 71, 880 79, 880 59, 880 83, 880 68, 880 68, 880 74, 880 45, 880 46, 879 882 52, 879 61, 879 81, 880 44, 879 67, 880 56, 880 86, 880 3,880,883 — villosum Pfitz. Paragnathis pulchella Sar. Penthea atricapilla llarv. — filicomis Lindl. — minor Bonder — obtusa Lindl. — patens Lindl. — pulchella Mund. — Pumilio Lindl. — refiexa Lindl, 470 742 800 743 742 548 742 Venthea triloba Bonder 800 Peristylus Bl. 497, 924 Peristylus abyssinicus Hochst. 576 — albtdus Lindl. 665 — arachnoideus A. Kick. 679 — aristatus Thicaites — brachyphyllus A. Rich. — bradeatus Lindl. — BrandUii Krzl. — bravilobua Thwaites — chloranthus Lindl. — Chorisianus Lindl. — citrinus Lindl. — clave!latua Krzl. — Commersonianus Lindl. — constrictuB Lindl. — cordatus Lindl. — cubitalis Krzl. - var . brevifolia Hook. — elatus Balzell — exilia B. Wight — exilis Parish — exilis Wight — fall ax Lindl. — filiformis Krzl. — flexuosus Moore — Gardneri Krzl. _ gigas Krzl. — goodyeroides Lindl — gracilis Bl. — gracilllmas Krzl. — gramineus S. Moore — grandis Bl. _ Hamiltonianus Lindl. — Horsfieldii Bl. — islandicus Lindl. 607, 924 505 617 611 355 615 688 , 943 621, 926 498, 928 608, 925 616 602 f. 608 517 606, 924 604 604, 924 518 697, 938 617 882 __ l&ncifolius A. Rich. 507, 926 - Lawii Wight 610 _ Lefeburianus A. Rich. 614, 926 — maculatus Lindl. 178 62* 607, 925 514, 925 482, 918 Peristylus monophyllus Krzl. 516 — neglectus Krzl. 606, 924 — niveus Krzl. 620, 926 — Orchidia Krzl. 515 — P&rishii Rchb. f. 611, 925 — Petitianua A. Rich. 607, 925 -var. Preussii Krzl. 522 — plantagineuB Lindl. 616 — Praiuii Krzl. 514 — Preussii Eolfe — pseudophrys Krzl. — purpureus S. Moore — Quartinianus A. Riel — Richardianua Wight 603 — sacculatus Balfour et Moore 623, 926 — Sampsoni Hance 623 — satyrioides Eckb. f. 614 — secundifioruB Krzl. 618, 926 — secundiflorus Krzl. 663, 937 — spiralis A. Rich. 610, 925 — spiralis S. Moore 532, 929 — stenostachyus Krzl. 602, 924 — Stocksii Krzl. 513 — tridentatus HooTc. 688 — unifolius Hochst . 682 — virescens IAndl. 688 — viridis Lindl. 617 — Warburgiauua KrzL 519 Perularia fuciscens Lindl. 638 Phragmipedium Boissierianum Eolfe » Eolfe audatum Eolfe mum Eolfe m Eolfe t Eolfe — Sargentianum Eolfe 88 — Schlimii Eolfe 88 — vittatum Eolfe 4C Platanthera L. C. Bieh. 600,938 Platanthera acuifera Lindl. i uminata Lindl. 442, £ — acuta Krzl. ( affinis Wight ( — albida Lindl. £ — albo-marginata Krzl. 617, i angustata Lindl. £ angustifolia Bchb. f. 532, J aphylla Lindl. £ arcuata Lindl. < — Bakeriana Krzl. 632, ! — Biermanniana Krzl. ( — hifolia Rchb. < — bifolia Eich. < — bifolia b, densiflora Drej. < -a. laxiflora Drej. < -e. nudicaulis Beck < -c. patula Drej. < -d. pervia Rchb. f. < — bifolia var. robusta Seeinen < — — f. subalpina Briiggor < — blephariglottis Lindl. 604, i — Blumei Lindl. * — Bdnninghauseniana Wilms < — borealis Bchb. f. < — brackyglossa Wallr. < — brachyphylla Lindl. > — Bulbinella Schlechter ' — canarensis Lindl < — Candida Lindl. * — Carducciana Goiran 1 — Championi Lindl. 1 — chlorantha Custer 627, ! —- chlorantha-solititialis M. Sch. < — Chorisiana Rchb. f. — ciliaria Lindl. 1 — citrina Krzl. 633, i — clavigera Lindl. — commelynifolia Lindl — concinna Hook f. — constricta Lindl — convallariaefolia Lindl — cordifolia Lindl. 981 Platanthera crispa Lindl. 606 — cristata Lindl. 603 — cnbitalis Lindl. 608 — decipiens Lindl. 617 — densa Lindl. 443 — 'dental a Lindl. 416 — dilatata Lindl. 642 — dipliylla Rchb. f. 616, 939 — dolichorrhiza Echb. f. 642 — Dyeriana Krzl. 636, 943 — elegans Lindl. 644 — fimbriata Lindl. 607 — fissa Lindl. 608 — flava Lindl. 638 — Florenti Franch. et Savat. 628 — foetida Geyer 640 — foliosa Brogn. 316 — fuacescens Krzl. 637, 943 — Galeandra Rchb. f. 612, 939 7. iautha Krzl. 613 {L major Hook. f. 613 nilagirica Hook. f. 613 — Gerrardi Schlechter 562 — Ghiesbrechtiana Eich. et Gale - — gigantea Lindl. 602 — glaberrima Krzl. 609 — gracilis Lindl. 639 — graminea Lindl. 697, 938 — graminea Lindl. 642, 943 — grandiflora Lindl. 608 — Hawkesiana Krzl. 634 — Helferi Krzl. 611 — Henryi Krzl. 682 — herbiola Lindl. 638 — L leyneana Lindl. 376 — holochila Krzl. 645 — hologlottis Maxim. 645, 943 — Hooker! Lindl. 624 | Platanthera var. a. genuina vallariaefolia Rchb. f. — var. 7. dilatata Lindl. — var. 0. leucostacbyB Kn hun 628 642 642, 943 ■ iantha Wight 618 ■ incica Lindl. 607, 939 • interrupta Maxim. 634 - japonica Lindl. 636 juncea Krzl. 633, 942 ■ Keislcei Franch. et Savat , 680, 940 ■ Koenigii Lindl. 642 lacera A. Gray Lind 1, 907 — leucostachys Lindl. 642 — Lindlegi Sleudel 642, 943 — Uni folia Lindl. 371 — longebracteata Lindl. 648, 943 — lucida Lindl. 370 — lutea Wight 4C0 — Mac Oicaniana Schlechter 646 — macrantha Lindl. 612, 989 — madagascariensis Krzl. 609 — Mandarinorum Rchb. f. 629, 940 — manubriata Krzl. 632, 940 — marginata Wall. 273 _ Menziesii Lindl. 630 — minor Rchb. f. 628 _ montana Echb. f. 627 _ nematocaulon Krzl. 633, 942 _ ncuropetala Franch. et Savat. 645 — obcordata Lindl. 618 — obtusata LindL 623 — opbrydioides F. Schmidt 623 _ ophryodes Maxim. 624 — orbiculata Lindl. 624 _ Orckidit Lindl. 616 _ oreades Franch. et Savat. 630 982 tanthera ovata Schlechter poramoena A. Gray 6< pervia Peterm. Preutsi Krzl. Prei Krzl. psycodes A. Gray radiata Maxim. Reichenbachiana Wilms Iteinii Frunch . et Savat. robust a Lindl. rcbustior Wight rostrata Lindl. Rumphii Brogn. rhynchocarpa Tw. sachalineusig Fr. Schmic aatyrioidos Rchb. f. Schischmareffmna Lindl. ■ aetchuenica Krzl. sikkii i Krzl. • solstitialis Bonningh. - sparsiflora Watson ■ strict a Lindl. - Susannae Lindl. 601, - tenuior Schlechter ■ tipuloides Lindl. - tipuloides var. vssuriensis Hegel - tricruris A. Rick. - tmalaschkensis Krzl. 681, - uncata Rolfe 495, uniflora Lindl. nssuriensis Maxim. viridi-maculata (Rolfe) Krzl. 618 viridia Lindl. viridis Krzl. var. bracteata Rchb. f. 93! vplcanica Lindl. Wankelii Rchb. f. Zeyheri Schlechter zosterostyloides Hook. f. — Guingangae Rchb. f. 448, 908 — paludosa Rolfe 449, 909 — Pervillei Rchb. f. 451 Poggeana Rolfe 448, 908 tenuicaulis Rolfe 452, 909 — WiJfordii Rolfe 451, 909 Ponerorchis Rclib. t. 566, 937 Ponerorchis Rchb. f. 666 •aminifolia Rchb. f. 566, 937 Pterygodium, Sw. 852 Pterygodium acutifolium Lindl. 856 — alare Durand et Scbinz 858 — alatom Sw. 855 — atratum Sw. 866 — bicolorum Schlechter 874 — biflorum Hochst. 844 ffrum Sw. 859 mosum Lindl. 884 tholicum Sw. 856 — catholicum var. minor. Thunb. 859 — clei8togamum Schlechter 861 — crispum Schlechter 873 — cruciferum Sond." 855 — excisum Schlechter 875 — Flanagani Bolus 862 — hastatum Bolus 857 — inveraum Sw. 861 — ligulatum Rchb. f. 877 — magnum Rchb. f. 860 — microglossum Schlechter 877 — Newdigatae Bolus 860 — nigrescens Schlechter 876 — orobanchoides Schlechter 873 — Pentherianum Schlechter 858 — platypetalum Lindl. 869 — rubiginosum Sond. 863 — tricuspidc — venosum Lindl. Roeperockaris Rchb. f. 524, 026 Roeperocharis alcicornis Krzl. 626 — Bennettiana Rchb. f. 627 — occidental* Krzl. 625 — platyanthera Rchb. f. Rer Krzl. 628, ! i Ivrzl., 62.7 Satyrium (L.) Sw. 6 Satyrium acuminatnm Lindl. — albidum L. — albiflorum A. Mich. — amoenum A. Rich. — anthropophorum Vers. — barbatum Thunb. — Baronii Rolfe — Beyrichianum Krzl. — bicallosum Thunb. — bicorne Thunb. — bifidum Thunb. — bifolium A. Rich. — brachypetalum A. Rich. — breve Rolfe Buchanani Rolfe — calceatum Ridley — candidum Lindl. - minus Sonder ~ Carsoni Rolfe — cassideum Lindl. — cheirophorum Rolfe — cheirophorum Rchb. f. — chlon corys Rchb. f. — cordifolium Lindl. — coriifolium §w. Satyrium coriophoroides A. Rich. — cornutum Thunb. — cragsicaule Rendle 693, ■ var. glandulosum Sond ’acteatum Lindl. — bracteatum Thunb. var. lab bracteatum Sond. — debile Bolus — densiflorum Brot. — densi/lorum Lindl. — densum Rolfe — Satyrium diphyllum Lk. — Draconis Thunb. — elongatum Rolfe — emarcidum Bolus — eriostomum Lindl. - var. squamatum Sond. — ferrugineum Thunb. — Fischerianum Krzl. — /lexuosum Thouars — flexuosum Thunb. ■ folic \tm Heyne 6 an Lindl. 7 m var. helonioides Lindl. - gramneum motion - Guthriei Bolus - Hallackii Bolua - hircinum L. - humile Lindl. - Ivantalae Rchb. f. . Johnsoni Rolfe . kermesiuutn Krzl. . Kirkii Rolfe . Kraenzlinii Rolfe . latifolium Thouars 084 Selte Satyrium leucocomos Hchb. f. 658,944 — ligulatura Lindl. 718 — Limlleyanum Bolus 668 — lineatum Lindl. 667 — lineatum var. p. Lindl. 678 — longibracteatum Bolfe 659 — longicauda Lindl. 706 — lotujicolla Lindl. 680 — longissimum Rolfe 720 — lupulinum Lindl. 664 — lydenburgense Bchb. f. 686 — macrophyllum Lindl. 695 — macrostachyum Ilochst. 690 — maculatum Burch. 679 — maculatum Desf. 173 — marginatum Bolus 714 — Mechowianum Krsl. 696 — Mechowii Rchb. i. 658 — membranaceum Sw. 678 — microrrhynchum Schlechter 671 — militate Lindl. 702 — minax Rchb. f. 688 — minax Rolfe 687 — monopetalum Krai. 662 — Monorchia Lets. 632 — muticum Lindl. 672 Satyrium outeniquense Schlechter 702 — pallidiflorum Schlechter 720 — pallidum A. Bich. 715 — paludicolum Schlechter 669 — paludosum Rchb. f.j 662 — papillosum Lindl. 697 — parviflorum Sw. 686 — parviflorum Lindl. 714 — pentad actylum Krzl. 716 — Pentherianum Krzl. 665, 944 — Perrottetianum A. Bich. 716 — praealtum Thouars 386 — princeps Bolus 679 — pumilum Thunb. 656 — pustulatum Lindl. 697 — pygmaeum Sond. 711 — retusum Lindl. 666 — rhynchanthum Bolus 667 — riparium Rchb. f. 682 — rosellatum Thouars 490, 920 — roatratum Lindl. 703 — rufescens Thunb. 819 — rupestre Schlechter 692 — sacculatum Bolfe 690 — sagittate Thunb. 771 — saxicolum Bolus 678 — mystacinum Krzl 697 — neglectum Scblechter 709 — nepalense Don. 714, 947 -var. o. ciliata Hook. f. 715 -var. p. Perrottetiana Krzl. 715 - var. ?. Wightiana Hook, f 715 — nigrum L. 559 — niloticum Rendle 700, 947 — nutans Krzl. 704 — nyasenae Krzl. 688, 946 — occultum Bolfe 691 — ocellatum Bolus 708 — ochroleucum Bolus 677 —• odoratissimum Whlbg. 556 — odorum Sond. 710 — orhiculare Rolfe 676 — orobanchoides L. f. 873 — Schimperi Hochst. 600 — Schiuzii Durand et Krzl. 696 — secundum Thunb. 741 — Betchuenicum Krzl. 691, 946 — spathulatum Thunb. 795 — sphaerocarpum Lindl. 702 — spirale Thouars 632, 929 — stenopetalum Lindl. 712 - var. brevicalcaratum Bolus 712 — strictum Thunb. 718 — tenellum Thunb. 791 — tenuifolium Krzl. 684 — tortum Thunb. 726 — trachypetalum Krzl. 683 — trinerve Lindl. 659 — triphyllum Krzl 660 — 985 — 'atyrium utriculatum Sonder 678 Selenipediam Ltndleyanum Rchb f. 40 — Volkensii Schlcchter — Welwitschii Rchb. f. 663, 9 — Wightianum Lindl. 7 — Wilmsianum Krzl. 6 — Woodii Schlecbtcr 6 — zombense A. Rolfe 946, 6 Schizochilus Bulbinella Bolus 5 — Gerrardi Bolus 6 i — Zeyfieri Sonder i>< Schizodium Lindl. :: Schizodium antenniferum Schlcch- — arcuatum Lindl. — bifidum Lindl. — biflorum Durand et Scl — clavigerum Lindl. — flexuosum Lindl. — Gueinzii Rchb. f. — inflexum Lindl. — longipetalum Lindl. — maculatum Lindl. — obliquum Lindi. — rigidum Lindl. Schwarzkopffia Krzl. Schwarzkopffia Buettneriai Scopularia Burchclli Lindl. — grandiflora Sond. — secunda Lindl Sdenipcdium Boissieriantim Bt — caricinum Rchb. f- — caudatum Rchb. f. — Chica Rchb. f. 616 | - longifolium Rchb. f. - p id mi folium Rchb. f. - Parishii Rchb. f. ■ Beared Rchb. f. ■ Sargentianum Rolfe — Schltmii Rchb. f. trgkianutn JUesbois 88 , — rittalum Rch Serapias L. 155 Serapiaa cordigera L. 167 — cordigera Bert. 168 — cordigera M. Bieber. 159 — cordigera- X laxtflora Noulet 160 — hirsuta La Peyr. 169 — intermedia barest. 169 — lancifera St. Amans 169 — laxiflora x longipetaia Timb.- Lagr. 162 — laxiflora Chaub. 156, 160 — laxiflora- X cordigera Timbal - Lagr. 160 — laxifloro-longipetala Barla 168 — laxifloro-longipetala Timb.- Lagr. 163 — Lingua L. 549, 935 - — Hincksianutn Rchb. f. 4 2 — Isabelianum Barb. Rodr. 86 — Kaicteurum N. E. Brown 40 — Klotzschianum Rchb. f. 88 , 830 Rchb. t 156 --pseudocordigera Greo. et | Phil. 164 — Lingua Hall. 159 - Sad e. p. 157, 153 — longipetaia \ Lingua Grenier 163 — longipetala Pollin 159 - 5 . parciflora Lindl. 160 — longipetala-laxiflora . — melaleuca Thunb. — neglecta de Not. — neglecta Forest. oulet 168 sstiss L5. Mai 1901. SS5S5S5S855SSS5I